Professional Documents
Culture Documents
آشنایی با انواع واکسینها
آشنایی با انواع واکسینها
ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه ،ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﻏﻠﺒﻪ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺑﺮ ﻣﯿﮑﺮوب ﻫﺎ را دارد .اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ
را » ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ « ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ .اﻣﺎ در ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻮارد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪن را از ﺧﺎرج ﮐﻤﮏ ﮐﺮد ،ﺗﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺼﻮﻧﯿﺘﯽ را ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ
.در ﺑﺴﯿﺎري از ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از وﯾﺮوس ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ ،اﮔﺮ اﻧﺴﺎن ﯾﮑﺒﺎر آن ﺑﯿﻤﺎري را ﺑﮕﯿﺮد و ﺧﻮب ﺑﺸﻮد
دﯾﮕﺮ در ﺑﺮاﺑﺮ آن ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .ﻣﺜﻼً آﺑﻠﻪ ،ﺳﺮﺧﮏ و آﺑﻠﻪ ﻣﺮﻏﺎن از ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﯾﮏ
ﺑﺎر اﻧﺴﺎن آﻧﻬﺎ را ﺑﮕﯿﺮد ،ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﺸﻪ از آﻧﻬﺎ ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .ﯾﻌﻨﯽ دﯾﮕﺮ آﻧﻬﺎ را ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ .
اﻣﺎ ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﻔﻮﻻﻧﺰا ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺑﻪ ﺳﺮاغ اﻧﺴﺎن ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ .ﭘﺲ ﺑﺮاي رﻫﺎﯾﯽ از
ﭼﻨﮓ اﻧﻬﺎ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ در اﻧﺴﺎن ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .
ﺑﺪﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﮐﻪ وﯾﺮوس ﺿﻌﯿﻒ ﺷﺪه آن ﺑﯿﻤﺎري را ﺑﻪ ﺑﺪن ﺗﺰرﯾﻖ ﮐﺮده ،اﻧﺴﺎن را دﭼﺎر ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻔﯿﻔﯽ از آن
ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ .وﻟﯽ ﭼﻮن اﯾﻦ ﺑﺴﯿﺎر ﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ ،اﻧﺴﺎن ﺑﻪ زودي ﺑﻬﺒﻮدي ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و ﭘﺲ از ﺑﻬﺒﻮدي ﮐﺎﻣﻞ
ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ آن ﻣﺮض ،ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ .
واﮐﺴﻦ زدن ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺰرﯾﻖ وﯾﺮوس ﺿﻌﯿﻒ ﯾﮏ ﺑﯿﻤﺎري ﺑﻪ ﺑﺪن.
واﮐﺴﻦ داراي ﻣﯿﮑﺮب ﺑﯿﻤﺎري اﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ آﻧﺮا ﺿﻌﯿﻒ و ﺑﯽ آزار ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ واﮐﺴﻦ از ﭘﯽ ﺗﺰرﯾﻖ در ﺑﺪن
اﻧﺴﺎن » ﭘﺎدزﻫﺮ « درﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ وﯾﺮوس ﺑﯿﻤﺎري وارد ﻧﺒﺮد ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺧﻨﺜﯽ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ .
ﭼﮑﻮﻧﮕﯽ ﮐﺸﻒ واﮐﺴﻦ اوﻟﯿﻪ
ﺟﻨﺮ واﮐﺴﻦ ﺧﻮد را در ﭘﯽ ﮐﺎر ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﮐﺸﻒ ﻧﮑﺮد .در 19ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺷﯿﺮدوﺷﯽ ﺑﻪ او
ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ آﺑﻠﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ،ﭼﻮن ﻗﺒﻼً ﺑﻪ آﺑﻠﻪ ﮔﺎوي ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪه ﺑﻮد .ﺑﻌﺪﻫﺎ وﻗﺘﯽ ﺟﻨﺮ ﭘﺰﺷﮏ ﺷﺪ
و ﺑﻪ ﺑﯽﻓﺎﯾﺪه ﺑﻮدن ﺗﻼﺷﻬﺎﯾﺶ ﺑﺮاي درﻣﺎن اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري ﭘﯽ ﺑﺮد ،ﺟﻤﻠﻪ آن ﺷﯿﺮدوش را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آورد .اوﺗﺤﻘﯿﻖ
ﮐﺮد و درﯾﺎﻓﺖ ﺷﯿﺮدوﺷﺎن ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻫﺮﮔﺰ ،ﺣﺘﯽ وﻗﺘﯽ از ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ آﺑﻠﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎري ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ،دﭼﺎر آﺑﻠﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ.
