‫د اغېزناكو مشرانو څرنـګتياوې‬

‫مسووليت ومنئ؛ چې خلك درته مسووليتونه دروسپاري‪ ،‬ښاد او روغ پاتې شئ‪ .‬د خپلو‬
‫كارونو او ژوند لپاره د بدوالي او ښه والي په ګډون مسووليت ومنئ‪ ،‬چې د مشرتابه مقام‬
‫ته ورسېږئ او له هغو كسانو څخه واوسئ چې نور خلك درباندې ډاډه شي اودا به‬
‫ستاسو بدله دركړي‪.‬‬
‫دانيل ميچام‬
‫له (معجزهء اعتماد به نفس) نومي كتاب څخه‬

‫د دندو په شننو كې د "مدير" او "مشرتابه" نومونه په يوه مانا كارول كېږي‪ ،‬كېدى شي‬
‫تاسې يو له دغو سرليكونو څخه په ځان كې ولرئ‪ ،‬خو هېڅ يو په خپلسري ډول ستاسو‬
‫مشري نه كوي‪.‬‬
‫"رهبر" سرليك بايد د خلكو په هڅونو او د ښه كار په ترسره كولو سره السته راوړو‪ ،‬يو‬
‫بريمن رهبر د خپل سازمان په وړاندې متعهد دى او هغه تعهد په خپلو پلويانو كې هم‬
‫روزي‪.‬‬

‫بريمن مشر‪:‬‬
‫‪ -‬خپله دنده او مسووليت په ژوره توګه پېژني‪.‬‬
‫‪ -‬د روانوپرمختګونو‪ ،‬تګلورو او تيوريو په خوا كې اوسېږي‪.‬‬
‫‪ -‬د هغه خپل خلك د هغوى ځواك‪ ،‬كمزورۍ‪ ،‬هيلې او موخې پېژني‪.‬‬
‫‪ -‬د خدمت او برياليتوب په برخه كې له نورو سره ګډ تصور او ليدلورى لري‪.‬‬
‫‪ -‬په خبرو او كارونو كې د خپل شخصيت ځواك څرګندوي‪.‬‬
‫د مشر او پلويانو ځانـګړتياوې‪:‬‬
‫مشر پلوى‬
‫ښه اورېدونكى ښه ويونكى‬
‫په واك كې تر واك ليرې‬
‫هوډمن شكمن‬
‫زړه بايلونكى خودبينه‬
‫ستونزغوڅوونكى ستونز جوړوونكى‬
‫خوش بين بدبين‬
‫امتياز وركوي امتياز اخلي‬
‫له مسايلو سره مخامخېږي له مسايلو څخه ليرېوالى مومي‬
‫نېغې خبرې كوي نا نېغې خبرې كوي‬
‫تېروتنې مني نور خلك ترټي‬
‫وايي" هو!" دكار د نه ترسره كېدو دليل جوتوي‬
‫له شورماشوره ډك كرار‬
‫ترخپل واك الندې پياوړي خلك خوښوي‪ ،‬تر خپل واك الندې كمزوري خلك خوښوي‬
‫منونكى نه منونكى‬
‫د خپلې رهبرۍ ځواك وازمويئ!‬
‫‪ -1‬زه په بېال بېلو وختونو كې د مثبتو چارو په هڅه كې يم معموًال كله كله ډېرلږ‬
‫‪ -2‬زه له تېروتنو څخه د څه زده كولو مينه وال يم‬
‫‪ -3‬زه تل د نورو برياليتوبونه منم‪.‬‬
‫‪ -4‬زه باوري ارزښتونه راغبرګوم‪.‬‬
‫‪ -5‬زه د واك وېشلو د الرو چارو په لټه كې يم‪.‬‬
‫‪ -6‬زه هوډمن او ځواكمن يم او دندې بدلوم‪.‬‬
‫‪ -7‬ما اوږد مهالي پروګرامونه ليكلي او د هغو په اړه متعهد يم‬
‫‪ -8‬زه پوهېږم چې په نورو خلكو كې څنګه انګېزه رامنځته كړم‪.‬‬
‫‪ -9‬زه پوهېږم چې څنګه ډلييزه روحيه او هڅه رامنځته كړم‪.‬‬
‫‪-10‬زه تل د خپلې ډلې په وړاندې رښتينى اوجوړوونكى يم‪.‬‬
‫‪ -11‬زه په بيړه پرېكړه كوم‪.‬‬
‫دغو پوښتنوته د "معموًال" ځواب وركولو هڅه د رهبرانولپاره لوړه موخه ده‪ .‬كه مو هرې‬
‫پوښتنې ته په (كله كله) اويا هم (ډېر لږ) سره ځواب وركړى‪ ،‬بايد ددې كتاب لوستل‬
‫ستاسوموخه وګرځي‪ ،‬الندې د خپلې رهبرۍ موخې وليكئ‪ .‬د سارې په توګه" زه د‬
‫داسې شېبو په تمه يم چې نور هم هوډمن واوسم"‪.‬‬
‫لومړۍ موخه‪.‬‬
‫دويمه موخه‪.‬‬
‫درېيمه موخه‪.‬‬
 ‫څلورمه موخه‪.‬‬
‫پنځمه موخه‪.‬‬
‫درهبريزو سبكونو بېالبېلوالى‪:‬‬
‫د رهبرانو په شمېر رهبريز سبكونه شته‪ ،‬ډېر سبكونه عملي دي‪ ،‬چې ځينې يې بيا تر‬
‫ځينو نورو اغېزناك وي‪.‬‬
‫درهبرۍ يوه اغېزناكه الر به تاسوته اجازه در كړي چې‪:‬‬
‫‪ -‬رښتينې او اړوندې موخې تشخيص كړئ او خپل هدف يې وګرځوئ‪.‬‬
‫‪ -‬رښتيني او اړوندې پايلې السته راوړئ‪.‬‬
‫‪ -‬خپلې موخې د سازمان له موخو سره همغاړې كړئ‪.‬‬
‫‪ -‬د كړنالرې داسې يو معيار جوړ كړئ‪ ،‬چې د څرنګوالي‪ ،‬څومره والي‪ ،‬پرخپل وخت‬
‫اوسېدلو او د ګټې اندازه كولو بنسټ ولري‪.‬‬
‫‪ -‬د اړتياله مخې خپل پروګرامونه وڅارئ‪.‬‬
‫‪ -‬اړيكي وساتئ‪.‬‬
‫تر هغه ځايه چې د مديريتۍ كوم سبك ستاسو خنډ وي‪ ،‬بې اغېزې دى‪ ،‬بايد بدل يې‬
‫كړئ‪.‬‬
‫ستاسو سبك كوم دى؟‬
‫كله چې د رهبريز سبك ډولونه او ځانګړتياوې لولئ‪ ،‬هغه صفتونه په شنه قلم په نښه‬
‫كړئ‪ ،‬چې تاسې انځوروي‪ ،‬بيا خپل په نښه شوي توري وڅارئ او پر هغو چې تاسې ګومان كوئ‬
‫ستاسو د اغېزناكتيا لپاره زيانمن دي‪ ،‬ژېړ قلم راوكاږئ‪ ،‬بيا ليكلړ ولولئ او پر هغو صفتونو سره دايره‬
‫راوګرځوئ‪ ،‬چې ستاسو په اند ستاسو پرمختـګ ته ګټگور دي‪ ،‬كله چې مو تمرين پايته ورساوه‪ ،‬د خپلې اوسنۍ‬
‫رهبرۍ له شتمنيو څخه به يو ښه انځور السته درشي‪ ،‬په هغه څه چې السته راوړالى يـې شئ‪ ،‬كوالى شئ د يوه‬
‫اغېزناك رهبر په توګه نورې الرې چارې هم ولټوئ‪.‬‬
‫له هغه سره مو د كاركوونكو د كاري سبكونو د كتنې او ستاسو د خپل سبك عيارول ښايي ګټور وي‪ ،‬دېته "اقتضايي‬
‫رهبري" وايي او ډېره كارېږي‪ ،‬د ساري په توګه كله چې له يوه شنونكي سره سر وكار لرئ‪ ،‬بايد جزئيات جوړ‬
‫كړئ او په زغرده يـې ارايه كړئ‪ .‬كه مو سبك په طبيعي ډول بل شى دى (د ساري په توګه كه مو سبك‬
‫"كاريزماتيك"دى) كېدى شي د نورو خلكو په هڅونه ستاسو اړتيا د يوه شنونكي په رهبرۍ كې بې اغېزې وي‪،‬‬
‫په دې كتاب كې به ډېر وخت ولرئ چې اقتضايي رهبرۍ زده كړئ او تمرين يې كړئ‪.‬‬
‫د ښځو لپاره دوه اصلي سبكونه شته‪ :‬كرار او ټولنيز يا كارنده‪.‬‬
‫لومړى‪ :‬كرار سبكونه‬

