Lý Thuyết Cô Châu

10/11/2021
CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO
Giảng viên: TS. Lê Thị Minh Châu

Email: chau.lethiminh@hust.edu.vn
Phòng C1-118, bộ môn Hệ thống Điện
1
MÔ TẢ HỌC PHẦN
1. Giới thiệu các khái niệm và vai trò của các nguồn NLTT trong HT năng lượng.
2. Trình bày về nguyên lý biến đổi NL, các phẩn tử chính, đặc điểm vận hành và
ưu điểm, nhược điểm của các HT NLTT. Khái quát các vấn đề cơ bản khi vận
hành và kết nối.
3. Hướng dẫn tính toán sơ bộ công suất phát của hệ thống.
4. Trong các bài giảng có các bài tập và ví dụ ứng dụng, các giờ trình bày và
thảo luận để hướng tới người học có kỹ năng tư duy, trình bày các chuyên đề
kỹ thuật liên quan đến các nguồn NLTT.
TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội 2
1
10/11/2021
MỤC TIÊU VÀ CHUẨN ĐẦU RA

1. Hiểu được các khái niệm cơ bản và vai trò của nguồn năng lượng tái tạo. Biết
được xu thế phát triển của các loại hình năng lượng tái tạo.
2. Hiểu được các phần tử chính và nguyên lý hoạt động của các bộ biến đổi
thường được sử dụng trong các nguồn NLTT (gió, mặt trời, địa nhiệt, sinh
khối, thuỷ điện, đại dương)
3. Biết được các yếu tố bất định tác động tới công suất phát của từng hệ thống
NLTT và cách tính toán sơ bộ công suất phát cho một số nguồn NLTT.
4. Giới thiệu một số vấn đề kỹ thuật của hệ thống điện gió và điện mặt trời khi
vận hành kết nối lưới điện.
LTMC1
CÁCH ĐÁNH GIÁ HỌC PHẦN
4
TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội
2
Slide 4
LTMC1 Le Thi Minh Chau, 10/7/2021

10/11/2021
NỘI DUNG MÔN HỌC
I CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO
II CÔNG NGHỆ PHÁT ĐIỆN
III ĐÁNH GIÁ KINH TẾ DỰ ÁN NLTT
VI THỊ TRƯỜNG ĐIỆN
V CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁC NGUỒN NLTT
CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO
3
10/11/2021
1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

Tuabin khí
NM Nhiệt điện NM Thủy điện

500/110 kV
500/220/110 kV
110/35/22kV
110/35/22kV
110/35/22kV
35/22/0,4kV
35/22/0,4kV
Moyens et petits
Consommateurs
industriels
7
CƠ CẤU NGUỒN THEO CHỦ SỞ HỮU
Nguồn: National Load Dispatch Center
4
10/11/2021

ĐẶT VẤN ĐỀ
Import from Lao
Export to
Cambodia
Cuu Long
Nam Con Son

PM3-CAA
TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội Nguồn: National Load Dispatch Center 9
10
5
10/11/2021
11
12
6
10/11/2021
NHU CẦU ĐIỆN TỪ NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO
13
13
TIỀM NĂNG MẶT TRỜI VÀ GIÓ
14
14
7
10/11/2021
CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO
15
15
ĐẶT VẤN ĐỀ
Công suất đặt và công suất phát lớn nhất của điện mặt trời (Cập nhật:
June 30, 2019)
4439
4110
4500 Pmax P_instal
4000 3570
3323 3394
3500 2834
3000
2231
2500
MW
1780
2000
1097
1500 882
712
1000 559
398
84 84 84 84 174 174 174 211 260 260 260 260 260 310
500
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
Tuần
Bản đồ bức xạ mặt trời tại Việt Nam (J. Polo et al., 2015). Tỉnh, thành phố MWac Tỉnh, thành MWac Tỉnh, thành phố MWac
phố
Ninh Thuan 983.4
Quang Tri 40
Ha Tinh 40.3 Binh Thuan 892.3
Hue 35
Thanh Hoa 29 Tay Ninh 628.5
Quang Ngai 57.6
Long An 224.5
9.35 Uscents/kWh SUM 69.3 Phu Yen 375.3
Ba Ria – Vung Tau 232.5
Binh Dinh 80.2
An Giang 176
Khanh Hoa 188.4
Tra Vinh 140
11/2017/QĐ-TTg: Cơ chế khuyến khích phát triển các dự Gia Lai 61
SUM 3277.2
án điện mặt trời tại Việt Nam (Ngày hết hạn: 30/6/2019) Dak Lak 167.8
Dak Nong 86
TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội SUM 1091.3
16
16
8
10/11/2021
NLTT TRONG GIAI ĐOẠN 2020-2021
17
17
TỔNG SƠ ĐỒ ĐIỆN 8 - QUY HOẠCH ĐIỆN ĐẾN 2045
18
18
9
10/11/2021
TỔNG SƠ ĐỒ ĐIỆN 8 - QUY HOẠCH ĐIỆN ĐẾN 2045
19
19

1.2 PHÂN LOẠI CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG
1.2.1 PHÂN LOẠI THEO KHẢ NĂNG TÁI SINH CỦA CÁC NGUỒN NL
 Nguồn năng lượng không tái tạo:
- Trữ lượng của nó hầu như không được bổ sung, sử dụng đến đâu là hết đến đấy.
- Những nguồn NL mà ngày nay được tiêu dùng nhanh hơn là được tạo ra rất nhiều.
- Quá trình hình thành chúng kéo dài hàng triệu năm.
- Trữ lượng của các nguồn năng lượng này đang bị cạn kiệt nhanh chóng.
 Nguồn năng lượng tái tạo

- Những nguồn liên tục mà theo chuẩn mực của con người là vô hạn.
- Trữ lượng được bổ sung liên tục nên không bao giờ cạn kiệt hoặc tốc độ cạn kiệt rất chậm.
- Phần lớn các dạng năng lượng tái tạo đều có nguồn gốc từ Mặt Trời và Mặt Trời cũng là nguồn
năng lượng tái tạo lớn nhất trên Trái Đất.
20
20
10
10/11/2021

1.2 PHÂN LOẠI CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG
1.2.2 PHÂN LOẠI THEO TIÊU DÙNG
 Theo các giai đoạn của quá trình khai thác và sử dụng người ta phân năng lượng
thành năng lượng sơ cấp, năng lượng cuối cùng và năng lượng hữu ích.
 Năng lượng sơ cấp:

- Dạng NL tiềm ẩn trong các vật thể như than, dầu, khí thiên nhiên, hạt nhân
nguyên tử, thuỷ năng.
- Muốn sử dụng chúng cần có những công nghệ chế biến khác nhau.
 Năng lượng cuối cùng

- Dạng NL lấy từ những sản phẩm đã được chế biến ra từ NL sơ cấp và có thể
đưa trực tiếp vào các thiết bị sử dụng NL để dùng cho những mục đích khác nhau.
21
21

1.2.2 PHÂN LOẠI THEO TIÊU DÙNG
 Năng lượng hữu ích là năng lượng cần thiết cho sản xuất và tiêu dùng như
nhiệt năng, động lực, hơi nước, chiếu sáng… , được biến đổi ra từ các dạng
năng lượng cuối cùng thông qua các thiết bị sử dụng năng lượng.
22
22
11
10/11/2021
23
23
1.2.3 PHÂN LOẠI THEO Ý NGHĨA VẬT LÝ

- Năng lượng phân loại theo nhiệt năng, cơ năng, hoá năng,
quang năng, thế năng, động năng, điện năng, …)
- Các dạng năng lượng này lại có thể biến đổi từ dạng này sang
dạng khác:
- Nhiệt biến thành cơ trong động cơ hơi nước
- Cơ biến thành điện trong máy phát điện
- Điện biến thành cơ trong động cơ điện
- Điện biến thành quang trong bóng đèn
- Quang biến thành điện trong pin quang điện
- Thế năng biến thành động năng trong thác nước v.v…
24
12
10/11/2021

 Trữ lượng các nguồn năng lượng truyền thống đang ngày càng giảm.
 Nhu cầu sử dụng năng lượng của thế giới tiếp tục tăng trong các thập kỷ qua.
 Sau cuộc khủng hoảng dầu lửa đầu tiên 1974, thế giới mới khởi động cho sự hỗ
trợ ngành năng lượng tái tạo
 Nguồn năng lượng chủ yếu: nguồn năng lượng truyền thống (than đá, dầu mỏ,
khí đốt,...) => các nguy cơ:
 Môi trường (đốt cháy các dạng hóa thạch => CO2, SO2 gây ô nhiễm);
 Ảnh hưởng xã hội và sức khỏe con người;
 Biến đổi khí hậu, trái đất nóng lên, băng tan làm mực nước biển dâng,…
=> Hiệu ứng nhà kính

25

 Các số liệu do cơ quan
Năng lượng quốc tế (IEA)
ước tính lượng khí thải
CO2 trong năm 2021 sẽ
tăng gần 5% lên mức 33 tỷ
tấn.
 Giám đốc điều hành IEA

dự đoán lượng khí thải
carbon sẽ tăng 1,5 triệu
tấn trong năm 2021 chủ
yếu là do gia tăng việc
sử dụng than đá trong
sản xuất năng lượng,
đặc biệt là tại khu vực
châu Á.
26
13
10/11/2021

 Hiệp định Kyoto liên quan Công ước khung Liên Hiệp Quốc về Biến đổi Khí hậu
 Kể từ tháng 9/2011 đã có khoảng 191 nước
 Việt Nam đã phê chuẩn Nghị định thư Kyoto ngày 25/9/2005
 Chỉ có Năng lượng tái tạo mới đủ điều kiện giúp nhân loại giải quyết lâu bền
những vấn đề trọng yếu sau đây:
 Chống hiệu ứng nhà kính (thay đổi khí hậu).
 Phát triển bền vững kinh tế và xã hội (đem lại nhiều công ăn việc làm).
 Dành dụm các nguồn hóa thạch.
 Tránh những tai biến quan trọng, những cơn khủng hoảng địa lí về dầu, khí, hạt
nhân có thể gây ra chiến tranh.
 Hạ mức sản xuất chất thải phóng xạ và sự lan rộng vũ khí nguyên tử.
27

1.1 NĂNG LƯỢNG LÀ GÌ?
Năng lượng là khả năng làm thay đổi trạng
thái hoặc thực hiện công năng lên một hệ vật
chất.
Năng lượng được biểu hiện dưới nhiều dạng

kháng nhau: cơ năng, hóa năng, quang năng,
nhiệt năng, điện năng.
Năng lượng là một dạng tài nguyên vật chất xuất phát từ hai nguồn chủ yếu: Năng lượng mặt
trời và năng lượng lòng đất.
28
14
10/11/2021

 Năng lượng mặt trời : bức xạ mặt trời, năng lượng sinh học (sinh khối động thực vật),
năng lượng chuyển động của khí quyển và thuỷ quyển (gió, sóng, các dòng hải lưu,
thuỷ triều, dòng chảy sông...), năng lượng hoá thạch (than, dầu, khí đốt, đá dầu).
 Năng lượng lòng đất: nguồn địa nhiệt, núi lửa và năng lượng phóng xạ tập trung ở các
nguyên tố như U, Th, Po,...
 “Về cơ bản, năng lượng được chia thành hai loại, năng lượng chuyện hóa toàn phần
(không tái tạo) và năng lượng tái tạo dựa trên đặc tính của nguồn nhiên liệu sinh ra
nó.”
 Năng lượng SẠCH (NL tái tạo): năng lượng được sản xuất từ quy trình không gây hại
cho môi trường, hoặc được sản xuất từ quá trình làm sạch môi trường, hoặc được sản xuất
từ quá trình tổng hợp các nguồn năng lượng trong tự nhiên và không gây hại cho môi
trường.
29

1.3. KHÁI NIỆM CHUNG VỀ NL TÁI TẠO
 Các dạng năng lượng có khả năng tái tạo được tức là trữ lượng của chúng
được bổ sung liên tục => còn gọi là năng lượng lựa chọn, năng lượng thay
thế hay năng lượng xanh
 NL tái tạo được hiểu là người năng lượng vô hạn. Vô hạn có hai nghĩa:
 Năng lượng không cạn kiện vì sự sử dụng của con người.
 Tự tái tạo trong thời gian ngắn và liên tục.
 Nguyên tắc cơ bản của việc sử dụng NLTT là tách một phần năng lượng từ
các quy trình diễn biến liên tục trong môi trường và đưa vào sử dụng. Các
quy trình này được thúc đẩy đặc biệt là từ Mặt trời.
30
15
10/11/2021
1.4. NGUỒN GỐC CÁC NGUỒN NLTT

 Phân loại theo nguồn gốc sinh ra
 Nguồn gốc từ bức xạ của mặt trời
 Nguồn gốc từ nhiệt năng của trái đất
 Nguồn gốc từ động năng hệ Trái Đất – Mặt trăng
Nguồn gốc từ bức xạ của Mặt trời
 NL mặt trời thu được trên Trái đất là NL của dòng bức xạ điện từ. Có thể trực
tiếp thu lấy NL này thông qua:
 Hiệu ứng quang điện, chuyển NL các photon của Mặt trời thành điện năng
(pin mặt trời)
 NL photon cũng có thể được hấp thụ để làm nóng vật thể - nhiệt năng (bình
đun nước nóng MT, làm sôi nước trong tháp MT của NM điện MT
31

Nguồn gốc từ bức xạ của Mặt trời
 Hạt photon hấp thụ và chuyển hóa thành NL trong các liên kết hóa học của các
phản ứng quang hóa => Quá trình quang hợp => quá trình này được cho là
dự trữ NLMT vào các nguồn nhiên liệu hóa thạch.
 NL MT được hấp thụ bởi thủy quyển và khí quyển TĐ để sinh ra các hiện tượng
khí tượng học chứa các dạng dự trữ NL có thể khai thác được (Dòng chảy của
gió, khí là quay tuabin gió - cối xay gió, chuyển động sóng biển)
 Thế năng của nước mưa được dự trữ ở các đập nước và chạy máy phát điện (cối
xay nước, nhà máy điện dùng dòng hải lưu)=> thủy điện.
 Đại dương nóng hơn không khí vào ban đêm và lạnh hơn không khí vào ban
ngày => khai thác chện lệch nhiệt độ để chạy các động cơ nhiệt trong các nhà
máy điện dung nhiệt lượng của biển.
32
16
10/11/2021

 Khí nhiệt năng hấp thụ từ photon của MT làm bốc hơi nước biển, một phần NL
đó được dự trữ sử dụng tách muối ra khỏi nước biển. Nhà máy nhiệt điện dùng
phản ứng nước ngọt – nước mặn thu lại phần NL này khi đưa nước ngọt của
dòng sông trở về biển
Nguồn gốc từ nhiệt năng của trái đất

