1

T.C. İSTANBUL AREL ÜNİVERSİTESİ

UÇAK TEKNOLOJİSİ BÖLÜMÜ DİJİTAL TEKNİKLER VE ELEKTRONİK ALETLER

SİSTEMLERİ DERSİ ÖDEVİ

İSİM: ENES UFUK

SOYİSİM: UÇAR

ÖĞRENCİ NO: 221037087

ÖĞRETİM GÖREVLİSİ: AYŞE KAHVECİOĞLU

 2

SORU 1) Elektronik Uçuş Aletleri Sistemi (Electronic Flight Instruments System –

EFIS) aşağıdaki sistemleri içermektedir. Her bir sistemi tanıtınız.

1) EADI (Electronic Atide Director Indicator)

2) EHSI (Electronic Horizontal Situation Indicator)

3) PFD (Primary Flight Display)

4) ND (Navigation Display)

EADI (Electronic Attitude Director Indicator) Nedir?

Electronic Attitude Director Indicator (EADI), Türkçe olarak Elektronik Yatırım Yönlendirme
Göstergesi olarak çevrilebilir. Boeing 737 uçağında bulunan bir kokpit ekranıdır ve uçağın
dijital yatay ve dikey durumunu gösterir. Bu gösterge, pilotlara uçağın eğimini, yönünü ve
yüksekliğini izlemelerine yardımcı olur. EADI, uçağın elektronik uçuş sistemlerinden gelen
verileri kullanarak uçak durumunu gerçek zamanlı olarak görüntüler.

EADI, Boeing 737’nin bütün modellerinde standart olarak bulunan bir aviyonik sistemidir. Bu
sistem, uçuş bilgisayarından gelen verileri alır ve gösterge panelinde görsel olarak temsil eder.
EADI, pilotların uçağın durumunu kolayca izlemesine ve doğru manevralar yapmasına
yardımcı olur. Bu sayede pilotlar, uçuş sırasında güvenli ve hassas kontrol sağlayabilir.
 3

Electronic Attitude Director Indicator’ın Özellikleri

EADI, büyük bir renkli ekranı kullanır. Bu ekran, pilota uçuş bilgilerini net bir şekilde sunar
ve karanlık ve ışıklı ortamlarda kolaylıkla okunabilir. Ayrıca, EADI’nin birçok farklı gösterge
modu vardır. Bu modlar, pilotların tercihlerine göre değiştirilebilir ve önemli bilgilerin öne
çıkmasını sağlar. Örneğin, uçağın hızı, yüksekliği ve yönü bu gösterge üzerinde sürekli olarak
görüntülenir. Ayrıca, EADI, yükselme ve dalma oranlarını da gösterir ve pilotlara yaklaşma
ve iniş sürecinde gerekli manevraları yapmalarını sağlar.

EADI ayrıca, pilotlara uçağın durumunu gösteren önemli semboller içerir. Bu semboller,
uçağın eğimi ve yönüne göre değişir ve pilotlara doğru manevra yapmaları konusunda
yardımcı olur. Ayrıca, EADI’nin bir hedef çaprazı da vardır. Bu çapraz, pilotların uçağın
hedeflenen rotasını takip etmelerine yardımcı olur ve doğru yönü korumalarını sağlar.

Electronic Attitude Director Indicator’ın Yerine Getirdiği Diğer Görevler

Hedef Rota Takibi:

EADI’nin üzerinde bulunan hedef çaprazı, pilotlara uçağın hedef rotasını takip etmeleri
konusunda rehberlik eder. Bu, pilotların uçağın doğru yönü korumasına ve istenilen rotaya
bağlı kalmasına yardımcı olur. Bu da uçuşun planlanan rotada ve zamanda gerçekleşmesini
sağlar.

Hız Kontrolü:

EADI, pilotlara uçağın hızını gösterir ve hız kontrolü konusunda yardımcı olur. EADI
üzerindeki göstergeler, uçağın hızını pilotların istenen seviyede tutmasına olanak sağlar. Bu
da yakıt tasarrufu sağlar ve uçuşun daha verimli olmasını sağlar.

Electronic Attitude Director Indicator’ın Önemi

Electronic Attitude Director Indicator (EADI), Boeing 737 uçağının önemli bir aviyonik
sistemidir ve pilotlara uçuş sırasında gereken bilgileri sağlar. EADI, uçağın dijital yatay ve
dikey durumunu gösterir ve pilotların doğru manevralar yapmasına yardımcı olur. Bu sayede
uçuş güvenliği artar, yakıt tasarrufu sağlanır ve uçuş deneyimi geliştirilir.
 4

EHSI (Electronic Horizontal Situation Indicator) Nedir?

Electronic Horizontal Situation Indicator:

Çoğunlukla Navigasyon Ekranı (ND) olarak anılan Elektronik Yatay Durum Göstergesi
(EHSI), geleneksel bir uçak gösterge panelinde bulunan bir dizi farklı göstergenin yerine
geçer ve aşağıdaki bilgilerin bir kısmını veya tamamını göstermek için kullanılabilir:
 İstikamet Uçuşu
 Seçilen Başlık veya Parça
 Seçilen Navigasyondan Yanal Sapma
 Havacılık Haritası
 5

PFD (Primary Flight Display) Nedir?

Primary Flight Display (PFD), Airbus A320’nin kokpitinde pilotlara temel uçuş bilgilerini
sunan birinci önemli ekran sistemidir. PFD, pilotun uçuş esnasında doğru ve güncel bilgilere
hızla erişmesini sağlayarak, uçuş güvenliği ve etkinliği için kritik öneme sahiptir.

PFD, uçağın çeşitli sistemlerinden gelen verileri alır ve bunları anlaşılır bir şekilde gösterir.
PFD’nin ekranında pilotlara uçuş rotası, hız, yükseklik, ivme ve diğer önemli uçuş verileri
gibi bilgiler sunulur. Bu veriler, pilotun uçak durumu hakkında gerçek zamanlı bilgiye sahip
olmasını sağlar ve doğru kararlar vermesini kolaylaştırır.

Bunun yanı sıra, PFD ayrıca özel uyarılar ve göstergeler de sunar. Örneğin, hava trafik
durumu ve diğer uçuşlarla ilgili uyarılar, motor ve sistem durumu hakkında önemli bilgiler
gibi.

PFD’nin Çalışması

PFD, Boeing tarafından 1970’lerin sonlarında geliştirilen Elektronik Uçuş Enstrümanları

Sistemi’nin (EFIS) bir parçasıdır. EFIS teknolojisi, geleneksel analog göstergeler yerine dijital
ekranlar kullanarak pilotlara daha fazla bilgi sunmayı amaçlar. PFD, bu dijital ekranlardan
biridir.

PFD, uçakta bulunan diğer sistemlerden veri alır ve bu verileri işleyerek ekran üzerinde
gösterir. Veri toplama ve işleme süreci otomatik olarak gerçekleşir ve sürekli olarak
güncellenen gerçek zamanlı bir ekran sunar. PFD, uçuş bilgisayarından gelen verileri
kullanarak hız, yükseklik, rotor hızı, yakıt seviyesi gibi temel uçuş verilerini gösterir

PFD’nin Önemi ve Avantajları.

PFD, pilotlara birçok avantaj sunar ve uçakta güvenliği artırır.

Bunlardan bazıları şunlardır:

– Daha Kolay Bilgi Erişimi: PFD, pilotlara uçuş bilgilerini hızlı ve kolay bir şekilde
erişebilmelerini sağlar. Bu da pilotların hızlı bir şekilde karar vermesine yardımcı olur.
 6

– Daha Fazla Bilgi: PFD, geleneksel analog göstergelerden daha fazla bilgi sunar. Bu da
pilotların uçağın durumu hakkında daha kapsamlı bir görünüme sahip olmasını sağlar.

– Daha İyi Navigasyon: PFD, uçuş rotası ve uçağın pozisyonunu gösterir. Bu da pilotların
daha iyi bir şekilde navigasyon yapmasını sağlar.

– Otomatik Uyarılar: PFD, uçak durumu ile ilgili otomatik uyarılar sunar. Bu uyarılar, pilotları
potansiyel tehlikelere karşı uyarmak için önemlidir.

Genel olarak, PFD’nin Airbus A320’de önemli bir rolü vardır ve pilotların uçuş güvenliği ve
etkinliği için önemli bir araçtır.
 7

ND (Navigation Display) Nedir?

Navigation Display (ND), uçak içinde yer alan bir elektronik cihazdır ve pilotlara uçuş
sırasında önemli navigasyon bilgilerini sunar. Bu bilgileri grafiksel olarak gösteren ND,
pilotlara hedef rotanın durum bilgilerini, hava trafik bilgilerini, havaalanı haritalarını ve diğer
önemli navigasyon verilerini sağlar. ND, A320’nin kokpitinde yer alan çok fonksiyonlu bir
ekran olarak kullanılır.