‫دشنونكي د حل مسئله‬ ‫د ډلې دوديزې لوبغاړې‬

‫كمال ګرا(وسواسي)‬ ‫پلوۍ‬
‫اصلي كمزوري‪ :‬تر‬
‫صلي كمزوري‪ :‬تر حد ډېر مني‪.‬‬
‫حدډېرې‬
‫پوښتنې كوي‬ ‫مينه ناكه او خير غوښتونكې‬
‫دنده پېژندونكى او‬
‫اسان ګيره او صبوره‬
‫خودداره‬
‫پرېشانه بالغه‬ ‫سال كوونكې او غلې‬
‫كمال خوښوونكې او‬
‫لږ خطر منونكې او وفاداره‬
‫روڼاندې‬
‫له لوړو معيارونوسره‬ ‫د لوبډلې د وړاندليد (پېش بېني) وړ‬
‫دقيقه‬
‫په خپلسري ډول نظم‬
‫رامنځته كوونكې‬
 ‫دويم‪ :‬ټولنيز سبكونه‬

‫كاريزماتيك هڅوونكې‬ ‫واك غوښتونكې او څارونكې‬

‫هڅوونكې‬ ‫الرښوده‬
‫اصلي كمزوري‪ :‬تر‬
‫اصلي كمزوري‪ :‬ترحد ډېره‬
‫حدډېرې‬
‫خبرې كوي‬ ‫الرښوونه كوي‬
‫له شوره ډكه او اغېزناكه‬ ‫نېغ خطر منونكې‬
‫زړه سوانده او سخي‬ ‫ځواك بښونكې څارونكې‬
‫دوستانه لېوالتيا‬ ‫پر نفس له اعتماد سره ګړندۍ‬
‫ټولنيزه او بااحساسه‬ ‫سوچ كوونكې‬
‫پر كاريزماتيك شهرت‬
‫ځواكمنه مسووله‬
‫مينه‬
‫ځواكمنه او ځايغوښتونكې‬

‫ستاسو اندون دومره لوړ غږېږي‪ ،‬چې كاركوونكي ستاسو خبرې نه اوري‪.‬‬
‫الوودچپمن‬
‫ستاسو اندود د يوه مشر په توګه دكاركوونكو د بېړې او حال سرمشق دى‪ .‬خلك يو بل‬
‫راغبرګوي (منعكسوي) او كاركوونكي په ځانګړي ډول مديران‪ ،‬ځان راغبرګوي‪.‬‬
‫كه ستاسو اندود مثبت او هڅوونكى وي‪ ،‬ستاسو همكاران ستاسو د فكر په پياوړتيا او‬
‫مثبتيا سره ستاسو اندود منعكسوي‪.‬‬
‫خو كه تاسو ګيله وكړئ او د قربانۍ رول ولوبوئ‪ ،‬نوځان به د خپلو انځورونو په منځ كې‬
‫ومومئ‪ ،‬ستاسواندود ستاسو پر ګټو هم اغېز اچوي‪ .‬كله چې له كاركوونكو سره ښه‬
‫اړيكي ټينګوئ او تل خپل مثبت فكر نندارې ته وړاندې كوئ‪ ،‬كاركوونكي به په ډېره ګټه‬
‫هغه ته ځواب وركړي‪.‬‬
‫خو هېڅوك هم د تل لپاره په اوج كې نه وي‪ ،‬كله‪-‬كله شخصي مسايل‪ ،‬جسمي ستونزې‬
‫او نورې ربړې ستاسو احساس او اندود له منځه وړي‪.‬‬
‫الندېني سرليكونه د سختۍ پر مهال د مثبت فكر ساتلو په برخه كې درسره مرسته‬
‫كوالى شي‪:‬‬
‫د سپورت يو منظم پروګرام ولرئ‪.‬‬
‫‪-‬خپل ژوند‪ ‬او كار په ورين تندي سمبال كړئ‪.‬‬
‫‪-‬خپلې لويې موخې وړو موخو ته راماتې كړئ‪ ،‬چې‪ ‬ورته ورسېږئ‪.‬‬
‫د ورځې په بهير كې د ځواك د بيا ترالسه كولو لپاره لنډمهالي‪ ‬استراحتونه ولرئ‪.‬‬
‫دكار او تفريح ترمنځ اغېزناك تعادل وساتئ‪.‬‬
‫دخپل ژوند د‪ ‬پراختيا او ژورتيا لپاره په خپله خوښه چمتو شئ‪.‬‬
‫كار وكړئ چې مسلكي ښكاره‪ ‬شئ‪.‬‬
‫داسې يو كس پيدا كړئ چې د يوه رازلرونكې او الرښودې تابلو په توګه ورباندې‪ ‬باور‬
‫ولرئ‪.‬‬
‫د رهبرۍ تمرين‪:‬‬
 ‫خپل اندود وټاكئ‪ ،‬هره جمله ولولئ او پر هغو تورو دايره وكاږئ چې ستاسو په فكر د‬
‫اندود په مقياس كې مو د ځاى ښوونكي دي‪ .‬كه مو پر لسم عدد دايره وكښله‪ ،‬دا په دې‬
‫مانا ده چې نه شي كېدى ستاسو اندود ته په دې برخه كې لوړتيا وبښل شي‪ ،‬كه پر يوه‬
‫(‪ )1‬عدد دايره وكاږئ‪ ،‬يانې تاسو دا وايئ چې اندود مو ډېر بد دى‪ .‬رښتينې واوسئ‪:‬‬
‫لوړ(مثبت) ټيټ (منفي)‬
‫‪ -1‬زما په اند هغه امتياز چې ريس يې زما اندود ته راكوي دادى‪1 2 3 4 5 6 7 8 9 10:‬‬
‫‪ -2‬هغه امتياز چې زما همكاران يې زما اندود ته راكوي‪1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 :‬‬
‫‪ -3‬هغه امتياز چې زما د كورنۍ غړي يې زما اندود ته راكوي‪1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 :‬‬
‫‪ -4‬هغه امتياز چې زماترالس الندې خلك يـې زما اندود ته راكوي‪1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 :‬‬
‫‪ -5‬هغه امتياز چې خپله يـې په رښتينې توګه خپل اندود ته وركوم‪1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 :‬‬
‫‪ -6‬زما د اغېزناكتيا سطحه‪1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 :‬‬
‫‪-7‬زما د پنځونې(تخليق) سطحه‪1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 :‬‬
‫‪ -8‬د كار په اړه مې خپله لېوالتيا‪1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 :‬‬
‫‪-9‬له ژوند سره مې دلېوالتيا سطحه‪1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 :‬‬
‫‪ -10‬عادت او خوى( هغه زغم او احساسات چې د نوروپه اړه يې لرم)‪:‬‬
‫‪1 2 3 4 5 6 7 8 9 10‬‬

