World Trade Center – współczesny terroryzm

Wprowadzenie
Przeczytaj
Grafika interaktywna
Sprawdź się
Dla nauczyciela
 World Trade Center – współczesny terroryzm

Źródło: Anthony Quintano - h ps://www.flickr.com/photos/quintanomedia/15071865580, CC BY 2.0,

h ps://crea vecommons.org/licenses/by/2.0, dostępny w internecie: h ps://commons.wikimedia.org/w/index.php?
curid=38538291.

Zamachy terrorystyczne z 11 września 2001 roku przekształciły nie tylko krajobraz

nowojorskiego Manhattanu. Zmieniły cały świat. Terroryści z Al‐Ka’idy dosięgnęli
największego mocarstwa – Stanów Zjednoczonych, które zostały ugodzone w gospodarcze
(World Trade Center) i wojskowe serce kraju (Pentagon). Zaraz po tych atakach rozpoczęła
się realna wojna z terroryzmem, a dokładniej - z fundamentalistami muzułmańskimi.

Z powodu wojny z terroryzmem upadają rządy, które posądza się o sympatyzowanie

z islamistycznymi organizacjami terrorystycznymi. Co więcej, każdy z nas mierzy się
z konsekwencjami tamtych wydarzeń podczas kontroli na lotniskach, ewakuacji z miejsc
publicznych, wdrażania przez władze ofensywnych metod rozpoznania zagrożeń czy
naruszania prywatności obywatelskiej.

Należy zaznaczyć, że współczesny terroryzm – także w Europie – dotyczy nie tylko

radykalnych islamistów, ale także innych grup ideologicznych.

Twoje cele

Odtworzysz przebieg ataków terrorystycznych z 11 września 2001 roku.

Wymienisz przyczyny oraz skutki ataków z 11 września 2001 roku w Stanach
Zjednoczonych i na świecie.
Wskażesz na mapie miejsca, gdzie toczy się wojna z terroryzmem i podasz przykłady
aktów terrorystycznych powiązanych z Al‐Ka’idą.
Przedstawisz współczesny obraz terroryzmu w Europie.
Przeczytaj

Świat zamarł 11 września 2001 roku

Rano 11 września 2001 roku doszło do największego aktu terroryzmu w historii. Tego dnia
dokonano serii czterech ataków na terytorium Stanów Zjednoczonych za pomocą
uprowadzonych samolotów pasażerskich. Z całą pewnością można uznać, że ten dzień
zmienił oblicze świata.

Źródło: dostępny w internecie: h ps://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/WTC_smoking_on_9-11.jpeg, licencja:

CC BY 2.0.

Terroryści swoją misję rozpoczęli na lotniskach w północno‐wschodniej części Stanów

Zjednoczonych, skąd wystartowały cztery samoloty pasażerskie, które zmierzały do
Kalifornii. Maszyny zostały uprowadzone, a ich kurs - zmieniony. Wkrótce potem trzy
z nich uderzyły w zamierzone cele w stanie Nowym Jorku (bliźniacze wieże World Trade
Center) i Wirginia (budynek Pentagonu). Czwarty samolot rozbił się na polu w stanie
Pensylwania. Ten ostatni atak nie powiódł się dzięki bohaterskiej postawie pasażerów,
którzy zaatakowali porywaczy. W rezultacie walki doszło do rozbicia się maszyny na
niezaludnionym terenie. Ten samolot miał uderzyć w Waszyngton - w budynek Kapitolu
albo Biały Dom.

Cele zamachów z 11 września nie były wybrane przypadkowo. Chodziło o uderzenie

w symbole potęgi Stanów Zjednoczonych. World Trade Center było uosobieniem
amerykańskiej siły ekonomicznej, z kolei Pentagon – siły wojskowej (to siedziba
Departamentu Obrony). Terroryści chcieli, aby największe mocarstwo światowe zadrżało.
Ich celem było wywołanie ogólnoświatowej paniki i chaosu, uczucia, że odtąd żaden
mieszkaniec globu nie może czuć się bezpiecznie, skoro nawet potężne Stany Zjednoczone
nie były w stanie zapobiec atakom.

