Tkanki Zwierzęce

14.01.
2023, 11:40 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp
Zadania maturalne z biologii

1 Zadania
Zadania autorskie
autorskie BiologHelp
BiologHelp 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony
(Formuła
(Formuła 2023)
2023) - Zadanie
Zadanie 15.
15. (3
(3 pkt)
pkt)
Poniżej przedstawiono schematy budowy jednej z grup tkanek zwierzęcych.
15.1. (0–1)
Podaj nazwę rodzaju tkanek zwierzęcych przedstawionych na powyższych schematach

oraz dwie wspólne cechy budowy charakterystyczne dla tego rodzaju tkanek.
Nazwa rodzaju tkanki zwierzęcej:
Wspólne cechy budowy:
1.
2.
15.2. (0–1)
Tkanka oznaczona na schemacie literą "E" stanowi najczęściej pokrycie ciała kręgowców.
Zewnętrzna warstwa jej komórek może ulegać rogowaceniu.
Podaj nazwę tkanki oznaczonej na schemacie literą "E" oraz określ, jakie znaczenie dla
pełnionej przez nią funkcji ma wielowarstwowy charakter tej tkanki.
https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 1/28

14.01.2023, 11:40 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp
15.3. (0–2)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia, dotyczące połączeń międzykomórkowych są

prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
Połączenia zamykające (barierowe) spełniają funkcję uszczelniającą miedzy

1. komórkami nabłonka, spełniając istotną rolę np. w przypadku nabłonka P F
jelitowego.
Desmosomy łącząc się cytoszkieletem komórek pełnią rolę połączeń

2. P F
komunikacyjnych.
Bezpośrednią wymianę substancji między komórkami zwierzęcymi

3. P F
zapewniają plazmodesmy.
2 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 1.
1. (2
(2 pkt)
pkt)
Na rysunkach przedstawiono dwa typy nabłonków – A i B – występujących w organizmie
człowieka.
Na podstawie: M. Podbielkowska, Z. Podbielkowski, Biologia z higieną i ochroną środowiska, Warszawa 1999.
a) Na podstawie rysunków podaj jedną cechę charakterystyczną dla tkanki

nabłonkowej, wspólną dla obu typów nabłonków.
b) Określ, który z nabłonków – A czy B – występuje w pęcherzykach płucnych, i wykaż

związek budowy tej tkanki z funkcją pęcherzyków płucnych.

3 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 2.
2. (1
(1 pkt)
pkt)
Fibroblasty to wrzecionowate komórki tkanki łącznej, zachowujące zdolność do podziałów
mitotycznych. Mogą z nich powstawać inne typy komórek tkanki łącznej. Jeden z takich
szlaków przemian przedstawiono na schemacie.
Na podstawie: W. Sawicki, Histologia. Podręcznik dla studentów, Warszawa 1993,

Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008
Oceń, czy prawdziwe jest stwierdzenie „Liczba komórek tłuszczowych u dorosłego

człowieka jest stała”. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając właściwości fibroblastów.
4 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 11.
11. (1
(1 pkt)
pkt)
Na rysunku przedstawiono trzy organy: biceps, serce i jelito, różniące się rodzajem
tworzącej je tkanki mięśniowej.

Biceps jest zbudowany z włókien o naprzemiennym ułożeniu aktyny i

1. miozyny, a taka budowa umożliwia znaczne jego skracanie w trakcie P F
skurczu.
W obrębie serca jest możliwe bardzo szybkie rozprzestrzenianie się

2. pobudzenia, ponieważ komórki mięśniowe są rozgałęzione i połączone P F
wstawkami.
Ścianę jelita buduje tkanka mięśniowa gładka, której skurcz jest niezależny
3. P F
od woli.
5 Matura
Matura Lipiec
Lipiec 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 13.
13. (2
(2 pkt)
pkt)
Na poniższym rysunku przedstawiono pewną tkankę występującą w organizmie człowieka.
13.1. (0–1)

Oceń, czy stwierdzenia dotyczące tkanki przedstawionej na rysunku są prawdziwe.

Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
1. Na rysunku przedstawiono budowę tkanki łącznej. P F
2. Literą X oznaczono błonę podstawną. P F
3. Komórki wierzchniej warstwy tej tkanki są martwe. P F
13.2. (0–1)
Na przykładzie jednej widocznej na rysunku cechy budowy przedstawionej tkanki

wykaż związek budowy tej tkanki z funkcją ochronną pełnioną przez tę tkankę u
człowieka.
6 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 1.
1. (2
(2 pkt)
pkt)
Na zdjęciu mikroskopowym zaznaczono strzałkami komórki pewnej ludzkiej tkanki. Mają
one walcowaty kształt i tworzą charakterystyczną, pojedynczą warstwę.
Na podstawie: https://opentextbc.ca/anatomyandphysiology
Wybierz spośród A–D i zaznacz rodzaj tkanki, którą tworzą opisane komórki.
A. tłuszczowa
B. nerwowa
C. łączna podporowa
D. nabłonkowa
7 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 1.
1. (2
(2 pkt)
pkt)
Triacyloglicerole, czyli tłuszcze właściwe, są przede wszystkim materiałami zapasowymi dla
różnych organizmów. W organizmie człowieka o wadze ciała 70 kg masa tłuszczów
właściwych wynosi ok. 11 kg. Głównym miejscem przechowywania triacylogliceroli jest
cytoplazma komórek tłuszczowych. U ludzi o prawidłowej masie ciała największe
nagromadzenie tych komórek występuje w tkance podskórnej.
Na schemacie przedstawiono budowę cząsteczki pewnego triacyloglicerolu.
Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008.
a) Wymień nazwy dwóch enzymów trawiących tłuszcze w przewodzie pokarmowym

człowieka i określ liczbę cząsteczek różnych kwasów tłuszczowych, która powstanie
po całkowitym strawieniu przedstawionej na schemacie cząsteczki.
Enzymy trawiące triacyloglicerole:
Liczba cząsteczek różnych kwasów tłuszczowych:
b) Podaj przykład funkcji, którą pełnią tłuszcze zgromadzone w podskórnej tkance

tłuszczowej człowieka, innej niż stanowienie materiału zapasowego.

8 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 3.
3. (3
(3 pkt)
pkt)
Na rysunku przedstawiono fragment układu ruchu człowieka.
Na podstawie: http://www.sport-med.pl
a) Podaj nazwę tkanki, z której zbudowany jest brzusiec, oraz nazwę tkanki, z której
zbudowane są ścięgna mięśnia dwugłowego.
Brzusiec:
Ścięgna:
b) Wybierz spośród A–D i zaznacz rodzaj stawu utworzonego przez głowę kości
ramiennej i łopatkę.
A. kulisty
B. siodełkowy
C. zawiasowy
D. obrotowy
c) Wymień nazwy kości wchodzących w skład obręczy kończyny górnej człowieka.

9 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 9.
9. (2
(2 pkt)
pkt)
Do komórek tkanki łącznej należą m.in.: fibroblasty, plazmocyty, osteoblasty, chondrocyty,
makrofagi oraz komórki mezenchymalne tworzące tkankę łączną zarodkową.
Uzupełnij tabelę opisującą funkcje wybranych komórek tkanki łącznej – wpisz właściwe
nazwy tych komórek wybrane spośród wymienionych powyżej.
Nazwa
Lp. Pełnione funkcje
komórek
Produkcja składników istoty międzykomórkowej, np. kolagenu w

1.
tkance łącznej właściwej.
Fagocytoza i wydzielanie substancji biologicznie czynnych

2.
wpływających na inne komórki.
3. Produkcja immunoglobulin (przeciwciał).
4. Produkcja składników organicznych kości.
10 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 11.
11. (3
(3 pkt)
pkt)
Potomstwo niedźwiedzi polarnych jest karmione mlekiem zawierającym ok. 27% tłuszczu,
natomiast dorosłe osobniki żywią się głównie ssakami morskimi bogatymi w tłuszcz, na
które polują, przebywając wyłącznie na lodzie morskim. Konsekwencją takiej diety jest
występowanie u niedźwiedzi grubej warstwy tłuszczu pod skórą oraz wokół narządów
wewnętrznych. Ponieważ te zwierzęta nie mają przez dużą część roku dostępu do słodkiej
wody (np. ciężarna samica w czasie pobytu w legowisku przez 4–5 miesięcy nie je i nie pije),
korzystają głównie z wody pochodzącej z metabolizmu tkanki tłuszczowej.
Populacja niedźwiedzi polarnych jest szacowana na 20 000–25 000 osobników. Trend
liczebności populacji jest zniżkowy. Występowanie niedźwiedzi polarnych jest ograniczone
przez dostępność lodu morskiego.
Na podstawie: S. Liu, E.D. Lorenzen, M. Fumagalli i inni, Population Genomics Reveal Recent
Speciation and Rapid Evolutionary Adaptation in Polar Bears. „Cell”, t. 157 (4), 2014.
11.1. (0–1)
Podaj nazwę procesu metabolicznego, którego substratami są związki pochodzące z

rozkładu tłuszczu zgromadzonego w tkance tłuszczowej niedźwiedzia polarnego, a

jednym z produktów jest woda metaboliczna.
11.2. (0–1)
Uzasadnij, że podskórna tkanka tłuszczowa niedźwiedzi polarnych stanowi

