Professional Documents
Culture Documents
Ap 10
Ap 10
SEX GENDER
Panlahat (universal) Kultural/nakatali sa kultura
Hindi nababago Nababago
Kategorya - babae o lalaki Kategorya - feminine o masculine
Katangiang pantay na pinahahalagahan Katangiang may tatak ng inekwalidad o di-
Ang babae ay may buwanang regla pagkakapantay-pantay
May bayag ang lalaki Sa Estados Unidos, mas mababa ang kita ng
Ang babae ay lumalaki ang dibdib tuwing babae kaysa lalaki
nagdadalaga Sa Vietnam, mas maraming lalaki ang
Mas malaki ang buto ng lalaki naninigarilyo
Sa Saudi Arabia, hindi maaaring magmaneho
ang babae
Sa maraming bansa, ang gawaing bahay ay
ginagawa ng babae
PEMENISMO/ FEMINISM
• Ang organisadong pagkilos upang itaguyod ang pagkakapantay pantay ng mga babae at lalaki sa
pulitikal, ekonomik, at kultural na larangan
• Layunin ng pemenismo ay ang pantay na karapatang pantao ng lahat at proteksyon sa ilalim ng
batas para sa mga kababaihan
• Ito ay batay sa paniniwalang ang pang-aapi sa kababaihan sa lipunan ay dulot ng patriyarka.
Layunin ng peminismo na wakasan ang patriyarka upang palayain ang mga kababaihan,
kalalakihan, at mga minorya (LGBT, PWD, IPs, etc.)
PATRIYARKA
• Isang hirarkikal na panlipunang sistema ng pag-iisip kung saan ang dominasyon o pangingibabaw
ng kalalakihan sa kababaihan sa lipunan ay nagdudulot ng lantarang di pagkakapantay-pantay sa
pulitikal, ekonomik, at kultural na aspeto ng buhay.
• Nasa kamay ng mga kalalakihan ang kapangyarihan sa lahat ng mahahalagang institusyong
panlipunan at mahirap itong makamtan ng mga kababihan. Hindi ibig sabihin nito na ang mga
kababaihan ay lubos na walang kapangyarihan, o lubos na walang karapatan, impluwensya o
pagkukunang yaman.
Panahon Adhikain
First Wave huling bahagi ng ika- pantay na kontrata; karapatan sa ari-
19 siglo at simula ng arian; paglaban sa pag-aari sa babae
ika-20 siglo; bilang asawa; karapatan sa pagboto o
industriyalismo Women’s Suffrage Movement.
Second Wave 1960s – 1990s kalayaan ng kababaihan o Women’s
Liberation; pagwakas sa diskriminasyon
at sexismo; pagtaguyod ng karapatang
sibil at pulitikal ng kababaihan; CEDAW;
karapatang reproduktibo.
Ang salitang babaylan ay sinasabing tumutukoy sa babae, mayroon ding lalaking babaylan –
halimbawa ay ang mga asog sa Visayas noong ika-17 siglo - na hindi lamang nagbibihis-babae kundi
nagbabalat-kayo ring babae upang ang kanilang mga panalangin umano ay pakinggan ng mga
espiritu.
Ang mga lalaking ito, gayunman, ay hindi lamang nagsusuot ng kaugaliang kasuotan ng mga
babae, ginagaya rin nila ang mismong kilos ng mga babae, sila rin ay pinagkakalooban ng
panlipunang pagkilalang simboliko bilang “tila-babae
Ilan din sa mga babaylang ito ay kasal sa lalaki, kung saan sila ay may relasyong seksuwal.
Dekada 60 ang pinaniniwalaang dekada kung kailan umusbong ang Philippine gay culture sa
bansa.
Ladlad, isang antolohiya ng panulat ng mga Pilipinong miyembro ng gay community na inedit
nina Danton Remoto at J. Neil Garcia noong 1993
Maidaragdag din ang sinulat ni Margarita Go-Singco Holmes na A Different Love: Being Gay in
the Philippines noong 1994.
Isang malaking yugto para sa lesbian activism sa Pilipinas ang naganap nang sumali ang di-
kilalang samahan na Lesbian Collective sa martsa ng International Women’s Day noong Marso 1992.
Ito ang kauna-unahang demonstrasyon na nilahukan ng isang organisadong sektor ng LGBT sa
Pilipinas.
Dekada 90
ProGay Philippines noong 1993
Metropolitan Community Church noong 1992
UP Babaylan (pinakamatandang organisasyon ng mga mag-aaral na LGBT sa UP) noong 1992
CLIC (Cannot Live in a Closet)
Lesbian Advocates Philippines (LeAP)
Ang Ladlad – political party na itinatag ni Danton Remoto, propesor sa Ateneo de Manila University
noong Setyembre 21, 2003
Noong 2004 naman, ginanap sa Maynila ang ika-10 anibersaryo ng LGBT pride sa Pilipinas
bilang bahagi ng Gay Pride March. Ang pagdiriwang na ito ay dinaluhan ng mga indibidwal na
kinikilala ang sarili bilang bahagi ng pamayanan ng LGBT.