Bliźniacze wieże były głównymi częściami World Trade Center (Światowego Centrum Handlu) składającego się
w sumie z 7 budynków. Przez dwa lata od ukończenia w 1973 roku były najwyższymi budynkami na świecie
(wysokość całkowita WTC1: 526 m; do dachu – 417 m). Swego czasu były najnowocześniejszymi biurowcami
na Ziemi. Dzieło architekta Minoru Yamasakiego było ikoną współczesnej architektury światowej, symbolem
Nowego Jorku, a przede wszystkim - sercem biznesowym Stanów Zjednoczonych.
Źródło: dostępny w internecie:
h ps://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c5/World_Trade_Center%2C_New_York_City_-
_aerial_view_%28March_2001%29.jpg, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ofiary
Ustalono, że w zamachach życie straciło 2977 osób, nie licząc porywaczy. W zapadających
się budynkach WTC zginęło 2606 osób, a w Pentagonie – 125. W samych samolotach
odnotowano 246 ofiar. Aż 2 605 zmarłych było obywatelami Stanów Zjednoczonych, a 372
osoby pochodziły z 90 krajów (najwięcej z Wielkiej Brytanii – 67, Dominikany – 47 i Indii –
41). Zginęło również 6 Polaków. Był to najtragiczniejszy pojedynczy incydent dla
amerykańskich służb cywilnych. W akcji ratunkowej w gruzach WTC zginęło 343 strażaków
i 72 funkcjonariuszy organów ochrony porządku publicznego. Zamach na World Trade
Center pozbawił życia większą liczbę osób niż jakikolwiek inny atak w dziejach ludzkości.
W efekcie uderzenia samolotów na bliźniacze wieże WTC doszło do intensywnych i rozległych pożarów.
Została poważnie naruszona stalowa konstrukcja nośna tych budynków. W rezultacie – w ciągu godziny i 42
minut – runęły obie, 110-piętrowe wieże. Spadający gruz i powstałe pożary spowodowały częściowe lub
całkowite zawalenie się innych budynków wchodzących w skład kompleksu WTC, jak i niebędących jego
częścią (np. cerkiew prawosławna). Liczbę ofiar zwiększył przestarzały i niewydajny system komunikacji służb
ratunkowych oraz sprzeczne polecenia wydawane cywilom w płonących wieżowcach przez ochronę i straż
pożarną. Klatki schodowe wieżowców nie były wyposażone w instalacje ciśnieniowe eliminujące dym.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., dostępny w internecie:
h ps://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8b/World_Trade_Center%2C_NY_-_2001-09-11_-
_Debris_Impact_Areas.svg, licencja: CC BY-SA 3.0.

Zamachowcy
W porwaniach samolotów uczestniczyło 19 osób. Byli to mężczyźni powiązani z salaficką
organizacją terrorystyczną o nazwie Al‐Ka’ida, której współzałożycielem i przywódcą był
Osama bin Laden (Saudyjczyk, syn przedsiębiorcy realizującego projekty budowlane dla
saudyjskiej rodziny królewskiej). Piętnastu terrorystów było obywatelami Arabii Saudyjskiej,
dwóch pochodziło ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich oraz po jednym - z Libanu
i Egiptu. Zostali oni pogrupowani w cztery zespoły, którym przewodził wyszkolony pilot.
Zadaniem reszty było ujarzmienie osób obecnych na pokładzie. Wszyscy
zamachowcy‐piloci przybyli do Stanów Zjednoczonych w 2000 r., natomiast pozostali
porywacze dołączyli do nich rok później. Kluczowi terroryści zamachów – w tym
najbardziej znany Muhammad Ata – pochodzili z komórki fundamentalistów
muzułmańskich i radykalnych islamistów mającej siedzibę w Hamburgu (Niemcy). Byli oni
nie tylko szkoleni w obozach Al‐Ka’idy w Afganistanie, ale także znali dobrze kulturę
zachodnią i język angielski.
Dlaczego Stany Zjednoczone zostały zaatakowane przez
terrorystów?
Przed zamachami z 11 września 2001 roku Osama bin Laden ogłosił rozpoczęcie zbrojnego
dżihadu przeciwko Amerykanom. Swoich sojuszników wezwał do mordowania obywateli
Stanów Zjednoczonych w celu uwolnienia muzułmańskich ziem. W deklaracji oskarżał
Amerykanów m.in. o kradzież zasobów naturalnych świata islamu, okupację Półwyspu
Arabskiego (wojskowe bazy w Arabii Saudyjskiej), zbezczeszczenie najświętszych miast
islamu (Mekka i Medyna są pod kontrolą saudyjskiego reżimu będącego w sojuszu ze
Stanami Zjednoczonymi) oraz wspieranie rządów realizujących amerykańskie interesy na
Bliskim Wschodzie (m.in. Izraela).