‫ستاسو د امتياز ټولـګه‪:‬‬

‫‪ 90‬او تر دې لوړ امتياز ددې نښه ده چې ستاسو اندود ښه دى او د انډولونو (معادلونو)‬
‫برابرولو ته يـې هېڅ اړتيا نه لرئ؛ د‪ 70‬او ‪ 89‬ترمنځ امتياز دا ښيي چې ستاسو لپاره لږ‬
‫برابروالى په كار دى؛ د ‪ 50‬او ‪ 69‬ترمنځ‪ :‬عمده برابروالي ته اړتيا لري؛ كه مو امتياز تر ‪ 50‬لږ‬
‫وي‪ ،‬يوې بشپړې كتنې ته اړتيا لرئ‪.‬‬
‫د رهبر اندود او ليدلورى (بينش)‪:‬‬
‫اندود اخيستونكى دى‪ ،‬نه درس وركوونكى‪.‬‬
‫الوود چپمن‬
‫د سازمانونو ټول رهبران د مديرانو نقش نيسي او يو مثبت المل په كې ورزياتوي‪ .‬دې‬
‫مثبت المل ته بينش (ليدلورى) وايي‪.‬‬
‫ستاسو ليدلورى‪:‬‬
‫ستاسو اندود بايد ستاسو له موخې او د سازمان له دندې او موخې سره همغاړى وي او‬
‫د هغو پلوي وكړي‪ .‬تاسو خپل ليدلورى په ساده او الهام بښونكي بيان لېږدوئ‪ ،‬ويې ليكئ‬
‫او خپور يې كړئ چې نور يـې هم وويني‪ ،‬ټول‪ :‬د دندو په شننو‪ ،‬پروګرامونو‪ ،‬كړنالرو او‬
‫شخصي موخو كې ځاى كړئ‪ .‬هېڅكله مه پرېږدئ چې ستاسو خلك‪ ،‬خپل ګډ ليدلوري له‬
‫پامه وغورځوي‪.‬‬
‫هغه مشر چې ليدلورى لري داسې وي‪:‬‬
‫‪ -‬روحيه وركوي او انګېزه رامنځته كوي‪.‬‬
‫‪ -‬راتلونكي ته ګوري او ځان ته يو بشپړ ليدلورى انځوروي‪.‬‬
‫‪ -‬له كاركوونكو څخه ښې او لوړې پايلې السته راوړي‪.‬‬
‫‪ -‬د برترۍ‪ ،‬رښتينولۍ او ګټې اخيستنې په وړاندې ژمن دى‪.‬‬
‫‪ -‬اغېزناك اورېدونكى دى‪.‬‬
‫څو دقيقې د خپل كاري ليدلوري په اړه سوچ وكړئ‪ ،‬وروسته يې په راتلونكې تشه پاڼه‬
‫كې رالنډ كړئ‪ .‬د كتاب په پاى كې به دا وخت ولرئ چې خپل ليكل شوي توكي له سره‬
‫وګورئ او تجديد نظر كړئ‪.‬‬
‫د ډلې رهبري‬
 ‫بېلګه يا سرمشق پرنورو د اغېزښندلو غور الر نه‪ ،‬بلكې يوازې وسيله ده‪.‬‬
‫البرت شوايتزر‬
‫ښځې كله ‪ -‬كله د رهبرۍ له منلو څخه ډډه كوي‪ ،‬ځكه ګومان كوي چې ټول رهبران‬
‫يوازې وي او هر مهال ورته خطر متوجه دى‪ ،‬دا تصور ناسم دى‪ ،‬هر رهبر پلويان لري‪ .‬چې‬
‫د هغه پلوي كوي او د هغه تصميمونه ترسره كوي‪ ،‬رهبر د خپلې ډلې سازمان د يوه هدف‬
‫پرلورې پرمخ بيايي‪ :‬په ټاكل شوي وخت كې په مثبت ډول او لږ لګښت‪.‬‬
‫تاسې بايد د يوه رهبر په توګه‪ :‬لږ ترلږه د خپل سازمان د موخو د ترسره كېدو لپاره د‬
‫خپلې ډلې له مرستو څخه ګټه اوچته كړئ‪.‬‬

‫ځان ته د يوې بريمنې ډلې جوړوونكي په توګه امتياز وركړئ‪:‬‬

‫الندېنى اندود (طرز تفكر)‪ ،‬ډله جوړونه ځواكمنوي‪ .‬دا مقياس ستاسو د ځواكونو په پېژندنه‬
‫اود هغو سيمو په ټاكنه كې چې په هغو كې به ايجادول ګټور وي‪ ،‬له تاسو سره مرسته‬
‫كوي‪ .‬هغه عددونه چې تر ټولو وړاندې مو د اندازې له مخې موقعيت څرګندوي‪ ،‬په نښه‬
‫كړئ‪ .‬هرڅومره چې غټ وي‪ ،‬ستاسو د لوړ صفت مانا لري‪ ،‬وروسته يې دامتيازونو ټولګه‬
‫وشمېرئ‪.‬‬

‫‪ -1‬په كاركوونكو كې هغه څوك ټاكم‪ ،‬چې د دندې اړتياوې پوره كوي او له نورو سره هم په‬
‫ښه ډول كار كوي‪.‬‬
‫‪2–3–4–5–6–7‬‬
‫‪ -2‬د هدف جوړونې په فعاليتونو كې د ستونزو په غوڅولو او د ښې ګټې اخيستنې په كار‬
‫كې د كاركوونكو په ګډون سره‪ ،‬هغوى ته د مالكيت احساس وركوم‪.‬‬
‫‪2–3–4–5–6–7‬‬
‫‪ – 3‬زه په كاركوونكو كې د يو ځاى كاركولو او د يو او بل مالتړ له الرې ډلييزه روحيه رامنځته‬
‫كوم‪.‬‬
‫‪2–3–4–5–6–7‬‬
‫‪ -4‬زه له كاركوونكو سره په رښتينې او جوته توګه خبرې كومه او له هغوى څخه هم همدا‬
‫تمه لرمه‪.‬‬
‫‪2–3–4–5–6–7‬‬
‫‪ -5‬زه له خپلو كاركوونكو سره پر خپلو جوړ جاړيو عمل كومه‪.‬‬
‫‪2–3–4–5–6–7‬‬
‫‪ -6‬زه خوشحالېږم چې د ډلې غړي يو بل سره وپېژني‪ ،‬چې يو له بله شخصي باور‪،‬‬
‫درناوى‪ ،‬ځواك او استعدادونه زده كړي‪.‬‬
‫‪2–3–4–5–6–7‬‬
‫‪ - 7‬زه دا ډاډ ترالسه كومه چې كاركوونكو د خپلو كارونو د ترسره كولو لپاره وړ زده كړې‬
‫ترسره كړې دي‪.‬‬
‫‪2–3–4–5–6–7‬‬
‫‪ - 8‬زه پوهېږمه چې د خلكو ترمنځ نيوكې طبيعي خبره ده‪ ،‬خو زه هڅه كومه وړاندې تر دې‬
‫چې هغه ورانوونكې شي‪ ،‬ټول په عادالنه او ګړندې ډول حل و فصل كړم‪.‬‬
‫‪2–3–4–5–6–7‬‬
‫‪ - 9‬زه پر دې ګروهمنه يم‪ ،‬خلك به هغه مهال په ډلييز ډول كار وكړي چې پوه شي څه‬
‫تمه ترې كېږي او څه ګټې به السته راوړي‪.‬‬
‫‪2–3–4–5–6–7‬‬
‫‪ - 10‬كه تر وړ زده كړو وروسته د ډلې يو غړى ونه توانېږي يا ونه غواړي منطقي معيار ته‬
‫ورسېږي‪ ،‬زه به يې په بدلولو كې شك ونه كړم‪.‬‬
 ‫‪2–3–4–5–6–7‬‬
‫ټولګه‬

