Zagadnienia-do-przedmiotu-Prawne-podstawy-bezpiecze - Stwa-.... Odt Filename UTF-8''Zagadnienia-do-przedmiotu-Prawne-podstawy-bezpieczeństwa-...

1. Jakie funkcjonują współcześnie ujęcia bezpieczeństwa?
Termin bezpieczeństwo wewnętrzne państwa nie posiada jednej powszechnie akceptowalnej definicji
i z tego względu funkcjonuje wiele jego określeń. W literaturze naukowej odnaleźć można różne podejścia
do bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Stosunkowo proste odniesienie tego bezpieczeństwa utożsamiane
jest jako stan: funkcjonowania państwa, który zapewnia przeciwdziałanie, eliminowanie lub ograniczenie
zagrożeń dla ustroju konstytucyjnego, porządku wewnętrznego i spokoju oraz umożliwia ochronę interesu
publicznego poszczególnych społeczności i każdego obywatela.
Najczęściej wśród składowych bezpieczeństwa wewnętrznego państwa wymienia się przede wszystkim
trzy z nich: bezpieczeństwo publiczne, bezpieczeństwo powszechne oraz bezpieczeństwo ustrojowe.
Bezpieczeństwo publiczne
Publiczny to: dotyczy ogółu ludzi, służący ogółowi przeznaczony, dostępny dla wszystkich.
Bezpieczeństwo publiczne jest jednym z najbardziej znaczących elementów tworzących przestrzeń
wewnętrznego bezpieczeństwa państwa. Istnieje wiele poglądów na ten temat. Edward Ura za
bezpieczeństwo publiczne uważa: taki stan, w którym ogółowi obywateli indywidualnie nieoznaczonemu,
żyjącemu w państwie i społeczeństwie, nie grozi żadne niebezpieczeństwo i to niezależnie od tego, jakie
byłyby jego źródła. Andrzej Misiuk z kolei ujmuje bezpieczeństwo publiczne jako: stan braku zagrożenia dla
funkcjonowania administracji państwowej i realizacji jej interesów, umożliwiający normalny, swobodny jej
rozwój. Waldemar Kitler podaje, że celem bezpieczeństwa publicznego jest ochrona porządku prawnego
w państwie oraz obrona przed działaniami zabronionymi, które godzą w życie i zdrowie lub porządek
publiczny, a także w normy i obyczaje społeczne.
Reasumując można przyjąć, że bezpieczeństwo publiczne dotyczy ochrony porządku prawnego, życia
i zdrowia obywateli oraz majątku narodowego, norm i obyczajów oraz zapewnienia warunków
sprawnego funkcjonowania organizacji państwowych realizujących ponadjednostkowe zadania przed
bezprawnymi działaniami.
Bezpieczeństwo powszechne
Powszechny to tyle co: dotyczący wszystkich, wszystkiego, publiczny, ogólny. Bezpieczeństwo
powszechne przez jednych utożsamiane jest z: ochroną ludności, dóbr i środowiska przed skutkami klęsk
żywiołowych, awarii technicznych i innych zagrożeń i niebezpieczeństw spowodowanych działaniem sił
natury lub człowieka. Jeszcze szersze ujęcie bezpieczeństwa powszechnego podaje Waldemar Kitler, według
którego: celem bezpieczeństwa powszechnego jest zapewnienie bezpieczeństwa ludności cywilnej,
a zarazem stanem uzyskanym w wyniku zorganizowanej ochrony życia i zdrowia ludzi, a także dóbr
materialnych i kulturalnych oraz środowiska naturalnego, w zakresie niezbędnym do przetrwania ludzi,
przed skutkami działań człowieka przeciwko człowiekowi lub sił natury, które wywołują bezpośrednie
zagrożenie wartości chronionych.
Reasumując można przyjąć, że bezpieczeństwo powszechne jest ukierunkowane na ochronę życia
i zdrowia wszystkich ludzi (nie tylko obywateli tego państwa) i instytucji przebywających na terenie
państwa, a także ich mienia i infrastruktury przed zagrożeniami pochodzącymi z sił przyrody (klęski
żywiołowe) oraz awarii technicznych wynikających z działalności człowieka.
Bezpieczeństwo ustrojowe
Każde państwo posiada właściwy dla siebie ustrój polityczny, zamiennie zwany porządkiem ustrojowym lub
ładem konstytucyjnym. Występuje on w trzech modelowych odmianach: demokratycznej, totalitarnej i
autorytarnej. Ustrój państwa podlega szczególnej ochronie, albowiem stanowi podstawę jego bytu. Dlatego
bezpieczeństwo ustrojowe stanowi podstawę bezpieczeństwa każdego państwa. Bezpieczeństwo ustrojowe
dotyczy norm i zasad prawnych oraz warunków ich tworzenia a także ładu instytucjonalnego
i normatywnego państwa, tworzenia prawnych gwarancji swobód i wolności obywatelskich oraz
tożsamości państwa.
1
Współcześnie ustrój polityczny państwa najczęściej określony jest konstytucją. Jeżeli ustrój państwa
zawarty jest w konstytucji, wówczas zapewnienie ładu i funkcjonowania państwa zgodnie z normami
określonymi w ustawie zasadniczej często utożsamiany jest z ochroną porządku konstytucyjnego. Ze
względu na to, że nie wszystkie regulacje dotyczące funkcjonowania państwa zawarte są w ustawie
zasadniczej, poprawniejszym zwrotem od bezpieczeństwa konstytucyjnego będzie bezpieczeństwo
ustrojowe, a ochrona porządku ustrojowego jest bezsprzecznie częścią bezpieczeństwa wewnętrznego
państwa.
Według innych autorów wyróżnia się jeszcze bezpieczeństwo społeczne, obywatelskie i informacyjne.
Bezpieczeństwo społeczne
Suwerenem każdego państwa demokratycznego jest społeczeństwo. I właśnie zapewnienie
społeczeństwu bezpieczeństwa, jako całości, obok bezpieczeństwa ustrojowego jest najważniejszą
powinnością państwa. Bezpieczeństwo społeczne dotyczy zatem usuwania wszelkich zagrożeń społecznych.
Najważniejszym jest obowiązek zapewnienia podstawowych warunków egzystencjalnych oraz możliwości
zrównoważonego rozwoju. Bezpieczeństwo społeczne będzie dotyczyć zarówno zapewnienia dostępu do
towarów konsumpcyjnych, ochrony zdrowia, zapewnienia tzw. porządku w przestrzeni publicznej, ale
również niesienia pomocy zbiorowej w sytuacjach zagrożeń naturalnych i awarii technicznych. Zatem
bezpieczeństwo społeczne i publiczne krzyżują się i posiadają liczne obszary wspólne. Według szerszego
ujęcia bezpieczeństwo społeczne obejmuje: zapewnienie warunków egzystencjalnych społeczeństwu,
ochronę zdrowia, pomoc społeczną, ale również zapewnienie porządku w przestrzeni publicznej (co jest
domeną bezpieczeństwa publicznego) oraz ratownictwa (utożsamianego z bezpieczeństwem powszechnym).
Bezpieczeństwo obywatelskie
Związane jest w głównej mierze z powinnościami państwa w zakresie ochrony interesów jednostki,
w tym jej praw i swobód obywatelskich. Ochrona tych praw zawsze decydowała nie tylko o pozycji
jednostki w państwie i o stopniu współpracy jednostki z instytucjami państwa, lecz także o współpracy
z państwem grup społecznych. Bezpieczeństwo to rozumiane jest jako przeciwdziałanie wszelkim
zagrożeniom człowieka i obywatela, w tym zagrożeniom jego wolności oraz przeciwdziałanie przestępczości
i wykroczeniom skierowanym przeciwko nim.
Bezpieczeństwo informacyjne
Każde państwo, w realizacji swojej polityki, dysponuje licznymi zasobami ludzkimi, materialnymi,
finansowymi, energetycznymi, ale również informacyjnych. Informacja jest więc jednym z najistotniejszych
zasobów niematerialnych, a jej bezpieczeństwo dotyczy ochrony przed bezprawną ingerencją i zakłóceniami
wytwarzania, przetwarzania, przechowywania i przesyłania wszelkich informacji.
2. Czym jest zarządzanie kryzysowe?
Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania

bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do
przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia
sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej.
W odniesieniu do państwa (lub jego części) zarządzanie kryzysowe stanowi ten fragment działalności
ustanowionych prawnie organów kierujących, który odnosi się do sytuacji kryzysowych. Obejmuje ono nie
tylko sprawowanie funkcji zarządczych podczas sytuacji kryzysowych, ale również zarządzanie działalnością
zapobiegającą wystąpieniu tych sytuacji, zarządzanie wszelkimi działaniami przygotowującymi państwo do
reagowania na takie sytuacje, a także przywróceniem funkcjonalności państwa po ustąpieniu sytuacji
kryzysowej.
3. Jaka jest rola systemu zarządzania kryzysowego dla bezpieczeństwa narodowego?
2
System zarządzania kryzysowego w Polsce jest wieloszczeblowy i składa się z następujących komponentów:
1.organów zarządzania kryzysowego,
2.organów opiniodawczo-doradczych właściwych w sprawach inicjowania i koordynowania działań
podejmowanych w zakresie zarządzania kryzysowego,
3.centrów zarządzania kryzysowego, utrzymujących 24-godzinną gotowość do podjęcia działań.
System zarządzania kryzysowego jest częścią systemu kierowania bezpieczeństwem państwa (narodowego).
System ten to skoordynowany wewnętrznie układ wydzielanych przez państwo sił, środków i zasobów
ukierunkowanych na zapobieganie powstawaniu sytuacji kryzysowych, przygotowanie do przejmowania na
nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań i sprawne reagowanie w sytuacji ich wystąpienia oraz
odtwarzanie (odbudowę) i przywrócenie równowagi funkcjonowania. W strukturze zarządzania
kryzysowego możemy wyróżnić podsystem zarządzania i podsystem wykonawczy.
4. Jakie są podstawy prawne zarządzania kryzysowego w Polsce?
Najważniejsze z nich to:

1) Konstytucja RP z 2.04.1997 roku
2) Ustawa z dnia 26.04.2007 roku o zarządzaniu kryzysowym
3) Ustawa z dnia 4.09.1997 roku o działach administracji rządowej
4) Ustawa z dnia 5.06.1998 roku o administracji rządowej w województwie
5) Ustawa z dnia 5.06.1998 roku o samorządzie województwa
6) Ustawa z dnia 5.06.1998 r. o samorządzie powiatowym
3
7) Ustawa z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym
8) Ustawa z dnia 18.04.2002 r. o stanie klęski żywiołowej
9) Ustawa z dnia 11.03.2022 r. o obronie ojczyzny,
10) Ustawa z dnia 24.08.1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.
5. Jakie są zasady zarządzania kryzysowego?
1) Zasada prymatu układu terytorialnego – uznaje za podstawową konstrukcje tego modelu układ
terytorialny państwa i sprowadza do funkcji pomocniczej układ branżowy.
2) Jednoosobowe kierownictwo – decyzje podejmuje się jednoosobowo i się odpowiada za nie.
3)Zasada odpowiedzialności organów władzy publicznej - przyjmują kompetencje i
odpowiedzialność w zakresie podejmowania decyzji w sytuacji kryzysowych
4)Zasada zespolenia – przyznanie organom władz administracyjnych ogólnej kompetencji
gwarantujących wywiązanie się z nałożonych na nie odpowiedzialności
5)Zasada kategoryzacji zagrożeń – polega na podziale zagrożeń na grupy wg rodzaju i rozmiaru
oraz przyporządkowaniu im określonych rozwiązań prawnych, organizacyjnych i finansowych
6)Zasada powszechności – zarządzanie kryzysowe organizują organy władzy publicznej we
współdziałaniu z istniejącymi specjalistycznymi instytucjami i organizacjami oraz ogółem
społeczeństwa.
6. Przedstaw podstawowe zadania Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.
Jest to państwowa jednostka budżetowa podległa Prezesowi Rady Ministrów. Utworzone na podstawie
Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11.04.2011 roku w sprawie organizacji i trybu działania
Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. (tekst jednolity obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia
24.03.2015 roku – opublikowane w Dzienniku Ustaw 10.04.2015 roku).
Do podstawowych zadań RCB należy: 1)

planowanie cywilne, w tym:
a) przedstawianie szczegółowych sposobów i środków reagowania na zagrożenia oraz ograniczania ich
skutków,
b) opracowywanie i aktualizowanie Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego, we współpracy z właściwymi
komórkami organizacyjnymi urzędów obsługujących ministrów oraz kierowników urzędów
centralnych,
c) analiza i ocena możliwości wystąpienia zagrożeń lub ich rozwoju,
d) gromadzenie informacji o zagrożeniach i analiza zebranych materiałów,
e) wypracowywanie wniosków i propozycji zapobiegania i przeciwdziałania zagrożeniom,
f) planowanie wykorzystania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do wykonywania zadań z zakresu
zarządzania kryzysowego
g) planowanie wsparcia przez organy administracji publicznej realizacji zadań Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej
2) monitorowanie potencjalnych zagrożeń
3) uzgadnianie planów zarządzania kryzysowego sporządzanych przez ministrów kierujących działami
administracji rządowej i kierowników urzędów centralnych
4) przygotowanie uruchamiania, w przypadku zaistnienia zagrożeń, procedur związanych z zarządzaniem
kryzysowym
5) przygotowywanie projektów opinii i stanowisk Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego (RzZZK)
6) przygotowywanie i obsługa techniczno-organizacyjna prac RzZZK
7) zapewnienie koordynacji polityki informacyjnej organów administracji publicznej w czasie sytuacji
kryzysowej
4
8) współdziałanie z podmiotami, komórkami i jednostkami organizacyjnymi Organizacji Traktatu
Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej oraz innych organizacji międzynarodowych, odpowiedzialnymi
za zarządzanie kryzysowe i ochronę infrastruktury krytycznej
9) organizowanie, prowadzenie i koordynacja szkoleń i ćwiczeń z zakresu zarządzania kryzysowego oraz udział
w ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych
10) zapewnienie obiegu informacji między krajowymi i zagranicznymi organami i strukturami zarządzania
kryzysowego
11) realizacja zadań stałego dyżuru w ramach gotowości obronnej państwa
12) realizacja zadań z zakresu zapobiegania, przeciwdziałania i usuwania skutków zdarzeń o charakterze
terrorystycznym
13) współdziałanie z Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w zakresie zapobiegania, przeciwdziałania
i usuwania skutków zdarzeń o charakterze terrorystycznym
14) realizacja zadań planistycznych i programowych z zakresu ochrony infrastruktury krytycznej oraz
europejskiej infrastruktury krytycznej, w tym opracowywanie i aktualizacja załącznika funkcjonalnego do
Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego dotyczącego ochrony infrastruktury krytycznej, a także
współpraca, jako krajowy punkt kontaktowy, z instytucjami Unii Europejskiej i Organizacji Traktatu
Północnoatlantyckiego oraz ich krajami członkowskimi w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej
15) przygotowanie projektu zarządzenia Prezesa Rady Ministrów dot. wykazu przedsięwzięć i procedur systemu
zarządzania kryzysowego z uwzględnieniem zobowiązań wynikających z członkostwa w Organizacji
Traktatu Północnoatlantyckiego oraz organy odpowiedzialne za ich uruchamianie
16) informowanie, zgodnie z właściwością, podmiotów, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 3, o potencjalnych
zagrożeniach oraz działaniach podjętych przez właściwe organy
17) współdziałanie z centrami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej.
7. Czym jest infrastruktura krytyczna?
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym
Infrastruktura krytyczna to systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalne obiekty,
w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego
obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także
instytucji i przedsiębiorców.
Infrastruktura krytyczna jest częścią infrastruktury państwa mającą kluczowe znaczenie dla jego potencjału
(gospodarczego, bezpieczeństwa i porządku publicznego, funkcjonowania administracji publicznej i
społeczeństwa), a której zniszczenie, uszkodzenie, awaria bądź dysfunkcja mogłoby spowodować zagrożenie
dla bezpieczeństwa państwa.
8. Co należy rozumieć pod pojęciem europejska infrastruktura krytyczna?
Europejska infrastruktura krytyczna to systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą
funkcjonalne obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia i instalacje kluczowe dla bezpieczeństwa
państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji
publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców, wyznaczone w systemach zaopatrzenia w energię, surowce
energetyczne i paliwa oraz transportowym, w zakresie energii elektrycznej, ropy naftowej i gazu ziemnego
oraz transportu drogowego, kolejowego, lotniczego, wodnego śródlądowego, żeglugi oceanicznej, żeglugi
morskiej bliskiego zasięgu i portów, zlokalizowane na terytorium państwa członkowskich Unii Europejskiej,
których zakłócenie lub zniszczenie miałoby istotny wpływ na co najmniej dwa państwa członkowskie.
9. Co należy rozumieć pod pojęciem ochrona infrastruktury krytycznej?

5
Ochrona infrastruktury krytycznej to wszelkie działania zmierzające do zapewnienia funkcjonalności,
ciągłości działań i integralności infrastruktury krytycznej w celu zapobiegania zagrożeniom, ryzykom lub
słabym punktom oraz ograniczenia i neutralizacji ich skutków oraz szybkiego odtworzenia tej infrastruktury
na wypadek awarii, ataków oraz innych zdarzeń zakłócających jej prawidłowe funkcjonowanie.
Celem ochrony IK jest:

1) zapobieganie destrukcyjnego oddziaływania i nieuprawnionego zawładnięcia
2) zredukowanie podatności IK na to oddziaływanie
3) minimalizowanie skutków tego oddziaływania
4) minimalizowanie czasu przywrócenia IK do pełnej funkcjonalności
Zadania ochrony IK:

1) opracowanie Narodowego Programu Ochrony IK oraz planów ochrony IK
2) gromadzenie i przetwarzanie informacji o zagrożeniach IK
3) wydzielenie sił do ochrony IK
4) opracowanie i wdrażanie procedur ochronnych IK
5) odtwarzanie IK
6) finansowe zabezpieczenie ochrony IK
Przedsięwzięcia ochrony IK:

1) ochrona fizyczna
2) ochrona techniczna
3) ochrona osobowa
4) ochrona teleinformatyczna 5) ochrona prawna
6) zapewnienie ciągłości działań
10. Jakie sektory infrastruktury krytycznej wyróżnia się obecnie w Polsce?
Infrastruktura krytyczna w Polsce obejmuje systemy:

a) zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa
b) łączności
c) sieci teleinformatyczne
d) finansowe
e) zaopatrzenia w żywność
f) zaopatrzenia w wodę
g) ochrony zdrowia
h) transportowe
i) ratownicze
j) zapewniające ciągłość działania administracji publicznej
k) produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym
rurociągi substancji niebezpiecznych.
11. Jakie są przesłanki zaliczenia obiektu do infrastruktury krytycznej?
Infrastruktura krytyczna (IK) to rzeczywiste i cybernetyczne systemy (obiekty, urządzenia bądź instalacje)
niezbędne do minimalnego funkcjonowania gospodarki i państwa. Nie każdy strategiczny obiekt należy do
6
infrastruktury krytycznej (IK). O tym czy dany zalicza się do IK decydują szczegółowe kryteria zapisane w
niejawnym załączniku do Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury Krytycznej.
Rodzaje kryteriów wyznaczania do IK:

1) systemowe – charakteryzują parametry (funkcje) elementu IK, których spełnienie może spowodować
zaliczenie do IK
2) czy stanowi składnik, system lub część infrastruktury, które mają podstawowe znaczenie dla utrzymania
niezbędnych funkcji społecznych, zdrowia, bezpieczeństwa, ochrony, dobrobytu materialnego lub
społecznego ludności, oraz których zakłócenie lub zniszczenie miałoby istotny wpływ na Rzeczpospolitą
Polską w wyniku utraty tych funkcji
3) przekrojowe – odnoszą się do skutków dysfunkcji elementu IK, obejmują: ofiary, skutki finansowe,
konieczność ewakuacji, utratę usługi, czas odbudowy, efekt międzynarodowy, unikatowość elementu
12. Co obejmuje ochrona obiektów infrastruktury krytycznej?
Ochrona infrastruktury krytycznej to wszelkie działania zmierzające do zapewnienia funkcjonalności,

ciągłości działań i integralności infrastruktury krytycznej w celu zapobiegania zagrożeniom, ryzykom lub
słabym punktom oraz ograniczenia i neutralizacji ich skutków oraz szybkiego odtworzenia tej infrastruktury
na wypadek awarii, ataków oraz innych zdarzeń zakłócających jej prawidłowe funkcjonowanie.
Zadania z zakresu ochrony IK:

1) gromadzenie i przetwarzanie informacji dotyczących zagrożeń infrastruktury krytycznej
2) opracowywanie i wdrażanie procedur na wypadek wystąpienia zagrożeń infrastruktury krytycznej 3)
odtwarzanie infrastruktury krytycznej
4) współpracę między administracją publiczną a właścicielami oraz posiadaczami samoistnymi i
zależnymi obiektów, instalacji lub urządzeń infrastruktury krytycznej w zakresie jej ochrony
5) właściciele oraz posiadacze samoistni i zależni obiektów, instalacji lub urządzeń infrastruktury krytycznej
mają obowiązek ich ochrony, w szczególności przez przygotowanie i wdrażanie, stosownie do
przewidywanych zagrożeń, planów ochrony infrastruktury krytycznej oraz utrzymywanie własnych
systemów rezerwowych zapewniających bezpieczeństwo
i podtrzymujących funkcjonowanie tej infrastruktury, do czasu jej pełnego odtworzenia
13. Czym jest środowisko bezpieczeństwa państwa? Proszę zinterpretować współczesne

wyzwania, szanse, zagrożenia i ryzyka bezpieczeństwa państwa.
Funkcjonują dwa ujęcia środowiska bezpieczeństwa:

1) rzeczowe – ogół wszystkich czynników otoczenia podmiotu, tworzących warunki i wpływających na ten
podmiot
2) przedmiotowe – to wyzwania, szanse, zagrożenia i ryzyka dotyczące bezpieczeństwa podmiotu
a) wyzwania – wszelkie obiektywne zjawiska i sytuacje istotnie wpływające na bezpieczeństwo państwa,
niezależne od jego aktywności, zawierające zarówno przesłanki szans jak i zagrożeń
b) szanse – wszelkie okoliczności sprzyjające realizacji interesów państwa szczególnie w zakresie jego
egzystencji i warunków funkcjonowania a także możliwości rozwoju
c) zagrożenia – destrukcyjne oddziaływania na państwo, egzemplifikują się w postaci kryzysów i konfliktów
d) ryzyka – niepewności związane z szansami, zagrożeniami, podejmowanym działaniem i ich skutkami,
również niebezpieczeństwo niepożądanych skutków zagrożeń i podejmowanych działań.
14. Czym są interesy narodowe? Jak są różnicowane, kto i gdzie je określa?
7
Interesy narodowe (państwa) – zamierzony, docelowy stan państwa we wszystkich jego sferach, wynikający
z tożsamości, historycznego dorobku i tradycji wszystkich obywateli, ale również uwzględniający bieżące
dążenia i aspiracje niezbędne do zaspokajania jego potrzeb.
Interesy żywotne – dotyczą podstaw egzystencjalnych narodu i państwa, ich przetrwania w danych
warunkach, są niestopniowalne i nienegocjowalne.
Interesy ważne – gwarantują trwały i zrównoważony rozwój
Interesy istotne – związane są z jakością istnienia i trwania
Racja stanu – to nadrzędny interes państwa nad innymi interesami i normami, wspólny dla większości
obywateli i organizacji działających w granicach i poza jego granicami. Racji stanu podporządkowana jest
polityka zagraniczna, dobór sojuszników, poczynania wszystkich organów państwa, akceptacja obywateli.
Interesy narodowe to:

a) suwerenność, niepodległość
b) bezpieczeństwo państwa i obywateli
c) kształtowanie porządku międzynarodowego opartego na poszanowaniu prawa międzynarodowego
d) umacnianie tożsamości i dziedzictwa narodowego
e) zapewnienie trwałego i zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego
f) ochrona środowiska naturalnego.
Interesy narodowe RP znajdują swoje odzwierciedlenie w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP.

Strategia przygotowywana jest w porozumieniu z Radą Ministrów. Projekt dokumentu opracowywany jest
przez międzyresortowy zespół, a następnie przedkładany przez Prezesa Rady Ministrów do zatwierdzenia
Prezydentowi RP.
15. Czym są zagrożenia? Czego dotyczą współczesne najistotniejsze zagrożenia państwa?
Zagrożenia to potencjalne lub istniejące byty, zdarzenia (działania) godzące w interesy państwa, szczególnie
w jego podstawy egzystencjalne i warunki funkcjonowania, a także możliwości rozwoju.
Zagrożeniem państwa jest splot zdarzeń (zewnętrznych, wewnętrznych, naturalnych, ekologicznych),

w którym z dużym prawdopodobieństwem może nastąpić ograniczenie lub utrata warunków dla
niezakłóconego bytu i rozwoju, bądź naruszenie lub utrata jego suwerenności.
Najistotniejsze współczesne zagrożenia państwa to:

