Tác động từ việc từ bỏ chính sách “ Zezo covid ” đến hoạt động nhập khẩu và

đầu tư của Trung Quốc

I. Triển vọng phát triển của kinh tế Trung Quốc trong năm 2023
Theo tờ Nhật báo nhân dân của Trung Quốc đưa tin ngày 28/03/2023, từ
ngày 25 đến ngày 27 tháng 3 tại Bắc Kinh đã diễn ra kì họp thường niên
năm 2023 của Diễn đàn phát triển Trung Quốc với chủ đề “Phục hồi kinh
tế: Cơ hội và Hợp tác”. Tại cuộc họp, lãnh đạo của 500 công ty hàng đầu
thế giới và các doanh nghiệp hàng đầu trong ngành, cùng với các chuyên
gia, học giả nổi tiếng và các khách mời trong và ngoài nước đã tập trung tại
Bắc Kinh để thảo luận về triển vọng phát triển kinh tế của Trung Quốc.
Ông Hàn Văn Tú, phó chủ nhiệm văn phòng trung ương Trung Quốc phụ
trách Kinh tế tài chính, cho biết: “Sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc
giống như mùa xuân hiện tại, tràn đầy sức sống và se cho thấy một xu
hướng tốt là tăng trưởng nhanh, giá cả ổn định, đủ việc làm và cán cân
thanh toán quốc tế cơ bản trong suốt cả năm.”. “Báo cáo công tác Chính
phủ” của Trung Quốc đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cho nước này trong
năm nay khoảng 5%, trong đó không chỉ xem xét nhu cầu mở rộng việc
làm, cải thiện đời sống của người dân mà còn xem xét khả năng phát triển
tiềm năng và nhữn khó khăn thách thức khác. Ông Châu Dân, phó chủ tịch
trung tâm giao lưu Kinh tế Quốc tế Trung Quốc cho biết, trong bối cảnh
kinh tế thế giới ngày càng bất ổn, mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% là ổn
định, có thể thực hiện được, “ Dựa vào khả năng phục hồi được mang lại từ
sức mua của người dân, đầu tư sản xuất công nghệ cao,... Sẽ giúp chúng ta
thực hiện mục tiêu này.”
Trong những năm gần đây, nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục phát triển ổn
định, tạo động lực mới cho sự phục hồi của nền kinh tế toàn cầu. Tại diễn
đàn, các khách mời đã thảo luận về sự đóng góp của nền kinh tế Trung
Quốc đối với thế giới. “Vào năm 2023, tỷ lệ đóng góp của nền kinh tế
Trung Quốc vào tăng trưởng kinh tế thế giới sẽ đạt 1/3, điều này sẽ mang
lại sự thúc đẩy đáng hoan nghênh cho nền kinh tế thế giới.” Georgivea,
giám đốc điều hành Quỹ tiền tệ Quốc tế nói, ngoài việc trực tiếp thúc đẩy
tăng trưởng kinh tế toàn cầu, cứ mỗi 1 điểm phần trăm tăng lên trong tốc độ
tăng trưởng GDP của Trung Quốc sẽ làm tăng tốc độ tăng trưởng GDP
trung bình của cả nền kinh tế châu Á khác thêm 0,3 điểm phần trăm.
Ông Triệu Quốc Hoa, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Tập đoàn
Schneider Electric bày tỏ: “Chúng tôi tin rằng sự phục hổi toàn diện và khả
năng phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế Trung Quốc sẽ tạo động lực quan