 Địa nhiệt: năng lượng được tách ra từ nhiệt trong lòng Trái Đất.
 Nguồn gốc từ sự hình thành ban đầu của hành tinh, từ hoạt động phân hủy phóng
xạ của các khoáng vật, và từ năng lượng mặt trời được hấp thụ tại bề mặt Trái Đất.
 Năng lượng nhiệt có được thông qua các phản ứng phân rã hạt nhân âm ỉ trong lòng
đất => nhà máy nhiệt địa nhiệt và sưởi ấm địa nhiệt
33
Nguồn gốc từ động năng hệ Trái Đất – Mặt Trăng
 Trường hấp dẫn không đều trên Trái Đất không đều gây ra bởi Mặt trăng
+ trường lực quán tính ly tâm không đều trên bề mặt thủy quyển của
Trái đất + Trái Đất quay quanh Mặt Trăng => mực nước biển tại một
điểm trên TĐ dâng lên hạ xuống trong ngày => hiện tượng thủy triều
 Sự nâng hạ của nước biển -> chuyển động các NMĐ trong các NM thủy
triều
34
17
10/11/2021
1.5. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO
1. Năng lượng Gió
2. Năng lượng Mặt Trời
3. Năng lượng Thủy điện nhỏ
4. Năng lượng Sinh khối
5. Năng lượng Địa nhiệt
6. Năng lượng Đại dương
35
Các ứng dụng của năng lượng mới và tái tạo
Ứng dụng của năng lượng mặt trời

 Sản xuất nước nóng
 Sấy bằng nhiệt mặt trời
 Sưởi ấm
 Nguồn điện pin mặt trời nối lưới
Ứng dụng của năng lượng thuỷ điện nhỏ
 Tuabin nước chạy máy phát điện
 Tuabin kéo bơm
Ứng dụng của năng lượng gió

 Động cơ gió phát điện
 Động cơ gió bơm nước
36
18
10/11/2021
Các ứng dụng của năng lượng mới và tái tạo

Ứng dụng của năng lượng sinh khối
 Khí sinh học có rất nhiều ứng dụng như thắp sáng, dùng làm nhiên liệu đun nấu,
phát điện, v.v... Ngoài ra công nghệ khí sinh học còn là một công nghệ làm sạch môi
trường.
Ứng dụng của năng lượng địa nhiệt
 Năng lượng nhiệt có thể cho qua tuabin để phát điện, các chất lỏng địa nhiệt
cũng được dùng để tạo ra nguồn nhiệt cho các quá trình công nghiệp như sản xuất
hoá chất hay đun nấu. Nhiệt và hơi nước từ nguồn địa nhiệt cũng được sử dụng
cho sưởi ấm chuồng trại chăn nuôi gia súc, gia cầm hay sử dụng trong các nhà kính
trồng rau quả...vv.
Ứng dụng của năng lượng đại dương
 Phát điện khi thuỷ triều lên, xuống
 Nhà máy nhiệt điện đại dương, máy phát điện sóng biển
37
38
38
19
10/11/2021
1.5. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

Đặc trưng các nguồn năng lượng tái tạo
 Về mặt kỹ thuật:
 Năng lượng tái tạo thường có nguồn gốc từ Mặt Trời, Mặt Trăng và
Trái đất
 Năng lượng tái tạo là loại năng lượng không bao giờ cạn kiệt theo
cách nói thông thường và theo chuẩn mực của con người.
 Năng lượng tái tạo thường không ổn định, lúc có lúc không, lúc mạnh
lúc yếu phụ thuộc vào nguồn năng lượng thiên nhiên.
 Năng lượng tái tạo thường không phát thải các chất độc hại nên khi sử
dụng chúng sẽ có lợi cho môi trường
39
Đặc trưng các nguồn năng lượng tái tạo
 NLTT trừ các nguồn thuỷ năng lớn ra còn lại thường là nguồn NL phân
tán, nhỏ lẻ, rất phức tạp khi hoà vào lưới điện. Khi kết nối vào lưới điện dễ
gây ra các vấn đề về chất lượng điện năng (dao động chậm về điện áp,
dao động nhanh hoặc các bước nhảy vọt về điện, nhấp nháy điện, phát
sóng hài và các sóng hài đa hài, không cân bằng, gây nhiễu lên các hệ
thống tín hiệu), ảnh hưởng đến độ nhạy và độ chọn lọc của toàn bộ hệ
thổng bảo vệ,...
 Về mặt kinh tế:
 Giá thành của các thiết bị thu hồi NLTT còn khá cao nên nếu không có sự tài
trợ thì chúng rất khó cạnh tranh với các nguồn NL truyền thống.
 Ảnh hưởng đến cơ chế giá mua bán điện.

40
20
10/11/2021
LỢI ÍCH VÀ KHÓ KHĂN THÁCH THỨC

Lợi ích
 Môi trường (Giảm phát thải CO2, hiệu ứng nhà kính,...)
 Năng lượng (Cung cấp năng lượng sạch, an ninh năng lượng,...)
 Kinh tế - Xã hội (việc làm, kinh doanh, đầu tư,...)
New and Renewable Energy in Power System-NREPS

41

Khó khăn thách thức
 Các nguồn điện NLTT (gió, mặt trời,...): dựa vào những nguồn tài
nguyên không kiểm soát được nên phụ thuộc rất nhiều vào khí hậu, thời
tiết và địa điểm xây dựng, tạo ra nhiều khó khăn khi kết nối vào HTĐ đặc
biệt với quy mô lớn.
 Chất lượng điện năng:

 Dao động điện áp, tần số, sóng hài phát sinh từ các bộ biến đổi của nguồn NLTT.
 Việc duy trì ổn định điện áp khi vận hành các nguồn NLTT cần thiết phải đặt
thêm các thiết bị bù linh hoạt trong vận hành làm tăng thêm chi phí.
42
21
10/11/2021

 Tính khả dụng của nguồn điện:
 Nguồn NLTT phụ thuộc thời tiết, tốc độ gió nên Công suất biến động nhanh.
 Biến động công suất phát: lớn, nhanh
 Số liệu: Báo cáo tháng 5/2018 của World Bank về kết quả nghiên cứu sơ bộ "Tích hợp
các mục tiêu NLTT vào HTĐ của Việt Nam", để đạt được mục tiêu phát triển NLTT theo
Quy hoạch điện VII (hiệu chỉnh) thì độ tin cậy của HTĐ không bị tác động lớn đến năm
2030, nhưng đến 2035 sẽ phải đầu tư thêm khoảng 3 tỷ USD cho nguồn công suất dự
trữ. Trong trường hợp giảm phát thải CO2 ở mức 25%, giảm nhiệt điện than khoảng
10%, thì phải đầu tư 49 tỷ USD chủ yếu cho nguồn NLTT và khoảng 12 tỷ USD cho
nguồn công suất dự trữ của HTĐ đến năm 2035.
43
Khó khăn thách thức: Sự thay đổi liên tục công suất phát theo giờ và ngày
44
22
10/11/2021

 Khả năng dự báo nguồn NLTT:
 Dự báo là một vấn đề rất quan trọng của hệ thống quản lý năng lượng đối với việc
lập kế hoạch vận hành, quy hoạch phát triển HTĐ nhằm đảm bảo sự ổn định và độ
tin cậy cao.
 Dự báo nguồn (nguồn NLTT) so với dự báo phụ tải?
Point Forecast Uncertainty Forecast
45

 Địa điểm xây dựng các nhà máy điện NLTT:
 Nhà máy điện NLTT quy mô lớn chiếm một diện tích đáng kể (ví dụ: 35 MW điện mặt
trời ở Phong Điền chiếm 45 ha đất).
 Việc chọn địa điểm xây dựng nhà máy điện NLTT sẽ kéo theo nhiều yếu tố ảnh hưởng
đến việc tích hợp nó vào lưới điện: chi phí, khả năng phát điện của nguồn NLTT (phụ
thuộc rất nhiều vào thời tiết, khí hậu tại địa điểm xây dựng nguồn NLTT), khả năng
truyền tải.
 Việt Nam chưa có kinh nghiệm trong vận hành tích hợp nguồn điện gió, mặt trời với tỷ
trọng cao trong hệ thống điện => gặp khó khăn trong giai đoạn đầu vận hành.
 Cơ chế, chính sách, thủ tục...
46
23
10/11/2021
GIẢI TỎA CÔNG SUẤT

CÁC NGUỒN NLTT
47
GIẢI TỎA CÔNG SUẤT CÁC NGUỒN NLTT
Công suất nguồn NLTT lớn nhưng khả năng giải tỏa thấp
48
24
10/11/2021
LƯỚI ĐIỆN KHU VỰC NINH THUẬN, BÌNH THUẬN

Trạm 500 kV Vĩnh Tân
quá tải
Các nhà máy

NLTT tập
trung nhiều
49
QUÁ TẢI LƯỚI ĐIỆN

 Quá tải MBA 500kV Di Linh: tải~200% khi phát tối đa các nguồn
50
25
10/11/2021
KHẢ NĂNG GIẢI TỎA CÔNG SUẤT CÁC NGUỒN NLTT

Năm 2025 Năm 2030
Tỉnh
CS đã đăng ký CS đã phê Khả năng giải CS đã đăng ký CS đã Khả năng
(MWAC) duyệt (MWAC) tỏa (MWAC) (MWAC) phê duyệt giải tỏa
(MWAC) (MWAC)
Ninh thuận 2562 1755 550 - 600 2980 1753 750 - 890
Bình Thuận 2391 1151 700 - 850 2782 1151 980- 1170
Phú Yên 1216 0 ~100 1216 0 100 - 170
Khánh Hòa 488 125 80 - 125 488 125 125
Đăk Lăk 1918 111 600 - 640 2335 111 980 -1290
Tây Ninh 835 456.7 835 2085 1706.7 ~1700
Lâm Đồng 300 0 0 300 0 0
Cà Mau 517.8 0 400 - 450 517.8 0 500
 Trong tương lai, công suất phê duyệt nguồn NLTT tăng cao ở hầu hết các tỉnh nhưng khả
năng giải tỏa công suất vẫn còn gặp nhiều khó khăn do cơ sở hạ tầng lưới điện.
51
26
10/18/2021
NĂNG LƯỢNG GIÓ

TS. Lê Thị Minh Châu - ĐH Bách Khoa Hà Nội 1
NĂNG LƯỢNG GIÓ TRÊN THẾ GIỚI

VÀ VIỆT NAM
1 Giới thiệu chung
2 Cấu tạo và nguyên lý hoạt động
3 Phân loại Tuabin gió
4 Tiềm năng phát triển NLG ở VN
5 Kết luận
2
1
10/18/2021
I GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NĂNG

LƯỢNG GIÓ
1.1 SỰ HÌNH THÀNH NĂNG LƯỢNG GIÓ
Khái niệm về Gió:
- Gió là một dạng của năng lượng mặt trời.
- Sinh ra do mặt trời đốt nóng khí quyển, do trái đất

xoay quanh mặt trời và do sự không đồng đều trên bề
mặt trái đất. Luồng gió thay đổi tuỳ thuộc vào địa hình
trái đất, luồng nước, cây cối,….
3
TS. Lê Thị Minh Châu - ĐH Bách Khoa Hà Nội

Sự hình thành của gió:
Không khí giữa xích
đạo và 2 cực cũng
Bức xạ Mặt Trời như không khí giữa
chiếu xuống mặt ban ngày và mặt
bề mặt Trái Đất ban đêm của Trái Đất
không đồng đều di động
Một nửa bề mặt Bức xạ Mặt Trời

của Trái Đất,ban ở các vùng gần
đêm, bị che khuất xích đạo nhiều
không nhận được bức hơn là ở các cực
xạ của Mặt Trời
Áp suất không
khí giữa xích đạo
và 2 cực khác
nhau 4
2
10/18/2021
Khái niệm về Năng lượng Gió:

Động năng của luồng không khí di chuyển trong bầu khí
quyển Trái Đất. NL Gió có nguồn gốc từ NL Mặt trời. Gió là
năng lượng tái tạo không bao giờ cạn.
Năng lượng gió được

mô tả như một quá
trình,nó được sử dụng
để phát ra năng lượng
cơ hoặc điện.
5
1.2. Đặc trưng nguồn NL gió
Ưu điểm:
 Nguồn NL tái tạo hoàn toàn và sạch, trong quá trình sử

dụng NL gió không gây ô nhiễm không khí, mưa axits,
chất thải, không gây bức xạ và phá hỏng tầng ôzôn...
 Giúp làm tăng trưởng kinh tế vùng sâu vùng xa.
 Nguồn nhiên liệu vô tận: chỉ cần áp đặt 6% trên những

vùng có nhiều gió ở Hoa Kỳ cũng có thể cung cấp 150%
điện năng của Hoa Kỳ hiện tại căn cứ theo ước tính của
Bộ Năng lượng Hoa Kỳ.
6
3
10/18/2021

Ưu điểm:
 Giá thành thấp: Theo ước tính của Bộ Năng lượng Hoa
Kỳ, vào năm 2020 giá điện từ NL Gió sẽ rẻ hơn bất cứ
giá điện từ các nguồn khác như than, dầu hay
biomass...
 Làm sạch không khí, giảm thiểu hiệu ứng nhà kính:
Điện năng từ gió giúp làm giảm ô nhiễm không khí so
với các nguồn điện năng khác (không thải ra CO2 hay
các khí độc như CO ảnh hưởng đến môi trường và sức
khỏe người dân)
 Sử dụng được ở mọi nơi. Tạo ra các khu du lịch bằng

các cánh đồng gió
7
Chiếm nhiều diện tích,

ảnh hưởng tới cảnh quan Nguồn năng lượng
thiên nhiên, hệ sinh thái, không ổn định,phụ thuộc
gây ô nhiễm tiếng ồn. vào thiên nhiên.
Nhược điểm
Điện năng được sản

Vốn đầu tư ban đầu
xuất ra từ năng lượng
cao
gió khó kiểm soát
8
4
10/18/2021
1.3. Lịch sử phát triển NL Gió
Năng lượng gió đã Trước Bây

được sử dụng từ đây Di chuyển giờ
hàng ngàn năm nay Sản xuất
thuyền
có nhiều ứng dụng điện năng
buồm
trong thực tiễn cả Với ưu thế
trước đây và bây Tạo động
không gây
giờ. năng quay
ô nhiễm
cối xay gió
môi trường
5000 năm trước Công Nguyên,người

Ai Cập đã vận dụng làm lực đẩy tàu
thuyền trên sông Nile
Vào 200 năm trước CN,người Ba Tư

và Trung Hoa dùng cánh quạt gió để
dẫn thủy nhập điền
Đến thế kỷ XIV,cối xay gió đã được

sử dụng ở Hà Lan để rút nước từ các
khu vực của đồng bằng sông Rhine
10
10
5
10/18/2021
11
Năm 1990,ở Đan Mạch