‫د ‪ 60‬او ‪ 70‬ترمنځ امتياز دخلكو په اړه د مثبت فكر څرګندوى دى‪ ،‬هغه اندود چې د يوې‬
‫پياوړې ډلې د جوړونې او ساتنې لپاره ضروري دى‪ 40،‬او ‪ 59‬د منلو وړ دى او په منطقي‬
‫هڅو كوالى شو ډله جوړونه وكړو‪ ،‬هغه كس چې تر ‪ 40‬لږ امتياز لري‪ ،‬بايد خپل اندود په‬
‫ځير سره بررسي كړي‪.‬‬
‫د سره تړلو ګڼو ډلو څرنـګوالى‪:‬‬
‫په ټولو موقعيتونو او كاريز شرايطو كې اغېزناكې ډلې ګډ څرنګوالي نندارې ته وړاندې‬
‫كوي‪ .‬رهبران بايد دغو څرنګوالو ته په خپلو ډلو كې پراختيا وركړي‪ .‬يو اغېزناك رهبر دا ډاډ‬
‫ترالسه كوي‪ ،‬چې‪:‬‬
‫‪ -‬د ډلې غړي د رهبر پر ليدلوري (بينش) پوهېږي او مني يې‪.‬‬
‫‪ -‬د ډلې غړي يو او بل ته درناوى لري او په راتلونكې پېښه كې به يو پر بل ګران وي‪.‬‬
‫‪ -‬خلك له دې نه چې د ډلې غړي دي‪ ،‬رضايت ترالسه كوي‪.‬‬
‫‪-‬اړيكي جوت دي او ټول غړي دې ته هڅول كېږي‪ ،‬چې په خبرو‪ -‬اترو او د امكان ترحده په‬
‫تصميم نيونه كې برخه واخلي‪.‬‬
‫‪ -‬ډلييز غرور او احساس لري‪.‬‬
‫‪ -‬په ډله كې اختالف لږ دى او كله چې يو اختالف رامنځته كېږي‪ ،‬له جوړوونكو او رغوونكو‬
‫فنونو څخه په كار اخيستو له منځه ځي‪.‬‬
‫‪ -‬د ډلې غړي يو له بل سره همكارۍ ته هڅول كېږي‪.‬‬
‫‪ -‬په ټوليز ډول‪ ،‬په ډلييزه توګه تصميم نيول كېږي او ستونزې غوڅېږي‪.‬‬
‫‪ -‬د ډلې غړي دا زده كوي چې په ارام او هوسا ډول يو له بل سره كار وكړي‪.‬‬
‫‪ - -‬د ډلې په منلو او هڅولو سره ډلې ته په ازاد ډول كار كېږي‬
‫‪ - -‬د ډلې غړي لنډمهالي او اوږدمهالي هدفونه او د هغو دندې پېژني او په كې برخه‬
‫اخلي‪.‬‬
‫پاسنيو ځانګړتياووته په پام سره الندېنيو پوښتنو ته په لنډ ډول ځواب وركړئ‪:‬‬
‫خپلې ډلې ته څو نومرې وركوئ؟‬
‫……………………………………………………………………………‪..‬‬
‫ستاسو د ډلې ځواكونه كوم دي؟‬
‫……………………………………………………………………………‪..‬‬
‫ستاسود ډلې كمزورۍ كومې دي؟‬
‫……………………………………………………………………………‪..‬‬
‫د خپلې ډلې د ښه والي لپاره څه كوالى شئ؟‬
‫……………………………………………………………………………‪.‬‬
‫د ډلو د رهبرۍ لپاره اووه ّارونه‪:‬‬
‫د خپلې ډلې د رهبر په توګه بايد ډاډ ترالسه كړئ چې د ډلې روحيه مو پياوړې ده او هغه‬
‫فعاليتونه چې ترسره كوئ يـې ګټور دي‪ .‬دې موخې ته د رسېدو لپاره الندې اووه الرې‬
‫فهرست شوي‪ ،‬پر اوس مهال چي هره يوه د خپلې ډلې لپاره ترسره كوئ‪ ،‬په نښه كړئ‪.‬‬
‫زه هڅه كوم چې‪:‬‬
‫‪ – 1 -‬له ټولو كاركوونكو سره برابر چلند ولرم او د اړتيا پر وخت پر كړنو شخصي پاملرنه هم‬
‫وكړم‪.‬‬
‫‪ -2 -‬د ډلې له ټولو غړو سره پر خپلو ټولو ژمنو وفا وكړم‪.‬‬
‫‪ – 3 -‬غوڅ دريځه واوسم او مثبت چلند وكړم‪ّ ،‬ان كه منفي احساس هم ولرم‪.‬‬
‫‪-4 -‬د ډلې د تګالرو او تګلورو پلوي وكړم‪.‬‬
 ‫‪ - 5 -‬زغم ولرم‪ ،‬پوهېږم چې نور غړي د فشارونو په وړاندې د رهبر د غبرګونونو پېښې‬
‫(تقليد) كوي‪.‬‬
‫‪ -6 -‬د ډلې د غړو د كتنې او خبرو اترو لپاره وخت پيدا كړم‪.‬‬
‫‪ – 7 -‬ټولې موخې مې رڼگې وي او ټول ورباندې پوهېدلي وي‪.‬‬

‫كه مو پام شي چې پاسني اصول نه مراعاتوئ‪ ،‬د چاره كولو لپاره يې غوره وخت مصرف‬
‫كړئ‪.‬‬
‫كوالى شئ رهبرۍ ته د نورو مهارتونوپه څېر په يوازې او تلپاتي ډول د تمرين‪ ،‬تمرين او‬
‫تمرين له الرې ښه والى وبښئ‪.‬‬
‫د ډلې د غړو څرنـګوالى‪:‬‬
‫د هرې ډلې غړي كمزورۍ او ځواكونه لري‪ ،‬تاسې بايد د ډلې د رهبرې په توګه دا زده‬
‫كړئ چې د ډلې د ښه والي لپاره له ډلييز ځواك څخه په كار اخيستو خپلو دندو ته نوره‬
‫پراختيا هم وركړئ‪ ،‬تاسې خپلې خپلې ځانګړتياوې لرئ‪ ،‬چې بايد ورته پام وشي‪ ،‬له هغو‬
‫اطالعاتو څخه چې د خپلې رهبرۍ د سبك په اړه مو ترالسه كړل (‪ 14‬مخ) كار واخلئ او‬
‫وروسته هماغه ځانګړتياوې د خپلې ډلې دغړو په اړه وكاروئ‪ .‬په ډله كې د انګېزې‬
‫رامنځته كولو ښه وضعيت هماغه دى‪ ،‬چې سپارل شوې دندې له شخصيتونو سره‬
‫همغاړې وي‪.‬‬