1
trọng cho nền kinh tế thế giới vào năm 2023.”
(http://m.gxfin.com/article/finance/default/default/2023-03-
28/5961845.html?
Fbclid=iwar2ldranoicvx4buavrahc3q93l5br3_SQ1xp_4ovbumwfqnx0shlfg
cbrq)
II. Hoạt động nhập khẩu và đầu từ của Trung Quốc sau khi từ bỏ
chính sách “Zezo covid”
1) Hoạt động nhập khẩu
Mặc dù được dự báo về sự tăng trưởng của nền kinh tế, song qua 2 tháng
đầu năm 2023 vẫn có những dấu hiệu cho thấy sự phục hồi không đồng
đều giữa các lĩnh vực. Theo LAUNCESTON, Australia, ngày 16 tháng 3
(Reuters) – Sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc dường như đang đi đúng
hướng, nhưng trải đều không đồng đều giữa các lĩnh vực, điều này có thể
dẫn đến một mô hình tương tự đối với việc nhập khẩu các mặt hàng chính
của nước này.
Một loạt dữ liệu từ nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cho thấy một số dấu
hiệu đáng khích lệ về sự phục hồi trong sản xuất công nghiệp, doanh số
bán lẻ và đầu tư tài sản cố định. Sản lượng công nghiệp tăng 2,4% trong
hai tháng đầu năm 2023 so với cùng kỳ năm ngoái, doanh số bán lẻ tăng
3,5%, trong khi đầu tư tài sản cố định tăng 5,5%.
1. Quặng sắt

Một yếu tố quan trọng khác đối với nhu cầu hàng hóa là mức tăng 9,0%
trong đầu tư cơ sở hạ tầng trong hai tháng đầu năm, nhưng điều này phần
nào được bù đắp bằng mức giảm 5,7% trong đầu tư bất động sản, mặc dù
đây là một sự cải thiện so với mức giảm 10% cho cả năm 2022. Cơ sở hạ
tầng và xây dựng bất động sản là động lực chính của nhu cầu về đồng và
thép, và nguyên liệu thô của nó là quặng sắt và than luyện cốc.

Chi tiêu ngày càng tăng cho cơ sở hạ tầng và các dấu hiệu suy giảm trong
đầu tư bất động sản đã xuất hiện trong hoạt động nhập khẩu quặng sắt của
Trung Quốc.

Trung Quốc chiếm khoảng 70% khối lượng quặng sắt vận chuyển bằng
đường biển toàn cầu và lượng nhập khẩu của nước này trong tháng 3 được
Refinitiv ước tính vào khoảng 94 triệu tấn, trong khi các nhà phân tích
hàng hóa Kpler đưa ra dự báo cao hơn là 99,96 triệu tấn. Điều này sẽ khiến
nhập khẩu hàng ngày trong khoảng từ 3,03 triệu đến 3,22 triệu tấn, thấp
hơn một chút so với con số hải quan chính thức là 3,29 triệu trong hai
tháng đầu năm 2023. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là kết quả từ tháng 1 đến

2
 tháng 2 là mạnh nhất trên cơ sở hàng ngày kể từ tháng 9 năm ngoái. Sản
lượng thép của Trung Quốc cũng tăng trong hai tháng đầu năm 2023, tăng
5,6% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 168,7 triệu tấn.

2. Dầu thô

Sự phục hồi khiêm tốn trong tăng trưởng của Trung Quốc vẫn chưa thể
hiện ở một số mặt hàng chính khác, đặc biệt là dầu thô, vốn có xu hướng là
một chỉ báo trễ do phải mất vài tháng kể từ khi hàng hóa được mua đến khi
chúng được giao và xử lý bởi các nhà máy lọc dầu.

Nhập khẩu dầu thô trong hai tháng đầu năm thấp hơn 1,25% ở mức 10,4
triệu thùng mỗi ngày (bpd) so với cùng kỳ năm 2022, theo dữ liệu hải
quan. Nhập khẩu tháng 3 dự kiến vào khoảng 11,18 triệu thùng/ngày, theo
Refinitiv Oil Research, cho thấy một số tăng tốc so với các con số chính
thức, nhưng hầu như không có sự gia tăng lớn về nhu cầu như dự báo cho
cả năm 2023 bởi một loạt các nhà phân tích và tổ chức, bao gồm cả
International Cơ quan Năng lượng và Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ.
(https://www.reuters.com/markets/commodities/chinas-uneven-economic-
recovery-be-mirrored-commodity-imports-russell-2023-03-16/?
fbclid=IwAR3e6rJgiFgUrOaqdKgf_F31LcA1_Gxinoh1o9Sy0GVS8vt5SU
uS7mFKQtY)