1) zagrożenia asymetryczne - potencjalne lub istniejące zdarzenia (działania) godzące w interesy podmiotu,
szczególnie w jego podstawy egzystencjalne i warunki funkcjonowania, a także możliwości rozwoju przy
użyciu metod i środków odmiennych od powszechnie stosowanych i akceptowanych.
Źródłem tych zagrożeń są: międzynarodowy terroryzm, przestępczość zorganizowana, epidemie, degradacja
środowiska naturalnego, napięcia etniczne, fundamentalizm religijny.
2) zagrożenia naturalne (klimatyczne – powodzie, susze, wysokie temperatury, wiatry)
16. Scharakteryzuj źródła zagrożeń bezpieczeństwa państwa.
Ze względu na źródła zagrożenia bezpieczeństwa państwa rozróżniamy: 1)

naturalne:
a) przyrodniczo – kosmiczne (promieniowanie, zderzenia, wyładowania, pożary)
b) klimatyczne (opady, powodzie, susze, zlodowacenia, temperatury, wiatry, osuwiska) c) tektoniczne
d) biologiczno – epidemiczne (szkodniki, epidemie, pandemie) 2)
techniczne:
8
a) pożary
b) skażenia chemiczne
c) katastrofy budowlane
d) katastrofy komunikacyjne
3) społeczne – patologie społeczne, zaburzenia psychiczne
4) militarne – według środków rażenia, rodzaju formacji.
17. Scharakteryzuj rodzaje zagrożeń naturalnych.
Zaliczamy do nich:
1) susze (długotrwałe okresy bezopadowe, które w RP objawiają się pogłębiającą się różnicą pomiędzy
zasobami wodnymi a potrzebami wody). Susza rozwija się w następujących cyklach:
a) susza atmosferyczna z brakiem lub z bardzo małymi opadami - powoduje zmniejszenie zapasów
wody w hydrosferze i zawartości pary wodnej w atmosferze
b) susza glebowa powstaje, gdy przedłuża się okres bezopadowy i następuje przesuszenie
powierzchniowych, a następnie głębszych warstw gleby
c) susza hydrologiczna powstaje, gdy następuje zmniejszenie odpływu wód gruntowych do wód
powierzchniowych a w efekcie zmniejszenie przepływu w rzekach
2) mrozy – to temperatura poniżej 0 stopni Celsjusza mogąca spowodować odmrożenia a nawet zamarznięcia
ludzi, trudności w komunikacji i gospodarce
3) powodzie – to przejściowe zjawiska hydrologiczne polegające na wezbraniu wód rzecznych lub morskich w
ciekach wodnych, zbiornikach lub na morzu, powodujące po przekroczeniu przez wodę stanu brzegowego
zatopienie znacznych obszarów lądu – dolin rzecznych, terenów nadbrzeżnych lub depresyjnych
doprowadzające do wymiernych strat społecznych i materialnych. Jest jedną z najbardziej groźnych i
niszczycielskich w skutkach klęsk żywiołowych. Typy powodzi w RP: a) opadowe
b) roztopowe
c) zimowe
d) sztormowe
Wielkość powodzi określa się w trzystopniowej skali: małe (zasięg lokalny), średnie (zasięg regionalny),
duże (o zasięgu krajowym, mają charakter klęski żywiołowej, zakłócają normalne funkcjonowanie państwa)
4) pożary – to niekontrolowane rozprzestrzenianie się ognia, które stwarza zagrożenie dla ludzi i obiektów, jest
to ogień ogarniający budynki, lasy, torfowiska, płody rolne, itp. Fazy rozwoju pożarów:
5) wiatry – to ruch powietrza atmosferycznego o przeważającej składowej poziomej względem powierzchni
Ziemi, powstały wskutek nierównomiernego rozkładu ciśnienia atmosferycznego na danym poziomie nad
powierzchnią Ziemi. Wiatr określają dwa parametry: kierunek (tzn. skąd wieje) oraz prędkość. Wśród
lokalnych cyrkulacji powietrza, które wywołują niekorzystne skutki należą: a) fen – wiatr halny, porywy
osiągają kilkadziesiąt m/s
b) wichura – średnia prędkość przekracza 21 m/s
c) huragan – prędkość powyżej 33 m/s
d) wiry powietrzne
6) trzęsienia ziemi – jest jednym z najbardziej niszczycielskich zjawisk naturalnych. Podczas trzęsienia
ziemi w zależności od jego siły, podłoże może łagodnie falować lub gwałtownie unosić się w górę i
w dół. Czasami zdarzają się poziome przesunięcia gruntu Zjawisko to trwa zazwyczaj od kilku
sekund do nawet kilku minut. Często głównemu wstrząsowi towarzyszą tzw. wstrząsy wtórne , z
których każdy jest słabszy od poprzedniego. Potrafią one jednak dokonać większych zniszczeń niż
główny wstrząs. Podczas trzęsienia ziemi możemy rozróżnić trzy podstawowe rodzaje fal:
a) podłużne (P) rozchodzące się w taki sam sposób jak fale dźwiękowe i powodujące drgania wzdłuż drogi fali
b) poprzeczne (S) wywołujące drgania skał prostopadle do drogi fali
c) powierzchniowe wywołujące falowanie gruntu i wzmagające zniszczenia dokonane przez fale S.
Podział trzęsień ziemi ze względu na przyczynę:

a) wulkaniczne – związane z gwałtownymi erupcjami wulkanów
b) zapadowe – zawalenie się stropów nad jaskiniami lub innymi próżniami w podłożu
9
c) antropogeniczne – wstrząsy spowodowane tąpnięciami
7) lawiny – gwałtowna utrata stabilności i przemieszczanie się: spadanie, staczanie lub ześlizgiwanie się
ze stoku górskiego mas śniegu, lodu, gleby/gruntu, materiału skalnego, bądź ich mieszaniny.
Rodzaje lawin:
a) kamienna
b) wulkaniczna
c) błotna
d) lodowa
e) śnieżna
f) pyłowa
g) deska śnieżna – powstająca w wyniku osunięcia się warstwy świeżego, nie związanego jeszcze z podłożem
śniegu lub w wyniku oderwania się nawisu śnieżnego h) gruntowa
i) mieszana 8) opady – ogół ciekłych lub stałych produktów kondensacji pary wodnej spadających z chmur
na powierzchnię Ziemi. Do opadów atmosferycznych zaliczamy: deszcz, mżawkę, śnieg, krupy oraz
grad. Opad, który nie dociera do ziemi nazywa się virgą. Ze względu na przyczyny powstania rozróżnią
się opady:
a) orograficzny
b) konwekcyjny
c) frontalny
Ze względu na czas trwania: opady ciągłe, przelotne, z przerwami
18. Scharakteryzuj rodzaje zagrożeń technicznych.
Do zagrożeń technicznych zaliczamy:

1) pożary
2) awarie energetyczne
3) awarie sieci wodociągowej 4) katastrofy budowlane,
5) katastrofy komunikacyjne – to zderzenie pojazdów w ruchu drogowym, kolejowym, lotniczym
6) zagrożenia chemiczne
7) zagrożenia radiacyjne
19. Czym jest katastrofa naturalna, jakie mogą być jej rodzaje i źródła?
Ustawa z dnia 18.04.2002 roku o stanie klęski żywiołowej
Katastrofa naturalna – to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności wyładowania

atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe
występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na
rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin
lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu.
Katastrofę naturalną mogą wywołać również zdarzenia w cyberprzestrzeni oraz działania o charakterze
terrorystycznym.
Rodzaje katastrof naturalnych: susze, mrozy, powodzie, pożary, wiatry, trzęsienia ziemi, lawiny, opady
Źródła katastrof naturalnych:

1) zagrożenia naturalne
2) zagrożenia militarne
20. Czym jest awaria techniczna, jakie mogą być jej rodzaje i źródła?
10
Awaria techniczna – to gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego,

urządzenia technicznego lub systemu urządzeń technicznych powodujące przerwę w ich używaniu lub utratę
ich właściwości.
Awarię techniczną mogą wywołać również zdarzenia w cyberprzestrzeni oraz działania o charakterze
terrorystycznym.
Rodzaje awarii technicznych: 1)

awarie energetyczne
2) katastrofy budowlanego
3) pożary
4) awarie sieci wodociągowej
5) zagrożenia chemiczne (radiacyjne)
6) katastrofy komunikacyjne
Źródła awarii technicznych:

1) techniczne według rodzaju zdarzenia
2) militarne
3) technologiczne (np. uwolnienie toksycznych środków przemysłowych, uwolnienie środków
promieniotwórczych, pożary budynków i zakładów, nielegalne przechowywanie materiałów
niebezpiecznych).
21. Czym jest klęska żywiołowa, jakie mogą być jej przyczyny?
Klęska żywiołowa – to katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których skutki zagrażają życiu lub
zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a
pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we
współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod
jednolitym kierownictwem.

lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu. Katastrofę naturalną mogą
wywołać również zdarzenia w cyberprzestrzeni oraz działania o charakterze terrorystycznym.

ich właściwości. Awarię techniczną mogą wywołać również zdarzenia w cyberprzestrzeni oraz działania o
charakterze terrorystycznym.
Przyczyny katastrof naturalnych:

1) zagrożenia naturalne (susze, mrozy, powodzie, pożary, wiatry, trzęsienia ziemi, lawiny, opady)
2) zagrożenia militarne
Przyczyny awarii technicznych:
11
1) techniczne według rodzaju zdarzenia 2) militarne 3) technologiczne (np. uwolnienie toksycznych
środków przemysłowych, uwolnienie środków promieniotwórczych, pożary budynków i zakładów,
nielegalne przechowywanie materiałów niebezpiecznych).
22. Czym jest sytuacja kryzysowa? Co odróżnia sytuację kryzysową od klęski żywiołowej?
Sytuacja kryzysowa to sytuacja wpływająca negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia

w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołująca znaczne ograniczenia w działaniu właściwych
organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków.
Klęska żywiołowa to katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu
dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i
ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu
różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym
kierownictwem.
Różnice:
1) klęska żywiołowa to jeden ze stanów nadzwyczajnych
2) wprowadzenie stanu klęski żywiołowej skutkuje szczególnymi uprawnieniami władzy wykonawczej
3) wprowadzenie stanu klęski żywiołowej skutkuje ograniczeniami praw człowieka i obywatela
4) w stanie klęski żywiołowej można wprowadzić świadczenia osobiste i rzeczowe
23. Kto decyduje o wystąpieniu sytuacji kryzysowej? Jakie są sposoby jej ogłaszania?

Sytuacja kryzysowa bywa traktowana jako stan narastającej destabilizacji, niepewności i napięcia
społecznego, stwarzający zagrożenie w szczególności dla integralności terytorialnej, życia, zdrowia, mienia,
dziedzictwa kulturowego, środowiska lub infrastruktury krytycznej, w tym spowodowane zdarzeniem o
charakterze terrorystycznym, charakteryzujący się możliwością utraty kontroli nad przebiegiem wydarzeń
albo eskalacji zagrożenia.
Decyzję o uznaniu sytuacji za kryzysową podejmuje (w najogólniejszym ujęciu) społeczeństwo, uznawszy,

że zagraża ona istotnie jego bezpieczeństwu. Oczywiście w państwie demokratycznym decydują o tym
organy przedstawicielskie społeczeństwa na każdym szczeblu organizacji państwa. To one mają
odpowiednie kompetencje i obarczone są odpowiedzialnością za te decyzje. Często decyzje takie są
przekazywane przez te organy powołanym do tego instytucjom (zespołom, centrom, agencjom) co nie
zwalnia z odpowiedzialności owych organów przedstawicielskich. Dotychczas nie zdefiniowano
jednoznacznie progów niekorzystnych uwarunkowań, których przekroczenie skutkowałoby uznaniem
sytuacji za kryzysową. Określenie takich progów jest niewykonalne ze względu na niemożliwość
precyzyjnego określenia możliwego rozwoju wszystkich zagrożeń (w tym powodowania przez jedne
zagrożenia kolejnych) i wynikających z nich możliwych skutków.
W przypadku państwa (jego części), z sytuacją kryzysową mamy do czynienia, gdy zachwiane jest jego
normalne funkcjonowanie i istnieje możliwość utraty kontroli nad sytuacją oraz poważnego zagrożenia
interesów państwa (jego części). Uznanie sytuacji za kryzysową umożliwia uruchomienie specjalnych
regulacji prawnych, zgromadzonych zasobów i procedur, by skutecznie przeciwdziałać zagrożeniom, a
posiadane uprawnienia i zgromadzone zasoby są niewystarczające do opanowania sytuacji, oraz gdy
przewidywany jej rozwój zagraża utratą kontroli nad tą sytuacją.
24. Czym jest kryzys? Proszę odnieść go względem sytuacji kryzysowej.
12
Kryzys to moment rozstrzygający i przełomowy sytuacji kryzysowej podmiotu, wynikający z utraty nad nią
kontroli. Jest kulminacyjną fazą narastającej sytuacji kryzysowej, powstającą w wyniku pojawiających się
niespodziewanie okoliczności. Dominantą jest fakt utraty kontroli nad sytuacją i brak koncepcji na jej
opanowanie. W wyniku kryzysu dany przedmiot może ulec likwidacji, destrukcji lub powrotowi do
normalności, a nawet rozwojowi.
Kryzys jest wynikiem deficytu informacji co skutkuje spóźnionymi reakcjami, wzrostem liczby zdarzeń,
utratą kontroli nad sytuacją, zagrożeniem ważnych interesów podmiotu, wzrostem napięcia łącznie z paniką.

