KİRMANŞAH HALK HİKAYESİ İkisinde de “Arap Zengi” aynı vasıflara sahiptir.

“Kiziroğlu Mustafa Hikayesi “Kirmanşah hikayesinde yer alır.

● Köroğlu dairesi hikayedir.
Köroğlu hikayesi ile Kirmanşah hikayesinde Koca Arap kelleden
● Kaynağı Binbir Gece Masalları’dır. hikâye yaptırır.
● Mekân olarak Yemen, Herat, Tiflis
kullanılmıştır.
ŞAH İSMAİL HALK
● Çocuksuzluk motifi
HİKAYESİ
● Derviş motifi
● “Atsız” motifi (Boğaç Han ve Bamsı
● Kandehar Padişahının
Beyrek)
çocuğu olmaz. (Çocuksuzluk)
● Yemen sultanının kızıyla güreşir ve evlenir. (Bamsı Beyrek)
● Derviş nar verir.
● Kılıç koyarak yatma (Şah İsmail- Bamsı Beyrek- Köroğlu)
● Çocuk beş yaşına gelince Hoca Danyal’dan ders alır.
● Herat hükümdarının kızı Mahperiyla birlikte rüyada bade
● Derviş çocuğa ve kuluna “Kamer Tay” adını verir.
içer.
● Ava çıkar çeşme başında uykuya dalar.
● Ejderha ve aslanı yener.
● Uyanınca Türkmen kızı Gülizar ile karşılaşır ve ona aşık
● O güne kadar kimsenin yenemediği Koca Arapla
olurlar. Kızın annesi kızı Hindistana kaçırır.
(Köroğlunun koçaklarından) karşılaşır.
● Yolculuk sırasında Gülperi adlı kızın kardeşlerini devlerden
Koca Arap’ın en iyi askerini Mecal Vermez’i Yemen kızı
kurtarır. Ailesi kızı Şah İsmail’e veririr.
yener.
● Yolda Arapüzengi ile karşılaşır ve onunla güreşir ve kız
● Kirmanşah Koca Arap’ı yener ve ona oğul olur. Koca Arap
çıkar.
“Karakaytaz” atını Kirmanşah’a verir.
● Yaşlı kadınla Gülizar’ın verdiği tarağı gönderir.Gülizar
● Arapüzengi görünümündeki kahramanın insan kafasından
Hind Padişahının oğlu ile evliliği ertelemek için 40 günlük
kale yapma
yası bahane eder. Şah İsmail, Gülizarı kaçırır.
● Mahperi’yi Ağ Dev kaçırır.
● Yolda Gülizar ve Şah İsmail uyur, Arapüzengi Hind
● Davudoğlu Süleyman’ın bahçesine levha motifi
askerleriyle savaşır.
● Kirmanşah’ın kalede tutsak olan üvey amcasının oğulları;
● Dörtlü Kandehara gelir Şah İsmail’in annesi gelinlerini
da Mahperi’yi sever ve Kirmanşah’ın öldüğü yalanını söyler. kıskanır. Kocasını bu gelinlerle evlenmesini ister.Babası
● Rüyasında oğlunun geldiğini gören Zöhre Banu onun oğlunun gözünü çıkarır.
öldüğüne inanmaz. Güvercinin kanadı gözüne sürülür ve Şah İsmail’in gözü
● Bu arada Mahperi’yi değirmenci suda bulur ve onu kızı açılır. Şah İsmail babasını yener 3 kadınla evlenir.
yapar.
Kirman Şah ile Prens Kalyanamkara Hikayesi benzerliği: Aralarına Kılıç koyma motifi: Şah İsmail + Kirmanşah+ Dede Korkut
▪ Çocuksuzluk + Köroğlu
▪ Gurbete çıkma (Mahperi’yi bulma-cintemani incisi- Karakaytaz Masal kaynaklı : Şah İsmail + Kirmanşah + Ülfetin Hik. + Nedim Şah
at - sığır) + Varaka ve Gülşah + Melikşah ile Güllü Han + Derdiyok ile Zülfü
▪ Gözün kör olması Siyah
Kirman Şah ile Dede Korkut Hikayeleri benzerlikleri Nar motifi: Şah İsmail ve Asuman ve Zeycan
Kirman Şah üvey amcasının oğullarından kötülük görürür. Aynısı Birden fazla eşlilik: Şah İsmail ( Gülizar – Gülperi- Arapüzengi)
Bey Beyrek hikayesiyle benzer. Çocukların ismini derviş koyması Ercişli Emrah (Selvi Han – Selatin peri)
ve iki hikayede de atlar çok önemlidir. Bengi Boz ve Kara Kaytaz
olağanüstülükleri vardır. İki at da uçabilir ve dört ayağının üstüne
çöker.
Kirman Şah ile Aşık Garip benzerlikleri
Kirmanşahın kızı Dilfüruz, Feramuz Şah’ı alması için halı dokutur
ve 7 yılda bunu yapar. Bekletme motifi : Aşık Garip, Ercişli Emrah
hikayelerinde de vardır.
Kirman Şah ile Şah İsmail benzerlikleri
 YARALI MAHMUT HALK HİKAYESİ
● Masal yapılıdır.
● Sadece ülkemizde (Doğu Anadolu
Bölgesinde) anlatılır.
● Ali Bezirgân adlı zengin bir tüccarın
Ahmet ve Mahmut adlarında iki oğlu
vardır. Ahmet babanın mirasını tüketir.
● Mahmut da annesi ve kendisinin
geçimini sağlayabilmek için çobanlık
yapar.
● Osmanlı Padişahı muhteşem bir saray yaptırır. Mahmut,
Gence Padişahı’nda olan taşı getirmeye talip olur.
● Mahmut, Gence Padişahı’ndan taşı alabilmek için Arap
kılığındaki bir pehlivanla güreşir. Ancak onun güreştiği Arap
Gence Padişahı’nın kızı Mahbub’dur ve şamşırak taşları
da o kızın koynundadır. Kız, kendisini yenen kişiyle
evleneceği için Mahmut ile birlikte İstanbul’a doğru yola
çıkar.
● Kızın nişanlısı olan Kara Vezir Mahbub’un babasını tehdit
eder. İstanbul’a gelen cadı yaptığı sihirle Mahbub ile
Mahmut’u ayırır. Mahbup Gence’ye döner. Mahmut
peşinden gelir ve Karaman Dağları’nda büyünün de etkisiyle
Mahmut’u yaralar.
● Mahbub, Gence’ye gelince kendisine büyü yapan cadıyı
öldürüp, ancak Kara Vezir ile evlendirilmesine engel olamaz.
● Mahmut’u yaralı bulan bezirgân evine getirir ve kızı
Gülşen’e tedavi ettirir. Bu arada Kara Vezir ile Mahbub’un
düğün hazırlıkları başlar. Mahmut, Gülşen’in yardımıyla
düğün evine gelir ve gerdek odasına saklanır. Orada Kara
Vezir’i öldürür.
Sevgililer İstanbul’a doğru yola çıkarlar. Erzincan’a gelince
çeyizsiz gidemiyeceğini söyleyen Mahbub haramilik yapar.
Bunları Ahmet yakalar. Bunların kardeşi ve yengesi
olduğunu öğrenince padişahın huzuruna çıkarır. Padişah
bunları affeder. Sevgililer kık gün kırk gece düğün yapar.
Şah İsmail ile benzerliği:
Arap görünümlü peçeden kız çıkma,
Kıyafet değiştirme
- Mahmut kıyafet değiştirerek sevgilisinin düğününe son günde
gider. Düğünde türkü söyler. Arkadaşlarının yardımıyla Kara Vezir’i
öldürür ve sevgilisine kavuşur.
- Bamsı Beyrek hikâyede, "deli ozan" kıyafetinde nişanlısının
düğününe son anda gidiyor.
Âşık Garip yedi
yıl gurbette gezdikten sonra, Tiflis’e varır. Sevgilisi Şah Senem’le,
Şah Veled’in düğününün kırkıncı gününde, Osmanlı kıyafeti ve
kabalığıyla gerdek gecesi düğüne gelir. Osmanlı âşığı kılığında saz
çalıp türkü söyleyerek kendisini tanıtır. Arkadaşlarının yardımıyla
sevgilisine kavuşur.
Arzu ile Kamber hikâyesinde de bu motifi görüyoruz. Kamber,
"derviş" kıyafetine girerek, başkasıyla evlendirilmek istenen
Arzu’nun düğününe son anda gider. Sevgilisi ile karşılıklı türkü
söyleyerek kendisini tanıtır.
Köroğlu ile benzerliği:
Erzincan’da haramilik yapması
ERCİŞLİ EMRAH İLE
SELVİHAN HALK HİKAYESİ
● Hikâyede iki defa bade içilir.
( Birinci Selvihan, ikincisi
Selatin Peri adına)
● Selvihanın bekletme taktiği ön plana çıkar.( Bağ ektirmesi
ve halı dokutması)
● Hikâyede adaleti Şahoğlu Şah Abbas yapar.
● Kara Vezir Gence Hanıdır, yalancılık ve ikiyüzlülüğü temsil
eder.
● Şah Abbas’ın kırk aşığı vardır. Bunlar aynı yerden sıkınca
Gence’ye gider. Orada Kara Vezire misafir olurlar. Onsan
atışma için rakip isterler o da Aşık Ahmet’i düşünür.
● O esnada Aşık Ahmet bunları rüyada görür. Gence’ye
gider kırk aşıkla atışır ve yenemez. Altı yaşındaki Emrah adlı
oğlunu alır Erciş’e göçer.
● Burada Emrah babasını kahvede aşık atışmasına katılır.
Saz çalamayan Emrah sazın telini kırar. Babası döver.
Çeşmeye gider Allah dua eder ve aşıklık ister. Bayılır. Babası
onu sazın sesiyle uyandırır ve onun pir elinden bade içtiğini
anlar onun üstünlüğünü kabul eder.
● Selvi Han’ın yıldızı sevdaya akar ve hastalanır. Selvi Han’ın
sırdaşı Nazlı, iki âşığı buluşturur.
● Şahoğlu Şah Abbas, Van kalesini almak üzere sefere çıkar.
Kaleyi kuşatır ama alamaz. Bulunduğu yere bağ diktirir ve
adını da Şahlar Bağı koyar. Kuşatmayı kaldırıp Erciş’e doğru
yola koyulur. İki asker Miroğlu Ahmet Bey’in bahçesine girip
Selvi Han ve Nazlı’yı kaçırırlar. Bunun üzerine Emrah
gurbete çıkar. Şahoğlu Şah Abbas, talan ve kız kaçırma
olaylarına sinirlenip sorumlularını cezalandırır. Sahat
Çukurunun yöneticisi Yakup Han’ın yönetimini beğenen Şah
Abbas, onu yanına alıp İsfahan’a döner.
● Abbas, İsfahan’a dönünce Selvi Han’la evlenmek ister.
Selvi Han bir bağ dikilmesini ve bağlar üzüm verince düğün
yapılmasını şart koşar (7 yıldır bu süre). Emrah, İsfahan
yolundayken düğün haberini öğrenir. Yakup Han, Emrah’ı
kendi âşığı yaparak fasıllara sokar. Şah Abbas’ın huzuruna
çıkar. Selvi Han’ın amcasının kızı olduğunu söyler. Emrah’ın
sözlerini Selvi Han doğrular. Hak âşığı olup olmadığını
sınamak isteyen vezirler Emrah’ın verilecek zehri içmesini
isterler. Selvi Han’ın elinden içmek kaydıyla kabul eder. Pir
yetişip işleri halleder.
● Şah Abbas Selvi Han ve Emrah’ı ağırlıklarınca altınla Erciş’e
yola koyar. Yakup Han’da yanlarındadır. Erciş’e
vardıklarında Selvi Han’ın kardeşleri âşıkların evliliğine karşı
çıkar. Kardeşleri, Selvi Han’ı alıp Gence ‘ye kaçarlar.
Kardeşleri Selvi Han’ı Kara Vezir’in oğluyla evlendirmek
isterler. Selvi Han, çeyizindeki halıyı kendisinin dokuması
şartıyla kabul eder (7 yıldır bu süre).Emrah, önce Erzurum
sonra da Halep yollarında babasıyla birlikte Selvi Han’ı
ararken Pir, Selâtin Peri adlı kıza bade sunar: badelerin
üçüncüsü Emrah aşkına verilmiştir. Ertesi gecenin rüyasında
tembihlenen işleri tutan Selâtin Peri, viran yerde Veran
Bağlarının dikimine başlar.
● Emrah ile babasının yolu bahçeye varır. Selâtin Peri,
Emrah’a elini tutmasını söyler, söyleneni yapan Emrah’ın
aklı başından gider. Kendine geldikten sonra Selâtin
Peri’den izin alıp Gence yoluna düşerler. Selvi Han’ın
konağında bir araya gelirler. Kara Vezir, derhal cellatlarına
haber verir. Yakalanan Emrah başından geçenleri anlatır.
Anlattıklarının teyidi için İsfahan’a elçi yollanır. Kara Vezir
sahte bir fermanla Emrah’ın infazını emreder. Vezirler
Gence sokaklarında her gün bir saat gezdirilen Emrah’ın
dokuzuncu günde infaz edileceğini söylerler.
● Emrah’ın babası İsfahan’da Şah Abbas’ı bulur. Yakup Han,
Emrah’ın asılması için götürüldüğü Kanlı Dere’ye gider.
Cellatlarını birbirine düşüren Emrah son anda kurtulur.
Emrah’ı yanına alan Yakup Han, Kara Vezir’ in sarayına
gider. Yalanları ortaya çıkan Kara Vezir öldürülür. Hep
birlikte İsfahan’a dönerler. Düğümler burada çözülür,
Selâtin Peri de İsfahan’a getirilir. Emrah önce Selvi Han’la bir
hafta sonra da Selâtin Peri’yle evlenir.
Birden fazla evlilik (Selvi Han – Selatin Peri)
Kırk Aşık: Dede Korkut (Uruz’un Tutsak Olması)
KARACA OĞLAN İLE
İSMİKAN HALK
HİKAYESİ
● Hikayenin tek anlatımı
vardır o da Radloff’un
Proben adlı eserinin VII.
cildindedir.
● Türk ve Dünya masalları arasında çok yaygın Üç
Turunçlar’ın temel motifi olan ‘’ihtiyar kadının testisinin
kırılması’’ üzerine onun ‘’üç turunçların hışmına uğrayasın’’
şeklindeki bedduasıyla başlar.
● Karacaoğlan’ın şiir söylemeye başlaması ise rüya motifine
dayanmaktadır. Karaca Oğlan hikayede ilim sahibi,
mütevazi, cömert biridir ve kavga edenleri barıştırarak
adeta Hoca Ahmet Yesevi, Yunus Emre, Mevlana ve Hacı
Bektaş felsefesinin temsilcisi gibidir.
● Problemin çözümünde hakemlik görevini üstlenen kahve
sahibi ise Dede Korkut gibidir.
● Hikaye, Kerem ve Aslı gibi din farklılığı üzerine
kurulmuştur.
● Smayıl, Allah yolunda gezen birisidir. Bir gün çeşme
başında ihtiyar bir kadının testisini kırar. Buna üzülen ihtiyar
‘’çok güç bela çekesin de keç muradına eresin’’ diye beddua
eder.
● Smayıl’ın rüyasında İsmikan sultan gösterilir ve kendinden
geçerek şiir söylemeye başlar. Bunun üzerine adı Karaca
Oğlan olmuştur.
● Bu arada İsmikan Sultan’ı, babasının gemisinde çalışan
Prikaşçik de sevmektedir.
● Gurbete çıkan Karaca Oğlan yolda peri kızları görür ve
onlara başından geçenleri anlatır. Onlardan aldığı mesajla
Murat Paşa’nın kahvesinin olduğu şehre gider ve çırak
olarak işe girer. Bilmeden İsmikan Sultan’ın evine suya
gider. Yolda kavga eden iki kişiyi barıştırarak ilim sahibi bir
kişi olduğu ortaya çıkar. Murat Paşa, çırağına akşam
kahvede meclis yapmasını söyler. O da ‘’of İsmikan Sultan’’
redifli bir türkü söyler. İsmikan Sultan’ın babası bunu duyar
ve bozulur. Murat Paşa tarafından yatıştırılır ve kızını Karaca
Oğlan’a vermeye razı olur.
● Karaca Oğlan Belgradlı, İsmikan Sultan ise Tunalıdır. Kırk
gün kırk gece düğün kurulur. Karacaoğlan yedi gün izin alıp
diyardan ayrılır. Ancak zamanında dönmediği için ölmesi
talep edilir. Murat Paşaya çok yalvaran Karaca Oğlan’ın
cezası kademeli olarak indirilir. Ölümden kurtulmuştur ama
İsmikan Sultan’ın yanına gittiği zaman onu bir arapla görür
ve aldatıldığını düşünür.
● Terk edildiğini öğrenen İsmikan Sultan üzülür. Bir de
Prikaşçik’in kendisini sevdiğini öğrenmesiyle büsbütün
hastalanır. İsmikan Sultan’ın hastalıklarının ızdırapları ve
kokularına dayanılamaz ve şehir dışına terk edilir. Murat
Paşa, Prikaşçik’e ferman vererek Karaca Oğlan’ı öldürmesini
ister. Karaca Oğlan’ı bulan Prikaşçik, Murat Paşa’ya
götürürken yolda İsmikan Sultan’ı görürler. Haline üzülen
Karaca Oğlan aldatılmadığını anlar ve İsmikan Sultan’ı
affeder ve onu bir kaplıcaya götürür. Kaplıcada İsmikan
Sultan hastalığından kurtulur. Birbirlerini ne kadar
sevdiklerini gören Prikaşçik, onların hizmetçisi olur ve onları
meclise götürür.
● Meclis onlara kırk gün kırk gece düğün yaparak murada
erdirir.
Din farklılığı : Kerem ile Aslı
Kahraman yapılan beddua: Kirman Şah hikâyesinde Kirmanşah,
amcaoğulları tarafından kıskanıldığı için bir bedduaya maruz kalır
KEREM İLE ASLI HALK
HİKAYESİ
●Gence’de başlayan yolculuk,
Erzurum, Van, Nemrut,
Kayseri ve Halep’te biter.
Din farklılığı üzerine
kuruludur. ( Karaca oğlana benzer.)
● Âdil Şah-İsfahan’ın Şahı- Keşiş ise hazinedarıdır. Sıkıntıları,
çocuklarının olmamasıdır. Yollara düşerler. İhtiyar bir adam
dertlerini anlar ve onlara eşleriyle birlikte yemeleri için elma
verir. Elma yenir, zamanı gelince çocuklar dünyaya gelir.
● Şah’ın oğlu Ahmet Mirza, Hazinedarın kızı da Kara Sultan
adını alır.
● Beşik kertmesidirler. Aralarındaki din farkını dert edinen
Hazinedar, işini terk edip, ailesiyle birlikte İsfahan’dan
ayrılır, Zenge’ye göç eder.
● Ahmet Mirza uyuyakalır ve üçler, yediler, kırkların elinden
bade içer. Rüyasında Kara Sultan’ı görür. Yollara düşer.
Zenge’ye vardığında Keşişe misafir olur. Durumu anlayan
Keşiş, Kara Sultan’ın öldüğü yalanını uydurur. Yas içindeki
Ahmet Mirza, ava çıkar. Şahininin peşinden bir bahçede
Kara Sultan’ı bulur.
● Diz dize türküler söylerler. Türkülerdeki “Kerem” ile “Aslı”
isimlerini mahlas edinirler.
● Ahmet Mirza hastalanır. Derdinin dermanı “Aslı”dır. Keşişe
haber gönderilir. Durumu anlayan Keşiş, ailesini alıp kaçar.
İyice dertlenen Kerem, arkadaşı Sofu’yu yanına alıp gurbete
çıkar. Van yolunda Kırk haramilere yakalanır. Hak âşığı
olduğu anlaşılınca serbest kalır.
● Türlü badirelerden sonra avcının tuzağındaki ceylanla
söyleşir. Başı sıkışınca Hz. Hızır’ın yardımına mazhar olur.
Erzurum’da Alık Paşa’nın kahvesinde türküler söyler.
● Yolu Kayseri’ye varınca diş çektirmek bahanesiyle Aslı’nın
evine gider. Aslı’nın dizinde bütün dişlerini çektirir. Uzun
zaman önce Aslı’dan aldığı mendille ağzındaki kanı silerken
Aslı onu tanır.
● Evden çıkarken ayağı kapıya sıkışan Kerem, Aslı’ya olan
aşkının üçte birinin kıza verilmesini niyaz eder. Dua kabul
olur.
● Sevgililer gece vakti kaçmaya karar verirler. Gece vakti
Kerem ve Sofu yakalanır. İdamına karar verilir. Kırk kızın
arasından Aslı’yı tanıyan Kerem, hak âşığı olduğunu ispat
eder ve idamdan kurtulur.
● Keşişten düğün hazırlıklarına başlaması istenir. Göçünü
hazırlayan Keşiş yola çıkar. Peşinden gidildiyse de
yakalanamaz. Kerem ve Sofu onları aramaya koyulur.
Halep’te Külhanbeyi’nin yardımıyla Aslı’yı bulurlar. Kerem
yine yakalanıp hapse atılır (genç kızla görünmesi suç sayıldı).
Aslı bir başkasıyla evlendirilir.
● Halep Paşa’sı nikâh kıyılırken Aslı’yı alır ve Kerem’le
evlendirmek ister. Keşiş, kızının gelinliğini dikmek şartıyla
razı gelir bu işe. Gerdekte, sihirle dokunan elbisenin
düğmelerini açmaya çalışan Kerem sihre karşı koyamaz. Bir
“ah” çeker ve ağzından çıkan alevle tutuşur. Aslı da bu ateşi
söndürmeye çalışırken ateşe kapılır. İkisi de yanıp kül olur.
Keşiş ve karısı öldürülür. Sofu da ismi Esma olan bir kızla
evlenir.
Metindeki motifler:
֎ Turna: Hikâyede Kerem, Aslı’sını ararken yoluna çıkan
turnalara şiirler söyler, derdini anlatır; turnalar da gurbete
çıkan Kerem ve Sofu’ya yardım ederler.
֎ Sihirli Elbise: Hikâyede Kerem ile Aslı evleneceği sırada,
Keşiş’in Aslı’ya giydirdiği elbise sihirlidir.
֎ Beşik Kertme: Kerem ile Aslı, daha doğmadan, aileleri
tarafından beşik kertmesi ilan edilirler. ( Dede Korkut-
Bamsı Beyrek)
֎ Formilistik Sayı: 40
Kerem’in hak âşığı olup olmadığını anlamak için, onu
bir imtihana tabi tutarlar. Karşısına Aslı’ya tıpa tıp benzeyen
40 tane kız çıkartırlar ve içlerinden hangisinin Aslı olduğunu
sorarlar. Kerem, 40 kız arasından Aslı’yı tanır.
Elma, dua motifi de vardır.
AŞIK GARİP HALK
HİKAYESİ
● Aşık Garip
öyküsünün ilk
derleyicisi ve
yayımlayıcısı
Radloff’tur.
● Resul ve Şahsenem
birbirlerini rüyalarında görüp aşık olmuşlardır.
● Tebrizli Hoca Maksud'un oğlu olan Resul, babasının
vefatından sonra onun servetini etrafındaki aylak
arkadaşlarıyla birlikte kısa zamanda tüketir. Parasız kalan
Resul, iş aramaya başlar. Bir süre aşıklık yapar ancak hiç
başarılı olamaz. Resul'ün bu başarısızlığını bilen Keloğlan,
Berat gecesindeki bir sohbet meclisinde onu aşağılamak
maksadıyla saz çalıp türkü söylemesini ister. Bu davete
icabet edemeyen Resul, çok üzülür. Allah'a, kendisine aşıklık
vermesi için yalvarır, gönülden dua eder. (Ercişli Emrah
benzer)
● Resul'ün duası kabul olur ve rüyasında üçler, yediler,
kırklar elinden bade içer. Bunun sonucunda hem aşıklığı
öğrenir, hem de rüyasında kendisine gösterilen Tiflisli Hoca
Sinan'ın kızı Şah Senem'e aşık olur.
● Resul, ailesini de alarak Tiflis'e, sevdiğinin şehrine gelir.
Burada Canım Hoca onu misafir eder. Deli Mehmet'in
kahvesinde şiir söyleyen Resul, kısa zamanda Tiflis'te
tanınır. Ancak yabancı olduğundan herkes onu "Garip" diye
tanır. Garip'in dinleyicileri arasında bulunan ve onun sesini
çok beğenen Şah Senem'in babası Hoca Sinan, Garip'e kendi
yanında çalışmasını teklif eder.
● Hoca Sinan'ın yanında çalışmaya başlayan Garip, artık Şah
Senem ile daha sık görüşmektedir. Bir süre sonra Şah
Senem Garip'e kendisini babasından istemesini söyler. Garip
de Allah'ın emri Peygamberin kavliyle Şah Senem'i
babasından ister. Hoca Sinan kalın (başlık parası) olarak kırk
kese altın karşılığında kızını vermeye razı olur.
● Bu kadar altını olmayan Garip, kalını temin etmek üzere
gurbete çıkmaya karar verir. Şehrin ileri gelenleri bu parayı
vermeyi teklif ederler ama ileride başıma kakarlar diye
Garip kabul etmez. Alın teriyle kazanmak ister. Gurbete
çıkarken sazını evin duvarına asar, kimsenin dokunmamasını
tembih eder ve annesine "Ey valide, eğer bu saz oradan
düşerse veya bir teli kırılırsa, ben ya geldim ya öldüm."
diyerek yedi yıllığına gurbete çıkar. Şah Senem'e de
kendisini yedi yıl beklemesini, eğer dönmezse başka biriyle
evlenmesini söyler.
● Sevdikleriyle vedalaşan Garip, Erzurum'a gelir, burada
aşıklık yapar. Bir yarışmada Halep Paşası'nın aşıklarını
yenince şehirde şöhreti artar.
● Şah Senem ise Garip'i çok özlemiş ve merak etmiştir.
Yazdığı mektubu Garip'e ulaştırması için Erzurum'a ticarete
giden Şah Veled isimli bir bezirgandan yardım ister. Halbuki
Şah Veled de gizliden Şah Senem'e aşıktır. Mektubu alır ve
okur. Sonra Keloğlan ile yaptıkları plan gereği Garip'in
önceden Keloğlan'a hediye ettiği gömleği kana bulayıp
annesine teslim ederler ve Garip'in öldüğünü söylerler.
Garip'in annesi üzüntüden günlerce ağlar, sonunda gözleri
kör olur.
● Şah Veled Şah Senem'i babasından ister. Babası da artık
yapılacak bir şey olmadığı için kızı Şah Veled'e verir. Şah
Senem Garip'in öldüğüne inanmaz. Keloğlan'a beddua eder,
Keloğlan ölür. Şah Senem daha sonra bir bezirgana para
verip Garip'in durumunu araştırmasını ister. Bezirgana para
ile birlikte Garip'in bade içtiği tas ile mührünü de verir. Bu
tasla bedava şerbet dağıtmasını ister.
● Bezirgan bir çok beldelerde tasla şerbet dağıtır. Ancak
kimse tasa ve mühre sahip çıkmaz. Bir gün Halep'te şerbet
dağıtırken Garip onu görür ve tasın kendisine ait olduğunu
söyler. Bunun üzerine bezirgan ona her şeyi anlatır, Şah
Senem ile Şah Veled'in düğünlerinin başladığı haberini verir.
● Aşık Garip Halep Paşası'ndan izin alıp Tiflis'e doğru yola
çıkar. Hz. Hızır'ın da yardımıyla zorlukları, engelleri aşa aşa
Sivas, Erzincan, Erzurum ve Kars üzerinden Tiflis'e ulaşır.
Burada karalar giyinmiş olan kız kardeşi Güllü Han ile
karşılaşır. Ancak Güllü Han bu bedbaht ve bitkin yolcuyu
tanımaz. Ama yine de Tanrı misafiridir deyip karnını
doyurmak üzere eve davet eder. Garip eve girince duvarda
asılı duran sazın telleri kopar. Bunun üzerine ana kız Garip'in
geldiğini anlarlar. Garip Hz. Hızır'ın atının ayağının altından
aldığı toprağı anasının gözüne sürünce kadının gözleri
görmeye başlar.
● Daha sonra Şah Senem'in düğününün otuz dokuzuncu
gününde aşık kıyafeti giyerek düğün evine gider, saz çalıp
türkü söyler. Ardından kendisini tanıtır ve sevdiği kızı Şah
Veled'den alır. Bunun üzerine Aşık Garip ile Şah Senem'e
kırk gün kırk gece düğün yapılarak sevgililer muradlarına
ererler.
Aşık Garip hikayesi, Dede Korkut hikayelerinden "Kampüre'nin
Oğlu Bamsı Beyrek" hikayesi ile büyük benzerlikler taşır. Bu
benzerlikler şunlardır;
1- Ölümün habercisi olan kanlı gömlek motifi: Bamsı Beyrek
hikayesinde Beyrek'in ölüm haberini Yalancıoğlu Yaltacuk, Aşık
Garip hikayesinde ise Garip'in ölüm haberini Keloğlan kanlı gömlek
ile getirirler.
2- Düğünde saz çalıp türkü söyleme motifi: Bamsı Beyrek ve
Aşık Garip düğünlerinin otuz dokuzuncu gününde düğün evine
gelip saz çalar ve türkü söylerler.
3- Görmeyen gözün tedavisi motifi: Bamsı Beyrek hikayesinde
Beyrek'in babasının görmeyen gözleri kanın mendil sürülmesiyle,
Aşık Garip hikayesinde Garip'in annesinin görmeyen gözleri Hz.
Hızır'ın atının ayağının tozunun sürülmesiyle iyileşir.
TAHİR VE ZÜHRE
HALK HİKAYESİ
● Tahir ile Zühre
hikâyesi
çocuksuzluk motifi
üzerine kurulmuş.
● Tahir ile Zühre hikâyesini diğer halk hikâyelerinden ayıran
en önemli tarafı Tahir’in deryaya (ırmağa) atılmasıdır. ( Arzu
ve Kamber’de var.) Sandığa konularak Nil Nehri’ne atılan
Tahir, Göl Padişahı’nın kızları tarafından kurtarılır.
● Bu hikâyede de Hazreti Hızır ve tayyizaman-tayyimekân
motifiyle karşılaşıyoruz. Mardin Kalesi’nde yıllarca hapsolan
Tahir dua edince Hazreti Hızır, bir göz açıp kapama anında
kahramanımızı Zühre’ye kavuşturur.
● Tahir ile Zühre hikâyesinde dikkatimizi çeken bir başka
motif cadıdır. Tahir ve Zühre’yi birbirinden ayıran, onları
sadece dünyada değil öbür dünyada kavuşmalarına engel
olan tip cadıdır. Tahir ve Zühre’nin ölümü, sonra da cadının
intihar etmesi ve mezarından karaçalı (diken) çıkması
sembolik mitler için de güzel bir örnektir.
● Hikâyedeki şiirlerin daha çok yedi heceli ve mâni şeklinde
olması da dikkatlerden kaçmamaktadır. (Arzu ve kamberde
var)
● Zengin bir padişahın çocuğu yoktur. Padişahın lalasının da
derdi aynıdır. Bu ikili gamlarını, üzüntülerini dağıtmak
düşüncesiyle sık sık şehir dışına yaptırdıkları bahçeye
giderler ve orada üzüntülerini gidermeye çalışırlar, ancak
bütün çabalar boşunadır. En son çare olarak yapacakları bir
şey kalmıştır, o da kıyafet değiştirerek gezintiye çıkmaktır.
Padişah ve lalası bir süre yolculuk yaptıktan sonra bir
dervişle karışılaşırlar.
● Derviş, padişah ve lalasının sıkıntılarını bildiğinden onlara
koynundan çıkardığı bir elmayı verir ve bunu eşleriyle
birlikte yemelerini, zamanı gelince çocuklarının olacağını
söyler ve gözden kaybolur. Gerçekten de dokuz ay sonra
padişahın bir kızı ve lalanın da oğlu olur olur. Tahir ve Zühre
adları verilen bu çocuklar, aynı çevrede büyürler, birlikte
okula giderler, hatta bu gençler kendilerinin kardeş
olduklarını sanırlar. Zühre’nin babasının bir akarsu
kenarında (bazı varyantlarda su üzerinde) Hint ve Rum
hükümdarlarının ustalarına yaptırılmış bahçesi ile sarayı
bulunmaktadır.
Tahir ve Zühre zaman zaman bu bahçeye giderek
birbirlerine şiir söylerler.
● Çok geçmeden de iki genç birbirlerine karşı ilgi duymaya
başlar. Her fırsatta babalarının bahçe ve köşküne giden
ikilinin aşk dedikoduları her yerde konuşulmaya başlar. Bu
arada iki genç bir saz ustasından ders alırlar ve sanatlarını
icra ederler. Tahir ve Zühre büyürler ve on beş yaşına
gelirler. Padişahın da bir Arap Köle’si vardır. Arap Köle
günün birinde Tahir ve Zühre’nin birbirlerine âşık olduklarını
Zühre’nin annesinin yanı sıra çevreye de anlatmaya başlar.
Baba, dedikodulara inanmak istemezse de gençleri takip
ettirmekten de geri kalmaz ve çok geçmeden anlatılanların
doğruluğu ortaya çıkar. Baba, kızını Tahir’e vermek isterse
de annesi buna razı olmaz ve bir büyücüden yardım alır.
Büyü tutunca Zühre, Tahir’den soğur. Olanlar karşısında ne
yapacağını şaşıran Zühre, babasının yardımıyla ihtişamlı bir
köşk yaptırır ve dadısıyla buraya yerleşir. Dadı, Zühre’ye
annesinin yaptıklarını anlatınca kız kendinden geçerek
bayılır.
Ayıldığında yoldan geçen birisinin Tahir’e ait bir türküyü
söylemesi onun derdini daha da arttırır. Bir süre sonra
Tahir’le karşılaşan Zühre, başından geçenleri ona
anlatır. Tahir ve Zühre’nin birlikte olduğu haberi çok
geçmeden padişaha iletilir. Böylece gençler suçüstü
yakalanmış olurlar.
● Padişah, dedikoduların az da olsa önünü kesebilmek için
Tahir’i Mardin’e sürgüne gönderir. Bu arada Mardin ve
çevresinde Tahir’in başından geçenler ve türküleri dilden
dile söylenmeye başlar. Zühre de yedi yıllık hasretin aşkıyla
yanıp tutuşmaktadır. Günün birinde bir kervancı (Keloğlan),
Zühre’nin Tahir için söylediği türküyü işitir ve onunla ilgili
haberleri Mardin’deki Tahir’e ulaştırır.
Zühre’nin sıkıntıda olduğunu anlayan Tahir dua edince
Hazreti Hızır’ın yardımıyla bir göz açıp kapama anında
sevdiğine kavuşur. Ancak Zühre, Tahir’i tanıyamaz, çünkü o
yedi yılda çok değişmiştir ve kıyafeti çok kötüdür. Onun
durumuna acıyan Zühre ona sadaka bile verir. Sevdiğinden
ayrılan Tahir, biraz da Zühre’nin isteği üzerine, babasına
kavuşur. Bir süre sonra kendisine gelen Tahir, fırsat
buldukça Zühre ile gizli gizli görüşür. Ancak bu buluşma çok
geçmeden Arap Köle tarafından fark edilir ve padişah
durumdan haberdar edilir. Olanlara çok kızan
padişah emrindeki askerlere Tahir’i yakalatmak ister ama
ilkinde başarılı olamaz.
Hatta Tahir padişahın onlarca askerini öldürür. Durumu fark
eden padişah takviye güç gönderince, yapılacak bir şeyin
olmadığını anlayan Tahir teslim olur. Ardından da bir
sandığa kapatılarak deryaya (Nil Nehri) bırakılır.
● Sevdiğinin başına gelenlere üzülen Zühre, Göl Padişahı’nın
kızına mektup yazarak sevgilisinin kurtarılmasını ister.
Tahir’i kurtaran kız onu görünce aşk ateşiyle yanmaya
başlarsa da aşkına cevap alamaz, çünkü Tahir Zühre’den
başka
kimseyi sevmemektedir. Göl Padişahı’nın kızından kaçan
Tahir Hazreti Hızır’ın yardımıyla çok kısa sürede Zühre’nin
yanına ulaşır.
● Bütün bunlar olurken Zühre de başka bir gence verilmiştir.
Düğün hazırlıkları yapılmaktadır. Zühre’nin dadısı olanları
gizlice Tahir’e bildirir. Kıyafet değiştirerek düğün evine gelen
Tahir, Zühre ile karşılıklı aşk türküleri okurlar.
● Durumu gören Arap Köle, padişahı haberdar eder.
Padişah da iki âşığın üzerine ordu göndertir ve Tahir
yakalanarak huzura getirilir. Padişahın yakın çevresinin
isteği üzerine Tahir ölümden kurtulur ama çektiği acılar da
onun canına tak eder ve daha fazla dayanamayarak
Allah’tan canını almasını ister. Allah Tahir’in duasını kabul
eder ve oracıkta ölür. Bu durumu gören Zühre de dua
edince o da ölür. Bu iki gencin kavuşamamasına üzülen Arap
Köle de olanlara daha fazla dayanamaz ve intihar eder.
● Bir süre sonra Tahir’in mezarında kırmızı, Zühre’nin
mezarında ise beyaz bir gül biter. Arap Köle’nin mezarında
da bir karaçalı çıkar. Güller tam birbirlerine kavuşacakları
sırada karaçalı onların arasına girerek bu kavuşmaya engel
olur.
ARZU İLE KAMBER HALK
HİKÂYESİ
● Manzum kısmı mâni
şeklindedir.
● Arzu ile Kamber hikâyesi
göçebe hayatın izlerini
taşıması bakımından son derece önemli bir hikâyedir.
● Erkek çocuğu daha çok ön plana çıkarılır.
Cadı sevgilileri ayırır.(Mezarda çalı ve gül bitmesi – Tahir ve
Zühre)
● Dua ve beddua ön plana çıkar. Kamber’in bedduası
sonucunda Arzu’nun gelin giderken bindiği bütün atların
beli kırılmaktadır. Bunun dışında “Ya Rabbi Arzu’nun dizinde
yatayım da ondan sonra canımı al!” diye dua etmesi üzerine
dua kabul edilmekte ve Kamber ölmektedir. (Karaca Oğlan
ve Kirmanşah)
● Ahmet adındaki bir çobanın erkek çocuğu olmaz. Günün
birinde koyun otlatırken ırmağın üzerinde bir sandık görür.
Sandığın içinden bir erkek çocuk çıkar. Çoban bebeği evine
götürür ve adını Kamber koyar.
● Kamber, Ahmet’in kızı Arzu ile birlikte büyür, birlikte okula
gönderilir. Ayrıca bunlar birbirlerini kardeş sanırlar. Yine bir
gün okul yolunda yolların ayrıldığı bir yerde Arzu ve Kamber
hangi yolun daha kısa olduğu konusunda bahse girerler ve
ikisi de seçtikleri yola giderler. Kamber yolu üzerinde
rastladığı yaşlı bir kadından Arzu ile kardeş olmadığını
öğrenir.
● Arzu dönüşte Kamber’in geldiği yoldan gelir ve o da yaşlı
kadına rastlar ve ondan Kamber’in kardeşi olmadığını
öğrenir. Bundan sonra Arzu ile Kamber birbirlerini sevmeye
başlarlar. Bunun üzerine babaları her ikisini de okuldan alır.
● Arzu evin işlerini yapmaya başlar, Kamber de koyun
otlatmaya gider. Günün birinde çeşmeye su getirmeye
giden Arzu, bileziklerini burada unutur. Kamber kuzuları
sulamak için çeşmeye geldiğinde Arzu’nun bileziklerini
bulur. Arzu bileziğinin Kamber’de olduğunu öğrenince
almak için elini Kamber’in koynuna sokar. Bu arada Kamber
de Arzu’yu kucaklayıp öper. Bu durumu gören
kocakarı, bunları ayırmak için köyün ileri gelenlerini
toplayarak onlara ziyafet verir.
● Bu ziyafet sırasında gelenlerden biri Arzu’nun annesinin
sütü ile yemek yapılıp, Kamber’e yedirilmesini söyler. Bu
söylenenleri Arzu’nun küçük kardeşi duyar ve ablasına
durumu anlatır. Arzu da Kamber’i uyararak yemeği yemesini
engeller.
● Kamber, Arzu’nun yanından ayrılarak başka bir şehre
gider. Orada bir ağanın yanında çalışmaya başlar. Bu ağanın
da bir oğlu vardır. Bir gün bu oğlan kırk arkadaşıyla gezerken
yolları Arzu’nun günlük olarak su aldığı pınara düşer.
Kocakarının yardımıyla Arzu’yu gören oğlan bayılır. Çünkü o
Arzu’ya bir görüşte âşık olmuştur.
● Arkadaşları tarafından ayıltılan oğlan, babasını Arzu’ya
dünür gönderir. Arzu’nun babası oğlana Arzu’yu verir. Daha
sonra düğün için kırk gün geriye gün kesip memleketlerine
dönerler.
●Kamber, ağanın oğlunun kendi sevgilisi ile nişanlandığını
duyunca dayısı Araz Bey’in yanına gider. Dayısı yeğenini
teselli ettikten sonra Düldül adlı atını Kamber’e verir.
Kamber dayısının Düldül atıyla birlikte Arzu’nun köyüne
varır.
● Atlıların geldiğini gören kocakarı, bir torba leblebi alıp
çocuklarla mezarlığa gider. Kocakarı gözüne biber atıp, yeni
bir mezarın başında ağlamaya başlar. Kamber, kadına niçin
ağladığını sorduğunda, o, Arzu’nun öldüğünü, bu sebepten
ağladığını söyler.
Acı haberi duyan Kamber bayılır. Kendine geldiğinde atına
binip dağa çıkar.
● Uzun zaman dağlarda dolaşan Kamber, Arzu ile
vedalaşmak için mezarlığa varır. Fakat bir türlü mezarı
bulamaz. Orada bir çiftçi ile karşılaşır. Çiftçiden Arzu’nun
ölmediğini ve şu anda ağanın oğlu ile düğününün yapıldığını
öğrenir.
● Kamber hemen düğün evine varır. Orada onu
tanımazlıktan gelirler. Bunun üzerine Kamber beddua eder.
Düğünden sonra gelini götürmeye gelenler Arzu için at
ararlar. Ancak Kamber’in bedduası üzerine Arzu’nun bindiği
bütün atların beli kırılır. Sadece Kamber’in atı sağlam kalır.
O da Kamber’den başkasını yanına yaklaştırmaz.
Atın başını çekeceğine dair söz alan Kamber, atı alarak
gelinin yanına gelir. Arzu Kamber’in atına bindirilir.
● Yolda Arzu atı mahmuzlayınca at Kamber’in ayaklarına
basınca, çizmeleri kanla dolar. Arzu, Kamber’e kanını silmek
için bir mendil verir. Kamber bir fırsatını bulup Arzu’yu
öptükten sonra oradan uzaklaşır.
Arzu, ağanın evine gelin gider, ancak Kamber’in bedduası
sonucunda damat ölür. Şehirde yas ilân edilir.
Kamber diyar diyar gezdikten sonra günün birinde Arzu’nun
bulunduğu şehre varır ve dua eder: “Yarabbi Arzu’nun dizi
üzerinde biraz yatayım da canımı sonra al.” der. Kamber,
Arzu’nun yanına gelir. Çok yorgun olduğunu söyleyerek
Arzu’nun dizine yatar. Gün ağarırken de kaldırmasını
Arzu’dan ister. Arzu, Kamber’i uyandırmaya kıyamaz.
Sabaha kadar bekleyen Arzu geç de olsa onun öldüğünü
anlar. Kamber’in acısına dayanamayan Arzu, Allah’a
yalvararak kendisinin de canını almasını ister ve orada ölür.
● Kocakarı, oğlanın babasıyla beraber Arzu’yu aramaya
çıkar. Karı, bunları ararken bir gül ağacının dibinde Arzu ile
Kamber’in birbirlerine sarılı durumda ölülerini bulur. Adam
karıya bu hâli sorar. Kocakarı da bunların birbirlerini
sevdiklerini ancak kendisinin bunları ayırdığını söyler. Adam
bu sözleri duyunca kocakarıyı orada öldürür. Daha sonra da
yaptırdığı mezara gömdürür.
● Kılıcın ucunda damlayan bir damla kan iki âşığın arasına
düşer. Adam bir mezar yaptırıp onları mezara gömdürür.
Her yıl ikisinin mezarında birer gül biter. Güller açıp da
birbirine kavuşacakları sırada kocakarının bir damla kanı
kara çalı olup onların arasında çıkar. Böylece bunların
kavuşmalarına engel olur
 HURŞİT İLE MAHIMİHRİ HALK
HİKÂYESİ
● Hurşit ile Mahımihri hikâyesi de göçebe
hayatın izleri üzerine kurulmuş allegorik bir
hikâyedir. Hikâyede, yaylaya göçülmesi,
göç sırasında Mahımihri’nin ocaklık taşı
altına mektup bırakması (Şah İsmail, Cihan
ile Abdullah) , av sırasanda bırakılan
şahinin Mahımihri’nin çadırına girmesi, vb.
bu hususlardan bazılarıdır.
● Padişahın bir oğlu olur, adını Hurşit koyar. Hurşit, dört
yaşına gelince okula gönderilir ve on yaşında bütün ilimleri
öğrenip okulu tamamlar.
● Hurşit evlilik çağına gelince babası onu evlendirmek ister.
Fakat oğlan kendi yakışıklılığına denk bir kızın olmadığını
düşünerek, birazcık da kibirlenerek, bu teklife karşı çıkar.
● Uçma’an şehrinin beyinin Mahımihri adında çok güzel bir
kızı vardır. Bey, kızına layık erkek olmadığını düşünerek
kızını kimseyle evlendirmek istemez.
Mutsuz bir şekilde dolaşan Hurşit rüyasında Murat Tepesi
adında bir yere varır. Orada kırklarla karşılaşır. Kırklar ona
Mahımihri’nin tasvirini gösterir. Kızın tasvirini gören
Hurşit’in aklı başından gider, bayılır. Kırklar kızın aşkına ona
bir kadeh abıhayat verirler ve: “Ağlama oğul biz bunu sana
münasip gördük. Bu senin nasibindir, yedi ay tamam olunca
ona kavuşacaksın. Ancak bizi gördüğünü kimseye söyleme.”
diyerek ortadan kaybolurlar. Hurşit uyandığında yanında hiç
kimseyi göremez. O, günden güne Mahımihri’nin aşkıyla
yanıp tutuşur. Kırkların tenbihinden dolayı da aşkını kimseye
söyleyemez.
● Hurşit, aşkından dolayı gece gündüz ağlar, sararıp solar.
Bunun derdini kimse bilemez. Bir gün Hurşit, Hıde
kenarındaki sarayında gökyüzünü seyrederken turnaların
geçtiğini görünce hemen sazını eline alıp turnalara
Mahımihri’nin yerini sorar.
● Altı ay dolar, Hurşit’in Mahımihri’ye kavuşmasına bir ay
kalır. Hurşit’in sararıp solduğu babasına iletilir. Baba,
hekimleri, ulemayı toplayıp oğlunun derdine çare ararsa da
kimse Hurşit’in derdini anlamaz. Şehrin içinde yedi sarhoş
vardır. Bunlar padişaha gelip Hurşit’in derdine çare
bulabileceklerini söylerler. Hurşit’i saraydan alarak bir has
bahçeye giderler. Meclis kurulunca Hurşit sazı eline alıp
olanları bir bir anlatır. Kâtibin yazdıklarından Hurşit’in aya
âşık olduğunu sanırlar. Hurşit’ten tevbe istiğfar etmesini
isterler.
● Hurşit söylenenleri duyunca babasının huzurunda da aynı
şeyleri anlatır.
Bu arada kırkların vaadettiği gün tamam olur. Hurşit,
kırkların kızı gösterdiği yere gider. Sabah namazını kıldıktan
sonra etrafı gezmeye başlar. Geylâni Yaylası’nda kurulu olan
çadırları görür. Hurşit avı yakalamak için elindeki şahini
salar. Şahin avın peşinden bu çadırların olduğu bölgeye
gider.
● Obanın erkekleri Kara Han ile savaşmaya giderler. Obada
sadece kadınlar kalır. Bu durumdan haberi olmayan Hurşit
şahini bulmak için obaya varır.
● Mahımihri’yi orada görünce aklı başından gider ve düşüp
bayılır. Hemen bir hoca çağırılır. Hoca, bu delikanlının
ilacının Mahımihri olduğunu ve ancak oğlana sarılırs
kendine geleceğini söyler.
●Hemen bir çadır kurulur. Mahımihri Hurşit’e sarılınca
Hurşit kendine gelir.
Sazını eline alıp derdini anlatmaya başlar. Hurşit söyledikçe
Mahımihri de karşılık verir. Hurşit ile Mahımihri birbirlerine
söz verdikten sonra ayrılırlar.
● Hurşit babasına gelip olanları anlatır ve kıza dünür
gitmesini ister. Padişah kızın kardeşlerine dünür gider.
Kardeşler de kırk gün süre isterler.
Otuz gün dolunca yedi kardeş Mahımihri’yi alarak oradan
uzaklaşırlar. Hurşit, Mahımihri’ye bir haberci gönderir.
Haberci Mahımihri’nin gittiğini Hurşit’e bildirir. Haberi
duyan Hurşit’in aklı başından gider, o da oradan uzaklaşır.
Bir çeşme başına varan Hurşit; “Acaba benim Mah’ım
buralarda gezdi mi, ocak taşına elini sürdü mü?” diyerek
ocak taşını kaldırınca Mahımihri’nin mektubunu bulur.
Mektuptan sevgilisinin Yüzbaşı Han ile evlendirileceğini
öğrenir. Yola çıkan Hurşit bir yaylaya varır ve orada bir
çobana rastlar. Çobandan Mahımihri’nin nereye gittiğini
öğrenir ve günlerce süren yolculuktan sonra Uçma’an
şehrine varır. Şehirde sudolduran bir yaşlı kadına rastlar.
Kadın, Hurşit’i evine götürüp karnını doyurur. Sonra Hurşit’i
Hasbahçe denilen yere gönderir. Oraya varınca aşiretin
beyinin kızı Boz Kula’yı görür ve ona Mahımihri’ye âşık
olduğunu söyler. Burada bulunan Hasret Hatun, Hurşit’e
yardım eder. Hatun, Kara Han’ın emrinde olan üç oğluna
haber salar. Bunlara Hurşit’in Mahımihri’ye kavuşmasını
sağlamalarını ister. Üç kardeş Hurşit’i alarak Kara Han’ın
huzuruna çıkarırlar. Onun amcalarının oğlu olduğunu
söylerler. Kara Han, Hurşit’i hazinedarın yanına yardımcı
olarak verir.
Hurşit oradan ayrılıp kahveye döner ve kahvecinin verdiği
sazla çalıp söyler. Hurşit’in sesini duyan kahveci, hemen
Kara Han’a haber verir. Kara Han Hurşit’i huzura çağırır.
Hurşit, Han’ın huzurunda Mahımihri’ye olan aşkını sazıyla
dile getirir. Sonra tekrar kahvehaneye döner. Kara Han
meclisi kurar. Kadehçibaşı şerbetlere rakı
kattığı için herkes sarhoş olur. Bu arada Hasret Hatun,
Mahımihri’yi Hurşit’in yanına getirir. Hurşit Mahımihri ile
birlikte yola çıkar. Yolda düşmanla karşılaşırlar ve düşmanı
helak ederler, daha sonra da bir hana gelirler. Burada
haramiler tarafından yakalanırlar. Haramiler Hurşit’i
öldürmesi için bir arabı görevlendirirler. Bu arap Hurşit’in
babasının arabıdır. Hurşit, Arap’a kendini tanıtınca onu
öldürmekten vazgeçer. Arapla Hurşit birlikte bütün
haramileri tek tek öldürürler. Mahımihri’yi mağaradan
çıkarıp memleketlerine doğru yola çıkarlar. Hurşit babasının
huzuruna gelir. Sonra Hurşit ile Mahımihri’nin düğünleri
yapılır ve âşıklar muratlarına ererler.