przystosowanie do środowiska życia tych zwierząt. W odpowiedzi uwzględnij funkcję
tkanki tłuszczowej, inną niż funkcja źródła wody metabolicznej.
11.3. (0–1)
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykaż, że działania prowadzące do ograniczenia

globalnego ocieplenia przyczyniają się do ochrony niedźwiedzi polarnych.
11 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 4.
4. (5
(5 pkt)
pkt)
Uwalnianie przez organizmy energii cieplnej jest warunkiem ich przeżycia. Zwierzęta w
hibernacji, noworodki niektórych gatunków (w tym – człowieka) i ssaki przystosowane do
życia w niskich temperaturach wytwarzają ciepło dzięki tzw. białkom rozprzęgającym.
Białka te występują licznie w błonie grzebieni mitochondriów komórek brunatnej tkanki
tłuszczowej, gdzie tworzą kanały jonowe. Aktywne białka rozprzęgające transportują
protony z przestrzeni międzybłonowej do macierzy mitochondrialnej, uwalniając
jednocześnie energię gradientu protonowego w postaci ciepła. Skutkiem ubocznym jest
zmniejszenie wydajności powstawania ATP z udziałem syntazy ATP. Komórki brunatnej
tkanki tłuszczowej mają bardzo liczne mitochondria o dużych i licznych grzebieniach.
Tkanka ta jest silnie unaczyniona.

Również niektóre rośliny mają zdolność wytwarzania dużej ilości ciepła. Przykładem może
być skupnia cuchnąca (Symplocarpus foetidus), zapylana przez muchówki i kwitnąca od
lutego do marca, kiedy leży jeszcze śnieg, a temperatura otoczenia jest jeszcze niska.
Temperatura jej kwiatostanu osiąga ok. 20°C. Mitochondria tej rośliny uwalniają dużo
ciepła, co pozwala kwiatom wydzielać substancje zapachowe. W kwitnącej roślinie wysoka
temperatura utrzymuje się ok. dwóch tygodni.
Na podstawie: J. Berg, J. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2009;

M. Jefimow, Fakultatywna termogeneza bezdrżeniowa w regulacji temperatury ciała zwierząt stałocieplnych, „Kosmos”,
t. 56, 2007.
4.1. (0–1)
Wyjaśnij, odnosząc się do mechanizmu fosforylacji oksydacyjnej, dlaczego obecność

aktywnego białka rozprzęgającego w błonie wewnętrznej mitochondrium komórek
brunatnej tkanki tłuszczowej jest przyczyną zmniejszenia wydajności powstania ATP z
udziałem syntazy ATP.
4.2. (0–1)
Wykaż związek między cechami brunatnej tkanki tłuszczowej – silnym unaczynieniem

oraz obecnością licznych mitochondriów w jej komórkach – a funkcją pełnioną przez tę
tkankę u zwierząt.
4.3. (0–1)
Wykaż, uwzględniając stosunek powierzchni ciała do jego objętości, że u nowo

narodzonych ssaków konieczne jest wytwarzanie dużej ilości ciepła dla utrzymania
stałej temperatury ich ciała.

4.4. (0–1)
Wyjaśnij, w jaki sposób opisana zdolność skupni cuchnącej do wytwarzania ciepła w

czasie kwitnienia ułatwia tej roślinie rozmnażanie płciowe.
4.5. (0–1)
Spośród wymienionych narządów organizmu człowieka wybierz i zaznacz ten, który

oprócz swojej podstawowej funkcji może również pełnić funkcję termogeniczną.
A. mięśnie szkieletowe
B. skóra
C. mózgowie
D. tarczyca
12 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 6.
6. (2
(2 pkt)
pkt)
Skurcz mięśnia szkieletowego jest procesem aktywnym i wymaga nakładu energii, której
bezpośrednim źródłem jest ATP. Zapas ATP w wypoczętym mięśniu wystarcza na ok. 1–2 s,
dlatego ten związek musi być stale odnawiany. Zmęczenie mięśni, poza subiektywnym
odczuciem, przejawia się spadkiem szybkości i siły ich skurczu. Mechanizm zmęczenia
mięśni nie został w pełni wyjaśniony, ale decydującą rolę wydają się odgrywać dwa
czynniki: kumulacja protonów (spadek pH) w sarkoplazmie włókien mięśniowych oraz
spadek zawartości ATP na skutek znacznej przewagi jego zużycia nad produkcją.
Na podstawie: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, pod red. W.Z.
Traczyka i A. Trzebskiego, Warszawa 2001.

a) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące procesów zachodzących podczas skurczu

mięśnia szkieletowego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa,
albo F – jeśli jest fałszywa.
Grupy fosforanowej niezbędnej do odtworzenia ATP we włóknie 1.