ND (Navigation Display)
Airbus A320’nin Navigation Display’i, pilotsuz hava araçlarına benzer teknolojileri
kullanarak pilotlara büyük avantajlar sağlar. Bu ekranın öne çıkan teknik özellikleri aşağıdaki
gibi sıralanabilir:

 Yüksek çözünürlüklü renkli ekran: ND, pilotlara net ve ayrıntılı bir şekilde
navigasyon bilgilerini gösterir. Yüksek çözünürlüklü renkli ekran sayesinde,
pilotlar hızlı bir şekilde verileri okuyabilir ve doğru kararlar alabilir.
 Tercih edilen rota gösterimi: ND, pilotların tercih ettikleri rota görünümünü
seçmelerine olanak tanır. Bu sayede pilotlar, kendi uçuş stil ve tercihlerine uygun
bir rota ekranını kullanabilirler.
 Grafiksel hava trafik görüntüleme: ND üzerinde gösterilen grafiksel hava trafik
bilgileri, pilotların diğer uçakların konumunu ve hava trafiği yoğunluğunu takip
etmelerine yardımcı olur. Bu özellik, pilotlara daha güvenli bir uçuş deneyimi
sunar.
 Gelişmiş havaalanı haritaları: ND, pilotlara havaalanındaki pistler, taksi yolları ve
park bölgeleri gibi önemli bilgileri gösteren detaylı havaalanı haritaları sunar. Bu
özellik, pilotların uçağı güvenli ve etkili bir şekilde yönlendirmelerine yardımcı
olur.
 8

Uçak üzerinde değişik noktalardan alınan fiziksel büyüklüklerin (sıcaklık, basınç,

pozisyon vs.) göstergelere iletilmesinde kullanılan veri iletim yöntemlerinde ikili sayı
sistemi ve fiber optik kabloların kullanılmasının uçak için getirdiği avantajları yazınız.

Uçak üzerinde fiziksel büyüklüklerin ölçümünden elde edilen verilerin iletiminde, ikili sayı
sistemi ve fiber optik kablolar kullanılması bir dizi avantaj sağlar. İşte bu avantajlardan
bazıları:

Hassasiyet ve Doğruluk:

İkili sayı sistemi, verileri sadece iki durumda (0 ve 1) ifade ettiği için dijital sistemlerde
yüksek hassasiyet ve doğruluk sağlar. Bu özellik, ölçülen fiziksel büyüklüklerin daha hassas
ve güvenilir bir şekilde iletilmesini mümkün kılar.

Veri Hızı:

İkili sayı sistemi, dijital iletimin temelini oluşturduğu için veri iletim hızı oldukça yüksektir.
Bu, uçak sistemlerinde anlık veri alışverişinin hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleşmesini
sağlar.

Veri Bütünlüğü:

Dijital veri iletimi, veri bütünlüğünü koruma açısından avantaj sağlar. Hata düzeltme
algoritmaları kullanılarak iletilen verilerde olası hatalar düzeltilebilir veya tespit edilebilir.

Elektromanyetik Girişim Azalması:

Fiber optik kablolar, elektromanyetik girişime karşı dirençlidir. Bu özellik, uçak üzerindeki
elektronik sistemlerin güvenilirliğini artırır ve veri iletiminin kararlılığını sağlar.

Hafiflik ve Dayanıklılık:

Fiber optik kablolar, geleneksel bakır kablolarına göre daha hafif ve dayanıklıdır. Bu, uçak
tasarımında önemli bir avantajdır, çünkü ağırlık tasarrufu yakıt verimliliği ve performans
açısından kritiktir.

Geniş Bant Genişliği:

 9

Fiber optik kablolar, geniş bant genişliği sağlar. Bu da daha fazla veri transferini mümkün
kılar, bu da uçak sistemlerinde çok sayıda sensör ve cihazın aynı anda veri iletebilmesine
olanak tanır.

Güvenlik:

Fiber optik iletim, elektromanyetik dalgaların dışarıdan müdahalesine karşı dirençlidir. Bu da

uçak sistemlerinin dış müdahalelere karşı daha güvenli olmasını sağlar.

Bu avantajlar, uçaklarda kullanılan veri iletim sistemlerinin güvenilirliğini ve performansını

artırarak, uçuş güvenliği ve sistem etkinliği açısından önemli bir rol oynar.
 10

KAYNAKÇA

https://aviationary.co/

https://www.gps.co.uk/

https://tr.bab.la/

https://tr.wiktionary.org/