ﺑﻪ ﻧﻈﺮش رﺳﯿﺪ ﮐﻪ آﺑﻠﻪ ﮔﺎوي را ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺗﻠﻘﯿﺢ ﮐﻨﺪ ،ﺗﺎ آﻧﻬﺎ را از اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎري ﻣﺮﮔﺒﺎرﺗﺮ آﺑﻠﻪ ﻣﺼﻮن ﺳﺎزد.
اﯾﻦ ﺑﺨﺖ ﯾﺎري ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺑﻮد .ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ زﺣﻤﺘﯽ ﺑﮑﺸﺪ ،درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ آﺑﻠﻪ ﮔﺎوي ﺑﺎﻋﺚ اﯾﻤﻨﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ آﺑﻠﻪ
ﻣﯽﺷﻮد .ﻗﻮه ﺗﺸﺨﯿﺺ او ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ارزش اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﭘﯽ ﺑﺒﺮد و از آن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ .
ﺟﻨﺮ در ﺳﺎل 1775در زﻣﯿﻨﻪ ﻋﻘﺎﯾﺪ روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﮔﻼﺳﺘﺮﺷﺮ درﺑﺎره آﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﭘﺮداﺧﺖ و درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ دو ﻧﻮع
آﺑﻠﻪ ﮔﺎوي وﺟﻮد دارد و ﻓﻘﻂ ﯾﮑﯽ از آﻧﻬﺎ از آﺑﻠﻪ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي ﻣﯽﮐﻨﺪ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﻮع ﻣﻮﺛﺮ آﺑﻠﻪ ﮔﺎوي
ﺗﻨﻬﺎ وﻗﺘﯽ اﺛﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﯽ دارد ﮐﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﺎﺻﯽ از ﺑﯿﻤﺎري ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد .او ﺑﺮاي آزﻣﻮدن ﻧﻈﺮﯾﻪاش ﻣﻘﺪاري
از ﻣﺎﯾﻊ درون ﺗﺎوﻟﻬﺎي دﺳﺖ ﺷﯿﺮﻓﺮوﺷﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ آﺑﻠﻪ ﮔﺎوي ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻮد ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪ و آن را ﺑﻪ ﻟﻨﺪن ﺑﺮد و ﺑﺎ
دﻗﺖ ﻣﺎﯾﻊ آﺑﻠﻪ را ﺑﻪ ﭘﺴﺮﮐﯽ ﺗﻠﻘﯿﺢ ﮐﺮد و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺟﻨﺮ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮده ﺑﻮد ﭘﺴﺮك ﺑﻪ آﺑﻠﻪ دﭼﺎر ﻧﺸﺪ .ﺟﻨﺮ از
واژه واﮐﺴﯿﻨﺎﺳﯿﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﺮد ،ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﺶ ﻟﻔﻆ ﻣﺎﯾﻪﮐﻮﺑﯽ ﯾﺎ » وارﯾﻮﻟﻪ واﮐﺴﯿﻨﻪ« را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد ﻣﻌﻨﺎي
ﻟﻐﻮي اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻨﯽ اﺧﯿﺮ » ﺗﺎوﻟﻬﺎي رﯾﺰ ﮔﺎو « اﺳﺖ .ﺗﺎ ﺣﺪود ﯾﮏ ﻗﺮن ﺑﻌﺪ ،ﻣﺎﯾﻪ ﮐﻮﺑﯽ ﺟﻨﺮي آﺑﻠﻪ ﮔﺎوي ،ﺗﻨﻬﺎ
واﮐﺴﻦ را اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﯿﺴﺎزﻧﺪ :ﻧﺨﺴﺖ ﺣﯿﻮاﻧﯽ را ﻋﻤﺪاً دﭼﺎر ﺑﯿﻤﺎري ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .ﺳﭙﺲ وﯾﺮوس آن
ﻣﺠﺪداً اﯾﻦ وﯾﺮوس را ﺑﻪ ﺣﯿﻮاﻧﯽ دﯾﮕﺮ ﺗﺰرﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﭘﺲ از ﺑﯿﻤﺎر ﺷﺪﻧﺶ ،ﺑﺎز وﯾﺮوس را از ﺑﺪﻧﺶ ﺟﺪا ﻣﯽ
ﺳﺎزﻧﺪ .آﻧﻘﺪر اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ﺗﮑﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﺪري وﯾﺮوس ﺿﻌﯿﻒ ﮔﺮدد ﮐﻪ اﮔﺮ آﻧﺮا ﺑﻪ ﺑﺪن اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﺰرﯾﻖ
ﮐﻨﻨﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ او را ﺑﯿﻤﺎر ﻧﮑﻨﺪ ،ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮاﯾﺶ ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ ﻫﻢ ﭘﺪﯾﺪ آورد .
راه دﯾﮕﺮ واﮐﺴﻦ ﺳﺎزي اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آن را از وﯾﺮوﺳﻬﺎي ﻣﺮده ﯾﺎ ﺑﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورﻧﺪ .
ﺑﺎ ﺗﺰرﯾﻖ اﯾﻦ ﻧﻮع واﮐﺴﻦ ﺑﺪن ﻣﺸﻐﻮل ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭘﺎدزﻫﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺧﻮد را آﻣﺎده دﻓﺎع در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯿﮑﺮ وب اﺻﻠﯽ
ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .ﺑﺮاي ﺑﯿﻤﺎري ﺧﻮاب و آﻧﻔﻮﻻﻧﺰا از اﯾﻦ روش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .و ﺑﺎﻻﺧﺮﻫﮕﺎﻫﯽ ﻫﻢ ﺧﻮد وﯾﺮوس را ﺑﯽ
آﻧﮑﻪ ﺿﻌﯿﻔﺶ ﮔﺮداﻧﻨﺪ از راه ﭘﻮﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺪن ﺗﺰرﯾﻖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ .آﻧﮕﺎه ﭼﻮن وﯾﺮوس از راه ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ وا رد ﺑﺪن
اﯾﻤﻦﺳﺎزي
ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻗﺪاﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺑﺮوز ﻋﻔﻮﻧﺖ و ﯾﺎ ﺗﺨﻔﯿﻒ ﺷﮑﻞ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﯿﻤﺎري در ﻓﺮدي ﺑﺎ ﺗﺠﻮﯾﺰ
آﻧﺘﯽﺑﺎدي ﯾﺎ آﻧﺘﯽژن ﺑﻌﻤﻞ آﯾﺪ اﯾﻤﻦﺳﺎزي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد .ﺑﺎ ﺗﺰرﯾﻖ ﻋﻀﻼﻧﯽ ﯾﺎ ورﯾﺪي آﻧﺘﯽﺑﺎدي ،اﯾﻤﻨﯽ
ﻏﯿﺮﻓﻌﺎل ﯾﺎ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد .دوام اﯾﻦ ﻧﻮع اﯾﻤﻨﯽ ﮐﻮﺗﺎه اﺳﺖ و ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﻋﻤﺮ آﻧﺘﯽﺑﺎدي در ﺑﺪن
ﻓﺮد درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪه دارد و اﯾﻦ ﻣﺪت درﺣﺪود 3ﺗﺎ 4ﻫﻔﺘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
درﺻﻮرت ﺗﺠﻮﯾﺰ آﻧﺘﯽژن ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯿﮑﺮو ارﮔﺎﻧﯿﺴﻢ ﺿﻌﯿﻒ ﺷﺪه ،ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪه و ﯾﺎ اﺟﺰاء آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ،دﺳﺘﮕﺎه
اﯾﻤﻨﯽ ﻓﺮد درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﺗﺤﺮﯾﮏ و ﺑﻄﻮر ﻓﻌﺎل آﻧﺘﯽﺑﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ .اﯾﻤﻨﯽ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه دراﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ را
اﯾﻤﻨﯽ ﻓﻌﺎل ﮔﻮﯾﻨﺪ .دوام اﯾﻦ ﻧﻮع اﯾﻤﻨﯽ ،ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮ از ﻧﻮع ﻏﯿﺮﻓﻌﺎل اﺳﺖ.
واﮐﺴﯿﻨﺎﺳﯿﻮن اﻗﺪام ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ و ﺑﺎ ارزﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ آن ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻢ ﻣﯽﺗﻮان از اﺑﺘﻼء ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي
ﻋﻔﻮﻧﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﺮد .ﺑﺎ اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ واﮐﺴﯿﻨﺎﺳﯿﻮن ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ در ﺟﻬﺎن ،ﺷﯿﻮع ﺑﺴﯿﺎري از ﺑﯿﻤﺎرﯾﻬﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك
درﺑﯿﻦ ﺷﯿﺮﺧﻮاران ،ﮐﻮدﮐﺎن و ﺑﺎﻟﻐﯿﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﺑﺎرزي ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ اﮐﻨﻮن ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎرﯾﻬﺎي ﺧﻄﯿﺮي
ﭼﻮن دﯾﻔﺘﺮي ،ﮐزاز ،ﺳﯿﺎه ﺳﺮﻓﻪ ،ﺳرﺧﮏ و ﻓﻠﺞ اﻃﻔﺎل ﺑﺎ واﮐﺴﯿﻨﺎﺳﯿﻮن ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ،ﮐﻨﺘﺮل و در ﺑﺴﯿﺎري
از ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻋﻤﻼً ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯿﺰان ﺧﻮد رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ،ﯾﺎ ﺑﯿﻤﺎري آﺑﻠﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ واﮐﺴﯿﻨﺎﺳﯿﻮن ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ و ﭘﯿﮕﯿﺮي
ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ
ﺷﺎﯾﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻓﺮاد ﻧﺎم ادوارد ﺟﻨﺮ را ﺷﻨﯿﺪه و ﯾﺎ در ﮐﺘﺎب ﻫﺎي ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻧﺎم آن را دﯾﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ .وي ﺑﺎ ﺗﻠﻘﯿﺢ ﻣﺎﯾﻊ
آﺑﻠﻪ ﮔﺎوي ﺑﻪ ﺑﺪن ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ اي ﺑﻨﺎم ﺟﯿﻤﺰ ﻓﯿﭙﺲ ،ﺗﻮاﻧﺴﺖ از آﺑﻠﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻧﻤﺎﯾﺪ .ﺟﻨﺮ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه زﻧﺎن
ﺷﯿﺮدوش ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ زﻧﺎن ﺑﻪ آﺑﻠﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﺒﺘﻼ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ .ﺟﻨﺮ از واژه واﮐﺴﯿﻨﺎﺳﯿﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﺮد ﺑﻠﮑﻪ
ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﺮ ﻓﺮدي ﺑﻨﺎم ﻟﻮﺋﯽ ﭘﺎﺳﺘﻮر ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺳﻬﻢ را در ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﻋﻠﻢ واﮐﺴﯿﻨﺎﺳﯿﻮن و ﺷﻨﺎﺧﺖ اﯾﻤﻨﯽ ﺑﺪن اﯾﻔﺎ
ﮐﺮد .ﭘﺎﺳﺘﻮر ﺷﯿﻮه ﺟﻨﺮ را اداﻣﻪ داد و ﺗﻮاﻧﺴﺖ واﮐﺴﻦ ﻫﺎري را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﺪ .در ﺳﺎل 1980ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﯽ
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﯾﻤﻦ ﺳﺎزي (Expanded program on immunization) EPIدر ﺟﻬﺎن از ﺳﺎل
1974آﻏﺎز ﺷﺪ .در ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﻧﯿﺰ در ﺳﺎل 1363ﺑﺎ ﻫﺪف اﯾﺠﺎد ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ ﻓﻌﺎل در ﮐﻮدﮐﺎن ﮔﺮوه ﺳﻨﯽ زﯾﺮ ﯾﮑﺴﺎل
در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي ﺑﺎ واﮐﺴﻦ )دﯾﻔﺘﺮي ،ﮐﺰاز ،ﺳﯿﺎه ﺳﺮﻓﻪ ،ﺳﺮﺧﮏ ،ﻓﻠﺞ اﻃﻔﺎل و ﺳﻞ( آﻏﺎز ﺷﺪ
و در ﺳﺎل 1372واﮐﺴﯿﻨﺎﺳﯿﻮن ﻫﭙﺎﺗﯿﺖ Bﻧﯿﺰ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﯾﻤﻦ ﺳﺎزي ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪ.