ธรรมาภิบาลกับการพัฒนาประเทศ

ผศ. ณรงค ศรีสนิท

การพัฒนาประเทศในรอบทศวรรษที่ผานมาประเทศไทยประสบกับปญหาเศรษฐกิจ
สังคม การเมืองและสิ่งแวดลอมเปนอยางมาก กลาวคือการเมืองที่ไมเขมแข็ง มีการทุจริตคอรัปชัน
การพัฒนาเศรษฐกิจที่เนนผลิตภัณฑมวลรวมประชาชาติ (GDP) หรืออัตราการเพิ่มการผลิตใน
สาขาตางๆ ที่สงเสริมใหเกิดการบริโภค มากทําใหเกิดภาวะที่เรียกวาการผลิตเกินความตองการ
(Over production) เปนสาเหตุทําใหเกิดปญหาวิกฤติเศรษฐกิจในปจจุบัน นอกจากนี้ทําให
ทรัพยากรธรรมชาติลดลงอยางรวดเร็ว เกิดปญหาสิ่งแวดลอมเปนพิษ ซึ่งสงผลกระทบตอคุณภาพ
ชีวิตและการกินดีอยูดีของประชากร
ในองคกรหนึ่งๆประกอบไปดวยผูบริหารกับคณะบุคคลที่เรียกวาบอรดหรือสภา หรือ
คณะกรรมการ ทําหนาที่ในสภาพถวงดุล สอดคลองและเสริมกันอยางเปนระบบ แตในสภาพ
ความเปนจริงทั้งสองฝายไมไดทําหนาที่ของตนอยางเต็มที่ มีการแลกเปลี่ยนผลประโยชนหรือตาง
ตอบแทนกัน ทําใหขาดการตรวจสอบหรือการตรวจสอบขาดประสิทธิภาพ การดําเนินงานของ
องคกรขาดคุณธรรม จริยธรรม ขาดความเปนธรรม การมีสวนรวม ขาดความโปรงใส ประหยัด
และขาดความรับผิดชอบมีผลใหการดําเนินงานขาดประสิทธิภาพหรือขาดธรรมาภิบาลนั่นเอง
ปจจุบันธรรมาภิบาลไดถูกนํามาใชกันอยางกวางขวางในหนวยงานหรือองคกรตางๆ
ทั้งในภาครัฐ และภาคเอกชนที่เรียกวาบรรษัทภิบาล เพื่อแกปญหาทุจริตคอรัปชันในรูปแบบตางๆ
ในองคกรภาครัฐไดมีความพยายามนําหลักธรรมาภิบาลมาแกปญหาการปกครองประเทศที่ขาด
ประสิทธิภาพ ขาดความโปรงใสไรจริยธรรมและความรับผิดชอบ ของนักการเมืองและขาราชการ
ในหนวยงานตางๆ ถึงแมวาประเทศไทยจะมีรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2540
ซึ่งมีความเปนประชาธิปไตยและมีธรรมาภิบาลเปนอยางมากก็ตาม แตการมีรัฐบาลที่เขมแข็งมี
อํานาจมาก องคกรอิสระ และรัฐสภารวมทั้งการตรวจสอบภาคประชาชนประสบความลมเหลว
ไมสามารถตรวจสอบได ทําใหเกิดการทุจริตคอรัปชันในรูปแบบตางๆอยางมากมาย
ในองคกรธุรกิจเอกชนก็มีการบริหารจัดการที่ขาดหลักธรรมาภิบาลเปนอยางมาก มี
การตกแตงบัญชีเพื่อแสดงตัวเลขวามีกําไร องค ก รตา งๆเมื่ อไดกํ า ไรจะจา ยเงิ น ป น ผลหมดในป
ตอมา บริษัทขาดทุนอาจลมละลายได มีการจายเงินเดือนและใหโบนัสสูงๆแกผูบริหารระดับสูง มี
การบริหารจัดการที่ขาดประสิทธิภาพทําใหบริษัทขาดทุน บางบริษัทจดทะเบียนลงทุนต่ําลมละลาย
ไดงายตองขอความชวยเหลือจากรัฐใหนําเงินภาษีของประชาชนมาชวยเหลือ บางบริษัทจายโบนัส
แกผูบริหารและพนักงานทั้งๆที่บริหารขาดทุน เปนตน
 เพื่อใหเห็นเปนรูปธรรม จะขอยกตัวอยางการบริหารจัดการที่ขาดหลักธรรมาภิบาล
ในองคกรตาง เชนในกรณีของบริษัทโตโยตาในญี่ปุน ในป พ.ศ.2550 มีกําไร 2.27 ลานลานเยน ใน
ป พ.ศ. 2551 ขาดทุน 1.5 แสนลานเยน หรือกรณีการบินไทย จายเงินเดือนและสวัสดิการสูงแก
ผูบริหารและพนักงาน และใหสวัสดิการแกคณะกรรมการ (บอรด) มากกวาสายการบินอื่น ๆ ทั้งๆ
ที่บริหารงานขาดประสิทธิภาพทําใหมีหนี้สินจํานวนมากและบริษัทขาดสภาพคลอง ผูบริหาร
ระดับสูงบางบริษัทในสหรัฐอเมริกาไดรับเงินเดือนสูงถึงปละ 2,000 – 2,700 ลานบาท /คนทั้งๆที่
บริษัทขาดทุนหรือกรณีตลาดหุนวอลสตรีทจายโบนัสสูงถึง 18,000 ลานดอลลารหรือมากกวา
630,000 ลานบาททั้ง ๆ ที่ขาดทุนเนื่องจากมูลคาหุนลดลงมาก หรือกรณีของ บริษัท AIG ของ
สหรัฐอเมริกา เกิดปญหาหนี้ดอยคุณภาพ (NPL) ตองนําเงินภาษีประชาชนกวา 1.3 แสนลาน
ดอลลารมาชวยเหลือแตนําเงินภาษีของประชาชนมา จายโบนัสใหพนักงานถึง 165 ลานดอลลาร
ทั้งๆที่บริษัทขาดทุนโดยอางวาไดทําสัญญาไวแลว โดยเฉพาะผูบริหารสูงสูด (CEO) ไดรับถึง 6
ลานดอลลาร รัฐบาลสหรัฐอเมริกาจึงตองหาวิธีเรียกโบนัสคืนหรือ ออกกฎหมายพิเศษเก็บภาษี
โบนัสใหแพงขึ้นเปนตน
การขาดธรรมาภิบาลในการบริหารจัดการองคกรในหนวยงานตางๆ ทั้งภาครัฐและ
เอกชน ทําใหเกิดปญหาการทุจริตคอรัปชันในรูปแบบตางๆ สงผลกระทบตอการพัฒนาประเทศทั้ง
ทางเศรษฐกิจ สังคมการเมืองและสิ่งแวดลอม ทําใหเกิด ปญหาวิกฤติเศรษฐกิจตมยํากุงของประเทศ
ไทย ในป 2540 และเกิ ด วิ ก ฤติ เ ศรษฐกิ จ แฮมเบอร เ กอร ที่ ส หรั ฐ อเมริ ก าในป 2551 แนวทาง
แกปญหา ตองพัฒนาเปนองครวม เนนการพัฒนาที่ยั่งยืน ตองปรับเปลี่ยนคานิยมในการพัฒนา
ประเทศที่เนนอัตราความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ และเงินเปนตัวตั้งในการพัฒนา ไมสงเสริมให
คนบริโภคมากๆ แตสงเสริมใหคนขยัน ประหยัด ซื่อสัตย อดทน และมีความรับผิดชอบ ดํารงชีวิต
แบบเศรษฐกิจพอเพียง ตามแนวพระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว นอกจากนี้ตอง
ถื อวา การทุ จริ ตคอรั ป ชันเป น โรค(มะเร็ง ) ร า ยที่ทํา ลายสังคมของมนุษ ยชาติ ธรรมาภิบาลจึ ง
เปรียบเสมือนยาที่มีประสิทธิภาพที่ชวยรักษาโรคคอรัปชันใหหายไปจากโลกและสังคมไทย ในการ
พัฒนาประเทศจึงตองใชยุทธศาสตรธรรมาภิบาลในการบริหารจัดการประเทศและองคกรตาง ๆ ทั้ง
ภาครัฐและเอกชนอยางจริงจัง