1. mięśniowym pracującego mięśnia może dostarczyć bezpośrednio P F
fosfokreatyna.
ATP we włóknach mięśnia szkieletowego jest odtwarzany wyłącznie w

2. P F
procesie glikolizy.
ATP we włóknach mięśnia szkieletowego jest odtwarzany m.in. przez

3. P F
fosforylację oksydacyjną.
b) Podaj przyczynę spadku pH (kumulacji protonów) w sarkoplazmie włókien mięśnia

szkieletowego.
13 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 1.
1. (2
(2 pkt)
pkt)
Uzupełnij opis rysunku – podaj nazwy elementów neuronu oznaczonych literami A i B oraz
wskaż kierunek przewodzenia impulsu nerwowego w neuronie: dorysuj grot strzałki na
rysunku.
A.
B.

14 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2017,
2017, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 3.
3. (3
(3 pkt)
pkt)
Na rysunku przedstawiono komórkę wydzielniczą gruczołu mlekowego ssaków.
a) Podaj nazwę elementów oznaczonych na rysunku literą X oraz nazwę rodzaju

tkanki, do której należy komórka wydzielnicza gruczołu mlekowego.
Nazwa elementów X:
Nazwa rodzaju tkanki:
b) Na podstawie schematu oceń, czy poniższe informacje dotyczące komórki gruczołu

mlekowego są prawdziwe. Zaznacz P, jeżeli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli
jest fałszywa.
W komórce gruczołu mlekowego są wytwarzane i wydzielane laktoza,

1. P F
tłuszcze oraz immunoglobuliny IgA.
Strukturą związaną z wydzielaniem białek mleka jest silnie rozbudowany

2. P F
aparat Golgiego.
W rozwiniętej siateczce szorstkiej zachodzi synteza lipidów wydzielanych

3. P F
przez komórkę.
c) Wykaż związek obecności licznych mitochondriów w komórkach wydzielniczych

gruczołu mlekowego ssaków z funkcją tych komórek.

15 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 8.
8. (2
(2 pkt)
pkt)
Na zdjęciach A i B przedstawiono dwie różne tkanki łączne występujące w organizmie
człowieka.
8.1. (0–1)
Rozpoznaj tkanki przedstawione na zdjęciach A i B – podaj ich nazwy.
A.
B.
8.2. (0–1)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące porównania tkanek oporowych są

prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

Tkanka kostna jest zbudowana z komórek martwych, a tkanka chrzęstna –

1. P F
z komórek żywych.
Tkanka chrzęstna jest silnie ukrwiona, natomiast w tkance kostnej nie

2. P F
występują naczynia krwionośne.
Komórki tkanki kostnej są połączone ze sobą wypustkami, a komórki tkanki

3. P F
chrzęstnej nie mają takich wypustek.
16 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 16.
16. (1
(1 pkt)
pkt)
Na schemacie przedstawiono budowę układu wydalniczego i rozrodczego mężczyzny.
Komórki nabłonkowe wyścielające kanaliki kręte I rzędu w nefronach zawierają liczne

mitochondria, a od strony światła kanalika zaopatrzone są w mikrokosmki.
W poniższych zdaniach podkreśl w nawiasach właściwe określenia tak, aby powstały

informacje prawdziwe.
1. Liczne mitochondria dostarczają energię do procesów (aktywnego transportu / dyfuzji)

glukozy i aminokwasów z moczu pierwotnego do komórek kanalika.
2. Mikrokosmki (zwiększają / zmniejszają) powierzchnię resorpcji i sekrecji kanalika.
17 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 2.
2. (1
(1 pkt)
pkt)
Na rysunku schematycznie przedstawiono fragment ludzkiej tkanki nabłonkowej tworzącej
błony śluzowe, wraz z leżącą pod nią tkanką łączną.

Na podstawie rysunku oceń, czy poniższe informacje dotyczące przedstawionej tkanki

nabłonkowej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest
fałszywa.
Komórki tkanki nabłonkowej ściśle do siebie przylegają, a ilość substancji

1. P F
międzykomórkowej między nimi jest niewielka.
2. Komórki tkanki nabłonkowej umieszczone są na błonie podstawnej. P F
3. W nabłonku znajdują się naczynia krwionośne i włókna nerwowe. P F
18 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 3.
3. (1
(1 pkt)
pkt)
Nabłonek wyścielający tchawicę i oskrzela zbudowany jest z komórek mających na
powierzchni rzęski oraz z komórek wydzielających śluz. Szkodliwe substancje, które
występują w dymie tytoniowym, powodują między innymi zahamowanie ruchu rzęsek
nabłonka. U nałogowych palaczy, którzy palili przez wiele lat, stwierdza się duże obszary
nabłonka, na których rzęski są zupełnie zniszczone.
Wyjaśnij, uwzględniając funkcję rzęsek nabłonka, dlaczego ich brak jest przyczyną
częstego występowania chorób układu oddechowego u nałogowych palaczy.
19 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 64.
64. (2
(2 pkt)
pkt)
Tłuszcze, pochodzące z układu pokarmowego, docierają włosowatymi naczyniami
krwionośnymi do komórek tkanki tłuszczowej, w których są gromadzone. Podczas deficytu
energii w organizmie ulegają w nich hydrolizie (do kwasów tłuszczowych i glicerolu), a

produkty hydrolizy transportowane są przez krew do wątroby lub innych narządów.
a) Korzystając z podanych informacji i własnej wiedzy, podaj przystosowania tkanki

tłuszczowej do przeprowadzania zachodzących w tej tkance trzech procesów
opisanych w tekście.
b) Uzupełnij schemat ilustrujący metabolizm tłuszczów w komórkach tłuszczowych, a

następnie w komórkach wątroby, wpisując w pustych miejscach odpowiednie
nazwy produktów reakcji lub procesów. Wybierz je spośród wymienionych poniżej.
Nazwy produktów reakcji lub procesów: glikoliza, hydroliza, β-oksydacja, pirogronian,

cholesterol, kwasy tłuszczowe, glicerol, acetylo-CoA.

20 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 67.
67. (2
(2 pkt)
pkt)
Na rysunku przedstawiono fragmenty wybranych tkanek człowieka (1–4).
Na podstawie: http://pldocs.docdat.com/docs/index-42565.html [dostęp: 18.11.2014];

M. i Z. Podbielkowscy, Biologia z higieną i ochroną środowiska, Warszawa 1998, s. 59, 61, 63.
Poniżej podano przykłady lokalizacji tych tkanek w organizmie (A–E).

Lokalizacja tkanek:
A. wnętrze nasad kości długich

B. trzony kości długich
C. powierzchnie stawowe
D. krążki międzykręgowe
E. ścięgna
Spośród podanych przykładów tkanek (1–4) wybierz dwie należące do tkanek łącznych i
wypełnij tabelę – podaj nazwy tych tkanek, oznaczenia cyfrowe rysunków, które je
ilustrują, oraz oznaczenia literowe ich lokalizacji w organizmie.

Nazwa tkanki Oznaczenie cyfrowe rysunku Oznaczenie literowe lokalizacji
21 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 68.
68. (4
(4 pkt)
pkt)
W organizmie człowieka występuje tkanka tłuszczowa żółta i brunatna, przy czym brunatna
jest obecna tylko u noworodków i małych dzieci.
W tabeli porównano tkankę tłuszczową żółtą i brunatną.
Tkanka Tkanka tłuszczowa

Cecha
tłuszczowa żółta brunatna
Liczba mitochondriów w komórce duża bardzo duża
Sprzężenia między oddychaniem

ścisłe luźne
komórkowym a syntezą ATP
Główna forma energii wytwarzanej w

ATP ciepło
komórkach
Występowanie zakończeń nerwowych na

nie tak
powierzchni komórek
Na podstawie: H. Mizgajska-Wiktor, W. Jarosz, R. Fogt-Wyrwas, Podstawy biologii człowieka,

Warszawa 2013, s. 89.
a) Na podstawie informacji zamieszczonych w tabeli podaj po jednej funkcji tkanki

tłuszczowej żółtej i brunatnej w organizmie człowieka.
b) Wykaż związek między występowaniem zakończeń nerwowych na powierzchni

komórek w tkance brunatnej a wytwarzaniem przez nią ciepła.

c) Wyjaśnij, uwzględniając funkcję tkanki tłuszczowej brunatnej, dlaczego ta tkanka

występuje tylko u noworodków i małych dzieci.
d) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Syntezę tłuszczów w tkance tłuszczowej żółtej może wzmagać podwyższone stężenie w

organizmie
A. insuliny.
B. glukagonu.
C. adrenaliny.
D. kalcytoniny.
22 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 3.
3. (2
(2 pkt)
pkt)
Każdej z wymienionych tkanek przyporządkuj jedno miejsce jej występowania w
organizmie człowieka.
Tkanka Występowanie
A. nabłonek rzęskowy 1. pęcherzyk płucny
B. nabłonek jednowarstwowy płaski 2. więzadło stawowe
C. tkanka łączna włóknista 3. małżowina uszna
D. chrząstka sprężysta 4. pęcherz moczowy
5. jajowód
A.
B.
C.
D.

