Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

Subject - పర్యా వరణం మరియు అభివృద్ధి • కాబటిట ప్రధానంగా వ్య వ్సాయంలో నీటి
సమర ధవ్ంతమైన రర్రక్షణ మర్యు వినియోగానికి
1.ఇటీవల ఐక్ా ర్యజ్ా సమితి ఆహార మరియు
సంపూర ణ మర్యు సమప్గ విధానానిి
వా వసాయ సంసథ (FAO) 'వా వసాయంలో నీటి
రూపందంచాలి.
సవాళ్ను ల అధిగమించడం' అనే థీమ్‌తో
నివేద్ధక్ను విడుదల చేసంద్ధ. భారతీయ విషయము:
వా వసాయ విధానాలు నీటిని అసమర థంగా
• మతిమీర్న వినియోగం మర్యు వాతావ్రణ
మారచ డానికి కారణమేమిటి? వా వసాయంలో
మారుప ల కారణంగా నీటి సరఫరాలో క్షీణత
నీటి సవాళ్నుల అధిగమించేందుకు ప్పభుత్వ ం
కారణంగా నీటి వ్నరుల క్షీణత భారతదేశానిి నీటి
స్
ఏం చే త ంద్ధ?
కొరత యొరొ కొనక్క చేరువ్ చేస్ు ంద.
పరిచయం: వ్య వ్సాయ రంగంలో నీటి వినియోగానికి
• ఇవే కాక్కండా ప్రత్యయ కించి వ్య వ్సాయానికి
సంబంధంచిన కొనిి ముఖ్య మైన ప్రస్తుత
సంబంధంచిన అనేర ప్రభుతవ విధానాలు (రనీస
గణంకాలను చర్చ ంచండి.
మద్తు
ద ధర) నీటి దోప్తడీకి దార్తీశాయి.
అంశం: వ్య వ్సాయంలో నీటి అసమర థ వినియోగానికి
• భారతదేశంలో మంచినీటి వినియోగంలో 90%
గల కారణలను వివ్ర్ంచండి. ఆ సవాళ్ లను
వ్య వ్సాయ రంగం మూలన రడింద
అధగమంచడానికి ప్రభుతవ కారయ ప్రమాలను
పేర్కొ నండి. వా వసాయంలో అసమర థమైన నీటి వినియోగం
కింద్ధ కారణాలు: -
ముగంపు:
• నీరు ఎకుు వగా ఉండే పంటలు:
• వాతావరణ సునిి త్మైన వా వసాయ
విధానాలు: భారతదేశంలోని అతి ముఖ్య మైన రంటలైన వ్ర్,
గోధుమలు మర్యు చెరక్క వ్ంటివి నీటిని ఎక్కొ వ్గా
వ్య వ్సాయం వ్లల ఏరప డే నీటి సంక్షోభానిి
వినియోగంచే రంటలు.
రర్ష్ొ ర్ంచడానికి ధరల సంసొ రణలు మర్యు
భర్ంచలేని సబ్సి డీని తొలగంచడం ఈ సమయంలో • పంటల పదితిని అధావ ని ంగా మారిచ న
అవ్సరం. ప్పభుత్వ విధానాల యొక్ు అనాలోచిత్
పరిణామాలు: ఇద ఉతప తిుని నిలబెటడా
ట నికి
• ప్డిప్ మర్యు ప్్ప ంర లర్ ఇర్గేష్న్ ్సమ్స
ట ి వాయ ప్తుని
మర్యు పంచడానికి మర్ంత భూగరభ జలాలను
రాష్టష్ ట మద్తు
ద తో వేగంగా పంచాలి.
ఉరసంహర్ంచుక్కంద.
• కొత్త వా వసాయ పదతు
ి ల ప్పచారం:
ఉదాహరణకి:
ఉర-ఉరర్తల నీటిపారుద్ల వ్ంటి పర్గన
హర్త విరవ్ల ం నీటి సమర ధవ్ంతమైన రంటలను
పూసల నాటడం ర్డ్జ-్ ఫప్ో రద్తి
ధ లో వితునాలు,
(మల్లట్ల
ల ల, నూనెగంజలు మర్యు రప్పప ధానాయ లు)
మర్యు ఖ్చిచ తమైన వ్య వ్సాయం, జీో బడ్జట్్
ట
అ డు ట గున వేయడానికి మర్యు నీటిని ఎక్కొ వ్గా
సహజ వ్య వ్సాయం, రర్రక్షణ వ్య వ్సాయం
వినియోగంచే గోధుమలు మర్యు వ్ర్ని
మొద్లైనవి.
ప్ోతి హంచడానికి దార్తీ్ంద.
వ్య వ్సాయంలో నీటి వినియోగ సామరాథయ నిి
వ్ర్ మర్యు చెరక్క తూరుప రాష్టరటలక్క మర్ంత
పంపందంచే సామర థయ ం వార్కి ఉంద.
అనుకూలం (అవి మంచి వ్ర షపాతం పందుతాయి
• భారతదేశంలో 90% మంచినీటి వినియోగంలో మర్యు శాశవ త నదులతో కూడా ఉనాి యి).
వ్య వ్సాయ రంగం మూలన రడుతుంద్నే వాసువ్ం
అయిత్య రంజాబ్ ఎక్కొ వ్ బ్సయాయ నిి ఉతప త్తిు
"తక్కొ వ్తో ఎక్కొ వ్ ఉతప తిు" చేయవ్ల్న
చేస్తుంద మర్యు మహారాష్టష్ ట తూరుప రాష్టరటల రంటే
అవ్సరానిి నొకిొ చెప్తప ంద.
ఎక్కొ వ్ చెరక్కను ఉతప తిు చేస్తుంద.
• పరుగుతుని జనాభాతో మంచినీటికి డిమాండ్జ
కూడా పరుగుతుంద.
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

• హరిత్ విపవ ల బెల్టలో

్‌ నేల క్షీణత్ నీటి రంటల మూల మండలానికి లక్షయ రద్తి
ధ లో నీటిని
ఉతాా దక్త్ను త్గ గంచింద్ధ: అందుబాట్లలో ఉంచడం దావ రా ఖ్చిచ తమైన
వ్య వ్సాయానిి ప్ోతి హస్తుంద.
ఎరువులు మర్యు రసాయనాల అధర వినియోగం
ఈ ప్పాంతాలోల నేలలను క్షీణంరజేస్తుంద, తదావ రా PMKSY (WDC-PMKSY) యొక్ు వాటర్‌షెడ్
నేల యొరొ నీటి నిలవ సామర థయ ం (WHC) తగుుతుంద. డెవలప్‌మంట్ కాంపోనంట్: ఈ భాగం ప్రవ్హంచే
నీటి యొరొ సమర థవ్ంతమైన నిరవ హణ మర్యు
దీని వ్లల సాగు నీటికి డిమాండ్జ పర్గంద.
ర్డ్జ ్ ఏర్యా ప్టీట్త్మెంట్, ష్టైనేజ్ లైన్ ప్టీట్త్మెంట్,
ఉదాహరణకు: ఒర కిలో బ్సయయ ం ఉతప తిు రెయిన్ వాటర్ హారెవ ్ం ట గ్, ఇన్-్ట్ల త్యమ సంరక్షణ
చేయడానికి రంజాబ్త్క్క బీహార్ మర్యు రశ్చచ మ మర్యు ఇతర అనుబంధ కారయ రలాపాల వ్ంటి
బెంగాల్ రంటే 2-3 రెట్లల ఎక్కొ వ్ నీరు అవ్సరం. మెరుగైన నేల మర్యు త్యమ సంరక్షణ
కారయ రలాపాలక్క సంబంధంచినద. వాటర్త్షెడ్జ
• సాంప్పదాయ నీటిపారుదల పదితులు:
ఆధారంగా కారయ రలాపాలు జరుప్పతారు.
మెజార్టీ రైతులు వ్రద్ నీటిపారుద్ల రద్తి
ధ ని
• మైప్ో ఇరిగేషన్ ఫండ్:
సా ు
అభయ ్ రు. ఇద కేవ్లం 50% నీటి వినియోగ
సామరాథయ నిి రలిగ ఉంట్లంద. మైప్కో ఇర్గేష్న్ ఫండ్జ కారప స్ PMKSY-PDMCకి
అనుబంధంగా నేష్నల్ బాయ ంక్ ఆఫ్ అప్గరలచ రల్
• పేలవమైన నీటి సంరక్షణ:
అండ్జ రూరల్ డ్జవ్లప్త్మెంట్ (NABARD)తో రూ. 5000
సంప్టల్ వాటర్ రమీష్న్ ప్రకారం భారతదేశానికి కోట్లల సృషిం
ట చబడాాయి.
సంవ్తి రానికి గర్ష్ం ట గా 3,000 బ్సలియన్ కూయ బ్సక్
మైప్కో ఇర్గేష్న్త్లో ప్రత్యయ ర మర్యు వినూతి
మీటర ల నీరు అవ్సరం మర్యు 4,000 బ్సలియన్
ప్పాజెక్కటలను చేరటేం ట దుక్క రాష్టష్ ట ప్రభుతావ లక్క
కూయ బ్సక్ మీటర ల వ్రాషనిి పందుతుంద.
రుణలు అందంచడం దీని లక్షయ ం.
అయిత్య భారతదేశం తన వార్ షర వ్ర షపాతంలో 8%
• జ్ల శకి త అభియాన్:
మాప్తమే పందుతుంద (ప్రరంచంలో అతి తక్కొ వ్).
జలశకి ు మంప్తితవ శాఖ్ దావ రా నీటి సంరక్షణ
అద్నంగా ఇళ్ లలోకి చేరే నీటిలో దాదాప్ప 80%
మర్యు నీటి భప్ద్త కోసం ప్రచారం
వ్య రాథలుగా వెళ్ల ల మన నీటి వ్నరులు మర్యు
ప్పారంభంచబడింద. ప్రచారం పౌరుల
రరాయ వ్రణనిి రలుషితం చేసాుయి.
భాగసావ మయ ంతో నడరబడుతుంద మర్యు 5
వ్య వ్సాయంలో నీటి సవాళ్ లను అధగమంచడానికి ముఖ్య మైన నీటి సంరక్షణ జోకాయ లను రలిగ ఉంద:
ప్రభుతవ రథకాలు/విధానాలు ప్కింద విధంగా
వ్ర షప్ప నీటి సంరక్షణ
ఉనాి యి:
సాంప్రదాయ మర్యు ఇతర నీటి
• ప్పధాన మంప్తి క్ృషి సంచాయీ యోజ్న
వ్నరులు/ట్య ంక్కల ప్పనరుద్ర
ధ ణ
(PMKSY):
బోర్ వెల్ రీఛార్ ్ నిరాా ణలను ప్పనర్వ నియోగం
ఇద దేశంలోని అనిి వ్య వ్సాయ పలాలక్క (హర్
చేయడం
ఖేత్ కో పానీ) రక్షిత నీటిపారుద్ల యొరొ కొనిి
మారాులను పందేలా చూడాలనే లక్షయ ంతో వాటర్త్షెడ్జ అభవ్ృదధ మర్యు
వ్య వ్సాయ సహకారం మర్యు రైతు సంక్షేమ
తీప్వ్మైన అటవీ నిరూా లన.
మంప్తితవ శాఖ్ యొరొ విసాురమైన రథరం.
• పంటల వైవిధ్యా క్రణ/మిల్లలటల ప్పచారం:
ఇందులోని రెండు భాగాలు నీటిపారుద్ల ప్పాజెక్కటల
అధర నీటి వినియోగ సామరాథయ నిి నిరాధర్సాుయి. మల్లట్ ల లో
త్ జొని , బప్జా, రాగ మర్యు చిని
మల్లట్ ల త్లను రలిప్త ోష్ర-తృణధానాయ లుగా
రర్ ప్డాప్ మోర్ ప్కాప్ (PMKSY- PDMC) మైప్కో
పేర్కొ ంట్రు (అధర మొతుంలో సూక్షా ోష్కాలు
ఇర్గేష్న్ ్సమ్స ట లపై
త్ ద్ృషి ట సార్స్తుంద (ప్్ప ంరర్,
ల
ఉండటం వ్ల)ల .
ప్డిప్, ప్తవోట్త్లు, రెయిన్-గన్త్లు మొద్లైనవి) ఇద

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

ఇవి త్లమేట్
ైల సాా ర్ ట రంటలు (వాతావ్రణ శీరిక్
ి హకుు లు:
మారుప లక్క నిోధరత) నీటి కొరతక్క అధర
13 డిసంబర్ 2005 నాటికి గర్జనులు లేదా అటవీ
నిోధరతను రలిగ ఉంట్యి.
నివాస్తలు సాగు చేస్తక్కంట్లని భూమ
అందువ్లల వార్ ప్రమోష్న్ (సాగు మర్యు యాజమానయ ం గర్ష్ం ట గా 4 హెకాటర లక్క లోబడి
వినియోగానిి పంపందంచడం) కోసం ఈ ప్కింద ఉంట్లంద.
ప్రయతాి లు చేయబత్డాాయి.
క్మ్యా నిటీ హకుు లు:
వ్య వ్సాయం మర్యు రైతుల సంక్షేమ మంప్తితవ
మేత ప్పాంతాలు, చేరలు రటడ ట ం, అడవులోలని నీటి
శాఖ్ ోష్ర-తృణధానాయ ల విస్తుర ణం, ఉతప తిు మర్యు
వ్నరులను యాలి స్ చేయడం, రశుోష్ణ
దగుబడిని పంచడానికి 600 కోటల రూపాయల
మారాులు మొద్లైన వాటికి మర్యు జీవ్వైవిధయ ం
రథకానిి అమలు చేస్ు ంద.
మర్యు సాంసొ ృతిర వైవిధాయ నికి సంబంధంచిన
o మనుములపై రనీస మద్తు
ద ధర (MSP) ఈ మేధో సంరతిు మర్యు సాంప్రదాయ త్జాననం వ్ంటి
సంవ్తి రం పంచబడింద. కారయ రలాపాలక్క రమూయ నిటీ హక్కొ లు ఇవ్వ బడాాయి.

వ్య వ్సాయ మర్యు ప్పాసస్ ా ఫుడ్జ ప్పడక్ టి ఎక్ి ో

త్ ర్ ట ఉపశమనం మరియు అభివృద్ధి హకుు లు:
డ్జవ్లప్త్మెంట్ అథార్టీ (APEDA) ఐదు
అప్రమ తొలగంప్ప లేదా బలవ్ంతంగా త్సాథనచలనం
సంవ్తి రాల (2021-2026) కాలానికి మల్లట్
ల మర్యు
జర్గనప్పప డు ప్పనరావాసం కోసం ఉరశమనం
మల్లట్ల ఉతప తుుల ఎగుమతిని పంచడానికి ఒర
మర్యు అభవ్ృదధ హక్కొ లు మర్యు అటవీ
ద్ృకోొ ణ కారాయ చరణ ప్రణళ్లరను ్ద్ం ధ చేస్ు ంద.
సంరక్షణ కోసం రర్మతులక్క లోబడి ప్పాథమర
2. అనిి ర్యష్టషట ప్పభుతావ లు అటవీ హకుు ల సౌరరాయ లు.
చటటం (FRA) 2006 అమలును వేగవంత్ం
అటవీ నిరవ హణ హకుు లు:
చేయాలి. అటవీ హకుు ల చటటం 2006ను
సమరవ థ ంత్ంగా అమలు చేయడంలో రమూయ నిటీలు సాంప్రదాయరంగా రక్షిస్తుని
సమసా లను చరిచ ంచండి. ్
మర్యు త్ రథ మైన ఉరయోగం కోసం రర్రక్షిస్తుని
ఏదైనా రమూయ నిటీ అటవీ వ్నరులను ప్పనరుతప తిు
పరిచయం: అటవీ హక్కొ ల చటం ట 2006 మర్యు
చేయడానికి లేదా సంరక్షించడానికి లేదా
భారతదేశంలో దాని ప్పాముఖ్య త గుర్ంచి త్క్కలరం
ు గా
నిరవ హంచడానికి ఈ హక్కొ లు ఉరయోగరడతాయి.
ప్వాయండి.
చిని అటవీ ఉత్ా తుతలను (MFP) సేక్రించి
అంశం: FR చట్టనిి సమర థవ్ంతంగా అమలు
విప్క్యంచే హకుు :
చేయడంలో సమసయ లను ప్రసాువించండి.
వీటిలో టండు ఆక్కలు, త్యనె మర్యు వాణజయ
ముగంపు:
విలువ్ రలిగన ఇతర ఉతప తుులు వ్ంటి అటవీ
• ఎఫ్త్ఆర్త్ఏ అమలు కేవ్లం గర్జన సంఘాల ఉతప తుులు ఉనాి యి.
సంక్షేమానిి పంపందంచే వ్యయ హంగా మాప్తమే
్‌ానన హకుు లు:
కాక్కండా అడవుల సంరక్షణక్క కూడా
సమర థవ్ంతమైన వ్యయ హంగా రర్గణంచాలి. మేధో సంరతిు హక్కొ మర్యు సాంప్రదాయ త్జాననం,
సాంప్రదాయ ఆచార హక్కొ ల గుర్ ుంప్ప.
విషయము:
• వ్య కిగత
ు అటవీ హక్కొ లు (IFR) లేదా రమూయ నిటీ
అటవీ హకుు ల చటటం 2006:
అటవీ హక్కొ లు (CFR) లేదా FDST మర్యు OTFDలక్క
• ఇద ప్కింద రకాలుగా వ్రీ ురర్ంచబడిన వ్య కిగత
ు ఇవ్వ బడే రెండింటిని నిర ణయించే ప్రప్కియను
మర్యు సామాజిర అటవీ హక్కొ ల కోసం అటవీ ప్పారంభంచే అధకారం ప్గామ సభ కి ఉంద.
నివాస షెడ్యయ ల్ా తెగలు (FDSTలు) మర్యు ఇతర
• చటటం కూడా నిరవ చిసుతంద్ధ: రమూయ నిటీ ఫారెస్ ట
సాంప్రదాయ అటవీ నివాస్తలు (OTFDలు)
ర్స్ర్ి , మైనర్ ఫారెస్ ట ప్పడక్ టి , FDST, OTFD, ప్కిటిరల్
అందస్తుంద.
వైల్ా లైఫ్ హాబ్సట్ట్, ఫారెస్ ట ప్గామాలు.
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

భారత్దేశంలో అటవీ హకుు ల ప్పాముఖ్ా త్: • ర్యజ్కీయ సంక్లా ం లేక్పోవడం:

• చారిప్త్క్ అనాా యానిి తిప్పా కొటడ

ట ం: అటవీ నివాస సంఘాల హక్కొ లు వాయ పారం
చేయడం సౌలభయ ంతో ప్రతయ క్ష వైరుధయ ంలో
వ్లసరాజాయ ల కాలం నుండి FDST మర్యు
ఉనాి యి మర్యు అటవీ వ్నరుల సంరక్షణ
OTFDలక్క నిరారర్ంచబడిన హక్కొ లను
మర్యు నిరవ హణ కోసం ప్గామసభతో అధకారానిి
గుర్ ుంచడం.
రంచుకోవ్డానికి ఇష్ర
ట డని అటవీ శాఖ్ యొరొ
• తీప్వవాదానిి అరిక్టడ
ట ం: అధకారానిి సవాలు చేస్తుంద.

ల్లఫ్ ట వింగ్ తీప్వ్వాద్ ప్రభావిత జిలాలలోల FRA అమలు • అడిి నిష్టసేటి

ట వ్ సవాళ్లల:
అటవీ నివాస్తల అభవ్ృదకి ధ దార్తీయడమే
అటవీ హక్కొ ల చట్టనికి విరుద్ం ధ గా అనేర చట్టలు
కాక్కండా వార్కి మర్యు ప్రభుతావ నికి మధయ
(రాష్టష్ ట చట్టలు, ఎక్సి జ్ చట్టలు వ్ంటివి) ఉనాి యి.
విశావ సం మర్యు బంధానిి ఏరప రుస్తుంద.
తదావ రా భూ వివాద్ం మర్యు ఇతర చట్టనిి అమలు చేయడానికి సర్ోని ఆర్ థర
మనోవేద్నలను త ు ంద. గ స్తు మర్యు రర్పాలనా మద్తు
ద .

• అడవుల సంరక్షణ: గర్జన, రెవెనూయ , అటవీ శాఖ్ల మధయ సమనవ య

లోరం.
అడవులతో అటవీ నివాస సంఘాల సహజీవ్న
సంబంధానిి గుర్ ుంచడం. జిలాల మర్యు సబ్-డివిజన్ త్సాథయి రమటీల
పేలవ్మైన లేదా రనిచేయరోవ్డం.
• వికంప్ీక్రణ:
అసంతృప్తురరమైన ప్పనరావాసం మర్యు
ఇద ప్గామసభల దావ రా ప్రజాసావ మయ
రర్హారం మొద్లైనవి.
వికేంప్దీరరణను అందస్తుంద. ఇద సంఘాలు
చర్చ ంచడానికి, నిర ణయించడానికి మర్యు అటవీ ముందుకు దారి-
నిరవ హణ ప్రణళ్లరలను సమర థవ్ంతంగా అమలు
• సంసాథగత్ సామరా థ ం పంపుదల:
చేయడానికి వీలు రలిప స్తుంద.
ప్గామ సభ యొరొ రనిని స్తలభతరం చేయడానికి
చటటం యొక్ు సమరవ
థ ంత్మైన అమలులో
సంబంధత మాయ ప్త్లు మర్యు రప్తాలు
సమసా లు:
అందుబాట్లలో ఉంచాలి.
• ్‌ె లయమ్‌ల అధిక్ తిరసు రణ:
అలాగే రంచాయతీలు, ప్గామసభలు మొద్లైన
పండింగ్త్లో ఉని పద్ద సంఖ్య లో ల
త్ యిమ్సత్
ల లు సంబంధత అధకారుల మధయ అభాయ సం మర్యు
తిరసొ ర్ంచబడుతునాి యి లేదా రర్మత అనుభవ్ భాగసావ మాయ నిి ప్ోతి హంచడంతో పాట్ల
ర్
హక్కొ లు గు ుంచబడాాయి. శ్చక్షణ మర్యు సామర థయ నిరాా ణనిి నిరాధర్ంచడం.

• అవగాహన మరియు సామరా థ ం లేక్పోవడం: • సెనిి టైజంగ్ బ్యా రోప్క్సీ:

అనేర గర్జన సంఘాలు లేదా ప్గామ సభలక్క అటవీ FRA అమలు రటల సానుకూల ద్ృరప థానిి
హక్కొ ల చటం ట (మర్యు ముఖ్య ంగా రమూయ నిటీ స్తవ రర్ంచడానికి వివిధ త్సాథయిలలోని అటవీ
అటవీ హక్కొ లు) నిబంధనల గుర్ంచి తెలియదు. అధకారులను ప్ోతి హంచడం.
అందువ్లల వారు తమ త్లయిమ్సత్
ల లను దాఖ్లు
• ఔట్ రీచ్‌ను బలోపేత్ం చేయడానికి
చేయడానికి తగన ప్రయతాి లు చేయడం లేదు.
సాంకతిక్త్ను ఉపయోగంచడం:
• గరిజ్నుల భూముల మళ్ం
ల పు:
ఉదాహరణక్క: త్సాథనిర త్సాథయిలో ోటీ ల
త్ యిమ్సత్
ల లను
ఒర అధయ యనం ప్రకారం 2008 మర్యు 2019 మధయ రర్ష్ొ ర్ంచడానికి GPS సరేవ మాయ ప్త్లను
ఇరప టికే దాదాప్ప 0.39 మలియన్ హెకాటర ల (హెకాటరుల) ఉరయోగంచవ్చుచ .
అటవీ భూమ మళ్ల లంప్ప జర్గంద.
• దావాల ప్పప్కియను వేగవంత్ం చేయడం:
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

వ్య కిగత
ు మర్యు సామాజిర అటవీ హక్కొ లక్క • ఫలితంగా చాలా దేశాలు ప్రభావానిి తగ ుంచడానికి
సంబంధంచి తిరసొ ర్ంచబడిన మర్యు నిబంధనలను ఆమోదంచాయి.
పండింగ్త్లో ఉని అనిి త్లయిమ్సత్
ల లను తవ ర్తగతిన
• ఏద ఏమైనరప టికీ మైనింగ్ అనేద ప్రరంచ ఆర్ థర
సమీక్షించాలిి న అవ్సరం ఉంద.
కారయ రలాపాలోల దాదాప్ప 45%కి మద్తి
ద వ్వ డం వ్ంటి
• పారదరశ క్త్ మరియు జ్వాబుదారీత్నం: ఆదాయానిి ఆర్ ్ంచడంలో పద్ద పాప్త ోషిస్తుంద.