2500 cối xay gió chạy máy bơm,ước tính công suất
khoảng 30MW
Năm 1908,ở Hoa Kỳ

Cối xay gió đầu tiên cho sản xuất điện,72 tuabin với công
suất từ 5kW20kW
Năm 1931
Italia,Liên Xô phát triển máy phát điện trục ngang với
công suất 100kW cao 30m kết nối lưới đia phương 6,3kV
12
12
6
10/18/2021
Tuabin gió đầu tiên nối lưới

điện vương quốc Anh được
xây dựng năm 1954
Năm 1970, cuộc khủng hoảng dầu mỏ

tạo nên một thị trường mới cho nguồn
năng lượng tái tạo. Tuabin gió được
các chính phủ Bắc Mỹ,châu Âu đầu tư
nghiên cứu phát triển hơn.
13
13
Nhu cầu sử dụng điện năng ngày càng cao
Các yếu tố
chính thúc Không gây ô nhiễm môi trường khi sử
dụng
đẩy phát
triển năng
lượng gió Công nghệ chế tạo tua bin ngày càng
phát triển và hoàn thiện
Giúp phát triển địa phương và tạo cơ hội

nghề nghiệp
14
14
7
10/18/2021
1.4. Phương thức SX điện gió hiện nay
15
16
8
10/18/2021
II CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG

2.1. Cấu tạo tuabin gió
Cánh turbine: là để
nâng cao khả năng
hứng gió.
Công suất tuabin

Cánh gió tăng theo kích
turbine thướt cánh và chiều
cao cột tháp.
17
17
Cánh Tuabin
18
9
10/18/2021
Cánh Tuabin
19
Cánh Tuabin
LTMC1
- Tuabin gió trên đất liền quy mô lớn: công suất từ 3 – 9,5 MW, chiều cao có
thể đạt 178m, đường kính cánh quạt có thể 137m.
- GE thử nghiệm tuabin gió ngoài khơi 12MW, với đường kính 220
20
10
Slide 20

10/18/2021
- Rotor:
Rotor Khi gió
thổi đến
cánh quạt
làm rotor
quay dẫn
đến quay
máy phát.
21
21
- Pitch:
Pitch
Điều
chỉnh góc
nghiêng
của cánh
quạt, hoạt
động nhờ
động cơ
hoặc cơ
cấu thủy
lực.
22
22
11
10/18/2021
- Bộ
hãm:
Giảm
tốc độ
turbine
Bộ hãm hoặc
dừng
rotor
khẩn cấp
23
23
Trục tốc độ
thấp
Trục tốc
độ cao
24
24
12
10/18/2021
- Hộp số: Biến đổi tốc

độ rotor cánh turbine
sang tốc độ rotor máy
phát thông qua trục
Hộp số
quay tốc độ cao và thấp.
- Tăng tốc độ quay từ
30 đến 60 vòng/ phút
lên 1200 đến 1500
vòng/ phút -> yêu cầu
của hầu hết các máy
phát điện sản xuất ra
điện.
Rất đắt tiền và là một
phần của bộ động cơ
và tuabin gió.
25
25
- Máy phát:
Chuyển đổi
momen
quay nhận
Máy phát được từ
cánh rotor
thành điện
năng.
26
26
13
10/18/2021
- Bộ điều khiển:
Khởi động động cơ
ở tốc độ gió hoặc
Bộ điều dừng động cơ
khiển
- Bộ điều khiển sẽ
khởi động động
cơ ở tốc độ gió
khoảng 12 km/h
đến 22 km/h và
tắc động cơ
khoảng 104 km/h
bởi vì các máy
phát này có thể
phát nóng.
27
27
- Đo tốc độ
Đo tốc
gió: Đo tốc độ
độ gió gió, truyền tín
hiệu về hệ
thống điều
khiển, thường
sử dụng thiết
bị đo gió kỹ
thuật số.
28
28
14
10/18/2021
-Đuôi định
hướng (wind
yane):
Là thiết bị
xác định
hướng gió
và gửi tín
hiệu về hệ
Đuôi định
thống điều
hướng khiển.
29
29
- Điều
khiển độ
lệch (Yaw
drive):
Giữ cho
rotor luôn
hướng về
Điều khiển
độ lệch hướng gió
chính.
30
30
15
10/18/2021
Pitch : Thiết bị này nhằm làm cho cánh gió có thể lật,
xoay…để điều chỉnh tốc độ
Thiết bị Yaw :có chức năng khi tốc độ gió nhỏ hơn tốc độ
giới hạn khi thiết kế thì nó điều chỉnh cho rotor đối điện với
nguồn gió khi gió thay đổi.Ngược lại khi tốc độ gió vượt quá giới
hạn cho phép thì nó sẽ dịch chuyển rotor ra khỏi hướng gió
31
Động cơ điều chỉnh

hướng tuabin (Yaw
motor) : động cơ điều
chỉnh tuabin đúng
theo hướng gió bằng
Động cơ
cách điều chỉnh rotor
điều khiển
đối diện với hướng
gió khi gió thay đổi
32
32
16
10/18/2021
1. Cấu tạo
33
33
Tháp (tower)
34
17
10/18/2021
35
NĂNG LƯỢNG GIÓ
36
18
10/18/2021
NĂNG LƯỢNG GIÓ
37
38
19
10/18/2021
39
40
20
10/18/2021
2.2. Nguyên lý hoạt động
Wind vane (đuôi định hướng) đưa tín hiệu đến Yaw motor (động cơ điều
khiển) để giữ cho rotor luôn hướng về hướng gió chính thông qua Yaw drive
(điều khiển độ lệch). Gió thổi làm quay cánh quạt dẫn đến rotor quay, thông
qua trục quay tốc độ thấp truyền động đến trục quay tốc độ cao thông qua hộp
số. Trục tốc độ cao quay kéo theo rotor máy phát quay tạo ra điện.
41
41
III PHÂN LOẠI TUABIN GIÓ

3.1. Phân loại theo trục tuabin
42
42
21
10/18/2021
43
44
22
10/18/2021
3.2. Phân loại theo thiết kế
Số lượng cánh: một – hai cánh, ba cánh, nhiều cánh,…
45
3.3. Phân loại theo máy phát
Các loại MFĐ sử dụng trong

HT điện NLTT
Tốc độ cố định Tốc độ thay đổi
46
23
10/18/2021
Loại A: Máy phát điện gió có vận tốc cố định (máy phát cảm ứng
vận tốc cố định – FSIG).
 FISG sử dụng một máy phát điện cảm ứng lồng sóc. Khi máy
phát vận hành tại tốc độ quá đồng bộ với độ trượt từ 1-2% có
thể xem như vận tốc không đổi hoặc cố định.
 Tốc độ quạt của tuabin gió cố định, xác định bởi tần số của lưới
điện cung cấp, tỷ số truyền và thiết kế máy phát điện
 Hấp thụ CSPK để tạo ra từ trường =>lắp đặt bộ tụ bù để cung
cấp phần nhu cầu CSPK của máy phát, giảm gánh nặng cho lưới
điện tại điểm kết nối.
47
47
Loại B: Máy phát điện gió có vận tốc thay đổi giới hạn
 Sử dụng một máy phát cảm ứng rotor dây quấn và một biến trở
bên ngoài được nối với mạch điện rotor. Biến trở ngoài được điều
khiển bằng một mạch điện tử và được gắn trên rotor => có thể
thay đổi điện trở rotor do đó kiểm soát được độ trượt => công
suất của động cơ được kiểm soát.
 Phạm vi điều khiển tốc độ của rotor phụ thuộc vào dải biến đổi
biến trở, thông thường phạm vi từ 0 đến 10% tốc độ đồng bộ.
 Loại này thâm nhập vào thị trường kém nhất
48
48
24
10/18/2021
Loại C: Máy phát điện DFIG là máy phát điện cảm ứng rotor dây
quấn kích từ kép.
Để có thể vận hành với vận tốc thay đổi, ta đưa một điện áp thay đổi vào
rotor tại tần số trượt. Điện áp đưa vào rotor có được bằng cách sử dụng
hai bộ biến tần nguồn áp (VSC) trên cơ sở chỉnh lưu cầu toàn phần IGBT,
được kết nối thông qua một bộ góp DC.
49
49
Loại D: Máy phát điện là loại FDC
Máy phát điện nối trực tiếp với lưới điện thông qua bộ biến đổi tần số. Tần
số thay đổi từ đầu cực máy phát thành dòng điện AC tần số cố định. Sơ đồ
này ít gây ra méo dạng sóng hài. Toàn bộ công suất của máy phát đi qua
bộ biến đổi AC/DC/AC.
Hiện đại và được sử dụng nhiều nhất
50
50
25
10/18/2021
51
Công suất gió

 Động năng của không khí chuyển động với vận tốc v:
E = ½mv2, Nm/s
m: khối lượng của dòng không khí chuyển động
v: vận tốc chuyển động
 Khối lượng không khí đi qua một mặt phẳng hình tròn vuông góc
với chiều gió là:
m  .V  . A.v.t
Với:
- ρ mật độ không khí (kg/m3), tại 150C và 1
atm, ρ = 1,225 kg/m3
- A là diện tích vòng quay cánh quạt,
- v là vận tốc gió,

- t là thời gian 52
52
26
10/18/2021
Công suất gió

E 1
P  A . . v 3
t 2
Mật độ không khí
h
353
 e 29.3(T  273) kg / m3
T  273
T: Nhiệt độ không khí (Celsius).
h: Độ cao của gió trên mực nước biển (m).
P = f(v)
P(W)
TS. Lê Thị Minh Châu - ĐH Bách Khoa Hà Nội v(m/s) 53
53
Công suất gió
54
27
10/18/2021
3.3. Tính toán sơ bộ trong thiết kế

VD1: Tính toán công suất phát của 01 tuabin gió
Biết rằng độ cao tại đây là 150m, vận tốc gió đạt 8m/s,
nhiệt độ môi trường 300C. Tuabin gió sử dụng loại có
bán kính 41m.
Mật độ không khí tại khu vực được tính theo công thức:
h 150
353 29,3.(T 273) 353 29,3.(30273)
 .e  .e  1,1455(kg / m3 )
T  273 30  273
Trong đó: h: độ cao của khu vực

T: nhiệt độ môi trường
Từ đó ta có công suất của luồng gió được tính bởi:

55
55
Công suất của luồng gió
Như vậy công suất của tuabin gió ứng với cánh quạt có
bán kính 41m là:
1 1
Ρ = . 𝜋. 𝑟 . 𝜌. 𝑣 = ∗ 3,14 ∗ 41 ∗ 1,1455 ∗ 8
2 2
≈ 1,548647(𝑀𝑊)
Trong đó: v: vận tốc gió
ρ: mật độ không khí
56
56
28
10/18/2021
57
57
- Giả sử hiệu suất thực tế của cánh quạt và roto đạt

40%, hộp số 95%, hiệu suất máy phát đạt 70%
Như vậy hiệu suất tuabin gió có được là:
  . gret . g  0,4.0,95.0,7  26,6%

b
Từ đó ta tính được công suất thực tế của 1 tuabin gió:
tt  . 1,548647.26,6  0,4119(MW )

VD2: Xác định năng lượng gió dựa vào vận tốc gió
trung bình, r = 10m, ρ = 1,23kg/m3
a) Gió thổi liên tục 10h với v=6m/s
b) Gió thổi liên tục 5h với v=3m/s sau đó thổi 5 với v=9m/s
58
29
10/18/2021
Năng lượng gió khi gió thổi liên tục 10h với vận tốc không đổi
v=6m/s
Pi
E .t. .r 2 .v 3  417118Wh
2
Năng lượng gió
Pi
E .t. .r 2 .v 3  26076Wh
 khi gió thổi trong 5h đầu: 2
 khi gió thổi trong 5h sau: Pi
E  .t. .r 2 .v 3  70386Wh
2
 NL gió thu được trong 10h với vận tốc thay đổi:
E  70386  26076  729956Wh
59
30
Nov 6, 2021
1
TS. Lê Thị Minh Châu
NĂNG LƯỢNG SINH KHỐI
2 Công nghệ điện sinh khối
4 Ảnh hưởng của NLSK đến môi trường
5 Tiềm năng phát triển NL sinh khối ở Việt Nam
1
Nov 6, 2021
3
I. Giới thiệu chung
Khái niệm và
nguồn gốc
Bã nông nghiệp Chất thải từ động vật Bột giấy và các chất bã
(Agricultural residues) (Livestock residues) trong quá trình SX giấy
Chất xơ gỗ, chất thải Cây trồng năng lượng, Chất thải rắn đô thị
đã qua xử lý Energy forestry/crops 3
4
 Hai nhóm chính của nguồn NL sinh khối:
 Nhóm 1: Các ngành công nghiệp lâm nghiệp
Nông nghiệp
 Nhóm 2: Thức ăn thừa
Chất thải công nghiệp và sản phẩm tương tụ
 Quy trình biến đổi năng lượng sinh khối:

 Biến đổi năng lượng hóa học thành năng lượng điện
 Sản xuất nhiên liệu sinh học
 Ba quy trình chính chuyển đổi sinh khối thành năng lượng
 nhiệt hóa
 sinh hóa/sinh học
 chiết xuất cơ học (với quá trình ester hóa)
2
Nov 6, 2021
5
II. Công nghệ Điện sinh khối
II. Công nghệ điện sinh khối
6
 Sinh khối có thể được xử lý ở nhiều dạng chuyển đổi khác nhau để tạo ra năng lượng, nhiệt
lượng, hơi và nhiên liệu.
3
Nov 6, 2021
7
Công nghệ tạo điện

từ NLSK
Công nghệ đốt lò trực Công nghệ nhiệt Công nghệ kị

Công nghệ khí hóa
tiếp và lò hơi phân khí, yếm khí
8
II.1 Đốt trực tiếp và lò hơi
4
Nov 6, 2021
9
 Toàn bộ quá trình bao gồm:
Nhà máy điện công nghệ ngừng hơi
• Sơ chế nguồn nguyên liệu
1
Lò hơi sử dụng sinh khối đốt cháy trực tiếp
• Nạp nguyên liệu tạo ra điện thông qua tuabin hơi nước.
2
• Quá trình đốt 4 ngăn
3 Qui mô nhà máy phù hợp với khả năng
cung cấp sinh khối.
• Quá trình phát điện & làm mát hơi nước
4
• Quá trình lọc khí thải của lò Hiệu suất ngưng hơi khoảng từ
5
18%-33%.
10
10
5
Nov 6, 2021
11
Đốt liên kết
• Quá trình đốt cháy của hai hay
nhiều nhiên liệu khác nhau trong
cùng một hệ thống đốt. Nhiên liệu

sử dụng có thể là nhiên liệu rắn,
nhiên liệu lỏng hoặc khí.
• Sinh khối trộn với than 5-10% để
đốt mà không cần thay đổi hạ
tầng.
• Hiệu suất có thể lên đến 50-80%
11
12
12
6
Nov 6, 2021
13
II.2 Nhiệt phân
Nhiệt phân Hiệu suất đạt tới 35%