23 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2013,
2013, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 1.
1. (2
(2 pkt)
pkt)
Na rysunkach przedstawiono trzy typy nabłonków występujących w organizmie człowieka.
Podaj dwie cechy wspólne dla tych nabłonków, widoczne na rysunku, ale inne niż
obecność lub umiejscowienie jądra w komórkach.
1.
2.
24 Matura
Matura Maj
Maj 2013,
2013, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 2.
2. (1
(1 pkt)
pkt)
Na rysunkach przedstawiono trzy rodzaje nabłonków jednowarstwowych występujących w
różnych narządach organizmu człowieka.
Zaznacz rodzaj nabłonka, z którego zbudowane są ściany pęcherzyków płucnych, i

wykaż związek budowy tego nabłonka z jego funkcją w tych pęcherzykach.

25 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2013,
2013, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 2.
2. (2
(2 pkt)
pkt)
W warstwie twórczej naskórka dochodzi najpierw do intensywnej produkcji komórek, w
których następnie powoli odkłada się białko, bardzo odporne na działanie różnych
czynników. Wypełnia ono komórki, które tworzą zrogowaciałą warstwę naskórka.
a) Zaznacz nazwę białka opisanego w tekście.
A. kolagen
B. keratyna
C. elastyna
D. kreatyna
b) Przedstaw, w jaki sposób z żywych komórek warstwy twórczej naskórka powstają

martwe komórki jego wierzchniej warstwy.
26 Matura
Matura Maj
Maj 2013,
2013, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 3.
3. (1
(1 pkt)
pkt)
W organizmie człowieka występują trzy rodzaje tkanki mięśniowej: gładka, poprzecznie
prążkowana szkieletowa oraz poprzecznie prążkowana mięśnia sercowego.
Podkreśl nazwy tych narządów, które są zbudowane głównie z tkanki mięśniowej

gładkiej.
macica, mięsień trójgłowy, pęcherz moczowy, przepona, serce, żołądek
27 Matura
Matura Maj
Maj 2012,
2012, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 1.
1. (2
(2 pkt)
pkt)
Nabłonek migawkowy, nabłonek rzęskowy lub nabłonek orzęsiony to różne określenia tego
samego rodzaju nabłonka, którego komórki wyposażone są w rzęski ułatwiające transport
substancji po powierzchni nabłonka.

Wpisz do tabeli nazwy układów w organizmie człowieka, w których występuje nabłonek

migawkowy, oraz podaj rolę tego rodzaju nabłonka w każdym z nich.
Nazwa układu Rola nabłonka migawkowego w tym układzie
1.
2.
28 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 22.
22. (2
(2 pkt)
pkt)
Tkanka tłuszczowa brunatna jest tkanką charakterystyczną dla ssaków. U ssaków
zapadających w sen zimowy nagromadzenie tej tkanki znajduje się w okolicy łopatek lub
obojczyków. Różni się ona od zwyczajnej (żółtej) tkanki tłuszczowej bardzo obfitym
unaczynieniem oraz dużą liczbą mitochondriów w komórkach (stąd jej brunatna barwa).
Główną funkcją tkanki tłuszczowej brunatnej jest szybkie wytworzenie ciepła podczas
przebudzenia ze stanu hibernacji.
Wykaż za pomocą dwóch argumentów związek budowy tkanki tłuszczowej brunatnej z

funkcją pełnioną przez tę tkankę.
1.
2.
29 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 2.
2. (1
(1 pkt)
pkt)
Komórki tworzące organizm człowieka różnią się zdolnością do podziałów oraz tempem
zachodzenia podziałów.
Zaznacz w tabeli zestaw (A–D), który prawidłowo określa zdolności podziałowe

wymienionych komórek.

Komórki intensywnie dzielące się Komórki słabo dzielące się
A. neurony komórki mięśni gładkich
B. komórki mięśni gładkich komórki nabłonka jamy ustnej
C. komórki wątroby komórki naskórka
D. komórki naskórka neurony
30 Matura
Matura Maj
Maj 2011,
2011, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 3.
3. (2
(2 pkt)
pkt)
Spośród niżej wymienionych zdań zaznacz wszystkie, które charakteryzują tkankę
chrzęstną.
A. Komórki są owalne lub okrągłe i leżą w jamkach, zwykle ułożone po dwie.

B. Komórki są na ogół płaskie i łączą się ze sobą licznymi wypustkami.
C. W istocie międzykomórkowej występuje duża ilość włókien kolagenowych.
D. W istocie międzykomórkowej występują kanały, którymi przebiegają naczynia
krwionośne oraz nerwy.
E. Substancja międzykomórkowa tworzy koncentrycznie ułożone blaszki.
31 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2011,
2011, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 3.
3. (1
(1 pkt)
pkt)
Poniższe zdania dotyczą tkanek nabłonkowych. Zaznacz to, które jest nieprawdziwe.
A. Nabłonki są zbudowane z komórek ściśle do siebie przylegających.

B. Nabłonki mają dwie główne powierzchnie: wierzchołkową i podstawną.
C. Nabłonki zapewniają rusztowanie i sztywność całego organizmu, nadają spoistość
jego tkankom.
D. Nabłonki pokrywają powierzchnię ciała, wyściełają narządy wewnętrzne, pełnią też
funkcje wydzielnicze.

32 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2011,
2011, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 3.
3. (2
(2 pkt)
pkt)
Na schemacie przedstawiono budowę sarkomeru – fragmentu włókna mięśnia
szkieletowego, w różnych fazach jego skurczu.
a) Podaj nazwy białek, z których zbudowane są elementy sarkomeru oznaczone na

schemacie numerami 1 i 2.
1.
2.
b) Zapisz literę oznaczającą schemat, który przedstawia skurcz sarkomeru
33 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 26.
26. (2
(2 pkt)
pkt)
Allele odpowiedzialne za pojawienie się wielu chorób genetycznych powstają najczęściej
wskutek mutacji genowych. Większość tych alleli znajduje się w chromosomach jądrowych i
dziedziczą się one zgodnie z prawami Mendla. Niektóre choroby genetyczne są
spowodowane przez mutacje w genach mitochondrialnych. Mutacje w DNA mitochondriów
komórkowych mogą upośledzać wydolność energetyczną mitochondriów, a w efekcie
funkcjonowanie komórek i tkanek.
a) Zaznacz poniżej poprawną odpowiedź dotyczącą dziedziczenia chorób

spowodowanych mutacjami w genach mitochondrialnych.
A. Są dziedziczone po obydwojgu rodzicach.

B. Są dziedziczone po matce.
C. Są dziedziczone po ojcu.
b) Spośród wymienionych niżej przykładów tkanek podkreśl dwie, w których skutki

mutacji w DNA mitochondrialnym ujawnią się najsilniej.
nabłonkowa
kostna
chrzęstna
mięśniowa
nerwowa
tłuszczowa
34 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2010,
2010, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 1.
1. (2
(2 pkt)
pkt)
W komórkach mięśni gładkich ogólna zawartość białek (miozyny i aktyny) warunkujących
skurcz mięśni wynosi zaledwie 10% ich zawartości w mięśniach szkieletowych. Białka te nie
tworzą sarkomerów charakterystycznych dla tkanki poprzecznie prążkowanej. Brak
sarkomerów powoduje, że siła skurczu mięśni gładkich, w odróżnieniu od mięśni
szkieletowych, nie słabnie przy znacznym ich rozciągnięciu. Zakres wyjściowej długości
spoczynkowej, przy której siła skurczu mięśni gładkich wzrasta, jest o wiele większy niż w
mięśniach szkieletowych. W porównaniu z mięśniami szkieletowymi w mięśniach gładkich
mniejsza jest także zawartość ATP i fosfokreatyny, dlatego siła skurczu mięśni gładkich jest
znacznie mniejsza.
Na podstawie informacji z tekstu:
a) Uzupełnij tabelę, wpisując do niej właściwe określenia wybrane spośród

wymienionych w nawiasach tak, aby opisywały cechy tkanki mięśniowej gładkiej.
Obecność Siła skurczu

Zawartość miozyny i Zawartość ATP i
sarkomerów przy rozciąganiu
aktyny fosfokreatyny
(występują/nie (słabnie/nie
(mniejsza/większa) (mniejsza/większa)
występują) słabnie)
b) Na podstawie informacji przedstawionych na wykresie podkreśl poprawne

zakończenie zdania.

Zależność pomiędzy długością spoczynkową a siłą skurczu mięśni gładkich ilustruje na

wykresie
A. krzywa I, ponieważ przedstawia większy zakres długości spoczynkowej, przy której

siła skurczu mięśni gładkich wzrasta.
B. krzywa I, ponieważ przedstawia mniejszą siłę skurczu mięśni gładkich.
C. krzywa II, ponieważ przedstawia większy zakres długości spoczynkowej, przy której
siła skurczu mięśni gładkich wzrasta.
D. krzywa II, ponieważ przedstawia większą siłę skurczu mięśni gładkich.
35 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2010,
2010, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 2.
2. (2
(2 pkt)
pkt)
Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa umożliwia ruch poszczególnych
części ciała oraz całego organizmu. Swoją funkcję ruchową tkanka ta może spełniać dzięki
zdolności kurczenia się. Jest ona zbudowana z włókien, które powstały ze zlania się ze sobą
wielu mioblastów, czyli niedojrzałych komórek mięśniowych.
Wymień dwie cechy budowy włókien tkanki mięśniowej szkieletowej, które są

przystosowaniem do pełnionej funkcji.
1.
2.

36 Matura
Matura Maj
Maj 2010,
2010, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 2.
2. (2
(2 pkt)
pkt)
Tkanka chrzęstna utworzona jest z owalnych komórek z wyraźnie widocznym jądrem
komórkowym. Komórki występują pojedynczo lub w skupieniach po kilka w substancji
pozakomórkowej, której głównymi składnikami są włókna kolagenowe i elastynowe
(sprężyste). Obecność tych włókien ma decydujący wpływ na mechaniczne właściwości
tkanki chrzęstnej.
a) Wybierz spośród podanych poniżej grup związków organicznych tę grupę, do której

należy kolagen.
A. węglowodany
B. tłuszcze
C. białka
b) Podaj właściwość, jaką kolagen nadaje tkance chrzęstnej.
37 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2010,
2010, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 27.
27. (2
(2 pkt)
pkt)
Podaj nazwy tkanek zwierzęcych przedstawionych na rysunkach A i B.

Tkanki Zwierzęce

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Tkanki Zwierzęce

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tkanki Zwierzęce

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

14.01.

2023, 11:40 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp

Zadania maturalne z biologii

Podaj nazwę rodzaju tkanek zwierzęcych przedstawionych na powyższych schematach

Nazwa rodzaju tkanki zwierzęcej:

Wspólne cechy budowy:

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 1/28

Oceń, czy poniższe stwierdzenia, dotyczące połączeń międzykomórkowych są

Połączenia zamykające (barierowe) spełniają funkcję uszczelniającą miedzy

Desmosomy łącząc się cytoszkieletem komórek pełnią rolę połączeń

Bezpośrednią wymianę substancji między komórkami zwierzęcymi

Na podstawie: M. Podbielkowska, Z. Podbielkowski, Biologia z higieną i ochroną środowiska, Warszawa 1999.

a) Na podstawie rysunków podaj jedną cechę charakterystyczną dla tkanki

b) Określ, który z nabłonków – A czy B – występuje w pęcherzykach płucnych, i wykaż

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 2/28

Na podstawie: W. Sawicki, Histologia. Podręcznik dla studentów, Warszawa 1993,

Oceń, czy prawdziwe jest stwierdzenie „Liczba komórek tłuszczowych u dorosłego

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 3/28

Biceps jest zbudowany z włókien o naprzemiennym ułożeniu aktyny i

W obrębie serca jest możliwe bardzo szybkie rozprzestrzenianie się

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 4/28

Oceń, czy stwierdzenia dotyczące tkanki przedstawionej na rysunku są prawdziwe.

1. Na rysunku przedstawiono budowę tkanki łącznej. P F

2. Literą X oznaczono błonę podstawną. P F

3. Komórki wierzchniej warstwy tej tkanki są martwe. P F

Na przykładzie jednej widocznej na rysunku cechy budowy przedstawionej tkanki

Na schemacie przedstawiono budowę cząsteczki pewnego triacyloglicerolu.

Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008.

a) Wymień nazwy dwóch enzymów trawiących tłuszcze w przewodzie pokarmowym

Enzymy trawiące triacyloglicerole:

Liczba cząsteczek różnych kwasów tłuszczowych:

b) Podaj przykład funkcji, którą pełnią tłuszcze zgromadzone w podskórnej tkance

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 6/28

c) Wymień nazwy kości wchodzących w skład obręczy kończyny górnej człowieka.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 7/28

Produkcja składników istoty międzykomórkowej, np. kolagenu w

Fagocytoza i wydzielanie substancji biologicznie czynnych

3. Produkcja immunoglobulin (przeciwciał).

4. Produkcja składników organicznych kości.

Podaj nazwę procesu metabolicznego, którego substratami są związki pochodzące z

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 8/28

jednym z produktów jest woda metaboliczna.

Uzasadnij, że podskórna tkanka tłuszczowa niedźwiedzi polarnych stanowi

Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykaż, że działania prowadzące do ograniczenia

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 9/28

Na podstawie: J. Berg, J. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2009;

Wyjaśnij, odnosząc się do mechanizmu fosforylacji oksydacyjnej, dlaczego obecność

Wykaż związek między cechami brunatnej tkanki tłuszczowej – silnym unaczynieniem

Wykaż, uwzględniając stosunek powierzchni ciała do jego objętości, że u nowo

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 10/28

Wyjaśnij, w jaki sposób opisana zdolność skupni cuchnącej do wytwarzania ciepła w

Spośród wymienionych narządów organizmu człowieka wybierz i zaznacz ten, który

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=34&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 11/28

a) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące procesów zachodzących podczas skurczu

Grupy fosforanowej niezbędnej do odtworzenia ATP we włóknie 1.

ATP we włóknach mięśnia szkieletowego jest odtwarzany wyłącznie w

ATP we włóknach mięśnia szkieletowego jest odtwarzany m.in. przez

b) Podaj przyczynę spadku pH (kumulacji protonów) w sarkoplazmie włókien mięśnia