త్లయిమ్సత్
ల ల విధానానికి సంబంధంచిన నిర ణయం • ఇద ఖ్నిజాల లభయ త మర్యు భవిష్య తుు
తీస్తకోవ్డం. తరాలక్క వాటి విలువ్ను వారసతవ ంగా
పందేందుక్క కారణమవుతుంద.
తిరసొ రణక్క లేదా ల ల గుర్ ుంప్పలో జాపాయ నికి
త్ యిమ్సత్
ల
గల కారణలను వార్కి (గర్జనులక్క) • ఇద సామాజిర మర్యు రరాయ వ్రణ ప్రభావానిి
తెలియజేయాలి. కూడా రలిగ ఉంట్లంద.

గర్జన మర్యు దగువ్ సా త్ థ యి అధకారులక్క • త్్ర

థ మైన మైనింగ్ సూప్తానికి రట్లటబడి ఉండాలిి న
తెలియజేసందుక్క త్సాథనిర త్సాథయిలో పద్ద ఎతుున అవ్సరం ఉంద. ఇద భవిష్య త్ తరాలక్క రనీసం
అవ్గాహన మర్యు సమాచార వాయ ప్తు ప్రచారాలు ప్రస్తుత తరానికి వారసతవ ంగా అందేలా చేయడం
అవ్సరం. అవ్సరం.

3. మైనింగ్ పదతు
ి లకు సంబంధించిన మైనింగ్్‌తో సంబంధం ఉని సమసా లు:
సమసా లను మరియు ్‌సథరమైన మైనింగ్
• వాహక్ సామర్యథా నికి మించి వెళ్డ
ల ం:
విధానానిి అవలంబంచవలసన అవసర్యనిి
విమరశ నాత్ి క్ంగా పరిశీలించండి. కాయ రీయింగ్ లపా్టీ అనేద రరాయ వ్రణ వ్య వ్సను
థ
్
దగజారచ క్కండా త్ ర ద్
థ ంగా మ తుద ఇవ్వ గల గర్ష్ ట
పరిచయం: మైనింగ్ యొరొ ప్పాముఖ్య తను
జనాభా రర్మాణం. జనాభా దాని రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ
ప్వాయండి.
యొరొ వాహర సామరాథయ నిి మంచిోయినప్పప డు
అంశం: మైనింగ్ యొరొ ప్రస్తుత రద్తు
ధ లక్క మరణలు మర్యు రరాయ వ్రణ వ్య వ్సక్క థ దీర ఘకాలిర
సంబంధంచిన సమసయ లను పేర్కొ నండి. త్్ర థ మైన నష్ంట సంభవిస్తుంద.
ళ్
మైనింగ్ దావ రా మైనింగ్ సవా లను అధగమంచే
అనేర సంద్రాభ లోల రరాయ వ్రణం యొరొ 'వాహర
చరయ లను పేర్కొ నండి
సామర థయ ం' మర్యు ఇతర అవ్సాథరన రర్మతుల
ముగంపు: గుర్ంచి ఆందోళ్న లేక్కండా మైనింగ్ కారయ రలాపాలు
నిరవ హంచబడాాయి.
ఖ్నిజాలు ప్రజల మర్యు భవిష్య తుు తరాల యొరొ
భాగసావ మయ వారసతవ ం కాబటిట ఒర దేశంగా ఇద రరాయ వ్రణంపై నివార్ంచద్గన ఒతిుడిని
ఖ్నిజాలను "భాగసావ మయ వారసతవ ం"గా అర థం రలిగంచింద మర్యు మైనింగ్ ప్పాంతాలలో
చేస్తకోవ్డానికి మన నమూనాను మారచ డం చాలా నివ్్ంచే ప్రజలక్క అసౌరరాయ లను రలిగంచింద.
అవ్సరం. "విండ్జత్ఫాల్ రాబడి" యొరొ మూలం కాదు.
• పబక్
ల రెవెన్యా నషం
ట :
విషయము:
లాబీయింగ్, రాజకీయ విరాళాలు మర్యు అవినీతి
గనుల త్వవ క్ం: ఖ్నిజాలు తరచుగా వాటి విలువ్ రంటే చాలా తక్కొ వ్
ధరలక్క విప్రయించబడతాయి.
• భూమ నుండి విలువైన ఖ్నిజాలు లేదా ఇతర
భౌగోళ్లర రదారాథల వెలికితీతను మైనింగ్ అంట్రు. అనేర సంద్రాభ లోల అప్రమ మైనింగ్ ఇదే
ప్రభావానిి రలిగ ఉంట్లంద. అద్నంగా ప్రజా
• మైనింగ్ కారయ రలాపాలు దాదాప్ప ఎలప్ప
ల ప డ్య
ఆదాయానిి కోలోప తుంద.
రరాయ వ్రణంపై ప్రతికూల ప్రభావానిి రలిగ
ఉంట్యి.

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

అంతరా్తీయ ప్ద్వ్య నిధ ప్రకారం నిలరడలేని • ఫ్యా చర జ్నర్షన్ ఫండ్ సృషి:ట

మైనింగ్ కారణంగా అనేర వ్నరులు అధరంగా ఉని
దేశాలు ప్రభుతవ రంగ నిరర విలువ్ క్షీణస్తునాి యి.
• పదద సంఖ్ా లో చిని గనులు:
నారేవ మాదర్గా ఖ్నిజ విప్రయాల దావ రా వ్చేచ
మొతుం తరప నిసర్గా ఫ్యయ చర్ జనరేష్న్ి ఫండ్జత్లో
ఆదా చేయాలి.

భారతదేశంలో చాలా చిని గనులు (చిని అలాగే 2014లో స్తప్రంకోరుట గోవా ఐరన్ ఓర్ శాశవ త
ఖ్నిజాలను వెలికితీస కావ రీలతో సహా) చాలా నిధని ఏరాప ట్ల చేయాలని ఆదేశ్చంచడం దావ రా
రాష్టరటలోల రనిచేస్తునాి యి. ప్రరంచ నాయ యరరమైన పూరావ రరాలను ఏరాప ట్ల
చే్ంద.
ఆర్ థర, సాంకేతిర మర్యు నిరవ హణరరమైన
రర్మతులు తగన దదుదబాట్ల చరయ లు తీస్తక్కనే అనిి ప్రధాన మైనింగ్ ప్పాంతాలక్క వ్ర్ ుంచే ఈ
వార్ సామరాథయ నిి నిోధస్తుని ందున ఇవి ్ త్ ర
థ మైన నమూనా.
అభవ్ృ కిద కి ష్
ధ త్ ల మై ళ్
ట న సవా లను రలిగ ఉనాి యి.
• జీరో-లాస్ ప్ప్పనిి పల్్‌కు క్ట్టటబడి ఉండటం:
• పరుగుతుని అసమానత్ మరియు సహజ్
మనం మన ఖ్నిజ సంరద్ను వెలికితీ్ విప్రయిసు
సంపద నషం ట :
విలువ్లో స్తనాి నరటనిి సాధంచడమే సప ష్మైట న
సహజంగా ఎక్ి త్ప్ట్ర టర్త్లు వీలైనంత వ్రక్క లక్షయ ం.
తీయడానికి ఆసకి ు చూప్పతారు. ఇద అసమానతలను
ప్టస్తగా
ట ఉని రాష్టష్ం
ట పూర్ ు ఆర్ థర అద్దదను
తీప్వ్తరం చేస్తుంద. ఎందురంటే కొంతమంద
తరప నిసర్గా సంప్గహంచాలి (విప్రయ ధర మైనస్
వెలికితీసవారు ప్రజలక్క సరైన ప్పనఃరంప్తణీ
వెలికితీత ఖ్రుచ , ఎక్ి త్ప్ట్ర టర్త్క్క సహేతురమైన
లేక్కండా సంరద్ను పందుతారు.
లాభంతో సహా).
ఇద సహజ సంరద్ను కూడా కోలోప తుంద.
• చిని మైనింగ్ ఎంటర్‌ష్టైజెస్ యొక్ు
ఉదాహరణక్క వేదాంత వార్ షర నివేదరల ప్రకారం
క్నాి రియ
ట ం:
ఎనిమద సంవ్తి రాలలో (2004-2012) గోవా రాష్టష్ం
ట
దాని ఖ్నిజాల విలువ్లో 95% రంటే ఎక్కొ వ్ త్్ర
థ మైన అభవ్ృదధ కారయ రలాపాలను
కోలోప యింద. నిరవ హంచడంలో చిని గనుల రర్మతులను
తగ ుంచడానికి ఒర ప్పాంతంలోని చిని మైనింగ్
మైనింగ్్‌ను సుసథరంగా మార్చ ందుకు కింద్ధ
సంసల థ రనాి ర్ టయంను ప్ోతి హంచాలి.
చరా లు తీసుోవాలి: -
అలాగే సంబంధత ప్పాంతాలోల వార్కి సాంకేతిర
• లైఫ్-సైకిల్ అప్పోచ:
సలహా సవ్లను అందుబాట్లలో ఉంచాలి.
గని జీవిత చప్రంలోని అనిి ద్శలక్క - అనేవ ష్ణ, గని
• పర్యా వరణ పాదముప్ద ప్ేమ్‌వరు :
ప్రణళ్లర, నిరాా ణం, ఖ్నిజ వెలికితీత, గని మూ్వేత
మర్యు మూ్వేత తరావ త ప్పనరుద్ర ధ ణ మర్యు ఒర సాధారణ ్త్ ర
థ మైన మైనింగ్ ప్ేమ్సత్వ్ర్ొ మైనింగ్
ప్పనరావాసం వ్ంటి అనిి ద్శలక్క త్్ర
థ తవ రరాయ వ్రణ ప్రభావాలను తగ ుంచడంపై ద్ృషి ట
సూప్తాలను వ్ర్ ుంరజేయవ్ల్న అవ్సరం ఉంద. పట్టలి.
ఈ సూప్తాలు వ్ంటి అంశాలు ఉనాి యి:
మైనింగ్ కారయ రలాపాల ్ త్ ర
థ తావ నిి అంచనా
ప్రస్తుత మర్యు భవిష్య తుు తరానికి వ్నరుల వేయడానికి వ్యయ హాలు వివిధ రరాయ వ్రణ రనితీరు
సమాన రంప్తణీ (వ్నరుల వారీగా వినియోగం) కొలమానాలను కొలవ్డం, రరయ వేక్షించడం మర్యు
మెరుగురరచడం.
ముందుజాప్గతు సూప్తం
మైనింగ్ ఆరరేష్న్ నిలరడగా ఉందో లేదో
సంటిఫిక్ మైనింగ్ మర్యు
తెలుస్తకోవ్డానికి ఇవి ఉరయోగంచబడతాయి.
రరాయ వ్రణ మర్యు సామాజిర-ఆర్ థర ప్రభావాల
మైనింగ్త్లో రరాయ వ్రణ స్త్ర
థ త కోసం కీలరమైన
నిరవ హణ.
కొలమానాలు వ్నరుల వినియోగంలో సామరాథయ లక్క
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

సంబంధంచినవి, భూ అంతరాయానిి తగ ుంచడం, జీవిత ఆర్ా ర రర్్తు

థ లక్క భప్ద్తగా రనిచేస్తుంద
కాలుష్య ం తగ ుంప్ప, అలాగే అయిోయిన గనుల మర్యు సామాజిర త్్తి
థ ని కూడా జోడిస్తుంద.
భూములను మూ్వేయడం మర్యు
నిరర వితిున విస్తుర ణం అనిి బీడు భూములు
ప్పనరుద్ర్
ధ ంచడం.
మర్యు సాగు చేయద్గన బంజరు భూమని
• బహుళ్-్‌సేక్
ట హోలడర అప్పోచ: జోడించడం దావ రా వ్య వ్సాయ భూమ వ్నరుల
(అంటే మొతుం సాగు భూమ) యొరొ మొతుం సా త్ ట క్
మైనింగ్ ప్పాజెక్ ట కోసం సామాజిర-ఆర్ థర అంచనా
యొరొ అంచనాను పంద్వ్చుచ .
నివేదరను తయారు చేయడం అనేద మైనింగ్
సంసక్క
థ ఖ్నిజ రాయితీ మంజూరు మర్యు సంవ్తి రాలుగా మొతుం నివేద్న విస్తుర ణంలో ఒర
నిరవ హణ కోసం అనుమతి ప్రప్కియలో భాగంగా శాతంగా అందుబాట్లలో ఉని మొతుం సాగు భూమ
చేయాలి. త్సాటక్త్లో సవ లప ంగా తగుుద్ల రనిప్తంచడం
గమనించవ్చుచ .
మైనింగ్ సంసలు
థ ప్రభుతవ మర్యు పాక్షిర-
ప్రభుతవ సంసల థ రంటే త్సాథనిర సామాజిర-ఆర్ థర సాగు భూమలో ఎక్కొ వ్ క్షీణత ఉంద.
అభవ్ృదధ రనులను నిరవ హంచి, సర్ోని సామర థయ ం,
దేశంలో మొతుం రంట విస్తుర ణంలో ఆహార ధానాయ లు
రాజకీయ అవ్రతవ్రలు మర్యు అవినీతి
మూడింట రెండు వ్ంతుల ఆప్రమంచాయి.
సమసయ లను నివార్ంచాలి.
ఆహార ధానాయ లు భారతదేశంలోని అనిి
4. భారత్దేశంలో వా వసాయ అభివృద్ధి
ప్పాంతాలలో జీవ్నాధారమైన లేదా వాణజయ
నమ్యనాను విశ్ల లషించండి.
వ్య వ్సాయ విలువ్ను రలిగ ఉనాి ప్రధానమైన
పరిచయం: వ్య వ్సాయంలో భూ వినియోగ విధానం రంటలు.
గుర్ంచి కొనిి గణంకాలను పేర్కొ నండి.
భారతదేశం ప్రరంచంలోని 11% తృణధానాయ లను
అంశం: భారతదేశంలో వ్య వ్సాయ అభవ్ృదని
ధ ఉతప తిు చేస్తుంద మర్యు చైనా మర్యు U.S.A
ప్రసాువించండి. తరావ త ఉతప తిులో మూడవ్ త్సాథనంలో ఉంద.

ముగంపు: త్్ర
థ మైన వ్య వ్సాయం అవ్సరంతో భారతదేశం వివిధ రకాల తృణధానాయ లను ఉతప తిు
ముగంచండి. చేస్తుంద. వీటిని చరొ టి ధానాయ లు (బ్సయయ ం,
గోధుమలు) మర్యు ముతర ధానాయ లు (జోవ్ర్, బప్జా,
విషయము:
మొరొ జొని , రాగులు) మొద్లైనవిగా వ్రీ ురర్ంచారు.
భారత్దేశంలో వా వసాయ భూమి ఉపయోగాలు:
భారత్దేశంలో వా వసాయ అభివృద్ధి-
వ్య వ్సాయంపై ఆధారరడి ప్రజల జీవ్నోపాధకి భూ
• సావ త్ంత్ర్ర్యా నికి ముందు
వ్నరులు మర్ంత కీలరమైన వ్నరులు.
భారతీయ వ్య వ్సాయ ఆర్ థర వ్య వ్స థ ప్రరృతిలో
వ్య వ్సాయం పూర్ ుగా భూమ ఆధార్త కారయ రలారం.
ఎక్కొ వ్గా జీవ్నాధారంగా ఉంద. ఇరవ్యయ వ్
వ్య వ్సాయోతప తిులో భూమ యొరొ సహకారం ఇతర
శతాబప్ప
ద ప్రథమార ధంలో ఇద దురభ రమైన
రంగాలలో చే్న సహకారంతో ోలిసు ఎక్కొ వ్.
రనితీరును రనబర్చింద.
అందువ్లల భూమకి ప్పారయ త లేరోవ్డం ప్గామీణ
ప్పాంతాలోల పేద్ర్రంతో నేరుగా సంబంధం రలిగ ఈ కాలంలో తీప్వ్మైన రరువులు ఉనాి యి.
ఉంట్లంద.
• విభజ్న సమయంలో
భూమ నాణయ త వ్య వ్సాయ ఉతాప ద్రతపై ప్రతయ క్ష
అవిభాజయ భారతదేశంలో సాగునీరు అందే భూమలో
ప్రభావ్ం చూప్పతుంద.
దాదాప్ప మూడింట ఒర వ్ంతు పాకిసాథన్త్క్క చేర్ంద.
ప్గామీణ ప్పాంతాలోల వ్య వ్సాయం ఒర ఉతాప ద్ర ఇద సవ తంప్త భారతదేశంలో నీటిపారుద్ల విస్తుర ణం
కారరంగా ఉంట్లంద. దానికి మంచి సామాజిర యొరొ నిష్ప తిుని తగ ుంచింద.
విలువ్ను రలిగ ఉంట్లంద మర్యు రుణం లేదా
• సావ త్ంప్త్ా ం త్రువాత్

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence
ప్రభుతవ ం యొరొ తక్షణ లక్షయ ం ఆహార ధానాయ ల
ఉతప తిుని పంచడం, నగదు రంటల నుండి ఆహార
రంటలక్క మారడం; ఇరప టికే సాగు చే్న భూమపై
రంటల సాగు తీప్వ్తరం; మర్యు సాగు యోగయ మైన
మర్యు బీడు భూమని నాగలి ప్కింద్క్క
తీస్తక్కరావ్డం దావ రా సాగు విస్తురాణనిి పంచడం.
ప్పారంభంలో ఈ వ్యయ హం ఆహార ధానాయ ల
ఉతప తిుని పంచడంలో సహాయరడింద. కానీ 1950ల
చివ్రలో వ్య వ్సాయ ఉతప తిు నిలిచిోయింద.
ఈ సమసయ ను అధగమంచడానికి ఇంటనిి వ్
అప్గరలచ రల్ డిష్ట్క్
ట ట ప్ోప్గామ్స (IADP) మర్యు
ఇంటనిి వ్ అప్గరలచ రల్ ఏర్యా ప్ోప్గామ్స (IAAP)
ప్పారంభంచబడాాయి.
అయిత్య 1960ల మధయ కాలంలో రెండు వ్రుస
రరువుల కారణంగా భారతదేశంలో ఆహార సంక్షోభం
ఏరప డింద.
రరయ వ్సానంగా ఇతర దేశాల నుండి ఆహార
ధానాయ లు దగుమతి అయాయ యి.
అధర దగుబడినిచేచ రకాలు (HYVలు)గా ప్తలువ్బడే
కొతు వితున రకాలైన గోధుమలు (మెకిి కో) మర్యు
వ్ర్ (ఫిలిరప న్ి ) 1960ల మధయ కాలంలో సాగుక్క
అందుబాట్లలోకి వ్చాచ యి.
భారతదేశం దీనిని సదవ నియోగం చేస్తక్కంద
మర్యు రంజాబ్, హరాయ నా, రశ్చచ మ ఉతురప్రదేశ్,
ఆంప్ధప్రదేశ్ మర్యు గుజరాత్త్లోని నీటిపారుద్ల
ప్పాంతాలలో రసాయన ఎరువులతో పాట్ల HYVలతో
కూడిన పాయ కేజీ సాంకేతిరతను ప్రవేశపటిం
ట ద.
ఈ కొతు వ్య వ్సాయ సాంకేతిరత విజయవ్ంతం
కావ్డానికి నీటిపారుద్ల దావ రా నేల త్యమను
అందంచడం అనేద ప్పాథమర ముంద్స్తు అవ్సరం.
వ్య వ్సాయ అభవ్ృదధ యొరొ ఈ వ్యయ హం తక్షణమే
డివిడ్జండను
ల చెలింల చింద మర్యు ఆహార ధానాయ ల
ఉతప తిుని చాలా వేగంగా పంచింద. ఈ వ్య వ్సాయ
వ్ృదకిధ 'హర్త విరవ్ల ం' అని పేరు వ్చిచ ంద.
ఇద పద్ద సంఖ్య లో ఆప్గో-ఇన్త్ప్పట్త్లు, ఆప్గో-
ప్పాస్ంగ్ రర్ప్శమలు మర్యు చిని తరహా
రర్ప్శమల అభవ్ృదకిధ ప్పర్కొలిప ంద.
ఇద ఆహార ధానాయ ల ఉతప తిులో
సావ వ్లంబన సాధంచింద.
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Group 1 Mains Practice Questions
కానీ హర్త విరవ్
ల ం మొద్ట్లల సాగునీటి ప్పాంతాలకే
రర్మతమైంద.
ఇద 1970ల వ్రక్క దేశంలో వ్య వ్సాయాభవ్ృదలో
ధ
ప్పాంతీయ అసమానతలక్క దార్తీ్ంద. ఆ తరావ త
సాంకేతిరత భారతదేశంలోని తూరుప మర్యు మధయ
ప్పాంతాలక్క విసుర్ంచింద.
భారత ప్రణళ్లకా సంఘం 1980లలో వ్రాషధార
ప్పాంతాలోలని వ్య వ్సాయ సమసయ లపై తన ద్ృషిని
ట
కేంప్దీరర్ంచింద.
ఇద భారతదేశంలో ప్పాంతీయ సమతులయ
వ్య వ్సాయ అభవ్ృదనిధ ప్పేరేప్తంచడానికి 1988లో
వ్య వ్సాయ-వాతావ్రణ ప్రణళ్లరను
ప్పారంభంచింద.
పాడిరర్ప్శమ, కోళ్ ల పంరరం, ఉదాయ నవ్నాల
పంరరం, రశువుల పంరరం మర్యు ఆకావ రలచ ర్
అభవ్ృదకి
ధ వ్య వ్సాయానిి వైవిధయ రరచడం
మర్యు వ్నరులను వినియోగంచుకోవాలిి న
అవ్సరానిి కూడా ఇద నొకిొ చెప్తప ంద.
1990వ్ ద్శరంలో సరళీరరణ విధానం మర్యు
సవ చాా మారెొ ట్ ఆర్ థర వ్య వ్సను
థ ప్పారంభంచడం
భారతీయ వ్య వ్సాయం అభవ్ృదధ గమనానిి
ప్రభావితం చే్ంద.
వా వసాయ ఉత్ా తిత మరియు సాంకతిక్త్
వృద్ధి: గత 50 సంవ్తి రాలలో వ్య వ్సాయ
ఉతప తిులో గణనీయమైన పరుగుద్ల మర్యు
సాంకేతిరతలో మెరుగుద్ల ఉంద.
వ్ర్ మర్యు గోధుమ వ్ంటి అనేర రంటల ఉతప తిు
మర్యు దగుబడి ఆరట్లటక్కనే త్సాథయిలో పర్గంద.
ఇతర రంటలోల చెరక్క, నూనె గంజలు, రతిు ఉతప తిు
కూడా గణనీయంగా పర్గంద.
• నీటిపారుదల విసర
త ణ:
భారతదేశంలో వ్య వ్సాయ ఉతప తిుని
పంపందంచడంలో ఇద కీలర పాప్త ోషించింద.
అధర దగుబడినిచేచ వితునాలు, రసాయన
ఎరువులు, ప్పరుగుమందులు మర్యు వ్య వ్సాయ
యంప్తాలు వ్ంటి ఆధునిర వ్య వ్సాయ సాంకేతిర
రర్జాననానిి రర్చయం చేయడానికి ఇద ఆధారానిి
దేశం
అందంచింద.
దేశంలో నిరర నీటిపారుద్ల ప్పాంతం కూడా
పర్గంద.
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

ఆధునిర వ్య వ్సాయ సాంకేతిరత దేశంలోని వివిధ అంశం: వాహర సామర థయ ం యొరొ భావ్న యొరొ
ప్పాంతాలలో చాలా వేగంగా విసుర్ంచింద. ప్పాముఖ్య తను చర్చ ంచండి.