3. Chíp điện tử

Trung Quốc đã nhập khẩu 67,6 tỉ mạch tích hợp (IC) trong tháng 1 và
tháng 2.2023, giảm 26,5% so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu do Tổng
cục Hải quan nước này công bố hôm 7/3. Con số đó lớn hơn mức giảm
15,3% được ghi nhận cho cả năm 2022. Đây là mức giảm nhập khẩu IC
hàng năm đầu tiên của Trung Quốc trong hai thập kỷ. Tổng giá trị IC nhập
khẩu hai tháng đầu năm 2023 cũng giảm 30,5% xuống còn 47,8 tỉ USD,
giảm so với mức 68,8 tỉ USD cùng kỳ năm ngoái.
(https://1thegioi.vn/nhap-khau-chip-2-thang-dau-nam-2023-cua-trung-
quoc-giam-26-5-do-lenh-trung-phat-tu-my-193987.html)

4. Ngũ cốc

Theo dữ liệu mới nhất do Tổng cục Hải quan công bố, từ tháng 1 đến
tháng 2 năm 2023, tổng lượng ngũ cốc nhập khẩu của Trung Quốc sẽ là
26,74 triệu tấn, tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái. Từ tháng 1 đến tháng
2, nhập khẩu lúa mì, ngô và đậu tương lần lượt giảm 18%, 46% và 79% %
tương ứng.

5. Cơ điện
3
 Từ tháng 1 đến tháng 2, trị giá nhập khẩu mạch tích hợp là 47,83 tỷ USD,
giảm 30,5% so với cùng kỳ năm ngoái; kim ngạch nhập khẩu đi ốt và các
thiết bị bán dẫn tương tự là 3,5 tỷ USD/năm. -giảm 25,8% so với cùng kỳ
năm ngoái, giá trị nhập khẩu của các mô-đun màn hình phẳng LCD là 1,78
tỷ USD, giảm 44,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

6. Ô tô

Mặc dù thị trường ô tô hạng sang trong nước nói chung là tốt, nhưng lượng
ô tô nhập khẩu của Trung Quốc sẽ tiếp tục giảm với tốc độ trung bình hàng
năm khoảng 10% từ 1,24 triệu chiếc năm 2017 xuống còn 880.000 chiếc
vào năm 2022. Nhu cầu thị trường cao cấp trong tháng 1-2/2023 tốt nhưng
lượng ô tô nhập khẩu chỉ đạt 110.000 chiếc, giảm mạnh 30% so với cùng
kỳ, vẫn thấp hơn mức thấp nhất của lượng nhập khẩu trong năm mười năm
qua.

Theo số liệu Tổng cục hải quan Trung Quốc đưa ra hôm 7/3, ta có thể thấy
rõ sự suy giảm trong nhập khẩu nước này. Từ tháng 1 đến tháng 2 năm
2023, nhập khẩu là 389,42 tỷ Usd, giảm 10,2% so với cùng kỳ năm trước,
so với trước đó giảm 2,7%。

2) Hoạt động đầu tư

1. Hoạt động đầu tư trong nước, thu hút vốn đầu tư nước ngoài

Tại Diễn đàn châu Á Bác Ngao 2023, tân thủ tướng Trung Quốc Lý Cường
đã có bài phát biểu quan trọng đầu tiên tại Diễn đàn châu Á lớn đã thu hút
sự chú ý rộng rãi đối với thế giới. Chủ đề của Diễn đàn Châu Á Bác Ngao
năm nay là “Một thế giới không chắc chắn: Đoàn kết và hợp tác để phát
triển giữa những thách thức". Trong bài phát biểu, Thủ tướng Lý Cường
cung cấp thêm chi tiết về các dự định chèo lái nền kinh tế Trung Quốc trên
con đường phục hồi và nhắc lại cam kết của Trung Quốc về việc mở cửa
nhằm thu hút các nhà đầu tư nước ngoài.

Theo Bloomberg, tại Diễn đàn Châu Á Bác Ngao - phiên bản Châu Á của
Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos - bài phát biểu quan trọng của Thủ
tướng Trung Quốc Lý Cường ngày 30.3 nhằm tìm cách khôi phục niềm tin
toàn cầu vào nền kinh tế số 2 thế giới sau nhiều năm nước này đóng cửa
biên giới và căng thẳng với Mỹ. Diễn đàn kéo dài 4 ngày được tổ chức khi
Bắc Kinh đang nỗ lực thu hút các doanh nghiệp và nhà đầu tư nước ngoài,
đồng thời củng cố các nỗ lực ngoại giao để cho thấy Trung Quốc là thành
viên có ảnh hưởng địa chính trị trong cộng đồng quốc tế.