Po atakach z 11 września 2001 roku

Po atakach z 11 września Stany Zjednoczone zażądały, by rządzący w Afganistanie talibowie
wydali bin Ladena. Jak łatwo się domyślić, ci jednak odmówili. W rezultacie Amerykanie
zbudowali koalicję, która obaliła rządy talibów. Był to pierwszy etap tzw. wojny
z terroryzmem. W grudniu 2001 roku bin Laden zmuszony był rozpocząć życie w ukryciu.
Zginął dopiero w 2011 roku w czasie tajnej operacji amerykańskich komandosów
w Pakistanie.

Słownik
Al-Ka’ida

sunnicka organizacja terrorystyczna utworzona w 1988 roku; początkowo miała na celu

przeciwstawiać się radzieckiej interwencji w Afganistanie, później przekształciła się
w ugrupowanie, którego głównym celem stało się zwalczanie wpływów Izraela, Stanów
Zjednoczonych i szeroko pojętego Zachodu w krajach muzułmańskich;
charakterystyczną cechą organizacji jest jej luźna i zdecentralizowana struktura,
zabezpieczająca przed zniszczeniem z chwilą rozbicia którejkolwiek jej części

dżihad

dokładanie starań i ponoszenie trudów przez muzułmanina w celu wzmocnienia wiary,

by trafić do lepszego miejsca; termin dżihad często jest zawężany do walki zbrojnej kital;
w rzeczywistości kital, w tym walka zbrojna przeciwko „niewiernym” oraz heretykom
i hipokrytom, jest jednym z kilku rodzajów dżihadu; zbrojny dżihad może mieć charakter
zarówno obronny, jak i ofensywny; tylko jeden odłam islamu - charydżyzm (o małym
zasięgu) - wysuwał koncepcję dżihadu jako bezwzględnej walki zbrojnej przeciwko
innowiercom, obowiązującej każdego muzułmanina, traktowanej nawet jako filar wiary
fundamentalizm islamski

rygorystyczne przestrzeganie zasad i norm wyznaczonych przez islam, połączone często

z narzucaniem tych zasad innym członkom społeczności niekoniecznie wyznającym tę
samą religię

islamizm

ideologia polityczna wywiedziona z fundamentalizmu islamskiego; islam jest traktowany

nie tylko jako religia, ale jako całościowy system polityczny, który regulować powinien
prawne gospodarcze i społeczne aspekty funkcjonowania państwa w oparciu o literalną
interpretację Koranu i hadisów; celem islamizmu jest wprowadzenie państwa
wyznaniowego, rządzonego zgodnie z zasadami prawa religijnego – szariatu

salafizm

ruch reformatorski i religijno‐polityczny w łonie islamu sunnickiego postulujący

odrodzenie islamu przez powrót do jego pierwotnych źródeł, czyli religii przodków;
z salafizmu wywodzi się XX‐wieczny sunnicki fundamentalizm muzułmański

terroryzm

różnie umotywowane, najczęściej ideologicznie, planowane i zorganizowane działania

przestępcze pojedynczych osób lub grup w celu wymuszenia na władzach państwowych
i obywatelach określonych zachowań i świadczeń, często naruszające dobra osób
postronnych; działania te są realizowane z całą bezwzględnością, za pomocą różnych
środków (nacisk psychiczny, przemoc fizyczna, użycie broni i ładunków wybuchowych),
w warunkach specjalnie nadanego im rozgłosu i celowo wytworzonego
w społeczeństwie lęku
Grafika interaktywna