Than (đốt, nhiệt phân chậm)
 Nhiệt phân là quá trình

đốt sinh khối ở nhiệt độ
rất cao và sinh khối phân Hiệu suất đạt tới 80%
rã trong môi trường thiếu Dầu (nhiệt phân flash, nhiệt độ thấp)
khí oxy.
 Rất khó tạo ra một môi

Hiệu suất đạt tới 80%
trường hoàn toàn không có Khí (nhiệt phân flash, nhiệt độ thấp)
oxy và một lượng nhỏ oxy
hóa vẫn diễn ra và có thể

tạo ra một số sản phẩm Linkvideo:https://www.youtube.com/watch?v=3K1zWAYDvMA&t=5s
phụ không mong muốn.
13
14
II.3 Công nghệ Khí hóa
• Quá trình nhiệt hóa

trong đó sinh khối
rắn được chuyển
hóa thành thể khí
nhiên liệu mà không
để lại cặn rắn
• Các nhiên liệu khí
tạo ra có chứa CO,
CO2, H2, CH4, N2,
H2O.
• Hiệu suất từ 30-35%
14
7
Nov 6, 2021
15
 Phân loại công nghệ khí hóa:
 Môi chất sử dụng cho quá trình khí hóa
 Phương thức cung cấp nhiệt

 Áp suất của thiết bị khí hóa
 Quy trình làm việc của thiết bị khí hóa
 Phân loại theo quy trình làm việc của thiết bị khí hóa:
 Updraft Gasifier (khí hóa bằng dòng khí hướng lên)
 Downdraft Gasifier (khis hóa bằng dòng khí hướng xuống)
 Cros-draft-type (khí hóa bằng kiểu dòng cắt ngang)
 Fluidized-bed-gasifier (khí hóa kiểu tầng sôi)
15
16
 Một số giai đoạn xảy ra trong quá
trình khí hóa:
1. Sấy: giai đoạn bay hơi của
hơi nước trong nhiên liệu

2. Nhiệt phân: trong quá trình
nhiệt phân, khí, tar và than
được tạo ra bở quá trình
phân hủy nhiệt.
3. Oxi hóa hay đốt cháy: một
phần char, tar tạo bởi quá
trình nhiệt phân sẽ oxi hóa
một phần hay toàn phần.
4. Hoàn nguyên (khí hóa): quá trình hình thành sản phẩm khí được tạo ra do sản phẩm của
quá trình cháy được hoàn nguyên khi phản ứng với các bon cố định trong nguyên liệu.
16
8
Nov 6, 2021
17
 Các phản ứng xảy ra trong quá trình khí hóa:
Vùng sấy
Vùng nhiệt phân
Vùng hoàn nguyên
Vùng cháy
17
18
 Nhiên liệu SK được cấp từ trên và đi dần xuống

dưới theo quá trình khí hóa
 Không khí được cấp từ dưới và đi dần lên trên

theo quá trình phản ứng
 Vùng sấy, vùng nhiệt phân, vùng hoàn nguyên

và vùng cháy được sắp xếp từ trên xuống
 Hiệu suất cao,
 Lượng tar sinh ra nhiều

18
9
Nov 6, 2021
19
 Nhiên liệu SK được cấp từ trên và không

khí cũng vào từ phía trên
 Các vùng được sắp xếp theo thứ tự từ trên

xuống dưới là sấy, nhiệt phân, cháy và
hoàn nguyên.
 Có hàm lượng tar thấp
 Bụi trong sản phẩm khí cao

19
20
Khí hóa bằng dòng cắt ngang  Không khí được cấp vào trung tâm của lớp
nhiên liệu và tạo ra tâm cháy ở giữa và bao
quanh là vùng nhiệt phân, vùng hoàn
nguyên vùng sấy và tro
 Hàm lượng tar vẫn cao

Vùng sấy
 Bị ảnh hưởng nhiều bởi
Vùng nhiệt phân thành phần sinh khối và
độ ẩm
Vùng hoàn nguyên
Vùng cháy
Hố tro
20
10
Nov 6, 2021
21
Khí hóa kiểu tầng sôi
 nhiên liệu sinh khối ở bất kỳ phạm vi kích thước hạt nào, bất kỳ độ ẩm nào và bất kỳ hàm
lượng tro hoặc sạn nào đều có thể được khí hóa
 Quá trình tầng sôi là dòng chảy cưỡng bức của các phân tử khí qua một lớp các hạt rắn xếp chồng.
 Một vài loại vật liệu được đưa vào để duy trì tình trạng sôi bao gồm cát, đá vôi, đôlômit
hoặc alumin
 Ưu Nhược điểm:
 khả năng trao đổi nhiệt, trao đổi chất cao nên tốc độ phản ứng cao
 độ đồng đều trong toàn lớp sôi không có điểm nóng đặc biệt cao
 có thể đáp ứng nhiều loại nhiên liệu

 hàm lượng tại và tro bụi trong sản phẩm khi lớn, vận hành phức tạp, tiêu hao
nhiều năng lượng cho việc cấp khi để duy trì trạng thái sôi .
21
22
Khí hóa tầng sôi bọt Khí hóa tầng sôi tuần hoàn
Vùng
tự do Cyclone Cyclone
Tro bay HT tái tuần hoàn

Lớp sôi Duy trì vật liệu sôi và
trạng thái nhiên liệu chưa
sôi cháy hết
 Có ranh giới giữa vùng tự do và lớp sôi  Có ranh giới giữa vùng tự do và lớp sôi
 Hoạt động ở vận tốc khí 1m/s  Hoạt động ở vận tốc khí 3-10m/s
22
11
Nov 6, 2021
23
II.4 Kị khí, yếm khí
Kị khí
 Đây là quá trình sinh học

trong đó khí methane
được thải ra từ sự phân
hủy các vật chất hữu cơ
của các vi sinh vật trong
môi trường không có oxy
 Khí methane này có thể
được thu hồi và sử dụng
để tạo ra năng lượng
23
24
IV. Ảnh hưởng của NL sinh khối đến môi trường
IV. Ảnh hưởng của NL SK đên môi trường
Lợi ích của việc dùng nhiên liệu sinh học
Không độc hại và có thể được

phân hủy dễ dàng
Giảm sự nguy hại của việc rò rỉ

các sản phẩm dầu mỏ độc hại
Giảm thiểu mối nguy hại ô

nhiễm nguồn nước
Cân bằng CO2 thải ra môi

trường
24
12
Nov 6, 2021
25
Giảm thiểu các loại khí thải độc hại
 Giảm lượng khí thải sunfua-điôxít : các

dạng sinh khối có lượng lưu huỳnh rất
nhỏ nên hạn chế được lượng SO2 gây
mưa axit so với các loại nhà máy dùng
than đá
 Giảm lượng khí thải nitrogen oxit (NO):

Nếu điều chỉnh hợp lí và cẩn thận trong
quá trình đốt cháy , lượng NOx có thể
giảm đi đến 2 lần so với lượng sinh khối
cần để cung cấp nhiệt cho hệ thống
25
26
Giảm thiểu các loại khí thải độc hại  Giảm thải lượng cacbon:các nhà máy
điện sinh khối xem như là nguồn tái sinh
cacbon, là hệ thống cân bằng cacbon với
nguồn nhiên liệu cây xanh
 Giảm thiểu các loại chất thải khác : các bãi

rác thải , chất thải động vật… bị phân hủy
sản sinh ra khí metan thì có thể thu hồi lại
và sử dụng như một dạng nhiên liệu để sản
xuất điện và nhiệt.
26
13
Nov 6, 2021
27
Giảm thiểu các loại khí thải độc hại

 Giảm các mùi hôi thối : việc sử dụng phân động vật và khí sinh ra ở các bãi chôn lấp trong
sản xuất điện năng có thể giảm mùi hôi thối ở các bãi rác.
27
28
V. Tiềm năng phát triển sinh khối
V. Tiềm năng phát triển NL sinh khối
Biểu đồ tổng hợp tiềm năng năng lượng sinh khối ở Việt Nam
28
14
Nov 6, 2021
29
Biểu đồ: Tiềm năng năng lượng từ nguồn gỗ Việt Nam(

đơn vị: Triệu TOE)
29
30
Tiềm năng thu hồi năng lượng từ rác thải của

Việt Nam đến năm 2050 (ĐV: Triệu TOE)
30
15
Nov 6, 2021
31
Tên nhà máy Cơ sở Công suất. sản lượng
Nhà máy điện sinh học Khu Rừng Xanh, thị trấn Phong Công suất: 40MW
Biomass Châu, Phù Ninh, Phú Thọ Sản lượng: 331,5 triệu
KWh/năm
Nhà máy nhiệt điện sinh Khu công nghiệp Minh Hưng - Công suất: 19 MW
khối (Biomass) Hàn Quốc (huyện Chơn Thành) Cung cấp hơi nước 70m3/h.
Nhà máy nhiệt điện đốt Khu công nghiệp Hòa An, huyện
trấu Chợ Mới, tỉnh An Giang Công suất 10 MW
Xã Vọng Đông, huyện Thoại Sơn, Tiêu thụ ~ 240.000 tấn
tỉnh An Giang trấu/năm.
Nhà máy nhiệt điện đốt Tỉnh Kiên Giang Công suất 11 MW
trấu
Nhà máy nhiệt điện đốt Quận Thốt Nốt, Cần Thơ Công suất 10 MW
trấu Tiêu thụ khoảng 80.000 tấn

trấu/năm.
31
32
III.5 Tiềm năng phát triển NL sinh khối
Tên nhà máy Công suất Vị trí Thời gian vận Công nghệ Trạng thái Nguồn nhiên liệu
(MW) hành
KCP - Phú Yên GĐ 1 30 Phú Yên 2017 Đốt cháy Đã đóng lưới Bã mía
Tuyên Quang 25 Tuyên Quang 2019 Đốt cháy Đã đóng lưới Bã mía
An Khê 95 Gia Lai 2017 Đốt cháy Đã đóng lưới Bã mía
Gò Cát 2.43 TP.HCM 2017 Đốt cháy Đã đóng lưới Chất thải rắn đô thị
Cần Thơ 6 Cần Thơ 2018 Đốt cháy Đã đóng lưới Chất thải rắn đô thị
Nam Sơn 0.6 Hà Nội 2017 Đốt cháy Đã đóng lưới Chất thải rắn đô thị
32
16
Nov 6, 2021
33
1) Cơ hội
Việt Nam là một Ba phần tư lãnh thổ

Tiềm năng lớn chưa nước nhiệt đới là đất rừng nên tiềm
được khai thác nhiều nắng và mưa năng phát triển gỗ
nên sinh khối phát lớn.
Nhu cầu ngày càng triển nhanh
phát triển Tiềm
năng
Các chính sách Nguồn này ngày
Là một nước nông
và thể chế càng tăng trưởng
nghiệp nên nguồn
cùng với việc phát
phụ phẩm nông
Môi trường quốc tế triển nông nghiệp
nghiệp phong phú.

thuận lợi và lâm nghiệp.
33

1) Cơ hội
34
Nhu cầu ngày càng phát triển
Nhu cầu xử lý
Nhu cầu ứng Kích thích phát
chất thải thúc
dụng các công triển máy móc và
đẩy công nghệ
nghệ NLSK ngày công nghệ sử
sinh học phát
càng phát triển dụng sinh khối
triển mạnh mẽ
34
17
Nov 6, 2021

2) Thách thức
Sự cạnh tranh về nhu cầu nguyên liệu sinh khối

Sự cạnh tranh về
nhu cầu nguyên liệu
sinh khối
Sự cạnh tranh về chi phí của
các công nghệ
Một trong những điều không biết chắc được khi
Trở ngại về
phát triển NLSK là sự cạnh tranh về nguyên liệu.
môi trường
Thí dụ rơm rạ còn làm thức ăn cho trâu bò, giấy
Thiếu nhận thức của phế liệu có thể tái chế, gỗ phế liệu và mùn cưa
xã hội có thể làm gỗ ép. Ngô khoai, sắn để sản xuất
etanol, đậu tương, lạc, vừng, dừa... để sản xuất

Thiếu các chính biodiezen còn dùng làm lương thực, thực phẩm
sách và thể chế cho người và gia súc.
23
35
36
Sự cạnh tranh về về chi phí của các công nghệ Trở ngại về môi trường
Hiện nay nhiều công nghệ sinh khối còn • Khi đốt, các nguồn sinh khối phát thải vào
đắt hơn công nghệ truyền thống sử dụng không khí bụi và khí sulfurơ.
nhiên liệu hoá thạch cả về trang thiết bị lẫn • Việc phát triển quy mô lớn các cây năng
nhiên liệu nên việc đưa công nghệ mới lượng để sản xuất nhiên liệu sinh học
vào Việt Nam còn gặp trở ngại lớn. (biofuel) có thể dẫn tới gia tăng sử dụng
thuốc trừ sâu và phân bón, gây tác hại
Thiếu nhận thức của xã hội về NL sinh khối đối với động vật hoang dã và môi trường
sống.
• Sản xuất năng lượng từ gỗ có thể gây
Thiếu các chính sách và thể chế cụ thể thêm áp lực cho rừng...
của chính phủ
36
18
II.3. Thủy điện nhỏ
2.3.1 Khái niệm và nguyên lý biến đổi NL của thủy điện nhỏ
 Tại Việt Nam, các nguồn thủy điện có công suất nhỏ hơn 30MW thì được
II. Công nghệ biến đổi năng lượng mớii
phân loại là thuỷ điện nhỏ.
 Thuật ngữ "thủy điện nhỏ" thay đổi đáng kể trên toàn thế giới, nhưng có
thể các loại thủy điện nhỏ như sau:
+ Small hydro: Từ 1MW và có giới hạn tối ta từ 10 đến 30MW
+ Mini hydro: Từ 100kW đến 1MW
+ Micro hydro: từ 5kW đến 100kW
+ Pico hydro: nhỏ hơn 5kW
Truyền
Năng lượng Tuabin Máy Tiêu
tải điện
nước nước phát thụ
Lê Thị Minh Châu
năng
Kích từ
1

2.3.2 Công nghệ phát điện
Thủy điện nhỏ kiểu đập
Các loại đập thủy điện nhỏ tuy có thiết kế khác nhau tùy vào mục đích sử dụng
nhưng chúng cơ bản đều có chung cấu tạo gồm các bộ phận không thể thiếu.
+ Đập
+ Ống dẫn nước
+ Tua bin thủy lực
+ Máy phát điện
+ Biến áp
+ Cống xả
+ Một số thiết bị khác.
Bộ môn Hệ thống điện - Viện Điện - ĐH Bách Khoa Hà Nội 1

Thủy điện nhỏ kiểu xoáy nước
 Áp dụng cho các con suối nhỏ
 Công ty Turbulent của Bỉ đã

nghiên cứu
 Hệ thống sử dụng tua bin nước

xoáy dựa trên dòng xoáy nước
tự nhiên. Hệ thống này được
lắp đặt ở bên cạnh sông suối và
dẫn nước vào thông qua kênh
dẫn đặc biệt có vách ngăn.
Kênh dẫn này sẽ tạo ra sự xoáy
của nước, giúp làm xoay tua bin

để phát điện.

