Soru

Şekilde bir kaymalı yatak zarfının makina gövdesine cıvatalar ile bağlantısı gösterilmiştir. Kullanılan iki
adet cıvatadan birinin ayrıntısı şekilde verilmiştir. Muyludan (milden) yatağa gelen 𝐹𝑦 yükü iki cıvata
bağlantısı tarafından paylaşılmaktadır. 𝐹𝑦 kuvvetinden dolayı cıvata bağlantısına gelen işletme kuvveti
𝐹𝑖ş ’in etki düzlemlerinin şekilde gösterildiği gibi olduğu varsayılacaktır.
• Cıvatalar: M8x60, hatve=1,25 mm, ortalama vida çapı 𝑑2 =7,188 mm, gerilme kesit alanı 𝐴𝑠 =36,6
𝑚𝑚2 , 𝑙1 =12 mm, 𝑙2 =38 mm.
• Manşonlar: 𝐷𝑑 =13 mm, 𝐷𝑖 =9 mm, 𝑙𝑚 =25 mm.
• Yatak zarflarının cıvata bağlantısında deformasyona iştirak ettiği varsayılan bölümünün kesit alanı
𝑙𝐷 2
• 𝐴𝐷 = [(𝐷𝐷 − ) − 𝐷𝑖2 ] bağıntısı ile hesaplanabilir. Bu kısmın uzunluğu ise 𝑙𝐷 =22 mm’dir.
10

1
 Soru
Cıvataya ek olarak manşon ve yatak zarfları da çelikten yapılmıştır ve elastisite modülü 𝐸Ç = 2,1 . 105 𝑁/
𝑚𝑚2 ’dir. Buna göre;
a) Cıvatanın, manşonun ve zarfların sıkıştırılan bölümünün yaylanma rijitliklerini hesaplayınız.
Cıvatanın 𝑙1 ve 𝑙2 ile gösterilen bölümünün şekil değişimine iştirak ettiği kabul edilecektir.
b) Cıvatalar başlangıçta 𝐹ö𝑛 =20 kN öngerilme kuvveti oluşacak şekilde sıkılmıştır. Bu kuvvetin
oluşması için sıkma momenti ne olmalıdır? Bütün yüzeylerde μ=0,15 alınabilir. Ortalama cıvata
başı sürtünme yarıçapı için 𝑟𝐷 = 0,7d alınabilir.
c) Her bir cıvata bağlantısına 15 kN’luk bir işletme kuvveti etki etmesi durumunda cıvatadaki
maksimum kuvvet ve sıkılan parçada kalan öngerilme ne olur?
d) Şekildeki 𝐹𝑦 kuvveti sıfır ile bir maksimum değer arasında değişmektedir. Cıvatanın sürekli
mukavemet sınırı σ𝑆𝑀 = 50 𝑁/𝑚𝑚2 olarak verilmiştir. Bu cıvata için sürekli mukavemete göre
emniyet katsayısı nedir?