1960ల మధయ నుంచి రసాయన ఎరువుల ముగంపు-

వినియోగం 15 రెట్లల పర్గంద.
ఈ భవిష్య తుును ఆతా విశావ సంతో ఎదుోొ వ్డానికి
అధర దగుబడినిచేచ రకాలు తెగుళ్లల మర్యు మెరుగైన లాజి్రట ల్ ప్పనాదులు మర్ంత సహకార
వాయ ధులక్క ఎక్కొ వ్గా గురవుతాయి కాబటిట 1960ల రాజకీయ వాతావ్రణం మర్యు మెరుగైన శాష్టస్తుయ
నుండి ప్పరుగుమందుల వాడరం గణనీయంగా అవ్గాహన దావ రా ఉతాప ద్ర మర్యు ్ త్ ర
థ మైన
పర్గంద. త్సాథయిలో భూమని మోస్తలళ్లల సామరాథయ నిి
కొనసాగంచడానికి ప్రయతిి ంచాలి.
• నేషనల్ మిషన్ ఫర ససెయ
ట నబుల్ అప్గక్లచ ర
(NMSA) విషయము-

ఇద త్సాథన నిర్ష్
ద ట సమీరృత/సమా ళ్లత వ్య వ్సాయ కాయ రీయింగ్ లపా్టీ (CC) అనేద దాని సహాయర
వ్య వ్సల
థ ను ప్ోతి హంచడం దావ రా వ్య వ్సాయానిి వ్య వ్సల
థ దావ రా నిరవ్ధరంగా మద్తు
ద ఇవ్వ గల
మర్ంత ఉతాప ద్ర, త్్ర థ మైన, లాభదాయరమైన జనాభాగా నిరవ చించబడుతుంద.
మర్యు వాతావ్రణనిి తట్లటక్కనేలా చేయడం
రరాయ వ్రణ రరంగా రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ యొరొ వాహర
మర్యు తగన నేల మర్యు త్యమ సంరక్షణ చరయ ల
సామర థయ ం అనేద ఆ రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ యొరొ
దావ రా సహజ వ్నరులను సంరక్షించడం.
అందుబాట్లలో ఉని వ్నరులు మర్యు సవ్లపై
ప్రభుతవ ం రరంరరగత్ రృషి వికాస్ యోజన (PKVY) నిరవ్ధరంగా మద్తు
ద నిచేచ జనాభా రర్మాణం.
మర్యు రాష్టరయ ట వికాస్ యోజన (RKVY) వ్ంటి
విసుృత కోణంలో వాహర సామర థయ ం అంటే భూమపై
రథకాల దావ రా దేశంలో సంప్దీయ వ్య వ్సాయానిి
ఉని అనిి మొరొ లు మర్యు జంతువులు ఒకేసార్
ప్ోతి హస్ు ంద.
మద్తుద ఇవ్వ గలవు. ఒర జాతికి మోస సామర థయ ంలో
• ఫారి రి పోరల్
ట ఆఫ్ ఇండియా: మారుప ఈ ప్పాంతంలోని ఇతర జనాభాను
ప్రభావితం చేస్తుంద.
ఇద రైతుల బీమా, వ్య వ్సాయ నిలవ , రంటలు,
విసురణ కారయ రలాపాలు, వితునాలు, వాహర సామరాథయ నికి ఒర సాధారణ ఉదాహరణ ఓడ
ప్పరుగుమందులు, వ్య వ్సాయ యంప్తాలు ప్రమాద్ం తరావ త లైఫ్ బోట్త్లో జీవించగలిగే
మొద్లైన వాటిపై వివ్రణతా ర సమాచారానిి వ్య క్కు ల సంఖ్య . వార్ మనుగడ వార్కి ఎంత ఆహారం
అందస్తుంద. మర్యు నీరు ఉంద.ప్రతి వ్య కి ు ప్రతిోజూ ఎంత
తింట్రు మర్యు ప్తాగుతారు మర్యు వారు ఎనిి
నేల సంతానోతప తిు, నిలవ , బీమా, శ్చక్షణ మొద్లైన
ోజులు త్యలుతునాి రు అనే దానిపై ఆధారరడి
వాటికి సంబంధంచిన త్బాలక్ త్సాథయి వివ్రాలు
ఉంట్లంద. లైఫ్ బోట్ ఒర దీవ పానికి చేరుక్కంటే
ఇంటరాకివ్
ట మాయ ప్త్లో అందుబాట్లలో ఉనాి యి.
ప్రజలు ఎంతకాలం జీవించారు అనేద దీవ రంలో
ఆహారం మర్యు నీటి సరఫరాపై ఆధారరడి
ఉంట్లంద మర్యు వారు దానిని ఎంత తెలివిగా
5. పర్యా వరణానికి సంబంధించిన ఒక్
ఉరయోగంచారు.
పర్యా వరణ వా వ థస యొక్ు మోసుెళ్ళే
ర
సామ ా ి ం యొక్ు భావనను నిరవ చించండి. ఒక్ వ్య వ్స థ యొరొ ప్పనరుతప తిు సామరాథయ నిి
ప్పాంత్ం యొక్ు ్‌సథరమైన అభివృద్ధి ోసం ద్దబబ తీయక్కండా వ్నరులను గర్ష్ంట గా
ప్పణాళ్క్ వేసేటపుా డు ఈ భావనను అరం థ ఉరయోగంచుక్కనే త్్ర థ మైన అభవ్ృద.ధ భవిష్య త్
చేసుోవడం ఎంత్ ముఖ్ా మో వివరించండి. విధాన ప్రణళ్లరలో ఖ్చిచ తమైన పాప్తను రలిగ
ఉంట్లంద. ససన ై ట బ్సలిటీకి అనిి గృహాలను
పరిచయం: వాహర సామర థయ ం యొరొ భావ్నను
నిరవ హంచడం అవ్సరం - వ్య కి,ు సంఘం, జాతీయ
నిరవ చించండి.
మర్యు ప్రరంచం. మన ఆర్ థర వ్య వ్స థ మర్యు
సమాజం మనమంద్రం ఆధారరడిన సహజ

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

వాతావ్రణనిి నాశనం చేయక్కండా ఉనికిని వినియోగానిి వైవిధయ రరచడం సహజ వ్నరులు

కొనసాగంచగలవ్ని నిరాధర్స్తుంద. మర్యు వాటి వినియోగం మధయ సామరసాయ నిి
సాధంచడంలో సహాయరడుతుంద.
1. జ్నాభా నియంప్త్ణ: వ్నరుల రర్మతి చివ్ర్కి
జనాభా పరుగుద్లను నిోధంచాలనే భావ్న 6. వనరుల నిరవ హణ: ప్పనరుతాప ద్ర వ్నరుల
ఆరర షణీయంగా ఉంద. అయిత్య ప్పాంతీయ మోస అనూహయ తను ఎదుోొ వ్డానికి అనుకూల నిరవ హణ
సామర థయ ం యొరొ సరైన అంచనా ప్రణళ్లర కోసం ఒర అనేద అతయ ంత విసుృతంగా ఆమోదంచబడిన
ఖ్చిచ తమైన కోరుి ను రూపందంచడంలో రర్రొ రం. సహజ వ్నరుల నిరవ హణ భౌతిర
సహాయరడుతుంద. మర్యు జీవ్ వ్య వ్సల థ మధయ ఎరప టిరప్పప డు
మారుతుని రరసప ర చరయ ను రర్గణనలోకి
2. కాలురయ నిి నియంప్తించడంలో ప్పనరుతప తిు
తీస్తకోవాలి మర్యు నిరంతర, ప్పనరావ్ృత అభాయ స
ఎంప్తరల రటల మహళ్ల స్తనిి తతవ ం మర్యు విద్య
ప్రప్కియలో పందన అనుభవ్ం మర్యు చార్ప్తర
ప్రధాన పాప్త ోషిసాుయి.
త్జాననం ప్రకారం ప్రతిసప ందంచాలి.
3. ఆరిక్
థ ప్పణాళ్క్: త్సాథనిర వ్నరుల ప్రస్తుత మర్యు
'స్త్ర
థ అభవ్ృద'ధ యొరొ ప్రస్తుత నైతిరత గర్ష్ ట
భవిష్య తుు లభయ తను జాప్గతుగా అంచనా వేయడం
వినియోగం రంటే సహజ వ్య వ్సల థ ప్పనఃసాథరన
దావ రా ఆర్ థర మండలాలను త్పాలన్ చేయవ్చుచ . ఇద
సామరాథయ నిి రర్రక్షించడం వైప్ప మొగుు
ఆర్ థర కారయ రలాపాల ప్రతికూల ప్రభావాలను
చూప్పతుంద. ఏద ఏమైనరప టికీ ప్రరంచ జనాభా
తగ ుంచడంలో సహాయరడుతుంద.
యొరొ ఎడతెగని పరుగుద్ల చివ్ర్కి రెండింటి
ఉదాహరణకి: 2000లో కేరళ్లోని త్పాలచిమడలో కోకా- మధయ అసమానతను తీస్తక్కరావ్చుచ .
కోలా బాటింల గ్ త్పాలంట్త్ని త్సాథప్తంచడం వ్లల ఆ
6. పర్యా వరణ వా వసథ అంటే ఏమిటి మరియు
ప్పాంతంలో భూగరభ జలాలు క్షీణంచాయి మర్యు
దాని భాగాలను పేర్కు నండి? పర్యా వరణ వా వసథ
విసుృత నిరసన కారణంగా 2004లో
యొక్ు విధులను వివరించండి.
మూ్వేయబడింద. ప్పాంతీయ మోస సామరాథయ నిి
జాప్గతుగా అంచనా వేయడం అట్లవ్ంటి పరిచయం: రరాయ వ్రణ వ్య వ్సను
థ నిరవ చించండి
సంఘటనలను నిోధంచడంలో
అంశం: రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ యొరొ ముఖ్య మైన
సహాయరడుతుంద.
భాగాలను చర్చ ంచండి.రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ యొరొ
4. అప్గక్లచ ర మేనేజ్‌మంట్: దేశంలోని పడవు విధులను పేర్కొ నండి.
మర్యు వెడలుప లో సరైన రంట నిరవ హణలో
ముగంపు:
రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ యొరొ వాహర సామర థయ ం అనే
భావ్న చాలా ఉరయోగరరంగా ఉంట్లంద. రంజాబ్ • రరాయ వ్రణ వ్య వ్సలో
థ నివ్్ంచే ప్రతిదీ ఆ
మర్యు హరాయ నాలో ఎడారీరరణ సమసయ క్క రరాయ వ్రణ సంఘంలో భాగమైన ఇతర జాతులు
దార్తీ్న దాని ప్పనరుతప తిుకి తగన ప్పాముఖ్య త మర్యు మూలకాలపై ఆధారరడి ఉంట్లంద.
ఇవ్వ క్కండా రైతులు భూమ సామరాథయ నిి అధరంగా
• రరాయ వ్రణ వ్య వ్సలో
థ ని ఒర భాగం
ఉరయోగస్తుని ట్లల రనుగొనబడింద.
ద్దబబ తిని టయిల త్య లేదా అద్ృశయ మైత్య అద మగతా
ఉదాహరణకి: మహారాష్టష్లో
ట ని నీటి ఎద్డిద వాటిపై ప్రభావ్ం చూప్పతుంద.
ప్పాంతాలలో రైతులు నీరు ఎక్కొ వ్గా రండించే
విషయము:
రంటలు ఆ ప్పాంతంలో రరువు వ్ంటి రర్్తు థ లను
సృషింట చాయి. మోస్తలళ్లల సామరాథయ నిి ముందుగా పర్యా వరణ వా వసథ
అంచనా వేయడం అట్లవ్ంటి దీర ఘకాలిర
రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ అనేద ఒర భౌగోళ్లర ప్పాంతం.
రర్్తుథ లను నివార్ంచడంలో సహాయరడుతుంద.
ఇరొ డ మొరొ లు, జంతువులు మర్యు ఇతర
5. ఆహారోత్ా తిత మరియు జీవవైవిధా ం యొక్ు జీవులు అలాగే వాతావ్రణం మర్యు ప్రరృతి
త్కుు వ-వినియోగ సామరా థ ం: తగన సాంకేతిర ద్ృశయ ం రలి్ జీవితానిి ఏరప రుసాుయి. రరాయ వ్రణ
ప్పోగతిని ఉరయోగంచడం, ఆహార ఉతప తిు వ్య వ్సలు
థ రలిగ ఉంట్యి.
రద్తు
ధ లలో త్్రథ తవ ం మర్యు జీవ్ వ్నరుల
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

జీవ్సంబంధమైన లేదా సజీవ్ భాగాలలో సంఘంగా మారచ డం అనే ప్రప్కియను రరాయ వ్రణ
మొరొ లు, జంతువులు మర్యు ఇతర జీవులు వారసతవ ం అంట్రు.
మర్యు
త్్ర
థ మైన, రర్ణతి చెందన, త్లమాక్ి
ైల రమూయ నిటీ
అబ్సయోటిక్ కారకాలు లేదా నిరీ ్వ్ భాగాలు. అభవ్ృదధ చెందే వ్రక్క ఒర రమూయ నిటీ త్సాథనంలో
మర్కర సంఘంతో మారుప ల యొరొ ప్రగతిశీల ప్ేణని
పర్యా వరణ వా వసథ
ఈ ప్రప్కియ రలిగ ఉంట్లంద.
• రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ ఏదైనా రర్మాణంలో
ఒర ప్పాంతానిి వ్లసరాజయ ం చే్న మొద్టి
ఉండవ్చుచ కానీ సాధారణంగా నిర్ష్ ద ట మర్యు
మొరొ ను రయనీర్ రమూయ నిటీ అంట్రు.
రర్మత జాతులను రలిగ ఉంట్లంద. ఉదా.
ఆకావ టిక్ ఎకో్సమ్స
ట . (ఈ విధంగా రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ వారసతవ ం యొరొ చివ్ర్ ద్శను ల
త్ మాక్ి
ైల సంఘం
రరాయ వ్రణం నుండి భని ంగా ఉంట్లంద) అంట్రు.

• పర్యా వరణ వా వసథల వరీక్

గ రణ: త్లమాక్ి
ైల రమూయ నిటీ త్్ర
థ ంగా, రర్ణతి చెందనద,
మర్ంత సంకిష్
ల మై
ట నద మర్యు దీర ఘకాలం
అటవీ, గడిా భూములు మర్యు ఎడార్
ఉంట్లంద.
భూసంబంధ రరాయ వ్రణ వ్య వ్సల
థ క్క కొనిి
ఉదాహరణలు పర్యా వరణ వారసత్వ ం యొక్ు వర్యగలు:

చెరువు, సరస్తి , చితుడి నేల, నద మర్యు o ప్పాథమర వారసతవ ం

ఈసూటయ రీ జల జీవావ్రణ వ్య వ్సల థ క్క కొనిి
o దవ తీయ వారసతవ ం
ఉదాహరణలు.
ఆట్లజెనిక్ మర్యు అలోజెనిక్ వారసతవ ం
• రంట పలాలు మర్యు ఆకేవ ర్యం మానవ్
నిర్ా త రరాయ వ్రణ వ్య వ్సలు
థ . o ఆట్లప్ట్లఫిక్ మర్యు హెటోప్ట్లఫిక్ వారసతవ ం

రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ యొరొ భాగాలు • పర్యా వరణ వా వసథలో హోమియోసాటసస్

పర్యా వరణ వా వసథ యొక్ు భాగాలుగా హోమయోసాట్స్ అనేద త్్ర థ మైన సమతౌలాయ నిి
వరీక్
గ రించబడాడయ: నిరవ హంచడం ప్రత్యయ కించి శారీరర (శరీర భాగాల
రనితీరు దావ రా. ఉదా. చెమట ప్రప్కియల దావ రా మీ
అబ్సయోటిక్ లేదా నాన్-లివింగ్ మర్యు
శరీరానిి చలబ ల రుస్తుంద.
బయోటిక్ లేదా జీవ్న భాగాలు
జీవులు తమ హోమయోసాట్స్త్క్క భంగం
పర్యా వరణ వా వసథ యొక్ు విధులు: రలిగంచే వివిధ బాహయ రరాయ వ్రణ రర్్తు థ లు
ర
ఉని రప టికీ దాని అంత ుత వాతావ్రణం యొరొ
రరాయ వ్రణ వారసతవ ం లేదా రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ
్ థ తావ నిి కొనసాగంచడానికి ప్రయతిి సాుయి.
త్ ర
అభవ్ృదధ
రరాయ వ్రణ వ్య వ్సలు
థ వాటి సమతౌలయ త్్తి
థ ని
హోమయోసాట్స్ (లేదా సబరెి టిక్) లేదా
కొనసాగంచగలవు.
ఫీడ్జత్బాయ క్ రంప్ట్లల్ మెకానిజమ్సి
స్తవ య నియంప్తణ యొరొ రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ
ఫుడ్జ చైన్, ఫుడ్జ వెబ్ మర్యు ఎనరీ ్ ప్తరమడ్జ దావ రా
యొరొ ఈ సామరాథయ నిి హోమయోసాట్స్ అంట్రు
శకి ుప్రవాహం.
• ఎోససమ ట దావ ర్య శకి త ప్పవాహం - ప్ోఫిక్
ోష్ర సకింగ్
ల (బయోజియోలమరల్ సకిల్ి )
్‌సాథయలు
• పర్యా వరణ వారసత్వ ం: -
ప్ట్లఫిక్ సా
త్ థ యి అనేద రరాయ వ్రణ వ్య వ్సలో
థ శకి ు
ఒర ప్పాంతంలోని వ్ృక్ష మర్యు జంతు జాతుల ప్రవాహం యొరొ ప్పాతినిధయ ం.
సముదాయాలను ఒర నిర్ష్ ద ట కాల వ్య వ్ధలో
ప్ట్లఫిక్ త్సాథయిలు:
మొరొ లు మర్యు జంతువుల యొరొ మర్కర
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

ఆట్లప్ట్లఫ్ి -ప్ీన్ త్పాలంట్ి (నిరాా తలు) • ఫుడ్ వెబ్

హెటోప్ట్లఫ్ి -హెర్బ వోర్ (ప్పాధమర బహుళ్ ఇంటర్త్లింక్ ా ఫుడ్జ చెయిన్త్లు ఫుడ్జ వెబ్త్ను
వినియోగదారులు) తయారు చేసాుయి.

o హెటోప్ట్లఫ్ి -మాంసాహారులు (దవ తీయ ఆహార వెబ్ అనేద రరాయ వ్రణ వ్య వ్సలో
థ శకి ు
వినియోగదారులు) ప్రవాహానికి సంబంధంచిన అనిి మారాులను
సూచిస్తుంద.
హెటోప్ట్లఫ్ి -మాంసాహార (తృతీయ
వినియోగదారులు) మధయ ంతర ఆహార గొలుస్తలలో ఏదైనా
తొలగంచబడినటయి ల త్య గొలుస్త యొరొ తదురర్
హెటోప్ట్లఫ్ి -అప్గ మాంసాహారులు (కావ టరి రీ
లింక్త్లు ఎక్కొ వ్గా ప్రభావితమవుతాయి.
వినియోగదారులు)
ఆహార వెబ్ రరాయ వ్రణ వ్య వ్సలో
థ ని చాలా జీవులక్క
ఉతప తిుదారుల నుండి తదురర్ ప్ట్లఫిక్ సా
త్ థ యిలక్క
ఆహారం కోసం ఒరటి రంటే ఎక్కొ వ్
సా కి ు స్తు
ప్ట్లఫిక్ త్ థ యిల దావ రా శ ప్రవ్హ ంద.
ప్రతాయ మాి యాలను అందస్తుంద మర్యు
ప్రతి ప్ట్లఫిక్ సా
త్ థ యిలో వేడి రూరంలో శకిని ు అందువ్లల వాటి మనుగడక్క అవ్కాశం
కోలోప వ్డం వ్లల శకి ు త్సాథయి మొద్టి ప్ట్లఫిక్ త్సాథయి పరుగుతుంద.
నుండి పైకి తగుుతుంద.
పర్యా వరణ ప్పరమిడుల:
ప్రతి ప్ట్లఫిక్ త్సాథయిలో ఈ శకి ు నష్ం ట చాలా
వాటి రరాయ వ్రణ త్సాథనం (నిరాా త నుండి తుద
ముఖ్య మైనద. అందువ్లల సాధారణంగా నాలుగు-
వినియోగదారు వ్రక్క) ఆధారంగా వివిధ జీవుల
ఐదు రంటే ఎక్కొ వ్ ప్ట్లఫిక్ త్సాథయిలు ఉండవు (దీనికి
యొరొ ప్ట్లఫిక్ త్సాథయిల ప్తరమడ్జ ప్పాతినిధాయ నిి
మంచి ఒర జీవికి మద్తు ద ఇవ్వ డానికి అందుబాట్లలో
రరాయ వ్రణ ప్తరమడ్జ అంట్రు.
ఉని శకి ుచాలా తక్కొ వ్).
ప్తరమడ్జ నిర్ష్
ద ట ప్ట్లఫిక్ త్సాథయిలను వ్ర్ ణంచే అనేర
ప్ట్లఫిక్ త్సాథయి రరసప ర చరయ మూడు భావ్నలను
క్షితిజ సమాంతర బార్త్లను రలిగ ఉంట్లంద. ప్రతి
రలిగ ఉంట్లంద
బార్ యొరొ పడవు రరాయ వ్రణ వ్య వ్సలో థ ని ప్రతి
o ఫుడ్జ చైన్ సా
ప్ట్లఫిక్ త్ థ యిలో వ్య క్కు తు
ల మొ ం సంఖ్య లేదా
బయోమాస్ లేదా శ ని సూచిస్తుంద.
కి ు
o ఫుడ్జ వెబ్
ఆహార ఉతప తిుదారు ప్తరమడ్జ యొరొ ఆధారానిి
o రరాయ వ్రణ ప్తరమడుల
ఏరప రుస్తుంద మర్యు అప్గ మాంసాహారం చిట్ొ ను
•ఆహార ప్పప్కియ పరిణామప్క్మం ఏరప రుస్తుంద. ఇతర వినియోగదారు ప్ట్లఫిక్
త్సాథయిలు మధయ లో ఉనాి యి.
రదేరదే తినడం మర్యు తినే లింక్త్తో కూడిన
జీవుల ప్ేణ దావ రా ఆక్కరచచ మొరొ ల (నిరాా తలు) రరాయ వ్రణ ప్తరమడ్జత్లు మూడు వ్రాులుగా
నుండి ఆహార శకినిు బదలీ చేయడం ఆహార గొలుస్త ఉనాి యి:
అంట్రు.
1.సంఖ్య ల ప్తరమడ్జ,
ఉదా. గడిా → గొలభా
ల మ → రరప → పాము → హాక్/డేగ.
2.బయోమాస్ యొరొ ప్తరమడ్జ, మర్యు
ఆహార గొలుస్తలోని ప్రతి ద్శను ప్ట్లఫిక్ త్సాథయి
3.శకి ులేదా ఉతాప ద్రత యొరొ ప్తరమడ్జ.
అంట్రు.
న్యా ప్టియంట్ సైకి లంగ్ (బయోజయోెమిక్ల్
ఆహార గొలుస్త ఉతప తిుదారులతో మొద్లై అప్గ
సైకిల్ి ):
మాంసాహారులతో ముగుస్తుంద.
బయోజియో-లమరల్ సకింగ్
ల లేదా నూయ ప్టియంట్
ఒర జీవి యొరొ ప్ట్లఫిక్ త్సాథయి అద ఆహార
సకింగ్
ల
గొలుస్తలో ఆప్రమంచే త్సాథనం.