Các loại Tuabin

Các loại Tuabin

2.3.2 Công suất phát thủy điện nhỏ
 Thế năng của nước PTN= 𝑚𝑔𝐻

- m: khối lượng nước
- g: gia tốc trọng trường
 Động năng của nước PĐN= 𝑚𝑣 (g = 9,81m/s2)
- H: chiều cao cột nước
(cột áp)
 Vận tốc nước v= 2𝑔𝐻 - v:vận tốc nước
 Công suất khả dụng P= ƞ. ρ. 𝑔. 𝑄. 𝐻
- Q: lưu lượng nước (Q=m/t đơ vị m3/s hoặc l/s)

- ρ: mật độ nước (ρ = 1000 kg/m3)
- ƞ : hiệu suất của tubin
 Năng lượng trong E= ƞ. ρ. 𝑔. 𝑄. 𝐻. ∆𝑡

khoảng ∆t

II. Công nghệ biến đổi năng lượng mớii 2.3.2 Công suất phát thủy điện nhỏ
Hiệu suất
Năng lượng khi vào
 Hiệu suất đường ống: PEP-in
Tổn thất nước
𝑷𝑬𝒑 𝒐𝒖𝒕
ƞ𝒑 = trong ống
𝑷𝑬𝒑 𝒊𝒏
Năng lượng ra ống
 Hiệu suất tuabin: PEP-out
𝑷𝑬𝒎 Tổn thất nước

ƞ𝒉 = trong Turbin
𝑷𝑬𝒑 𝒐𝒖𝒕
Cơ năng Turbin
 Hiệu suất máy phát: PEm
𝑬𝒈 Tổn thất trong

ƞ𝒈 = máy phát
𝑷𝑬𝒎
Điện năng đầu ra
Eg 7

2.4.2 Công suất phát thủy điện nhỏ
Tổn thất cột áp thủy điện nhỏ
1- Tổn thất tại cửa nhận nước:

Tổn thất này phụ thuộc vào sự thay đổi tiết diện của cửa nhận nước từ dòng sông
có tiết diện lớn hơn và các thiết bị phụ khác
2- Tổn thất trên kênh dẫn nước:

Tổn thất này do độ dốc và sự thay đổi vận tốc nước trong kênh dẫn gây nên.
3- Tổn thất tại bể lắng:

Tổn thất tại bể chìm.
4- Tổn thất trong đường hầm áp lực:

Tổn thất do độ uốn cong và ma sát.
5- Tổn thất trong đường dẫn.

6- Tổn thất trên kênh xả, ống áp lực:
Tổn thất do ma sát và độ uốn cong của ống
Tổn thất do độ dốc tại đầu kênh xả. 8

- Biểu giá chi phí tránh được chưa bao gồm thuế tài nguyên nước, tiền dịch vụ môi trường rừng, tiền
cấp quyền khai thác tài nguyên nước và thuế giá trị gia tăng
- Bên mua có trách nhiệm thanh toán cho Bên bán thuế tài nguyên nước, tiền dịch vụ môi trường rừng,
tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước và thuế giá trị gia tăng
9
II.5. Năng lượng địa nhiệt

2.5.1 Khái niệm và nguồn gốc
 Là dạng năng lượng tồn tại trong lòng đất
dưới dạng nhiệt năng. Nó phát sinh từ nguồn

nhiệt sơ khai trong lòng đất
 Trung bình cứ 33m thì nhiệt độ tăng 1⁰C.Ở
độ sâu 5 km nhiệt độ có thể đạt tới 1500 ⁰C
10
10

Vùng địa nhiệt trên thế giới

11
11

Suối nước nóng Mạch nước nóng
Lỗ phun khí Bãi đất nóng

12
12

2.5.2 Các loại mỏ địa nhiệt
 Bồn địa nhiệt (geothermal pool) chứa hơi nóng hoặc nước nóng
dễ khai thác. Các bồn địa nhiệt giống như các túi dầu mỏ về một số
tính chất, nhưng ở đây là hơi nóng hoặc nước nóng.
 Bồn địa nhiệt hơi khô:

 Khai thác dễ dàng nhất
 Bị vỏ Trái đất nén lại dưới áp suất rất cao (34MPa đến 140MPa và ở độ sâu
từ 1500m đến 15000m) dưới các lớp đất sét và trầm tích không thấm nước.
 Nguồn nhiệt khoảng 90 đến 200°C
 Khoan lỗ sâu đến bồn chứa hơi

nóng, hơi nóng phun ra với áp
suất cao, dùng trực tiếp để chạy
tua bin nhà máy nhiệt điện
 Có chưa ít khí CO2, NH3, H2S;

không có hoặc có lẫn ít hơi nước.
13
13

 Bồn địa nhiệt nước nóng:
 Nhiệt độ sôi đạt tới 170 – 370 độ C. Trong các tầng đá xốp rỗ hoặc ở
trong các khe nứt gãy của đá, bị giữ lại bởi một lớp đá khác đặc kín và
không thấm.
 Tiềm năng có thể lớn hơn gấp 20 lần bồn hơi khô
 Hệ đá nóng khô:
 các khối đá ở nhiệt độ cao , từ 90°C đến 650°C. Hầu hết đều nằm ở gần bề mặt
Trái đất, không tiếp xúc trực tiếp với các mạch nước ngầm nên không có hơi nước
hay nước nóng.
 NL lớn gấp 10 lần tổng NL từ bồn địa nhiệt nước nóng và hơi nóng
 Nguồn NL địa nhiệt từ các núi lửa hoạt động và magma:

 Magma là đá nóng chảy có nhiệt độ từ 700°C đến 1600°C. Chứa một nguồn NL
khổng lồ, lớn nhất trong các nguồn địa nhiệt
 Ít khi ở gần mặt đất nên việc khai thác rất khó khan và rủi ro cao khi núi lửa hoạt
động. 14
14

Quy trình sản xuất điện năng
Bước 1: Xác định nguồn địa nhiệt đáp ứng yêu cầu sản xuất.
Bước 2: Tạo các giếng khoan, bơm nước lạnh xuống và đưa nước nóng, hơi
nước lên.
Bước 3: Dẫn nước nóng và hơi nước qua bộ phận tách hơi nước.
Bước 4: Hơi nước làm quay tua bin, máy phát điện sinh ra dòng điện
Bước 5: Lưu trữ và truyền tải điện năng.
Công nghệ phát điện:

 Nhà máy địa nhiệt hơi khô (Dry steam)
 Nhà máy địa nhiệt hơi nước (Flash steam)

 Nhà máy địa nhiệt hai chu trình (Binary-cycle)
 Công nghệ khai thác hệ đá nóng khô

15
15

a. Nhà máy địa nhiệt hơi khô
- Là dạng kỹ thuật cổ điển nhất

- Sử dụng khe nứt trong lòng
đất, dẫn trực tiếp hơi nước
nhiệt độ cao từ các giếng hơi
(hơn 235 độ C) qua ống dẫn
đến tuabin của máy phát
điện
- ước tính có thể lên tới 2,5
triệu Euro cho 1 MW công
suất theo thiết kế, chi phí vận
hành chiếm khoảng 0.04-
0.10€/1kWh.
- Nhà máy Điện địa nhiệt đầu
tiên tại Đakrông - Quảng Trị.
công suất 25MW với vốn đầu
tư khoảng 50 triệu đô la Mỹ 16
16

II. Công nghệ biến đổi năng lượng mớii 2.5.2 Công nghệ phát điện
a. Nhà máy địa nhiệt hơi khô
- Sau khi cung cấp năng lượng cho các tuabin, hơi nước ngưng tụ một phần từ
tuabin ra khí quyển nhưng thông thuờng được đưa qua thiết bị ngưng tụ để
chuyển đổi thành nước.
=> Cải thiện hiệu quả của tuabin và tránh các vấn đề môi trường gây ra từ
việc xả hơi trực tiếp vào khí quyển
17
17

b. Nhà máy địa nhiệt nước nóng
• Là dạng kỹ thuật phổ

biến nhất hiện nay
• Hút nước nóng dưới

sâu, áp suất cao
(hơn 182 độ C)
chuyển đổi thành
nước lạnh hơn, áp
suất thấp. Quá trình
này tạo ra hơi nước

làm quay tuabin phát
điện
18
18

b. Nhà máy địa nhiệt nước nóng
- Sử dụng bơm nước hút nước nóng từ các bể địa nhiệt. Nước nóng
qua các lớp đá chuyển phần lớn thành khí khi lên mặt đất và phần sót
lại thành nước lạnh chứa trong buồng hơi.
- Sau quá trình quay tuabin hơi nước cũng được ngưng tụ lại thành
nước và được đặt trở lại các bể địa nhiệt.
19
19

c. Nhà máy địa nhiệt hai chu kỳ
- Là giải pháp kỹ thuật chủ

đạo cho việc sản xuất điện
địa nhiệt trong tương lai với
các hồ chứa nước trong
khoảng 121 đến 182 độ C)
- Nước từ các hồ chứa địa
nhiệt được bơm qua bộ trao
đổi nhiệt, nơi nó làm nóng
chất lỏng thứ hai như
isobutene (đun sôi ở nhiệt
độ thấp hơn nước).
- Chất lỏng thứ hai này được

làm nóng thành hơi, cung
cấp NL cho các tuabin điều
khiển máy phát điện
20
20

d. Nhà máy địa nhiệt hệ đá nóng khô

21
21

2.5.4 Năng lượng địa nhiệt
Năng lượng nhiệt sinh ra
E = p.A.c.G.(h2 – h1)2/2
= p.c.A.∆T.(h2 – h1)/2
- p: mật độ không khí (kh/m3)

- c: nhiệt dung riêng (J/kg/độ)
- G: gradient nhiêt
- h1: độ sâu tối thiểu để đạt đến
nhiệt độ cần thiết
- h2: độ sâu tối đa mà công
nghệ hiện tại cho phép khoan

giếng
- ∆T: chênh lệch nhiệt độ của độ
sâu h1 và h2.
22
22

II.5. Năng lượng đại dương
Năng lượng đại dương là một nguồn năng lượng tái tạo vô tận
trong sản xuất điện năng sử dụng cho thế giới
Năng lượng thủy triều
Năng lượng sóng biển

Năng lượng
đại dương
Năng lượng nhiệt đại dương
Một số dạng năng lượng khác
23
23

2.6.1 Năng lượng thủy triều
Bản đồ độ chênh lệch thủy triều trên thế giới

24
24

Các phương pháp chuyển đổi năng lượng thủy triều
Đập chắn Hàng rào Sử dụng turbine

thủy triều thủy triều điện thủy triều
25
25

a. Đập chắn thủy triều
- Đập thủy triều thực chất lấy

nguyên tắc hoạt động của thủy
điện. Lấy độ chênh lệch thế năng
và động năng của nước để làm
quay tuabin-máy phát.
26
26

II. Công nghệ biến đổi năng lượng mớii 2.6.1 Năng lượng thủy triều
a. Đập chắn thủy triều
Năng lượng thủy triều 1

𝐸 = 𝑛. . 𝜌. 𝑔. 𝐴. 𝐻2
2
- g là gia tốc trọng trường (9,81 m/s2) - H: chiều cao của thủy triều
- ρ khối lượng riêng (1025,18 kg/m3) - A là diện tích mặt nước
- n: số lần nước lên, nước xuống 27
27

b. Hàng rào thủy triều
- Những bức tường bê tông rỗng có

gắn các turbine khổng lồ, chắn ngang
một eo biển, buộc dòng nước phải đi
qua chúng.
- Các dòng thủy triều đi qua, làm

quay turbine, dẫn động làm quay máy
phát, sinh ra điện.
- Có thể được sử dụng trong các lưu

vực không giới hạn, như eo biển giữa
đất liền và một hòn đảo gần kề hoặc
giữa hai hòn đảo.
- Nhà máy Uldolmok Hàn Quốc 1MW,

giá 317 tỷ đồng
28
28

c. Tidal stream
- Nguyên lý hoạt động của turbine điện

thủy triều tương tự như turbine gió.
- Tốc độ cần của dòng chảy thủy triêu
đê phát điện là 2-3m/s.
- Với tốc độ đó, một turbine có bán kính
quét 15m có thể sinh ra sản lượng
điện tương đương với turbine gió có
bán kính 60m.
- Vị trí lý tưởng để xây dựng turbine
điện thủy triều là các khu vực gần bờ

biển.
29
29

c. Tidal stream
- 4 turbine gắn vào 1 phao có thể lên
xuống được giữ cố định ở vị trí đặt thông
qua một chân đế và cánh tay giữ.
- Turbine vẫn hoạt động như turbine gió.
Nhưng đặc biệt là cánh tay có thể di
chuyển để đón dòng thủy triều chảy
mạnh nhất.
- Công suất tuabin điện thủy triều

- Cp: Hệ số công suất (35-50%)
1 - ρ: mật độ nước
𝑃 = . 𝐶𝑝. 𝜌. 𝐴. 𝑣 - A: diện tích cánh quạt tuabib
2
- v: vận tốc dòng chảy thủy triều
30
30

d. Hệ thống Limpet
- Khi nước triều dâng lên, nước dâng

theo trong khoang của hệ thống =>
không khí tràn qua cánh turbine làm
turbine quay
- Khi nước triều rút, nước trong khoang
hạ thấp. Không khí từ bên ngoài tràn
vào khoang, làm cánh turbine quay
- Turbine được thiết kế sao cho khi nước
triều dâng lên và rút đi, chuyển động

quay của turbine là cùng một chiều quay
31
31

2.6.2 Năng lượng sóng biển
• Xa bờ, chiều dài thân sóng ngắn, chiều cao

Sóng sóng thấp. Tốc độ đỉnh sóng cao
gợn
• Bước sóng, chiều cao sóng tăng dần. Tốc độ

Sóng tới sóng giảm dần
• Sườn sau dịch chuyển nhanh hơn sườn trước,

Sóng vỗ làm tăng chiều cao sóng.
32
32

- Năng lượng do sóng truyền
trực tiếp là tỉ lệ với bình phương

biên độ của song (amplitude).
- Công suất sóng biển
• H là chiều cao sóng (m);

- Đối với sóng có H(m) và chu kỳ sóng T(s)
• ρ là tỉ trọng của nước (kg/ 3)
không đều • g là gia tốc trọng trường (m/2)
• λ là bước song (m)
- Không tính các sóng do các cơn bão lớn tạo ra, các sóng lớn nhất là cao
khoảng 15 m và có chu kỳ khoảng 15 s. 33
33

Thiết bị chuyển đổi sóng gần bờ
Thiết bị chuyển đổi sóng

Thiết bị chuyển đổi sóng xa bờ
 Có 3 công nghệ biến đổi năng lượng sóng chính:

 Cột nước dao động (OWC-oscillating water columns) – chuyển đổi sóng
gần bờ
 Sử dụng chuyển động các chuyển động của sóng (lên-xuống, tiến-lùi,
bên này sang bên kia) để tạo ra điện (oscillating body converters).
 Sử dụng đập tràn (overtopping converters)
34
34

a. OWC-oscillating water columns
Nguyên Lý làm Việc:

Cấu tạo:
Gồm buồng chứa không khí +Dựa trên sử dụng phương pháp dao động cột nước: Khi
nén (3), van xả an toàn (4), sóng tới tác động đẩy cột nước bên trong buồng chứa khí
van điều chỉnh (5), van tác dâng lên xuống, tạo áp lức nén không khí trong buồng di
động nhanh (6), cánh quạt chuyển vào tua bin máy phát, làm quay tua bin tạo ra điện.
tua bin (7), máy phát không +Sử dụng tua bin có các cánh quay theo cùng 1 hướng
đồng bộ. bất chấp chiều di chuyển của dòng khí. 35
35

a. OWC-oscillating water columns
36
36

b. Oscillating body converters
 Thường áp dụng ở vùng biển có độ sâu lớn hơn 40 m

 Thiết bị dao động là các phao. Sự lên xuống của sóng di chuyển cấu trúc
giống như phao, tạo ra năng lượng cơ học được chuyển đổi thành điện
37
37

Thiết bị Oyster và thiết bị WaveRoller

38
38

Hệ thống AquaBuOY
Hệ thống phao chìm AWS
Thiết bị kiểu Anaconda Thiết bị Pendulor Thiết bị OWAP 39
39

c. Overtopping converters
 Khi sóng đánh vào cấu trúc, sóng chảy lên một đoạn dốc và vượt qua đỉnh
(do đó có tên "Overtopping"), vào một bể chứa nước.
 Thế năng do độ cao của nước thu được so với mặt biển bề mặt, được biến đổi
thành điện năng bằng cách sử dụng tuabin Kaplan.
40
40

II. Công nghệ biến đổi năng lượng mớii 2.6.3 Năng lượng nhiệt đại dương
- Vận dụng độ chênh lệch nhiệt độ giữa nước biển trên bề mặt và dưới sâu để
chuyển đổi thành điện năng.
41
41

2.6.3 Năng lượng nhiệt đại dương
- Sử dụng các chất có điểm sôi

thấp làm môi giới như NH3,
He… trong máy làm bốc hơi
- Do tác dụng của nước biển

nóng trên 250C, các chất môi
giới ở trạng thái lỏng sẽ bốc
hơi, tạo ra áp lực lớn dưới
dạng khí => làm quay máy
phát điện.
- Sau đó, chất môi giới áp thấp đi vào máy lạnh ngưng kết. Ở trong máy lạnh
ngưng kết chứa nước biển dưới sâu có nhiệt độ 50C => chất khí môi giới lạnh
đi và qua máy nén trở thành trạng thái lỏng, rồi chất lỏng này trở lại máy bốc
hơi và sự tuần hoàn cứ diễn ra liên tục như vậy.
42
42

10/18/2021
N NG L NG GIÓ

Ă ƯỢ Ế Ớ
Ệ
2 Cấu tạo và nguyên lý hoạt động
3 Phân loại Tuabin gió
5 Kết luận
2
1
10/18/2021
I Ớ Ệ Ề Ă
ƯỢ
Khái niệm về Gió:
- Gió là một dạng của năng lượng mặt trời.
- Sinh ra do mặt trời đốt nóng khí quyển, do trái đất

xoay quanh mặt trời và do sự không đồng đều trên bề
mặt trái đất. Luồng gió thay đổi tuỳ thuộc vào địa hình
trái đất, luồng nước, cây cối,….
3

Sự hình thành của gió:
Không khí giữa xích
đạo và 2 cực cũng
Bức xạ Mặt Trời như không khí giữa
chiếu xuống mặt ban ngày và mặt
bề mặt Trái Đất ban đêm của Trái Đất
không đồng đều di động
Một nửa bề mặt Bức xạ Mặt Trời

của Trái Đất,ban ở các vùng gần
đêm, bị che khuất xích đạo nhiều
không nhận được bức hơn là ở các cực
xạ của Mặt Trời
Áp suất không
khí giữa xích đạo
và 2 cực khác
nhau 4
2
10/18/2021
Khái niệm về Năng lượng Gió:

Động năng của luồng không khí di chuyển trong bầu khí
quyển Trái Đất. NL Gió có nguồn gốc từ NL Mặt trời. Gió là
năng lượng tái tạo không bao giờ cạn.
Năng lượng gió được

mô tả như một quá
trình,nó được sử dụng
để phát ra năng lượng
cơ hoặc điện.
5
Ưu điểm:
 Nguồn NL tái tạo hoàn toàn và sạch, trong quá trình sử

dụng NL gió không gây ô nhiễm không khí, mưa axits,
chất thải, không gây bức xạ và phá hỏng tầng ôzôn...
 Giúp làm tăng trưởng kinh tế vùng sâu vùng xa.
 Nguồn nhiên liệu vô tận: chỉ cần áp đặt 6% trên những

vùng có nhiều gió ở Hoa Kỳ cũng có thể cung cấp 150%
điện năng của Hoa Kỳ hiện tại căn cứ theo ước tính của
Bộ Năng lượng Hoa Kỳ.
6
3
10/18/2021

Ưu điểm:
 Giá thành thấp: Theo ước tính của Bộ Năng lượng Hoa
Kỳ, vào năm 2020 giá điện từ NL Gió sẽ rẻ hơn bất cứ
giá điện từ các nguồn khác như than, dầu hay
biomass...
 Làm sạch không khí, giảm thiểu hiệu ứng nhà kính:
Điện năng từ gió giúp làm giảm ô nhiễm không khí so
với các nguồn điện năng khác (không thải ra CO2 hay
các khí độc như CO ảnh hưởng đến môi trường và sức
khỏe người dân)
 Sử dụng được ở mọi nơi. Tạo ra các khu du lịch bằng

các cánh đồng gió
7
Chiếm nhiều diện tích,

ảnh hưởng tới cảnh quan Nguồn năng lượng
thiên nhiên, hệ sinh thái, không ổn định,phụ thuộc
gây ô nhiễm tiếng ồn. vào thiên nhiên.
Nhược điểm
Điện năng được sản

Vốn đầu tư ban đầu
xuất ra từ năng lượng
cao
gió khó kiểm soát
8
4
10/18/2021
Năng lượng gió đã Trước Bây

được sử dụng từ đây Di chuyển giờ
hàng ngàn năm nay Sản xuất
thuyền
có nhiều ứng dụng điện năng
buồm
trong thực tiễn cả Với ưu thế
trước đây và bây Tạo động
không gây
giờ. năng quay
ô nhiễm
cối xay gió
môi trường
5000 năm trước Công Nguyên,người

Ai Cập đã vận dụng làm lực đẩy tàu
thuyền trên sông Nile
Vào 200 năm trước CN,người Ba Tư

và Trung Hoa dùng cánh quạt gió để
dẫn thủy nhập điền
Đến thế kỷ XIV,cối xay gió đã được

sử dụng ở Hà Lan để rút nước từ các
khu vực của đồng bằng sông Rhine
10
10
5
10/18/2021
11
Năm 1990,ở Đan Mạch

2500 cối xay gió chạy máy bơm,ước tính công suất
khoảng 30MW
Năm 1908,ở Hoa Kỳ

Cối xay gió đầu tiên cho sản xuất điện,72 tuabin với công
suất từ 5kW20kW
Năm 1931
Italia,Liên Xô phát triển máy phát điện trục ngang với
công suất 100kW cao 30m kết nối lưới đia phương 6,3kV
12
12
6
10/18/2021
Tuabin gió đầu tiên nối lưới

điện vương quốc Anh được
xây dựng năm 1954
Năm 1970, cuộc khủng hoảng dầu mỏ

tạo nên một thị trường mới cho nguồn
năng lượng tái tạo. Tuabin gió được
các chính phủ Bắc Mỹ,châu Âu đầu tư
nghiên cứu phát triển hơn.
13
13
Nhu cầu sử dụng điện năng ngày càng cao
Các yếu tố
chính thúc Không gây ô nhiễm môi trường khi sử
dụng
đẩy phát
triển năng
lượng gió Công nghệ chế tạo tua bin ngày càng
phát triển và hoàn thiện
Giúp phát triển địa phương và tạo cơ hội

nghề nghiệp
14
14
7
10/18/2021
15
16
8
10/18/2021
II Ấ Ạ Ạ ĐỘ
Cánh turbine: là để
nâng cao khả năng
hứng gió.
Công suất tuabin

Cánh gió tăng theo kích
turbine thướt cánh và chiều
cao cột tháp.
17
17
Cánh Tuabin
18
9
10/18/2021
Cánh Tuabin
19
Cánh Tuabin
LTMC1
- Tuabin gió trên đất liền quy mô lớn: công suất từ 3 – 9,5 MW, chiều cao có
thể đạt 178m, đường kính cánh quạt có thể 137m.
- GE thử nghiệm tuabin gió ngoài khơi 12MW, với đường kính 220
20
10
Slide 20

10/18/2021
- Rotor:
Rotor Khi gió
thổi đến
cánh quạt
làm rotor
quay dẫn
đến quay
máy phát.
21
21
- Pitch:
Pitch
Điều
chỉnh góc
nghiêng
của cánh
quạt, hoạt
động nhờ
động cơ
hoặc cơ
cấu thủy
lực.
22
22
11
10/18/2021
- Bộ
hãm:
Giảm
tốc độ
turbine
Bộ hãm hoặc
dừng
rotor
khẩn cấp
23
23
Trục tốc độ
thấp
Trục tốc
độ cao
24
24
12
10/18/2021
- Hộp số: Biến đổi tốc

độ rotor cánh turbine
sang tốc độ rotor máy
phát thông qua trục
Hộp số
quay tốc độ cao và thấp.
- Tăng tốc độ quay từ
30 đến 60 vòng/ phút
lên 1200 đến 1500
vòng/ phút -> yêu cầu
của hầu hết các máy
phát điện sản xuất ra
điện.
Rất đắt tiền và là một
phần của bộ động cơ
và tuabin gió.
25
25
- Máy phát:
Chuyển đổi
momen
quay nhận
Máy phát được từ
cánh rotor
thành điện
năng.
26
26
13
10/18/2021
- Bộ điều khiển:
Khởi động động cơ
ở tốc độ gió hoặc
Bộ điều dừng động cơ
khiển
- Bộ điều khiển sẽ
khởi động động
cơ ở tốc độ gió
khoảng 12 km/h
đến 22 km/h và
tắc động cơ
khoảng 104 km/h
bởi vì các máy
phát này có thể
phát nóng.
27
27
- Đo tốc độ
Đo tốc
gió: Đo tốc độ
độ gió gió, truyền tín
hiệu về hệ
thống điều
khiển, thường
sử dụng thiết
bị đo gió kỹ
thuật số.
28
28
14
10/18/2021
-Đuôi định
hướng (wind
yane):
Là thiết bị
xác định
hướng gió
và gửi tín
hiệu về hệ
Đuôi định
thống điều
hướng khiển.
29
29
- Điều
khiển độ
lệch (Yaw
drive):
Giữ cho
rotor luôn
hướng về
Điều khiển
độ lệch hướng gió
chính.
30
30
15
10/18/2021
Pitch : Thiết bị này nhằm làm cho cánh gió có thể lật,
xoay…để điều chỉnh tốc độ
Thiết bị Yaw :có chức năng khi tốc độ gió nhỏ hơn tốc độ
giới hạn khi thiết kế thì nó điều chỉnh cho rotor đối điện với
nguồn gió khi gió thay đổi.Ngược lại khi tốc độ gió vượt quá giới
hạn cho phép thì nó sẽ dịch chuyển rotor ra khỏi hướng gió
31
Động cơ điều chỉnh

hướng tuabin (Yaw
motor) : động cơ điều
chỉnh tuabin đúng
theo hướng gió bằng
Động cơ
cách điều chỉnh rotor
điều khiển
đối diện với hướng
gió khi gió thay đổi
32
32
16
10/18/2021
1. Cấu tạo
33
33
Tháp (tower)
34
17
10/18/2021
35
NĂNG LƯỢNG GIÓ
36
18
10/18/2021
NĂNG LƯỢNG GIÓ
37
38
19
10/18/2021
39
40
20
10/18/2021
2.2. Nguyên lý hoạt động
Wind vane (đuôi định hướng) đưa tín hiệu đến Yaw motor (động cơ điều
khiển) để giữ cho rotor luôn hướng về hướng gió chính thông qua Yaw drive
(điều khiển độ lệch). Gió thổi làm quay cánh quạt dẫn đến rotor quay, thông
qua trục quay tốc độ thấp truyền động đến trục quay tốc độ cao thông qua hộp
số. Trục tốc độ cao quay kéo theo rotor máy phát quay tạo ra điện.
41
41
III Ạ
3.1. Phân loại theo trục tuabin
42
42
21
10/18/2021
43
44
22
10/18/2021
3.2. Phân loại theo thiết kế
Số lượng cánh: một – hai cánh, ba cánh, nhiều cánh,…
45
Các loại MFĐ sử dụng trong

HT điện NLTT
Tốc độ cố định Tốc độ thay đổi
46
23
10/18/2021
Loại A: Máy phát điện gió có vận tốc cố định (máy phát cảm ứng
vận tốc cố định – FSIG).
 FISG sử dụng một máy phát điện cảm ứng lồng sóc. Khi máy
phát vận hành tại tốc độ quá đồng bộ với độ trượt từ 1-2% có
thể xem như vận tốc không đổi hoặc cố định.
 Tốc độ quạt của tuabin gió cố định, xác định bởi tần số của lưới
điện cung cấp, tỷ số truyền và thiết kế máy phát điện
 Hấp thụ CSPK để tạo ra từ trường =>lắp đặt bộ tụ bù để cung
cấp phần nhu cầu CSPK của máy phát, giảm gánh nặng cho lưới
điện tại điểm kết nối.
47
47
Loại B: Máy phát điện gió có vận tốc thay đổi giới hạn
 Sử dụng một máy phát cảm ứng rotor dây quấn và một biến trở
bên ngoài được nối với mạch điện rotor. Biến trở ngoài được điều
khiển bằng một mạch điện tử và được gắn trên rotor => có thể
thay đổi điện trở rotor do đó kiểm soát được độ trượt => công
suất của động cơ được kiểm soát.
 Phạm vi điều khiển tốc độ của rotor phụ thuộc vào dải biến đổi
biến trở, thông thường phạm vi từ 0 đến 10% tốc độ đồng bộ.
 Loại này thâm nhập vào thị trường kém nhất
48
48
24
10/18/2021
Loại C: Máy phát điện DFIG là máy phát điện cảm ứng rotor dây
quấn kích từ kép.
Để có thể vận hành với vận tốc thay đổi, ta đưa một điện áp thay đổi vào
rotor tại tần số trượt. Điện áp đưa vào rotor có được bằng cách sử dụng
hai bộ biến tần nguồn áp (VSC) trên cơ sở chỉnh lưu cầu toàn phần IGBT,
được kết nối thông qua một bộ góp DC.
49
49
Loại D: Máy phát điện là loại FDC
Máy phát điện nối trực tiếp với lưới điện thông qua bộ biến đổi tần số. Tần
số thay đổi từ đầu cực máy phát thành dòng điện AC tần số cố định. Sơ đồ
này ít gây ra méo dạng sóng hài. Toàn bộ công suất của máy phát đi qua
bộ biến đổi AC/DC/AC.
Hiện đại và được sử dụng nhiều nhất
50
50
25
10/18/2021
51
Công suất gió

 Động năng của không khí chuyển động với vận tốc v:
E = ½mv2, Nm/s
m: khối lượng của dòng không khí chuyển động
v: vận tốc chuyển động
 Khối lượng không khí đi qua một mặt phẳng hình tròn vuông góc
với chiều gió là:
m  .V  .A.v.t
Với:
- ρ mật độ không khí (kg/m3), tại 150C và 1
atm, ρ = 1,225 kg/m3
- A là diện tích vòng quay cánh quạt,
- v là vận tốc gió,

- t là thời gian 52
52
26
10/18/2021
Công suất gió

E 1
P  A . . v 3
t 2
Mật độ không khí
h
353
 e 29.3(T  273) kg / m3
T  273
T: Nhiệt độ không khí (Celsius).
h: Độ cao của gió trên mực nước biển (m).
P = f(v)
P(W)
TS. Lê Thị Minh Châu - ĐH Bách Khoa Hà Nội v(m/s) 53
53
Công suất gió
54
27
10/18/2021
3.3. Tính toán sơ bộ trong thiết kế

VD1: Tính toán công suất phát của 01 tuabin gió
Biết rằng độ cao tại đây là 150m, vận tốc gió đạt 8m/s,
nhiệt độ môi trường 300C. Tuabin gió sử dụng loại có
bán kính 41m.
Mật độ không khí tại khu vực được tính theo công thức:
h 150
353 29,3.(T 273) 353 29,3.(30273)
 .e  .e  1,1455(kg / m3 )
T  273 30  273
Trong đó: h: độ cao của khu vực

T: nhiệt độ môi trường
Từ đó ta có công suất của luồng gió được tính bởi:

55
55
Công suất của luồng gió
Như vậy công suất của tuabin gió ứng với cánh quạt có
bán kính 41m là:
1 1
Ρ = . �. � . �. � = ∗ 3,14 ∗ 41 ∗ 1,1455 ∗ 8
2 2
≈ 1,548647(��)
Trong đó: v: vận tốc gió
ρ: mật độ không khí
56
56
28
10/18/2021
57
57
- Giả sử hiệu suất thực tế của cánh quạt và roto đạt

40%, hộp số 95%, hiệu suất máy phát đạt 70%
Như vậy hiệu suất tuabin gió có được là:
  . gret . g  0,4.0,95.0,7  26,6%

b
Từ đó ta tính được công suất thực tế của 1 tuabin gió:
tt  . 1,548647.26,6  0,4119( MW )

VD2: Xác định năng lượng gió dựa vào vận tốc gió
trung bình, r = 10m, ρ = 1,23kg/m3
a) Gió thổi liên tục 10h với v=6m/s
b) Gió thổi liên tục 5h với v=3m/s sau đó thổi 5 với v=9m/s
58
29
10/18/2021
Năng lượng gió khi gió thổi liên tục 10h với vận tốc không đổi
v=6m/s
Pi
E .t . .r 2 .v 3  417118Wh
2
Năng lượng gió
Pi
E .t. .r 2 .v3  26076Wh
 khi gió thổi trong 5h đầu: 2
 khi gió thổi trong 5h sau: Pi
E  .t . .r 2 .v 3  70386Wh
2
 NL gió thu được trong 10h với vận tốc thay đổi:
E  70386  26076  729956Wh
59
30
Nov 8, 2021
NĂNG LƯỢNG MẶT TRỜI

Office: C1-118 ĐHBK HN
Email: Chau.lethiminh@hust.edu.vn
Mobile phone: 0915 27 69 79
NĂNG LƯỢNG MẶT TRỜI
2 Công nghệ nhiệt điện mặt trời
3 Công nghệ quang điện mặt trời
5 Tác động đến môi trường
1
Nov 8, 2021
Phần I Giới thiệu chung
4
1.1 Nguồn năng lượng mặt trời
 Phần lớn các nguồn năng lượng tái tạo đều khởi nguồn từng năng lượng mặt trời.
 Mặt trời:
 Kích thước: Đường kính trung bình 1.392×106 km
109 lần Trái Đất. Khoảng cách trung bình từ Trái Đất 149,6×106 km. Gồm các khí có
1. Giới thiệu chung
nhiệt độ rất cao, nhiệt độ bề mặt khoảng 5762 oK

 Vật chất gồm: 92,1% Hydro, gần 7,8% Hêli, còn lại khoảng 0,1% là các nguyên tố khác.
 Phát ra khoảng 3,8*1020MW nhưng Trái đất chỉ nhận một phần công suất đó
 Năng lượng Mặt Trời là NL của dòng bức xạ điện từ xuất phát từ
MT (chủ yếu do phản ứng nhiệt hạch tổng hợp hạt nhân Hydro -
4 hạt Hydro tổng hợp thành 1 hạt Heli và bức xạ ra NL).
2
Nov 8, 2021
5
1.1 Nguồn năng lượng mặt trời
 Mỗi ngày MT sản xuất ra một nguồn năng lượng qua phản ứng nhiệt hạch lên đến 9.1024kWh
(tức gấp khoảng 1 triệu lần năng lượng sản sinh ra trên toàn thế giới trong 1 năm)
 Phần NL bức xạ đến khoảng không vũ trụ của trái đất khoảng 1.353 W/m2 ở ngoại tầng khí
quyển của TĐ.
 NL bức xạ MT truyền tới bề mặt trái đất trong

những ngày nắng tốt ở thời điểm cao nhất (12h)
với khoảng 1.000W/m2.
 Bức xạ MT chiếu đến TĐ 100% thì 51% được hấp

thụ trên bề mặt TĐ, 30% bị phản xạ trở lại khoảng
không vũ trụ (4% phản xạ do mặt đất, 6% do khí

quyển, 20% do mây), 19% bị hấp thụ bởi khí
quyển và mây.
6
1.2 Đặc trưng của ngồn NL mặt trời
Ưu điểm:
 Nguồn năng lượng tái tạo hoàn toàn, sạch và có trữ lượng vô tận, trong quá
trình sử dụng NL mặt trời không gây ô nhiễm không khí, mưa axits, chất thải,
không gây bức xạ và phá hỏng tầng ôzôn...
 Tích cực góp phần vào việc giảm phát thải khí nhà kính có hại.
 Hoạt động âm thầm, không có bộ phận chuyển động, không có mùi khó chịu.
 Độc lập với điện lưới nên có thể sử dụng cho các ứng dụng lưu động.
 Chi phí bảo trì thấp.
 Sử dụng được bất cứ nơi đâu có ánh mặt trời.

 Áp dụng công nghệ quản lý, vận hành tiến tiến, không tốn nhiều nhân công
trong vận hành hệ thống
3
Nov 8, 2021
7
1.2 Đặc trưng của ngồn NL mặt trời
Nhược điểm:
 Chi phí lắp đặt cao (chi phí của các vật liệu bán dẫn,...)
 Chiếm nhiều diện tích để cài đặt để đạt được một mức độ tốt hiệu quả.
 Nguồn năng lượng bất ổn định, phụ thuộc vào thời tiết, ngày đêm, mây...=>
ảnh hưởng chất lượng điện năng
 Nguồn điện năng không sản suất vào ban đêm =>cần có hệ thống pin dự
phòng.
 Chất thải do phế liệu tấm pin đang là vấn đề cần được giải quyết trong tương lai.
 Hiệu suất chuyển đổi không cao

Phần II Công nghệ nhiệt điện mặt trời
1. Tổng quan về Nhiệt điện mặt trời

2. Máng Parabol (Parabolic troughs)
3. Tháp mặt trời (Solar tower)
4. Fresnel tuyến tính (Linear Fresnel)
5. Đĩa Parabol (Parabol Dish)
8
4
Nov 8, 2021
9
2.1 Tổng quan về Nhiệt điện mặt trời
 Concentrated solar power.
 Còn được gọi là điện mặt trời tập trung, nhiệt điện tập trung.
2. Công nghệ Nhiệt điện mặt trời
 Thông thường một nhà máy CSP có công suất cao hơn công suất của một nhà máy
phát điện sử dụng công nghệ quang năng (PV-photovoltaic).
 Nguyên lý hoạt động:
 Công nghệ sử dụng gương, kính để phản chiếu, hội tụ ánh sáng mặt trời vào bộ thu nhiệt.
Nhiệt tạo ra từ 400oC đến 1000oC.
 Nước được cấp đến khu vực nhiệt độ cao này sẽ bốc hơi. Hơi nước có áp lực cao được dẫn
đến làm quay tuabin hơi để phát điện.
10
 Ưu điểm:
 Nguyên vật liệu để sản xuất vật tư thiết bị cho một hệ thống CSP tương đối phổ biến, giá
thành không cao.

 Tạo nhiều việc làm và thúc đẩy kinh tế phát triển.
 Có khả năng tích trữ nhiệt để phát điện 24/24 (dùng các kho muối).
 Nhược điểm:
 Chi phí vận hành và bảo dưỡng cao hơn PV.
 Nguy cơ gián đoạn cung cấp điện vào ban đêm.
 Chi phí đầu tư ban đầu cao hơn các nhà máy nhiệt điện dùng nhiên liệu hóa thạch.
10
5
Nov 8, 2021
11
11
12
Fresnel tuyến tính
Máng Parabol
Tháp mặt trời – Solar Tower Đĩa Parabol
12
6
Nov 8, 2021
13
2.2 Máng Parabol (Parabolic Trough)
 Là loại hình phổ biến nhất của
NMĐ mặt trời.
 Hiệu quả cao trong việc tạo ra

điện năng.
13
14
 Công nghệ “line-focusing”. Tập trung năng lượng
mặt trời tại một vị trí để làm nóng chất truyền nhiệt,
làm cho nước trong hệ thống bốc hơi, tạo áp suất để

làm quay turbine phát điện.
 Chất truyền nhiệt là dầu nhiệt (thermal oil)
 Các máng parabol được lắp đặt cách đất khoảng 8m
14
7
Nov 8, 2021
15
Video
15
16
 Solar field: vùng đặt hệ thống máng thu parabol để lấy nhiệt năng từ ánh sáng mặt trời.
Bộ phận lưu trữ: thường để

chứa muối giữ nhiệt, khi cần có
thể dùng làm nguồn phát
nhiệt.
Bộ phận phát điện: nước trong
bộ phận trao đổi nhiệt khi được
làm nóng bởi dầu nhiệt sẽ bốc
hơi tạo thành áp suất đẩy, làm
quay tua bin để phát điện. Hơi
nước sau khi qua tua bin sẽ

được ngưng tụ và đước đưa lại
về bộ phận trao đổi nhiệt.
16
8
Nov 8, 2021
17
 Đầu tư khoảng 6 triệu đô/1 MW cho dự án
NMĐ có tích trữ NL nhiệt
Biểu đồ nhiệt năng trong ngày
17
18
 Ưu điểm:
 Công nghệ CSP hoàn thiện nhất và do đó khả thi về mặt thương mại.
2. Công Nghệ nhiệt điện mặt trời
 Hiệu suất của nhà máy là khoảng 15%, tương đương với pin quang điện.
 Chi phí phát điện giảm 49% từ năm 2010, còn 0,182 USD/kWh.
 Các hệ thống có tính mô đun, có nhiều lựa chọn trong việc xây dựng tùy theo mục đích.
 Có khả năng kết hợp với cách phát điện dung nhiên liệu hóa thạch truyền thống.
 Khả năng lưu trữ với chi phí rẻ.
 Tổn thất nhiệt cao trong máng parabol.

