WIKA AT

KULTURA
SA MAPAYAPANG LIPUNAN
ARALIN 1:
ANG WIKA
1.1. Ang Wika
1.2. Pinagmulan ng Wika
1.3. Depinisyon ng Wika
1.4. Iba’t Ibang Teorya sa Wika
1.5. Iba’t Ibang Pananaw sa Wika
 1.1 ANG WIKA
" Ang pinakamahalagang interes ng pag-aaral sa wika
ay hindi ang wika mismo kundi ang gamit nito- kung
paano ang wika nagpapakilala sa tao, ang sosyal
niyang kaligiran, mga pangarap at mithiin niya,
persepsyon nila sa bawat isa, at ang sitwasyon sa
lipunan na kung saan siya kasapi”.

(A.D. Edwards, 1979)

PAG-AARAL
SA WIKA
Bilang Kultura

Kaugnayan nito sa
Pakikisalamuha
 Portuguese
Urdu
231.7 WIKA BILANG ISANG
263.6

Bengali
English
1,456
SISTEMANG KOMPLETO
272.8
Walang sinumang makapagsabi
Arabic
274 na nakahihigit ang wika niya
French
309.8
kaysa sa iba.
Sa mahigit na 6,000 wika sa
buong daigdig, walang
Spanish
559.1
Chinese
1,138
Hindi
609.5 nakalalamang na wika.
1.2 PINAGMULAN
NG WIKA
Walang tiyak na pinagmulan
Pagtatalo Hinggil sa Pinag-ugatan
PINAGMULAN
NG WIKA
Fromkin, V. & R. Rodman (1983) ay
sinasabing ang lahat ng kultura ay may
kani-kanilang kuwento ng pinagmulan
ng wika
Genesis Story/Divine Theory -
nagpapaliwanag na ibinigay ng Diyos sa
tao ang wika
 PINAGMULAN NG WIKA

Ehipto Tsina Hapon Babylonia Hindu

pinakamatandang wika Tien-Zu - Son of Heaven Amaterasu - God Nabu - ang Saravasti - asawa
Haring Thot - ang nagbigay ng wika manlilikha ng nagbigay ng wika ni Brahma
manlilikha ng panalita (Darsna Tyagi, 2006) wika
PINAGMULAN
NG WIKA
Ayon kay Hoebel (1996) walang
makapagsasabi kung saan o kung paano ba
talaga nagsimula ang wika. Maaaring ang
tao noon ay nakikipagkomunikasyon sa
pamamagitan ng pag-iyak, paghiyaw,
pagkilos o paggalaw, pagkumpas ng kamay.
Hoebel
Anthropology
The Study of Man
 1.3 DEPINISYON NG WIKA
“Ang wika ay sang likas at makataong pamamaraan ng
paghahatid ng mga kaisipan, damdamin at mithiin.”

Edward Sapir
(1949)
“Ang wika ay isang sistema ng mga sagisag na binubuo
at tinatanggap ng lipunan.”

Caroll
(1954)

“Ang wika ay isang set o kabuuan ng mga sagisag na

ginagamit sa komunikasyon.”
Todd
(1987)
 1.3 DEPINISYON NG WIKA
Buensuceso
“Ang wika ay isang arbitraryong sistema ng mga tunog o
ponema na ginagamit ng tao sa pakikipagtalastasan.”.

Tumangan, Sr. et al. (1997)

“Ang wika ay isang kabuuan ng mga sagisag na
panandang binibigkas na sa pamamagitan nito ay
nagkakaunawaan, nagkakaisa at nagkakaugnay-ugnay
ang isang pulutong ng mga tao.”
 1. BOW WOW
1.4 IBA’T IBANG Panggagaya sa mga likas
na tunog mula sa
TEORYA SA kalikasan at binigyan nila

WIKA ng mga ngalan ang mga

ito

ngiyaw ng pusa tilaok ng manok ihip ng hangin

twit ng ibon dagundong ng kulog
 2. POO - POOH
1.4 IBA’T IBANG Instinktibong pabulalas
TEORYA SA na nagsasaad ng sakit,
galak, galit, tuwa at iba
WIKA pa

Aray! Ha?! Wow! AaaAh!!

