TEMAT: Skład i budowa atmosfery

1. SKŁAD ATMOSFERY

ATMOSFERA - powłoka otaczająca Ziemię, nazywana również powietrzem

atmosferycznym

--> składniki stałe - nie zmieniają się do wysokości 100 km

- azot, tlen, argon, hel, krypton, wodór, neon
--> składniki zmienne - zmieniają się w czasie i przestrzeni
- para wodna, dwutlenek węgla, ozon
1) para wodna
• nad obszarami okołobiegunowymi - 0%
• nad ciepłymi morzami - 4%
--> aerozole - mogą być ciekłe i stałe
- pyłki, bakterie, popioły, sadza

2. ZNACZENIE ATMOSFERY
• warunkuje życie na Ziemi
• oddziałuje na krajobraz Ziemi
• chroni przed:
- szkodliwym promieniowaniem kosmicznym
- meteoroidami (większość spala się w górnych częściach atmosfery)
- nadmiernym wypromieniowaniem ciepła

3. POLE MAGNETYCZNE ZIEMI

• źródłem pola magnetycznego są ruchy płynnej materii budującej jądro Ziemi i
ruchy całej planety
• pole magnetyczne przenika atmosferę i tworzy magnetosferę - chroni Ziemię
przed wiatrem słonecznym
• wiatr słoneczny, który nie zostanie zatrzymany przez magnetosferę dociera do
górnych warstw atmosfery
• tam zderza się z atomami i cząsteczkami azotu i tlenu, które pochłaniają energię
i oddają ją w postaci światła - zorza polarna
4. BUDOWA ATMOSFERY
--> troposfera
• nad biegunami sięga do wysokości 6-8 km, a nad równikiem do 18 km
• skupia 80% atmosfery i prawie całą zawartość pary wodnej
• zachodzą w niej procesy kształtujące pogodę i klimat
• spadek temperatury i ciśnienia wraz ze wzrostem wysokości
• przy górnej granicy nad równikiem temp. wynosi -70C a nad biegunami -70C zimą
i -45C latem
--> tropopauza
• jej grubość to 1-2 km
• ma stałą temp. - ok. -60C

--> stratosfera
• sięga o 50-55 km
• na wysokości 15-50 km jest ozonosfera - pochłania szkodliwe promieniowanie
ultrafioletowe
• największe stężeni ozonu na wysokości 20-30 km
• w dolnej części temp. stała, w górnej wzrasta wraz z wysokością do ok. 0C
• w dolnej części prądy strumieniowe (do 370 km/h)
• skupia 20% atmosfery i niewielką ilość pary wodnej
--> stratopauza
• ma stała temp. ok 0C

--> mezosfera
• sięga do ok. 85 km
• spadek temperatury wraz z wysokością (0C - -80C)
--> mezopauza
• temperatura wynosi ok. -80C
• ciśnienie wynosi ok. 0,1 hPA

--> termosfera
• sięga do wysokości ok. 800 km
• stały wzrost temp. do 1000-1500C
• na wysokości 85-120 km - jonosfera (zorze polarne)
• krąży w niej większość stacji kosmicznych i sztucznych satelitów
--> egzosfera
• na wysokości 2000 km płynnie przechodzi w przestrzeń kosmiczną
(meteorologiczna granica atmosfery)
• powietrze jest bardzo rozrzedzone
• temperatura obniża się do -273C