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

శకి ు ప్రవాహం మర్యు ోష్ర ప్రసరణ రరాయ వ్రణ సాంప్రదాయ జీవ్న రర్రక్షణ కోసం రక్షిత భూమ
వ్య వ్స థ యొరొ ప్రధాన విధులు. యొరొ పద్ద ప్పాంతాలు.

వ్య వ్స థ యొరొ ఉరయోగం రరంగా శకి ు ఎరప టికీ • అందులో ఒరటి లేదా అంతరంటే ఎక్కొ వ్ జాతీయ
వేడిగా ోతుంద. పారుొ లు లేదా వ్నయ ప్పాణుల అభయారణయ లు
ఉండవ్చుచ .
ఆహార రదారాధల ోష్కాలు ఎప్పప డ్య
ఉరయోగంచబడవు. వాటిని నిరవ్ధరంగా మళీ ల మళీ ల • భారతదేశంలో 18 బయో్ప యర్ ర్జర్వ లు
త్
రీసకిల్ చేయవ్చుచ . ఉనాి యి.

జలాశయం యొరొ సవ భావ్ం ఆధారంగా ోష్ర • ఇద భూసంబంధమైన లేదా తీర/సముప్ద్

చప్కానిి వాయు లేదా అవ్క్షేర చప్రంగా సూచిసాురు. రరాయ వ్రణ వ్య వ్సల
థ యొరొ పద్ద విస్తుర ణంలో లేదా
రెండింటి రలయిరతో విసుర్ంచి ఉని సహజ
వాయు చప్క్ం: ర్జరావ యర్ అనేద వాతావ్రణం
మర్యు సాంసొ ృతిర ప్రరృతి ద్ృశాయ ల యొరొ
లేదా నీటి చప్రం, కారబ న్ చప్రం, నైప్ట్లజన్ చప్రం
ప్పాతినిధయ భాగాల కోసం UNESCOచే అంతరా్తీయ
మొద్లైన హైప్ో్ప యర్.
హోదా రలిగఉంద.
అవక్షేప చప్క్ం: ర్జరావ యర్ అనేద ఫాసప రస్
• ఇవి ప్కింద ప్రశి లను ఎదుోొ వ్ట్నికి
సకిల్, సలఫ ర్ సకిల్, కాలియష ం సకిల్, మెీి షియం
నియమంచబడాాయి.
సకిల్ మొద్లైన భూమ యొరొ ప్రస్ ట (ఎక్కొ వ్గా
భూమ యొరొ ప్రస్లో త్ట రర్గే మూలకాలు). జీవ్వైవిధయ రర్రక్షణను సమనవ యం చేయడం

7. బయోసా యర రిజ్రవ అంటే ఏమిటి? ఆర్ థర మర్యు సామాజిర అభవ్ృదధ కోసం తరన
బయోసా యర రిజ్రవ ల
్‌ హోదాకు ప్పమాణాలు మర్యు
ఏమిటి?
అనుబంధ సాంసొ ృతిర విలువ్ల నిరవ హణ.
పరిచయం: బయో్ప యర్ ర్జర్వ త్లను
• ఇవి మనుషులు మర్యు ప్రరృతి రెండింటికీ
నిరవ చించండి
ప్రత్యయ ర వాతావ్రణలు మర్యు ఒరర్ అవ్సరాలను
అంశం: బయో్ప యర్ ర్జర్వ త్ల నిరాా ణం మర్యు మర్కరరు గౌరవించుక్కంటూ మానవులు మర్యు
బయో్ప యర్ ర్జర్వ త్ల హోదా కోసం ప్రరృతి ఎలా సహజీవ్నం చేయవ్చచ నే దానికి సజీవ్
ప్రమాణలను పేర్కొ నండి. ఉదాహరణలు.

ముగంపు: బయోసా యర రిజ్రవ ి నిర్యి ణం:

బయో్ప యర్ ర్జర్వ త్లు ప్కింద విధులను రలిగ బయో్ప యర్ నిలవ లు ప్కింద 3 అంతర్-
ఉనాి యి: సంబంధత మండలాలుగా విభజించబడాాయి:

• రర్రక్షణ

•అభవ్ృదధ

• లాజి్క్
ట మద్తు
ద

అందువ్లల అభవ్ృదతో
ధ కూడిన రర్రక్షణ జీవావ్రణ
నిలవ ల లక్షయ ం.

విషయము:

బయోసా యర రిజ్రవ ి :

• వ్నయ ప్పాణులు, వ్ృక్ష మర్యు జంతు వ్నరులు

మర్యు ఆ ప్పాంతంలో నివ్్స్తుని గర్జనుల • ోర జోన్:

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

రరాయ వ్రణ వ్య వ్సలుథ , జాతులు మర్యు జనుయ ర్జర్వ మేనేజ్త్మెంట్ మర్యు త్సాథనిర ప్రజల
వైవిధాయ నిి రర్రక్షించడానికి ఖ్చిచ తంగా రక్షిత సహకారంతో రరాయ వ్రణనికి భంగం రలిగంచక్కండా
రరాయ వ్రణ వ్య వ్సను
థ రలిగ ఉంట్లంద. నివాసాలు, రంటలు రండించడం, వినోద్ం
మర్యు అటవీ సంరక్షణ వ్ంటి అనేర మానవ్
కోర్ లేదా నేచురల్ జోన్త్లో మానవ్ కారయ రలాపాలు
కారయ రలాపాలు నిరవ హంచబడతాయి.
అనుమతించబడవు.
రర్వ్ర ున ప్పాంతం బయో్ప యర్ ర్జర్వ యొరొ
కోర్ జోన్ తరప నిసర్గా అనేర వ్ృక్ష మర్యు జంతు
వెలురలి భాగం.
జాతులక్క అనువైన ఆవాసాలను రలిగ ఉండాలి.
వీటిలో అధర ఆర ార్ ప్పడేటర్త్లు ఉంట్యి మర్యు ఇద సాధారణంగా డీలిమటడ్జ ఒరటి కాదు.
సా
త్ థ నిర మొరొ లు మర్యు జంతువులను రలిగ
ఇద రర్రక్షణ జా త్ న నం మర్యు నిరవ హణ
ఉండవ్చుచ .
నైప్పణయ లు వ్ ర్ ుంచే సహకార జోన్
జాతీయ ఉదాయ నవ్నం లేదా
బయోసా యర రిజ్రవ ్‌ల హోదా ోసం
అభయారణయ ం/రక్షిత/నియంప్తణ ఎక్కొ వ్గా
ప్పమాణాలు:
వ్నయ ప్పాణుల (రక్షణ) చటం
ట 1972 ప్రకారం కోర్ జోన్.
• ఒర సట్ తరప నిసర్గా రక్షిత మర్యు రనిష్ం
ట గా
కోర్ జోన్త్ను మానవ్ ఒతిుళ్లల మర్యు వ్య వ్స థ యొరొ
అంతరాయం రలిగంచే ప్రరృతి రర్రక్షణ విలువ్
బాహయ భంగం లేక్కండా ఉంచాలి.
రలిగన ప్రధాన ప్పాంతానిి రలిగ ఉండాలి.
• బఫర జోన్:
• కోర్ ఏర్యా తరప నిసర్గా బయో-భౌగోళ్లర యూనిట్
శాష్టస్తుయ రర్శోధన, రరయ వేక్షణ, శ్చక్షణ మర్యు అయి ఉండాలి మర్యు అనిి ప్ట్లఫిక్ త్సాథయిలను
విద్య కోసం ఉరయోగంచబడుతుంద. సూచించే ఆచరణీయ జనాభాను కొనసాగంచడానికి
తగనంత పద్ద ద గా ఉండాలి.
బఫర్ జోన్, కోర్ జోన్త్ను ఆనుకొని లేదా చుట్లటముటేట
ఉరయోగాలు మర్యు కారయ రలాపాలు ఈ • జీవ్వైవిధయ రర్రక్షణ మర్యు సంఘర షణలను
ప్పాంతంలో కోర్ జోన్త్ను దాని సహజ త్్తి థ లో నిరవ హంచడం మర్యు రలిగ ఉండటంతో పాట్ల
రక్షించడంలో సహాయరడే మారాులలో సామాజిర-ఆర్ థర అభవ్ృదని
ధ అనుసంధానించడానికి
నిరవ హంచబడతాయి. వివిధ రకాల త్జాననం మర్యు అనుభవాలను
తీస్తక్కరావ్డానికి సా
త్ థ నిర సంఘాల
ఈ ఉరయోగాలు మర్యు కారయ రలాపాలు
రా
ప్రమేయం/సహకారానిి ని ధ ర్ంచడానికి నిరవ హణ
ప్పనరుద్ర
ధ ణ, వ్నరులక్క విలువ్ జోడింప్పను
అధకారం.
పంచడం కోసం ప్రద్రశ న స త్ లా
థ లు, రర్మత
వినోద్ం, రరాయ టరం, చేరలు రటడ ట ం, మేత • రరాయ వ్రణనిి సామరసయ పూరవ రంగా
మొద్లైనవి. కోర్ జోన్త్పై దాని ప్రభావానిి ఉరయోగంచడం కోసం సాంప్రదాయ గర్జన లేదా
తగ ుంచడానికి అనుమతించబడినవి. ప్గామీణ జీవ్న జనాభాను సంరక్షించడానికి సంభావ్య
ప్పాంతాలు.
రర్శోధన మర్యు విదాయ కారయ రలాపాలను
ప్ోతి హంచాలి. 9. ్‌ోలబల్ టైగర డే సందరభ ంగా మినిష్టసీ ట pf
ఎనివ ర్యన్్‌మంట్ భారత్దేశంలోని 51 టైగర
రరాయ వ్రణ వైవిధాయ నిి ప్రతికూలంగా ప్రభావితం
రిజ్రవ ్‌లలో 14 ోసం క్నర్ జ వ షన్ అష్యా ర డ టైగర
చేయరోత్య మానవ్ కారయ రలాపాలు కొనసాగే
్‌సాటండరి డ (CATS) గురిం
త పును ప్పక్టించింద్ధ. ఈ
అవ్కాశం ఉంద.
సందరభ ంలో భారత్దేశంలో టైగర క్నర్ జ వ షన్
• పరివరన
త జోన్: మరియు టైగర క్నర్జ వ షన్ ప్పాజెక్ల
ట్‌
ప్పాముఖ్ా త్ గురించి చరిచ ంచండి.
రరాయ వ్రణరరంగా త్్ర
థ మైన మానవ్ నివాసాలు
మర్యు ఆర్ థర కారయ రలాపాలు (రరాయ టరం) పరిచయం: ప్పలుల గణన ప్రకారం భారతీయ
అనుమతించబడతాయి. ప్పలుల జనాభా గుర్ంచి క్క
త్ ల రం
ు గా ప్వాయండి.

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence
అంశం: భారతదేశంలో ప్పలుల సంరక్షణ మర్యు
ప్పలుల సంరక్షణ ప్పాజెక్కటల ప్పాముఖ్య తను
పేర్కొ నండి.
ముగంపు:
ప్పలుల సంరక్షణ ఇతర జాతుల రర్రక్షణక్క దార్
తీస్తుంద.
విషయము:
ఇండియన్ టైగర లేదా ర్యయల్ బెంగాల్ టైగర:
• ఇద భారతదేశానికి చెందన ప్పలుల జాతి.
• బెంగాల్ ప్పలుల అతిపద్ద జనాభా భారతదేశంలో
ఉనాి యి. అయిత్య బంగాలదేశ్, నేపాల్ మర్యు
భూట్న్త్లలో కొనిి చిని సమూహాలు ఉనాి యి.
ఇద చైనా మర్యు బరాా ప్పాంతాలలో కూడా
ఉండవ్చుచ .
• ప్రరంచ ప్పలుల జనాభాలో దాదాప్ప 70 శాతం
భారతదేశంలోనే ఉనాి యి.
భారత్దేశంలో పులుల జ్నాభా పంప్పణీ:
మధయ ప్రదేశ్త్లో అతయ ధర సంఖ్య లో ప్పలులు
ఉనాి యి. తరావ త రరాణటర మర్యు ఉతురాఖ్ండ్జ
ఉనాి యి.
రశ్చచ మ రనుమలలో అతిపద్ద ప్పలుల జనాభా
రనుగొనబడింద.
ఉతురాఖ్ండ్జత్లోని కారెబ ట్ టైగర్ ర్జర్వ
ప్రరంచంలోనే అతయ ధర ప్పలుల సాంప్ద్తను రలిగ
ఉంద.
• అవి రర్రక్షణక్క ముఖ్య మైనవి మర్యు ప్పలుల
సంరక్షణ ఇతర జాతుల రర్రక్షణక్క దార్ తీస్తుంద.
్‌సథతి-
ప్రరంచవాయ రుంగా ప్పలుల జనాభాలో 70% పైగా
భారతదేశం ఉంద.
భారతదేశం 18 రాష్టరటలలో విసుర్ంచి ఉని 51
ప్పలుల సంరక్షణ కేంప్దాలక్క నిలయంగా ఉంద
మర్యు 2018 చివ్ర్ ప్పలుల గణనలో ప్పలుల
జనాభా పరుగుద్ల రనిప్తంచింద.
ప్పలుల సంరక్షణపై సయింట్ రటర్ి త్బర్ ు
డిర లరేష్న్ షెడ్యయ ల్ (2022) రంటే నాలుగు
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Group 1 Mains Practice Questions
సంవ్తి రాల ముందుగానే ప్పలుల జనాభాను
రెటిం
ట ప్ప చేయాలనే లక్ష్యయ నిి భారత్ సాధంచింద.
ప్పలుల రర్రక్షణక్క సంబంధంచిన భారతదేశ
వ్యయ హం త్సాథనిర సంఘాలను చేరుచ కోవ్డానికి
అతయ ంత ప్పాధానయ తనిస్తుంద.
ప్పలులలు: -
CATS అనేద ప్రరంచవాయ రుంగా ఆమోదంచబడిన
రర్రక్షణ సాధనం. ఇద బెంచత్మార్ొ ప్పోగతికి
ప్పలులు మర్యు అంచనాలను నిరవ హంచడానికి
ఉతుమ రద్తు ధ లు మర్యు ప్రమాణలను సట్
చేస్తుంద.
2013లో ప్పారంభంచిన చొరవ్ కోసం ఎంప్తర చే్న
మొద్టి జాతి ప్పలులు.
త్గోబ
ల ల్ టైగర్ ఫోరమ్స మర్యు WWF ఇండియా
భారతదేశంలో CATS అంచనా కోసం నేష్నల్ టైగర్
రన ్రేవ ష్న్ అథార్టీ (NTCA) భాగసావ ములను
అమలు చేస్తునాి యి.
సంభావ్య జాగవ ర్త్లు, ్ంహాలు మర్యు
మంచినీటి డాలిఫ న్త్లతో సహా ప్పలులక్క మంచిన
ఉరయోగం కోసం దీనిని స్తవ రర్ంచడం జర్గంద.
పులుల సంరక్షణ ప్పాముఖ్ా త్:
ప్పలుల సంరక్షణ అనేద అడవుల రర్రక్షణక్క
చిహి ం.
ప్పలి ఒర ప్రత్యయ రమైన జంతువు. ఇద రరాయ వ్రణ
వ్య వ్స థ యొరొ ఆోగయ ం మర్యు వైవిధయ ంలో
ముఖ్య మైన పాప్త ోషిస్తుంద.
ఇద ఆహార గొలుస్త యొరొ శ్చఖ్రాప్గంలో ఉండే ఒర
అప్గ ప్పడేటర్ మర్యు అడవి అంగలేట్ి
(ప్రధానంగా పద్ద క్షీరదాలు) జనాభాను అదుప్పలో
ఉంచుతుంద.
అందువ్లల వేట్డే శాకాహారులు మర్యు అవి తినే
వ్ృక్షసంరద్ మధయ సమతులయ తను
కాపాడుకోవ్డంలో టైగర్ సహాయరడుతుంద.
కాబటిట ప్పలుల సంరక్షణ అనేద జంతువును
రక్షించడమే కాదు.అడవులు సవ చా మైన గాలి, నీరు,
రరాగసంరరొ ం, ఉష్ణణప్గత నియంప్తణ మొద్లైన
రరాయ వ్రణ సవ్లను అందసాుయి కాబటిట మనం
కొంత కాలం జీవించేలా చూస్తకోవాలి.
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

ఇంకా ప్పలుల సంరక్షణ యొరొ ప్పాముఖ్య తను
చిరుతప్పలులు, కో-ప్పడేటరుల మర్యు
మెగాహెర్బ వోర్ి త్్తి
థ దావ రా ప్రతిబ్సంబ్సస్తుంద.
నివేదర ప్రకారం 2018లో భారతదేశంలోని టైగర్
రేంజ్ లాయ ండ్జత్సొ ప్త్లో మొతుం చిరుతప్పలి జనాభా
12,852గా అంచనా వేయబడింద. 2014తో ోలిసు
ఇద గణనీయమైన పరుగుద్ల.
ప్పలుల రర్రక్షణ మొతుం రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ
రర్రక్షణక్క దార్తీస్తుంద్ని నివేదర రుజువు.
వాయు కాలుష్య ంపై ోరు అనేద ప్రజల సమసయ
మర్యు ఇద ప్రతి ఒరొ ర్ బాధయ త. అందువ్లల అనిి
వాట్దారుల ప్కియాశీల ప్రమేయంతో సమషి ట
మర్యు సమనవ య ప్రయతాి ల అవ్సరం.
ఇందులో ప్రభుతవ ం (జాతీయ, రాష్టష్ ట మర్యు త్సాథనిర
ప్రభుతావ లు), నగరాలు, పద్ద సమాజం మర్యు
వ్య క్కు లు ఉండాలి.
విషయము:
వాయుకాలుషా ం:

భారత్దేశంలో పులుల సంరక్షణ ప్పాజెకుటలు: • కాలుష్య ం అనేద భౌతిర వాతావ్రణంలో కొనిి

రదారాధలను రలరడం లేదా అధరంగా రలరడం అని
ప్పాజెక్ ట టైగర 1973:
నిరవ చించబడింద. తదావ రా అద జీవించడానికి
ప్పాజెక్ ట టైగర్ అనేద 1973లో ప్పారంభంచబడిన తక్కొ వ్ సర్ోతుంద్ని లేదా అనర హమైనద. ఈ
కేంప్ద్ ప్పాయోజిత రథరం. రదారాథలను కాలుష్య కారకాలు అంట్రు.

ఇద దేశంలోని జాతీయ ఉదాయ నవ్నాలలో • వాయు కాలుష్య ం అనేద వాతావ్రణంలో

ప్పలులక్క సవ ర ుధామాలను అందస్తుంద.
ప్పాజెక్ ట టైగర్, M-STrIPES (టైగర్ి కోసం రరయ వేక్షణ
వ్య వ్స థ - ఇంటనిి వ్ ప్పటక్షన్ మర్యు ఎకోలాజిరల్
త్సట ట స్), ప్పలిని భారతదేశ జాతీయ జంతువుగా
ప్రరటించింద.
మానవులు మర్యు ఇతర జీవుల ఆోగాయ నికి హాని
రలిగంచే లేదా వాతావ్రణనికి లేదా రదారాథలక్క
హాని రలిగంచే రదారాథలు ఉండటం.
• మానవ్ కారయ రలాపాలు మర్యు సహజ ప్రప్కియలు
రెండ్య వాయు కాలురయ నిి సృషిం
ట చగలవు.

నేషనల్ టైగర క్నర్

జ వ షన్ అథారిటీ (NTCA): గణాంకాలు-

ఇద టైగర్ ట్స్ొ ఫోర్ి ్ఫారుి లను అనుసర్ంచి ప్రరంచంలోని అతయ ంత రలుషితమైన 30 నగరాలోల
2005లో త్సాథప్తంచబడిన చటబ
ట ద్మై
ధ న సంస.థ 2019లో 21 భారతదేశంలోనే ఉనాి యి. 2016 డేట్
ఆధారంగా జర్ప్తన ఒర అధయ యనం ప్రకారం
• టైగర్ి నేతృతవ ంలోని త్గోబ ల ల్ టైగర్ ఇనిషియేటివ్
భారతదేశంలో రనీసం 140 మలియన ల మంద ప్రజలు
(GTI) రటర్ి త్బర్ ు డిర లరేష్న్ ప్రకారం 2022 నాటికి
WHO స్తరక్షిత రర్మతి రంటే 10 రెట్లల లేదా
ప్పలుల సంఖ్య ను రెటిం ట ప్ప చేసాుమని 2010లో 13
అంతరంటే ఎక్కొ వ్ గాలిని రలుచ తునాి రు
దేశాలలో నివ్్స్తుంద. భారత్ ఇరప టికే రెటిం ట ప్ప
మర్యు 13 ప్రరంచంలోని 20 నగరాలోల అతయ ధర
లక్ష్యయ నిి సాధంచింద.
వార్ షర వాయు కాలుష్య ం భారత్త్లో ఉంద.
10. ప్పపంచ ఆరోగా సంసథ (WHO) ప్పపంచ వాయు
వాయు కాలుషా ం యొక్ు భాగాలు:
కాలుషా ప్పమాణాలను క్ఠినత్రం చేసంద్ధ.
వాయు కాలుషా ం యొక్ు భాగాలు మరియు • కారబ న్ డయాక్సి డ్ (CO2):
వాయు కాలుష్యా నిి కొలిచే ప్పాముఖ్ా త్ను
ప్ీన్త్హౌస్ వాయువుగా దాని పాప్త "ప్రముఖ్ కాలుష్య
వివరించండి.
కారరం" మర్యు "అతయ ంత చెతు వాతావ్రణ
పరిచయం: భారతదేశంలో వాయు కాలురయ నికి కాలుష్య ం"గా వ్ర్ ణంచబడింద.
సంబంధంచిన ఇటీవ్లి గణంకాలను పేర్కొ నండి.
ఇద ప్రస్తుతం భూమ యొరొ వాతావ్రణంలో 410
అంశం: వాయు కాలుష్య ం యొరొ భాగాలను పార్ టి రర్ మలియన్ (ppm)ని ఏరప రుస్తుంద. ఇద
పేర్కొ నండి. వాయు కాలురయ నిి కొలిచే పార్ప్శామర పూరవ కాలంలో 280 ppmతో ోలిసు
ప్పాముఖ్య తను పేర్కొ నండి. శ్చలాజ ఇంధనాలను కాలచ డం దావ రా
సంవ్తి రానికి బ్సలియన ల మెప్టిక్ టనుి ల CO2
ముగంపు:
విడుద్ల అవుతుంద.
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

• సలఫ ర ఆక్సి డుల (SOx) – రసాయన ఎరువులు (దానిలో 82% పైగా యూర్యా)
భారతదేశంలోని మొతుం వ్య వ్సాయ N2O
ఇద ముఖ్య ంగా సలఫ ర్ డయాక్సి డ్జ SO2 సూప్తంతో
ఉదాురాలలో 77% పైగా ఉనాి యి. అయిత్య పేడ,
కూడిన రసాయన సమేా ళ్నం.
రంోస్ ట మర్యు మగలిన వాటిని తయారు చేసాుయి
SO2 అగి రరవ తాల దావ రా మర్యు వివిధ మర్యు చాలా ఎరువులు (70% పైగా)
పార్ప్శామర ప్రప్కియలలో ఉతప తిు అవుతుంద. వినియోగంచబడతాయి. తృణధానాయ ల ఉతప తిు
ముఖ్య ంగా బ్సయయ ం మర్యు గోధుమలు. ఇద
బొగుు మర్యు పప్ట్లలియం తరచుగా సలఫ ర్
భారతదేశం నుండి ఎక్కొ వ్ N2O ఉదాురాలక్క
సమేా ళ్నాలను రలిగ ఉంట్యి మర్యు వాటి
కారణమవుతుంద.
ద్హనం సలఫ ర్ డయాక్సి డ్జత్ను ఉతప తిు చేస్తుంద.
• నలుసు పదారం
థ / క్ణాలు:
SO2 యొరొ మర్ంత ఆకీి రరణ. సాధారణంగా NO2
వ్ంటి ఉప్త్యప రరం సమక్షంలో H2SO4ని దీనిని పార్ టక్కయ లేట్ మాయ టర్ (PM) లేదా ఫైన్
ఏరప రు ంద మర్యు అందువ్లన ఆ ల వ్ర షం
స్తు మ పార్ టరల్ి అని ప్తలుసాురు. ఇవి గాయ స్త్లో ససప ండ్జ
ఏరప డుతుంద. చేయబడిన ఘన లేదా ప్ద్వ్ యొరొ చిని రణలు.

