CHƯƠNG 3:

CÁ NHÂN – CHỦ THỂ CỦA QUAN HỆ PHÁP

LUẬT NHÂN SỰ

Năng lực pháp luật dân sự:

- Về mặt nguyên tắc, nlplds là tất cả mọi người đều giống nhau
- có 1 số trường hợp bị hạn chế về nlplds: + người bị tạm giam, người nước
ngoài, không có quốc tịch,…
- Có từ khi sinh ra và mất khi chết đi
Năng lực hành vi dân sự của cá nhân
“NLHV dân sự của cá nhân là khả năng của cá nhân bằng hành vi của mình xác
lập, thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự” CSPL: điều 19 BLDS năm 2015
NLHVDS của cá nhân trong các trường hợp cụ thể
- NLHV dân sự của người thành niên
- NLHV dân sự của người chưa thành niên
- Mất NLHV dân sự
- Người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi
- Hạn chế NLHV dân sự

NLHVDS của người thành niên

- Người thành niên là người từ đủ 18 tuổi trở lên (Khoản 1 điều 20 BLDS
năm 2015)
- Người thành niên có nlhv dân sự đầy đủ, trừ trường hợp bị mất nlhv dân
sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, là chủ hành vi hoặc bị hạn chế nlhv
dân sự
- Người dưới 6 tuổi có quyền tham gia vào giao dịch dân sự  người dưới
6 tuổi vẫn có nlhvds (vì đây là độ tuổi bắt đầu giáo dục bắt buộc)
- 15 tuổi là độ tuổi lao động

KHI NÀO XÁC ĐỊNH NGƯỜI ĐỦ ĐỦ 18 TUỔI VÀ LÀ VỊ THÀNH NIÊN

MẤT NĂNG LỰC HÀNH VI DÂN SỰ
“Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà khhông thể nhận
thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên
quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Toà án ra quyết định tuyên bố người
này là người mất nlhv dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần”
CSPL: Khoản 1 điều 22 BLDS năm 2015
 HỆ QUẢ: Giao dịch dân sự của người mất nlhv dân sự pahri do
người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện (khoản 2 điều 22
blds 2015)
- Đây không phải quyết định mang tính vĩnh viễn, vẫn có khả năng khôi
phục năng lực hành vi dân sự
+ Không còn căn cứ để tuyên bố 1 người mất nlhvds
+ Yêu cầu của chính người đó/người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của
cơ quan, tổ chức hữu quan
+ Toà án ra quyết định huỷ bỏ quyết định tuyên bố mất nlhv ds

NGƯỜI CÓ KHÓ KHĂN TRONG NHẬN THỨC, LÀM CHỦ HÀNH VI

- Người thành niên
- Tình trạng thể chất hoặc tinh thầnh không đủ khả năng nhận thức, làm
chủ hành vi nhưng chưa đến mức mất nlhv dân sự
- Kết luận giám định pháp y tâm thần
- Yêu cầu của người này, người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ
quan, tổ chức hữu quan
- Toà án ra quyét định tuyên bố người này là người có khó khăn trong nhận
thức làm chủ hành vi

TUYÊN BỐ CÁ NHÂN MẤT TÍCH

Điều kiện tuyên bố cá nhân mất tích: Điều kiện về thời gian và Điều kiện về mặt
thủ tục

Điều kiện về thời gian:

Điều 68 blds 2015: Người biệt tích 2 năm liền
Điều kiện về mặt thủ tục:
Người có quyền, lợi ích liên quan: thông báo tìm kiếm công khai các phương
tiện thông tin đại chúng theo quy định của pháp luật tốc tụng dân sự  yêu cầu
toàn án tuyên bố 1 người mất tích
Toà án tuyên bố 1 người mất tích  gửi định cho Ubnx cấp xã nơi cư trú cuối
cùng của người bị tuyên bố mất tích ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ
tịch
HẬU QUẢ PHÁP LÝ
Bao gồm nhân thân và tài sản
Về nhân thân:
Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố mất tích có quyền xin ly hôn, Toà án giải
quyết theo quy định của pháp luật hôn nhân gia đình (khoản 2 điều 68 blds năm
2015, khoản 2 điều 56 luật hngđ năm 2014)
Về mặt tài sản:
Điều 69 BLDS 2015: “người đang quản lý tài sản của người vắng mặt tiếp tục
qly”

HUỶ BỎ QUYẾT ĐỊNH TUYÊN BỐ 1 NGƯỜI MẤT TÍCH (ĐIỀU 70

BLDS 2015)
Người bị tuyên bố mất tích trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống
Người bị tuyên bố mất tích hoặc người có quyền, lợi ích liên quan yêu cầu Toà
án ra quyết định huỷ bỏ quyết định tuyên bố mất tích
Toà án ra quyết định huỷ bỏ quyết định tuyên bố người đó mất tích

HỆ QUẢ PHÁP LÝ
Về nhân thân: Quyết định cho vợ chồng của người bị tuyên bố mất tích được ly
hôn vẫn có hiệu lực pháp luật
Về tài sản: Nhận lại tài sản do người quản lý tài sản chuyển giao sau khi đã
thanh toán về chi phí quản lý

TUYÊN BỐ CHẾT
Mất tích 2 năm + 3 năm không có tin tức
XÁC ĐỊNH NGÀY CHẾT
Thời điểm ngay sau khi có đầy đủ các điều kiện để được tuyên bố là đã chết
Tuỳ trường hợp cụ thể mà Toà án xác định ngày chết
Ngày quyết định tuyêm nố một người đã chết của Toà án có hiệu lực pháp luật