‫عادي غړى‪:‬‬
‫‪ -‬هوسا موقعيت غوره ګڼي‪.‬‬
‫‪ -‬نژدې اړيكي خوښوي‪.‬‬
‫‪ -‬په ځنډ سره بدلون مومي‪.‬‬
‫‪ -‬د وړاندليد(پېشبينۍ) وړ دى‪.‬‬
‫‪-‬زغم لرونكى دى‪.‬‬
‫‪ -‬له دې سره مينه لري چې له يوه كس سره وګوري‪.‬‬
‫‪ -‬د اوسنۍ وضعې پلوي كوي‪.‬‬
‫‪ -‬انحصار غوښتونكى دى‪.‬‬
‫‪ -‬وفاداري پالي‪.‬‬
‫‪ -‬ارام او هوسا چاپېريال يې خوښېږي‪.‬‬
‫‪ -‬ډلې ارزښتمنې ګڼي‪.‬‬
‫تحليلوونكى غړى‪:‬‬
‫‪ -‬له ټاكل شويو كړنالرو سره مينه لري‪.‬‬
‫‪ -‬ناڅاپي بدلونونه يې نه خوښېږي‪.‬‬
‫‪ -‬پردې ګروهمن دى چې غور‪ ،‬جوړوونكى څيز دى‪.‬‬
‫‪ -‬د پانګو په اړه دقيق دى‪.‬‬
‫‪ -‬د ځان او نورو په اړه اوچت معيارونه لري‪.‬‬
‫‪ -‬په اندېښنه كې دى‪.‬‬
‫‪ -‬عام خوښوونكى دى‪.‬‬
‫‪ -‬تر هغه مهاله چې د خپلې نظريې پر ښه والي ډاډه نه وي‪ ،‬نه يې رابرسېره كوي‪.‬‬
‫‪ -‬دندې ته لېواله دى‪.‬‬
‫‪ -‬په تصميم نيونه كې كمزورى دى‪.‬‬
‫‪ -‬په كارونو كې له منطقي تګالرو څخه كار اخلي‪.‬‬
‫واك غوښتونكى غړى‪:‬‬
‫‪ -‬مقام او واك ته لېواله دى‪.‬‬
 ‫‪ -‬ژر ستړى كېږي‪.‬‬
‫‪ -‬بدلون او اوښتون يې خوښېږي‪.‬‬
‫‪ -‬ارزښت د بري له مخې سنجوي‪.‬‬
‫‪ -‬له نورو څخه نېغ ځواب غواړي‪.‬‬
‫‪ -‬تر ځان بل مشر نه خوښوي‪.‬‬
‫‪ -‬پر خپل نفس ډېر اعتماد لري‪.‬‬
‫‪ -‬ډېر هوډمن او زړور دى‪.‬‬
‫‪ -‬ښه امتياز منونكى دى‪.‬‬
‫د بري لپاره لوبه كوي‪.‬‬
‫‪ -‬ګړندى او كم حوصله دى‪.‬‬
‫‪ -‬واكمن او تمه لرونكى دى‪.‬‬
‫كاريزماتيك غړى‪:‬‬
‫‪ -‬په ټولنيز محبوبيت او شهرت سره‪ ،‬برى ترالسه كوي‪.‬‬
‫‪ -‬نه غواړي چې د جزئياتو او څارنې په بند كې وي‪.‬‬
‫‪ -‬له خپل ځواك څخه ښه كار اخلي‪.‬‬
‫‪ -‬زړه سواند دى‪.‬‬
‫‪-‬مينه ناك دى‪.‬‬
‫‪ -‬د بيان ښه مهارت كاروي‪.‬‬
‫‪ -‬د اعتماد وړ دى‪.‬‬
‫‪ -‬خلك ښه راكاږي او هڅوي يې‪.‬‬
‫‪ -‬له ځانه راضي‪ ،‬تبليغي او ډاډمن دى‪.‬‬
‫‪ -‬شور او شوق لري‪.‬‬
‫د خپلې ډلې غړي وارزوئ!‬

‫پالن جوړونه‬

‫يوساعت ژور سوچ پر يوې ورځې خوب ارزي‪.‬‬

‫مري‪ ،‬كي‪ ،‬اش‬
‫هغه څه چې نه دي ليكل شوي‪ ،‬هدف نه دى‪.‬‬
‫موخې‪:‬‬
‫موخې هغه پايلې دي چې تاسو غواړئ ترالسه يې كړئ‪ .‬هر بريمن رهبر خپلې موخې‬
‫لري‪ ،‬سمې او ټاكل شوې موخې له تاسو سره مرسته كوي چې د خپل ليدلوري پر لوري‬
‫وخوځېږئ‪ ،‬نو موخې بايد‪:‬‬
‫ښه بيان شوي او د‪ ‬اخيستو وړ وي‪.‬‬
‫د اندازه اخيستنې وړ وي‪.‬‬
‫رښتينې وي‪.‬‬
‫زمان بگندي‪ ‬ولري‪.‬‬
‫د هڅو مراحل ولري او ډلبندي شوې وي‪.‬‬
‫د اړتيا له مخې دې تجديد نظر‪ ‬شي او بدلې دې شي‪.‬‬
‫هدف جوړونه‪:‬‬
‫بايد موخو ته د رسېدو لپاره د هغو له پايلو څخه يو روڼ انځور ولرئ‪ ،‬هدف جوړونه داسې‬
‫توكى دى‪ ،‬چې مطلوبې پايلې ته د رسېدو الرې چارې ځواكمنوي‪ ،‬موخې بايد د كچې له‬
‫مخې لويې وي‪ ،‬چې تلوسې راوزېږوي‪ ،‬خو دومره لويې هم نه‪ ،‬چې وېره رامنځته كړي او‬
 ‫ناشونې شي‪.‬‬
‫خپله هره موخه په ژور ډول تعريف كړئ‪،‬د هرې يوې په اړه‪[ :‬څه‪ ،‬چېرې‪ ،‬ولې او څنـګه]‪.‬‬
‫وشنئ‪.‬‬
‫هره موخه داسې روښانه كړئ چې د هغې خبرې بشپړ انځور راوكاږي‪ ،‬چې تاسې يـې‬
‫د څرګندولو هڅه كوئ‪ .‬يوازې دا مه واياست چې غواړئ ريس شئ‪ ،‬بلكې انځور بشپړ‬
‫كړئ‪ :‬دڅه شي ريس ‪ ،‬چېرې او څه؟؟ كله چې ور ورسېدئ‪ ،‬وضعه به څنګه وي‪ ،‬څوك به‬
‫ور ورسېږي او له كوم سازمان سره ؟‬

‫خپله هره موخه د تصديق په توګه بيان كړئ‪:‬‬

‫د خپلو موخو د مالتړ لپاره له خپلو تصديقونو څخه كار واخلئ‪ .‬د هغو لپاره مرحلې او‬
‫پړاوونه جوړ كړئ‪ ،‬تصديق يوه وينا ده چې پر"ما" پيلېږي او د حال زمان لپاره كارېږي‪ .‬ته وا‬
‫وړاندې هم خپلو موخو ته رسېدلي يئ‪ ،‬د ساري په توګه ‪ ،‬د يوه وظيفوي پرمختګ تصديق‬
‫عبارت دى له‪ ":‬زه په لندن كې د يوې تجارتي موسسې مدير يم‪".‬‬
‫" پرته له دې چې شاوخوا مې پېښې وڅارم‪ ،‬خپله سړه سينه او انډول ساتم‪".‬‬
‫د خپلو موخو يو فهرست جوړكړئ او بيا هرې يوې ته يوه تصديقي جمله وليكئ دا‬
‫تصديقونه لږ تر لږه د ورځې يو ځل ولولئ‪.‬‬
‫د موخې د بري لپاره تمرين‪:‬‬
‫ځينې خلك د موخو ټاكل نه خوښوي‪ ،‬ځكه د دوى په اند كه هغو ته ونه رسېږي‪ ،‬د ماتې‬
‫احساس به ورپيدا شي‪ ،‬الندېنى تمرين "ماتې" (تېر وخت يا راتلونكى) بڼې سره بېلوي‪.‬‬
‫په الندې تش ځاى كې ټولې پېښې چې فكر كوئ عمده شخصي ماتې ده لست كړئ‪،‬‬
‫بيا هره يوه په يوه تور قلم په نښه كړئ‪ ،‬وروسته مو چې پر ټولو خط وكاږه‪ ،‬پاڼه څيرې‬
‫كړئ او ليرې يې وغورځوئ‪.‬‬
‫په هدف جوړونه كې خپلې ډلې ته برخه وركړئ‪:‬‬
‫كه ټاكل شوې وي چې موخې مانا لرونكې وي‪ ،‬نو شخصي مشري دې منعكسه شي‪،‬‬
‫هېڅوك نه شي كوالى په دوامدار او اغېزناك ډول د داسې يوې موخې په لټه وي‪ ،‬چې‬
‫خپله په كې ګډون ونه لري‪ .‬تاسې بايد د خپلو موخو مشره شئ او كه ټاكل شوې ده‬
‫هغو ته ورسېږئ‪ ،‬نو خپله ډله وهڅوئ چې هغه ومني او د هغو د السته راوړنې لپاره‬
‫فعاليت وكړي‪.‬‬

‫شخصي ماتې‬

‫د ډلې د مشر او غړو نقش الندې خالصه شوى‪ ،‬پر هغو مفاهيمو چې يووالى ورسره لرئ او غواړئ ويې ازمويئ‪،‬‬
‫خط وكاږئ‪.‬‬

‫مشر‬ ‫د ډلې غړى‬

‫ډاډ ترالسه كوي چې د ډلې موخو‬ ‫د كړنالرې او موخو د معيارونو په‬

‫ته رسېدل شوني دي‪ .‬په داسې‬
‫حال كې چې د سازمان اړتياوو ته‬
‫ځواب وركول د بري احساس‬
‫وهڅوي‪.‬‬
‫ټاكنه كې مرسته كوي‪ ،‬دا داسې‬
‫پرېكړه ده چې شخص يـې د پرمختګ‬
‫لپاره له ځان سره كوي او داسې تعهد‬
‫دى چې د نتيجې راايستلو لپاره ډلې ته‬
‫وړاندې كېږي‪.‬‬
 ‫د معيارونو د پېچلتيا او څارنې‬ ‫د پايلې اخيستنو د اندازه كولو لپاره‬
‫ترمنځ برابري ټينګوي‪.‬‬ ‫الرې جوړوي او د څارنې لپاره‬
‫حساس ټكي ټاكي‪.‬‬

‫د ډلې د اعتبار لپاره د نورو خلكو‬ ‫موخو او معيارونو ته د رسېدو لپاره‬

‫د كارونو په وړاندې اجرايوي‬ ‫فعاليتونه لنډوي‪.‬‬
‫پروګرامونه ازمويي‪.‬‬

‫وړ مرستې څېړي او كه‬ ‫په سازمان كې د همكارانو ګډون‬

‫ضرورت وي د هغو د جلب لپاره‬ ‫مشخصوي‪.‬‬
‫فعاليت او مرسته كوي‪.‬‬

‫د كار پرمختګ تعقيبوي او‬ ‫د پايته رسېدونكي كار د پرمختـګ‬

‫ځواكمنوي‪ ،‬همدا راز د ستونزو په‬
‫غوڅونه كې هم مرسته كوي‪،‬ډاډ‬
‫ترالسه كوي چې موخو ته‬
‫رسېږي‪ ،‬كه د وخت غوښتنه وه‪،‬‬
‫نو ځنډول كېږي هم‪.‬‬
‫ګزارش وركوي او د اړتيا پرمهال‬
‫الرښوونې او مرستې غواړي‪ ،‬د اړتيا‬
‫له مخې پروګرام ځنډوي‪.‬‬

‫دا نقشونه د ډلې غړو ته كړنالرې په ګوته كوي او مشر هم خپلې مشرۍ ته متمركزوي‪.‬‬
‫سازمان موندل‪:‬‬
‫د مديريت يوه ليكوال ويلي‪ ":‬په خپل سر سازمان موندل موخه نه ده‪ ،‬بلكې موخې ته د‬
‫رسېدو يوه وسيله ده‪".‬‬
‫هغه ځاى ته چې غواړئ ورسېږئ او هغسې پايله چې غواړئ ترالسه يـې كړئ‪ ،‬پاملرنه‬
‫وكړئ‪.‬‬

‫هغه شېبې چې هدفونو ته يـې د رسېدو لپاره ضايع كوئ‪ ،‬بايد تجزيه او تحليل كړئ‪.‬‬

‫موخو ته د رسېدو لپاره رغوونكي كارونه وكړئ‪.‬‬

‫هغه عادتونه او اندودونه چې ستاسو د اغېزناكتيا خنډېږي‪ ،‬تحليل كړئ او پر دې الرو‬

‫دبرالسۍ لپاره عادتونه اواندودونه (طرز تفكر) زده كړئ‪.‬‬

‫رهبرانې او د وخت مديريت‪:‬‬

‫كه غواړئ چې له خپل وخت څخه سمه استفاده وكړئ‪ ،‬بايد پوه شئ چې ترټولو مهم‬
‫څيز كوم دى‪ ،‬وروسته خپل ټول امكانات ورته وقف كړئ‪.‬‬
‫لي ياكوكا‬
‫اغېزناك رهبران په بيړه او بې پروايۍ سره سفر نه كوي…بلكې هغوى‪:‬‬
‫يو ټاكلى سرعت ساتي‪.‬‬
‫د ناڅاپي پېښو په انتظار كې وي‪.‬‬
‫پوهېږي‪ ‬چې د پايلې اخيستو لپاره څنګه دندې خپلې كړي‪.‬‬
‫‪ -‬د نورو خلكو وخت نه تلفوي‪.‬‬
‫د وخت څارنه‪ ،‬په پروګرام جوړولو سره پيلېږي‪ .‬هر هغه فعاليت‪ ،‬چې ستاسو له فعاليت‬
‫سره اړه لري بايد تاسې خپلو هدفونو ته ورنژدې كړي‪ .‬دا فعاليتونه هم بايد د ارزښتونو له‬
 ‫مخې ډلبندي شي‪ ،‬تاسو بايد د خپل كار پر مېز ديادښت يوه كتابچه ولرئ‪ ،‬چې ورځني‬
‫كارونه په كې خوندي كړئ‪.‬‬
‫هره اوونۍ(د ساري په توګه د شنبې سهار) د خپلو موخو د ارزونې او تصميم نيونې لپاره‬
‫چې بايد په ياده شوې اوونۍ كې ترسره شي‪ ،‬ځانګړې كړئ‪.‬‬
‫عمومي فعاليتونه سره څنګ تر څنګ واوډئ‪ .‬د ساري په توګه هڅه وكړئ په يوه ورځ كې‬
‫يو ساعت ټليفون كولو او ټليفون ته د ځواب ويلو لپاره ځانګړى كړئ‪ .‬دا كار له تاسو سره‬
‫مرسته كوي چې نا انډولۍ ختمې كړئ‪ ،‬كه اړ ياست چې په يوه محفل يا غونډه كې د‬
‫خپل كار له دفتر څخه ليرې واوسئ‪،‬هغه كارونه او غونډې چې هلته يې ترسره كوالى‬
‫شئ وپېژنئ‪ .‬دا كار د وخت د بېځايه تلف مخنيوى كوي اوتګ راتګ هم كموي‪.‬‬

‫د وخت لوټمار وڅارئ‪:‬‬

‫پوښتنه‪ :‬كله چې كاركوونكي پوه نه شي خپل كار څنګه ترسره كړي‪ ،‬ځكه يو كار به يې‬
‫خنډ وي‪ ،‬يا هم ونه غواړي چې كار وكړي‪ ،‬نو څه پېښېږي؟‬
‫ځواب‪ :‬ګټې يـې كمېږي او د "وخت تلفولو" پر ګناه اخته كېږي‪.‬‬
‫د وخت تلفولو ګناه د شركت راروانې پانګې ته لوى زيان دى‪ ،‬دا ګناه بېالبېل ډولونه لري‪.‬‬
‫ايا يو له الندېينو مواردو څخه پېژنئ؟ هر يو مو چې تجربه كړى‪ ،‬په نښه كړئ‪:‬‬
‫د وخت زياتول استراحت يا هم ډوډۍ‪ ‬خوړل‪.‬‬
‫تشناب ته پرله پسې تګ‪.‬‬
‫شخصي اوږده ټليفونونه‪.‬‬
‫په نورو څيزونو‪ ‬د كار ځنډېدل‪.‬‬
‫د كار د څومره والي لپاره د انسان ناوړه ځواك؛ د كاركوونكو‪ ‬ډېروالى او يا هم لږوالى‪.‬‬
‫كمزورې روحيه چې د منفي فكر او د ډلييزو شكايتونو‪ ‬سببېږي‪.‬‬
‫په ګړندي ډول تـګ او په سړه سينه دنده ترسره كول‪.‬‬
‫كه دا ګناهونه ستاسو د وخت ضايع كېدو سببېږي او د هغو د له منځه وړلو لپاره هڅه‬
‫كوالى شئ‪ ،‬ګامونه اوچت كړئ‪ ،‬ويې ليكئ‪.‬‬
‫د مديريت لس الرې‪:‬‬
‫‪ -1‬خپل ورځني فعاليتونه سره ډلبندي كړئ‪.‬‬
‫‪ -2‬په پيل كې هغه فعاليتونه ترسره كړئ‪ ،‬چې د لومړيتوب وړ دي‪.‬‬
‫‪ -3‬اغېزناك بدلون زده كړئ‪.‬‬
‫‪ -4‬د وخت د سپما لپاره‪ ،‬سره ورته كارونه ډلبندي كړئ‪.‬‬
‫‪ -5‬د نامنظموالي او پاشلتياوو اغېزناك او ګټور بدلون زده كړئ‪.‬‬
‫‪ -6‬دا زده كړئ چې بې ارزښتو كارونو ته "نه" ووايئ‪.‬‬
‫‪ -7‬له ځانه ناوړه عادتونه ليرې كړئ‪.‬‬
‫‪ -8‬ليدنې كتنې‪ ،‬غونډې او وختونه د خپل يادښت په كتابچه كې په نښه كړئ او هره ورځ‬
‫يې يو ځل جاج واخلئ‪.‬‬
‫‪ – 9‬يوازې هغه كارونه ترسره كړئ چې په تاسو پورې اړه لري‪.‬‬
‫‪ -10‬د "ګړندي" او "ارزښتمن" ترمنځ توپير وپېژنئ‪.‬‬
‫رهبرانې او غونډې‪:‬‬
‫دا مې خوښېږي چې د واټ ترڅنګ خپله خولۍ په الس ودرېږم او له الرويانو څخه ګدايي‬
‫وكړم‪ ،‬چې هغــــــوى خپلې نا كارول شوې دقيقې او وختونه زما په خولۍ كې واچوي‪.‬‬
‫بارناردبرنسون‪ 90 ،‬كلن هنري كره كتونكى‬

‫يوې نوې څېړنې ښودلې ده چې مديران هره اوونۍ خپل (‪)17‬ساعتونه په غونډو تېروي‪،‬‬
‫چې دا موده غونډو ته د تيارۍ نيولو او له ستړياوو څخه د وتلو لپاره وي‪ .‬تاسو د نورو خلكو‬
 ‫پر غونډو واك نه لرئ‪ ،‬خو خپلې غونډې كنټرولوالى شئ‪ .‬اغېزناك مشران د غونډو د‬
‫مشرۍ مهارتونه هم جوړوي‪.‬‬

‫تر غونډې وړاندې له خلكو سره وګورئ‪:‬‬

‫له خپلو همكارانو سره د هغوى د مالتړ السته راوړلو لپاره اړيكي ونيسئ او خپل هر اټكل‬
‫چې ستاسو په اند دوى مو پلوي كوي‪ ،‬ورسره شريك كړئ‪ ،‬هغه كس چې په غونډه كې‬
‫رسمي واك لري وټاكئ‪.‬‬

‫د غونډې تـګالر تنظيمه كړئ‪:‬‬

‫هغه څيزونه چې بايد ورباندې خبرې وشي‪ ،‬په نښه كړئ او د غونډې تګالر څو ورځې‬
‫وړاندې ګډون كوونكو ته واستوئ‪ ،‬د غونډې مهال او د امكان په صورت كې د هر وينا‬
‫كوونكي وخت هم وټاكئ‪.‬‬

‫د غونډې اړتيا وړ څيزونه برابر كړئ‪:‬‬

‫كه څرګندونو او ګزارشونو ته اړتيا لرئ‪ ،‬ترغونډې وړاندې يې تيار كړئ او ډاډمن شئ چې د‬
‫غونډې تر جوړېدو وړاندې يې د غونډې په كوټه كې په واك كې لرئ‪ .‬وړاندې تر دې چې‬
‫ګډون كوونكي راورسېږي‪ ،‬تخنيكي شيان لكه مايك او دېوالي لوړغږي امتحان كړئ‪.‬‬
‫د غونډې مشري وكړئ‪:‬‬
‫هېڅكله د غونډې كنټرول له السه مه وركوئ‪ ،‬پر وخت ورورسېږئ او ډېر ژر يې پيل كړئ‪.‬‬
‫كه چا هڅه كوله چې غونډه په خپل انحصار كې راولي هڅه وكړئ چې وروسته يې په‬
‫ځانګړي ډول وګورئ‪ ،‬كه غونډه له ټاكل شويو موضوعګانو څخه ليرې كېده‪ ،‬بېرته يې ّار‬
‫موضوعګانو ته راواړوئ‪.‬‬
‫د واك ګټې‪:‬‬
‫كله چې په ځراكت سره يوه دنده اختياروئ‪ ،‬نه يوازې خپله مشري نندارې ته وړاندې‬
‫كوئ‪ ،‬بلكې د خپلو كاركوونكو د مشرۍ مهارتونو ته هم پراختيا وركوئ‪ .‬په پايله كې مو كار‬
‫اسانېږي او د‬

‫ډلې ګټې هم پراختيا مومي‪.‬‬

‫دنده ترسره كول‪ ،‬زغم او هڅه غواړي‪ ،‬خو په خوارۍ ارزي‪ .‬د واك او دندې منل يا سازمان‬
‫ته ډېر واك وركول په كاركوونكو كې انګېزه رامنځته كوي‪.‬‬
‫كارونه هغه وخت ومنئ چې‪:‬‬
‫د خپل كار لپاره ډېر وخت ته‪ ‬اړتيا ولرئ‪.‬‬
‫خپل يوه كاركوونكي په دندې سپارلو سره او يا د هغه د كار پايلې په‪ ‬څارنې سره د‬
‫نوموړي ځواك ته پراختيا وركړئ‪.‬‬
‫كه اړتيا وي‪ ،‬د كارونو د ډېروالي‪ ‬لپاره دې د مسووليتونو يوه كتنه وشي‪.‬‬
‫‪ -1‬پروژه په غور سره وټاكئ‪:‬‬
‫هغه دندې چې د بدلون وړ يې ګڼئ سره لست كړئ‪ .‬كېدى شي دندې هغه كارونه وي‬
‫چې ستاسو ډېر وخت نيسي‪ ،‬يا يو ترالس الندې كس مو هغه ترسره كوالى شي‪،‬‬
‫سپارل شوې دندې بايد اوږدمهالې څارنې او ځيرنې ته اړتيا ونه لري‪.‬‬

‫‪-2‬د هر كار لپاره د وړ كس په ټاكنه كې غور وكړئ‪:‬‬

‫وړاندې تر دې چې يوه كس ته يوه پروژه وسپارئ‪ ،‬ټول ګټور او اغېزناك عوامل په پام كې‬
‫ونيسئ‪.‬‬
 ‫د شخص د كار اوسنى حجم څومره دى؟‪‬‬
‫ايا نوى كار به په‪ ‬لېگوالتيا سره ومني؟‬
‫همكاران به څه غبرګون وښيي؟‪‬‬
‫ايا نوموړى كس به له‪ ‬نورو مسووليتونو څخه معاف شي؟‬