భారతదేశం ప్రరంచంలోనే అతిపద్ద సలఫ ర్ PM ఉదాురాలక్క నిరాా ణ రర్ప్శమ ప్రధాన సహకార్.

డయాక్సి డ్జ (SO2) ఉదాుర్ణ. ప్రరంచ మానవ్జనయ
• ఓజోన్:
ఉదాురాలలో 15% రంటే ఎక్కొ వ్ దోహద్ం చేస్తుంద.
ఓజోన్ (O3) అనేద కాంతి చరయ లో ఏరప డి
భారతదేశం యొరొ అధర ఉదాుర ఉతప తిుకి ప్రధాన
ప్రతిసప ందంచగల వాయువు మర్యు ఇద
కారణం గత ద్శాబం ద లో బొగుు ఆధార్త విదుయ త్
వాతావ్రణంలోని రెండు పరలలో ఉంట్లంద.
ఉతప తిుని విసుర్ంచడం.
వాతావ్రణంలో చాలా ఎతుులో ఓజోన్
నివేదర ప్రకారం ప్రరంచవాయ రుంగా బొగు/ు విదుయ త్
అతినీలలోహత కిరణల నుండి భూమని రక్షించే
ఉతప తిు రర్ప్శమ నుండి మొద్టి రద SO2 ఉదాుర
పరను ఏరప రుస్తుంద.
హాట్త్సాప ట్త్లలో ఐదు భారతదేశంలో ఉనాి యి.
అయిత్య నేల త్సాథయిలో ఓజోన్ ఒర ప్రధాన వాయు
• నైప్ోజ్న్ ఆక్సి డుల (NOx) –
కాలుష్య కారరంగా రర్గణంచబడుతుంద.
నైప్ట్లజన్ ఆక్సి డుల ముఖ్య ంగా నైప్ట్లజన్ డయాక్సి డ్జ
• ్‌ోలరోోలరో కారబ న్్‌లు (CFCలు) –
అధర ఉష్ణణప్గతల ద్హనం నుండి
బహష్ొ ర్ంచబడతాయి మర్యు విదుయ త్ ఉతి ర ు ఇద ఓజోన్ పరక్క హానిరరం.
దావ రా ఉరుములతో కూడిన వ్ర షం సమయంలో
ఇవి ఎయిర్ రండిష్నరుల, ర్ప్ఫిజిరేటరుల, ఏోస్ల్
కూడా ఉతప తిు అవుతాయి.
ప్సప లు మొద్లైన వాటి నుండి విడుద్లయేయ
గో ల ల్ N2O ఉదాురాలలో గణనీయమైన పరుగుద్ల.
త్ బ వాయువులు.
ఇద ప్పాథమరంగా మానవ్జనయ మూలాలచే
గాలిలోకి విడుద్లైనప్పప డు CFCలు ష్టసాటట్ల
నడరబడుతుంద. ఎందురంటే సహజ వ్నరులు
ఆవ్రణక్క పరుగుతాయి.
అధయ యన కాలం అంతట్ సాపేక్షంగా త్్ర థ ంగా
ఉనాి యి. ఇరొ డ అవి ఇతర వాయువులతో సప ర్శ ంచి ఓజోన్
పరను ద్దబబ తీసాుయి.
వ్య వ్సాయ నేలలు 2010లో భారతదేశం నుండి 70%
పైగా N2O ఉదాురాలక్క దోహద్రడాాయి. ఆ తరావ త ఇద హానిరరమైన అతినీలలోహత కిరణలను
మురుగునీరు (12%) మర్యు నివాస మర్యు భూమ ఉరర్తలంపైకి చేరేలా చేస్తుంద.
వాణజయ కారయ రలాపాలు (6%) మర్యు 2002 నుండి
ఇద చరా కాయ ని ర్, రంటి వాయ ధకి దార్ తీస్తుంద
N2O భారతదేశంలోని రెండవ్ అతిపద్ద ప్ీన్త్హౌస్
మర్యు మొరొ లక్క కూడా హాని రలిగంచవ్చుచ .
వాయువుగా మీథేన్త్ను భరీ ు చే్ంద.
వాయు కాలుష్యా నిి కొలిచే ప్పాముఖ్ా త్:

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

• కాలుషా కారకాల ్‌సాథయని అంచనా వేయడం: కొనిి రరాయ వ్రణ ద్ృగవ ష్యాలను అధయ యనం
చేస్తుని ప్పప డు రర్శోధక్కడికి పద్ద మొతుంలో
రర్సర గాలి నాణయ త ప్రమాణలక్క సంబంధంచి
డేట్ను అర థమయేయ రూపానికి తగ ుంచడం మంచి
కాలుష్య త్సాథయిని అంచనా వేయడంలో కొలతలు
అంతర దృషిని ట అందస్తుంద.
సహాయరడతాయి.

• సమరవథ ంత్మైన వ్యా హాలను

రూపంద్ధంచడం: 11. మంప్తిత్వ శాఖ్ థరి ల్ పవర ్‌పాలంటల ోసం ్‌్ల ల
యాష్ వినియోగ గడువును పడిగంచింద్ధ. ్‌్ల ల
ఇద చెతు వాయు కాలుష్య ం ఉని ప్పాంతాలను
యాష్ అంటే ఏమిో వివరించండి. కొత్త ్‌్ల ల
లక్షయ ంగా చేస్తకోవ్డంలో మర్యు అతయ ంత
యాష్ యుటిలైజేషన్ రూల్ి అమలులో
కాలుష్య కారకాలపై ద్ృషి ట పటడట ంలో
సమసా లను విశ్ల లషించండి.
సహాయరడుతుంద.
పరిచయం: త్్ై ల యాష్ అంటే ఏమటి? కొతు త్్ై ల యాష్
ఇద గాలి నాణయ తను అంచనా వేయడంలో కూడా
వినియోగ మార ుద్రశ కాల గుర్ంచి త్క్కలరం
ు గా
సహాయరడుతుంద (అనగా, గాలిలో కాలుష్య
ప్వాయండి. కొతు త్్ై ల యాష్ యుటిలైజేష్న్ రూల్ి
కారకాల ప్రవ్ర ునను ప్ట్క్ చేయడం) మర్యు అమలులో ఉని సమసయ లను ప్రసాువించండి.
ప్రతాయ మాి య వాయు కాలుష్య నియంప్తణ
వ్యయ హాలలో చేర్ ఉని ప్టేడ్జ-ఆఫ్త్ల ముగంపు: ముందుక్క వెళ్లే మారాునిి ప్వాయండి.
మూలాయ ంరనానిి అనుమతిస్తుంద.
విషయము:
• ప్పమాణాల అమలు: ్
్‌ ల ల యాష్:
శాసన ప్రమాణలు మర్యు ఇరప టికే ఉని
•్
త్ ై ల యాష్ అనేద బొగుు ఆధార్త విదుయ త్ ఉతప తిు
ప్రమాణలు ఎంతవ్రక్క రట్లటబడి ఉనాి యో
యొరొ ఉర ఉతప తిు.
నిర ణయించడంలో ఇద సహాయరడుతుంద.
• ఇద ్లికా, అల్యయ మనియం మర్యు కాలియ ష ం
ఇద తప్పప ప్రమాణలు మర్యు సర్ోని
తు
యొరొ గణనీయమైన మొ ంలో ఆక్సి డ్జత్లతో కూడిన
రరయ వేక్షణ కారయ ప్రమాలను గుర్ ుంచడంలో కూడా
చరొ టి పడి.
సహాయరడుతుంద.
• ఇద ఆరెి నిక్, బోరాన్, ప్కోమయం, స్తసం మొద్లైన
• విధానాలు/పథకాల ప్పభావ అంచనా:
వాటి జాడలను కూడా రలిగ ఉంట్లంద. ఇద భూమపై
విధాన మారుప ల ప్రభావానిి అర థం చేస్తకోవ్డానికి పారవే్నటయి ల త్య గాలి మర్యు నీటి కాలురయ నికి
మర్యు అవ్సరమైత్య తగన మారుప లు చేయడానికి దార్తీస్తుంద.
విే లష్క్కలు మర్యు ఇతర వాట్దారులక్క బలమైన
కొత్త ్‌్ల ల యాష్ వినియోగ నోటిఫికషన్ యొక్ు
వాయు కాలుష్య కొలత సహాయరడుతుంద.
నిబంధనలు:
• ప్పజ్లను అప్పమత్తం చేయడానికి:
• భారతదేశంలో 2009 నాటికి 100% ్ త్ ై ల యాష్
వాయు కాలుష్య ం వ్లల రలిగే ప్రమాదాల గుర్ంచి వినియోగానిి నిరాధర్ంచడానికి 1999లో మొద్టి త్్ై ల
ప్రజలక్క తెలియజేస సామరాథయ లను వాయు కాలుష్య యాష్ నోటిఫికేష్న్ జారీ చేయబడింద.
కొలత మెరుగురరుస్తుంద.
• దీని తరావ త 2016లో ఇదే విధమైన నోటిఫికేష్న్
ఈ విధంగా కొతు మర్యు మర్ంత వ్చిచ ంద.
సమర థవ్ంతమైన వాయు కాలురయ నిి కొలిచే
• ప్రస్తుత నోటిఫికేష్న్ 3 నుండి 5 సంవ్తి రాలలో
రర్రరాల అభవ్ృదధ ప్రజల మర్యు రరాయ వ్రణం
100% వినియోగం యొరొ లక్ష్యయ నిి సాధంచడం
యొరొ ఆోగయ ం మర్యు భప్ద్తను
లక్షయ ంగా పట్లటక్కంద.
మెరుగురరచడంలో సహాయరడుతుంద.
• ల్లగసీ ్‌్ల ల యాష్ వినియోగం:
• శాష్టసీయ
త పరిశోధన:

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

ల్లగస్త త్్ై ల యాష్ యొరొ ప్రగతిశీల వినియోగం మో చాలా థరా ల్ రవ్ర్ త్పాలంట్లల మారెొ ట్ ోటీ కారణంగా
10 సంవ్తి రాలు పడిగంచబడింద. పరుగుతుని సమా తి ధరను భర్ంచలేవు మర్యు
నిరురయోగంగా ఉండి తతఫ లితంగా సంవ్తి రాల సమా తి ధర రంటే తక్కొ వ్ జర్మానా మొతుం కూడా
తరబడి పేరుక్కోయే బూడిద్ను ల్లగస్త యాష్త్గా తక్కొ వ్.
సూచిసాురు.
• థరి ల్ పవర ్‌పాలంట్టల అంద్ధంచిన పరిమిత్
• పల్యా టర పేస్ ప్ప్పనిి పల్ పరిచయం: డేటా:

థరా ల్ పా
త్ ల ంట్ ఏట్ లేదా మూడేళ్ లలో రనీసం 80% డేట్ను అందస్తుని థరా ల్ రవ్ర్ పా
త్ ల ంటల సంఖ్య
బూడిద్ వినియోగానిి సాధంచరోత్య టనుి పరుగుతుని రప టికీ ఇరప టికీ అద మారుొ క్క
వినియోగంచని బూడిద్క్క రూ. 1,000 జర్మానాను చేరుకోలేదు.
ప్రవేశపట్టరు.
ముందుకు దారి-
• నిర్యి ణం మరియు రవాణా:
• బలమైన పనాలీట విధానంతో ప్ోనుల మర్యు
300 కిలోమీటర ల రర్ధలో నిరాా ణ కారయ రలాపాలలో ఉరప్గహాల వినియోగం వ్ంటి వినూతి రరయ వేక్షణ
నిమగి మై ఉని ఏజెనీి లక్క థరా ల్ రవ్ర్ త్పాలంట్లల దావ రా సమా తిని నిరాధర్ంచడం.
అనిి రవాణ ఖ్రుచ లతో కూడిన బూడిద్ను పూర్ ుగా
• శాష్టస్తుయమైన త్్ై ల యాష్ పారవేస రద్తుధ లను
పాటించని రవ్ర్ త్పాలంట్లల ఉచితంగా అంద్జేసాుయి.
ప్ోతి హంచడం అంటే ష్టై త్్ై ల యాష్ డిస్ప జల్
• కంప్ద కాలుషా నియంప్త్ణ మండలి పాప్త్: ్సమ్స
ట మర్యు వెట్ త్్ై ల యాష్ డిస్ప జల్ ్సమ్స
ట ను
త్
ఉరయోగంచడం.
CPCB చైరా న్ అధయ క్షతన ఒర రమటీ ్ త్ ై ల యాష్
వినియోగంపై రరాయ వ్రణ అనుకూల మారాులను • కాబోయే వినియోగదారుల గుర్ ుంప్పతో
రర్శీలిస్తుంద, సమీక్షిస్తుంద మర్యు ్ఫారుి ప్పామాణీరరణ మర్యు వార్ని ASHTRACK (త్్ై ల యాష్
చేస్తుంద. అలాగే CPCB బూడిద్ లభయ తపై నిజ- వినియోగదారులు మర్యు రవ్ర్ త్పాలంట్
సమయ డేట్ను రలిగ ఉంట్లంద. ఎగ ్కూయ టివ్త్లను లింక్ చేస మొబైల్ యాప్)లో
తీస్తక్కరావ్డం త్్ై ల యాష్ యొరొ మొతుం
అమలులో సమసా లు:
వినియోగానిి పంచడంలో సహాయరడుతుంద.
• ల్లగసీ-యాష్ సమసా ను పడిగంచడం:
• త్్ై ల యాష్ యొరొ వినూతి ఉరయోగాలను
మార్చ 2019 నాటికి 1.6 బ్సలియన్ టనుి ల ల్లగస్త గు ుంచడం కోసం విదాయ పాఠ్య ంశా ల ఒర సబెక్
ర్ లో టత్ 'త్్ై ల
్ గా
బూడిద్తో 10 సంవ్తి రాల పడిగంప్ప మర్ంత యాష్' ఇండక్షన్త్తో రర్ప్శమ-అకాడ్జమయా
బూడిద్ ోగుక్క దార్ తీస్తుంద. భాగసావ మాయ నిి ప్ోతి హంచడం.

• ప్పసుతత్ థరి ల్ పవర ్‌పాలంటలలో సాంకతిక్ • థరా ల్ రవ్ర్ స ట న్త్లు ్

త్ ష్ త్ ై ల యాష్ వినియోగానిి
పరిమితులు: పంచడం కోసం వాటి సంబంధత థరా ల్ రవ్ర్
త్సష్
ట న్త్లో త్్ై ల యాష్ వినియోగానికి సంబంధంచిన
బొగుు మర్యు లిగైి ట్ ఆధార్త థరా ల్ రవ్ర్
అనిి సాధయ మైన రీతులను అనేవ షించాలి మర్యు
పా
త్ ల ంటలో
ల ఎక్కొ వ్ భాగం ష్టై ్
త్ ై ల యాష్ సరరణ
ప్రచారం చేయాలి.
మర్యు నిలవ సాంకేతిరతను రలిగ లేవు.
12. సాలిడ్ వేస్ ట మేనేజ్‌మంట్ నిరవ చించండి
ఇద అస్తరక్షితంగా పారవేయడం మర్యు
మరియు సాలిడ్ వేస్ ట యొక్ు చికిత్ి మరియు
పర్గన సమా తి ఖ్రుచ మర్యు పనాలీల
ట కారణంగా
పారవేసే పదితులను పేర్కు నండి?
ఉతప ని మయేయ బూడిద్ను దాచడం వ్ంటి
ప్రమాదాలను కూడా పంచుతుంద. పరిచయం:సాలిడ్జ వేస్ ట మేనేజ్త్మెంట్
నిరవ చించండి.
• వ్ర్ ుంప్ప ధర రంటే జర్మానా మొతుం తక్కొ వ్గా
ఉంట్లంద: అంశం: సాలిడ్జ వేస్ ట డిస్ప జల్ మర్యు
మేనేజ్త్మెంట్ రద్తు
ధ లను పేర్కొ నండి.

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

ముగంపు: సముప్ద్ప్ప డంప్తంగ్ ప్రప్కియ

రరాయ వ్రణ ఉతుమ రద్తుధ లను నిరాధర్ంచడానికి ఘన వ్య రాథలు శానిటరీ రలప్ప
ల ప్రదేశాలు
ఘన వ్య రాథల తొలగంప్పను ప్రమరద్తి
ధ లో
భస్తా రరణ రద్తి
ధ
నిరవ హంచాలి.
వ్య రాథల సంరడనం
విషయము:
బయో-గాయ స్ ఉతప తిు
సాలిడ్ వేస్ ట మేనేజ్‌మంట్:
రంో్ం
ట గ్ ప్రప్కియ
• ఘన వ్య ర థ రదారాథల నిరవ హణ సాధారణంగా ఘన
వ్య రాథలను సరర్ంచి శుదధ చేస ప్రప్కియగా పైోలి్స్
సూచించబడుతుంద.
వ్రీా రంో్ం
ట గ్
• ఇద ఘన వ్య రాథలను తగ ుంచడం, ప్పనర్వ నియోగం
• సాలిడ్ వేస్ ట ఓపన్ బరిి ంగ్:
చేయడం మర్యు రీసకిల్ చేయడం కోసం
రర్రొ రాలను అందస్తుంద. ప్రస్తుత ద్ృరటంతంలో ఘన వ్య రాథలను బహరంగంగా
కాలచ డం సరైన రద్తిధ కాదు.
• ముని్రల్ ఘన వ్య రాథలను సర్గాు పారవేయడం
వ్లన అస్తరక్షిత రర్్తు థ లు ఏరప డతాయి • సముప్దపు డంప్పంగ్ ప్పప్కియ:
మర్యు ఈ రర్్తు థ లు రరాయ వ్రణ కాలురయ నికి
ఈ సముప్ద్ప్ప డంప్తంగ్ ప్రప్కియ తీరప్పాంత నగరాలోల
దార్తీసాుయి.
మాప్తమే నిరవ హంచబడుతుంద. ఇద చాలా
• ముని్రల్ వ్య రాథలలో 75- 80% మాప్తమే ఖ్రుచ తో కూడుక్కని ప్రప్కియ మర్యు రరాయ వ్రణ
సరర్సాురు మర్యు ఇందులో 22-28% మాప్తమే అనుకూలమైనద కాదు.
ప్పాసస్ చేయబడి, శుదధ చేయబడి, మగలినవి డంప్
• ఘన వా ర్యథలు శానిటరీ లాా ండ్్‌ఫిల్్‌లు:
యారుాల వ్ద్ద విచక్షణరహతంగా
పారవేయబడతాయి. ఇద నేడు అతయ ంత ప్రజాద్రణ పందన ఘన
వ్య రాథలను పారవేస రద్తి
ధ .
• 2031 సంవ్తి రం నాటికి ప్పరపాలర ఘన వ్య రాథల
ఉతప తిు 165 మలియన్ టనుి లక్క మర్యు 2050 ఈ ప్రప్కియలో ప్పనర్వ నియోగం చేయలేని లేదా
నాటికి 436 మలియన్ టనుి లక్క పరుగుతుంద్ని రీసకిల్ చేయలేని వ్య రాథలు వేరు చేయబడతాయి
అంచనా వేయబడింద. మర్యు ఒర నగరం అంతట్ లోతట్లట ప్పాంతాలలో
రలుచని పరలుగా వాయ ప్తసాుయి.
• నగరాలు శుదధ చేయక్కండా ప్రస్తుత త్సాథయిలో
వ్య రాథలను డంప్ చేయడం కొనసాగసు చెతు యొరొ ప్రతి పర తరావ త మటిట పర
కా ర
సంవ్తి రానికి 1240 హె ట ల భూమ అవ్సరం జోడించబడుతుంద.
మర్యు 2031 నాటికి 165 మలియన్ టనుి ల
అయిత్య ఈ ప్రప్కియ పూర ుయిన తరావ త ఆ ప్పాంతం
వ్య రాథల ఉతప తిుని అంచనా వేయాలి. 20
తదురర్ 20 సంవ్తి రాల వ్రక్క భవ్నాల
ర
సంవ్తి రాల పాట్ల 10 మీట ల లాయ ండ్జ ఫిల్త్ను
నిరాా ణనికి అనర హమైనదగా ప్రరటించబడుతుంద.
ఏరాప ట్ల చేయడం అవ్సరం. 'ఎతుుక్క 66,000 హెకాటర ల
భూమ అవ్సరం. బదులుగా దీనిని పే
త్ ప్ల గౌండ్జ లేదా పార్ొ త్గా మాప్తమే
ఉరయోగంచవ్చుచ .
ఘన వా ర్యథల తొలగంపు మరియు నిరవ హణ
పదితులు: ఆధునిర లాయ ండ్జత్ఫిల్త్లు లాయ ండ్జత్ఫిల్ దగువ్న ఒర
చొరబడని లైనర్త్తో రరప బడి ఉండే విధంగా
ఘన వా ర్యథల పారవేయడం మరియు నిరవ హణ
రూపందంచబడాాయి. ఇద సాధారణంగా అనేర
యొక్ు పదతుి లు ప్కింద్ధవి:
పరల మంద్పాటి త్పాల్క్ ట మర్యు ఇస్తరతో
సాలిడ్జ వేస్ ట ఓపన్ బర్ి ంగ్ తయారు చేయబడింద.

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

ఈ లైనర్ లీచింగ్ లేదా పోొ లేష్న్ కారణంగా ఈ ప్రప్కియ లోహాల ఆకీి రరణను నిోధస్తుంద
భూగరభ జలాలను రలుషితం కాక్కండా మర్యు గగనతల అవ్సరానిి తగస్తుు ంద. తదావ రా
కాపాడుతుంద. రవాణ మర్యు త్సాథనాలను స్తలభతరం చేస్తుంద.

రలప్ప
ల త్సల
థ ం నిండినప్పప డు, నీరు పారక్కండా • బయోగాా స్ జ్నర్షన్
నిోధంచడానికి ఇస్తర, మటిట మర్యు రంరర
ఆహార రదారాథలు, జంతు వ్య రాథలు లేదా ఆహార
పరలతో రరప బడి ఉంట్లంద.
పాయ కేజింగ్ రర్ప్శమల నుండి సంప్దీయ పార్ప్శామర
ప్పయోజ్నం: లాయ ండ్జత్ఫిల్త్లను సమర ధవ్ంతంగా వ్య రాథలు వ్ంటి బయోడిప్గేడబుల్ వ్య రాథలు బయో-
నిరవ హంచినటయి ల త్య అద నిరాధర్త సానిటరీ డిప్గేడేష్న్ త్పాలంట్త్లక్క రంరబడతాయి.
వ్య రాథలను పారవేస రద్తి
ధ .
బయో-డిప్గేడేష్న్ పా
త్ ల ంట్త్లలో అవి బాయ కీర్యా,
ట
నిరబ ంధం: దీనికి సహేతురమైన పద్ద ప్పాంతం శ్చలీంప్ధాలు లేదా ఇతర సూక్షా జీవుల సహాయంతో
అవ్సరం. అధోరరణం దావ రా బయోగాయ స్త్గా మారచ బడతాయి.