25. Czym jest zarządzanie kryzysowe? Proszę odnieść je do reagowania państwa na sytuacje
kryzysowe.
Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania

bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do
przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia
sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów infrastruktury krytycznej.
Państwo dysponuje wieloma narzędziami do reagowania na sytuacje kryzysowe. Należą do nich:
13
1) regulacje prawne stanowione przez państwo, dotyczące wszelkich aspektów sytuacji kryzysowych
2) podmioty wykonawcze reagowania kryzysowego wraz ze zgromadzonymi zasobami (instytucje, organizacje,
służby, inspekcje, organy zarządzające, rezerwy państwowe)
3) stany nadzwyczajne państwa możliwe do wprowadzenia w sytuacjach kryzysowych
4) świadczenia na rzecz społeczeństwa w sytuacjach kryzysowych
Regulacje prawne dotyczące reagowania państwa na sytuacje kryzysowe obejmują regulacje ogólnokrajowe
(ustawy, strategie i akty wykonawcze do nich) oraz akty prawa miejscowego. Regulują one podstawowe
kwestie bezpieczeństwa państwa, w tym kompetencje naczelnych władz państwowych i instytucji, ich
zadania, struktury i zasady funkcjonowania.
26. Proszę podać najistotniejsze różnice pomiędzy reagowaniem na sytuacje kryzysowe a

zarządzaniem kryzysowym.
Zarządzanie kryzysowe stanowi ten fragment działalności ustanowionych prawnie organów kierujących,
który odnosi się do sytuacji kryzysowych. Obejmuje ono nie tylko sprawowanie funkcji zarządczych podczas
sytuacji kryzysowych, ale również zarządzanie działalnością zapobiegającą wystąpieniu tych sytuacji,
zarządzanie wszelkimi działaniami przygotowującymi państwo (odpowiednio jego część) do reagowania na
takie sytuacje, a także przywróceniem funkcjonalności państwa (jego części) po ustąpieniu sytuacji
kryzysowej.
27. Czym jest cykl zarządzania kryzysowego i jakie są jego fazy?
Cykl zarządzania kryzysowego to ciągły proces kierowania: zapobieganiem wszelkim sytuacjom

kryzysowym, przygotowaniem do ich redukcji, reagowaniem (działaniami) w sytuacjach kryzysowych oraz
odbudową (przywróceniem stanu sprzed sytuacji kryzysowej oraz odtworzeniem IK i zużytych zasobów).
W zarządzaniu kryzysowym wyróżnia się cztery fazy: a)

zapobiegania
b) przygotowania
c) reagowania
d) odbudowy
Fazy te są ze sobą powiązane, nie występują po sobie sekwencyjnie a najczęściej jednocześnie. Np. po
wystąpieniu zdarzenia powodującego sytuacje kryzysową następuje odtworzenie zużytych zasobów
i zniszczonej infrastruktury, jednocześnie analizuje się i opracowuje wnioski z przebiegu podjętych działań
i na tej podstawie (o ile zachodzi potrzeba) zmienia obowiązujące regulacje prawne i procedury reagowania
kryzysowego, modernizuje plany zarządzania kryzysowego.
28. Co obejmuje faza zapobiegania w zarządzaniu kryzysowym?
Zapobieganie to część cyklu zarządzania kryzysowego obejmująca działania zarządcze związane z redukcją
ryzyka sytuacji kryzysowych. To wszelkie prewencyjne działania zarządcze organów zarządzania
kryzysowego.
Zadania szczegółowe:
1) prognozowanie, analizowanie i skatalogowanie wszystkich potencjalnych zagrożeń
2) skatalogowanie i ocena elementów infrastruktury krytycznej szczególnie wrażliwych na zakłócenia
3) ocena obowiązujących aktów prawnych z zakresu bezpieczeństwa powszechnego i dostosowanie ich do
potrzeb
4) opracowanie projektów aktów prawnych oraz opiniowanie przepisów z zakresu bezpieczeństwa
5) udział w planowaniu zagospodarowania przestrzennego
6) planowanie środków finansowych oraz trybu i źródeł ich pozyskiwania przeznaczonych do reagowania
kryzysowego
14
7) kontrola i nadzór realizacji zadań o charakterze prewencyjnym w dziedzinie bezpieczeństwa.
29. Co obejmuje faza przygotowania w zarządzaniu kryzysowym?
Przygotowanie to część cyklu zarządzania kryzysowego obejmująca: organizowanie i planowanie użycia

zasobów instytucjonalnych, osobowych i materialnych oraz organów administracji publicznej do działania w
sytuacjach kryzysowych.
1) monitorowanie zagrożeń i uwarunkowań funkcjonowania podległego podmiotu, w tym
możliwości rozwinięcia stanowisk pracy organów zarządzania kryzysowego
2) opracowanie, weryfikacja i aktualizowanie rozwiązań z zakresu komunikacji 3) przygotowanie
polityki informacyjnej w sytuacjach kryzysowych
4) opracowanie, przyjęcie i wdrożenie planów i procedur zarządzania kryzysowego
5) planowanie, koordynowanie i realizacja szkolenia wszystkich podmiotów reagowania kryzysowego
6) przygotowanie warunków i rozwiązań zabezpieczających koordynację pomocy humanitarnej
7) przygotowanie prawnych aktów wykonawczych zabezpieczających właściwe
zarządzanie
kryzysowego
8) analizowanie przebiegu zrealizowanych działań ratowniczych i odbudowy
30. Co obejmuje faza reagowania w zarządzaniu kryzysowym?
Reagowanie to część cyklu zarządzania kryzysowego obejmująca działania zarządcze zasobami

instytucjonalnymi, osobowymi i materialnymi redukujące negatywne skutki sytuacji kryzysowych.
1) zainicjowanie procesu czynnej koordynacji działań ratowniczych i porządkowo – ochronnych
2) uruchomienie pracy zespołu zarządzania kryzysowego i niezbędnych procedur i podmiotów bezpieczeństwa
3) monitorowanie zagrożeń i ich skutków oraz prognozowanie ich dalszego rozwoju
4) wypracowanie decyzji o użyciu dysponowanych zasobów i korygowanie ich stosownie do sytuacji
5) koordynowanie działań wszystkich zaangażowanych instytucji, służb i organizacji
6) uruchomienie na wszystkich niezbędnych poziomach punktów informacyjnych dla ludności 7)
wprowadzenie w życie pakietu niezbędnych aktów prawnych
8) opracowywanie raportu z prowadzonych działań.
31. Co obejmuje faza odbudowy w zarządzaniu kryzysowym?
Odbudowa to część cyklu zarządzania kryzysowego obejmująca działania zarządcze dotyczące przywrócenia
stanu sprzed sytuacji kryzysowej oraz odtworzenia zużytych zasobów.
1) szacowanie szkód
2) pomoc ludności
3) odtwarzanie zdolności służb ratowniczych
4) uzupełnianie zapasów
5) odbudowa i przywracanie sprawności infrastruktury 6) nowe inicjatywy legislacyjne
7) rozliczenie kosztów wynikających ze zobowiązań
8) podsumowanie i opracowanie wniosków z działań, opracowanie dokumentacji.
15
32. Czym jest Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Państwa?
Strategia bezpieczeństwa państwa (narodowego) to działania państwa ukierunkowane na osiągnięcie celów w

dziedzinie bezpieczeństwa, ujmowane w skali ogólnej i długofalowej. To dziedzina strategii państwa
obejmująca tworzenie, przygotowanie i wykorzystanie potencjału państwa do przeciwdziałania wszelkim
zagrożeniom jego bytu oraz zapewniająca jego rozwój.
Cel strategii:
1) utworzenie konceptualnych podstaw bezpieczeństwa państwa
2) stworzenie przejrzystych podstaw w stosunkach międzynarodowych – budowanie zaufania
3) wskazanie interesów narodowych i celów strategicznych państwa w dziedzinie bezpieczeństwa
4) ukierunkowanie działań państwa we wszystkich sferach bezpieczeństwa.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP to nadrzędna koncepcja w systemie dokumentów strategicznych

w dziedzinie bezpieczeństwa.
Strategia określa kompleksową wizję kształtowania bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej

we wszystkich jego wymiarach. Uwzględnia aspekt podmiotowy (wymiar wewnętrzny bezpieczeństwa
narodowego oraz środowisko międzynarodowe – stosunki bilateralne, współpracę regionalną, w skali
globalnej oraz współpracę na forach organizacji międzynarodowych) oraz przedmiotowy (uwzględnia
wszystkie wymiary funkcjonowania systemu bezpieczeństwa narodowego). Interesy narodowe oraz cele
strategiczne w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego zostały sformułowane w zgodzie z wartościami
narodowymi określonymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Zapisy zawarte w tym dokumencie powinny znaleźć rozwinięcie i odzwierciedlenie w krajowych

dokumentach strategicznych w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego i rozwoju Polski. Strategia
Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej uwzględnia kontekst obecności Polski w Sojuszu
Północnoatlantyckim i Unii Europejskiej.
33. Jaka jest zasadnicza treść obowiązującej Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP?
Obecnie obowiązująca Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP to dokument z 2020 roku. Została

zatwierdzona przez Prezydenta RP w dniu 12.05.2020 roku na wniosek Prezesa Rady Ministrów. Strategia
przygotowywana jest w porozumieniu z Radą Ministrów. Projekt dokumentu opracowywany jest przez
międzyresortowy zespół, a następnie przedkładany przez Prezesa Rady Ministrów do zatwierdzenia
Prezydentowi RP.
Dokument składa się z IV filarów:

1) bezpieczeństwo państwa i obywateli: strzeżenie niepodległości, nienaruszalności terytorialnej,
suwerenności oraz zapewnienie bezpieczeństwa państwa i obywateli realizowane poprzez osiąganie
wskazanych celów strategicznych i realizację wynikających z nich zadań oraz działań:
a) zintegrowanie zarządzania bezpieczeństwem narodowym, w tym kierowania obroną państwa oraz
budowanie zdolności adaptacyjnych
b) podniesienie odporności państwa na zagrożenia, poprzez tworzenie systemu obrony powszechnej,
opartego na wysiłku całego narodu oraz budowanie zrozumienia dla rozwoju odporności i zdolności
obronnych Rzeczypospolitej Polskiej
c) wzmocnienie zdolności operacyjnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do odstraszania i
obrony przed zagrożeniami bezpieczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem podniesienia poziomu
mobilności i modernizacji technicznej
d)podniesienie poziomu odporności na cyberzagrożenia oraz zwiększenie poziomu ochrony informacji w
sektorze publicznym, militarnym, prywatnym oraz promowanie wiedzy i dobrych praktyk umożliwiających
obywatelom lepszą ochronę ich informacji
e) zapewnienie bezpiecznego funkcjonowania państwa i obywateli w przestrzeni informacyjnej
16
2) Polska w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego: kształtowanie porządku
międzynarodowego, opartego na solidarnej współpracy i poszanowaniu prawa międzynarodowego,
dającego gwarancje bezpiecznego rozwoju Polski realizowane poprzez osiąganie wskazanych celów
strategicznych i realizację wynikających z nich zadań oraz działań:
a) wzmocnienie zdolności Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej do zapewniania
bezpieczeństwa Polski oraz całego obszaru euroatlantyckiego
b) rozwinięcie współpracy w formule bilateralnej, regionalnej oraz w wymiarze globalnym na rzecz
wzmocnienia pozycji Polski jako istotnego elementu systemu bezpieczeństwa międzynarodowego
3) tożsamość i dziedzictwo narodowe: umacnianie tożsamości narodowej oraz strzeżenie dziedzictwa

narodowego realizowane dzięki osiąganiu wskazanych celów strategicznych i realizacji
wynikających z nich zadań oraz działań tj:
a) wzmocnienie tożsamości narodowej, zakorzenionej w chrześcijańskim dziedzictwie i
uniwersalnych wartościach
b) wzmacnianie pozytywnego wizerunku Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej atrakcyjności kulturowej i
gospodarczej
4) rozwój społeczny i gospodarczy oraz ochrona środowiska: warunki do trwałego i

zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego oraz ochrona środowiska naturalnego będą
zapewnione poprzez osiąganie następujących celów strategicznych i realizację wynikających z nich
zadań oraz działań:
a) poprawa warunków do ochrony i rozwoju rodziny; zwiększanie poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego
obywateli
b)skoordynowanie polityki migracyjnej z polityką gospodarczą, społeczną i polityką bezpieczeństwa
c) wzmocnienie bezpieczeństwa ekonomicznego, w tym finansowego
d)zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego państwa, opartego o tradycyjne źródła energii, poprzez
tworzenie warunków do rozwoju ich alternatyw
e) zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego państwa
f) zagospodarowanie kapitału ludzkiego oraz potencjału naukowego i technologicznego do rozwoju
gospodarczego kraju.
34. Czym jest ryzyko i do czego służy w zarządzaniu kryzysowym?
Ryzyko opiera się na obiektywnej wiedzy. Ryzyko to prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń i ich
skutków, mających wpływ na osiągnięcie celu przez podmiot. Jest wyborem, a nie nieuchronnym
przeznaczeniem. Ryzyko może mieć charakter negatywnego zagrożenia lub pozytywnej możliwości (szans).
Określane jest metodami matematycznymi, statystycznymi lub szacunkowymi.
R (ryzyko) = Pwz x Ws
Pwz – prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia niekorzystnego
Ws – skutki/straty spowodowane zdarzeniem niekorzystnym
Ryzyko w zarządzaniu kryzysowym postrzegane jest jako wypadkowa możliwości zaistnienia negatywnych
zdarzeń, którym nie można w pełni zapobiec, oraz wielkości możliwych skutków (strat) będących wynikiem
tych zdarzeń. W zarządzaniu kryzysowym ryzykiem obarczona jest działalność wszystkich podmiotów
angażowanych w tej sferze działalności państwa, przede wszystkim organów administracji publicznej.
Ryzyko towarzyszy procesowi decyzyjnemu w organizacji jako integralnej części zarządzania nią. Można to
odnieść do administracji publicznej i procesu decyzyjnego podejmowanego przez jej organy, również w
aspekcie zarządzania kryzysowego.
Zarządzanie ryzykiem jest procesem opanowania ryzyka obejmującym ogół działań związanych z jego
analizą, eliminowaniem lub ograniczaniem.
17
Model (fazy) zarządzania ryzykiem stosowany w administracji publicznej w Polsce do zarządzania
kryzysowego:
1) Identyfikacja ryzyka:
a) określenie właścicieli ryzyk (to osoba lub jednostka uprawniona do zarządzania ryzykiem i z niego
rozliczana)
b) określenie rodzajów zagrożeń
c) określenie skutków zagrożeń
2) Ocena ryzyka – określenie prawdopodobieństwa wystąpienia każdego możliwego zagrożenia i jego opis,
określenie skutków możliwych zagrożeń, określenie wartości ryzyka dla każdego scenariusza każdego
zagrożenia, podjęcie decyzji o akceptacji ryzyka.
3) Reakcja na ryzyko
4) Postępowanie z ryzykiem.
5) Monitorowanie i kontrola
Ryzyko – możliwość wystąpienia zdarzenia mającego negatywny wpływ na realizację zadań lub osiągnięcie
celów
Zarządzanie ryzykiem – proces analizy ryzyka i działań przeciwdziałających skutkom jego
zmaterializowania, w celu usprawnienia funkcjonowania jednostki organizacyjnej oraz zapewnienia ochrony
jej majątku i wizerunku.
35. Jakie organy sprawują zarządzanie kryzysowe w Polsce?
W Polsce przyjęto rozwiązanie, w którym organami zarządzania kryzysowego są organy administracji