Zapoznaj się z grafiką interaktywną i wykonaj polecenia.

Polecenie 1

Oceń, które z podanych w prezentacji mul medialnych skutków ataków terrorystycznych

z 11 września 2001 roku są odczuwalne do dzisiaj, a które były odczuwalne tylko
w pierwszych miesiącach po tych zamachach.

Polecenie 2

Opisz, jakie działania militarne zostały podjęte po atakach terrorystycznych z 11 września

2001.
Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸醙難

Ćwiczenie 1 輸

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe.

Stwierdzenie Prawda Fałsz

Ataki z 11 września 2001 r. zostały przeprowadzone
z użyciem czterech samolotów pasażerskich brytyjskich  
linii lotniczych.
Celem zamachów z 11 września 2001 r. stały się symbole
amerykańskiej potęgi gospodarczej i wojskowej w stanie  
Nowy Jork i Wirginia.
W zamach z 11 września 2001 r. zginęło blisko 3 tys. osób,
z czego zdecydowana większość straciła życie pod
 
gruzami nowojorskiego World Trade Center i miała
obywatelstwo amerykańskie.
Zamachy z 11 września 2001 r. zostały popełnione przez
19 fundamentalistów muzułmańskich i radykalnych  
islamistów pochodzących głównie z Arabii Saudyjskiej.
Ataki z 11 września 2001 r. zostały dokonane przez
salaficką organizację Al-Ka’ida, która do 2011 r. była  
kierowana przez Abu Bakra al-Baghdadi’ego.
Zamachowcy z 11 września 2001 r. przeszli szkolenia
w Afganistanie, gdzie znajdowało się dowództwo al-Ka’idy  
wspierane przez ówczesne władze afgańskie (talibów).
Ćwiczenie 2 輸
Na podstawie dostępnych źródeł informacji, uporządkuj przedstawione na zdjęciach pomniki
ofiar dużych zamachów terrorystycznych, które są przypisywane Al-Ka’idzie i miały miejsce
po 11 września 2001 r. Odpowiedzi ułóż w kolejności od daty najstarszego do najmłodszego
zamachu.

Londyn 

Mumbaj 

Madryt 

Bali 

A. Londyn (Wielka Brytania)

Źródło: dostępny w internecie: h ps://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/71/7_7_Hyde_Park_090712.jpg, licencja:
CC BY-SA 3.0.
B. Madryt (Hiszpania)
Źródło: dostępny w internecie: h ps://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8c/Madrid_-_Puerta_de_Atocha_-
_Monumento_11-M_-_20070324a.jpg, licencja: CC BY-SA 2.5.

C. Bali (Indonezja)
Źródło: dostępny w internecie: h ps://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bali_memorial.jpg, domena publiczna.
D. Mumbaj (Indie)
Źródło: dostępny w internecie:
h ps://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/62/IAshishTripathi_Mumbai_26Nov2008_CST-Memorial.jpg, licencja: CC
BY-SA 4.0.

Ćwiczenie 3 醙

Następstwem zamachów z 11 września 2001 r. są wzmożone środki bezpieczeństwa na

lotniskach całego świata. Określ dwa skutki wprowadzenia takich procedur dla pasażerów.
Ćwiczenie 4 醙

Inwazja Stanów Zjednoczonych na Afganistan doprowadziła do rozproszenia przywództwa

Al-Ka’idy i zmiany jej taktyki. Od tej pory funkcjonowała ona jako zdecentralizowany zbiór
różnych grup działających niezależnie od siebie w różnych rejonach geograficznych. Lokalne
i regionalne ugrupowania z różnych części świata poprzysięgły wierność Al-Ka’idzie w zamian
za polityczne, logistyczne i finansowe wsparcie „z centrali”. Dopasuj daną filię Al-Ka’idy do
państw, gdzie ona działa.

Al-Kaida na Półwyspie Synaj Somalia

Al-Ka’ida Półwyspu Arabskiego Egipt

Al-Ka’ida Islamskiego Maghrebu (od

2017 r. Jama'a Nusrat ul-Islam wa al- Algieria, Mali, Burkina Faso
Muslimi)

Asz-Szabab Jemen

Ćwiczenie 5 醙

Wymień cztery czynniki sprzyjające dynamicznemu i trudnemu do powstrzymania rozwojowi

terroryzmu w ostatnich dekadach na świecie. Wykaż ten wpływ w przypadku każdego
z czynników.
Ćwiczenie 6 醙
Na poniższej mapie zaznaczono państwa (nie wszystkie), w których przeprowadzono
w latach 2001-2020 większe operacje wojskowe w ramach tzw. wojny z terroryzmem
będącej następstwem zamachów z 11 września 2001 r. Wybierz jedno państwo, które nie
stało się areną walk w tzw. wojnie z terroryzmem:

 Birma (Mjanma)

 Irak

 Nigeria

 Afganistan

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 7 難

Zaznacz poprawne wyrażenie w tekście.

Po 11 września 2001 r. znaczenie geostrategiczne Azji Centralnej wzrosło. Państwa tego

regionu stały się ważnym partnerem Stanów Zjednoczonych w walce z rządzącymi wówczas
w Afganistanie/Iraku talibami i znajdującymi się w tym kraju głównymi strukturami tzw.
Państwa Islamskiego/Al-Ka’idy, czyli najsilniejszej w owym czasie organizacji terrorystycznej.
Na przykład Kirgistan/Uzbekistan dzierżawił do 2014 r. teren pod amerykańską bazę wojsk
lotniczych Manas, co było dużą korzyścią gospodarczą dla tego słabo rozwiniętego państwa.
W tym samym okresie kraje Azji Centralnej postawiły zasieki i innego rodzaju bariery fizyczne
wzdłuż granic, odgradzając się tym samym od siebie i od Afganistanu. Jednym z głównych
powodów takich działań była obawa przed przedostaniem się członków ugrupowań
terrorystycznych chcących przekształcić region w republikę/kalifat. Postawione przeszkody
zaszkodziły jednak migrującym zwierzętom kopytnym takim jak oryksy/suhaki. Po zamachach
z 11 września autorytarne władze państw Azji Centralnej wykorzystały wzrost zagrożenia
terrorystycznego do wprowadzania większych represji społecznych.
Ćwiczenie 8 難

Sformułuj ogólną zależność między zagrożeniem i atakami terrorystycznymi a wielkością

ruchu turystycznego, a następnie w swojej argumentacji odwołaj się do przykładu Tunezji, dla
której przedstawiono dane na poniższym wykresie. Odnieś się nie tylko do wydarzeń
mających miejsce w tym kraju.
rok : 2000
liczba_przypadków_turystycznych : 5057.5
rok : 2001
liczba_przypadków_turystycznych : 5387.3
rok : 2002
liczba_przypadków_turystycznych : 5063.5
rok : 2003
liczba_przypadków_turystycznych : 5114.3
rok : 2004
liczba_przypadków_turystycznych : 5998.1
rok : 2005
liczba_przypadków_turystycznych : 6378.4
rok : 2006
liczba_przypadków_turystycznych : 6549.5
rok : 2007
liczba_przypadków_turystycznych : 6761.9
rok : 2008
liczba_przypadków_turystycznych : 7049
rok : 2009
liczba_przypadków_turystycznych : 6902.3
rok : 2010
liczba_przypadków_turystycznych : 6903.4
rok : 2011
liczba_przypadków_turystycznych : 4785.3
rok : 2012
liczba_przypadków_turystycznych : 5950.4
rok : 2013
liczba_przypadków_turystycznych : 6268.9
rok : 2014
liczba_przypadków_turystycznych : 6069.7
rok : 2015
liczba_przypadków_turystycznych : 4201.8
rok : 2016
liczba_przypadków_turystycznych : 4525.7
rok : 2017
liczba_przypadków_turystycznych : 5850
rok : 2018
liczba_przypadków_turystycznych : 8300
rok : 2019
liczba_przypadków_turystycznych : 9400
Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Maciej Kałaska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: World Trade Center - współczesny terroryzm