4
Diễn đàn Châu Á Bác Ngao tổ chức ngay sau Diễn đàn Phát triển Trung
Quốc tổ chức tại Bắc Kinh, nơi ông Lý Cường chào đón các nhân vật bao
gồm Tim Cook của Apple và Bill Winters của Standard Chartered. Với
nhiều giám đốc điều hành nước ngoài, đây là chuyến đi đầu tiên của các
doanh nhân này tới Trung Quốc kể từ khi Bắc Kinh mở cửa biên giới sau 3
năm. Trong cuộc họp với các giám đốc điều hành nước ngoài, ông Lý
Cường kêu gọi các doanh nghiệp có tầm nhìn dài hạn trong bối cảnh nhiều
thách thức kinh tế, đồng thời tuyên bố sẽ tiếp tục mở cửa cho các doanh
nghiệp toàn cầu.

Tại cuộc gặp bà Kristalina Georgieva, giám đốc điều hành Quỹ tiền tệ
quốc tế (IMF), cũng như gặp Thủ tướng Côte d'Ivoire Patrick Achi, ông Lý
Cường đều nhấn mạnh việc mở cửa ở cấp độ cao và sự ủng hộ vững chắc
của Trung Quốc với chủ nghĩa đa phương và hợp tác toàn cầu. Ông cho
biết, nền kinh tế Trung Quốc đã có xu hướng phục hồi ổn định kể từ đầu
năm nay và Trung Quốc có lòng tin cũng như khả năng hoàn thành các
mục tiêu và nhiệm vụ phát triển trong năm.
(https://laodong.vn/the-gioi/thong-diep-cua-trung-quoc-tu-dien-dan-chau-
a-bac-ngao-1173856.ldo)

Trên thực tế, trong nửa cuối năm 2022, dòng vốn nước ngoài chảy vào
Trung Quốc xuống thấp kỉ lục trong hơn 18 năm trở lại đây. Theo tờ Kinh
tế Sài Gòn online đưa tin ngày 1/3/2023, vốn FDI vào Trung Quốc đạt tổng
cộng 42,5 tỉ đô la Mỹ vào nửa cuối năm ngoái, theo dữ liệu chính thức.
Con số này giảm đến 73% so với cùng kỳ năm trước đó, mức giảm mạnh
nhất kể từ năm 1999. Từ đầu năm 2020 đến đầu năm 2022, vốn FDI vào
Trung Quốc đạt mức trung bình hơn 160 tỉ đô la trong mỗi nửa năm.

Trong khi đó, FDI của các công ty Trung Quốc tăng 21% lên 84,1 tỉ đô la.
Đây là lần đầu tiên dòng vốn mà Trung Quốc đầu tư ra bên ngoài lớn hơn
dòng vốn đầu tư nước ngoài chảy vào trong 5,5 năm.

Xu hướng các công ty nước ngoài ngần ngại triển khai các khoản đầu tư
mới vào Trung Quốc một phần là do tác động của chính sách “zero
Covid”. Theo Bộ Thương mại Trung Quốc , FDI được sử dụng trên thực
tế, bao gồm cả lợi nhuận tái đầu tư, trong quí cuối cùng của năm 2022
giảm 35% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 33,8 tỉ đô la, mức giảm
mạnh nhất kể từ khi có dữ liệu so sánh vào năm 1996.

Theo một báo cáo phân tích của Công ty tư vấn đầu Rhodium Group, có
trụ sở tại New York, trong những năm gần đây, hầu như không có công ty
châu Âu mới nào đầu tư vào Trung Quốc. Báo cáo lưu ý xu hướng tách rời

5
chuỗi cung ứng trong số các công ty nước ngoài tiếp tục đầu tư vào Trung
Quốc. Chẳng hạn, một số nhà sản xuất ô tô lớn đang tách biệt chuỗi cung
ứng tại Trung Quốc và bên ngoài Trung Quốc để hạn chế rủi ro như rò rỉ
công nghệ. (https://thesaigontimes.vn/von-fdi-chay-vao-trung-quoc-giam-
xuong-thap-nhat-18-nam/?fbclid=IwAR19-
1nl_wSdovcPQ4vYNC8EpYTVAMLDFZJ2zohjhYYEuFi1-RZP3jeUIoo)

Đối với đầu tư tải sản cố định quốc gia của Trung Quốc, theo website của
cục thống kê Trung Quốc, từ tháng 1 đến tháng 2, đầu tư tài sản cố định
quốc gia (không bao gồm hộ gia đình nông thôn) là 5.357,7 tỷ nhân dân tệ,
tăng 5,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong số đó, đầu tư tư nhân vào tài
sản cố định là 2942 tỷ nhân dân tệ, tăng 0,8% so với cùng kỳ năm
ngoái. Từ góc độ hàng tháng, đầu tư tài sản cố định (không bao gồm hộ gia
đình nông thôn) đã tăng 0,72% trong tháng2.
(http://www.gov.cn/xinwen/2023-03/15/content_5746816.htm?
fbclid=IwAR2_mpInqlEjr7uMIv3L2vBX2L-
H1xKn_nKwBPWGPkOxi6L7voz6H9pnmOI)

2. Vốn đầu tư Trung Quốc ra nước ngoài

Năm nay đánh dấu kỷ niệm 10 năm sáng kiến "Vành đai và Con đường"
được xây dựng chung. Việc cùng xây dựng "Vành đai và Con đường" là
một sáng kiến hợp tác quốc tế lớn do Chủ tịch Tập Cận Bình đề xuất, một
phần quan trọng trong kỷ nguyên chủ nghĩa xã hội mới đặc sắc Trung
Quốc của ông Tập Cận Bình, và là nền tảng thiết thực quan trọng để thúc
đẩy xây dựng một cộng đồng với tương lai chung cho nhân loại. Báo cáo
của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 20 của Đảng Cộng sản Trung Quốc
đã chỉ ra rằng "việc cùng xây dựng 'Vành đai và Con đường' đã trở thành
một sản phẩm công cộng quốc tế phổ biến và nền tảng hợp tác quốc tế",
đồng thời đưa ra yêu cầu "thúc đẩy cao -phát triển chất lượng của việc xây
dựng chung 'Vành đai và Con đường'". Kể từ khi đưa ra sáng kiến “Vành
đai và Con đường” cùng xây dựng, nó luôn tuân thủ nguyên tắc cùng tham
vấn, cùng xây dựng và cùng có lợi, với mục tiêu tiêu chuẩn cao, bền vững
và dân sinh, tập trung vào các lĩnh vực then chốt, vùng trọng điểm, công
trình trọng điểm, không ngừng xúc tiến các dự án vì dân sinh, hợp lòng dân
đã hỗ trợ đắc lực, tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy xây dựng cộng đồng
cùng chung vận mệnh nhân loại, làm thông suốt vòng tuần hoàn kép trong
nước và quốc tế.

Từ tháng 1 đến tháng 2 năm 2023, đầu tư trực tiếp phi tài chính của các
doanh nghiệp Trung Quốc vào các quốc gia dọc theo "Vành đai và Con
đường" là 27,53 tỷ nhân dân tệ, tăng 37,1% so với cùng kỳ năm trước
(tương đương 4,04 tỷ đô la Mỹ, so với cùng kỳ năm trước). -cùng kỳ tăng

6
 27,8%), chiếm 20,2% tổng vốn đầu tư so với cùng kỳ năm trước. Cùng kỳ
năm trước tăng 0,2%, chủ yếu vốn đầu tư vào các nước như Singapore,
Indonesia, Malaysia , Việt Nam, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất,
Serbia, Campuchia, Kazakhstan, Thái Lan và Ai Cập.

Về các dự án hợp đồng nước ngoài, giá trị hợp đồng của các dự án hợp
đồng mới được ký kết bởi các doanh nghiệp Trung Quốc tại các quốc gia
dọc theo “Vành đai và Con đường” là 83,69 tỷ Nhân dân tệ, giảm 24,1% so
với cùng kỳ năm ngoái (tương đương 12,28 tỷ USD). so với cùng kỳ năm
ngoái giảm 29,3%), chiếm 49% kim ngạch so với cùng kỳ; kim ngạch hoàn
thành là 69,86 tỷ nhân dân tệ, tăng 7,6% so với cùng kỳ (tương đương
10,25 tỷ đô la Mỹ, một so với cùng kỳ tăng 0,3%), chiếm 56,2% so với
cùng kỳ.
(http://hzs.mofcom.gov.cn/article/date/202303/20230303398394.shtml)

Theo thống kê của Bộ Thương mại và Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước
Trung Quốc, từ tháng 1 đến tháng 2 năm 2023, đầu tư trực tiếp nước ngoài
vào toàn ngành của Trung Quốc là 184,36 tỷ nhân dân tệ, tăng 38,7% so
với cùng kỳ năm ngoái (tương đương 27,05 tỷ đô la Mỹ, tăng 29,3% so với
cùng kỳ năm ngoái. Trong số đó, các nhà đầu tư trong nước Trung Quốc đã
đầu tư trực tiếp phi tài chính vào 1.969 công ty nước ngoài tại 146 quốc gia
và khu vực trên thế giới, với tổng vốn đầu tư là 136,04 tỷ nhân dân tệ, tăng
35,7% (tương đương 19,96 tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái)
(http://hzs.mofcom.gov.cn/article/date/202303/20230303398391.shtml)

3) Tác động chính từ việc từ bỏ chính sách “Zezo covid” đến hoạt động nhập
khẩu và đầu tư của Trung Quốc đến thế giới, khu vực và VIệt Nam

Từ đầu năm 2023, Trung Quốc đã vượt qua dịch bệnh, từng bước đưa sản
xuất, kinh doanh và đời sống xã hội trở lại bình thường. Theo dữ liệu ngày
1-3 của Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc (NBS), Chỉ số nhà quản trị
mua hàng (PMI) ngành sản xuất tăng lên mức 52,6 điểm trong tháng 2, cao
nhất kể từ tháng 4-2012. Chỉ số PMI dịch vụ cũng tăng vượt dự báo lên
56,3 điểm, cho thấy tốc độ phục hồi nhanh hơn hậu làn sóng dịch năm
2020. Để bảo đảm tương lai vững chắc, Bắc Kinh sẽ triển khai nhiều biện
pháp quyết liệt, trong đó chú trọng thu hút và tận dụng đầu tư nước ngoài.
Cùng với đó là mở rộng việc tiếp cận thị trường, tiếp tục mở cửa các lĩnh
vực dịch vụ hiện đại, cải thiện dịch vụ và tạo điều kiện thuận lợi cho việc
triển khai các dự án then chốt có nguồn tài chính nước ngoài. Trung Quốc
cũng có kế hoạch thực hiện các bước đi tiếp theo để gia nhập Hiệp định
Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cũng như
các thỏa thuận kinh tế và thương mại chất lượng cao khác, kết hợp thúc
đẩy vững chắc việc mở cửa về thể chế bằng cách chủ động thực hiện các

7
quy tắc, quy định, sự quản lý và tiêu chuẩn liên quan. Trong báo cáo tiền tệ
mới nhất, Ngân hàng trung ương Trung Quốc (PBOC) khẳng định, sẽ hỗ
trợ “bền vững” cho nền kinh tế theo hướng trọng tâm và trọng điểm.

Thứ nhất, phục hội đứt gãy chuổi cung ứng toàn cầu. Trung Quốc mở cửa
trở lại sẽ góp phần giảm đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, tắc nghẽn hàng
hóa tại các cảng biển. Hơn 10 năm qua, Trung Quốc giữ vai trò công
xưởng sản xuất lớn nhất thế giới, chiếm 30% tổng sản lượng sản xuất toàn
cầu và cung ứng nguồn hàng lớn cho thế giới thông qua đường biển. Hoạt
động thương mại thế giới khoảng 90% diễn ra trên tuyến đường biển. Việc
các thành phố kinh tế - sản xuất lớn như Thượng Hải, Quảng Châu, Thâm
Quyến dần nới lỏng sẽ thúc đẩy các hoạt động sản xuất, chế tạo và tiêu
dùng, thương mại. Đồng thời, cảng container ở Thượng Hải nếu gia tăng
công suất sẽ giúp giảm bớt gánh nặng về chuỗi cung ứng hàng hóa, chi phí
vận chuyển giảm thiểu. Đây là cảng quy mô lớn nhất thế giới, là nơi vận
chuyển hàng hóa từ Trung Quốc đến các quốc gia khác. Hơn nữa, việc
hàng hóa được thông quan vận chuyển dễ dàng cũng giúp duy trì ổn định
mối quan hệ thương mại giữa các nước trong khu vực.