publicznej każdego szczebla. To im przypisano szczególne kompetencje i odpowiedzialność zarządczą
w sytuacjach kryzysowych, ale respektując zasadę jednoosobowego kierownictwa w sytuacjach
szczególnych – organami odpowiedzialnymi uczyniono konkretne osoby funkcyjne a za całość zarządzania
kryzysowego w państwie Radę Ministrów. Na szczeblu centralnym organem odpowiedzialnym jest Rada
Ministrów oraz poszczególni ministrowie w zakresie problematyki przypisanej kierowanemu działowi
administracji centralnej. Na szczeblu województwa odpowiedzialny jest wojewoda, na terenie powiatu
starosta a na terenie gminy wójt, burmistrz, prezydent miasta.
36. Omów Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej.
Podstawy prawne:
a) Ustawa z dnia 26.04.2007 roku o zarządzaniu kryzysowym
b) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30.04.2010 roku w sprawie Narodowego Programu Ochrony IK
Dokument ten określa:

a) narodowe priorytety, cele, wymagania oraz standardy służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania IK
b) wskazuje ministrów (kierownicy UC) odpowiedzialnych za IK
c) określa szczegółowe kryteria wyodrębnienia IK
Rada Ministrów przyjmuje w drodze uchwały Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej,
którego celem jest stworzenie warunków do poprawy bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej,
w szczególności w zakresie:
a) zapobiegania zakłóceniom funkcjonowania infrastruktury krytycznej,
b) przygotowania na sytuacje kryzysowe mogące niekorzystnie wpłynąć na infrastrukturę krytyczną,
c) reagowania w sytuacjach zniszczenia lub zakłócenia funkcjonowania infrastruktury krytycznej, d)
odtwarzania infrastruktury krytycznej.
Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej przygotowuje dyrektor Rządowego Centrum
18
Bezpieczeństwa we współpracy z ministrami i kierownikami urzędów centralnych odpowiedzialnymi za
systemy infrastruktury krytycznej oraz właściwymi w sprawach bezpieczeństwa narodowego. Programem
obejmuje się infrastrukturę krytyczną w podziale na systemy. Do programu stosuje się przepisy o ochronie
informacji niejawnych.
Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej podlega aktualizacji nie rzadziej niż raz na 2
lata.
Zadania z zakresu ochrony infrastruktury krytycznej obejmują: gromadzenie i przetwarzanie informacji

dotyczących zagrożeń infrastruktury krytycznej, opracowanie i wdrażanie procedur na wypadek wystąpienia
zagrożeń infrastruktury krytycznej, odtwarzanie infrastruktury krytycznej, współpracę między administracją
publiczną a właścicielami oraz posiadaczami samoistnymi i zależnymi obiektów, instalacji lub urządzeń
infrastruktury krytycznej w zakresie ochrony.
Właściciele, posiadacze samoistni i zależni obiektów, instalacji lub urządzeń infrastruktury krytycznej mają
obowiązek wyznaczyć w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji od dyrektora Rządowego Centrum
Bezpieczeństwa (RCB) o ujęciu w wykazie obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład
infrastruktury krytycznej osobę odpowiedzialną za utrzymywanie kontaktów z podmiotami właściwymi
w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej.
Obecnie obowiązujący Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej to dokument z 2020 roku:
uchwała nr 210/2015 Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia Narodowego Programu
Ochrony Infrastruktury Krytycznej z uwzględnieniem Uchwały nr 116/2020 Rady Ministrów z dnia 13
sierpnia 2020 r. zmieniającej uchwałę w sprawie przyjęcia Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury
Krytycznej.
Plany ochrony IK: podstawy prawne :

a) Ustawa z dnia 26.04.2007 roku o zarządzaniu kryzysowym
b) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30.04.2010 roku w sprawie Planów Ochrony IK
Plany ochrony IK opracowuje się w formie papierowej i elektronicznej, odpowiadają właściciele IK (do 9
miesięcy), wymaga uzgodnień (m.in. z właściwym ministrem, wojewodą, KWP, Komendą Wojewódzką
Państwowej Straży Pożarnej), aktualizacja co 2 lata, podpisuje operator IK, zatwierdza dyrektor RCB.
37. Kto odpowiada i w jakim zakresie w Polsce za zarządzanie kryzysowe?
Na szczeblu centralnym organem odpowiedzialnym jest Rada Ministrów oraz poszczególni ministrowie w
zakresie problematyki przypisanej kierowanemu działowi administracji centralnej. Na szczeblu
województwa odpowiedzialny jest wojewoda, na terenie powiatu starosta a na terenie gminy wójt, burmistrz,
prezydent miasta. Każdy odpowiada za realizację przypisanych mu zadań.
38. Kto i na jakich zasadach, w przypadkach niecierpiących zwłoki, może podejmować

decyzje w imieniu organu sprawującego zarządzanie kryzysowe w Polsce?
W przypadkach niecierpiących zwłoki zarządzanie kryzysowe sprawuje minister właściwy do spraw

wewnętrznych, zawiadamiając niezwłocznie o swoich działaniach Prezesa Rady Ministrów. Decyzje podjęte
przez ministra podlegają rozpatrzeniu na najbliższym posiedzeniu Rady Ministrów.
39. Na czym polega zasada priorytetu układu terytorialnego nad branżowym w

zarządzaniu kryzysowym?
Jest to jedna z podstawowych zasad zarządzania kryzysowego w Polsce. Zasada prymatu układu
terytorialnego – określa, że podstawę działania organów władzy stanowi podział terytorialny państwa
19
i sprowadza do funkcji pomocniczej układ branżowy (szczebel krajowy, resortowy, wojewódzki, powiatowy,
gminny).
Inne zasady to:

a) zasada jednoosobowego kierownictwa − decyzje podejmuje się jednoosobowo i odpowiada za nie
(premier, minister, wojewoda, starosta, prezydent, wójt, burmistrz)
b) zasada odpowiedzialności organów władzy publicznej ‐ organy władzy przejmują kompetencje i
odpowiedzialność w zakresie podejmowania decyzji w sytuacjach kryzysowych
c)zasada zespolenia − przyznanie organom władz administracyjnych ogólnej kompetencji gwarantujących
wywiązanie się z nałożonych na nie odpowiedzialności
d) zasada kategoryzacji zagrożeń polega na podziale zagrożeń na grupy wg rodzaju i rozmiaru oraz
przyporządkowaniu im określonych rozwiązań prawnych, organizacyjnych i finansowych
e) zasada powszechności − zarządzanie kryzysowe organizują organy władzy publicznej we
współdziałaniu z istniejącymi specjalistycznymi instytucjami i organizacjami oraz ogółem społeczeństwa.
40. Któremu działowi administracji publicznej przypisane jest w Polsce zarządzanie kryzysowe?
Zarządzanie kryzysowe w Polsce przypisane jest do ministra odpowiedzialnego za sprawy wewnętrzne.

W art. 29 ust. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 4.09.1997 roku o działach administracji rządowej czytamy, że dział
sprawy wewnętrzne obejmuje sprawy „zarządzania kryzysowego”.
41. Jakie zasadnicze rodzaje dokumentów obowiązują w zarządzaniu kryzysowym w Polsce?
a) plan zarządzania kryzysowego (krajowy, resortowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne)

b) Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego(składa się z raportów cząstkowych sporządzanych
przez ministrów kierujących działami administracji rządowej, kierowników urzędów centralnych oraz
wojewodów
c) Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej
Rada Ministrów przyjmuje w drodze uchwały Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej,
którego celem jest stworzenie warunków do poprawy bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, w
szczególności w zakresie:zapobiegania zakłóceniom funkcjonowania infrastruktury krytycznej,
przygotowania na sytuacje kryzysowe mogące niekorzystnie wpłynąć na infrastrukturę krytyczną,
reagowania w sytuacjach zniszczenia lub zakłócenia funkcjonowania infrastruktury krytycznej, odtwarzania
infrastruktury krytycznej.
Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej przygotowuje dyrektor Rządowego Centrum

Bezpieczeństwa we współpracy z ministrami i kierownikami urzędów centralnych odpowiedzialnymi za
systemy infrastruktury krytycznej oraz właściwymi w sprawach bezpieczeństwa narodowego. Programem
obejmuje się infrastrukturę krytyczną w podziale na systemy. Do programu stosuje się przepisy o ochronie
informacji niejawnych.
Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej podlega aktualizacji nie rzadziej niż raz na 2 lata.
42. Z jakich głównych elementów składają się plany zarządzania kryzysowego?
1) plan główny zawierający: charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich wystąpienia, w tym dotyczących
infrastruktury krytycznej, oraz mapy ryzyka i mapy zagrożeń, zadania i obowiązki uczestników zarządzania
kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa, zestawienie sił i środków planowanych do wykorzystania w
sytuacjach kryzysowych, zadania określone planami działań krótkoterminowych
2) zespół przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowych: zadania w zakresie monitorowania zagrożeń,
tryb uruchamiania niezbędnych sił i środków, uczestniczących w realizacji planowanych przedsięwzięć na
20
wypadek sytuacji kryzysowej, procedury reagowania kryzysowego określające sposób postępowania w
sytuacjach kryzysowych, współdziałanie między siłami uczestniczącymi w realizacji planowanych
przedsięwzięć
3) załączniki funkcjonalne planu głównego określające: procedury realizacji zadań z zakresu zarządzania
kryzysowego, w tym związane z ochroną infrastruktury krytycznej, organizację łączności, organizację
systemu monitorowania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania, zasady informowania ludności o zagrożeniach
i sposobach postępowania na wypadek zagrożeń, organizację ewakuacji z obszarów zagrożonych,
organizację ratownictwa, opieki medycznej, pomocy społecznej oraz pomocy psychologicznej, organizację
ochrony przed zagrożeniami charakterystycznymi dla danego obszaru, wykaz zawartych umów i porozumień
związanych z realizacją zadań zawartych w planie zarządzania kryzysowego, zasady oraz tryb oceniania i
dokumentowania szkód, procedury uruchamiania rezerw państwowych, wykaz infrastruktury krytycznej
znajdującej się odpowiednio na terenie województwa, powiatu lub gminy, objętej planem zarządzania
kryzysowego, priorytety w zakresie ochrony oraz odtwarzania infrastruktury krytycznej.
Plany zarządzania kryzysowego podlegają systematycznej aktualizacji, a cykl planowania nie może być
dłuższy niż 2 lata.
43. Kto zatwierdza plany zarządzania kryzysowego?
Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego zatwierdza Rada Ministrów w drodze uchwały.
Resortowe Plany Zarządzania Kryzysowego są uzgadniane z dyrektorem Rządowego Centrum