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy (klasa II) i rozszerzony (klasa IV)

PODSTAWA PROGRAMOWA

Poziom podstawowy

VII. Podział polityczny i zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno‐gospodarczego świata: mapa podziału politycznego, system
kolonialny i jego rozpad, procesy integracyjne i dezintegracyjne na świecie, konflikty zbrojne i terroryzm, podstawowe wskaźniki
rozwoju.

Uczeń:

5. wskazuje na mapie miejsca ważniejszych konfliktów zbrojnych i podaje przykłady aktów terrorystycznych w wybranych regionach
świata w XXI w.

Poziom rozszerzony

XX. Problemy polityczne współczesnego świata: współczesne zmiany na mapie politycznej świata, przemiany systemowe w Europie,
funkcjonowanie Unii Europejskiej, przyczyny i skutki terroryzmu, relacje między cywilizacją zachodnią i cywilizacją islamu.

Uczeń:

4. charakteryzuje nowe wyzwanie dla świata, jakim jest terroryzm oraz podaje jego główne przyczyny oraz skutki społeczno‐kulturowe,
gospodarcze i polityczne ze szczególnym uwzględnieniem Europy.

Kształtowane kompetencje kluczowe

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje obywatelskie,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

odtwarza przebieg ataków terrorystycznych z 11 września 2001 roku,

wymienia przyczyny oraz skutki ataków z 11 września 2001 roku w Stanach Zjednoczonych i na świecie,
wskazuje na mapie miejsca, gdzie toczy się wojna z terroryzmem i podaje przykłady aktów terrorystycznych powiązanych z Al‐Ka’idą
w XXI w.
przedstawia współczesny obraz terroryzmu w Europie.

Strategie nauczania: problemowa

Metody nauczania: pogadanka, wystąpienie wspomagane prezentacją multimedialną, praca z e‐materiałem

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca wszystkich uczniów w klasie

Środki dydaktyczne: e‐materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu)

Materiały pomocnicze:

Dunbar D., Reagan B., 2011, Debunking 9/11 myths: why conspiracy theories can't stand up to the facts, Hearst Books, New York. Europol,
2020, European Union Terrorism Situation and Trend Report (TE‐SAT) 2020. dostęp w:
https://www.europol.europa.eu/activities‐services/main‐reports/european‐union‐terrorism‐situation‐and‐trend‐report‐te‐sat‐2020
(19.09.2020).

Williams B., 2019, Attack on America: 11 September 2001, Cherrytree Books, Twickenham.

Wright L., 2018, Wyniosłe wieże. Al‐Kaida i atak na Amerykę, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie się do zajęć. W tym celu przeglądają oni anglojęzyczny raport Europolu
na temat terroryzmu w UE (w materiałach pomocniczych podano odsyłacz do raportu z 2020 r., ale można zadać nowszą publikację tego
typu), a następnie szykują się do krótkiego wystąpienia wspomaganego prezentacją multimedialną (np. wykonaną w programie Power
Point). Zadanie realizowane jest w grupach i dotyczy jednego z sześciu zagadnień (lista poniżej). Nauczyciel prosi, aby w prezentacjach
znalazły się definicje rodzajów terroryzmu. Tematy są losowane przez liderów grup. Nauczyciel przypomina zasady wykonania poprawnej
prezentacji (czas prezentacji: nie dłużej niż 2‐3 minuty).