• దహనం చేసే పదితి: ఇరొ డ సంప్దీయ రదార థం సూక్షా జీవులక్క

ఆహారంగా రనిచేస్తుంద.
భస్తా రరణ అనేద చెతును బూడిద్ మర్యు వ్య ర థ
వాయువు వ్ంటి మండలేని రదారాథలక్క క్షీణత ఏోబ్సరల్త్గా (ఆకిి జన్త్తో) లేదా
తగ ుంచడానికి నియంప్తిత ద్హన ప్రప్కియ. వాయురహతంగా (ఆకిి జన్ లేక్కండా) జరగవ్చుచ .
ఇంధనంగా ఉరయోగంచే ఈ ప్రప్కియ ఫలితంగా
ఈ ప్రప్కియ నుండి వెలువ్డే వాయువులు
బయోగాయ స్ ఉతప తిు అవుతుంద మర్యు
విష్పూర్తం కావ్చుచ . అందువ్లల రరాయ వ్రణంలోకి
అవ్ేరలను ఎరువుగా ఉరయోగసాురు.
విడుద్లయేయ ముందు చికితి చేయబడుతుంద.
• క్ంపోసం
ట గ్:
ఈ ప్రప్కియ వ్య రాథల రర్మాణనిి 90% తగస్తు
ు ంద
మర్యు వ్య రాథలను పారవేస అతయ ంత అనిి సంప్దీయ రదారాథలు కాలప్రమేణ
రర్శుప్భమైన రద్తు
ధ లోల ఒరటిగా క్కళ్లే ోతాయి.
రర్గణంచబడుతుంద.
ఆహార ప్సాొ ప్త్లు, యార్ ా వేస్ ట మొద్లైనవి మనం
కొనిి సంద్రాభ లోల ఉతప తిు చేయబడిన వేడిని ప్రతిోజూ వి్రే ప్రధాన సంప్దీయ వ్య రాథలలో
విదుయ తుును ఉతప తిు చేయడానికి ఉరయోగసాురు. ఒరదానిని తయారు చేసాుయి.

అయిత్య కారబ న్ డయాక్సి డ్జ మర్యు కారబ న్ రంో్ం ట గ్ ప్రప్కియ ఈ సంప్దయ వ్య రాథలను మటిట
మోనాక్సి డ్జ వ్ంటి ప్ీన్త్హౌస్ వాయువుల ఉతప తిు పరల ప్కింద్ పూడిచ వేయడంతో మొద్లవుతుంద
కారణంగా ఈ ప్రప్కియ రరాయ వ్రణనికి మర్యు బాయ కీర్యా ట మర్యు శ్చలీంప్ధాల వ్ంటి
అనుకూలమైనద కాద్ని కొంద్రు భావిసాురు. సూక్షా జీవుల చరయ లో క్కళ్లే ోతుంద.

అధర ఆరరేష్న్ ఖ్రుచ లు మర్యు నిరాా ణం ఈ దీని ఫలితంగా ోష్కాలు అధరంగా ఉండే ఎరువు
విధానంలో ఉంట్యి. ఏరప డుతుంద.

లాయ ండ్జ ఫిలిం

ల గ్ కోసం సట్లల అందుబాట్లలో లేని అలాగే ఈ ప్రప్కియ మటిలో ట ోష్కాలు తిర్గ
రదీగా
ద ఉండే నగరాలోల ఈ రద్తి ధ సర్ోతుంద. నింరబడుతుంద్ని నిరాధర్స్తుంద.

లాయ ండ్జ ఫిలిం

ల గ్ కోసం ఘన వ్య రాథల రర్మాణనిి మటిని
ట స్తసంరని ం చేయడంతో పాట్ల, రంోస్ ట
తగ ుంచడానికి దీనిని ఉరయోగంచవ్చుచ . చేయడం వ్లల నీటి నిలుప్పద్ల సామర థయ ం కూడా
పరుగుతుంద.
• వా ర థ సంపీడనం:
వ్య వ్సాయంలో రసాయన ఎరువులక్క ఇద ఉతుమ
డబాబ లు మర్యు త్పాల్క్ ట స్తసాలు వ్ంటి వ్య ర థ
ప్రతాయ మాి యం.
రదారాథలను త్బాలక్త్లుగా క్కదంచి రీసకింగ్
ల కోసం
రంప్పతారు.
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

రంో్ంట గ్ ప్రప్కియ సానిటరీ లాయ ండ్జ-ఫిలిం

ల గ్ పారవేయడం మర్యు రరాయ వ్రణ అనుకూల
మాదర్గానే ఉంట్లంద మర్యు ఇద అభవ్ృదధ రద్తి
ధ లో పారవేయడం రరాయ వ్రణంపై ప్రతికూల
చెందుతుని దేశాలలో ప్రజాద్రణ పందంద. ప్రభావానిి తగస్తు
ు ంద.

ఈ విధానంలో క్కళ్ల లోయే సంప్దయ రదారాథనిి • ముని్రల్ ఘన వ్య రాథలను సరర్ంచడం, నిలవ
వేరు చే్ రంోస్ ట చేసాురు. చేయడం, వేరు చేయడం, రవాణ చేయడం, ప్పాసస్
చేయడం మర్యు పారవేయడం కోసం మౌలిర
దగుబడులు త్్ర
థ మైన తుద ఉతప తుులు మర్యు
సదుపాయాల అభవ్ృదకి ధ సా
త్ థ నిర అధకారులు
మంచి నేల రండిష్నరుల.
సాు
బాధయ త వ్హ రు.
వీటిని ఎరువులక్క బేస్ గా ఉరయోగంచవ్చుచ .
• ముని్రల్ సాలిడ్జ వేస్ ట మేనేజ్త్మెంట్ సరైన
ఈ ప్రప్కియలో రెండు రద్తు
ధ లు ప్రణళ్లర మర్యు నిరవ హణ దావ రా జర్గత్య అద
ఉరయోగంచబడాాయి: ఆదాయానిి సంపాదంచే వాయ పార కేస్తక్క దార్
తీస్తుంద మర్యు ఆదాయానిి సంపాదంచడం
ఎ) ఓపన్ వింో రంో్ం
ట గ్
దావ రా రటణట త్సాథనిర సంసల
థ క్క ఆర్ థర సహాయానిి
బ్స) మెకానిరల్ రంో్ం
ట గ్ అందస్తుంద.

• ైరోలిసస్: 13. సాలిడ్ వేస్ ట మేనేజ్‌మంట్ రూల్ి (SWM) 2016

,16 సంవత్ి ర్యల నాటి మునిి పల్ సాలిడ్ వేస్ి ట
ఘన వ్య రాథలను కాలేచ ప్రప్కియ. కానీ పద్ద కొలిమలో
(నిరవ హణ మరియు నిరవ హణ) రూల్ి , 2000
ఆకిి జన్ లేనప్పప డు చాలా ఎక్కొ వ్ ఉష్ణణప్గత వ్ద్ద
్‌సాథనంలో ఉనాి య. సాలిడ్ వేస్ ట మేనేజ్‌మంట్
బొగు,ు తారు, మథైల్ ఆలొ హాల్, ఎ్టిక్ యా్డ్జ,
రూల్ి యొక్ు ముఖ్ా లక్షణాలను వివరించండి.
అ్ట్లన్త్లను ఇంధనంగా ఉరయోగంచడానిి
పైోలి్స్ అంట్రు. పరిచయం: ఘన వ్య రాథలు మర్యు మెరుగైన
నిరవ హణ అవ్సరం గుర్ంచి త్క్కలరం
ు గా ప్వాయండి.
• వరీి క్ంపోసం
ట గ్
అంశం:
వ్రీా రంో్ం
ట గ్ అనేద సంప్దయ రదారాథనిి
ోష్కాలు అధరంగా ఉండే ఎరువుగా మారచ డానికి SWM నియమాలు 2016 యొరొ ముఖ్య మైన
ప్పరుగులను ఉరయోగంచే ప్రప్కియ. లక్షణలను పేర్కొ నండి

ప్పరుగులు సంప్దీయ రదారాథనిి తినేసాుయి ముగంపు:

మర్యు జీర ణం చేసాుయి.
• ఈ నిబంధనలను మర్ంత మెరుగాు అమలు
ప్పరుగుల దావ రా విసర్ ్ంచబడే జీర ణప్కియ యొరొ చేయడానికి రమూయ నిటీలు, NGOలు, విదాయ రుథలు
ఉర-ఉతప తుులు నేలలో ోష్కాలను సమృదగా ధ మర్యు ఇతర వాట్దారులతో రలి్ భారీ
చేసాుయి. తదావ రా బాయ కీర్యా
ట మర్యు శ్చలీంప్ధాల అవ్గాహన ప్రచారానిి త్పాలన్ చేయాలి.
పరుగుద్లను పంచుతుంద.
• సాలిడ్జ వేస్ ట మేనేజ్త్మెంట్ సమసయ లను,
సాంప్రదాయ రంో్ం ట గ్ రంటే ఇద చాలా ఆందోళ్నలను మర్యు సాలిడ్జ వేస్ ట నిరవ హణను
ప్రభావ్వ్ంతంగా ఉంట్లంద. ప్రజలోలకి అటడు
ట గు త్సాథయి అవ్గాహనతో తీస్తలళ్ లడం
దావ రా సాలిడ్జ వేస్ ట మేనేజ్త్మెంట్త్ను ప్రజల
ముందుకు దారి:
ఉద్య మంగా మారచ డంపై రూల్ి ద్ృషి ట పట్టలి.
• ఘన వ్య రాథల పారవేయడం మర్యు నిరవ హణ
విషయము:
అనేద రరాయ వ్రణ రర్శుప్భత యొరొ కీలరమైన
అంశం మర్యు దీనిని రరాయ వ్రణ ప్రణళ్లరలో • వేస్ ట మేనేజ్త్మెంట్ అనేద వ్య రాథలను దాని మూలం
చేరచ డం అవ్సరం. నుండి పారవేస వ్రక్క నిరవ హంచడానికి
అవ్సరమైన కారయ రలాపాలు మర్యు చరయ లను
• ఘన వ్య రాథలను వేరు చేయడం, సరర్ంచడం
సూచిస్తుంద. ఇందులో రరయ వేక్షణ మర్యు
మర్యు శుదధ చేయడం దావ రా శాష్టస్తుయంగా
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

నియంప్తణతో పాట్ల వ్య రాథల సరరణ, రవాణ, • SWM రూల్ి 2016 సాలిడ్జ వేస్ ట మేనేజ్త్మెంట్ కోసం
చికితి మర్యు పారవేయడం వ్ంటివి ఉంట్యి. వికేంప్దీరృత యంప్తాంగానిి స్తవ రర్ంచడానిి
తగస్తు
ు ంద.
• ఘన వా ర్యథలు ప్కింద్ధ వా ర థ భాగాలను క్లిగ
ఉంటాయ: SWM నియమాలు 2016 యొక్ు ముఖ్ా లక్షణాలు:

నిర్యి ణ మరియు కూలిచ వేత్ వా ర్యథలు: కొతు • మ్యలం వదద విభజ్న:

భవ్నాల నిరాా ణం, ప్పనరుద్ర
ధ ణ మర్యు
ర్రవ్రీ, ప్పనర్వ నియోగం మర్యు రీసకిల్ దావ రా
కూలిచ వేత రనులలో ఉతప ని మయేయ వ్య రాథలు.
వ్య రాథలను సంరద్గా మారచ డానికి కొతు నియమాలు
్‌పాలసక్
ట వా ర్యథలు: పాలిథిన్ సంచులు, త్పాల్క్
ట వ్య రాథల మూల విభజనను తరప నిసర్ చేశాయి.
స్తసాలు మొద్లైనవి ఉంట్యి.
వ్య ర థ జనరేటరుల ఇప్పప డు వ్య రాథలను మూడు
బయోమడిక్ల్ వా ర్యథలు: మానవ్ మర్యు జంతు ప్రవాహాలుగా విభజించాలి- బయోడిప్గేడబుల్ి , ష్టై
శరీర నిరాా ణ వ్య రాథలు, సూదులు మర్యు (త్పాల్క్ ట , పేరర్, మెటల్, వుడ్జ, మొద్లైనవి) మర్యు
్రంజిలు మర్యు సట్లట్కిి క్ ఔష్ధాల వ్ంటి గృహ ప్రమాద్రర వ్య రాథలు (ైరర్త్లు, నాప్త్కిన్త్లు,
చికితాి ఉరరరణం వ్ంటి ోగనిరాధరణ, చికితి దోమల విరర షకాలు, కీ త్ నింగ్
ల ఏజెంట్లల మొద్లైనవి).
మర్యు ోగనిోధరత వ్ంటి వ్య రాథలు.
సంసాథగత జనరేటరుల, మారెొ ట్ అస్్యేష్నుల,
ప్పమాదక్ర వా ర్యథలు: బహర ుతమైన వ్య క్కు లు ఈవెంట్ ఆర ునైజరుల మర్యు హోటళ్లల మర్యు
లేదా రరాయ వ్రణనికి తక్షణ ప్రమాదానిి రలిగంచే రెసాటరెంట్లల వ్య రాథలను వేరు చేయడం మర్యు
వ్య రాథలు. ప్రమబదీర ధ ర్ంచడం మర్యు త్సాథనిర సంసల థ
భాగసావ మయ ంతో నిరవ హంచడం వ్ంటి వాటికి నేరుగా
ఇ-వా ర్యథలు: ఇందులో విసా ర్ంచబడిన
బాధయ త వ్హంచారు.
రంపూయ టర్ మానిటరుల, మద్ర్త్బోరుాలు, కాథోడ్జ రే
టూయ బ్త్లు (CRTలు), ప్ప్తంటడ్జ సరూొ య ట్ బోర్ ా (PCB), అనిి హోటళ్లల మర్యు రెసాటరెంట్లల కూడా
మొబైల్ ఫోన్త్లు మర్యు ఛార ్ర్త్లు, కాంపాక్ ట బయోడిప్గేడబుల్ వ్య రాథలను వేరుచేయాలి మర్యు
డిస్ొ లు,
త్ హెడ్జత్ఫోన్త్లు మొద్లైనవి ఉంట్యి. అట్లవ్ంటి ఆహార వ్య రాథలను రంో్ం ట గ్ /
బయోమెథనేష్న్ కోసం
• ప్రస్తుతం దేశంలో ఏట్ 62 మలియన్ టనుి ల
ఉరయోగంచబడుతునాి యని రా
ని ధ ర్ంచడానికి
వ్య రాథలు ఉతప తిు అవుతునాి యని అనేర నివేదరలు
స
సరరణ వ్య వ్ ను
థ ఏరాప ట్ల చేయాలి.
సూచిస్తునాి యి, వీటిలో
5,000 చద్రప్ప మీటర ల రంటే ఎక్కొ వ్ విస్తుర ణంలో
5.6 మలియన్ టనుి ల త్పాల్క్
ట వ్య రాథలు,
ఉని అనిి రె్డ్జంట్ వెలేఫ ర్ మర్యు మారెొ ట్
0.17 మలియన్ టనుి ల బయోమెడిరల్ వ్య రాథలు, అస్్యేష్న్త్లు మర్యు గేటడ్జ రమూయ నిటీలు
మూలం వ్ద్ద ఉని వ్య రాథలను త్పాల్క్ ట , టిన్, గాజు,
ప్రమాద్రర వ్య రాథల ఉతప తిు సంవ్తి రానికి 7.90
కాగతం మర్యు ఇతర రదారాథలలో వేరుచేయాలని
మలియన్ టనుి లు మర్యు
మర్యు అధీరృత వ్య రాథలక్క
15 లక్షల టనుి ల ఇ-వ్య రాథలు. ప్పనర్వ నియోగరరచద్గన రదారాథనిి
అంద్జేయాలని నియమాలు ఆదేశ్చస్తునాి యి. -
• భారతీయ నగరాలోల తలసర్ వ్య రాథల ఉతప తిు ప్తరరుల మర్యు రీసరరు
ల ల లేదా రటణ
ట త్సాథనిర సంసక్క థ .
ోజుక్క 200 ప్గాముల నుండి 600 ప్గాముల వ్రక్క
ఉంట్లంద. • పారిశుదిా వా ర్యథల సేక్రణ మరియు
పారవేయడం:
• 2030లో వ్య రాథల ఉతప తిు 62 మలియన్ టనుి ల
నుండి దాదాప్ప 165 మలియన్ టనుి లక్క పర్గే శానిటరీ నాయ ప్త్కిన్త్ల తయారీదారులు లేదా ప్బాండ్జ
అవ్కాశం ఉంద. ఇద సాలిడ్జ వేస్ ట మేనేజ్త్మెంట్ యజమానులు అట్లవ్ంటి వ్య రాథలను జనరేటర్
నియమాలను రూపందంచడానికి ప్రధాన అవ్సరం. దావ రా సప్రమంగా పారవేసందుక్క అవ్గాహన రలిగ
ఉంట్రు మర్యు వార్ శానిటరీ ఉతప తుుల
పాయ లట్త్తో పాట్ల ప్రతి నాప్త్కిన్ లేదా ైరర్త్లను
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence
పారవేయడానికి ఒర రరుి లేదా రేరర్త్ను
అందంచాలి.
• వా ర్యథలను పాా కజంగ్ ోసం తిరిగ
సేక్రించడం:
నిబంధనల ప్రకారం బయోడిప్గేడబుల్ కాని
పాయ కేజింగ్ మెటీర్యల్త్లో తమ ఉతప తుులను
విప్రయించే లేదా విప్రయించే ప్బాండ్జ యజమానులు,
వాటి ఉతప తిు కారణంగా ఉతప ని మయేయ పాయ కేజింగ్
వ్య రాథలను తిర్గ సరర్ంచే వ్య వ్సను థ ఏరాప ట్ల
చేయాలి.
• సేక్రణ ోసం వినియోగదారు రుసుము:
కొతు నిబంధనలు వినియోగదారు రుస్తములను
నిర ణయించే అధకారానిి త్సాథనిర సంసల
థ క్క
రలిప ంచాయి.
బల్ొ జనరేటర ల నుండి సరరణ, పారవేయడం
మర్యు ప్పాస్ంగ్ కోసం మునిి రల్ అధకారులు
వినియోగదారు రుస్తములను విధసాురు.
నిబంధనల ప్రకారం జనరేటర్ వ్య రాథలను
సరర్ంచేవార్కి “యూజర్ ఫీజు” మర్యు చెతును
వేయడానికి మర్యు వేరు చేయనందుక్క “సాప ట్
ఫైన్” చెలిం ల చాలి. దాని రర్మాణనిి త్సాథనిర
సంసలుథ నిర ణయిసాుయి.
అనధకార్ర రంగం నుండి అధకార్ర రంగానికి రాయ గ్
ప్తరర్ి , వేస్ ట ప్తరర్ి మర్యు రబాడీవాలాల ఏకీరరణ
రాష్టష్ ట ప్రభుతవ ంచే చేయబడుతుంద.
నియమాలు వి్రేందుక్క స్తనాి సహనానిి కూడా
నిరే దశ్చసాుయి. జనరేటర్ ప్పాంగణం వెలురల బహరంగ
ప్రదేశాలు, లేదా కాలువ్లు లేదా నీటి వ్నరులలో
వీధులోల ఉతప తిు చేయబడిన ఘన వ్య రాథలను
కాలచ డం లేదా పూడిచ వేయడం.
• వా ర్యథల ప్పాసెసంగ్ మరియు చికిత్ి
జీవ్-అధోరరణం చెందే వ్య రాథలను వీలైనంత వ్రక్క
ప్పాంగణంలో రంో్ం ట గ్ లేదా బయో-మథనేష్న్
దావ రా ప్పాసస్ చే్, శుదధ చే్, పారవేయాలని
మర్యు అవ్ేష్ వ్య రాథలను త్సాథనిక్కలు సూచించిన
విధంగా వ్య రాథలను సరర్ంచేవార్కి లేదా ఏజెనీి కి
అందంచాలని సూచించబడింద.
సప ష్ల్ ఎరనామక్ జోన్, ఇండష్ట్య ట ల్ ఎసట్ ట ,
ఇండష్ట్యట ల్ పార్ొ డ్జవ్లరరుల త్పాలట్ యొరొ
మొతుం వైశాలయ ంలో రనీసం 5% లేదా రనీసం 5
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Group 1 Mains Practice Questions
త్పాలట్లల/షెడ్జత్లను ర్రవ్రీ మర్యు రీసకింగ్
ల సౌరరయ ం
కోసం కేట్యించాలి.
1 మలియన్ లేదా అంతరంటే ఎక్కొ వ్ జనాభా
ఉని అనిి త్సాథనిర సంసల
థ దావ రా రెండు
సంవ్తి రాలలో వ్య రాథల ప్పాస్ంగ్ సౌరరాయ లు
ఏరాప ట్ల చేయాలి.
అలాగే పాత మర్యు వ్ద్లివేయబడిన డంప్
సట్త్లను ఐదేళ్ లలోప్ప బయో-ర్మెడియేష్న్ లేదా
కాయ ప్తంగ్ చేయడానిి నియమాలు తరప నిసర్
చేశాయి.
• క్ంపోస్ ట వినియోగానిి ప్పోత్ి హంచడం
ఎరువుల శాఖ్, రసాయనాలు మర్యు ఎరువుల
మంప్తితవ శాఖ్ ్టీ రంోస్పై
త్ట మారెొ ట్ అభవ్ృదధ
సహాయానిి అందంచాలి మర్యు రసాయన
ఎరువులతో రంోస్ ట యొరొ సహ-మారెొ టింగ్త్ను
ప్ోతి హంచేలా చూడాలి.
• వా ర్యథలను శకి తగా ప్పోత్ి హంచడం
SWM రూల్ి 2016 వ్య రాథలను ఇంధన త్పాలంట్త్లుగా
ప్ోతి హంచడానిి నొకిొ చెబుతుంద.
ఇంధనానిి ఉరయోగంచే అనిి పార్ప్శామర
యూనిట్లల మర్యు ఘన వ్య రాథల ఆధార్త ర్ఫ్యయ జ్-
డ్జరైవ్ ా ఫ్యయ యల్ (RDF) త్పాలంట్ నుండి 100 కి.మీ.లోప్ప
ఉని అనిి పార్ప్శామర యూనిట్లల ఈ నిబంధనల
నోటిఫికేష్న్ త్యదీ నుండి ఆరు నెలలలోప్ప రనీసం 5%
భరీ ు చేయడానికి ఏరాప ట్లల చేయాలని నియమాలు
నిరే దశ్చసాుయి. అలా ఉతప తిు చేయబడిన RDF దావ రా
ఇంధన అవ్సరం.
నిబంధనల ప్రకారం కొతు మర్యు ప్పనరుతాప ద్ర
ఇంధన వ్నరుల మంప్తితవ శాఖ్ వేస్ ట ట్ల ఎనరీ ్
త్పాలంట్త్లక్క మౌలిర సదుపాయాల రలప నను
స్తలభతరం చేయాలి మర్యు అట్లవ్ంటి వేస్ ట ట్ల
ఎనరీ ్ త్పాలంట్త్లక్క తగన సబ్సి డీ లేదా
ప్ోతాి హకాలను అందంచాలి.
విదుయ త్ మంప్తితవ శాఖ్ ఘన వ్య రాథల ఆధారంగా
వేస్ ట నుండి ఎనరీ ్ త్పాలంట్త్లక్క ఉతప తిు చేస
విదుయ త్త్క్క స్తంరం లేదా ఛారీ ్లను నిర ణయించాలి
మర్యు అలాంటి వేస్ ట నుండి ఎనరీ ్ త్పాలంట్త్ల
నుండి ఉతప తిు చేయబడిన విదుయ త్త్ను డిసొ మ్సత్ల
దావ రా తరప నిసర్గా కొనుగోలు చేసలా చూడాలి.
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