Ano ang reaksiyon o sa mga nalaman mong impormasyon?
Gender Roles sa Iba’t Ibang Lipunan sa Mundo
Africa at Kanlurang Asya
Ikalawang bahagi ng ika-20 siglo lamang pinayagan ng ilang bansa sa Africa at Kanlurang
Asya ang mga babae na makaboto.
Ang kaharian ng Saudi Arabia sa paghihigpit sa mga kababaihan. Hanggang ngayon sila ay
hindi pa maaaring bumoto (ayon sa pangako ni Haring Saud, sa taong 2015 pa lamang sila
makakaboto sa halalan).
May pagbabawal din sa mga babae na magmaneho ng sasakyan nang walang pahintulot sa
kamag- anak na lalaki (asawa, magulang, o kapatid).
Ang paglalakbay rin ng mga babae ay napipigilan sapagkat may ilang bansa na hindi pinapayagan
ang mga babae na maglakbay nang mag-isa o kung payagan man ay nahaharap sa malaking banta
ng pang-aabuso (seksuwal at pisikal).
Ayon sa datos ng World Health Organization (WHO), may 125 milyong kababaihan (bata at matanda)
ang biktima ng Female Genital Mutilation (FGM) sa 29 na bansa sa africa at Kanlurang Asya.
Ang Female Genital Mutilation o FGM ay isang proseso ng pagbabago sa ari ng kababaihan
(bata o matanda) nang walang anumang benepisyong medikal.
Ito ay isinasagawa sa paniniwalang mapapanatili nitong walang bahid dungis ang babae hanggang
siya ay maikasal. Walang basehang-panrelihiyon ang paniniwala at prosesong ito na nagdudulot ng
impeksiyon, pagdurugo, hirap umihi at maging kamatayan.
Ang ganitong gawain ay maituturing na paglabag sa karapatang pantao ng kababaihan.
May mabuti bang dulot ang Female Genital Mutilation o FGM sa mga babae?
Ano sa palagay mo ang epekto sa:
a) emosyonal,
b) sosyal,
c) sikolohikal na kalagayan ng mga babaeng sumailalim dito?
Sa pag-aaral na isinagawa ni Margaret Mead,
Taong 1931 nang ang antropologong si Margaret Mead at ang kanyang asawa na si Reo
Fortune ay nagtungo sa rehiyon ng Sepik sa Papua New Guinea upang pag-aralan ang mga
pangkultura pangkat sa lugar na ito.
Sa kanilang pananatili roon nakatagpo nila ang tatlong (3) pangkulturang pangkat; Arapesh,
Mundugamur, at Tchambuli.
Ang Arapesh (na nangangahulugang “tao”)
Walang mga pangalan ang mga tao rito. Napansin nila na ang mga babae at mga lalaki ay
kapwa maalaga at mapag-aruga sa kanilang mga anak, matulungin, mapayapa, kooperatibo sa
kanilang pamilya at pangkat.
Pangkat ng Mundugumur
(o kilala rin sa tawag na biwat)
Ang mga mga babae at mga lalaki ay kapwa matapang, agresibo, bayolente, at naghahangad ng
kapangyarihan o posisyon sa kanilang pangkat
Bakla – Lalaking nakaramdam ng atraksiyon sa kapwa lalaki, may iilang bakla ang nagdadamit at
kumikilos na parang babae.
Female Genital Mutilation – Isang prosesong pagbabago sa ari ng kababaihan (bata o matanda)
nang walang anumang benepisyong medikal.
Foot Binding - Ito ay isinasagawa ng mga sinaunang babae sa China. Ang mga paa ng mga
babaeng ito ay pinapaliit hanggang tatlong pulgada gamit ang pagbalot ng isang pirasong bakal o
bubog sa talampakan.
GABRIELA (General Assembly Binding Women for Reforms Integrity, Leadership and Action)
– Isang samahan sa Pilipinas na laban sa iba’t ibang porma ng karahasang nararanasan ng
kababaihan na tinaguriang bilang Seven Deadly Sins Against Women.
Gender – Tumutukoy sa panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinakda ng lipunan para sa mga
babae at lalaki.
Marginalized Women - Mga babaeng mahirap o nasa di-panatag na kalagayan. Sila ang mga wala o
may limitadong kakayahan namatamo ang mga batayang pangangailangan at serbisyo.
Lesbian– Tinatawag ding tomboy, mga babae na ang kilos at damdamin ay panlalaki; babaeng may
pusong lalaki at umiibig sa kapwa babae.
LGBTQ - Isang inisyal na tumutukoy sa lesbiyan, bakla, bi-sexual, transgender, at mga di tiyak.
Queer o Questioning - mga taong hindi pa tiyak o hindi pa sigurado ang kanilang sekswal na
pagkakakilanlan.
Transgender - kung ang isang tao ay nakararamdam na siya ay nabubuhay sa maling katawan, ang
kanyang pag-iisip ang pangangatawan ay hindi magkatugma , siya ay maaring may transgender na
katauhan.