Premium-S Tədris Mərkəzi

Qəbul sınağı III qrup

16.12.2018
T.

Mövzu sınaq imtahanı

m
e/

AD________________________________
B

Soyad______________________________
irl

Qrup_______________________________
ik

Sinif________________________________
Te

Əlaqə telefonu_______________________
am
1

N1
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

C) 1.Metafordur. 2.Məcazın bir növüdür.

I.Ədəbiyyat 3.Sözün təsir gücünü qüvvətləndirmək üçün
istifadə edilmişdir.
1. “Qazan bəyin oğlu Uruz bəyin dustaq olduğu
boy”da silahlanıb at belində döyüş meydanına gələn D) 1.Epitetdir.2.Bədii təsvir vasitəsidir.
Burla xatunu Qazan bəy tanımadıqda Burla xatun 3.Sözün təsir gücünü artırmaq üçün istifadə
deyir: ... Xan qızını-halalını tanımayır gözün sənin!” edilmişdir.

Bu nümunədə altından xətt çəkilmiş sözün ifadə E) 1.Simvoldur ; 2.Məcazın bir növüdür. 3.Rəmzi məna
etdiyi məna nədir? daşıyır.

A) qohum B) Xan qızı C)həyat yoldaşı

D) ailə üzvü E) mən 5. Verilmiş nümunədə hansı bədii təsvir nümunələri

2.”Sultan Səncər və qarı” əsərinə (N.Gəncəvi) görə,
problemin yaranması üçün əsas səbəb ola bilər?
T.
işlənmişdir.
Qışın dondurucu bir günü idi.Soyuq qılınc kimi
kəsirdi.Göylər,yaşlı adamlar kimi qara çarşaba

A) Cəmiyyətdə qadınların rolunun düzgün bürünmüş,dağlar,çöllər,ağ kəfənlə örtülmüşdü.

dəyərləndirilməməsi
(A.Şaiq)
m

B) Vəzifə sahiblərinə hədsiz səlahiyyət verilməsi

1.Epitet ; 2.Təşbeh ; 3 Simvol ; 4.Metafor.
C)Hakimiyyət və vətəndaş münasibətlərinin düzgün
qurulmaması
e/

A)3,4 B)2,4 C)1,2 D)1,4 E)1,3

D)İnsanların lazım olduğundan artıq hüquq istəməsi 6. Dördlük formasında olan nəğmənin layla yaxud
ağı olmasını nədən bilmək olar?
B

E) Qəbul edilmiş qanunlardan istifadə edilməsi

A)məzmunundan
irl

3. “Sultan Səncər və qarı” əsərinin sonunda müəllif-

Nizami sanki əsərə müdaxilə edir, hökmdara məsləhət B)Misralardakı hecaların sayından
verir. Nizaminin bu fikirləri hansı ifa tərzinə uyğun
oxunmalıdır? C)Həyatı əks etdirmə üsulundan
ik

A) hiddətli, nəsihətverici D)Müəllifindən

Te

B)təmkinli,kədərli E)Qafiyə quruluşundan

C)uca səslə,hiddətlə
am

D)təəssüf bildirən, təmkinli 7.”Payız qışdan əzəldi,

Yarpaq tökən xəzəldi
E) təəccüb bildirən, kədərli Vətən viran da olsa
O cənnətdən gözəldi“ nümunəsi əsasında klasteri
4. Verilən nümunədə işarələnmiş söz əsasında tamamlayan fikirlərdir.
1

klasteri tamamlayın.
bir-biri ilə həmqafiyə deyil
Meh əsdikcə qırılır

Lal göylərin aynası. (.M.Gülgün) Son iki misra

Bədii təyindir.
1...... 2. 1.bayatının tərkib hissəsidir.

3. 2.Əsas fikir üçün zəmin yaradır.

3.Vətənpərvərlik ifadə edir.

A) 1.Təşbehdir; 2.bədii ifadə vasitəsidir ;
3.İfadə olunan fikri qüvvətləndirmişdir. 4.İnsanı həsrətə son qoymağa ruhlandırır.
B) 1.Metafordur. 2.bədii ifadə vasitəsidi A)3,4 B)1,2 C)2,3 D)1,3 E)1,4
3.Bir əlamət başqa bir varlığın üzərinə
köçürülmüşdür.

1
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

8.Hansı nümunədə epitet işlənmişdir ? 13.”Kitabi-Dədə Qorqud”da Qazan xan obrazı ilə
bağlı səhv fikri müəyyən edin.
A)Odlar yurdu! Əhdimiz var əzəldən
Bu ilqardan nə mən döndüm, nə də sən səbəb nəticə
Yeniyetmə Uruz
B) İnci tək sözlər seç, az danış, az din. Oğuz bəylərinin yanında hələ heç bir igidlik
A
Qoy az sözlərinlə dünya bəzənsin. oğluna tənə edir. göstərməyib

C)Dəli könül, gəl əylənmə qürbətdə Qaraca Çobanın onunla Oğuz bəylərinin
Bir gün olur,vətən deyib ağlarsan B düşmən üzərinə getməsini qınağından
istəmir. çəkinir.
D)Cənnət olur, bizim yerin bu çağı Onun döyüş
Ağ lavaşı, kərə yağı, qaymağı Oğlunu cəzalandırmaq fikrinə meydanından
C
düşür. qaçdığını güman
E)Zəhməti həyatımın ilk bəzəyi sanmışam. etmişdi
Ağ saçları həyatda mən özüm qazanmışam. Basatı Təpəgözün üzərinə Təpəgözü özü
D getməkdən çəkindirməyə öldürmək istəyirdi
T.

9. Həyatı əksetdirmə baxımından məsəl, lətifə, çalışır.

əfsanə.....eyni ədəbi növə aid janrlardır” Qarışıq yuxu gördükdən Ovunun
Nöqtələrin yerinə uyğun olmayan şifahi xalq E sonra yurdundan xəbər pozulmasını
m

ədəbiyyatı nümunəsi hansıdır? bilməyə tək gedir istəmirdi

A)Roman B)hekayə C)təmsil D)nağıl 14. Ş.İ.Xətayinin “Nəsihətnamə” əsəri ilə bağlı
e/

E)oxşama düzgün fikirləri bildirin.

10. Qeyri adi hadisələrdən söhbət açılan əsərdə 1.məsnəvi formasında qələmə alınmışdır.
B

günəş və ay obraz kimi çıxış edirsə,həmin əsər

hansı janrdadır? 2.əsərdə sufi-qızılbaş ideyalarının təbliğinə geniş yer
verilmişdir.
irl

A) Məsəl B) yanıltmac C) nağıl D)rəvayət 3. Müəllif əsərdə tərbiyəverici vasitə kimi peyğəmbərin
E)əfsanə hədislərindən geniş istifadə etmişdir.
ik

11.Biri sinkveyni tamamlayır. 4. əsərdə gənclərə Allahı sevmək, yaşlılara hörmət

Avesta etmək, xalqa sədaqətli olmaq tövsiyə edilir.
Te

qədim, keçmiş 5. Heca vəznindədir.

dini əks etdirir, söz açır, yaradır. A)1,4,5 B) 1,2,4 C) 2,3 D) 2,3,5 E) 2,5
am

Avesta müştərək, yaradıcılıq 15. Marağalı Övhədinin poemalarından ibarət

cərgəni müəyyənləşdirin.
məhsuludur.
A) “Qisseyi-Yusif”, “Leyli və Məcnun”
A)nağıl B)dastan C)memarlıq abidəsi D)kitab
1

E)rəvayət B) “Fərhadnamə”, “Mehr və Müştəri”

12. M.Füzulinin “Leyli və Məcnun” poemasında C) “Dəhnamə”, “Yusif və Züleyxa”

Leyli surəti ilə bağlı yanlış fikri göstərin :
D) “Vərqa və Gülşa”, “Dastani-Əhməd” Hərami”
A)Cəmiyyətdəki çürük adət-ənənələrə öz etirazını
açıq aşkar ifadə edə bilmir. E) “Dəhnamə”, “Cami-Cəm”

B)Rəyi soruşulmadan İbn Səlama ərə verilir. 16. Biri məhəbbət dastanıdır:

C)İbn Səlam öləndən sonra Məcnuna məktub A) “Səttarxan” D) “Kitabi-Dədə Qorqud”

yazaraq onunla görüşmək istədiyini bildirir.
B) “Qaçaq Kərəm” E) “Şah İsmayıl”
D)Məcnun tərəfindən rədd ediləndən sonra yeganə
C) “Koroğlu”
çıxış yolunu ölməkdə görür.
E)Mənliyini mənəvi gözəlliyini qoruyur.Saf eşqinə
sadiq qalır.

2
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

17. Ə.Xaqaninin “Mədain xərabələri” qəsidəsində 21. “Apardı könlümü...” qəzəli haqda yanlış olanı
əsasdır: göstərin:

A) Allahın, peyğəmbərin tərifi A)İ.Həsənoğlunundur, anadilli şeirimizin ilk

nümunələrindəndir.
B) hökmdarların mədhi
B) İlahi məhəbbəti vəsf edən qəzəldir.
C) xeyirlə şərin mübarizəsinin əks olunması
C) Şair bu qəzəldə insanları iki qrupa- sadiqlərə vəsadiq
D) hökmdarları tarixdən ibrət almağa çağırış olmayanlara bölür.
E) əxlaqi-didaktik fikirlərin təbliği D)Burada təsvir və təhkiyədən geniş istifadə yolu ilə
saf, nəcib insanlardan danışılır, onlar ikiüzlülərə,
18. Verilən bəndlərə aid yanlışları seçin riyakarlara qarşı qoyulur.
I.Zülf töküb üzə dilbər II.Ağlaram ağlar kimi, E)Lirik qəhrəmanın sevgisinə olan saf məhəbbəti, onun
Çıxılıbdı düzə dilbər Dərdim var dağlar kimi gözəlliyinə olan heyranlığı yüksək sənətkarlıqla əks
Duvaq salın üzünə Xəzəl ollam,tökülləm etdirilir.
T.

Gəlməsin gözə dilbər Viranə bağlar kimi

22.Venn diaqramına görə Qədim və Orta dövr
1) Birinci toy,ikinci yas mərasimi ilə bağlı olan ədəbiyyatının ümumi cəhətlərini tapın :
m

nəğmədir
2) Birinci rədifdən istifadə edilsə də,ikincidə rədif Qədim dövr Orta dövr
yoxdur
e/

3)Hər ikisi də bayatı şəklindədir

4)Heç birində məcaz növündən istifadə olunmayıb
5)Bayatı janrına aid formal əlamətlər hər ikisində var
B
irl

A)1,2,5 B)1,4,5 C)2,4,5 D)3,4 E)1,3 1)Saray ədəbiyyatının qüdrətli inkişafı

19. Bu əsərlərdən birinin yaranma dövrü o 2)Divan ədəbiyyatında fars dilində yazılan şeirlərdə
birilərinkindən fərqlənir. istifadə
ik

A) “Yaradılış” 3)”Leyli və Məcnun” poemasının yazılması

B) “Türklərin törəyişi”
Te

C) “Oğuz Xaqan” 4)Ana dilində yazılan əsərlərin çoxluğu

D) “Kitabi-Dədə Qorqud”
E) “Köç” 5)Divan ədəbiyyatında heca vəznində də şeirlərdən
20. Nizaminin yaradıcılığı haqqında səhv fikir istifadə olunması
am

hansıdır? 6)Ana dilində ilk məsnəvi-poemanın qələmə alınması

A) “Padşahın rəiyyətə qayğı göstərməsi haqqında” – A)2,3 B)1,2,3 C)5,6 D)4,5,6 E)3,4
“Sirlər xəzinəsi”nə daxil olan məqalətdir.
23.Ə.Xaqaninin “Töhvətül-İraqeyn” əsəri və
1

B) “Xosrov və Şirin” poemasında Şirini sevən
Xosrovun şahlıq qüruru onun bu məhəbbətinə mane ola
bilmir və Xosrov səhvlər etmədən Şirinin məhəbbətinə
sadiq qalır.
C) “Sultan Səncər və qarı” “Sirlər xəzinəsi”nə daxil
olan hekayədir.
D) “Yeddi gözəl” poeması “Leyli və Məcnun”dan sonra
yazılmışdır.
“Kitabi-Dədə Qorqud” haqqında doğru fikirlərdir :
1. Hər ikisi Qədim dövr Azərbaycan ədəbiyyatı
nümunəsidir.
2.Hər ikisi folklora aiddir.
3.Hər ikisi günümüzə yazılı şəkildə gəlib çatmışdır
4.Hər ikisi ana dilində yazılmışdır.

E) “Leyli və Məcnun” əsərində Nizaminin öz müasirləri 5.Hər ikisinin vahid süjet xətti var.
üçün mənəvi buxova çevrilən, onları hüquqsuz kölə
vəziyyətində saxlayan adət və baxışları qəbul etmədiyi 6.Hər ikisində təhkiyyə və təsvir aparıcıdır.
aydın olur.

3
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

24.”Salur Qazanın evinin yağmalanması “ boyu ilə e.Məhəbbətin insanı saflaşdıran nəcibləşdirən bir hiss
bağlı uyğunluğu oxlarla göstərin : olduğu ustalıqla əks etdirilmişdir.

Sizə təqdim edilən mətni diqqətlə oxuyun və burada

a.Ov zamanı yurdun verilmiş məlumatlardan istifadə edərək 28-30 saylı
müdafiəsiz qalacağından tapşırıqları Cavab vərəqində yerinə yetirin.
narahat olur
Bir gün Əflatun şəhərin adlı-sanlı adamları ilə bir
1.Qazan xan b.Ova getmək təklifini verir yerdə oturub söhbət edirdi.Biri onun yanına gəlib dedi:
-Ey filosof,bu gün filankəsi gördüm.Deyirdi ki,Əflatun
çox böyük filosofdur.İndiyə qədər onun kimisi nə
2.Alp Aruz c.Qarışıq yuxunu yozur olub,nə də olacaqdır.
Əflatun bu sözü eşitcək qanı bərk qaraldı, halı
pozuldu,başını aşağı salıb ağladı.Xəbər gətirən dedi.
d.Düşmənin bayrağını -Ey filosof,mən sənə ağır söz dedim ki,halın belə
3.Qaragünə pozuldu?
qılıncıyla yerə salır. Əflatun dedi:
T.

-Şəxsən sən mənə ağır bir söz demədin,lakin bundan

e.Ovun pozulmasını istəmir. daha ağır müsibət olarmı ki,mənim gördüyüm iş nadan
birinə xoş gəlsin?Bilsə idim nə nadanlıq etmişəm
m

ki,onun təbiətinə yaxın olmuş,xoşuna gəlmişəm və o

məni tərifləmişdir,o işdən əl çəkərdim.Demək,mən hələ
də nadanam ki,məni nadanlar tərifləyir.Halımın
e/

25.Birini soldan sağa, digərini sağdan sola

pozulması bundandır.
dəyişməklə sıralamanı məntiqi qaydaya salın:
(“Qabusnamə”dən)
B

1.bayatı 5.məsəl 28.Əflatun obrazının səciyyəvi xüsusiyyətlərini

nəzərə alaraq “düzgündür” ,”yanlışdır”, “ehtimal
irl

2.layla 6.tapmaca edilə bilər” ifadələrini uyğun olaraq verilən

cümlələrin qarşısında yazın.
3.yanıltmac 7.nəğmə
ik

4.holavar. 8.lətifə. 1.Əflatun onu tərifləyən adamla düşməndir

2.Əflatun onu tərifləyən adamın xasiyyətinə bələd idi
3.Əflatun yalnız alicənab adamlarla oturub-durardı
26. Ə.Xaqani və Qətran Təbrizi yaradıcılığında
Te

oxşar cəhət :
1.Saray ədəbiyyatına məxsus sənətkarlardır
2.Hər iksinin yaradıcılığında poema janrında yazılmış
am

əsərlər var. 29.Əsərin ideyasını müəyyən edib bir cümlə ilə yazın
3.Hər ikisinin əsərlərində saraylardan narazılıq
motivləri yer almışdır.
4.Hər ikisi lüğət tərtib etmişdir.
5.Hər ikisi iki sarayda yaşamışdır.
1

6.Hər ikisi əsərlərini dövrün tələbinə görə fars dilində

yazmışdır.

27.Nizami Gəncəvinin poemalarıyla bağlı uyğunluğu 30.Əsərin aid olduğu ədəbi növü və ona aid ən azı iki
müəyyən edin : xüsusiyyəti yazın.
1.”İskəndərnamə”
2.”Xosrov və Şirin”
3.”Yeddi gözəl”

a.Müəllif bu əsərlərdə öz zülmkarlığıyla seçilən

Pələngər obrazı yaratmışdır.
b.Mövzusu Sasani şahının həyatından alınmışdır.
c.Hökmdar bir an da olsa, laqeydliyə, biganəliyə yol
verməməlidir.
d.Ərəb əfsanəsi əsasında yazılmışdır.

4
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

II.Tarix D)Uşaqların,qadınların,kəndlilərin can vergisindən azad

edilməsi
1.Diaqrama əsasən uyğunluğu tapın
E)Torpaqların əkilib-əkilməməsindən asılı olmayaraq
Mövcud olduğu müddət vergiyə cəlb edilməsi
1.Atropatena 5.Məntiqi ardıcıllığı müəyyən edin:
2.Albaniya a 1.Ox və kamanın ixtira olunması – qida ehtiyatının
artması
3.Manna c
b 2.Xış əkinçiliyinin kəşvi – məhsuldarlığın artması

3.Sənətkarlığın,əkinçiliyin və maldarlığın inkişafı -..?..

A) 1-c, 2-b, 3-a B)1-b, 2-a ,3-c A) Birinci İctimai Əmək bölgüsü
C)1-a,2-b,3-c D)1-b, 2-c,3-a B)İkinci İctimai əmək bölgüsü
T.

E)1-a,2-c,3-c C)Bağçılıq və bostançılığın yaranması

D) Ticarətin yaranması
m

2.Atropatena dövlətinin mövcud olduğu dövrə aid E) Tayfaların yaranması

deyil.
e/

6.Sasanilərin və Ərəb Xilafətinin köçürmə

A) Pun müharibələri siyasətində oxşar cəhətləri müəyyən edin :
B) Maqneziya döyüşü
B

1.Xəzərlərin basqınlarının qarşısının alınması

C) Albaniyanın Sasani hakimiyyəti altına düşməsi 2.Etnik dayaq yaradılması
irl

D) Yunanıstan və Makedoniyanın Roma tərəfindən 3.Əhali sıxlığının aradan qaldırılması

işğalı
ik

4.Öz mövqelərini möhkəmləndirilməsi

E) Romada plebeylərin vətəndaşlıq hüququ alması
5.Şimal sərhədlərinin təhlükəsizliyini təmin edilməsi
3. Atropatena hökmdarlarının ardıcıllığını müəyyən
Te

edin. A)1,2,4 B)2,3,4 C)1,3,5 D)2,4 E)1,2,3

7.Bağışlanan İqta ilə Dastakert arasındakı oxşar

Artabazd cəhət:
am

1.Hər ikisi xidmət müqabilində verilirdi

? 2.Hər ikisi şərti torpaq mülkiyyəti idi

1

3.Hər ikisi alınıb-satıla, bağışlana bilərdi

4.Hər ikisi irsən keçirdi.

Ariovast
A) 1,4 B) 1,2 C)2,3 D)3,4 E)2,4

8.Albaniyada Aquen Kilsə Məclisi keçirilən əsrdə

A) Ariobarzan B)Artabazan C)Oroys baş verməmişdir.
D)Atropat E)Zober 1.II Vaçenin İrana qarşı mübarizə aparması
4.Xosrov Ənuşirəvanın Vergi islahatına aiddir : 2.İlk xristian icmalarının yaranması
A)Əhalinin vergilərinin azaldılması 3.Məzdəkilər hərəkatının başlaması
B)Vergi yığan məmurlara geniş səlahiyyət verilməsi 4.Uti və Kolt vilayətlərinin itirilməsi
C)Ölkə ərazisinin 4 kustaklığa bölünməsi A)1,3 B)2,4 C)2,3 D)3,4 E)1,2

5
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

9.Misir tarixinə aid səhv fikri müəyyən edin : 13.Fəzl ibn Məhəmmədə aid deyil

A)İqtisadi cəhətdən güclü olan Yuxarı Misir Aşağı A)Şəddadilər dövlətinin əsasını qoymuşdur
Misirə tabe edildi-e.ə IV minillikdə.
B)Gəncə ətrafında xırda mülkləri ləğv etmişdir.
B)Misirin ilk paytaxtı olmuşdur-Memfis
C)Dəbili yenidən Şəddadilər dövlətinə birləşdirmişdir
C)Qədim dövrün Napoleonu adlanırdı-III Tutmos
D)Şirvanşahlarla qohumluq əlaqəsi qurmuşdur.
D) Qədim Misir ilk dəfə Fərat sahillərinə çatdı-
I Tutmosun dövründə E)Xəzərlərlə müharibə etmişdir.

E)Misirdə “kiçiklər” adlanırdı-xırda əkinçi və maldarlar 14.Romada Respublika quruluşunun böhranını

göstərən amilləri müəyyən edin
10. Uyğunluğu müəyyən edin:
1.Axirət dünyasına 1.Pun müharibələri
a.Erkən tunc
inamın formalaşması
2.Kəndlilərin müflisləşməsi
2.Ölülərin evlərin
T.

b.Eneolit
içərisində dəfn olunması 3.Spartak üsyanı
3.İbadət evləri c.Son tunc 4.Yuli Sezarın Qalliya canişini təyin olunması
m

4.Ata sitayişin meydana A) 1,4 B) 2,3 C)2,4 D)1,2 E)3,4

d.Orta Paleolit
gəlməsi
e/

15.Romada quldarlıq qaydalarının mövcud olması:

A) 1-b,2-a,3-c,4-d B)1-d, 2-b,3-a,4-c
1.Romanın işğalçılıq siyasətini genişləndirirdi
B

C)1-c,2-d,3-b,4-a D) 1-b,2-c,-3-a,4-d
2.Təsərrüfatın tənəzzülünə səbəb olurdu
E)1-c,2-d,3-a,4-b
irl

3.Kəndlilərin əməyinə marağı artırırdı

11.Qədim Romanın Qədim Yunanıstandan fərqli
xüsusiyyətlərini müəyyən edin: 4.Texnikanın inkişafını ləngidirdi.
ik

1.Quldar dövlətin yaranması 5.İqtisadiyyatın canlanmasına səbəb olurdu.

2.Yarımadada yerləşməsi A) 1,3 B)1,4 C)2,4 D)2,3,4 E)3,4,5

Te

3.Spartak üsyanının baş verməsi 16.Uyğunluq pozulmuşdur:

4.İlk olimpiya oyunlarının keçirilməsi A)Zevs Göy tanrısı

am

5.Vandalların hücumuna məruz qalması B)Sofokl Tragediya müəllifi

A)1,3 B)2,4 C)3,4,5 D)2,4,5 E)3,5 C) Fidi Afina heykəli

D) Demokrit Atom nəzəriyyəsi

1

12.Likurqun müəyyən qaydalarına aiddir :

E) Aqora İkiqulplu gil qab
A)Borca görə köləliyin ləğv edilməsi
17.Uyğun variantı seçin :
B)Vətəndaşlıq hüququnun verilməsi
Orta Tunc dövrü
C)Hakimiyyətin bölünməsi abidələri
D)Xalq yığıncağının qərarlarının hökmdar tərəfindən
ləğv olunması
II Kültəpə Göytəpə ?
E)Hökmdarların ali sərkərdə,kahin və alim vəzifələrini
yerinə yetirməsi
A)Babadərviş B)Üzərliktəpə

C)Sərkərtəpə D)Əliköməktəpə E) Tağlar

6
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

18.Misirin Qədim şahlıq dövrünə aiddir: 22.Göstərilən xüsusiyyətlər aiddir :

A)I Tutmosun işğalçılıq yürüşləri

Borc
daşlarının
B)Fələstin Finikiya və Suriyanın Misirə birləşdirilməsi ləğvi
C)Hetlərlə müharibə

D) Memfisin paytaxt olması

Vətəndaşlıq Kəndlilərin
E) Misirin Ön Asiyada mövqeyinin zəifləməsi hüququnun ? borclarının
verilməsi ləğv olunması

19.Xronoloji ardıcıllığa əsasən buraxılmış xanaya

uyğun gələn variantı seçin
Borca görə qul
edilən
Vacruz I Bələncər afinalıların
?
T.

döyüşü döyüşü azad edilməsi

A)Cərmidan döyüşü B)Qəzvinin alınması

m

A) Drakon qanunlarına B)Milan fərmanına

C)Nahəvənd döyüşü D) Həmadanın alınması
C)Solon islahatlarına D)Perikl islahatlarına
e/

E)Kadisiyyə döyüşü
E)Likurq qanunlarına

23.Venn diaqramını həll edin

B

20. II Vaçe tərəfindən Albaniyanın paytaxtı

köçürülmüş şəhərin yerini müəyyən edin : Mərzban ibn Məhəmməd (I)
irl

Yusif ibn Əbu Sac II

I II
ik
Te
am

1. Bütün Azərbaycan torpaqlarının vahid halda

birləşdirilməsi

2.Qanunnamə tərtib olunması

1

3.Xilafətlə mübarizə aparılması

A) 1 B)2 C)3 D)4 E)5
4.Cənub sərhədlərinin İkiçayarasına qədər çatması
21.Teoman tanhuya aiddir:
5.Şərqi Gürcüstanın tabe edilməsi
A)Hərbi islahat keçirdi.
6.Dərbənd səddinin təmir edilməsi
B)Monqol və Tibet tayfalarını hunlara tabe etdi
24.Periklin strateqliyi dövrünə aiddir.
C)Çin imperatoru Lyu Banla sülh imzaladı
1.Demokratiyanın çiçəklənmə dövrü
D)Qüvvətli ordu yaratdı
2.Yunan –İran müharibələrinin başa çatması
E)Pinçen şəhəri yaxınlığında çinliləri məğlub etdi.
3.Yoxsul vətəndaşların vəzifəyə seçilmək hüququnun
verilməsi

7
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

4. 20 yaşlı bütün Attikalı kişilərə vətəndaşlıq hüququ 28. Mətndə boş buraxılmış yerlərə uyğun gələnləri
verilməsi yazın

5.Peloponnes müharibəsinin başlanması

29. Qeyd olunan hadisələrlə bağlı bildiyiniz faktları

25.Uyğunluğu müəyyən edin: yazın

a.Urnayr
30. Mətndə qeyd olunan hadisələr baş vermiş ildən
b.Asuagen neçə il sonra Manna Assur hökmdarı
Aşşurbanipalın yürüşünə məruz qaldı?
c.Oroys

1.Roma ilə mübarizə aparmışdır.

___________________________________________
2.Alban əlifbası onun dövründə yenilənmişdir. III. AZƏRBAYCAN DİLİ
T.

3.Xristianlığı dövlət dini etmişdir. 1.Sözün leksik mənasını hansı yollarla izah
etmək olar? Biri səhvdir:
26.Uyğunluğu müəyyən edin: A) həmin sözə yaxın mənalı söz seçməklə
m

1.Daxmalı qullar B)əşyanın və hərəkətin əlamətlərini izah etməklə

C) sözə qrammatik şəkilçilər artırmaqla
e/

2.Kolonlar D)sözün hissələrinin mənasını açmaqla

E)sözün əks mənasından istifadə etməklə
a.Asılı qullar idilər
B

b.Gəlirin bir hissəsini torpaq sahibinə verirdilər 2.Hansı fikirlər doğrudur?

1.Bütün sözlər həm həqiqi,həm də məcazi mənada
irl

c.Azad adamlar idilər işlənir.

2. Sözün ilkin mənası onun həqiqi, sonradan
d.Torpaq sahəsinə malik idilər.
qazandığı törəmə mənası isə məcazi mənasıdır.
ik

3.Məcazi mənalı sözlərdən ən çox elmi əsərlərdə

istifadə edilir.
27.Xronoloji ardıcıllığı düzün : 4. Məcazi mənalı sözlərdən bədii ədəbiyyatda
Te

1. Elam dövləti və Su tayfalarının Ur sülaləsini süquta təsvir və ifadə vasitəsi kimi istifadə edilir.
uğratması A) 1,3 B) 2,4 C)1,4 D)1,2 E)2,3
am

2.İmmaşqununun xırda vilayət hakimlərini tabe etməsi
3.Kuti dövlətinin süqutu
4.Turukki tayfalarının Babilistana yayılması
3. Qrammatik şəkilçilərlə bağlı verilən fikirlərdən
biri səhvdir.
A)Onlar cümlədəki sözlər arasında əlaqə yaradırlar.
B) İsmin hal, mənsubiyyət və cəm şəkilçiləri qrammatik
şəkilçilərə daxildir.
1

Verilmiş mətni oxuyun və mətn əsasında 28-30-cu
suallara cavab verin :
“Əllərimi qaldırıb tanrım Assura yalvardım
ki,Mannalılar ölkəsinin qisasını alsın.Uauş dağında, o
yerdə ki onlar
______________meyitini tullamışdılar,mən qatillərin
dərisini soydum və mannalılara göstərdim.
Hiddətimdən....Mannalılar ölkəsinin hökmdar şəhəri
______________quzğun kimi aldım.
Mannalı__________ quş kimi uçub yanıma gəldi.Mən
Rusadan aldığım 22 qalanı və 2 möhkəmləndirilmiş
şəhəri ona verdim.. Mən onları əfv etdim,onun zülm
görən ölkəsini bərpa etdim.
_______________günahından keçdim və onu atasının
taxtında əyləşdirdim.”
C)Qrammatik şəkilçilərin hamısı öz milli
şəkilçilərimizdir.
D) Qrammatik şəkilçilər yalnız dörd cür yazılır.
E) Qrammatik şəkilçilərin bəziləri omonimlik
xüsusiyyətinə malikdir.
4. Orfoepik normaya uyğun olmayan sözü müəyyən
edin.
A) [səsləyir] B) [topluyur] C) [cırmaxlıyır]
D) [ağlıyır] E) [çatdıyır]
5. Hansı sözdə nöqtələrin yerinə q əvəzinə ğ
yazılmalıdır?
A) qona...lar B)uşa...ın C) yaxınlı...dakı D) yata... ta
E) uza...larda

8
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

6. Hansı sözlərdə -dan2 leksik şəkilçidir? 13.Sifətə aid hansı fikirlər səhvdir?
1.qəsdən 2.ucadan 3.çoxdan 1.Sifət düzəldən şəkilçilər yalnız milli mənşəlidir?
4.hərdən 5.əzələdən 6.yorulmadan
7. hamıdan 2. –kı, -ki,-kü şəkilçili sifətlər necə? nə cür? hansı?
suallarına cavab verir.
A) 4,6,7 B) 1,2,6,7 C)3,4,5,6
D) 1,2,5 E) 2,3,4 3. Azaltma və çoxaltma dərəcələri həm morfoloji, həm
də sintaktik yolla yaranır.

7. Hansı sözlərdə iki leksik şəkilçi işlənib? 4. İsimləşmiş sifətlər ismin xüsusiyyətlərini daşıyır.
1.çalışma 2.göndəriş 3.canlanma
4.qurulandı 5.sancaq 6.çəkiliş A) 1,3 B)1,2 C)1,4 D)2,3 E)2,4

A) 3,4,6 B)1,3,4 C)2,4,6 14. Hansı sifət çoxaltma dərəcəsindədir və düzgün

D)4,5,6 E) 2,3,6 yazılmışdır?
A) yam-yaşıl B)açıq-qara C)tünd sarı D)qırmızımtıl
E) ən-dadlı
T.

8. “Çoxaldacaqdır” sözünün tərkibinə görə təhlil

sxemini göstərin. 15. Biri səhvdir:
A)CLX (140-cı) B) XC (90-cı) C) LIV(54-cü) D) XXII (22-
m

A) ci) E) CXI (111-ci)

B)
16.“Qara” sözü hansı cümlədə “şad” sözünün
e/

antonimi kimi işlənmişdir?

C)
A) Fazilin nəyi var ki? Özü qara fəhlədir, uşaqları da
B

D) işləmir.
B) Adı Polad olsa da, üzünün rənginə görə tanışları,
irl

E) qohumları ona Qara deyərdilər.

C)Anbarın qara rəngli qapısı çoxdan rənglənmiş
olduğundan köhnə görünürdü.
ik

9. Fikirlərdən yalnız biri “Bakı” sözünün leksik təhlilinə D) Bir addım atıb dayanır, bu qara xəbəri Məsmə xalaya
aiddir: necə çatdıracağını düşünürdü.
A) Omonim ola bilmir. E) Azərbaycan qara qızıl ölkəsi kimi tanınır.
Te

B) Xüsusi isimdir.
C) Vurğusu II hecaya düşür. 17. “Qeyri-müəyyən təsirlik halda olan isim.....”
D) Yalnız kökdən ibarətdir. Nöqtələrin yerini necə tamamlasaq fikir doğru olar?
E)Ahəng qanununa tabedir. A) cümlənin müxtəlif yerlərində işlənir.
am

B)yalnız nə? sualına cavab verir.

C) cümlədə mübtəda və tamamlıq olur.
10.Hansı sözün tələffüzündə [o] saiti yoxdur? D)quruluşca yalnız sadə olur.
E) felə və ismə aid olur.
A)motor B)şokolad C)odekolon D)polkovnik
1

E)korrektor
18. Dialekt sözlərə aid hansı fikir səhvdir?
11.Hansı sifət azaltma dərəcəsində deyil? A) Ümumişlək sözlərlə müqayisədə azlıq təşkil edir.
A) Sarışın B)Azacıq C)Açıq-sarı B) Ədəbi dildə qarşılıqları olmur.
C) İşlənmə dairəsi məhduddur.
D)Açıq-aşkar E) Qaramtıl
D)Bədii üslubda da istifadə olunur.
E)Bəzən eyni mənalı söz dialektlərdə bir neçə variant
12.İsimləşmiş sifət haqqındakı fikirlərdən biri
da işlənir.
səhvdir:

A)Cümlədə təyin olur 19. Sifət düzəldən şəkilçilərdən hansının həm

B)Hallana bilir antonimi, həm də omonimliyi var?
A) –dakı2 B) –lı4 C) –ı4 D) –kar E) –cıl4
C)İsmin suallarına cavab verir
D)Əşya və ya şəxs bildirir
E) Heç biri

9
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

20. Hansı nümunədə təkrar olunan sözlər omonimlik 25.Frazeoloji birləşmələrin sinonimliyini müəyyən
yaratmışdır? edin.

A) Su vətəndi, balıq torda qəribdi, 1.Əldən-ayaqdan düşmək

Eldən ayrı qəbir, gor da qəribdi. 2.Boynundan atmaq
3.Döşünə döymək
B) Telli sazam, saz üstündə sədəfəm
a.nəfəsi kəsilmək
Şərəfimlə çoxlarına şərəfəm.
b.söz almaq
C) Bir daş olam, dönəm burda kaş daşa, c.yiyə durmamaq
Arxa durur, dayaq olur daş daşa. d.mənəm-mənəm demək
e. qələbə çalmaq
D) Yolçusuyam yolların –hava yolu, su yolu
Başlamışam, sonacan getməliyəm bu yolu. 26.Uyğunluğu müəyyən edin.
1.Tələffüz zamanı tərkibində yalnız açıq sait olan sözlər
E) Bir an da unutma,daim an məni 2. Tələffüz zamanı tərkibində həm açıq, həm də qapalı
Şirin sözlərinlə ovundur məni. saitlər olan sözlər
T.

a.ağaclar, mövqeyə, taleyə

b.mənbəyə, mənafeyə, mənşəyə
21. Hansı sifətin dərəcəsi morfoloji yolla yaranmışdır? c.pərdəyə,qələbəyə,Şuşaya
m

A) kəmşirin B) ala-yarımçıq C) dümdüz D) tünd-qırmızı d.sənayeyə, tabloya,metroya

E) az şirin e.uzunun, ildırımı,işığın
e/

22. Bu yurdun havası, suyu sərindir, 27.Hansı şəkilçilər feildən sifət düzəltmir?
Keçdiyim dərələr göydən dərindir.(S.Vurğun) 1. –ı4 2. –qın (-kin, -qun,-kün)
3. –dakı2 4. –ıq4
B

Nümunədəki sifətlərin morfoloji təhlili ilə bağlı səhvi

tapın. 5. –ıcı4 6. –ağan2
7. –cıl 4
8. –ca2
irl

A)İsimləşməmişdir.
B) Adi dərəcədədir.
C)Sadə sifətlərdir. Mətni diqqətlə oxuyun və 28-30-cu tapşırıqları mətn
ik

D) Hər ikisi keyfiyyət bildirir. əsasında cavablandırın.

E) Şəxs (xəbərlik) şəkilçisi ilə işlənmişdir.
“Berlində hakimlər var...!”
Te

23. Haqqa bağlan tap qəlbində haqqa bağ,
Haqq axtarma,haqqa boylan, haqqa bax
Mən sonrayam, haqq əzəldir, haqq qabaq.
Alman kralı II Frederik 1750-ci ildə Postdamdan
keçərkən oranı çox bəyənir və “mənə burada bir saray
tikin” əmrini verir. Ertəsi gün kralın adamları ora
am

gedərkən, həmin yerdə köhnə bir dəyirman1 görürlər.

Haqqa doğru yol gedirəm nə vaxtdı. (Z.Yaqub) Kralın adamlarını qapının ağzında2 görən qoca
nümunədəki “haqq” sözü ismin hansı dəyirmançı qapını açır.
hallarındadır? -Buyurun!
-Bizi kral göndərib. Buranı görüb,bəyənib.Satın
1

1.adlıq 2.yiyəlik 3.yönlük 4.təsirlik alacaq,qiyməti nə qədərdir?

-Satmıram ki, nə pul?
-Axmaqsan? Kral istədi deyirik.
24.Hansı mürəkkəb adların yazılışı düzgün deyil? -Mənə nə?! Mən satmaqdıqdan sonra kimsə ala bilməz.
1.Ağa Məhəmməd şah Qacar Adamları gəlib krala deyirlər ki:
2.M.Maqomayev Adına Azərbaycan Dövlət -Zati-aliləri, bəyəndiyiniz yerdəki dəyirmançı dəlidir,
Filarmoniyası “satmıram”deyir,
3.Milli Mətbuat və Jurnalistika günü -Çağırın görüm mənə bu adamı.
4.”Xosrov və Şirin” poeması Qoca dəyirmançı3 gəlib kralın qarşısında dayanır.
5.Yüzillik müharibə II Frederik:
-Səhv başa düşmürsünüz,deyəsən, cənab,mən oranı
satın almaq4 istəyirəm.Nə qədərdir qiyməti?
-Xeyr,səhv başa düşməmişəm,adamların da dünən bunu
dedilər.Satmıram!
-Cənab, inad etməyin,pulunuzu artıqlaması ilə
verəcəyəm.

10
Premium-S Tədris Mərkəzi Qəbul sınağı III qrup 16.12.2018

-Sən bir kralsan və pulun çoxdur. Get Almaniyanın hər

yerində saray tikdir. Buranı məndən əvvəl atam
işlədirdi.Ona da atasından qalıb. Mən də övladıma
verəcəyəm. Satmıram!
II Frederik ayağa qalxır:
-Unutma ki,mən kralam!
Dəyirmançı baxır və halını pozmadan5:
-Sən də unutma ki, Berlində hakimlər var!
Heç bir güc,heç bir siyasət,heç bir kral ədalətdən üstün
deyildir......................................................
Bu gün bütün inkişaf etmiş ölkələr hüquq fakültələrində
bu hadisəni danışırlar:“Berlində hakimlər var!”
İllərdir ki, Postdamda Sansoni sarayı və Dəyirman yan-
yanadır.
Kral və dəyirmançı ədalətlə qonşu oldular. Səhərlər
II Frederik arxa bağçaya çıxdığı zaman dəyirmançı ona
səslənərmiş:
T.

-Eyy,Frederick, çörək bişirdim, göndərimmi?

Bu haqda II Frderik danışarkən deyirmiş ki:
m

-Ədalət hər səhər mənə isti bir çörək qoxusu ilə gəlirdi.
e/

28.Mətndə üzərində rəqəm yazılmış sözləri cədvəlin

müvafiq xanalarına (həqiqi mənalı və məcazi
B

mənalı)yazın.
irl

Həqiqi mənalı Məcazi mənalı

ik
Te
am

29. Çərçivə daxilində verilmiş sözlərdən məcazi

mənada olanını mətndəkindən fərqli mənada cümlədə
işlədib yazın.
1

_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________

30. Mətndə altından xətt çəkilmiş cümləyə

münasibətinizi bildirin. Fikrinizi ən azı 2cümlə ilə
əsaslandırın.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________

11