 3. DING DONG
1.4 IBA’T IBANG Kilala sa tawag na
teoryang natibisko na
TEORYA SA may ugnayang misteryo

WIKA ang mga tunog at

katuturan ng isang wika at
bagay-bagay sa paligid.

tsu-tsu ng tren tiktak ng orasan kalansing ng barya

 4. YUM YUM
1.4 IBA’T IBANG Nagsasaad na ang tao ay
tumutugon sa
TEORYA SA pamamagitan ng kumpas
sa alinmang bagay na
WIKA nagangailangan ng
aksyon

humihikab stretching napapagod

 5. YO-HE-HO
1.4 IBA’T IBANG Ang wika ay nagmula sa mga

TEORYA SA ingay na nalikha ng mga

taong magkatuwang sa
WIKA kanilang pagtatrabaho o
pwersang pisikal

nagbubuhat ng mabibigat sumusuntok

 6. TARARA-BOOM-
1.4 IBA’T IBANG DE-AY
Mga tunog mula sa ritwal
TEORYA SA ng mga sinaunang tao na

WIKA naging daan upang

magsalita ang tao.
1.5 IBA’T IBANG PANANAW SA WIKA

”Kung ano ang wika “Panlipunang

mo, iyon ang tungkulin ng
pagkatao mo.” wika”

– Virgilio Almario – Trudgill

 DALAWANG Ang tungkulin ng wika sa
pagbuo ng panlipunang
ASPETO NG relasyon
GAWI SA WIKA Ang papel na ginagampanan ng
NA MULA SA wika sa paghahatid ng
PANLIPUNANG impormasyon tungkol sa
tagapagsalita.
PUNTO DE
BISTA
ARALIN 2:
ANG WIKA SA LIPUNAN
2.1. Pananaw sa ugnayan ng wika at lipunan
2.2. sosyolinggwistika
2.3. rehistro ng wika
2.4. argot
2.5. sosyolohiya ng Wika
2.6 antropolohikong linggwistika
2.7 etnolinggwistika
 2.1 PANANAW SA UGNAYAN NG WIKA AT
LIPUNAN

" Ang isang lipunan ay anumang grupo ng

mga tao na magkakasama para sa isang

tiyak na layunin o mga layunin. “

(Wardhaugh, 2006)
 2.2 SOSYOLINGGWISTIKA

“ Pag-aaral ito ng wika sa mga konteksto ng lipunan

nito at ang pag-aaral ng buhay panlipunan sa
pamamagitan ng linggwistika. ”

(Coupland at Kaworkski, 1997)

 2.2 SOSYOLINGGWISTIKA

“ Ang sosyolinggwistika ay tungkol sa pagsisiyasat ng

mga relasyon sa pagitan ng wika at lipunan na may
layuning sa oag-unawa sa istraktura ng wika at kung
paano gumagana ang mga wika sa komunikasyon. “

(Wardhaugh, 2006)

mikro-sosyolinggwistika
 2.2 SOSYOLINGGWISTIKA

Pagkakaiba ng
Wika sa mga 1) TUNOG (ponetiko)

Tuntunin ng: 2) ISTRAKTURA(gramar)

 2.2 SOSYOLINGGWISTIKA

PANGUNAHING
UGAT SA 1) HEOGRAPIKAL
PAGKAKAIBA 2) SOSYAL
NG WIKA
 2.3: REHISTRO NG WIKA
Kilala rin ito sa tawag na Jargon.

Ito ay set ng mga salita o ekspresyon na

nauunawaan ng mga grupong gumagamit
nito na maaaring hindi nauunawaan ng
mga taong hindi kasali sa grupo o hindi
pamilyar sa propesyon, uri ng trabaho o
organisasyong kinabibilangan.

(Santos, Hufana, at Magracia, 2008)

 2.3: REHISTRO NG WIKA
Mga Halimbawa:
pagliban ng isang
AWOL empleyado na walang Kebs pa? Kaya pa?
paalam

Mga katanungang Japorms Porma

FAQ
madalas itinatanong

Keribels Kuha mo ba?

Statute Batas na pambatas
2.3: REHISTRO NG WIKA

Naglalayong hindi
maunawan ng iba o
hindi kasama sa grupo
ang pag-uusap sa loob
ng samahan.
 2.4: ARGOT

Ito ay sekretong wika na

Tinatawag din itong ginagamit ng mga grupong
cant o cryptolect. kinabibilangan ngunit hindi
limitado ng mga
magnanakaw at iba pang
mga kriminal.
 2.4: ARGOT
Pagkakaibahan nito sa slang o balbal?

Ang balbal ay hindi sekreto ang kahulugan ng mga

salita, higit na pampubliko, mas pangkalahatang
magagamit at, siyempre, mas “kagalang-galang”.
 2.4: ARGOT
Mga halimbawa ng argot:

Bangka Tumaya Sigue Sigue gang o grupo sa

Commando Bilibid
Bata Utusan
grupo ng tao na
Kanta Pag-amin nangunguha ng
Budol-budol gang pera sa
pamamagitan ng
pangloloko
2.5: SOSYOLOHIYA NG WIKA

Nagmula ito sa larangan ng

sosyolinggwistika kaya tinatawag
na makro-sosyolinggwistika.
 2.5: SOSYOLOHIYA NG WIKA
Ano ang pinagkaibahan ng sosyolohiya ng wika sa
sosyolinggwistika?

Sabi ni Fishman (1997), patuloy na gumagamit ang

tao ng wika- pasalita, pasulat, at maging
nakalimbag man- at patuloy rin siyang nakikipag-
ugnayan sa kapwa sa pamamagitan ng mga
ibinahaging mga norm ng pag-uugali.
 2.5: SOSYOLOHIYA NG WIKA
Proponent ng larangan na ito sa
ugnayan ng wika at lipunan ay
ang kilalang skolar sa wika na si
Joshua Fishman, ang kaniyang
pangunahing kontribusyon dito
ang pagbuo ng International
Journal of the Sociology of
July 18, 1926 - March 1, 2015 Language.
 2.5: SOSYOLOHIYA NG WIKA

May dalawang aspeto na batay sa

interaksyon ng pag-uugali ng tao:

(1) Paggamit ng wika

(2) Ang sosyal na samahan ng pag-uugali

 2.5: SOSYOLOHIYA NG WIKA

(1) Ang paggamit ng wika

Tinatawag ding “speech acts”.

Ang pagbigkas ng isang tao sa kaniyang mga

salita na maaaring may ibang layunin depende
sa pamamaraan ng kaniyang pagkabigkas.
 2.5: SOSYOLOHIYA NG WIKA
Dalawang uri ng paggamit ng salita:

(a) Literal (b) Non-Literal

Ang kahulugan ng Ang kahulugan ng

kaniyang salita ay kaniyang salita ay
parehas sa kung ano magkaiba sa kung
ang kaniyang ano ang kaniyang
sinasabi. sinasabi.
 2.5: SOSYOLOHIYA NG WIKA

(2). Ang sosyal na samahan ng paggamit

ng wika

Nakadepende sa paggamit ng wika ang pag-

uugali ng mga nakikinig at kung paano sila
makipag-ugnayan.
 2.5: SOSYOLOHIYA NG WIKA

Sinusubukan ng sosyolohiya ng
wika na matuklasan kung paano
mas madalingmaunawaan ang
estrukturang panlipunan sa
pamamagitan ng pag-aaral ng
wika.
(Wardhaugh, 2006)
May 17, 1932
 2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Bahagi ito ng larang ng linggwistika na may kinalaman sa lugar ng wika sa

mas malawak na konteksto ng lipunan at kultura nito at ang papel nito sa
paggawa at pagpapanatili ng mga kultural na kasanayan at mga panlipunang
kaayusan.
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Wika
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Wika

Salin
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Wika
Kultura

Salin
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Tao
Wika
Kultura

Salin
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Tao
Wika
Kultura

Salin Pantay
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Kilig
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Kilig

Lihi
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Kilig Tungab

Lihi
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Kilig Tungab

Lihi Bida-bida
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Kilig Tungab Sangay

Lihi Bida-bida
2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Pang-ilan ka sa magkakapatid?
Edward Sapir Benjamin Lee Whorf

Mas komplikado ang pagsasalin

kapag may mga kaugnayang pang-
kultura.
 2.6 ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Bahagi ito ng larang ng linggwistika na may kinalaman

sa lugar ng wika sa mas malawak na konteksto ng lipunan at
kultura nito at ang papel nito sa paggawa at pagpapanatili
ng mga kultural na kasanayan at mga panlipunang kaayusan.
Nagpahayag si Duranti (2009) ng dalawang alalahanin ng
antropolohiya sa wika o linggwistikang antropolohiya:

(1) upang panatilihin ang pag-aaral ng wika bilang

isang sentral na bahagi ng disiplina ng
antropolohiya, at,

(2) upang palawakin ang konsepto ng wika na

lampas sa makitid na interes sa estrakturang
gramatikal.
2.7 ETNOLINGGWISTIKA
 Etnolohiya

ETNOLINGGWISTIKA

Linggwistika
MGA KONSEPTO SA
ETNOLINGGWISTIKA
Wika at Kultura

Mga Variasyon sa Wika

Etnograpiya ng Wika
ARALIN 3:
MGA ESTRUKTURA NG
WIKA SA LIPUNAN
3.1. panlipunang estruktura ng wika
3.2. diyalekto
3.3. idyolek
3.4. taboo
3.5. yufemismo
ARALIN 3:
MGA ESTRUKTURA NG
WIKA SA LIPUNAN
3.6. komunidad ng pagsasalita
3.7. lingua franca, pidgin, at creole
3.8. bilinggwalismo at multilinggwalismo
3.9. gamit ng wika sa lipunan
3.10. ang kahalagahan ng wikang filipino
sa lipunang pilipino
 Mga Halimbawa:
3.3
IDYOLEK “Magandang Gabi Bayan!”
- Noli de Castro
Ang wikang Filipino ay nauuri sa
napakaraming barayti dahil sa
“Dear Charo...”
pagkakaroon ng pagkakapangkat- - Charo Santos Concio
pangkat ng bawat indibidwal.
“Ang buhay ay weather-weather
edad, edukasyon, seks, personalidad,
lang”
lugar na pinaggalingan - Kuya Kim
3.4
TABOO
Ito ay mga salitang bawal
gamitin o hindi maaaring gamitin
sa isang pormal na usapan sa
lipunan.
Nakabatay ito sa kultura ng tao,
pangkat, o mamamayan.
Mga Halimbawa:
Mga salita:
- piste, puta, tangina, atbpa.
Mga gawain:
- pagkain ng karne ng baboy
- bawal sa relihiyong Islam
- pagturo gamit ng sapatos o paa
- bawal sa Thailand
- pagputol ng damo sa araw ng linggo
- bawal sa Switzerland
3.5
YUFEMISMO
Ito ay salita o parirala na
panghalili sa salitang taboo o sa
mga salitang hindi masabi dahil
malaswa, bastos o masama ang
kahulugan o di magandang
pakinggan.
Mga Halimbawa:
Mga salita:
nagsiping - nagkantutan
sumakabilang buhay - namatay
sumakabilang bahay - nangabit
tutawag ang kalikasan - natatae
3.6 KOMUNIDAD
NG PAGSASALITA Mga pangkat etniko:
Manobo
Zalzmann, Stanlaw, at Adachi (2012)
Higaonon
“Walang kultura sa isang lipunan na Talaandig
pareho sa lahat ng mga miyembro nito.” Itwawit
Ilokano
atbp
SABKULTURA
Malaking bilang ng mga grupo na
tinutukoy ng mga tao at mula sa
kung saan ay nagmula ang
natatanging mga balyu, mga
pamantayan, at mga tuntunin para
sa pag-uugali.

JANDT (2010)
kultura sa loob ng isang kultura
lipunan sa loob ng isang lipunan
 KOMUNIDAD NG PAGSASALITA
SPRACHGEMEINSCHAFT - Speaking community

ZALZMANN, STANLAW, AT ADACHI

“Lahat ng mga nagbabahagi ng mga tiyak na tuntunin para sa

pagsasalita at pagbibigay-kahulugan sa wika at kahit sa isang
barayti ng wika ay tinatawag na komunidad ng pagsasalita.”

HYMES (1972)
“Hindi ito lipunan na tinutukoy ng isang komon na wika ngunit
sa komon na mga lingguwistikong norm.”
 KOMUNIDAD NG PAGSASALITA
WARDHAUGH (2006)

Speech Markers - mga katangian ng wika na ginagamit ng

isang pangkat upang makamit ang pagkakailanlan ng grupo, at
ang pagkakaiba ng grupo mula sa iba pang mga nagsasalita.

Ang kailangan lamang gawin ay magbahagi ng sapat na katangian ng

pagbigkas, pambalarila, bokabularyo, at paraan ng pagsasalita upang
maging miyembro ng kaparehong komunidad ng pagsasalita.
 KOMUNIDAD NG PAGSASALITA
Ang pag-unawa sa komunidad ng pagsasalita ay mahalaga
sa pagkakaroon ng kamalayan sa pagkakaiba-iba.

MORGAN (2003)

“Integral sa interpretasyon at representasyon ng mga

lipunan at sitwasyon ang mga pagbabago, pagkakaiba-iba, at
pagtaas ng teknolohiya pati na rin ang mga sitwasyong dating
itinuturing bilang kombensyonal.”
 KOMUNIDAD NG PAGSASALITA
Ang kaalaman sa komunidad ng pagsasalita ay
mahalaga sa pag-unawa sa wika ng tao at
pagbuo ng kahulugan. Ito'y bunga ng mahabang
ugnayan ng mga taong may parehong
paniniwala at halaga sa kanilang kultura,
lipunan, at kasaysayan, pati na rin sa kanilang
pakikipag-ugnayan sa iba.
 KOMUNIDAD NG PAGSASALITA
Ang mga interaksyong ito ay bumubuo sa pangunahing
katangian ng ugnayan ng tao at ang kahalagahan ng wika,
diskürso, at mga estilo ng pagsasalita sa representasyon
at negosasyon ng nalikhang ugnayan. Kaya ang konsepto
ng komunidad ng pagsasalita ay hindi lamang tumutuon sa
mga grupo na nagsasalita ng parehong wika. Sa halip, ang
konsepto ap tamatayong katotohanan na ang wika ay
kumakatawan, surnasaklaw, lumilikha, at bumubuo ng
makabuluhang partisipasyon sa isang lipunan at kultura.
3.7. LINGUA FRANCA,
PIDGIN AT CREOLE
isang instrumento sa pagkakaroon ng maayos
na komunikasyon.
maihayag ang nais ipabatid,
makabuo ng ugnayan mula sa mga taong
magkaiba ang wika.
LINGUA FRANCA
ito ay isang wika na ginagamit ng dalawa o higit pang mga tao na
may iba't ibang pangunahing wika upang mas mapadali ang
komunikasyon sa kanilang pagitan.
mas napapabilis ang pagpapalitan ng mga mensahe o
impormasyon at nababawasan ang mga hadlang sa pagkakaroon
ng magandang komunikasyon.
PIDGIN
ito ay isang simpleng wika na nabuo bilang resulta ng hindi
pagkakapareho o pagkakalapit ng wika ng mga taong
nangangailangan ng komunikasyon.
ito ay binubuo ng isang prestihiyosong wika at wikang hindi
kilala na kung saan ang isang wika ay dumadaan sa isang proseso
ng pidginization.
KATANGIAN NG PIDGIN
Hindi unang wika

Limitado ang gamit

Limitado ang bokabularyo

CREOLE
ito ay bunga ng pag unlad ng pidgin na sumailalim sa proseso ng
creolization o ekspansyon sa halaga at paggamit nito.
KATANGIAN NG CREOLE
Katutubong tagapagsalita
Nagmula sa Pidgin
Creolization
Proseso ng Creolization
3.8. BILINGGWALISMO AT
MULTILINGGWALISMO
kakayahang gumamit ng isang tao ng
maraming wika.
paglaganap, pagpapalitan at interaksyon ng
magkaibang mga wika.
panlipunang penomenon.
BILINGGWALISMO
ito ay tumutukoy sa kakayahan ng tao na makapagsalita ng
dalawa ngunit may magkakaibang pananaw batay sa kakayahan
ng kanyang paggamit nito.
MULTILINGGWALISMO
ito ay kilala bilang plurilinggwalismo dahil ito ay tumutukoy sa
kakayahan ng isang tao na gumamit ng higit pa sa dalawang wika
sa anumang uri ng komunikasyon.
3.9. GAMIT
NG WIKA SA
LIPUNAN
pakikipag-ugnayan at pakikipagtalastasan
upang magkaunawaan
tiyak na layunin o mensaheng nais ipaabot
pagbuo at pagpatuloy ng relasyon sa loob ng
isang lipunan
matungunan ang pangangailangan
GEOFFREY LEECH (2003)
may limang tungkulin ng wika sa lipunan
 ORM A T IO N A L
INF (nagbibigay-kaalaman)
pinakaimportante sa lahat ng tungkulin ng
wika sa lipunan
mensahe ng bagong impormasyon
nakadepende sa katotohanan o halaga ng
kaisipan ng mensahe
 PRE S S IV E
EX (nagpapakilala)
pagpapahayag ng damdamin at atityud
malinaw na imahe ng pagkatao
naglalahad ng impresyon at ang pagbago-
bago
pumupukaw ng tiyak na damdamin at
nagpapahayag ng nararamdaman
 IRECT IV E
D (nagtuturo)
magbigay ng impluwensya sa pag-uugali o
atityd ng iba
nag-uutos o nakikiusap; paglalambing o
may halong pagpaparinig
ekspresyon na may halong konotatibong
kahulugan o pagpapahiwatig
 STHET IC
AE (estetika)
linguistic artifact
ganda ng paggamit ng wika
paraan ng pagpapahayag para sa
konseptwalisasyon sa kahulugan
binibigyan dito ng pansin ang poetika
 A T IC
P(naHg-eengganyo)
pagiging bukas o mapagsimula ng
komunikasyon sa kapwa
pagpapanatili ng maayos na relasyon
verbal o di-verbal
hindi palatandaan ng pagiging mausisa o
tsismosa
IBA PANG
GAMIT NG WIKA
SA LIPUNAN
paglalahad kung ano mang dapat
ipaliwanag
pagsasalaysay tungkol sa isang
pangyayari
deskriptibo/paglalarawan
nanghihikayat o humihingi ng pagtiwala
3.10 ANG KAHALAGAHAN NG WIKANG
FILIPINO SA LIPUNANG PILIPINO

Lingua
”Ginagamit ang
Filipino sa

franca
interaksyon ng
mamamayang Pilipino
sa isa’t isa.”

– SANTOS, ET AL. (2012)

BINIBIGKIS NG multikultural;
multilinggwal;
WIKANG multi-etniko
FILIPINO ANG integrasyon o
pagkakaisa
MGA PILIPINO
 TUMUTULONG lalong mapayaman
ITO SA ang kultura ng
PAGPAPANATILI iba’t ibang
pangkat sa
NG KULTURANG Pilipinas
PILIPINO
SINASALAMIN NG tiyak na
WIKANG ITO ANG identidad ng
KULTURANG mga Pilipino ang
PILIPINO nakikita
INAABOT NITO pumupukaw sa
ANG ISIP AT damdaming
Pilipino
DAMDAMIN NG nakakaantig
MGA PILIPINO
SINISIMBOLO
mahalagang
NG WIKANG pagkakakilanlan
FILIPINO ANG ng kahit sino
PAGKA- para matawag na
siya ay Pilipino
PILIPINO NG
MGA PILIPINO
MARAMING
SALAMAT!