Bezpieczeństwa i stanowią załączniki funkcjonalne do Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego.
Wojewódzkie Plany Zarządzania Kryzysowego (i ich aktualizacje) zatwierdza minister właściwy do spraw
administracji publicznej w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych po zasięgnięciu
opinii dyrektora RCB.
Powiatowe Plany Zarządzania Kryzysowego (i ich aktualizacje) zatwierdza wojewoda.
Gminne Plany Zarządzania Kryzysowego (i ich aktualizacje) zatwierdza starosta.
44. Kto opracowuje plany zarządzania kryzysowego?
Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego opracowuje (i ich aktualizuje) Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
(RCB) we współpracy z właściwymi komórkami organizacyjnymi urzędów obsługujących ministrów oraz
kierowników urzędów centralnych.
Resortowe Plany Zarządzania Kryzysowego opracowują ministrowie kierujący działami administracji

rządowej oraz kierownicy urzędów centralnych, zgodnie z zakresem swojej właściwości.
Wojewódzkie Plany Zarządzania Kryzysowego (i ich aktualizacje) opracowują komórki organizacyjne

właściwe w sprawach zarządzania kryzysowego w urzędzie wojewódzkim. Opiniowane są przez
Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego.
Powiatowe Plany Zarządzania Kryzysowego ( i ich aktualizacje) opracowują starości przy pomocy
powiatowej administracji zespolonej i jednostek organizacyjnych powiatu. Plan opiniowany jest przez
Powiatowy Zespół Zarządzania Kryzysowego.
Gminne Plany Zarządzania Kryzysowego (i ich aktualizacje) opracowują wójtowie, burmistrzowie

i prezydenci miast przy pomocy komórki organizacyjnej urzędu gminy (miasta) właściwej w sprawach
zarządzania kryzysowego. Plan opiniowany jest przez Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego.
21
45. Czym jest Raport o Zagrożeniach Bezpieczeństwa Narodowego, kto go sporządza i na
jakich zasadach?
Raport jest dokumentem, który sporządza się na potrzeby Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego.
Koordynację przygotowania tego raportu zapewnia dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa,
natomiast w części dotyczącej zagrożeń o charakterze terrorystycznym, mogących doprowadzić do sytuacji
kryzysowej-Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w części dotyczącej zagrożeń
cyberbezpieczeństwa mogących doprowadzić do sytuacji kryzysowej-Pełnomocnik Rządu do spraw
Cyberbezpieczeństwa. Ministrowie kierujący działami administracji rządowej, kierownicy urzędów
centralnych oraz wojewodowie sporządzają Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego (tzw.
raporty cząstkowe). Raport cząstkowy sporządzany przez kierownika urzędu centralnego jest włączany do
raportu cząstkowego ministra kierującego działem administracji rządowej, któremu kierownik urzędu
centralnego podlega lub przez którego jest nadzorowany, chyba że minister ten postanowi inaczej.
Wykonawca sporządza raport cząstkowy w formie elektronicznej. W przypadku raportu cząstkowego
zawierającego informacje niejawne jest on sporządzany w formie elektronicznej i papierowej. Raport
cząstkowy jest sporządzany i przekazywany z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych.
Dyrektor Centrum w terminie 30 dni od dnia otrzymania raportu cząstkowego może zgłosić zastrzeżenia
i uwagi co do stopnia szczegółowości, zakresu i formy raportu cząstkowego lub jego części oraz wskazać na
konieczność uzupełnienia raportu cząstkowego o elementy wynikające z raportów cząstkowych
sporządzonych przez innych wykonawców. Wykonawca rozpatruje zastrzeżenia i uwagi oraz w razie
konieczności dokonuje zmian w raporcie cząstkowym w terminie 30 dni, a następnie przekazuje go
ponownie dyrektorowi Centrum. Dyrektor Centrum opracowuje i przedkłada Raport o zagrożeniach
bezpieczeństwa narodowego Radzie Ministrów co 2 lata.
Dyrektor Centrum nie później niż na rok przed przedłożeniem raportu Radzie Ministrów, przekazuje
wykonawcom informację o przystąpieniu do jego opracowania. Wykonawcy przygotowują i przedkładają
raporty cząstkowe dyrektorowi Centrum, nie później niż na 6 miesięcy przed terminem przedłożenia
Raportu Radzie Ministrów. Wykonawca dokonuje systematycznej aktualizacji raportu cząstkowego oraz nie
rzadziej niż raz na dwa lata przedkłada aktualizację raportu cząstkowego, zgodnie z właściwością
dyrektorowi Centrum, Szefowi ABW i Pełnomocnikowi.
Raport w drodze uchwały przyjmuje Rada Ministrów.
46. Co zawiera Raport o Zagrożeniach Bezpieczeństwa Narodowego?
Raport zawiera następujące elementy:

1) wskazanie najważniejszych zagrożeń przez stworzenie mapy ryzyka;
2) określenie celów strategicznych;
3) określenie priorytetów w reagowaniu na określone zagrożenia;
4) wskazanie sił i środków niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych;
5) programowanie zadań w zakresie poprawy bezpieczeństwa przez uwzględnianie regionalnych i lokalnych
inicjatyw;
6) wnioski zawierające hierarchicznie uporządkowaną listę przedsięwzięć niezbędnych do osiągnięcia celów
strategicznych.
Jest dokumentem niejawnym.
47. Czym są Zespoły Zarządzania Kryzysowego?
Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego jest organem opiniodawczo-doradczym właściwym w sprawach

inicjowania i koordynowania działań podejmowanych w zakresie zarządzania kryzysowego.
Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego jest organem pomocniczym wojewody w zapewnieniu

wykonywania zadań zarządzania kryzysowego.
22
Powiatowy Zespół Zarządzania Kryzysowego jest organem pomocniczym starosty w zapewnieniu
wykonywania zadań zarządzania kryzysowego.
Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego jest organem pomocniczym wójta, burmistrza, prezydenta miasta
w zapewnieniu wykonywania zadań zarządzania kryzysowego.
48. Kto powołuje i jaki jest skład Zespołów Zarządzania Kryzysowego?
Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego powołuje Rada Ministrów. W skład zespołu wchodzą:
1) Prezes Rady Ministrów (przewodniczący)
2)Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych (zastępcy przewodniczącego)
3) minister właściwy do spraw administracji publicznej
4) Minister Spraw Zagranicznych
5) Minister Koordynator Służb Specjalnych – jeżeli został powołany
6) Dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa – jako sekretarz
7) inne osoby wyznaczone przez Prezesa Rady Ministrów w zależności od potrzeb - na prawach członka
Prezydent RP może skierować do prac zespołu, na prawach członka, Szefa Biura Bezpieczeństwa
Narodowego (BBN) lub innego przedstawiciela.
Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego powołuje wojewoda. W skład zespołu wchodzą:

1) Wojewoda (przewodniczący)
2) kierownik komórki organizacyjnej właściwej w sprawach zarządzania kryzysowego w urzędzie
wojewódzkim (zastępca przewodniczącego)
3) inne osoby wskazane przez przewodniczącego w zależności od potrzeb spośród: a) kierowników
zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich;
b)osób zatrudnionych w urzędzie wojewódzkim lub w jednostkach organizacyjnych służb, inspekcji i straży
wojewódzkich;
c)osób zatrudnionych w Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie oraz Instytucie Meteorologii i
Gospodarki Wodnej.
W skład zespołu wchodzi również szef wojewódzkiego sztabu wojskowego lub jego przedstawiciel. W skład
zespołu mogą również wejść inne osoby zaproszone przez przewodniczącego a także przedstawiciel
samorządu województwa wyznaczony przez marszałka województwa.
Powiatowy Zespół zarządzania Kryzysowego powołuje starosta. W skład zespołu

wchodzą: 1) Starosta (przewodniczący) 2) osoby powołane spośród:
a) osób zatrudnionych w starostwie powiatowym, powiatowych jednostkach organizacyjnych lub jednostkach
organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży
powiatowych;
b) przedstawicieli społecznych organizacji ratowniczych.
c) inne osoby zaproszone przez przewodniczącego.
Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego powołuje wójt, burmistrz, prezydent miasta. W skład zespołu
wchodzą:
1) wójt, burmistrz, prezydent miasta (przewodniczący) 2)
osoby powołane spośród:
a) osób zatrudnionych w urzędzie gminy, gminnych jednostkach organizacyjnych lub jednostkach
pomocniczych;
b)pracowników zespolonych służb, inspekcji i straży, skierowanych przez przełożonych do wykonywania
zadań w tym zespole na wniosek wójta, burmistrza, prezydenta miasta; c) przedstawicieli społecznych
organizacji ratowniczych.
23
W skład zespołu mogą wchodzić inne osoby zaproszone przez przewodniczącego.
49. Jakie główne zadania realizują Zespoły Zarządzania Kryzysowego?
Zespoły zarządzania kryzysowego tworzy się na poziomie krajowym, resortowym, wojewódzkim,

powiatowym i gminnym.
Zadania Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego:

1) przygotowywanie propozycji użycia sił i środków niezbędnych do opanowania sytuacji kryzysowych;
2) doradzanie w zakresie koordynacji działań organów administracji rządowej, instytucji państwowych i służb
w sytuacjach kryzysowych;
3) opiniowanie sprawozdań końcowych z działań podejmowanych w związku z zarządzaniem kryzysowym;
4) opiniowanie potrzeb w zakresie odtwarzania infrastruktury lub przywrócenia jej pierwotnego charakteru;
5) opiniowanie i przedkładanie Radzie Ministrów Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego;
6) opiniowanie projektu zarządzenia Prezesa Rady Ministrów dot. wykazu przedsięwzięć i procedur
zarządzania kryzysowego z uwzględnieniem zobowiązań wynikających z członkostwa w Organizacji
Traktatu Północnoatlantyckiego oraz organy odpowiedzialne za ich uruchamianie.
Zadania Resortowych Zespołów Zarządzania Kryzysowego (tworzą je ministrowie kierujący działami

administracji rządowej oraz kierownicy urzędów centralnych, którzy realizują zadania z zakresu zarządzania
kryzysowego):
1) dokonywanie okresowej oceny zagrożeń na potrzeby Raportu o zagrożeniach bezpieczeństwa państwa
2) opiniowanie projektów resortowych planów zarządzania kryzysowego
3) opiniowanie wykazu obiektów, instalacji i urządzeń wchodzących w skład infrastruktury krytycznej w
ramach swoich właściwości; 4) wypracowywanie wniosków i propozycji dotyczących zapobiegania i
przeciwdziałania zagrożeniom.
Zadania Wojewódzkiego, Powiatowego, Gminnego Zespołu Zarządzania Kryzysowego (organ

pomocniczy wojewody, starosty, wójta, burmistrza, prezydenta miasta w zapewnieniu wykonywania zadań
zarządzania kryzysowego):
1) ocena występujących i potencjalnych zagrożeń mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo publiczne i
prognozowanie tych zagrożeń;
2) przygotowywanie propozycji działań i przedstawianie wojewodzie wniosków dotyczących wykonania,
zmiany lub zaniechania działań ujętych w wojewódzkim planie zarządzania kryzysowego;
3) przekazywanie do wiadomości publicznej informacji związanych z zagrożeniami;
4) opiniowanie planów zarządzania kryzysowego na swoim poziomie (wojewódzkim, powiatowym, gminnym).
50. Czym są Centra Zarządzania Kryzysowego?
Centra zarządzania kryzysowego są częścią administracji odpowiedniego szczebla, udzielają wsparcia

merytorycznego w pracy zarówno organów decyzyjnych w zakresie problematyki zarządzania kryzysowego,
jak i pracy ekspertów i doradców w zespołach zarządzania kryzysowego. Centrum zarządzania kryzysowego
– całodobowa dyżurna służba operacyjna ustanowiona z celem utrzymania szybkiego i sprawnego obiegu
informacji w razie sytuacji kryzysowej. Spełnia funkcję punktu koordynacyjnego i ośrodka łączności,
scalającego w codziennej działalności służby ratownicze i komunalne, które biorą bezpośredni i pośredni
udział w akcjach ratowniczych.
spełnia funkcję pun i pośredni udział w akcjach ratowniczych. które biorą bezpośredni i pośredni udział
51. Jakie główne zadania realizują Centra Zarządzania Kryzysowego?
Centra zarządzania kryzysowego funkcjonują na poziomie krajowym, resortowym, wojewódzkim,

powiatowym i gminnym (fakultatywnie).
24
Na poziomie krajowym funkcjonuje Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, które m,in. Koordynuje prace
centów na pozostałych szczeblach.
Zadania centrum na szczeblu resortowym(tworzonych przez ministrów i centralne organy administracji

rządowej, do których zakresu działania należą sprawy związane z zapewnieniem bezpieczeństwa
narodowego, w tym ochrony ludności lub gospodarczych podstaw bezpieczeństwa państwa) i
wojewódzkim (bez punktu 8):
1) pełnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania
kryzysowego;
2) współdziałanie z centrami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej;
3) nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania
ludności;
4) współpraca z podmiotami realizującymi monitoring środowiska;
5) współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne;
6) dokumentowanie działań podejmowanych przez centrum;
7) realizacja zadań stałego dyżuru na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa.
8) współdziałanie na wszystkich szczeblach administracji rządowej w zakresie informowania i
przekazywania poleceń do wykonania w systemie całodobowym dla jednostek ochrony zdrowia w
przypadkach awaryjnych, losowych, jak również zaburzeń funkcjonowania systemu.
Powiatowe centra realizują w/w zadania (bez punktu 8) oraz zapewniają przepływ informacji na potrzeby
zarządzania kryzysowego.
Gminne (miejskie) centra (o ile jest utworzone) realizują zadania wojewódzkiego centrum (za wyjątkiem punktu
6 i 8). Punkt 1 w zakresie całodobowego alarmowania członków gminnego zespołu zarządzania kryzysowego, a w
sytuacjach kryzysowych zapewnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji oraz
dokumentowania prowadzonych czynności.
52. Jakiego rodzaju aktem prawnym wprowadzony może być w Polsce każdy ze stanów
nadzwyczajnych?
Stan klęski żywiołowej - Rada Ministrów w drodze rozporządzenia

Stan wyjątkowy – Prezydent RP w drodze rozporządzenia
Stan wojenny - Prezydent RP w drodze rozporządzenia
53. W jakich okolicznościach można wprowadzić poszczególne stany nadzwyczajne w Polsce?
Stan klęski żywiołowej - może być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub
awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia. Stan klęski
żywiołowej może być wprowadzony na obszarze, na którym wystąpiła klęska żywiołowa, a także na
obszarze, na którym wystąpiły lub mogą wystąpić skutki tej klęski.
Klęska żywiołowa – to katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których skutki zagrażają życiu lub
zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a
pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we
współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod
jednolitym kierownictwem.

lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu.
25
ich właściwości.
Katastrofę naturalną lub awarię techniczną mogą wywołać również zdarzenia w cyberprzestrzeni oraz
działania o charakterze terrorystycznym.
Stan wyjątkowy - w sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa

obywateli lub porządku publicznego, w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub
działaniami w cyberprzestrzeni, które nie może być usunięte poprzez użycie zwykłych środków
konstytucyjnych, Rada Ministrów może podjąć uchwałę o skierowaniu do Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej wniosku o wprowadzenie tego stanu. Przez cyberprzestrzeń, o której mowa w ust. 1, rozumie się
przestrzeń przetwarzania i wymiany informacji tworzoną przez systemy teleinformatyczne, określone w art.
3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania
publiczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 570), wraz z powiązaniami pomiędzy nimi oraz relacjami z użytkownikami.
Stan wojenny - w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami

o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, zbrojnej napaści na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony
przeciwko agresji, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, na wniosek Rady Ministrów, wprowadzić stan
wojenny na części albo na całym terytorium państwa. Przez zewnętrzne zagrożenie państwa, rozumie się
celowe działania, godzące w niepodległość, niepodzielność terytorium, ważny interes gospodarczy
Rzeczypospolitej Polskiej lub zmierzające do uniemożliwienia albo poważnego zakłócenia normalnego
funkcjonowania państwa, podejmowane przez zewnętrzne w stosunku do niej podmioty. Przez
cyberprzestrzeń rozumie się przestrzeń przetwarzania i wymiany informacji tworzoną przez systemy
teleinformatyczne, określone w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 570), wraz z powiązaniami pomiędzy
nimi oraz relacjami z użytkownikami.
54. Kto w Polsce może wprowadzić poszczególne stany nadzwyczajne?
Stan klęski żywiołowej - Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić stan klęski
żywiołowej z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego wojewody. Stan klęski żywiołowej wprowadza
się na czas oznaczony, niezbędny dla zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, nie dłuższy
niż 30 dni. Stan klęski żywiołowej może zostać przedłużony na czas oznaczony, w drodze rozporządzenia
Rady Ministrów, po wyrażeniu przez Sejm zgody na to przedłużenie. Rada Ministrów, w drodze
rozporządzenia, znosi stan klęski żywiołowej na całym obszarze jego obowiązywania lub na części tego
obszaru przed upływem czasu, na który został wprowadzony, jeżeli ustaną przyczyny jego wprowadzenia.
Stan wyjątkowy – może wprowadzić Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Rady Ministrów
podjęty w drodze uchwały. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie rozpatruje wniosek, a
następnie wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjątkowego na czas oznaczony nie dłuższy niż 90
dni lub postanawia odmówić wydania takiego rozporządzenia. Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu
wyjątkowego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przedstawia Sejmowi w ciągu 48 godzin od jego
podpisania. W rozporządzeniu o wprowadzeniu stanu wyjątkowego określa się przyczyny wprowadzenia,
czas trwania i obszar, na jakim wprowadza się stan wyjątkowy, oraz, w zakresie dopuszczonym niniejszą
ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela. Stan wyjątkowy obowiązuje od dnia
ogłoszenia rozporządzenia w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku uchylenia
rozporządzenia przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, uchwałę Sejmu w tej sprawie niezwłocznie ogłasza się
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli pomimo zbliżającego się upływu czasu, na jaki został
wprowadzony stan wyjątkowy, nie ustały przyczyny wprowadzenia tego stanu oraz nie zostało przywrócone
normalne funkcjonowanie państwa, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, w drodze rozporządzenia,
przedłużyć czas trwania stanu wyjątkowego na okres nie dłuższy niż 60 dni. Przy przedłużaniu okresu
trwania stan obowiązuje taki sam tryb jak przy wprowadzaniu.
26
Stan wojenny – może wprowadzić Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Rady Ministrów, na
części albo na całym terytorium państwa. We wniosku Rada Ministrów określa przyczyny i obszar, na
którym ma być wprowadzony stan wojenny, a także odpowiednie do stopnia i charakteru zagrożenia, w
zakresie dopuszczonym ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela. Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie rozpatruje wniosek, a następnie wydaje rozporządzenie
o wprowadzeniu stanu wojennego albo postanawia odmówić wydania takiego rozporządzenia.
Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przedstawia
Sejmowi w ciągu 48 godzin od jego podpisania. Stan wojenny obowiązuje od dnia ogłoszenia
rozporządzenia w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku uchylenia rozporządzenia przez
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwałę Sejmu w tej sprawie niezwłocznie ogłasza się w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej.
55. Kogo obowiązują ograniczenia praw i wolności człowieka i obywatela w stanach

nadzwyczajnych?
Ograniczenia w stanie klęski żywiołowej stosuje się do osób fizycznych zamieszkałych lub czasowo
przebywających na obszarze, na którym został wprowadzony oraz odpowiednio do osób prawnych i
jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, mających siedzibę lub prowadzących
działalność na obszarze, na którym został wprowadzony.
W stanie klęski żywiołowej od obowiązku świadczeń osobistych zwolnione są w określonym zakresie:

1) osoby do 16 roku życia i powyżej 60 roku życia
2) osoby chore, niepełnosprawne, kobiety w ciąży i kobiety karmiące
3) osoby sprawujące opiekę nad dziećmi do lat 8, nad chorymi lub osobami niepełnosprawnymi.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, wojewoda albo
pełnomocnik może odstąpić od nałożenia lub zwolnić od obowiązków również inne osoby i podmioty, ze
względu na interes publiczny albo wyjątkowo ważny interes danej osoby lub podmiotu.
Ograniczenia w stanie wyjątkowym stosuje się do wszystkich osób fizycznych zamieszkałych lub
przebywających chociażby czasowo na terenie na którym został wprowadzony. Ograniczenia te stosuje się
odpowiednio wobec osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej,
mających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze objętym stanem wyjątkowym.
Na obszarze, na którym został wprowadzony stan wojenny, ograniczeniom podlegają wszystkie osoby
fizyczne zamieszkałe lub przebywające tam chociażby czasowo, a także ograniczenia te stosuje się
odpowiednio wobec osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej
mających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze objętym stanem wojennym
W czasie stanu wojennego może być wprowadzony powszechny obowiązek wykonywania pracy przez
osoby, które ukończyły 16 lat a nie przekroczyły 65 lat i są zdolne do wykonywania pracy ze względu na
stan zdrowia oraz warunki osobiste i rodzinne.
56. Omów zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski
żywiołowej?
Ograniczenia mogą polegać na:

1) zawieszeniu działalności określonych przedsiębiorców;
2) nakazie lub zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju;
3) nakazaniu pracodawcy oddelegowania pracowników do dyspozycji organu kierującego działaniami
prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia;
4) całkowitej lub częściowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły;
27
5) zakazie okresowego podwyższania cen na towary lub usługi określonego rodzaju;
6) nakazie stosowania cen ustalonych na towary lub usługi mające podstawowe znaczenie dla kosztów
utrzymania konsumentów;
7) obowiązku poddania się badaniom lekarskim, leczeniu, szczepieniom ochronnym oraz stosowaniu
innych środków profilaktycznych i zabiegów, niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych oraz
skutków skażeń chemicznych i promieniotwórczych;
8) obowiązku poddania się kwarantannie;
9) obowiązku stosowania środków ochrony roślin lub innych środków zapobiegawczych niezbędnych
do zwalczania organizmów szkodliwych dla ludzi, zwierząt lub roślin;
10) obowiązku stosowania określonych środków zapewniających ochronę środowiska;
11) obowiązku stosowania środków lub zabiegów niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych
zwierząt;
12) obowiązku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń;
13) dokonaniu przymusowych rozbiórek i wyburzeń budynków lub innych obiektów budowlanych albo
ich części;
14) nakazie ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów;
15) nakazie lub zakazie przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych
obszarach;
16) zakazie organizowania lub przeprowadzania imprez masowych;
17) nakazie lub zakazie określonego sposobu przemieszczania się;
18) wykorzystaniu, bez zgody właściciela lub innej osoby uprawnionej, nieruchomości i rzeczy
ruchomych;
19) zakazie prowadzenia strajku w odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w
określonych dziedzinach;
20) ograniczeniu lub odstąpieniu od określonych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, jednakże
niepowodującym bezpośredniego narażenia życia lub zdrowia pracownika;
21) wykonywaniu świadczeń osobistych i rzeczowych.
W celu usprawnienia przemieszczania się środków transportowych niezbędnych dla prowadzenia działań
ratowniczych mogą być wprowadzone ograniczenia w transporcie drogowym, kolejowym i lotniczym oraz w
ruchu jednostek pływających na śródlądowych drogach wodnych, morskich wodach wewnętrznych i morzu
terytorialnym.
Dla zapewnienia łączności na potrzeby działań ratowniczych mogą być wprowadzone ograniczenia w
wykonywaniu pocztowych usług o charakterze powszechnym lub usług kurierskich.
57. Omów zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w stanie wyjątkowym?
Ograniczenia mogą być wprowadzone w zakresie:

1) dostępu do towarów konsumpcyjnych, poprzez całkowitą lub częściową reglamentację zaopatrzenia ludności
2) swobody uzgadniania cen przez strony umowy, poprzez zakazanie okresowego podwyższania cen na towary
lub usługi określonego rodzaju albo nakazanie stosowania cen ustalonych na towary lub usługi mające
podstawowe znaczenie dla kosztów utrzymania konsumentów;
3) wolności działalności gospodarczej, poprzez nakazanie okresowego zaniechania prowadzenia działalności
gospodarczej określonego rodzaju albo ustanowienie obowiązku uzyskania zezwolenia na rozpoczęcie
działalności gospodarczej określonego rodzaju;
4) działalności edukacyjnej, poprzez okresowe zawieszenie zajęć dydaktycznych w szkołach włącznie ze
szkołami wyższymi, z wyjątkiem szkół duchownych i seminariów duchownych;
5) obrotu krajowymi środkami płatniczymi, obrotu dewizowego oraz działalności kantorowej;
6) transportu drogowego, kolejowego i lotniczego oraz w ruchu jednostek pływających na morskich wodach
wewnętrznych i na morzu terytorialnym, a także na śródlądowych drogach wodnych;
7) funkcjonowania systemów łączności oraz działalności telekomunikacyjnej i pocztowej, poprzez nakazanie
wyłączenia urządzeń łączności lub zawieszenia świadczenia usług, na czas określony, a także poprzez
28
nakazanie niezwłocznego złożenia do depozytu właściwego organu administracji rządowej radiowych i
telewizyjnych urządzeń nadawczych i nadawczo-odbiorczych lub ustalenie innego sposobu ich
zabezpieczenia przed wykorzystaniem w sposób zagrażający konstytucyjnemu ustrojowi państwa,
bezpieczeństwu obywateli albo porządkowi publicznemu;
8) prawa posiadania broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów broni lub
określonych przedmiotów, poprzez nakazanie niezwłocznego złożenia do depozytu właściwego organu
administracji rządowej albo zakazanie noszenia;
9) dostępu do informacji publicznej.
W czasie stanu wyjątkowego mogą być zawieszone prawa do:

1) organizowania i przeprowadzania wszelkiego rodzaju zgromadzeń;
2) organizowania i przeprowadzania imprez masowych oraz prowadzonych w ramach działalności kulturalnej
imprez artystycznych i rozrywkowych, niebędących imprezami masowymi;
3) strajków pracowniczych i innych form protestu w odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w
określonych dziedzinach;
4) strajków i innych niż strajki form akcji protestacyjnych rolników;
5) akcji protestacyjnych studentów organizowanych przez studenckie samorządy, stowarzyszenia lub
organizacje;
6) zrzeszania się poprzez:
a) ustanowienie zakazu tworzenia i rejestracji nowych stowarzyszeń, partii politycznych, związków
zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, organizacji pracodawców, ruchów
obywatelskich oraz innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji,
b) nakazanie okresowego zaniechania działalności zarejestrowanych stowarzyszeń, partii politycznych,
związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, organizacji pracodawców, ruchów
obywatelskich oraz innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji, których działalność może zwiększyć
zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego.
Zakaz organizowania i przeprowadzania zgromadzeń nie dotyczy zgromadzeń organizowanych przez

kościoły i inne związki wyznaniowe oraz organizacje religijne działające w obrębie świątyń,
budynków kościelnych, w innych pomieszczeniach służących organizowaniu i publicznemu
sprawowaniu kultu, a także zgromadzeń organizowanych przez organy państwa lub organy
samorządu terytorialnego.
W czasie stanu wyjątkowego może być odosobniona osoba mająca ukończone 18 lat, w stosunku do
której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pozostając na wolności będzie prowadziła działalność
zagrażającą konstytucyjnemu ustrojowi państwa, bezpieczeństwu obywateli lub porządkowi
publicznemu albo gdy odosobnienie jest niezbędne dla zapobieżenia popełnienia czynu karalnego
lub uniemożliwienia ucieczki po jego popełnieniu.
Odosobniona może być również osoba, która ukończyła 17 lat, jeżeli przeprowadzona uprzednio z nią
rozmowa ostrzegawcza okazała się nieskuteczna.
Odosobnienie następuje na podstawie decyzji wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego
lub czasowego osoby odosobnionej i jest wykonywane przez właściwego komendanta wojewódzkiego
Policji, w drodze zatrzymania tej osoby i przymusowego doprowadzenia do ośrodka odosobnienia
podległego Ministrowi Sprawiedliwości.
Wojewoda wszczyna postępowanie w sprawach odosobnienia na wniosek właściwych organów prokuratury,

Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej lub Służby
Kontrwywiadu Wojskowego.
29
Na obszarze obowiązywania stanu wyjątkowego na osobę, która ukończyła 18 lat, przebywającą w miejscu
publicznym może być nałożony obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dokumentu
stwierdzającego tożsamość, a na osobę uczącą się, która nie ukończyła 18 lat – legitymacji szkolnej.
W czasie stanu wyjątkowego mogą być wprowadzone nakazy lub zakazy:

1) przebywania lub opuszczania w ustalonym czasie oznaczonych miejsc, obiektów i obszarów;
2) uzyskania zezwolenia organów administracji publicznej na zmianę miejsca pobytu stałego i czasowego;
3) zgłoszenia w ustalonym terminie organom ewidencji ludności lub Policji przybycia do określonej
miejscowości;
4) utrwalania za pomocą środków technicznych wyglądu lub innych cech określonych miejsc, obiektów
lub obszarów.
W czasie stanu wyjątkowego na wezwanie organów prokuratury, Policji, Agencji Bezpieczeństwa

Wewnętrznego, Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej lub Służby Kontrwywiadu Wojskowego osoba
mająca ukończone 17 lat jest obowiązana do udziału, we wskazanym miejscu, w rozmowie ostrzegawczej.
Wezwanie to może być przekazane w dowolnej udokumentowanej formie. Do udziału w rozmowie
ostrzegawczej można wezwać tylko taką osobę, co do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że nie będzie
przestrzegać porządku prawnego. Jeżeli osoba wezwana na rozmowę ostrzegawczą nie zgłosi się
dobrowolnie na wskazane miejsce, a fakt otrzymania wezwania nie budzi wątpliwości, może być
przymusowo doprowadzona przez organ wzywający. Jeżeli uzasadnione podejrzenie, że nie będzie
przestrzegać porządku prawnego dotyczy osoby niemającej ukończonych 17 lat, wezwanie przekazuje się
i przeprowadza rozmowę ostrzegawczą z rodzicami lub rodzicem albo opiekunem prawnym tej osoby.
W czasie stanu wyjątkowego może być wprowadzona:

1) cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu obejmująca materiały prasowe w rozumieniu ustawy z
dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. poz. 24, z późn. zm.2) ), z zastrzeżeniem
ust. 7;
2) kontrola zawartości przesyłek, listów, paczek i przekazów przekazywanych w ramach usług pocztowych o
charakterze powszechnym lub usług kurierskich;
3) kontrola treści korespondencji telekomunikacyjnej i rozmów telefonicznych lub sygnałów przesyłanych w
sieciach telekomunikacyjnych;
4) emisja sygnałów uniemożliwiających nadawanie lub odbiór przekazów radiowych, telewizyjnych lub
dokonywanych poprzez urządzenia i sieci telekomunikacyjne, których treść może zwiększyć zagrożenie
konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego.
Organy cenzury i kontroli są uprawnione do zatrzymywania w całości lub w części publikacji, przesyłek
pocztowych i kurierskich oraz korespondencji telekomunikacyjnej, a także do przerywania rozmów
telefonicznych i transmisji sygnałów przesyłanych w sieciach telekomunikacyjnych, jeżeli ich zawartość lub
treść może zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku
publicznego. Zatrzymane publikacje, przesyłki lub korespondencję telekomunikacyjną doręcza się adresatom
po zniesieniu stanu wyjątkowego chyba, że ich treść lub zawartość pochodzi z przestępstwa, była
przeznaczona do popełnienia przestępstwa albo została objęta zakazem posiadania. W takim przypadku
organ cenzury i kontroli przekazuje, niezwłocznie a najpóźniej bezpośrednio po zniesieniu stanu
wyjątkowego, organom właściwym do prowadzenia postępowania karnego lub orzeczenia przepadku rzeczy.
58. Czym jest świadczenie osobiste i rzeczowe?
Świadczenia te w bardzo ogólnym ujęciu są daniną publiczną na rzecz państwa lub innego związku
publiczno-prawnego (województwa, powiatu, gminy), których realizacja jest zabezpieczona możliwością
zastosowania przymusu państwowego.
Ustawa z dnia 21.11.1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w dziale VII
„Świadczenia na rzecz obrony”:
30
świadczenia osobiste (art. 200 ust. 1 i 2) - to wykonywanie przez osoby z obywatelstwem polskim w wieku
16-60 lat różnego typu prac doraźnych na rzecz przygotowania obrony państwa, a także w przypadku klęsk
żywiołowych (zwalczanie klęsk i likwidacja skutków); może to być także obowiązek użycia narzędzi
prostych, wykonywanie prostych prac rozbiórkowych, budowlanych, transportowych, ochronnych,
udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanemu a w stosunku do osób wykonujących świadczenia polegające
na doręczaniu dokumentów powołania do czynnej służby wojskowej oraz wezwań do wykonania świadczeń,
zwanych dalej "kurierami" - także posiadanych środków transportowych. Czas wykonywania świadczeń
osobistych nie może przekraczać jednorazowo dwunastu godzin, a w stosunku do kurierów oraz osób
dostarczających i obsługujących przedmioty świadczeń rzeczowych - czterdziestu ośmiu godzin. Nałożenie
obowiązku wykonania świadczenia osobistego może nastąpić najwyżej trzy razy w roku.
świadczenie rzeczowe (art. 208 ust. 1) - na urzędy i instytucje państwowe oraz przedsiębiorców i inne
jednostki organizacyjne, a także osoby fizyczne może być nałożony obowiązek świadczeń rzeczowych,
polegających na oddaniu do używania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych na cele
przygotowania obrony Państwa.
Ograniczeń czasowych stosowania świadczeń rzeczowych nie stosuje się do używania nieruchomości
i rzeczy ruchomych udostępnionych w celu zwalczania klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków.
59. Na kogo i kto może nałożyć świadczenie osobiste i rzeczowe w Polsce?
Obowiązek świadczenia osobistego i rzeczowego może być nałożony wobec obywatela polskiego, który
ukończył 16 lat a nie przekroczyły 60 lat. Świadczenia te może nałożyć wójt lub burmistrz (prezydent
miasta) w drodze decyzji administracyjnej na wniosek wojskowego komendanta uzupełnień, kierownika
jednostki organizacyjnej stanowiącej bazę formowania specjalnie tworzonej jednostki zmilitaryzowanej,
kierownika jednostki organizacyjnej wykonującej zadania na potrzeby obrony państwa, o której mowa w art.
208 ust. 2, (świadczenia rzeczowe mogą być wykonywane na rzecz Sił Zbrojnych, jednostek
organizacyjnych stanowiących bazy formowania specjalnie tworzonych jednostek zmilitaryzowanych,
jednostek organizacyjnych obrony cywilnej oraz jednostek organizacyjnych wykonujących zadania na
potrzeby obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków) albo właściwego
organu obrony cywilnej.
Na decyzję o nałożeniu świadczenia osobistego i rzeczowego przysługuje odwołanie do wojewody

w terminie 14 dni od jej doręczenia.
60. Kto jest zwolniony ze świadczeń osobistych w Polsce?
Ze świadczeń osobistych w Polsce zwolnieni są:

1. osoby wybrane do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej lub organów samorządu terytorialnego na czas
pełnienia mandatu;
2. żołnierze pełniący czynną służbę wojskową oraz osoby, którym doręczono kartę powołania do tej służby,
jeżeli termin stawienia się do służby koliduje z terminem wykonania świadczenia;
3. osoby odbywające zasadniczą służbę w obronie cywilnej lub służbę zastępczą;
4. osoby, wobec których orzeczono stałą lub długotrwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym na
podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, osoby uznane za
całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo całkowicie niezdolne do pracy na
podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
jak również osoby zaliczone do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności albo umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia
27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych;
5. sędziowie, asesorzy sądowi, prokuratorzy, funkcjonariusze Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego, Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej, Państwowej Straży
Pożarnej, Straży Ochrony Kolei oraz pracownicy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych w
31
jednostkach organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez ministrów,
kierowników urzędów centralnych, wojewodów, Prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz Krajową Radę
Radiofonii i Telewizji;
6. kobiety w ciąży i w okresie sześciu miesięcy po odbyciu porodu oraz osoby sprawujące opiekę nad dziećmi
do lat ośmiu;
7. osoby sprawujące opiekę nad wspólnie z nimi zamieszkałymi dziećmi od lat ośmiu do szesnastu, osobami,
wobec których orzeczono stałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym lub uznanymi za całkowicie
niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo zaliczonymi do osób o znacznym stopniu
niepełnosprawności na podstawie ustaw, o których mowa w pkt 4, a także osobami obłożnie chorymi, jeżeli
opieki tej nie można powierzyć innym osobom;
8. osoby zatrudnione na stanowiskach kierowników podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami w
rozumieniu przepisów o działalności leczniczej oraz na stanowiskach w opiece społecznej i placówkach
opiekuńczo-wychowawczych.
Zwolnienie w/w osób od obowiązku świadczeń osobistych następuje na podstawie dokumentów

potwierdzających przyczynę zwolnienia i przedstawionych wójtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta)
przez zainteresowane osoby.
32

Zagadnienia-do-przedmiotu-Prawne-podstawy-bezpiecze - Stwa-.... Odt Filename UTF-8''Zagadnienia-do-przedmiotu-Prawne-podstawy-bezpieczeństwa-...

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Zagadnienia-do-przedmiotu-Prawne-podstawy-bezpiecze - Stwa-.... Odt Filename UTF-8''Zagadnienia-do-przedmiotu-Prawne-podstawy-bezpieczeństwa-...

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1. Jakie funkcjonują współcześnie ujęcia bezpieczeństwa?

2. Czym jest zarządzanie kryzysowe?

Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania

3. Jaka jest rola systemu zarządzania kryzysowego dla bezpieczeństwa narodowego?

4. Jakie są podstawy prawne zarządzania kryzysowego w Polsce?

Najważniejsze z nich to:

5. Jakie są zasady zarządzania kryzysowego?

6. Przedstaw podstawowe zadania Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.

Do podstawowych zadań RCB należy: 1)

7. Czym jest infrastruktura krytyczna?

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym

8. Co należy rozumieć pod pojęciem europejska infrastruktura krytyczna?

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym

9. Co należy rozumieć pod pojęciem ochrona infrastruktury krytycznej?

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym

Celem ochrony IK jest:

Zadania ochrony IK:

Przedsięwzięcia ochrony IK:

10. Jakie sektory infrastruktury krytycznej wyróżnia się obecnie w Polsce?

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym

Infrastruktura krytyczna w Polsce obejmuje systemy:

11. Jakie są przesłanki zaliczenia obiektu do infrastruktury krytycznej?

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym

Rodzaje kryteriów wyznaczania do IK:

12. Co obejmuje ochrona obiektów infrastruktury krytycznej?

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym

Ochrona infrastruktury krytycznej to wszelkie działania zmierzające do zapewnienia funkcjonalności,

Zadania z zakresu ochrony IK:

13. Czym jest środowisko bezpieczeństwa państwa? Proszę zinterpretować współczesne

Funkcjonują dwa ujęcia środowiska bezpieczeństwa:

14. Czym są interesy narodowe? Jak są różnicowane, kto i gdzie je określa?

Interesy ważne – gwarantują trwały i zrównoważony rozwój

Interesy istotne – związane są z jakością istnienia i trwania

Interesy narodowe to:

Interesy narodowe RP znajdują swoje odzwierciedlenie w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP.

15. Czym są zagrożenia? Czego dotyczą współczesne najistotniejsze zagrożenia państwa?

Zagrożeniem państwa jest splot zdarzeń (zewnętrznych, wewnętrznych, naturalnych, ekologicznych),

Najistotniejsze współczesne zagrożenia państwa to:

16. Scharakteryzuj źródła zagrożeń bezpieczeństwa państwa.

Ze względu na źródła zagrożenia bezpieczeństwa państwa rozróżniamy: 1)

17. Scharakteryzuj rodzaje zagrożeń naturalnych.

Podział trzęsień ziemi ze względu na przyczynę:

18. Scharakteryzuj rodzaje zagrożeń technicznych.

Do zagrożeń technicznych zaliczamy:

Ustawa z dnia 18.04.2002 roku o stanie klęski żywiołowej

Katastrofa naturalna – to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności wyładowania

Źródła katastrof naturalnych:

Awaria techniczna – to gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego,

Rodzaje awarii technicznych: 1)

Źródła awarii technicznych:

Ustawa z dnia 18.04.2002 roku o stanie klęski żywiołowej

Katastrofa naturalna – to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności wyładowania

Awaria techniczna – to gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego,

Przyczyny katastrof naturalnych:

Przyczyny awarii technicznych:

Sytuacja kryzysowa to sytuacja wpływająca negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia

Sytuacja kryzysowa to sytuacja wpływająca negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia

Decyzję o uznaniu sytuacji za kryzysową podejmuje (w najogólniejszym ujęciu) społeczeństwo, uznawszy,

24. Czym jest kryzys? Proszę odnieść go względem sytuacji kryzysowej.

Sytuacja kryzysowa to sytuacja wpływająca negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym

Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania

Państwo dysponuje wieloma narzędziami do reagowania na sytuacje kryzysowe. Należą do nich: