1

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przyrody dla klasy 4

do programu nauczania Tajemnice Przyrody autorstwa Jolanty Golanko.
Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
w podręczniku i temat lekcji

Dział 1. Poznajemy warsztat przyrodnika

Uczeń:

1. Przyroda i jej 1. Poznajemy  wymienia dwa elementy  wyjaśnia znaczenie  wymienia cechy  podaje przykłady  wyjaśnia, w jaki sposób
składniki składniki przyrody przyrody nieożywionej (A)*; pojęcia przyroda (B); ożywionych elementów powiązań przyrody zmiana jednego elementu
 wymienia dwa elementy  wymienia trzy przyrody (A); nieożywionej z przyrodą przyrody może wpłynąć na jej
przyrody ożywionej (A) niezbędne do życia  wskazuje ożywioną (A); pozostałe elementy (B)
składniki przyrody w najbliższym otoczeniu  klasyfikuje wskazane
nieożywionej (A); wytwory działalności elementy na: ożywione
 podaje trzy przykłady człowieka (C) składniki
wytworów działalności przyrody, nieożywione
człowieka (A) składniki przyrody oraz
wytwory działalności
człowieka (C)

2. Jak poznawać 2. Jakimi  wymienia zmysły
przyrodę? sposobami umożliwiające poznawanie
poznajemy otaczającego świata (A);
przyrodę?  podaje dwa przykłady
informacji uzyskanych dzięki
wybranym zmysłom (A);
 wyjaśnia, czym jest
obserwacja (B)
 omawia na przykładach  porównuje liczbę  wyjaśnia, w jakim celu  na podstawie obserwacji
rolę poszczególnych i rodzaj informacji prowadzi się doświadczenia i podejmuje próbę przewidzenia
zmysłów w poznawaniu uzyskiwanych za pomocą eksperymenty przyrodnicze niektórych sytuacji i zjawisk,
świata (B); poszczególnych zmysłów (B); np. dotyczących pogody,
 wymienia źródła (C);  wyjaśnia różnice między zachowania zwierząt (D);
informacji o przyrodzie  wymienia cechy eksperymentem a  przeprowadza dowolne
(A); przyrodnika (A); doświadczeniem (B) doświadczenie, posługując się
 omawia najważniejsze  określa rolę instrukcją, zapisuje obserwacje
zasady bezpieczeństwa obserwacji w poznawaniu i wyniki (D);
podczas prowadzenia przyrody (B);  wyjaśnia, dlaczego do
obserwacji i wykonywania  omawia etapy niektórych doświadczeń należy
doświadczeń (B) doświadczenia (B) używać dwóch zestawów
doświadczalnych (D)
 2

Tytuł rozdziału Numer

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
w podręczniku i temat lekcji

3. Przyrządy 3. Przyrządy  podaje nazwy przyrządów
i pomoce i pomoce służących do prowadzenia
przyrodnika ułatwiające obserwacji w terenie (A);
prowadzenie  przeprowadza obserwację
obserwacji za pomocą lupy lub lornetki
(C);
 notuje dwa/trzy
spostrzeżenia dotyczące
obserwowanych obiektów (C);
 wykonuje schematyczny
rysunek obserwowanego
obiektu (C);
 dokonuje pomiaru z
wykorzystaniem taśmy
mierniczej (C)
 przyporządkowuje  planuje miejsca  planuje obserwację  przygotowuje notatkę na
przyrząd służący do dwóch/trzech obserwacji dowolnego obiektu lub temat innych przyrządów
prowadzenia obserwacji do (D); organizmu w terenie (D); służących do prowadzenia
obserwowanego obiektu  proponuje przyrząd  uzasadnia celowość obserwacji, np. odległych
(C); odpowiedni do obserwacji zaplanowanej obserwacji (D); obiektów lub głębin (D)
 wymienia propozycje konkretnego obiektu (C);  omawia sposób
przyrządów, które należy  wymienia przygotowania obiektu
przygotować do najważniejsze części do obserwacji
prowadzenia obserwacji w mikroskopu (A) mikroskopowej (B)
terenie (D);
 określa
charakterystyczne cechy
obserwowanych obiektów
(C);
 opisuje sposób użycia
taśmy mierniczej (B)

4. Określamy 4. W jaki  podaje nazwy głównych  podaje nazwy głównych  wyjaśnia, co to jest  podaje przykłady  omawia sposób
kierunki sposób kierunków geograficznych kierunków geograficznych widnokrąg (B); wykorzystania w życiu wyznaczania kierunku
geograficzne określamy wskazanych przez (A);  omawia budowę umiejętności wyznaczania północnego na podstawie
kierunki nauczyciela na widnokręgu  przyporządkowuje kompasu (B); kierunków geograficznych położenia Gwiazdy Polarnej
geograficzne? (A); skróty do nazw głównych  samodzielnie (B); oraz innych obiektów w
 wyznacza – na podstawie kierunków geograficznych wyznacza kierunki  porównuje dokładność otoczeniu (B)
instrukcji słownej – główne (A); geograficzne za pomocą wyznaczania kierunków
5. Określamy kierunki geograficzne za  określa warunki kompasu (C); geograficznych za pomocą
kierunki pomocą kompasu (C); korzystania z kompasu (A);  wyjaśnia, w jaki kompasu i gnomonu (D);
geograficzne za  określa warunki  posługując się sposób wyznacza się  wyjaśnia, w jaki sposób
pomocą kompasu wyznaczania kierunku instrukcją, wyznacza kierunki pośrednie (B) tworzy się nazwy kierunków
i gnomonu – północnego za pomocą główne kierunki pośrednich (B)
lekcja w terenie gnomonu, czyli prostego geograficzne za pomocą
patyka lub pręta, w słoneczny gnomonu (C)
dzień (B)

Podsumowanie 6., 7. Podsumowanie i sprawdzian z działu: „Poznajemy warsztat przyrodnika”

działu 1

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
Dział 2. Poznajemy pogodę i inne zjawiska przyrodnicze
1.Substancje 8. Otaczają nas  wskazuje w najbliższym
wokół nas substancje otoczeniu przykłady ciał
stałych, cieczy i gazów (B);
 wskazuje w najbliższym
otoczeniu po dwa przykłady
ciał plastycznych, kruchych i
sprężystych (B);
 podaje dwa przykłady
występowania zjawiska
rozszerzalności cieplnej ciał
stałych (A);
 porównuje ciała stałe z
cieczami pod względem
jednej właściwości, np.
kształtu (C)
2. Woda 9. Poznajemy  wymienia stany skupienia
występuje stany skupienia wody w przyrodzie (A);
w trzech wody  podaje przykłady
stanach występowania wody
skupienia w różnych stanach
skupienia (A);
 omawia budowę
termometru (B);
 odczytuje wskazania
termometru (C);
 wyjaśnia, na czym polega
krzepnięcie i topnienie (B)
Ocena dostateczna
 wymienia stany
skupienia, w których
występują substancje (A);
 podaje dwa/trzy
przykłady wykorzystania
właściwości ciał stałych w
życiu codziennym (C)
 wyjaśnia zasadę
działania termometru (B);
przeprowadza, zgodnie
z instrukcją, doświadczenia
wykazujące:
– wpływ temperatury
otoczenia na parowanie
wody (C),
– obecność pary wodnej
w powietrzu (C);
 wyjaśnia, na czym
polega parowanie i
skraplanie
wody (B)
3
Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
Uczeń:
 wyjaśnia, na czym  klasyfikuje ciała stałe ze  uzasadnia, popierając swoje
polega zjawisko względu na właściwości (B); stanowisko przykładami z
rozszerzalności cieplnej  wyjaśnia, na czym polega życia, dlaczego ważna jest
(B); kruchość, plastyczność i znajomość właściwości ciał (D)
 podaje przykłady sprężystość (B);
występowania zjawiska  porównuje właściwości
rozszerzalności cieplnej ciał stałych, cieczy i gazów
ciał stałych i cieczy (C) (C);
oraz gazów (D)  opisuje zasadę działania
termometru cieczowego (B)
 wymienia czynniki  dokumentuje  przedstawia zmiany stanów
wpływające na szybkość doświadczenia według skupienia wody podczas
parowania (A); poznanego schematu (D); jej krążenia w przyrodzie,
 formułuje wnioski na  podaje znane z życia posługując się wykonanym
podstawie codziennego przykłady zmian przez siebie rysunkiem (D)
przeprowadzonych stanów skupienia wody (C);
doświadczeń (D);  przedstawia w formie
 przyporządkowuje schematu zmiany stanu
stan skupienia wody skupienia wody
do wskazań w przyrodzie (C)
termometru (C)
 4

Tytuł rozdziału Numer

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
w podręczniku i temat lekcji

3. Składniki 10. Poznajemy  wymienia przynajmniej
pogody składniki pogody trzy składniki pogody (A);
 rozpoznaje na dowolnej
ilustracji rodzaje opadów (C);
 wyjaśnia, dlaczego burze
są groźne (B)
 wyjaśnia, co nazywamy  podaje, z czego są  wyjaśnia, jak tworzy się  wyjaśnia różnice między
pogodą (B); zbudowane chmury (A); nazwę wiatru (B); opadami a osadami
 wyjaśnia pojęcia: upał,  rozróżnia rodzaje  rozpoznaje na mapie atmosferycznymi (D)
przymrozek, mróz (B); osadów atmosferycznych rodzaje wiatrów (C);
 podaje nazwy osadów na ilustracjach (C);  wykazuje związek
atmosferycznych (A)  wyjaśnia, czym jest pomiędzy porą roku
ciśnienie atmosferyczne a występowaniem
(B); określonego rodzaju opadów
 wyjaśnia, jak powstaje i osadów (D)
wiatr (B)

4. Obserwujemy 11. Obserwujemy  dobiera odpowiednie  zapisuje temperaturę  wymienia przyrządy  odczytuje prognozę  na podstawie opisu
pogodę pogodę przyrządy służące do pomiaru dodatnią i ujemną (C); służące do obserwacji pogody przedstawioną za przedstawia – w formie mapy –
trzech składników pogody  omawia sposób pomiaru meteorologicznych (A); pomocą znaków graficznych prognozę pogody dla Polski (D)
(A); ilości opadów (B);  dokonuje pomiaru (C);
 odczytuje temperaturę  podaje jednostki, składników pogody –  określa kierunek wiatru na
powietrza z termometru w których wyraża się prowadzi kalendarz podstawie obserwacji (C)
cieczowego (C); składniki pogody (A); pogody (C);
 na podstawie instrukcji  buduje deszczomierz na  przygotowuje
12. Obserwacja
buduje wiatromierz (C); podstawie instrukcji (C); możliwą prognozę
i pomiar
 odczytuje symbole  prowadzi tygodniowy pogody dla swojej
składników
umieszczone na mapie kalendarz pogody na miejscowości na następny
pogody – lekcja
pogody (C); podstawie obserwacji dzień (C)
w terenie
 przedstawia stopień wybranych składników
zachmurzenia za pomocą pogody (C);
symboli (C);  określa aktualny stopień
 przedstawia rodzaj zachmurzenia nieba na
opadów za pomocą symboli podstawie obserwacji (C);
(C)  opisuje tęczę (B)

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
5. „Wędrówka” 13. „Wędrówka”  wyjaśnia pojęcia: wschód
Słońca po niebie Słońca po niebie Słońca, zachód Słońca (B);
 rysuje „drogę” Słońca na
niebie (C);
 podaje daty rozpoczęcia
kalendarzowych pór roku
(A);
 podaje po trzy przykłady
14. Jak zmieniają
zmian zachodzących
się pogoda i
w przyrodzie ożywionej
przyroda w ciągu
roku? – lekcja w w poszczególnych porach
terenie roku (C)
Podsumowanie 15., 16. Podsumowanie i sprawdzian z działu: „Poznajemy pogodę i inne zjawiska przyrodnicze”
działu 2
Dział 3. Poznajemy świat organizmów
1. Organizmy mają 17. Poznajemy  wyjaśnia, po czym
wspólne cechy budowę rozpoznaje się organizm (B);
i czynności  wymienia przynajmniej
życiowe trzy czynności życiowe
organizmów organizmów (A);
 omawia jedną wybraną
przez siebie czynność
życiową organizmów (B);
 odróżnia przedstawione
na ilustracji organizmy
jednokomórkowe od
organizmów
wielokomórkowych (C)
Ocena dostateczna
 omawia pozorną
wędrówkę Słońca nad
widnokręgiem (B);
 omawia zmiany
temperatury powietrza w
ciągu dnia (B);
 wyjaśnia pojęcia:
równonoc, przesilenie (B);
 omawia cechy pogody
w poszczególnych porach
roku (B)
 wyjaśnia pojęcia:
organizm jednokomórkowy,
organizm wielokomórkowy
(B);
 podaje
charakterystyczne cechy
organizmów (A);
 wymienia czynności
życiowe organizmów (A);
 rozpoznaje na ilustracji
wybrane organy/narządy
(C)
5
Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
 określa zależność  omawia zmiany długości  podaje przykłady
między wysokością cienia w ciągu dnia (B); praktycznego wykorzystania
Słońca a temperaturą  porównuje wysokość wiadomości dotyczących zmian
powietrza (C); Słońca nad widnokręgiem temperatury i długości cienia w
 określa zależność oraz długość cienia podczas ciągu dnia, np. wybór ubrania,
między wysokością górowania w poszczególnych pielęgnacja roślin, ustawienie
Słońca a długością cienia porach roku (C) budy dla psa (B)
(C);
 wyjaśnia pojęcie
górowanie Słońca (B);
 omawia zmiany w
pozornej wędrówce
Słońca nad widnokręgiem
w poszczególnych porach
roku (B)
Uczeń:
 omawia hierarchiczną  podaje przykłady różnych  omawia podział
budowę organizmów sposobów wykonywania tych organizmów na pięć królestw
wielokomórkowych (B); samych czynności przez (A)
 charakteryzuje organizmy, np. ruch,
czynności życiowe wzrost (C);
organizmów (B);  porównuje rozmnażanie
 omawia cechy płciowe z rozmnażaniem
rozmnażania płciowego bezpłciowym (C)
i bezpłciowego (B)
 6

Tytuł rozdziału Numer

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
w podręczniku i temat lekcji

2. Organizmy 18. W jaki  określa, czy podany  dzieli organizmy  wyjaśnia pojęcia:  omawia sposób  prezentuje – w dowolnej
różnią się sposób organizm jest samożywny czy cudzożywne ze względu na organizm samożywny, wytwarzania pokarmu przez formie – informacje na temat
sposobem organizmy cudzożywny (B); rodzaj pokarmu (A); organizm cudzożywny rośliny (B); pasożytnictwa w świecie
odżywiania zdobywają  podaje przykłady  podaje przykłady (B);  określa rolę, jaką roślin (D); podaje przykłady
pokarm? organizmów cudzożywnych: organizmów roślinożernych  wymienia cechy odgrywają w przyrodzie obrony przed wrogami w
mięsożernych, roślinożernych (B); roślinożerców (B); zwierzęta odżywiające się świecie roślin i zwierząt (C);
19. Poznajemy i wszystkożernych (B);  dzieli mięsożerców na  wymienia, podając szczątkami glebowymi (C);  wyjaśnia, co to jest sieć
zależności  wskazuje na ilustracji drapieżniki przykłady, sposoby  wyjaśnia, na czym polega pokarmowa (B);
pokarmowe charakterystyczne cechy i padlinożerców (B); zdobywania pokarmu pasożytnictwo (B);  uzasadnia, że zniszczenie
między drapieżników (C) wyjaśnia, na czym polega przez organizmy  omawia rolę destruentów jednego z ogniw łańcucha
organizmami  układa łańcuch wszystkożerność (B) cudzożywne (B); w łańcuchu pokarmowym (B) pokarmowego może
pokarmowy z podanych  wyjaśnia, czym są  podaje przykłady doprowadzić do wyginięcia
organizmów (C); układa zależności pokarmowe (B); zwierząt odżywiających innych ogniw (D)
jeden łańcuch pokarmowy na podaje nazwy ogniw się szczątkami glebowymi
podstawie analizy sieci łańcucha pokarmowego (A) (B);
pokarmowej (D)  wymienia
przedstawicieli
pasożytów (A);
 wyjaśnia nazwy
ogniw łańcucha
pokarmowego (B)

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
3. Rośliny 20. Obserwujemy  wymienia korzyści
i zwierzęta wokół rośliny i zwierzęta wynikające z uprawy roślin w
nas domu i ogrodzie (A);
 podaje przykłady zwierząt
hodowanych przez człowieka
w domu (A);
 podaje przykład drobnego
zwierzęcia żyjącego w domu
(A);
 rozpoznaje trzy zwierzęta
żyjące w ogrodzie (C)
Podsumowanie 21., 22. Podsumowanie i sprawdzian z działu: „Poznajemy świat organizmów”
działu 3
Dział 4. Odkrywamy tajemnice ciała człowieka
1. Trawienie 23. Poznajemy  podaje przykłady
i wchłanianie składniki pokarmu produktów bogatych w
pokarmu białka, cukry, tłuszcze,
witaminy (A);
 omawia znaczenie wody
dla organizmu (B)
7
Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
 podaje trzy przykłady  rozpoznaje wybrane  opisuje szkodliwość  prezentuje jedną egzotyczną
roślin stosowanych jako rośliny doniczkowe (C); zwierząt zamieszkujących roślinę (ozdobną lub
przyprawy do potraw (B);  wyjaśnia, jakie nasze domy (C); przyprawową), omawiając jej
 wyjaśnia, dlaczego znaczenie ma znajomość  formułuje apel do osób wymagania życiowe (D);
decyzja o hodowli wymagań życiowych mających zamiar hodować  przygotowuje ciekawostki
zwierzęcia powinna być uprawianych roślin (D); zwierzę lub podarować je i dodatkowe informacje na
dokładnie przemyślana (B);  określa cel hodowania w prezencie (D) temat zwierząt, np. omówienie
 omawia zasady opieki zwierząt w domu (B); najszybszych zwierząt (D)
nad zwierzętami (B);  wyjaśnia, dlaczego nie
 podaje przykłady wszystkie zwierzęta
dzikich zwierząt żyjących możemy hodować w
w mieście (A); domu (B);
 wykonuje zielnik, w  wskazuje źródła
którym umieszcza pięć informacji na temat
okazów (D) hodowanych zwierząt
(C);
 wyjaśnia, dlaczego
coraz więcej dzikich
zwierząt przybywa do
miast (B)
Uczeń:
 wymienia składniki  omawia rolę  omawia rolę witamin (B);  wymienia wybrane objawy
pokarmowe (A); składników  omawia rolę soli niedoboru jednej z poznanych
 przyporządkowuje pokarmowych w mineralnych w organizmie witamin (B)
podane pokarmy do organizmie (B); (B)
wskazanej grupy  wymienia produkty
pokarmowej (C) zawierające sole
mineralne (A)

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
24. Jak przebiega  wskazuje na modelu
trawienie położenie poszczególnych
i wchłanianie narządów przewodu
pokarmu? pokarmowego (C);
 wyjaśnia, dlaczego należy
dokładnie żuć pokarm (B);
 uzasadnia konieczność
mycia rąk przed każdym
posiłkiem (C)
2. Układ 25. Jaką rolę  wskazuje na schemacie
krwionośny odgrywa układ serce i naczynia krwionośne
transportuje krew krwionośny? (C);
 wymienia rodzaje naczyń
krwionośnych (A);
 mierzy puls (C);
 podaje dwa przykłady
zachowań korzystnie
wpływających na pracę
układu krążenia (C)
3. Układ 26. Jak  pokazuje na modelu lub
oddechowy oddychamy? planszy dydaktycznej
zapewnia położenie narządów
wymianę budujących układ oddechowy
gazową (C);
 wymienia zasady higieny
układu oddechowego (B)
Ocena dostateczna
 wymienia narządy
budujące przewód
pokarmowy (A);
 omawia rolę układu
pokarmowego (B);
 podaje zasady higieny
układu pokarmowego (A)
 omawia rolę serca i
naczyń krwionośnych (B);
 pokazuje na schemacie
poszczególne rodzaje
naczyń krwionośnych (C)
 wymienia narządy
budujące drogi oddechowe
(A);
 wyjaśnia, co dzieje się z
powietrzem podczas
wędrówki przez drogi
oddechowe (B);
 określa rolę układu
oddechowego (A);
 opisuje zmiany w
wyglądzie części piersiowej
tułowia podczas wdechu
i wydechu (C)
8
Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
 wyjaśnia pojęcie  wyjaśnia rolę enzymów  omawia rolę narządów
trawienie (B); trawiennych (B); wspomagających trawienie (B)
 opisuje drogę  wskazuje narządy, w
pokarmu w organizmie których zachodzi
(B); mechaniczne i chemiczne
 omawia, co dzieje się przekształcanie pokarmu (C)
w organizmie po
zakończeniu trawienia
pokarmu (B)
 wymienia funkcje  wyjaśnia, jak należy dbać  proponuje zestaw prostych
układu krwionośnego (B); o układ krwionośny (B); ćwiczeń poprawiających
 wyjaśnia, czym jest  podaje przykłady funkcjonowanie układu
tętno (B); produktów żywnościowych krwionośnego (D)
 omawia rolę układu korzystnie wpływających na
krwionośnego pracę układu krwionośnego
w transporcie substancji (C)
w organizmie (C)
 określa cel wymiany  wyjaśnia, na czym polega  planuje i prezentuje
gazowej (B); współpraca układów doświadczenie potwierdzające
 omawia rolę pokarmowego, krwionośnego obecność pary wodnej w
poszczególnych narządów i oddechowego (B); wydychanym powietrzu (D)
układu oddechowego (B);  wykonuje schematyczny
 wyjaśnia, dlaczego rysunek ilustrujący wymianę
drogi oddechowe są gazową zachodzącą w
wyściełane przez komórki płucach (C)
z rzęskami (B)
 9

Tytuł rozdziału Numer

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
w podręczniku i temat lekcji

4. Szkielet i 27. Jakie układy  wskazuje na sobie,  wymienia elementy  rozróżnia rodzaje  na modelu lub planszy  wyjaśnia, dlaczego
mięśnie narządów modelu lub planszy elementy budujące układ ruchu (A); połączeń kości (C); wskazuje kości o różnych w okresie szkolnym należy
umożliwiają ruch umożliwiają szkieletu (C);  podaje nazwy i  podaje nazwy kształtach (C); szczególnie dbać o prawidłową
organizmowi  wyjaśnia pojęcie stawy wskazuje główne elementy głównych stawów u  omawia pracę mięśni postawę ciała (B)
ruch? (B); szkieletu (C); człowieka (A); szkieletowych (C)
 omawia dwie zasady  wymienia trzy funkcje  wyjaśnia, w jaki
higieny układu ruchu (B) szkieletu (A); sposób mięśnie są
 wymienia zasady połączone ze szkieletem
higieny układu ruchu (A) (B)

5. Układ nerwowy 28. Jak  wskazuje na planszy  omawia rolę  wskazuje na planszy  wymienia zadania mózgu,  wskazuje na planszy
kontroluje pracę organizm położenie układu nerwowego poszczególnych narządów małżowinę uszną, rdzenia kręgowego i nerwów elementy budowy oka:
organizmu odbiera (C); zmysłów (B); przewód słuchowy i błonę (A); soczewkę, siatkówkę i źrenicę
informacje z  wskazuje na planszy lub  omawia rolę skóry jako bębenkową (C);  wyjaśnia, w jaki sposób (C);
otoczenia? modelu położenie narządów narządu zmysłu (B);  omawia zasady układ nerwowy odbiera  omawia, korzystając
Narząd wzroku zmysłów (C);  wymienia zasady higieny układu informacje z otoczenia (B) z planszy, w jaki sposób
 wymienia zadania higieny oczu i uszu (B) nerwowego (B)  podaje wspólną cechę powstaje obraz oglądanego
narządów smaku narządów węchu i smaku (A); obiektu (C)
29. Jak organizm i powonienia (A);  wskazuje na planszy
odbiera  wymienia, podając drogę informacji
informacje z przykłady, rodzaje smaków dźwiękowych (C);
otoczenia? (A);  uzasadnia, że układ
Narządy: węchu,  wymienia dwa nerwowy koordynuje pracę
smaku, słuchu i zachowania wpływające wszystkich narządów
dotyku niekorzystnie na układ zmysłów (D);
nerwowy (A)  na podstawie
doświadczenia formułuje
wniosek dotyczący zależności
między zmysłem smaku a
zmysłem powonienia (C)

6. Układ 30. Jak jest  wskazuje na planszy  wymienia narządy  omawia rolę  omawia przebieg rozwoju  wyjaśnia przyczyny różnic
rozrodczy zbudowany układ położenie narządów układu tworzące żeński i męski poszczególnych narządów nowego organizmu (A) w budowie układu rozrodczego
umożliwia rozrodczy? rozrodczego (C); układ rozrodczy (A); układu rozrodczego (C)  wskazuje na planszy żeńskiego i męskiego (C)
wydawanie na  rozpoznaje komórki  określa rolę układu narządy układu rozrodczego
świat rozrodcze: męską i żeńską rozrodczego (A); męskiego i układu
(C);  omawia zasady higieny
 10

Tytuł rozdziału Numer

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
w podręczniku i temat lekcji

potomstwa  wyjaśnia pojęcie układu rozrodczego (B); rozrodczego żeńskiego (C)

zapłodnienie (B)  wskazuje na planszy
miejsce rozwoju nowego
organizmu (C)

7. Dojrzewanie to 31. Dojrzewanie  podaje przykłady zmian
czas wielkich to czas wielkich w organizmie świadczących o
zmian zmian rozpoczęciu okresu
dojrzewania u własnej płci
(A);
 podaje dwa przykłady
zmian w funkcjonowaniu
skóry w okresie dojrzewania
(B)
 wymienia zmiany  opisuje zmiany  wyjaśnia na przykładach,  prezentuje informacje
fizyczne zachodzące w psychiczne zachodzące w czym jest odpowiedzialność dotyczące zagrożeń, na które
okresie dojrzewania okresie dojrzewania (B) (B) mogą być narażone dzieci w
u dziewcząt i chłopców (A); okresie dojrzewania (D)
 omawia zasady higieny,
których należy przestrzegać
w okresie dojrzewania (B)

Podsumowanie 32., 33. Podsumowanie i sprawdzian z działu: „Odkrywamy tajemnice ciała człowieka”
działu 4

Dział 5. Odkrywamy tajemnice zdrowia

Uczeń:

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
1. Zdrowy 34. Jak dbać  wymienia co najmniej
styl życia o higienę? trzy zasady zdrowego stylu
życia (A);
 korzystając z piramidy
zdrowego żywienia, wskazuje
produkty, które należy
spożywać w dużych
i w małych ilościach (C);
 wyjaśnia, dlaczego ważna
jest czystość rąk (B);
 omawia sposoby dbania
o zęby (C);
 wymienia dwie zasady
bezpieczeństwa podczas
zabaw na świeżym powietrzu
(A)
Ocena dostateczna
 podaje zasady
prawidłowego odżywiania
(A);
 wyjaśnia, dlaczego
należy dbać o higienę skóry
(B);
 opisuje sposób
pielęgnacji paznokci (B);
 wyjaśnia, na czym
polega właściwy dobór
odzieży (B);
 podaje przykłady
wypoczynku czynnego
i wypoczynku biernego (B)
11
Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
 wymienia wszystkie  wyjaśnia, czym jest  przygotowuje propozycję
zasady zdrowego stylu zdrowy styl życia (B); prawidłowego jadłospisu na
życia (A);  omawia skutki trzy dni, który będzie
 wyjaśnia rolę niewłaściwego odżywiania odpowiedni w okresie
aktywności fizycznej w się (B); dojrzewania (D)
zachowaniu zdrowia (B);  wyjaśnia, na czym polega
 opisuje sposób higiena osobista (B);
pielęgnacji skóry – ze  podaje sposoby na
szczególnym uniknięcie zakażenia się
uwzględnieniem okresu grzybicą (A)
dojrzewania (C);
 wyjaśnia, na czym
polega higiena jamy
ustnej (B)

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
2. Choroby 35. Poznajemy  wymienia drogi wnikania
zakaźne i choroby zakaźne do organizmu człowieka
pasożytnicze drobnoustrojów
chorobotwórczych i zwierząt
pasożytniczych (A);
 wymienia trzy zasady,
których przestrzeganie
pozwoli uniknąć chorób
przenoszonych drogą
oddechową (A);
 wymienia trzy zasady,
których przestrzeganie
pozwoli uniknąć chorób
przenoszonych przez
uszkodzoną skórę (A);
 wymienia trzy zasady,
których przestrzeganie
pozwoli uniknąć chorób
przenoszonych drogą
pokarmową (A)
3. Jak postępować 36. Jak uniknąć  wymienia zjawiska
w niebezpiecznych niebezpiecznych pogodowe, które mogą
sytuacjach? sytuacji w naszym stanowić zagrożenie (A);
otoczeniu?  odróżnia muchomora
sromotnikowego od innych
grzybów (C);
 określa sposób
postępowania po użądleniu
(A)
12
Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
 wymienia przyczyny  wymienia sposoby  porównuje objawy  wyjaśnia, czym są
chorób zakaźnych (A); zapobiegania chorobom przeziębienia z objawami szczepionki (B)
 wymienia nazwy chorób przenoszonym drogą grypy i anginy (C);  przygotowuje informacje na
przenoszonych drogą oddechową (A);  klasyfikuje pasożyty na temat objawów boreliozy
oddechową (A);  wymienia szkody, wewnętrzne i zewnętrze, i sposobów postępowania
 omawia objawy które pasożyty powodują podaje ich przykłady (C); w przypadku zachorowania na
wybranej choroby w organizmie (A);  charakteryzuje pasożyty nią (D)
przenoszonej drogą  omawia objawy zatruć wewnętrzne człowieka (C);
oddechową (B); (B)  opisuje objawy
 omawia przyczyny wybranych chorób zakaźnych
zatruć (B); (B);
 określa zachowania  wymienia drobnoustroje
zwierzęcia, które mogą mogące wnikać do organizmu
świadczyć o tym, że jest przez uszkodzoną skórę (B)
ono chore na wściekliznę
(C)
 określa zasady  wymienia  omawia sposób  prezentuje plakat
postępowania w czasie charakterystyczne cechy postępowania po ukąszeniu informujący o zagrożeniach w
burzy, gdy przebywa się muchomora przez żmiję (B); swojej okolicy (D)
w domu lub poza nim (A); sromotnikowego (A);  rozpoznaje dziko rosnące
rozpoznaje owady, które  wymienia objawy rośliny trujące (C)
 mogą być groźne (C) zatrucia grzybami (A)

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
37.  omawia zasady
Niebezpieczeństwa postępowania podczas
i pierwsza pomoc pielęgnacji roślin
w domu hodowanych w domu (B);
 podaje przykłady środków
czystości, które stwarzają
zagrożenia dla zdrowia (A);
 wymienia rodzaje urazów
skóry (A)
4. Czym jest 38. Uzależnienia  podaje przynajmniej dwa
uzależnienie i ich skutki przykłady negatywnego
wpływu dymu tytoniowego
i alkoholu na organizm
człowieka (B);
 opisuje zachowanie
świadczące o mogącym
rozwinąć się uzależnieniu od
komputera lub telefonu (B);
 prezentuje zachowanie
asertywne w wybranej
sytuacji (C)
Podsumowanie 39.,40. Podsumowanie i sprawdzian z działu: „Odkrywamy tajemnice zdrowia”
działu 5
Dział 6. Orientujemy się w terenie
13
Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
 podaje przykłady  omawia zasady  omawia zasady
trujących roślin pierwszej pomocy po postępowania w przypadku
hodowanych w domu (A); kontakcie ze środkami oparzeń (B)
 przyporządkowuje czystości (B)
nazwę zagrożenia do
symboli umieszczanych na
opakowaniach (C);
 omawia sposób
postępowania w wypadku
otarć i skaleczeń (B)
 podaje przykłady  wyjaśnia, na czym  wyjaśnia, czym jest  uzasadnia konieczność
substancji, które mogą polega palenie bierne (B); uzależnienie (B); zachowań asertywnych (D);
uzależniać (A);  wymienia skutki  charakteryzuje substancje  przygotowuje informacje na
 podaje przykłady przyjmowania znajdujące się w dymie temat pomocy osobom
skutków działania alkoholu narkotyków (B); papierosowym (C); uzależnionym (D)
na organizm (B);  wyjaśnia, czym jest  uzasadnia, dlaczego
 podaje przykłady asertywność (B) napoje energetyzujące nie są
sytuacji, w których należy obojętne dla zdrowia (C)
zachować się asertywnie
(C)
Uczeń:
 14

Tytuł rozdziału Numer

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
w podręczniku i temat lekcji

1. Co pokazujemy 41. Co to jest  oblicza wymiary biurka w  wyjaśnia, jak powstaje  wyjaśnia pojęcie skala  rysuje plan pokoju  wykonuje szkic okolic
na planach? plan? skali 1 : 10 (C); plan (B); liczbowa (B); w skali 1 : 50 (C); szkoły (D);
 rysuje plan biurka w skali  rysuje plan dowolnego  oblicza wymiary  dobiera skalę do  wyjaśnia pojęcia: skala
1 : 10 (C) przedmiotu (wymiary przedmiotu w różnych wykonania planu dowolnego mianowana, podziałka liniowa
przedmiotu podzielne bez skalach, np. 1 : 5, 1 : 20, 1 obiektu (D); (B)
reszty przez 10) w skali : 50  wykonuje szkic terenu
1 : 10 (C) szkoły (D)

2. Jak czytamy 42. Czytamy plan  wymienia rodzaje map  wyjaśnia pojęcia: mapa  opisuje słowami  odszukuje na mapie  porównuje dokładność
plany i mapy? miasta i mapę (A); i legenda (B); fragment terenu wskazane obiekty (C); planu miasta i mapy
turystyczną  odczytuje informacje  rozpoznaje obiekty przedstawiony na planie  przygotowuje zbiór turystycznej (D)
zapisane w legendzie planu przedstawione na planie lub lub mapie (D); znaków kartograficznych dla
(C) mapie za pomocą znaków  określa przeznaczenie planu lub mapy najbliższej
kartograficznych (C/D) planu miasta i mapy okolicy (C)
turystycznej (B)

3. Jak się 43. Jak się  wskazuje kierunki  określa położenie  wyjaśnia, na czym  orientuje mapę za pomocą  dostosowuje sposób
orientować w orientować geograficzne na mapie (C); innych obiektów na mapie polega orientowanie obiektów w terenie (C) orientowania mapy do
terenie? w terenie?  odszukuje na planie w stosunku do podanego planu lub mapy (B); otaczającego terenu (D)
okolicy wskazany obiekt, np. obiektu (C);  orientuje plan lub
kościół, szkołę (C)  opowiada, jak mapę za pomocą
zorientować plan lub mapę kompasu (C)
44. Ćwiczymy
za pomocą kompasu (B)
orientowanie się
w terenie – lekcja
w terenie

Podsumowanie 45.,46. Podsumowanie i sprawdzian z działu: „Orientujemy się w terenie”

działu 6

Dział 7. Poznajemy krajobraz najbliższej okolicy

Uczeń:

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
1. Rodzaje 47. Co to jest  rozpoznaje na zdjęciach
krajobrazów krajobraz? rodzaje krajobrazów (C);
 podaje przykłady
krajobrazu naturalnego (B);
wymienia nazwy krajobrazów
kulturowych (B);
 określa rodzaj krajobrazu
najbliższej okolicy (D)
2. Ukształtowanie 48. Poznajemy  rozpoznaje na ilustracji
terenu formy terenu wzniesienia i zagłebienia (C);
 wyjaśnia, czym są
równiny (B);
 wykonuje modele
wzniesienia i doliny (C)
3. Czy wszystkie 49. Czy wszystkie  przyporządkowuje
skały są twarde? skały są twarde? jedną/dwie pokazane skały
do poszczególnych grup (C)
Ocena dostateczna
 wyjaśnia, do czego
odnoszą się nazwy
krajobrazów (B);
 wymienia rodzaje
krajobrazów: naturalny,
kulturowy (A);
 wyjaśnia pojęcie
krajobraz kulturowy (B);
 wskazuje w krajobrazie
najbliższej okolicy
składniki, które są
wytworami człowieka (C)
 omawia na podstawie
ilustracji elementy
wzniesienia (C);
 wskazuje formy terenu
w krajobrazie najbliższej
okolicy (D)
 podaje nazwy grup skał
(A);
 podaje przykłady skał
litych, zwięzłych i luźnych
(B)
15
Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
 wyjaśnia pojęcie  opisuje krajobraz  wskazuje pozytywne
krajobraz (B); najbliższej okolicy (D) i negatywne skutki
 wymienia składniki, przekształcenia krajobrazu
które należy uwzględnić, najbliższej okolicy (D)
opisując krajobraz (A);
 omawia cechy
poszczególnych
krajobrazów kulturowych
(B);
 wskazuje naturalne
składniki krajobrazu
najbliższej okolicy (D)
 opisuje wklęsłe formy  klasyfikuje wzniesienia na  przygotowuje krótką
terenu (B); podstawie ich wysokości (A); prezentację o najciekawszych
 isuje formy terenu  omawia elementy doliny formach terenu w Polsce i
dominujące w krajobrazie (A) na świecie (D)
najbliższej okolicy (D)
 opisuje budowę skał  opisuje skały występujące  przygotowuje kolekcję skał
litych, zwięzłych w najbliższej okolicy (D); z najbliższej okolicy wraz z ich
i luźnych (C);  omawia proces opisem (D)
 rozpoznaje powstawania gleby (B)
co najmniej jedną skałę
występującą w najbliższej
okolicy (C/D)

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
4. Wody słodkie 50. Wody słodkie  podaje przykłady wód
i wody słone i wody słone słonych (B);
 wskazuje na mapie
przykład wód stojących i
płynących w najbliższej
okolicy (D)
5. Krajobraz 51. Krajobraz  rozpoznaje na zdjęciach
wczoraj i dziś wczoraj i dziś krajobraz kulturowy (C);
 podaje dwa/trzy
przykłady zmian w
krajobrazie najbliższej
okolicy (D)
6. Obszary 52. Obszary  wymienia dwie/trzy
i obiekty i obiekty formy ochrony przyrody w
chronione chronione Polsce (A);
 podaje dwa/trzy
przykłady ograniczeń
obowiązujących na obszarach
chronionych (B);
 wyjaśnia, na czym polega
ochrona ścisła (B)
16
Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
 podaje przykłady wód  wyjaśnia pojęcia:  charakteryzuje wody  prezentuje informacje typu
słodkich – w tym wód wody słodkie, wody słone słodkie występujące na Ziemi „naj” – najdłuższa rzeka,
powierzchniowych (B); (B); (C); największe jezioro, największa
 wskazuje różnice  wykonuje schemat  omawia, jak powstają głębia oceaniczna (D);
między oceanem a morzem podziału wód bagna (B);  wyjaśnia, czym są lodowce
(B); powierzchniowych (C);  charakteryzuje wody i lądolody (B)
 na podstawie ilustracji  omawia warunki płynące (C)
rozróżnia rodzaje wód niezbędne do powstania
stojących i płynących jeziora (B);
(C/D);  porównuje rzekę z
 wymienia różnice kanałem śródlądowym
między jeziorem a stawem (C)
(C)
 wymienia, podając  omawia zmiany  podaje przykłady  przygotowuje plakat lub
przykłady, od jakich nazw w krajobrazie wynikające działalności człowieka, które prezentację multimedialną na
pochodzą nazwy z rozwoju rolnictwa (B); prowadzą do przekształcenia temat zmian krajobrazu na
miejscowości (A);  omawia zmiany w krajobrazu (B); przestrzeni dziejów (A);
 podaje przykłady zmian krajobrazie związane z  wskazuje źródła, z przygotuje prezentację
w krajobrazach rozwojem przemysłu (A); których można uzyskać  multimedialną lub plakat pt.
kulturowych (B)  wyjaśnia pochodzenie informacje o historii swojej „Moja miejscowość dawniej i
nazwy swojej miejscowości (A) dziś” (D)
miejscowości (C)
 wyjaśnia, czym są parki  wyjaśnia cel ochrony  wskazuje różnice między  prezentuje – w dowolnej
narodowe (B); przyrody (B); parkiem narodowym a formie – informacje na temat
 podaje przykłady  wyjaśnia, czym są parkiem krajobrazowym (C); ochrony przyrody w najbliższej
obiektów, które są rezerwaty przyrody (B);  na podstawie mapy okolicy: gminie, powiecie lub
pomnikami przyrody (B);  wyjaśnia różnice w podręczniku lub atlasie województwie (D)
 omawia sposób między ochroną ścisłą podaje przykłady pomników
zachowania się na a ochroną czynną (B); przyrody ożywionej
obszarach chronionych (B)  podaje przykład i nieożywionej na terenie
obszaru chronionego lub Polski i swojego
pomnika przyrody województwa (D)
znajdującego się
w najbliższej okolicy (A)
 17

Tytuł rozdziału Numer

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
w podręczniku i temat lekcji

Podsumowanie 53.,54. Podsumowanie i sprawdzian z działu: „Poznajemy krajobraz najbliższej okolicy”

działu 7

Dział 8. Odkrywamy tajemnice życia w wodzie i na lądzie

Uczeń:

1. Warunki życia 55. Poznajemy  podaje trzy  omawia na przykładach  omawia na  wyjaśnia pojęcie plankton  prezentuje informacje
w wodzie warunki życia przystosowania ryb do życia przystosowania zwierząt do przykładach (B); o największych organizmach
w wodzie w wodzie (A); życia w wodzie (B); przystosowania roślin do  omawia na przykładach żyjących w środowisku
 wymienia dwa przykłady  wyjaśnia, dzięki czemu ruchu wody (B); przystosowania zwierząt do wodnym (D)
innych przystosowań zwierzęta wodne mogą  omawia sposób ruchu wody (B)
organizmów do życia przetrwać zimę (B) pobierania tlenu przez
w wodzie (A) organizmy wodne (B)

2. Z biegiem rzeki 56. Poznajemy  wskazuje na ilustracji
rzekę elementy rzeki: źródło, bieg
górny, bieg środkowy, bieg
dolny, ujście (C/D)
 podaje dwie/trzy nazwy
organizmów żyjących
w górnym, środkowym
i dolnym biegu rzeki (A);
 omawia warunki
panujące w górnym biegu
rzeki (A)
 wymienia cechy,  rozpoznaje na ilustracjach  porównuje świat roślin oraz
którymi różnią się organizmy charakterystyczne zwierząt w górnym,
poszczególne odcinki dla każdego z biegów rzeki środkowym i dolnym biegu
rzeki (B); (C); rzeki (C)
 porównuje warunki  omawia przystosowania
życia w poszczególnych organizmów żyjących
biegach rzeki (C) w górnym, środkowym
i dolnym biegu rzeki (B)

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
3. Życie w jeziorze 57. Poznajemy  przyporządkowuje na
warunki życia schematycznym rysunku
w jeziorze odpowiednie nazwy do stref
życia w jeziorze (C);
 odczytuje z ilustracji
nazwy dwóch/trzech
organizmów żyjących
w poszczególnych strefach
jeziora (C)
4. Warunki życia 58. Warunki życia  wymienia czynniki
na lądzie na lądzie warunkujące życie na lądzie
(A);
 omawia przystosowania
zwierząt do zmian
temperatury (B)
5. Las ma budowę 59. Poznajemy  wskazuje warstwy lasu na
warstwową budowę lasu i planszy dydaktycznej lub
panujące w nim ilustracji (C);
warunki
Ocena dostateczna
 podaje nazwy stref
życia w jeziorze (A);
 wymienia grupy roślin
żyjących w strefie
przybrzeżnej (A);
 rozpoznaje na
ilustracjach pospolite
rośliny wodne
przytwierdzone
do podłoża (C)
 omawia przystosowania
roślin do niskiej lub
wysokiej temperatury (B)
 podaje nazwy warstw
lasu (A);
 omawia zasady
zachowania się w lesie (B);
18
Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
 charakteryzuje  charakteryzuje  przygotowuje prezentację
przystosowania roślin poszczególne strefy jeziora na temat trzech/czterech
do życia w strefie (C); organizmów tworzących
przybrzeżnej (C);  rozpoznaje na ilustracjach plankton (D);
 wymienia czynniki pospolite zwierzęta związane  prezentuje informacje „naj”
warunkujące życie z jeziorami (C); na temat jezior w Polsce i na
w poszczególnych  układa z poznanych świecie (D)
strefach jeziora (A); organizmów łańcuch
 wymienia zwierzęta pokarmowy występujący w
żyjące w strefie jeziorze (C)
przybrzeżnej (A);
 charakteryzuje
przystosowania ptaków
i ssaków strefy
przybrzeżnej do życia w
wodzie (C)
 charakteryzuje  omawia negatywną  prezentuje informacje na
przystosowania roślin i i pozytywną rolę wiatru temat przystosowań
zwierząt zabezpieczające w życiu roślin (B); dwóch/trzech gatunków roślin
je przed utratą wody (B);  opisuje sposoby wymiany lub zwierząt do życia
 wymienia przykłady gazowej u zwierząt lądowych w ekstremalnych warunkach
przystosowań (B); lądowych (C)
chroniących zwierzęta  wymienia przystosowania
przed działaniem wiatru roślin do wykorzystania
(A); światła (A)
 )
 charakteryzuje  charakteryzuje  omawia wymagania
warunki abiotyczne poszczególne warstwy lasu, środowiskowe wybranych
panujące w uwzględniając rośliny i gatunków zwierząt żyjących w

Tytuł rozdziału Numer
Ocena dopuszczająca
w podręczniku i temat lekcji
60. Jakie  wymienia po dwa gatunki
organizmy organizmów żyjących w
spotykamy dwóch wybranych warstwach
w lesie? – lekcja lasu (A);
w terenie  podaje trzy zasady
zachowania się w lesie (A)
6. Jakie drzewa 61. Poznajemy  podaje po dwa przykłady
rosną w lesie? różne drzewa drzew iglastych i liściastych
(A);
 rozpoznaje dwa drzewa
iglaste i dwa liściaste (C)
7. Na łące 62. Na łące  podaje dwa przykłady
znaczenia łąki (A);
 wyjaśnia, dlaczego nie
wolno wypalać traw (B);
 rozpoznaje przynajmniej
trzy gatunki poznanych roślin
łąkowych (C)
Ocena dostateczna
 rozpoznaje pospolite
organizmy żyjące
w poszczególnych
warstwach lasu (C)
 porównuje wygląd igieł
sosny z igłami świerka (C);
 wymienia cechy
budowy roślin iglastych
ułatwiające ich
rozpoznawanie, np. kształt i
liczba igieł, kształt
i wielkość szyszek (B);
 wymienia cechy
ułatwiające rozpoznawanie
drzew liściastych (B)
 wymienia cechy łąki
(A);
 wymienia zwierzęta
mieszkające na łące
i żerujące na niej (A);
 przedstawia w formie
łańcucha pokarmowego
proste zależności
pokarmowe między
organizmami żyjącymi
na łące (C)
19
Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
poszczególnych zwierzęta żyjące w tych poszczególnych warstwach lasu
warstwach lasu (C); warstwach (C) (C)
 rozpoznaje pospolite
grzyby jadalne (C)
 porównuje drzewa  podaje przykłady drzew  prezentuje informacje na
liściaste z drzewami rosnących w lasach temat roślin iglastych
iglastymi (C); liściastych, iglastych pochodzących z innych
 rozpoznaje rosnące w i mieszanych (A) regionów świata, które są
Polsce rośliny iglaste (C); uprawiane w polskich ogrodach
 rozpoznaje (D)
przynajmniej sześć
gatunków drzew
liściastych (C);
 wymienia typy lasów
rosnących w Polsce (A)
 omawia zmiany  przyporządkowuje nazwy  wykonuje zielnik z
zachodzące na łące gatunków roślin poznanych na lekcji roślin
w różnych porach roku do charakterystycznych barw łąkowych (C) lub innych roślin
(B); łąki (C); (D)
 rozpoznaje  uzasadnia, że łąka jest
przynajmniej pięć środowiskiem życia wielu
gatunków roślin zwierząt (C)
występujących na łące
(C);
 wyjaśnia, w jaki
sposób ludzie
wykorzystują łąki (B)
 20

Tytuł rozdziału Numer

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
w podręczniku i temat lekcji

8. Na polu 63. Na polu  wymienia nazwy zbóż
uprawnym uprawnym (A);
 rozpoznaje na ilustracjach
owies, pszenicę i żyto (C);
 podaje przykłady warzyw
uprawianych na polach (A);
 wymienia nazwy dwóch
szkodników upraw polowych
(A)
 omawia sposoby
wykorzystywania roślin
zbożowych (B);
 rozpoznaje nasiona
trzech zbóż (C);
 wyjaśnia, które rośliny
nazywamy chwastami (B);
 uzupełnia brakujące
ogniwa w łańcuchach
pokarmowych organizmów
żyjących na polu (C)
 wyjaśnia pojęcia:  podaje przykłady innych  wyjaśnia, w jakiś sposób
zboża ozime, zboża jare upraw niż zboża i warzywa, człowiek może wykorzystać
(B); wskazując sposoby ich dziko żyjące zwierzęta do
 podaje przykłady wykorzystywania (B); ochrony roślin uprawnych
wykorzystywania  przedstawia zależności przez szkodnikami (B)
uprawianych warzyw (B) występujące na polu w formie
co najmniej dwóch
łańcuchów pokarmowych
(C);
 rozpoznaje zboża rosnące
w najbliższej okolicy (D)

Podsumowanie 64.,65. Podsumowanie i sprawdzian z działu: „Odkrywamy tajemnice życia w wodzie i na lądzie”
działu 8

* Wymaganiom zostały przypisane kategorie taksonomiczne celów kształcenia: A – zapamiętywanie wiadomości, B – rozumienie wiadomości, C – stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych, D – stosowanie
wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych). Według: B. Niemierko Między ocena szkolna a dydaktyką. Bliżej dydaktyki, Warszawa 1997.