Thứ hai, nhu cầu năng lượng phục hồi. Trung Quốc là quốc gia nhập khẩu
dầu thô lớn nhất thế giới, chiếm hơn 22% tổng lượng dầu nhập khẩu toàn
cầu. Nhu cầu năng lượng (xăng, dầu) dự báo sẽ trở lại mức bình thường
trong khi các hoạt động giao thông, thương mại của Trung Quốc hồi phục
hoàn toàn. Theo dự báo của các tổ chức kinh tế, giá dầu trong ngắn hạn có
thể biến động nhưng trong năm 2023 dự kiến trung bình ở mức 96
USD/thùng, cao hơn 15% so với hiện tại. Tuy nhiên, giá xăng dầu là yếu tố
bất định do đó sự thay đổi giá nhiên liệu cũng chịu ảnh hưởng bởi nhiều
yếu tố khác như suy thoái kinh tế, cuộc xung đột chính trị.... Giá xăng dầu
tăng có thể gây áp lực lạm phát toàn cầu.

Thứ ba, đầu tư nước ngoài có chiều hướng gia tăng. Giai đoạn 2015 -
2022, tổng vốn FDI đăng ký từ Trung Quốc liên tục tăng với tốc độ tăng
trưởng kép bình quân là 17%/năm. Vốn đầu tư từ Trung Quốc có xu hướng
chững lại trong 3 năm đại dịch bởi các biện pháp đóng cửa biên giới,
đường bay. Mặc dù vậy, xu hướng dịch chuyển vẫn tiếp tục khi có nhiều
dự án nổi bật từ Trung Quốc đã liên tục đầu tư mở hoặc tăng thêm vốn để
mở rộng sản xuất tại Việt Nam.

Những ảnh hưởng tới Việt Nam

Các doanh nghiệp Việt Nam được kỳ vọng hưởng lợi khi Trung Quốc mở
cửa, nối lại đường bay giữa hai nước. Theo thống kê của Công ty Chứng
khoán Agribank (Agriseco), Việt Nam nhập khẩu hơn 30% nguyên vật liệu

8
đầu vào sản xuất từ Trung Quốc chủ yếu máy móc, linh kiện điện tử,
nguyên phụ liệu dệt may, da giày.

Trong thời kỳ Trung Quốc đóng cửa, các doanh nghiệp đã gặp không ít
khó khăn do thiếu nguyên vật liệu, chi phí đầu vào tăng mạnh, hàng hóa
tắc nghẽn. Việc giá cước vận tải hạ nhiệt hơn 50% từ đầu năm, hàng hóa
lưu thông trở lại, thời gian nhập khẩu nguyên liệu không bị chậm trễ sẽ
giúp cải thiện hoạt động sản xuất, thương mại của doanh nghiệp.

Theo Agriseco, nhóm doanh nghiệp có thể hưởng lợi bao gồm cơ khí, dệt
may, da giày, điện tử, ô tô. Mặt khác, giá một số mặt hàng nguyên liệu đầu
vào có thể tăng trở lại khi nhu cầu hồi phục như sắt thép, xi măng, kim loại
cơ bản cũng sẽ cải thiện đầu ra cho doanh nghiệp. Nhóm doanh nghiệp
xuất khẩu chính vào Trung Quốc kỳ vọng sẽ phục hồi như cá tra, dệt may,
cao su.

Bloomberg ước tính khi Trung Quốc mở cửa sẽ khiến giá năng lượng tăng
20% và CPI Mỹ tăng 5,7% vào cuối năm. Agriseco cho rằng, Việt Nam có
độ mở kinh tế lớn nên giá xăng dầu tăng sẽ gây sức ép tăng lạm phát, ảnh
hưởng tăng trưởng kinh tế.

Các doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào nguyên vật liệu nhập khẩu sẽ chịu
ảnh hưởng khi giá nhiên liệu tăng do xăng, dầu chiếm khoảng 37% tổng
chi phí nguyên vật liệu nhập khẩu của Việt Nam. Giá trị hàng hóa xuất
nhập khẩu Việt Nam - Trung Quốc duy trì sự tăng trưởng các năm gần đây.
Trong đó, xu hướng Việt Nam nhập siêu từ Trung Quốc ngày càng gia
tăng.

Trung Quốc là nguồn cung cấp nguyên vật liệu chính cho nhiều ngành sản
xuất của Việt Nam như linh kiện điện tử, dệt may, hóa chất… Việc Trung
Quốc mở cửa có thể giúp cải thiện tình trạng tăng trưởng xuất nhập khẩu
đang chậm dần trong các tháng gần đây.

Riêng với thị trường Trung Quốc, giá trị xuất nhập khẩu đã tăng trưởng
chậm lại đáng kể trong năm 2022 do các chính sách kiểm soát dịch bệnh
chặt chẽ của nước này.

Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam, chiếm tỷ
trọng 16% trong tổng giá trị xuất khẩu và là thị trường nhập khẩu lớn nhất,
chiếm 28% trong tổng giá trị nhập khẩu của Việt Nam 11 tháng năm 2022.
Với đặc thù địa lý gần gũi, nguồn nguyên vật liệu nhập khẩu từ Trung
Quốc có sức cạnh tranh mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất
và xuất khẩu của Việt Nam.

9
Xét trong khu vực ASEAN, tỷ trọng giá trị xuất khẩu sang Trung
Quốc/GDP của Việt Nam là 15,3%, đứng thứ 2 trong khu vực, chỉ sau
Singapore với tỷ trọng 17%. Qua đó, Việt Nam có thể là một trong số các
nước hưởng lợi lớn nhất từ xuất khẩu khi Trung Quốc mở cửa hậu “Zero -
COVID”.

Giai đoạn 2015 - 2022, tổng vốn FDI đăng ký từ Trung Quốc liên tục tăng
với tốc độ tăng trưởng kép bình quân là 17%/năm. Vốn đầu tư từ Trung
Quốc có xu hướng chững lại trong 3 năm đại dịch bởi các biện pháp đóng
cửa biên giới, đường bay.

Mặc dù vậy, xu hướng dịch chuyển vẫn tiếp tục khi có nhiều dự án nổi bật
từ Trung Quốc đã liên tục đầu tư mở hoặc tăng thêm vốn để mở rộng sản
xuất tại Việt Nam. Trong năm 2022, số lượng dự án FDI đầu tư vào Việt
Nam vẫn tiếp tục tăng. Trung Quốc là nhà đầu tư lớn thứ ba vào Việt Nam,
chiếm 10,9% tổng vốn FDI đăng ký cấp mới trong năm (tính đến
20/12/2022).

Khi Trung Quốc mở cửa trở lại các đường bay, biên giới với Việt Nam, kỳ
vọng dòng vốn FDI từ Trung Quốc sẽ tăng trở lại. Các doanh nghiệp FDI
vẫn sẽ có xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng trong tương lai.

Do đó, Việt Nam dự báo sẽ tiếp tục hưởng lợi nhờ thu hút vốn FDI từ
Trung Quốc do khoảng cách địa lý gần và chi phí nhân công, sản xuất thấp.
Trên thực tế, dòng vốn đầu tư FDI của Trung Quốc chủ yếu thông qua các
hoạt động góp vốn, liên doanh, liên kết vào các doanh nghiệp ở Việt Nam.
Trung Quốc tập trung đầu tư vào các tỉnh gần biên giới, thuận lợi giao
thương và chủ yếu là các ngành nghề thâm dụng lao động như dệt may, da
giày. (https://tapchitaichinh.vn/trung-quoc-huy-bo-chinh-sach-zero-covid-
va-nhung-tac-dong-toi-viet-nam.html?
fbclid=IwAR091baHx4cJRO5ugwg8gYXsElsdfOcNSiSmxijFOxbx0g2IR
8L-4h48fEM)

10
11