• పార్యమితులు మరియు ఇపా టిక ఉని పరిచయం: వాతావ్రణ కారాయ చరణ ప్రణళ్లరను
ప్పమాణాల పునరివ మరశ నిరవ చించండి

రలప్ప
ల ప్రదేశం నదకి 100 మీటరుల, చెరువు నుండి
200 మీటరుల, హైవేలు, నివాసాలు, రబ్సక్
ల పారుొ లు
మర్యు నీటి సరఫరా బావుల నుండి 500 మీటరుల
మర్యు విమానాప్శయాలు/వైమానిర త్సాథవ్రం నుండి
20 కిలోమీటర ల దూరంలో ఉండాలి.
అంశం: తీర రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ కోసం వాతావ్రణ
కారాయ చరణ ప్రణళ్లర ఆవ్శయ రతను పేర్కొ నండి. తీర
నగరాల కోసం సమర థవ్ంతమైన వాతావ్రణ
కారాయ చరణ ప్రణళ్లరను రూపందంచడానికి చరయ లు
తీస్తకోవ్చుచ

ఉదాుర ప్రమాణలు పూర్ ుగా సవ్ర్ంచబడాాయి ముగంపు:

మర్యు డయాకిి న్త్లు, ఫ్యయ రాన్త్ల కోసం
• తీరప్పాంత నగరాలపై వాతావ్రణ మారుప ప్రభావ్ం
పారామతులు 150 నుండి 100 వ్రక్క మర్యు
బలమైన వ్యయ హాతా ర, ఆర్ థర మర్యు రాజకీయ
ఇప్పప డు 50కి తగ ుంచబడిన రర్ టక్కయ లేట్
రర్ణమాలను రలిగ ఉంద.
మాయ టర్త్లక్క రర్మతులు ఉనాి యి.
• వాతావ్రణ మారుప , అభవ్ృదధ ప్పాజెక్కటలు మర్యు
అలాగే ఎరువుల నియంప్తణ ఆర ార్త్క్క
జనాభా పరుగుద్లను వాతావ్రణ అనుసరణ
అనుగుణంగా రంోస్ ట ప్రమాణలు
మర్యు ఉరశమన విధానంలో సమప్గరరచడం
సవ్ర్ంచబడాాయి.
తక్షణ అవ్సరం.
• కొండ ప్పాంతాలలో వా ర్యథల నిరవ హణ
విషయము:
కొండలపై రలప్ప
ల ప్పాంతాల నిరాా ణనిి
వాతావరణ కార్యా చరణ ప్పణాళ్క్:
నివార్ంచాలి.
• త్లమేట్
ైల యాక్షన్ త్పాలన్ అనేద ప్ీన్త్హౌస్ వాయు
కొండ ప్పాంతాలోల శానిటరీ లాయ ండ్జత్ఫిల్త్ల నిరాా ణనికి
(GHG) ఉదాురాలను మర్యు సంబంధత వాతావ్రణ
25 కిలోమీటర లలోప్ప మైదాన ప్పాంతాలోల భూమని
ప్రభావాలను కొలవ్డం, ప్రణళ్లర చేయడం మర్యు
గుర్ ుంచాలి.
తగ ుంచడం కోసం ఒర వివ్రణతా ర మర్యు
• సంప్టల్ మానిటర్ంగ్ రమటీని ఏరాప ట్ల చేశారు వ్యయ హాతా ర ప్ేమ్సత్వ్ర్ొ మర్యు వాతావ్రణ మారుప
యొరొ ప్రతికూల ఫలితాలను రర్ష్ొ ర్ంచడానికి
సప్రటరీ, MoEF అధయ క్షతన ప్రభుతవ ం సంప్టల్
నివారణ చరయ లను అందస్తుంద.
మానిటర్ంగ్ రమటీని కూడా ఏరాప ట్ల చే్ంద.
• నగరంపై ప్రభావ్ం చూపే వాతావ్రణ ప్రమాదాలు
• గృహ వ్య రాథల ఉతప తిు విష్యానికి వ్సు ప్రజలలో
అలాగే రాబోయే సంవ్తి రాలోల పర్గే ప్రమాదాలక్క
కొంత భాగం ప్రవ్ర ునా మారుప అవ్సరం మర్యు
నగరం తన త్్తి థ సాథరరతను ఎలా స్తవ రర్ంచి
నిబంధనలను అమలు చేస విష్యంలో
మర్యు మెరుగురరుస్తుంద.
అధకారులలో కొంత భాగం ప్రవ్ ర ునా మారుప
షి
తగనంతగా ద్ృ ట సార్ంచలేదు. తీర నగర్యలకు వాతావరణ కార్యా చరణ
ప్పణాళ్క్ అవసరం: తీర నగరాల కోసం వాతావ్రణ
14. శీతోషస ణ థతి మారుా వలన అధిక్-తీప్వత్తో
కారాయ చరణ ప్రణళ్లర అవ్సరం కావ్డానికి ప్కింద
కూడిన వరదలు మరియు కొండచరియలు
అనేర కారణలు ఉనాి యి:
విరిగపడటం వంటి విపరీత్ వాతావరణ
సంఘటనలు ఎకుు వగా తీర పర్యా వరణ • సముప్ద మటటం పరుగుదల మరియు తీర
వా వసథలో సంభవిసుతనాి య. వాతావరణ వరదలు:
సవాళ్ను ల అధిగమించేందుకు ్‌ెమేట్ల యాక్షన్
తుఫాను ఉపప నలు, వ్రద్లు మొద్లైన
్‌పాలన్ అవసరం. వాతావరణ కార్యా చరణ
ప్రమాదాలు.
ప్పణాళ్క్ అంటే ఏమిటి? తీరప్పాంత్ నగర్యల
ోసం సమరవ థ ంత్మైన వాతావరణ కార్యా చరణ తీర కోత కారణంగా మౌలిర సదుపాయాలు
ప్పణాళ్క్ను రూపంద్ధంచడానికి ఏమి ప్రభావితమయాయ యి.
చేయవచ్చచ ?

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

భూగరభ జలాల నిలవ లోల ఉప్పప నీరు చేరడం వ్లల దీర ఘకాలిర అమలు చేయగల చరయ ను రలిగ ఉండాలి
నీటి కొరత. మర్యు అవ్సరమైన ఆర్ థర, సంసాథగత మర్యు
విధాన మద్తు ద ను రలిగ ఉండాలి.
తీర ప్పాంత్ పర్యా వరణ వా వసథలకు ముపుా :
సముప్ద్ మటం ట పరగడం వ్లల తీర ప్పాంత • కోసల్ ట ్టీ త్లమేట్
ైల యాక్షన్ త్పాలనింగ్ కోసం
రరాయ వ్రణ వ్య వ్సలు
థ క్షీణంచి ముంప్పనక్క మార ుద్రశ ర సూప్తాలను అనుసర్ంచడం
గురవుతాయి మర్యు చితుడి నేలలను ,తగ ుంచడం, అనుసరణ మర్యు త్సాథనిర వాతావ్రణ
తొలగంచవ్చుచ త్్తి
థ సాథరరతను నిర్ా ంచడం.

• తుఫానులు, భారీ వ్ర షపాత సంఘటనలు, రరువులు, • విరతుు-నిోధరంగా ఎలా ఉండవ్చ్చచ మర్యు
హీట్త్వేవ్త్లు మొద్లైన విరరీత వాతావ్రణ మన తీరప్పాంతానిి ఎలా తట్లటకోగలమో
సంఘటనలు. తెలియజేయడానికి భవిష్య త్ వాతావ్రణ
అంచనాలతో పాట్ల తీరప్పాంత డేట్ను
విరతుు ప్పాణ నష్ం
ట మర్యు ఆ్ు నష్ం
ట .
ఉరయోగంచి తీర ప్రమాద్ అంచనాను ్ద్ం ధ
భారత వాతావ్రణ శాఖ్ (IMD) ప్రకారం 1980ల చేయడం.
నుండి అరేబ్సయా సముప్ద్ంలో తుఫానుల సంఖ్య
• త్లమేట్
ైల రక్త్లు మర్యు ఆహార అభప్ద్తక్క
మర్యు తీప్వ్త పర్గంద. ఇద జనసాంప్ద్త రలిగన
గుర్కావ్డానిి పంచే భవిష్య తుు రర్్తుథ లను ఎలా
తీర ప్పాంతాలను ముప్పప తిరప లు పటిం
ట ద.
ఉరయోగంచుకోవాలి లేదా వాటి కోసం ్ద్ం ధ
ఇటీవ్ల తౌకే ట తుఫాను మొతుం ఐదు రాష్టరటలు చేయడంపై సమాచారం తీస్తక్కనే వ్య క్కు ల
(కేరళ్, రరాణటర, గోవా, మహారాష్టష్ ట మర్యు గుజరాత్) సామరాథయ నిి మెరుగురరచడానికి వాతావ్రణ
రశ్చచ మ తీరంలోని దీవ పాలు మర్యు భూభాగాలు సమాచార సవ్లక్క (CIS) యాలి స్త్ను
(లక్షదీవ ప్, మొద్లైనవి) ప్రభావితం చే్ంద. మెరుగురరచడం.

• వాతావ్రణ నమూనాలు, అవ్పాత సంఘటనలు • బలిడంగ్ ెపాసటీ: త్లమేట్

ైల చేంజ్ యాక్షన్ త్పాలనింగ్
భూమ మర్యు సముప్ద్ ఉరర్తల ఉష్ణణప్గతలలో ప్రభావ్వ్ంతంగా ఉండాలంటే రర్పాలనా
మారుప లు. దు లో
సర్హ ద ల రనిచేస నట్లలతో సమప్గమైన ప్కాస్
సకోరట ల్ విధానం అవ్సరం.
జీవసంబంధమైన ప్పమాదాలు: అధర
ష్ణ ర ్
ఉ ణ ప్గతలు మర్యు స్తదీ ఘమైన తడి రర్ తు థ లు • కోసల్
ట రెగుయ లేష్న్ జోన్ (CRZ) నియమాలను
దోమలు, ఎలురలు మర్యు ఇతర జంతువులక్క అనుసర్ంచి తీర ప్పాంతాలను శాష్టస్తుయ సూప్తాలపై
అనుకూలమైన రర్్తు థ లక్క దార్తీసాుయి. ఇవి అభవ్ృదధ చేయడం మర్యు నిరవ హంచడం.
వెకాటర్ దావ రా సంప్రమంచే వాయ ధులను రలిగ
15. భారత్దేశం ్‌గాలస్గలోని COP26 వదద వాతావరణ
ఉంట్యి. ఇవి వెర టర్ దావ రా సంప్రమంచే మర్యు
మారుా ల కార్యా చరణ ప్పణాళ్క్ను
నీటి దావ రా సంప్రమంచే వాయ ధుల పరుగుద్లక్క
రూపంద్ధంచింద్ధ. భారత్దేశ వాతావరణ
దార్తీసాుయి.
చరా కు సంబంధించి ప్పబలంగా ఉని
తగ ున రంట ోష్ణ మర్యు దగుబడి, చేరల సవాళ్ను
ల పేర్కు నండి.
క్షీణత మర్యు పర్గన ఆహార అభప్ద్తక్క దార్తీస
పరిచయం: COP26లో భారతదేశం యొరొ నిబద్తధ
మొరొ లు మర్యు కీటకాల జాతుల నష్ం ట ,
యొరొ కొనిి ముఖ్య ంశాలను పేర్కొ నండి
వాతావ్రణ సంఘటనలు.
అంశం: వాతావ్రణ మారుప ల ఉరశమనానికి
తీరప్పాంత్ నగర్యల ోసం సమరవ థ ంత్మైన
సంబంధంచిన సమసయ లను పేర్కొ నండి. భారతదేశ
వాతావరణ కార్యా చరణ ప్పణాళ్క్ను
వాతావ్రణ కారాయ చరణ ప్రణళ్లర యొరొ ప్రబలంగా
రూపంద్ధంచడానికి ప్కింద్ధ చరా లు చేయవచ్చచ :
ఉని సవాళ్ లను పేర్కొ నండి.
• సరైన అమలు మరియు నిధుల మదతు ద :
ముగంపు:
సా
తీరప్పాంత నగర త్ థ యి కోసం వాతావ్రణ
కారాయ చరణ ప్రణళ్లరలు సప ష్మై
ట న సవ లప మర్యు

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

• వాతావ్రణ మారుప అనేద ఒర పద్ద సవాలు ఉండేందుక్క ప్రరంచం నెరవేరచ వ్ల్న

మర్యు దానికి వివిధ కోణలు ఉనాి యి. అనేర ప్రతిజల
న ను నెరవేరచ లేదు.
అంశాలను దేశాలు వ్య కిగతంగా
ు
• నియంప్తిత్ నిధుల ప్పవాహం:
చూస్తక్కంట్లనాి యి. అయిత్య త్గోబ ల ల్ యునైటడ్జ
ప్ఫంట్త్ను కూడా ఏరాప ట్ల చేయాలి. UNFCCC యొరొ రెండు దైవ వార్ షర ఫైనాన్ి
అసస్త్మెంట్ (2018) ప్రకారం అభవ్ృదధ చెందన
• త్లమేట్
ైల ఫైనానిి ంగ్ కీలర అంశంగా
దేశాల నుండి అభవ్ృదధ చెందుతుని దేశాలక్క
మగలిోయింద. అభవ్ృదధ చెందుతుని దేశాలు
వాసువ్ నిధుల ప్రవాహం 38 బ్సలియన్ డాలరుల
అభవ్ృదధ చెందన దేశాల నుండి సహాయం పందత్య
మాప్తమే. అద కూడా UNFCCC ఆమోదంచిన
చివ్ర్కి ఫలవ్ంతం అవుతుంద. దీనిని వాతావ్రణ
సడలింప్ప ప్రమాణల తరావ త.
సమానతవ ంగా సూచిసాురు.
ప్ీన్ ల
త్ మేట్
ైల ఫండ్జ (GCF) లేదా అడాపేష్
ట న్ ఫండ్జ
విషయము:
ల
వ్ంటి త్ మేట్ ైల ఫైనాన్ి కోసం ఉ దశ్చంచిన వాసువ్
దే
సమిి ట్్‌లో భారత్దేశం యొక్ు క్ట్టటబాట్టల: నిధుల ప్రవాహం చాలా తక్కొ వ్గా ఉంట్లంద
COP26 వ్ద్ద వాతావ్రణ చరయ రటల భారతదేశం నుండి మర్యు అందువ్లల ప్రరంచ బాయ ంక్క దావ రా చాలా
ఐదు రట్లటబాట్లల. వీటితొ పాట్ల: ఫైనాన్ి ప్రవ్హస్తుంద మర్యు ఇలాంటి సంసల థ ను
త్లమేట్
ైల ఫైనాన్ి గా
త్ రీపాయ కేజ్ చేయాలి.
• 2030 నాటికి భారతదేశం యొరొ నాన్-ఫా్ల్
ఇంధన శకి ు సామరాథయ నిి 500 గగావాటక్క
ల (GW) • మిటిగేషన్ ఫండ్ వా తాా సానికి అధిక్
తీస్తక్కవెళ్ లడం. అనుకూలత్:

• 2030 నాటికి ప్పనరుతాప ద్ర శకి ు దావ రా భారతదేశం మటిగేష్న్ ఫైనాన్ి త్తో ోలిచ త్య అడాపేష్
ట న్ ఫైనాన్ి
యొరొ 50% శకి ుఅవ్సరాలను పూర్ ు చేయడం. చాలా తక్కొ వ్. నిష్ప తిు 75:25 లేదా 65:35. పద్దద
ఉరశమన చరయ ల కోసం వెళ్లతుంద.
• 2030 నాటికి భారతదేశ ఆర్ థర వ్య వ్స థ యొరొ కారబ న్
తీప్వ్తను 45% రంటే ఎక్కొ వ్ తగ ుంచడం. • NDC సంథసస్ నివేద్ధక్లో లేవనతితన
సమసా లు:
• ఇరప టి నుండి 2030 వ్రక్క దాని నిరర అంచనా
కారబ న్ ఉదాురాలను 1 బ్సలియన్ టనుి ల జాతీయంగా నిర ణయించబడిన కాంప్టిబూయ ష్న్ి
తగ ుంచడం. (NDC) సంే లష్ణ నివేదరలో 2050 కారబ న్ నూయ ప్ట్లిటీ
లక్ష్యయ నిి ప్రతిజ న చే్న అభవ్ృదధ చెందన దేశాలు
• 2070 నాటికి నిరర స్తనాి కారబ న్ ఉదాుర లక్ష్యయ నిి
వార్ రట్లటబాటను ల సంప్గహంచినరప టికీ అద పద్గా ద
సాధంచడం.
జోడించబడదు.
• ్‌ెమేట్
ల ఈకివ టీ మానిటర: వాతావ్రణం మర్యు ఇద ఉదాురాలలో 100% తగ ుంప్పక్క కూడా
ఇంధన లక్ష్యయ లను సాధంచడానికి అభవ్ృదధ దార్తీయదు. అసలు ఏం జరుగుతోంద్ంటే ఉదాుర
చెందన దేశాలు తీస్తకోవ్ల్న చరయ ల రరంగా భారానిి అభవ్ృదధ చెందుతుని దేశాలపైకి నెటేట
భారతదేశం కూడా వాతావ్రణ సమానతవ ం కోసం ప్రయతి ం చేస్తునాి రు.
ఒతిుడి చేస్ు ంద.
• నిక్ర జీరో ఉదాగర్యలకు సంబంధించిన
వాతావరణ మారుా ల ఉపశమనానికి
సమసా :
సంబంధించిన సమసా లు:
నిరర స్తనాి ఉదాురాలు అంటే ఒర దేశం ప్ీన్త్హౌస్
• నరవేరని ప్పతిజ్లు
న :
వాయువులను విడుద్ల చేసూునే ఉంట్లంద
నాయక్కల రట్లటబాట్లల మర్యు ప్రసంగాలలో కూడా మర్యు అద ఇతర దేశాల నుండి కారబ న్ ప్లడిట్త్ను
ఒర అంీకారం ఉంద. ఇప్పప డు చరయ ను వేగవ్ంతం కొనుగోలు చేస్తుంద మర్యు నిరర స్తనాి గా
చేయడం అవ్సరం మర్యు శతాబం ద చివ్ర్ నాటికి చూప్పతుంద.
1.5℃ ఉష్ణణప్గత పరుగుద్ల రంటే తక్కొ వ్గా

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

ఇద కొనిి అభవ్ృదధ చెందుతుని దేశాలక్క భారతదేశం యొరొ ముఖ్య మైన ఆహారం మర్యు
ప్రయోజనరరంగా ఉండవ్చుచ కానీ ప్రరంచ ఎరువుల సబ్సి డీలు అధర GHG ఉదాురాలక్క
త్సాథయిలో అదే రర్్తి
థ లేదు. దార్తీస వాతావ్రణ మారుప లక్క దోహద్ం చేసాుయి.
ముఖ్య ంగా వ్ర్ సాగులో.
అభవ్ృదధ చెందన దేశాలు 2030 నాటికి కారబ న్
తటసం థ గా మారతాయి. లేక్కంటే వారు కారబ న్ • పట్టటబడి అవసరం:
త్సలా
థ నిి ఆప్రమసూునే ఉంట్రు. దీని అర థం
అభవ్ృదధ చెందన దేశాలు 1 ప్టిలియన్ డాలర ల
అభవ్ృదధ చెందుతుని దేశాలు కారబ న్ సప స్ నుండి
త్లమేట్
ైల ఫైనాన్ి అందంచాలని భారత్ భావిస్ు ంద.
రదీగాద ఉంట్యి మర్యు రాబోయే సంవ్తి రాలోల
ఎట్లవ్ంటి కారబ న్ సప స్ ఉండదు. • వాతావరణ మిషన ల అమలులో సమసా లు:

భారత్దేశ వాతావరణ చరా కు సంబంధించి ఆర్ థర రర్మతులు, అంతర్-మంప్తితవ

ప్పబలంగా ఉని సవాళ్లల: సమనవ యం, సాంకేతిర నైప్పణయ ం లేరోవ్డం
మర్యు ప్పాజెక్ ట కి
త్ యరెన్ి
ల జాపాయ లతో సహా
• బొగుగై ఆధారపడటం:
సం థ గత, దైహర మర్యు ప్రప్కియ అడం
సా ా క్కలు
ఇరప టికే రనిలో ఉని అనేర బొగుు ఆధార్త విదుయ త్ వ్ంటివి.
త్పాలంట్లల ఇరప టికీ నిర్ా ంచబడుతునాి యి మర్యు
16. ఆరిక్ థ శకి త పరుగుతుని పా టికీ భారత్దేశం
కొతు దేశీయ గనులను తెరవ్డానికి అనుమతులు
త్న జ్నాభాను పోషించడానికి క్షప ట డుతోంద్ధ.
ఇవ్వ బడుతునాి యి.
భారత్దేశ ఆహార వా వసథ తీప్వమైన ్‌సథరత్వ
• వృద్ధి మరియు పర్యా వరణానిి సమతులా ం సవాళ్ను ల ఎదుర్కు ంోంద్ధ. సుసథరమైన మరియు
చేయడం: సమానమైన ఆహార వా వసథను రూపంద్ధంచడం
భారత్దేశానికి పదద సవాలు. వా వసాయ
భారతదేశం వ్ంటి దేశానికి నిరర స్తనాి రర్వ్ర ునక్క
రంగానికి సంబంధించి ప్పక్టనను
రట్లటబడి ఉండటం వ్లన వ్ృదధపై, ఆర్ థర వ్య వ్స థపై
విశ్ల లషించండి.
మర్యు పార్ప్శామకీరరణ మర్యు రటణీ ట రరణ
కోసం ఇంధన లభయ తపై సంభావ్య ప్రభావ్ం పరిచయం:
ఉంట్లంద.
త్్ర
థ మైన ఆహార వ్య వ్స థ గుర్ంచి త్క్కలరం
ు గా ప్వాయండి
• భారత్దేశం యొక్ు క్ట్టటబాటలో
ల ఆశయం మర్యు భారతదేశంలోని ఆహార వ్య వ్సక్క
థ
లేక్పోవడం: సా
సంబంధంచిన త్ ట టిక్ి ను త్ పేర్కొ నండి.

నిక్ర సునాి ోసం ఆలసా మైన కాలప్క్మం: అంశం: భారతదేశంలో ్ థ మైన ఆహార వ్య వ్సను
త్ ర థ
వాతావ్రణ సంక్షోభం యొరొ చెతు ప్రభావాలను రూపందంచడానికి వ్య వ్సాయ రంగంలో సవా లను ళ్
తగ ుంచడానికి 2050 నాటికి నిరర స్తనాి కి వెళాలలని పేర్కొ నండి.
మర్యు ప్రతికూల ఉదాురాలక్క వెళాలలని
ముగంపు:
శాష్టసువేతులు దేశాలక్క సూచించారు.
త్్ర
థ మైన ఆహార వ్య వ్సనుథ రూపందంచడం చాలా
ప్పనరుతాప ద్ర వ్య వ్సాథరర సామర థయ ం యొరొ
రష్మైట న రని కానీ అసాధయ ం కాదు. ఇద అవ్గాహన
మొతుం వినియోగం రంటే మొతుం సామరాథయ నిి
రలిప ంచడం దావ రా మర్యు త్్ర థ మైన జీవ్నశైలి
పంచడంపై ద్ృషి ట పత్టిం
ట ద.
రద్తు ధ లను రూపందంచడానికి ప్రభుతవ ం, పౌర
రవాణ రంగం మర్యు ్మెంట్, ఇనుము సమాజం, ష్టపైవేట్ త్పేయ
ల ర్, సంఘం మర్యు వ్య కి ు
మర్యు ఉక్కొ , నాన్-మెట్లిక్ ఖ్నిజాలు మర్యు వ్ంటి ప్రతి వాట్దారులను భాగసావ మయ ం చేయడం
రసాయనాలు వ్ంటి రర్ప్శమల వ్ంటి ఇతర శకి-ు దావ రా సాధయ మవుతుంద.
ఇంటనిి వ్ రంగాల నుండి ఉదాురాల తగ ుంప్పక్క
విషయము:
సంబంధంచిన రట్లటబాట్లల లేరోవ్డం.
• ోష్కాహారం మర్యు వ్య వ్సాయ త్్ర థ తావ నికి
• వా వసాయ రంగం నుండి పరుగుతుని
సంబంధంచిన సవాళ్ ల కారణంగా 2016 ఆహార
ఉదాగర్యలు:
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

స్త్రథ త సూచిర 25 దేశాలలో భారతదేశానికి చివ్ర్ • ససనై ట బుల్ ఫుడ్జ ్సమ్స

ట (SFS) అనేద అంద్ర్కీ
స్ొ ర్త్ని అందంచింద. ఆహార భప్ద్త మర్యు ోష్కాహారానిి అందంచే
ఆహార వ్య వ్స.థ
• ఆహార నష్ంట మర్యు వ్య రాథలక్క దేశం యొరొ
విధానం సర్ోదు. అంతట్ ఇద లాభదాయరం (ఆర్ థర త్్ర
థ తవ ం)

• ోష్కాహారం ప్రధాన సవాలుగా కొనసాగుతోంద. ఇద సమాజానికి విసుృత-ఆధార్త ప్రయోజనాలను

తెచిచ పటిం
ట ద (సామాజిర త్్ర
థ తవ ం).
• భారతదేశంలో ోష్కాహార లోరం మర్యు
సూక్షా ోష్కాల లోరం చాలా ఎక్కొ వ్గా ఉనాి యి. ఇద రరాయ వ్రణంపై సానుకూల లేదా తటస థ
ప్రభావానిి రలిగ ఉంట్లంద (రరాయ వ్రణ త్్ర
థ తవ ం)
• భారతదేశం యొరొ అతిపద్ద వ్య వ్సాయ సవాలు
నీరు. భవిష్య త్ తరాలక్క అవ్సరం కానీ ప్రస్తుత
అవ్సరాలతో రాజీరడదు.
• ఇండ్జక్ి లోని
త్ ఇతర దేశాలతో ోలిసు రంటలు
మర్యు రశువులు నీటి వ్య వ్స థపై భారీ నరటనిి భారత్దేశంలో స
్‌ థరమైన ఆహార వా వసథలను
తీస్తక్కంట్లనాి యి మర్యు దేశంలో నీటి రీసకింగ్
ల రూపంద్ధంచడానికి వా వసాయ రంగంలో
లేదా నీటి నిరవ హణను ప్ోతి హంచడానికి చొరవ్ సవాళ్లల:
లేదు.
• అధిక్ వృధా:
• వ్య వ్సాయంలో నీటి నిరవ హణ లేరోవ్డం ఆహార
కోల్ా త్స్టరేజీ యూనిట్లల లేరోవ్డం, ోడుా రనెకివిటీ
ట
భప్ద్త మర్యు రరాయ వ్రణంపై కూడా ప్రభావ్ం
సర్గా లేరోవ్డం, తక్కొ వ్ విలువ్ జోడింప్ప, హారెవ స్ ట
చూప్పతుంద.
టకాి లజీలు లేరోవ్డం మొద్లైనవి వ్య వ్సాయ
ససెలన
ట బుల్ ఫుడ్ ససమ
ట ి : రంగంలో అధర వ్ృథాక్క దార్తీస్తునాి యి.

• ఆహార వ్య వ్సలు థ వ్య వ్సాయం, అటవీ లేదా చేరల • భూమి కొరత్:
పంరరం నుండి ఉతప ని మయేయ ఆహార ఉతప తుుల
పేద్ర్రం మర్యు ర్స్ొ తీస్తకోలేరోవ్డం,
ఉతప తిు, సముదాయం, ప్పాస్ంగ్, రంప్తణీ,
ఆధునిర సాంకేతిరత లభయ త మర్యు అందుబాట్ల
వినియోగం మర్యు పారవేయడంలో పాల్గునే
లేరోవ్డం, ప్లడిట్ మర్యు ఇన్త్ప్పట్త్లక్క ప్పారయ త
మొతుం ప్ేణ నటీనట్లలు మర్యు వార్
లేరోవ్డం మర్యు పేలవ్మైన మారెొ ట్
ఇంటర్త్లింక్ ా విలువ్-జోడించే కారయ రలాపాలను రలిగ
యాలి స్, ఆహారం మర్యు వ్య వ్సాయ వ్య వ్సల థ
ఉంట్యి.
త్్ర
థ తావ నిి తీప్వ్ంగా రర్మతం చేసాుయి.
• ఇద ఆర్ థర, సామాజిర మర్యు సహజ
• వా వసాయంలో మ్యలధన నిర్యి ణం లేదా
వాతావ్రణలను కూడా రలిగ ఉంట్లంద.
వా వసాయంలో పట్టటబడులు:
• ఆహార వ్య వ్స థ వ్య వ్సాయ వ్య వ్స,థ వ్య ర థ రదారాథల
ఇతర రంగాలతో ోలిచ త్య వ్య వ్సాయ రంగంలో
నిరవ హణ వ్య వ్స,థ ఇన్త్ప్పట్ సరఫరా వ్య వ్స థ
మూలధన నిరాా ణం తక్కొ వ్.
మొద్లైన ఉరవ్య వ్సల థ తో కూడి ఉంట్లంద
మర్యు శకి ు వ్య వ్స,థ వాణజయ వ్య వ్స,థ ఆోగయ వ్య వ్స థ • వా వసాయం నుండి ప్ీన్ హౌస్ వాయు
మొద్లైన ఇతర కీలర వ్య వ్సల థ తో రరసప ర చరయ ఉదాగర్యలు:
స్తు
చే ంద.
వ్య వ్సాయ GHG ఉదాురాలలో ఎక్కొ వ్ భాగం
• ఆహార వ్య వ్సలోథ ఒరదానిలో నిరాా ణతా ర మారుప ప్పాథమర ఉతప తిు ద్శలో సంభవిసాుయి మర్యు
ఇతర వ్య వ్ లస థ పై ప్రభావ్ం చూప్పతుంద అలాగే వ్య వ్సాయ ఇన్త్ప్పట్త్ల ఉతప తిు మర్యు వినియోగం
ఎక్కొ వ్ జీవ్ ఇంధనాలను ప్ోతి హంచే విధానం దావ రా ఉతప ని మవుతాయి - నీరు, ఎరువులు
ఆహార భప్ద్తపై గణనీయమైన ప్రభావానిి మర్యు ప్పరుగుమందులు.
చూప్పతుంద.
• ్‌సబు
ట ల్ బరిి ంగ్:

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

రంట అవ్ేరలను కాలచ డం వ్లల నేల పై పరలో • పంటల వైవిధా ం:

ఉండే సూక్షా జీవులక్క నష్ం
ట వాటిలులతుంద అలాగే
వాతావ్రణ మారుప మర్యు ోష్కాహార లోరం
దాని సంప్దీయ నాణయ త.
యొరొ జంట సవాళ్ లను రర్ష్ొ ర్ంచడానికి ఇరప టికే
ఇద రరాయ వ్రణ కాలురయ నికి కూడా ఉని రంటల వ్య వ్సల థ ను మర్ంత ోష్రమైన
దోహద్రడుతుంద. మర్యు రరాయ వ్రణ అనుకూలమైన రంటలక్క
వైవిధయ రరచడానికి సమయం అవ్సరం.
• త్కుు వ నీటి వినియోగ సామరా థ ం మరియు
త్గన నీటి నిరవ హణ విధానాలు లేక్పోవడం: • సాంకతిక్త్ను సీవ క్రించడం:

అభవ్ృదధ చెందన దేశాలోల మొతుం నీటిపారుద్ల ఉదా: టోబ హాయ ర స్తడర్ (THS) యంప్తం
ప్పాజెక్కట సామర థయ ం 50 - 60% ఉండగా భారతదేశంలో మొలరలను వేరు చేయగలదు మర్యు కి త్ యర్
ల
38% మాప్తమే ఉంద. తు తుు
చే్న ప్రదేశంలో వి నాలను కూడా వి తుంద.
తరావ త పలానికి మలుచ గా ఉరయోగంచవ్చుచ .
• కాలం చెలిలన ప్పోతాి హకాలు మరియు విధాన
మదదతు: • పరిశోధన మరియు ఆవిషు రణ:

నీటిపారుద్ల నీరు మర్యు శకిపై

ు సబ్సి డీలు దగుబడి, శీతోష్్ థ -త్్ర
ణ తి థ తవ ం మర్యు ోష్ర
భూగరభ జలాలను అతిగా దోచుకోవ్డానికి లక్షణల వ్ంటి కావ్ల్న లక్షణలతో తగన రంట
దార్తీశాయి. రకాలను అభవ్ృదధ చేయడం దావ రా త్్ర థ మైన
మర్యు ోష్రమైన ఆహార వ్య వ్సల థ లక్ష్యయ నిి
ఎరువుల సబ్సి డీలు ముఖ్య ంగా యూర్యా వ్లల
సాధంచడంలో ఇద కీలర పాప్త ోషిస్తుంద.
నేల క్షీణంచడంతో పాట్ల రంట చప్రంలో ోష్కాల
అసమతులయ త వినియోగానికి దార్తీ్ంద. • వినియోగదారు ప్పవర తన:

అనేర ోష్కాలు మర్యు వాతావ్రణనిి రంటల వైవిధయ ం విజయవ్ంతం కావాలంటే

తట్లటకోగల రంటల అవ్కాశ వ్య యంతో వ్ర్ మర్యు భారతీయ వినియోగదారుల మెనూలో ఆోగయ రరమైన
గోధుమలక్క అనుకూలంగా ఉండే విధానం. మర్యు వైవిధయ భర్తమైన ఆహారాలను చేరచ డం
మర్యు ప్రచారం చేయడం అవ్సరం. కోవిడ్జ-19
ై సవాళ్ను
ల అధిగమించడానికి ప్కింద్ధ చరా లు:
తరావ త ఆోగయ రరమైన ఆహారాల రటల ఈ సానుకూల
• సుసథర వా వసాయ పదితులు: సంప్దీయ ధోరణ మర్ంత పరుగుతుంద్ని భావిస్తునాి రు.
ఎరువులు, బయో-ఎరువులు మర్యు జీవ్-
17. సుసథర అభివృద్ధి లక్ష్యా ల సా
్‌ థ నికీక్రణ ఈ
ప్పరుగుమందులు మర్యు వ్య వ్సాయ రసాయనాల
సమయంలో అవసరం. చరిచ ంచండి.
యొరొ నాయ యబద్మై ధ న వినియోగానిి ప్ోతి హంచే
రంట నిరవ హణ వ్య వ్స.థ పరిచయం: త్్ర
థ మైన అభవ్ృదధ లక్ష్యయ లను
త్సాథనికీరర్ంచడం యొరొ ప్పాముఖ్య తను పేర్కొ నండి
• భూ వినియోగ విధాన చరా లను
ర
సమ వథ ంత్ంగా అమలు చేయడం: అంశం: త్్ర
థ మైన అభవ్ృదధ లక్ష్యయ లను
త్సాథనికీరర్ంచడం వ్లల రలిగే ప్రయోజనాలు మర్యు
జీవ్నోపాధ మర్యు ్ త్ ర
థ మైన ఆహారం మర్యు
అప్రయోజనాలను పేర్కొ నండి
ోష్కాహార భప్ద్త కోణం నుండి భూమ హోలిం
ా గ్త్లు,
కౌలు మొద్లైన వాటిపై స్తలింగ్త్పై చట్టనిి ముగంపు:
ప్పనఃరర్శీలించడం అవ్సరం.
సాంప్రదాయిర సవ దేశీ త్జాననానిి త్సాథనిర రర్్తు
థ లతో
• ఆధునిక్ నీటిపారుదల పదతు
ి లను స్తవ రర్ంచడం, సమాజ అభాయ సాలతో త్్ర థ తావ నిి
అనుసరించడం: అనుసంధానించడం మర్యు ప్రరంచంతో ఉతుమ
అభాయ సాలను రంచుకోవ్డం రరాయ వ్రణం కోసం
ప్్ప ంర లర్ మర్యు ప్డిప్ ఇర్గేష్న్ వ్ంటి నీటి
జీవ్నశైలి కోసం వేగానిి పంపందంచడానికి
సమర థవ్ంతమైన సాంకేతిరతలను ప్ోతి హంచడం
ముందుని మార ుం.
వ్లల వ్య వ్సాయంలో ఉరర్తల నీటి వినియోగం
యొరొ సామరాథయ నిి పంచుతుంద. విషయము:
App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

• ససన ై ట బుల్ డ్జవ్లప్త్మెంట్ గోల్ి (SDGలు) అనేద సాంప్రదాయ ఆహార వ్య వ్సల
థ కోసం ప్రరంచ ద్ృషిని
ట
అంద్ర్కీ మెరుగైన భవిష్య తుును సాధంచడం అనే ఆరర్ షంచారు.
ఒర ప్రధాన లక్షయ ం రలిగన ప్రరంచ ప్రయతి ం.
ఇద కోవిడ్జ-19 కారణంగా సరఫరా గొలుస్త
• ఈ ప్రరంచ మర్యు జాతీయ లక్ష్యయ లను అంతరాయాలతో కూడా ప్గామం నాణయ మైన
సాధంచడానికి త్సాథనికీరరణ అనేద కీలరమైన లివ్ర్. దగుబడిని ఉతప తిు చేయడానికి మర్యు
వినియోగంచుకోవ్డానికి వీలు రలిప ంచింద.
• బాటమ్స-అప్ చరయ దావ రా త్సాథనిర మర్యు రాష్టష్ ట
ప్రభుతావ లు SDGల సాధనలక్క మద్తు ద ఇవ్వ గలవు. అదేవిధంగా ఉతురాఖ్ండ్జత్లోని భోటియాలు
మర్యు అనావ లుల పూరీవ క్కల సంచార మర్యు
• భారతదేశం 2030 నాటికి తన లక్ష్యయ లను
వ్య వ్సాయ-రశుోష్ణను అనుసర్సాురు. ఇద
సాధంచాలంటే అద SDGలను సమర థవ్ంతంగా
సంఘం యొరొ 60% ఆహార వినియోగ అవ్సరాలను
త్సాథనికీరర్ంచడానికి ఒర యంప్తాంగానిి నిర్ా ంచాలి.
తీరచ డంలో వార్కి సహాయరడుతుంద.
సామాజిర మూలధనానిి రంచాయితీ రాజ్ వ్య వ్స థ
యొరొ సా త్ థ నిర సవ రర్పాలనతో ప్రభావితం చేస సాంప్రదాయ రద్తు
ధ లు రమూయ నిటీలలో
మర్యు ఏకీరృతం చేసద. త్్తి
థ సాథరరత రరాయ వ్రణ వ్య వ్సను
థ ఎలా
నిర్ా ంచగలవో మర్యు వాతావ్రణ అనుసరణ
స
్‌ థరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యా లను సా
్‌ థ నికీక్రించడం
ప్రయతాి లక్క ఎలా సహాయరడతాయో ఇద
వలల ప్పయోజ్నం:
చూప్తస్తుంద.
• సుసంపని మైన సవ దేశీ పరిాననం:
• ్‌సథలాక్ృతికి అతిత్కుు వ భంగం క్లిగన
బయటి వ్య క్కు ల రంటే త్సాథనిర ప్రజలక్క తమ ప్పాంతీయ ఆధారిత్ సాంప్పదాయ నిర్యి ణం:
రరాయ వ్రణం గుర్ంచి బాగా తెలుస్త. రమూయ నిటీలలో
భారతీయ వాసుతశిలాా నికి ఉదాహరణ: దేశం
రరాయ వ్రణ అక్షరాసయ తను పంపందంచడం దావ రా
ఇప్పప డు ప్ీన్ బ్సలిం
ా గ్ రని ల్లం
ట ట్త్లను పంచుతోంద.
మనం త్సాథనిర త్సాథయిలో త్్ర థ మైన అభవ్ృదధ
అయిత్య చార్ప్తాతా రంగా దేశంలోని ప్రతి ప్పాంతం
లక్ష్యయ లను సమర థవ్ంతంగా అమలు చేయవ్చుచ .
దాని త్సాథనిరంగా సర్ోయే ఆక్కరచచ భవ్నాలను
భారతదేశం వైవిధయ భర్తమైన భౌగోళ్లర రర్్తు
థ లు రలిగ ఉంద.
మర్యు సామాజిర రర్్తు థ లను రలిగ ఉంద కాబటిట
హమాచల్ ప్రదేశ్, జమూా మర్యు కాశీా ర్త్లోని ధజీ ్
అనిి భావ్నలక్క సర్ోయే ఒర రర్మాణం
దేవ్రీ రరవ త సానువులను పాక్షిరంగా రతిుర్ంచి
మేఘాలయ వ్ంటి ప్రస్తుత రర్్తుథ లక్క తగనద
నిర్ా ంచబడిన సాంప్రదాయ నిరాా ణలు.
కాదు. కేరళ్ నుండి గణనీయంగా భని ంగా
ఉంట్లంద. ఇద త్సలా
థ రృతికి అతితక్కొ వ్ భంగం
రలిగంచేటప్పప డు ప్పాంతం యొరొ వాతావ్రణ
• సాంప్రదాయ జా త్ న నం ్ థ సాథరరత రరాయ వ్రణ
త్ తి
వైవిధాయ లక్క బాగా సర్ోతుంద.
వ్య వ్సను
థ నిర్ా ంచగలదు మర్యు వాతావ్రణ
అనుకూల ప్రయతాి లక్క సహాయరడుతుంద. ఇద స్త్ర
థ త కోసం భారతదేశానికి సాంప్రదాయ
త్జాననం యొరొ అవ్సరానిి చూప్పతుంద.
2021లో యునైటడ్జ నేష్న్ి ఫుడ్జ అండ్జ అప్గరలచ ర్
ఆర ునైజేష్న్ ప్రరంచవాయ రుంగా ఎనిమద త్్ర థ మైన • అటడు
ట గు జీవావరణ వా వసథను బలోపేత్ం
ఆహార వ్య వ్సల థ ను గుర్ ుంచింద. వాటిలో రెండు చేయడం మరియు పర్యా వరణానిి ప్పజ్ల
భారతదేశంలోని మేఘాలయ మర్యు ఉదా మంగా మారచ డం:
ఉతురాఖ్ండ్జత్క్క చెందనవి.
చివ్రగా అటడు ట గు వ్రాుల బలానిి నొరొ డం
మేఘాలయలోని ఖ్స్త తెగలు త్సాథనిర వ్య వ్సాయ- మర్యు రరాయ వ్రణ ఉద్య మాలు వ్య క్కు లను ఏ
జీవ్వైవిధయ రర్్తు
థ లక్క సంబంధంచి రశువుల మేరక్క శకివ్ంతం
ు చేయగలదో అర థం చేస్తకోవ్డం
పంరరం మర్యు ఇతర రద్తు ధ ల దావ రా దావ రా ర
దీ ఘకాలిర వాతావ్రణ విధానానిి
మద్తుద నిచేచ ఝుమ్స వ్ంటి వార్ విభని ర
రూపందంచడానికి ఏక్సర మా ుం.

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)
Mana La Excellence Group 1 Mains Practice Questions

చిోొ ఉద్య మం ప్రరంచ ద్ృషిని

ట ఆరర్ షంచింద పైన పేర్కొ ని రర్్తు
థ లు త్సాథనిక్కలలో
మర్యు భారతీయ రరాయ వ్రణ ఉద్య మంలో ఒర ప్రణళ్లరలక్క ప్పాధానయ త లేరోవ్డం. ఇద
మైలురాయి. ఈ ప్రప్కియ యొరొ ప్పారంభ త్సాథనం అందుబాట్లలో ఉని రర్మత వ్నరులను వ్ృధా
సమాజ త్సాథయిలో ఉంద. చేయడానికి దార్తీయవ్చుచ .

భారతదేశంలో రరాయ వ్రణ ఉద్య మాల చర్ప్త. అద •లింగ వివక్షత్:

నరా దా బచావో ఆందోళ్న లేదా నియమగర్
ఆదమ ఆలోచన మర్యు సామాజిర బాధయ తలు
ఉద్య మం కావ్చుచ చరయ కోసం మొద్టి ప్తలుప్ప
ష్టస్తులలో పాల్గునక్కండా నిరుతాి హరరుసాుయి.
ఎలప్ప
ల ప డ్య అటడు
ట గు సా
త్ థ యి నుండి వ్స్తుంద.
తదావ రా రరాయ వ్రణ రట్లటద్లలో వార్ పాప్తను
• సరైన విధాన పర్యా వరణ వా వసథతో పాలన రర్మతం చేస్తుంద.
మదదతు:
• ప్ెడిట్ లభా త్ సౌక్ర్యా లు లేక్పోవడం:
భారతదేశం దాని స్త్ర థ త ఉద్య మానిి తిర్గ
అనేర ప్రభుతవ రంగ బాయ ంక్కలు మర్యు సూక్షా -
ఆవిష్ొ ర్ంచడానికి సరైన విధాన రరాయ వ్రణ వ్య వ్స థ
ఫైనాన్ి సంసలు
థ రరాయ వ్రణ త్్ర థ మైన వ్నరులను
మర్యు పాలన మద్తు ద ను రలిగ ఉంద.
సృషిం
ట చేందుక్క త్సాథనిక్కలక్క ఆర్ థర సవ్లను
పరుగుతుని చలనశీలత మర్యు రరసప ర అందంచడానికి ఇష్ర ట డవు.
అనుసంధానంతో ఇద పరుగు రాష్టరటలు మర్యు
సంఘాలను ఎంతవ్రక్క ప్రభావితం చేస్తుందో
తెలుస్తకోవాలి.

అనిి భారతీయ రాష్టరటలు సంప్దీయ వ్య వ్సాయం,

విదుయ త్ మొబ్సలిటీ మర్యు ప్పనరుతాప ద్ర ఇంధన
మౌలిర సదుపాయాల వ్ంటి రరాయ వ్రణ అనుకూల
రద్తు
ధ లను ప్ోతి హసాుయి.

వాటిని సా
త్ థ నిర సంద్రాభ లక్క అనుగుణంగా
మారచ డం, రమూయ నిటీ అభాయ సాలతో ్ త్ ర
థ తావ నిి
లింక్ చేయడం మర్యు ప్రరంచంతో ఉతుమ
అభాయ సాలను రంచుకోవ్డం.

అనుబంధిత్ సవాళ్లల -

• పరిమిత్ వనరుల సవాళ్లల:

నిసి ందేహంగా మానవ్ వ్నరులు, సామరాథయ లు

మర్యు డిపార్మెంట్
టత్ బడ్జట్
్ త్లను విడదీయడంతో
సహా ప్గామ రంచాయతీ అభవ్ృదధ ప్రణళ్లరను
అభవ్ృదధ చేయడంలో రమూయ నిటీ సంసల
థ
ప్రమేయంతో సంబంధం ఉని సావ భావిర సవాళ్లల
ఉనాి యి.

• ప్పాధానా త్ లేక్పోవడం:

సాంకేతిర రర్జాననం అందుబాట్లలో లేరోవ్డం

వ్లల

శ్చక్షణ పందన నిప్పణుల కొరత మర్యు

త్సాథనిక్కలలో సామర థయ నిరాా ణ చరయ లు లేరోవ్డం.

App: Mana La Excellence Ph: 7207955032(Offline)/ 7207955034 (Online) 7207955035 (Test Series)