 Công nghệ máng parabol phức tạp hơn so với công nghệ Fresnel tuyến tính tương tự do đó
chi phí lắp đặt và vận hành cao hơn.
 Vẫn chưa tìm ra phương tiện truyền nhiệt lý tưởng để sử dụng trong máng parabol.
18
9
Nov 8, 2021
19
2.2 Tháp mặt trời
 Công nghệ “point-focusing”. Tập
trung năng lượng mặt trời lên bộ thu
bức xạ trên đỉnh tháp để làm nóng

chất truyền nhiệt hoặc nước, sau đó
được dẫn xuống để làm quay tua bin
(muối nóng chảy sẽ làm bay hơi nước
ở buồng trao đổi nhiệt)
 Chất truyền nhiệt:

 Sử dụng các tia năng lượng mặt trời để đun sôi nước và lấy hơi nước ra để chạy
 Sử dụng muối nóng chảy (40% KNO3 và 60% NaNO3). Thiết kế này có khả năng
tích trữ nhiệt năng và tạo ra điện năng kể cả khi mặt trời không chiếu sáng
Video
19
20
20
10
Nov 8, 2021
21
 Ưu điểm:
 Cho hiệu quả cao do tiềm năng đạt được cao hơn nhiệt độ trên 1000°C.
 Có khả năng lưu trữ nhiệt để sản xuất khi không có mặt trời.
 Có tiềm năng cải tiến công nghệ cao để tăng hiệu suất và giảm giá thành.
 Phù hợp công nghệ làm mát khô hơn máng parabol.
 Có thể được cài đặt trên vùng đồi núi.
 Cho hiệu quả cao do tiềm năng đạt được cao hơn nhiệt độ trên 1000°C.
 Có khả năng lưu trữ nhiệt để sản xuất khi không có mặt trời.
21
22
2.3 Công nghệ Fresnel tuyến tính
 Công nghệ “line-focusing” . Nước chảy qua
đường ống chạy trực tiếp qua tiêu điểm của
gương
 Không sử dụng chất truyền nhiệt. Làm nóng

nước trực tiếp
 Hệ thống Linear Fresnel Reflectors (LFR) gồm các

thành phần chính :
• Hệ thống phản xạ (Reflectors)
• Bộ thu (Receiver)
• Hệ thống theo dõi (Tracking System)
• Hệ thống tiến trình và thiết bị đo lường
(Process and Instrumentation System)
22
11
Nov 8, 2021
23
 Gương: Gương có độ phản xạ cao được sử
dụng. Nhiệm vụ phản xạ ánh sáng mặt trời tới
máy thu. Ngoài ra, gương phản xạ thứ cấp được

thiết kế quanh ống thu giúp phản xạ lại những
tia sáng đi lệch trở lại ống thu.
 Vì mặt trời di chuyển từ đông

sang tây do đó gương phản xạ
cũng phải di chuyển cùng với
mặt trời để nhận được năng
lượng tối đa.
23
24
 Ưu điểm:
 Nguyên liệu luôn sẵn có

 Chi phí chế tạo và lắp đặt thấp hơn so với hệ thống máng parabol.
 Diện tích cần để sản xuất cùng một lượng điện năng ít hơn máng parabol
 Hệ thống sử dụng nước làm phương tiện truyền nhiệt nên có thể tạo ra hơi nước trực tiếp do đó giảm
tổn thất truyền tải giữa máng thu và tua bin hơi.
 Hệ thống sử dụng phương pháp làm mát khô, tốt hơn làm mát ướt
 Vệ sinh gương dễ hơn so với máng parabol do gương phẳng và chỉ cao 1m.
 Nhiệt độ vận hành 270 ° C có nghĩa là hiệu suất của nhà máy tuabin hơi dưới mức tối ưu so với hiệu
suất thực hệ thống đạt được khoảng 8 - 10%.
 Không dễ dàng kết hợp LFR với bộ tích trữ năng lượng nhiệt lớn
24
12
Nov 8, 2021
25
2.4 Đĩa Parabol
 Công nghệ “point-focusing”
 Sử dụng động cơ Stirling
25
26
2.4 Đĩa Parabol
 Ưu điểm:
 Hệ thống đĩa parabol có hiệu suất chuyển đổi rất cao trên 30%.
 Không cần nước để làm mát.
 Hệ thống đặc biệt phù hợp với cung cấp điện HT độc lập và điều khiển từ xa.
 Hệ thống là mô-đun.
 Đĩa hình parabol không bị giới hạn ở địa hình bằng phẳng.
 Tích hợp hiệu quả nhất kho nhiệt trong nhà máy lớn.
 Dễ dàng sản xuất

 Không có nhà máy thương mại quy mô lớn nào tồn

tại nên hiệu suất, chi phí đầu tư và vận hành vẫn
chưa được chứng minh về mặt thương mại.
 Khả năng hòa lưới thấp hơn.
26
13
Nov 8, 2021
Phần III Các công nghệ quang điện mặt trời
1.Pin quang điện

2.Đặc tính pin quang điện
3.Các hệ thống điện mặt trời
27
27
28
III.1 Pin quang điện
1) Cấu tạo và nguyên lý hoạt động
III. Công nghệ Quang điện mặt trời
28
14
Nov 8, 2021
29
- Bán dẫn loại N (Si+P): Có tính chất dẫn điện là các

điện tử tự do.
- Bán dẫn loại P (Si+B): Có tính chất dẫn điện là các
lỗ trống.
29
30
30
15
Nov 8, 2021
31
2) Các loại pin phổ biến
2. Công nghệ Quang điện mặt trời
31
32
 Công nghệ pin quang điện pin đơn tinh thể (mono), pin đa tinh thể (poly) và
pin màng mỏng (thin film).
 Pin đơn tinh thể: làm từ Silic đơn tinh thể hay còn gọi là thủy tinh đơn tinh thể
(Monocrystalline Silicon Solar Cell) với độ tinh khiết cao.
 Hiệu suất cao , tuổi thọ cao
 Chi phí sản xuất cao
 Tổn thất năng lượng cao khi bị bóng che, bụi bẩn
 Pin đa tinh thể: silicon nhiên liệu được nấu chảy và đổ vào một khuôn vuông,
được làm mát và cắt thành miếng vuông.
 Sản xuất đơn giản, chi phí thấp, sai số nhiệt độ thấp hơn pin mono
 Hiệu suất thấp hơn, tuổi thọ thấp hơn
32
16
Nov 8, 2021
33
+ Làm từ silicon đơn tinh thể
+ Làm từ silicon đa tinh
với độ tinh khiết cao
thể như (p-Si) và (mc-Si).

+ Cell pin hình vuông được
+ Cell pin được xếp khít
vạt góc xếp liền nhau
với nhau như một mảng lớn
+ Hiệu suất: 15 đến hơn20%
+ Hiệu suất: 13-20%
+ Độ bền cao, hiệu quả sử
+ Mức độ giãn nở và chịu
dụng dài lâu
nhiệt cao
+ Giá thành khá cao do quy Hãng sản Hãng sản
xuất xuất + Giá thành thấp hơn do
trình sản xuất tốn kém. AE solar Hanwha chế tạo khá đơn giản
+ Tuổi thọ: trên 25 năm SunPower Trina Solar

33 + Tuổi thọ: trên 25 năm
LG Kyocera
Hyundai Hyundai
SolarWorld SolarWorld
33
34
 Pin mặt trời màng mỏng: film solar cell (TFSC) là loại pin được chế
tạo từ nhiều lớp màng mỏng của vật liệu quang điện.
 Sản xuất đơn giản, chi phí thấp hơn pin mono và poly
 Ít ảnh hưởng bởi tổn thất nhiệt độ vì bóng râm hơn pin mono và poly
 Độ suy giảm cao, tuổi thọ pin thấp
 Hiệu suất tốt nhất của tấm pin đạt được khi thỏa mãn điều kiện tiêu
chuẩn
34
17
Nov 8, 2021
35
3) Ghép nối các tấm pin mặt trời
- Ghép nối tiếp => tăng áp

- Ghép song song => tăng dòng
35
36
 Ghép Nối tiếp
a) Tất cả những tấm pin mặt

trời có cùng loại và công suất định
mức . Sử dụng 3 tấm pin cùng
6volt, 3.0 Amp như => áp đầu ra
sẽ là 18volt (6+6+6) và dòng là 3.0
Amps , tương đương với 54 Wp.
b) Tất cả những tấm pin mặt trời

đều có điện áp đầu ra khác nhau
nhưng dòng định mức là giống

nhau => áp là 21 volt với dòng
3A, tương đương với 63 wp.
36
18
Nov 8, 2021
37
 Ghép Nối tiếp
c) Tất cả những tấm pin mặt trời
đều có dòng và áp khác nhau.
Điện áp sẽ là tổng điện áp của

các tấm pin, còn dòng điện sẽ bị
giới hạn ở giá trị của tấm pin
thấp nhất trong chuỗi, ở t/h này
là 1A .
 Ghép Song song
a) Tất cả những tấm pin mặt

trời có cùng loại và công suất định
mức . Sử dụng 3 tấm pin cùng
19V, 4A => áp đầu ra sẽ là 19V và
dòng là 32A (4*8A), tương đương
với 608Wp.
37
38
 Ghép Song song
b) Tổng điện áp đầu ra sẽ bị giới hạn bởi

tấm pin có điện áp thấp nhất, còn dòng

điện sẽ là tổng dòng điện của rất nhiều
tấm pin cộng lại => 64Wp bị mất đi, tương
đương 11%
c)
38
19
Nov 8, 2021
39
 Ghép Song song  Ghép hỗn hợp
39
40
III.2 Đặc tính của tấm pin quang điện
- Đặc tính của tấm pin quang điện: đặc tính I-V và P-V
- Khi cường độ bức xạ ánh sáng và nhiệt độ thay đổi thì đường đặc tính
của tấm pin cũng thay đổi.

40
20
Nov 8, 2021
41
41
42
Khi tăng/giảm cường độ bức xạ mặt trời: Khi tăng nhiệt độ môi trường:
- Tăng/giảm đáng kể dòng điện đầu ra - Tăng nhẹ dòng điện đầu ra
(công suất) - Giảm đáng kể điện áp đầu ra
- Tăng/giảm nhỏ điện áp đầu ra - Công suất đầu ra tang/giảm đáng kể
42
21
Nov 8, 2021
43
 Bộ hòa lưới thông minh: Thuật toán bắt điểm công suất cực đại
Thuật toán P&O Thuật toán INC

43
44
1) Hệ thống điện mặt trời độc lập (off -grid solar system):
- Được sử dụng cho các đối tượng riêng lẻ

- Để đảm bảo yêu cầu cung cấp điện liên tục, các hệ thống ĐMT độc lập phải có
thiết bị tích trữ năng lượng và kết hợp với các nguồn điện khác (gió, điezen..).
2) Hệ thống điện mặt trời nối lưới (on -grid solar system):
- Khi điện năng phát ra không được sử dụng hết thì sẽ được phát lên lưới.
- Được ứng dụng phổ biến cho các hệ thống điện mặt trời nối lưới lắp mái.
- Các trang trại điện mặt trời lắp trên mặt đất có công suất trung bình và lớn kinh
doanh bán điện cho lưới điện.
44
22
Nov 8, 2021
45
III.3 Các hệ thống điện mặt trời
45
46
Ưu điểm:
- Không cần đến lưới điện
quốc gia
- Có thể lắp đặt ở bất cứ
đâu
Phạm vi ứng dụng:

- Nơi không có điện lưới quốc gia
- Nơi địa hình hiểm trở gây khó khăn hoặc
chi phí cao để lắp lưới điện quốc gia
46
23
Nov 8, 2021
47
Ưu điểm:
- Giảm chi phí tiền điện
hàng tháng
- Thời gian hoàn vốn đầu
tư từ 5 đến 7 năm
- Phí bảo trì thấp
Nhược điểm:
- Lưới bị cắt thì điện năng
từ các tấm panel mặt

trời cũng bị cắt
47
47
48
Ưu điểm:
- Có thể sử dụng điện mà
không cần đến lưới điện

quốc gia.
- Có thể lắp đặt ở bất cứ
đâu và giúp giảm tải cho
lưới điện quốc gia.
Nhược điểm:
- Hệ thống này ghép từ hệ
thống độc lập và hệ
thống nối với lưới điện
nên có cấu tạo phức tạp,
- Chi phí tốn kém hơn rất
nhiều và bảo trì cũng khó
khăn hơn.
48
24
Nov 8, 2021
49
 Bộ hòa lưới thông minh (inverter): các chức năng là đảm bảo các yêu cầu cơ bản như chuyển
đổi AC/DC, tìm điểm công suất tối ưu MPPT, điều khiển bộ sạc
49
50
Các sơ đồ phân loại theo thành phần inverter
a) Centralized Inverter
Trong sơ đồ này, các tấm pin quang

điện được ghép nối tiếp hoặc song song
để đạt được giá trị điện áp và dòng điện
cần thiết. Sau đó, các tấm pin được
ghép chung vào hệ thống DC bus và chỉ
sử dụng một bộ inverter.
Tuy cấu hình đơn giản nhưng sơ đồ này
có hiệu suất thấp hơn so với hai sơ đồ
còn lại.
50
25
Nov 8, 2021
51
b) String Inverter c) Multi-string Inverter
Trong sơ đồ này, các tấm pin quang điện được Trong sơ đồ này, mỗi tấm pin quang điện được tích
ghép nối theo từng chuỗi và lắp vào từng bộ hợp một bộ biến đổi DC/DC riêng trước khi ghép
inverter riêng biệt. Nếu điện áp đưa đến nối đến một bộ inverter chung.
inverter là chưa đủ, các bộ biến đổi DC/DC
Có hiệu suất chuyển đổi cao, linh hoạt và mềm dẻo
tăng áp có thể được sử dụng. Bên cạnh đó cũng
bởi mỗi tấm pin đều có một bộ biến đổi riêng.
có thể tích hợp thuật toán MPPT riêng cho từng
chuỗi ghép nối.
51
Phần IV Tiềm năng phát triển điện MT
52
52
26
54
53
TS. Lê Thị Minh Châu TS. Lê Thị Minh Châu
54
53
IV. Tiềm năng phát triển điện mặt trời IV. Tiềm năng phát triển điện mặt trời
IV. Tiềm năng phát triển điện MT

Nov 8, 2021
27
56
55
TS. Lê Thị Minh Châu TS. Lê Thị Minh Châu
56
55
IV. Tiềm năng phát triển điện mặt trời IV. Tiềm năng phát triển điện mặt trời

Nov 8, 2021
28
Nov 8, 2021
Phần V Tác động đến môi trường
57
57
29

Lý Thuyết Cô Châu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Lý Thuyết Cô Châu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lý Thuyết Cô Châu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

10/11/2021

CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

Giảng viên: TS. Lê Thị Minh Châu

3. Hướng dẫn tính toán sơ bộ công suất phát của hệ thống.

TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội 2

MỤC TIÊU VÀ CHUẨN ĐẦU RA

TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội 3

CÁCH ĐÁNH GIÁ HỌC PHẦN

LTMC1 Le Thi Minh Chau, 10/7/2021

NỘI DUNG MÔN HỌC

I CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

II CÔNG NGHỆ PHÁT ĐIỆN

III ĐÁNH GIÁ KINH TẾ DỰ ÁN NLTT

VI THỊ TRƯỜNG ĐIỆN

V CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁC NGUỒN NLTT

TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội 5

CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội 6

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

NM Nhiệt điện NM Thủy điện

CƠ CẤU NGUỒN THEO CHỦ SỞ HỮU

Nguồn: National Load Dispatch Center

TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội 8

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

Import from Lao

Nam Con Son

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội 10

TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội 11

TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội

NHU CẦU ĐIỆN TỪ NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

TIỀM NĂNG MẶT TRỜI VÀ GIÓ

CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

NLTT TRONG GIAI ĐOẠN 2020-2021

TỔNG SƠ ĐỒ ĐIỆN 8 - QUY HOẠCH ĐIỆN ĐẾN 2045

TỔNG SƠ ĐỒ ĐIỆN 8 - QUY HOẠCH ĐIỆN ĐẾN 2045

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

 Nguồn năng lượng tái tạo

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

 Năng lượng sơ cấp:

 Năng lượng cuối cùng

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

1.2.3 PHÂN LOẠI THEO Ý NGHĨA VẬT LÝ

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

 Ảnh hưởng xã hội và sức khỏe con người;

=> Hiệu ứng nhà kính

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

 Giám đốc điều hành IEA

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

Năng lượng được biểu hiện dưới nhiều dạng

TS. Lê Thị Minh Châu – ĐH Bách Khoa Hà Nội 28

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

1. CÁC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ NL TÁI TẠO

 Năng lượng không cạn kiện vì sự sử dụng của con người.

 Tự tái tạo trong thời gian ngắn và liên tục.

1.4. NGUỒN GỐC CÁC NGUỒN NLTT