Professional Documents
Culture Documents
معانی مشهور ابواب ثلاثی مزید
معانی مشهور ابواب ثلاثی مزید
معانی مشهور ابواب ثلاثی مزید
حسد زید (زید حسد ورزید) کتب زید الرسالةَ (زید نامه را نوشت) مشارکت تفاعل3
← ←
تحاسدَ زید و بکر او تکاتبَ زید و بکر (زید و بکر با هم
تحاسدا مکاتبه کردند)
(زید و بکر بر یکدیگر حسد
ورزیدند)
حَزَنته فاحتَزَ َ
ن نقلت الشیءَ فانتَقَلَ مطاوعه2
افتعال
(شیء را جابجا کردم پس آن شیء جابجا (او را ناراحت کردم پس او
ناراحت شد) شد)
کشفته فانکشفَ خَرَقت الثوبَ فانخرقَ مطاوعه5 انفعال4
(آن را آشکار کردم پس آشکار (لباس را پاره کردم پس پاره شد)
شد)
قَلَعته فتقَلَعَ طهَرت الثوبَ فتطهَرَ مطاوعه 6
تَفَعل
(آن را از بیخ کندم پس آن کنده (لباس را پاکیزه کردم پس پاکیزه شد)
شد)
استظهرَ (یاری خواست) استرزقَ (روزی طلبید) طلب استفعال
بیان صریح فاعل بودن زید ضاربَ زید بکر ًا بعدش:
مفاعله
دو اسمِ فاعل و مفعول
و مفعول بودن بکر
بیان ضمنی فاعل بودن بکر
و مفعول بودن زید
اختصمَ القوم (آن قوم بیان فاعل و مفعول بودن زید و بعدش دو حالت دارد:
افتعال
بایکدیگر ستیزه کردند) بکر یک اسم دارای افراد
اختصمَ زید و بکر
و برعکس آن دو اسم مرفوع به
به طور همزمان عنوان فاعل
تضاربَ الرجلانِ او تضاربا بیان فاعل و مفعول بودن زید و بعدش دو حالت دارد:
تفاعل
(آن دو مرد بایکدیگر زد و خورد بکر یک اسم دارای افراد
کردند) و برعکس آن دو اسم مرفوع به
تضاربَ زید و بکر به طور همزمان عنوان فاعل
.2تعریف مطاوعه(اثرپذیری) :مطاوعه عبارت است از رابطه ای میان دو فعل ،به شکلی که فاعلِ فعل اول ،اثری را بر روی
مفعول خود ایجاد میکند و سپس این مفعول ،فاعل فعلِ دوم شده و این اثر را میپذیرد.
.3هنگام صرف «مضارع معلوم» این باب (تفاعل) ،در صیغه هایی که دو تاء جمع میشود ،جایز است یک تاء را
حذف کنیم.
مانند :تتکاثرَ ← تکاثرَ
.4دو نکته:
.1افعالی که دارای «اثر محسوس» و «قابل مشاهده خارجی» هستند به این باب میروند و افعالی مانند «افعال
قلوب»(ظنّ ،عَلِمَ ،حسِبَ ،خال )...و فکر و ...در این باب وارد نمیشوند.
لازم است. این باب همواره .2
.5تنها معنای این باب مطاوعه است.
.6د ر این باب هم مانند باب تفاعل ،وقتی دو تاء کنار یکدیگر جمع میشوند ،جایز است یکی از دو تاء حذف شود.
مانند :تتشرّفُ ← تشرَّفُ