Elektrolity mocne i słabe.

Stała i stopień dysocjacji

1) Moc elektrolitów

Elektrolity dysocjują w różny sposób pod względem ilościowym.

Elektrolity całkowicie dysocjujące na jony w roztworze wodnym nazywamy

mocnymi elektrolitami:

Należą do nich:

• HCl, HBr, HI, HNO3, H2SO4, HClO4,

• wodorotlenki litowców i berylowców z wyj. Be(OH)2 i Mg(OH)2,

• wszystkie sole rozpuszczalne w wodzie.

Np.

Niektóre elektrolity dysocjują tylko w niewielkim stopniu, a ich dysocjacja jest

odwracalna. Takie elektrolity nazywamy słabymi elektrolitami:

np.: CH3COOH ⇌ CH3COO- + H+

Słabymi elektrolitami są pozostałe kwasy i zasady, w tym wszystkie kwasy organiczne.

2) Stała i stopień dysocjacji
Ilościową miarą procesu dysocjacji elektrolitu jest jego stopień dysocjacji – α

 = (100% )
nz Nz
=
nw Nw
gdzie: Nz (nz) - liczba cząsteczek (lub moli) zdysocjowanych

Nw (nw) - liczba cząsteczek (lub moli) rozpuszczonych

Stopień dysocjacji - stosunek liczby moli jonów powstających w wyniku

dysocjacji do całkowitej liczby moli cząsteczek wprowadzonych do roztworu.

 - stopień dysocjacji (0% - 100% lub 0 - 1)

Przyjęto, że: elektrolity mocne  30% elektrolity słabe  5%

Stopień dysocjacji zależy od:

• rodzaju elektrolitu i rodzaju rozpuszczalnika

• temperatury
• od stężenia roztworu - rośnie w miarę rozcieńczania roztworu
• obecności innych elektrolitów w roztworze

Cm CH3COOH α CH3COOH
1 0,004
1 . 10-1 0,013
1 . 10-3 0,043
1 . 10-5 0,75

W roztworach bardzo rozcieńczonych stopień dysocjacji wszystkich elektrolitów osiąga

wartości bliskie 100%.
Z tego powodu stopień dysocjacji nie jest dokładną miarą mocy elektrolitów, zwłaszcza
elektrolitów słabych.

Miarą mocy elektrolitów słabych (niezależną od stężenia) jest tzw. stała

dysocjacji.

Słabe elektrolity dysocjują częściowo, pomiędzy jonami i cząsteczkami

niezdysocjowanymi ustala się stan równowagi opisywany za pomocą wielkości
zwanej stałą dysocjacji.

AB ⇌ A++B-

Kd =
A • B 
+ −

AB
[ ] - stężenia równowagowe reagentów

Stała dysocjacji jest to stosunek iloczynu stężeń molowych jonów do stężenia

molowego cząsteczek niezdysocjowanych.

Jest ona wielkością charakterystyczną dla każdego elektrolitu, podaje się ją

w liczbach niemianowanych.

Im wyższa wartość Kd tym bardziej zdysocjowany, mocniejszy elektrolit.

Kd nie zależy od stężenia elektrolitu tylko od temperatury

 Zadania
1. Oblicz stopień dysocjacji elektrolitu, wiedząc, że w roztworze znajduje się 0,2 mola
cząsteczek zdysocjowanych i 0,8 mola jonów cząsteczek niezdysocjowanych

2. Oblicz stężenie jonów wodorowych w roztworze kwasu fluorowodorowego o stężeniu

0,1 mol/dm3 i stopniu dysocjacji 8%

3. Oblicz stężenie jonów H+ w 0,1-molowym roztworze kwasu azotowego (III), jeżeli stopień
dysocjacji tego kwasu wynosi 4,5%

4. Oblicz stopień dysocjacji kwasu cyjanowodorowego, jeżeli w roztworze znajduje się

0,004mola jonów H+ oraz 4 mole niezdysocjowanych cząsteczek kwasu

5. Stała dysocjacji (Kd) jest wielkością dobrze charakteryzującą moc elektrolitów, ponieważ
jest ona stała w danej temperaturze i nie zależy od stężenia roztworu. Poniżej podano
stałe dysocjacji wybranych kwasów w roztworach wodnych:

HCl: Kd=1·107, HBr: Kd=3·109, HI: Kd=1·1010, H2S: Kd=1,02·10-7, HNO2: Kd=2·10-4, H2CO3:
Kd=4,5·10-7.

Uporządkuj podane kwasy według wzrastającej mocy

6. Analizując stałe dysocjacji kolejnych stopni dysocjacji kwasu węglowego, uporządkuj

jony H+, HCO3-, CO32- według rosnącego stężenia.

7. Oblicz stałą dysocjacji kwasu jednoprotonowego, jeżeli w roztworze tego kwasu o

stężeniu molowym Cm=0,2 mol/ dm3 stwierdzono obecność jonów wodorowych o
stężeniu molowym Cm=0,006mol/ dm3.
8.

9. Napisz wzór jonu, którego stężenie w roztworze wodnym kwasu ortoarsenowego(V) jest
największe i wzór jonu, którego stężenie w tym roztworze jest najmniejsze.

10.

11.
Napisz wzór jonu, którego stężenie w roztworze wodnym kwasu ortoarsenowego(V) jest największe i wzór jonu,
którego stężenie w tym roztworze jest najmniejsze.

12.

13.
14.
Wpisz do tabeli literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeżeli jest fałszywe