Lista zagadnień:

Terroryzm dżihadystyczny w UE.

Terroryzm etniczno‐nacjonalistyczny i separatystyczny w UE.
Terroryzm prawicowy w UE.
Terroryzm lewicowy w UE.
Terroryzm „jednej sprawy” w UE.
Ogólny obraz współczesnego terroryzmu w UE (podsumowanie).

Faza wprowadzająca

Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).

Sprawdzenie ewentualnego zadania domowego.
Nauczyciel prowadzi pogadankę z uczniami. Zadaje ogólne pytania: kiedy po raz pierwszy usłyszeliście o zamachach z 11 września
2001 roku i jaka była Wasza pierwsza reakcja?
Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

W pierwszej kolejności uczniowie formułują definicję pojęcia terroryzm. Nauczyciel naprowadza uczniów na odpowiedź, w razie
konieczność wyświetla słownik e‐materiału. Następnie uczniowie w parach wykonują 1. ćwiczenie interaktywne.
Uczniowie czytają tekst ze „Wstępu” i „Przeczytaj” e‐materiału. Następnie sprawdzają nabytą wiedzę o atakach terrorystycznych z 11
września 2001 roku i ich sprawcach. W tym celu rozwiązują indywidualnie ćwiczenie 2. w „Sprawdź się”, które odnosi się do innych
zamachów przeprowadzonych przez Al‐Kaidę.
Nauczyciel prosi o zapoznanie się z prezentacją multimedialną e‐materiału o skutkach zamachów z 11 września 2001 roku. Prosi
o wykonanie w parach polecenia 2. do tej prezentacji. Po jego wykonaniu chętna para uczniów odczytuje rezultaty swojej pracy.
Odpowiedź jest komentowana i uzupełniana przez pozostałych uczestników lekcji (w tym nauczyciela).
Wspólne w klasie opracowanie interaktywnych ćwiczeń 4‐8, które sprawdzają i uzupełniają wiedzę o konsekwencjach zamachów
z 11 września 2001 roku.
Nauczyciel wprowadza w nowy wątek lekcji: obraz współczesnego terroryzmu w Europie, a dokładniej w UE. Sygnalizuje, że
terroryzm na kontynencie europejskim nie jest domeną jedynie fundamentalistów muzułmańskich i radykalnych islamistów
(definicje w słowniku).
Teraz rozpoczyna się sześć wystąpień – ich kolejność jest zgodna z listą. Nauczyciel prosi wszystkich o trzymanie się reżimu
czasowego wypowiedzi. Po każdej prezentacji nauczyciel uzupełnia wypowiedź uczniów (jeśli istnieje taka konieczność). Na koniec
nauczyciel wyjaśnia ewentualne niejasności, również podsumowuje to zadanie.

Faza podsumowująca

Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy z całej lekcji poprzez zadawanie pytań kontrolnych i udzielanie na nie odpowiedzi przez
uczniów.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

Dokończenie ćwiczeń, na zrobienie których nie starczyło czasu na lekcji.

Dla chętnych: esej na temat wybranego wątku z książki Wyniosłe wieże. Al‐Ka'ida i atak na Amerykę (patrz: materiały pomocnicze).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Prezentacja multimedialna może zostać wykorzystana podczas innych, zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących terroryzmu (np.
Terroryzm na świecie, zakres podstawowy VII. 5; Terroryzm - przyczyny, skutki i sposoby walki z terroryzmem, zakres rozszerzony XX. 4)
oraz konfliktów zbrojnych na świecie (np. Współcześnie toczące się konflikty na świecie, zakres podstawowy VII.5). Może posłużyć
również jako materiał dodatkowy podczas lekcji na temat wszelkiego rodzaju konfliktów społecznych w XXI wieku (np. Jak zapobiegać
i rozwiązywać konflikty we współczesnym świecie, zakres rozszerzony VII.3).