‫‪ – 3‬نورخلك هم بدلون ته چمتو كړئ‪:‬‬

‫ستاسو د ادارې كاركوونكي بايد پوه شي چې د هر كار مسووليت بايد د يو چا پر غاړه‬
‫وي‪ ،‬د پروژو سپارلو دليل هم جوت كړئ‪.‬‬
‫‪ – 4‬دندې په غورسره وسپارئ‪:‬‬
‫دندې په غور سره وڅارئ او د امكان په صورت كې يې بېلګې راوړئ‪ .‬اړوند كس وپوښتئ‬
‫چې خپله دنده يې په سمه توګه پېژندلې او كه نه؟ له هغه څخه غوښتنه وكړئ چې‬
‫تكرار يې كړي‪ .‬پوښتنو ته يې وخت او د نوي كار په اړه ډاډ وركړئ‬
‫‪ -‬هڅه‪:‬‬
‫پوښتنو ته د ځواب وركولو لپاره ځان چمتو كړئ‪ ،‬د اړتيا په صورت كې وړانديز وكړئ چې د‬
‫دندو په ترسره كولو كې دې كاركوونكي ازاد پرېښودل شي‪.‬‬
‫كله چې كار په بري سره پايته ورسېد‪ ،‬حتمًا يـې قدردانى وكړئ‪.‬‬
‫تاسو كوالى شئ خپل واك بدل كړئ‪ ،‬خو مسووليت د بدلولو وړ نه دى‪ .‬تر هغه ځايه چې‬
‫تاسې مسوول ياست‪ ،‬بايد د كار د ترسره كېدو له څرنګوالي څخه خبر واوسئ‪.‬‬
‫د خپل واك بدلولو مهارت زده كړئ‪:‬‬
‫ځوابونه‪:‬‬
‫الف= معموًال ب= كله‪ -‬كله ج= ډېر لږ‬
‫‪ -1------‬ايا كارونه كور ته وړئ؟‬
‫‪ -2-----‬ايا د كاركوونكو تر ټاكل شويو ساعتونو ډېر كار كوئ؟‬
‫‪ -3-----‬ايا تاسو د نورو خلكو كارونه هم پر غاړه اخلئ‪ ،‬چې داسې په ګړندي او ښه ډول‬
‫يې ترسره كوئ؟‬
‫‪ - 4-----‬كله چې تر ځنډ او وركاوي وروسته كار ته راځئ‪ ،‬ايا مېز مو له كارونوډك وي؟‬
‫‪ -5----‬هغه كارونه چې په وړاندېنۍ دنده‪ /‬سيمه كې مو درلودل اوس هم ترسره كوئ؟‬
‫‪ -6-----‬ايا كاركوونكي د پروژې او خپلو دندو په اړه په پوښتنو سره ستاسو د كار خنډېږي؟‬
‫‪ -7-----‬ايا هغه كارونه چې نور خلك يې په ښه توګه ترسره كوالى شي‪ ،‬تاسو يې هم‬
‫ترسره كوئ؟‬
‫‪ّ -8-----‬ايا په وفادارۍ او يوځاى ته پر خپل وخت په رسگېدو كې ستونزې لرئ؟‬
‫‪ -9----‬ايا احساسوئ چې بايد پر خپلو ټولو كارونو تلپاتې پاملرنه ولرئ؟‬
‫‪ -10----‬ايا د كارونو په اولبندۍ كې كمزورۍ لرئ؟‬
‫‪ -11-----‬كله چې كاركوونكي وړ كارونه نه لري‪ ،‬خواشيني كېږئ؟‬
‫‪ّ -12---‬ايا ستاسو د واك د نه بدلولو په باب له نورو خلكو ځينې نيوكې اورئ؟‬

‫هغو ټولو پوښتنو ته چې په "الف" [معموًال] سره مو ځواب كړي‪ ،‬ځير شئ او د ښه والي‬
‫لپاره الرې چارې چې څه موارد پيدا كړي يادښت كړئ‪ .‬د ساري په توګه‪ :‬زه د همكارانو له‬
‫خوا د خپل كار د خنډ او ځنډ لپاره بايد نو واك هم بدل كړم او تر دې ال پراخې زده كړې ورته‬
‫برابرې كړم‪.‬‬
‫‪-1‬‬

‫‪-2‬‬
 ‫‪-3‬‬
‫تصميم نيونه او مشري‪:‬‬
‫د فكر كولو‪ ،‬بحث او د نظر تبادلې لپاره وخت مصرف كړئ‪ ،‬د اقدام وخت رارسېږي‪ ،‬سوچ‬
‫كول بند كړئ او كارته مال وتړئ‪.‬‬
‫اندروجكسون‬
‫ډېر تصميمونه خطرونه او ناانډولۍ لري‪ ،‬كه هرڅومره مطالعه هم ولرئ بيا هم نه شئ‬
‫كوالى پايله په ژوره توګه تضمين كړئ‪.‬‬
‫ښه مشران ښه تصميم نيوونكي دي‪ّ ،‬ان پر هغه مهال چې بايد خطرناك اقدام هم وكړي‪،‬‬
‫الندېنۍ هڅې ستاسو تصميم نيونه پياوړې كوي‪.‬‬
‫زه بايد پر يوه اغېزناك مشر د بدلېدلو لپاره‪:‬‬

‫تر تصميم وړاندې د حل بېالبېلې الرې وپېژنم‪.‬‬

‫د حل‪ ‬بېالبېلې الرې د ډلې له غړو څخه وغواړم‪.‬‬
‫د بحث د روڼوالي لپاره د حل بېالبېلې‪ ‬الرې سره راوسپړم‪.‬‬
‫د حل هره الر د موقعيت په وړاندې وازمويم‪.‬‬
‫هر تصميم د‪ ‬ترسره كېدو لپاره يو مسوول وټاكم‪.‬‬
‫د اغېزناك اټكل لپاره په هغه كې د يوه ښه‪ ‬جوړښت تابيا وكړم‪.‬‬
‫تصميم ونيسم‪.‬‬

‫رهبران؛ د ستونزغوڅوونكو په توګه‬

‫كه باور ونه لرئ چي ستونزه حل الر لري‪ ،‬نو هېڅكله يې پر حلولو نه بريالي كېږئ‪.‬‬
‫ماروين هاريس‬
‫د ستـونزغوڅولو لپاره اته پړاوونه‪:‬‬
‫‪ _1‬ستونزې د وضعې د ښه والي لپاره د يوې ښې شېبې په توګه ومنئ‪.‬‬
‫‪_2‬د هغو كسانو تصورونه چې ستاسو تر اغېز الندې راځي‪ ،‬ترالسه كړئ او توپيرونه وپېژنئ‪.‬‬
‫‪ _3‬تر ممكنه حده ستونزې په ځير سره تعريف كړئ‪.‬‬
‫‪ _ 4‬د ستونزې د شتون دليل وشنئ‪ ،‬حقايق سره راټول كړئ او د ستونزو غوڅونې خنډونه وپېژنئ‪.‬‬
‫‪ _5‬تر ممكنه حده د ستونزو د حل ټولې الرې وپېژنئ‪.‬‬
‫‪ _6‬د ستونزو د نهايي حل لپاره معيارونه وټاكئ‪.‬‬
‫‪ _7‬د حل داسې الر وټاكئ‪ ،‬چې له دغو معيارونو سره ډډه لګوي‪.‬‬
‫‪ _8‬تصميم ونيسئ او د پايلې د اندازه اخيستلو لپاره يوه وسيله وټاكئ‪.‬‬
‫د اختالفونو د حل سبكونه‪:‬‬
‫د حل لپاره پنځه بنسټيزې الرې شته‪ ،‬دا الرې چارې په الندېني جدول كې سره رالنډ شوې دي‪ .‬هغه كړنالرې چې‬
‫له خپلو كاركوونكوسره يې ډېرې كاروئ په (ف)‪ ،‬او كه يې له خپلو همكارانو سره ډېرې كاروئ‪ ،‬په (هـ) او كه يې‬
‫له مديرانو سره ډېر كاروئ په (م) سره په نښه كړئ‪.‬‬

‫ف‪ ،‬هـ يا‬ ‫د كاركوونكي ځيرنه‬ ‫د چلند څرنګوالى‬ ‫سبك‬

‫م‬
 ‫توپيرونه دومره واړه او‬ ‫د ناندرۍ نشتوالى‪ ،‬له‬
‫لوى دي چې يې له منځه‬ ‫موضوعګانو څخه‬ ‫ډډه‬
‫وړالى نه شو‪ .‬هره هڅه‬ ‫سترګې پټوي او يا يې‬
‫كېدى شي اړيكو ته‬ ‫هم نوروته لېږدوي‪ ،‬د‬
‫زيان ورسوي او ياهم‬ ‫مسلې شتون دا‬
‫لويې ستونزې وزېږوي‪.‬‬ ‫موضوعګانې‬
‫دروغوي‪.‬‬
‫داړيكو په خطر كې‬ ‫موافق اونرم چلند د‬ ‫مرسته‬
‫اچول‪ ،‬عمومي‬ ‫همكارۍ حس درلودل‪،‬‬
‫ناسازګاري ارزښت نه‬ ‫ّان چې د ځينو شخصي‬
‫لري‪.‬‬ ‫هدفونو د له منځه وړلو‬
‫پلمه‪.‬‬
‫غوره پايښت بايد خپل‬ ‫وړل او مخامخېدونكى‪ ،‬بې‬
‫لوړوالى وساتي‪ ،‬دا كار‬ ‫پروا او ستغ‪ ،‬هر څنګه‬ ‫بايلل‬
‫له اخالقي او مسلكي پلوه‬ ‫چې وي بايد بريمن‬
‫ښه دى‪.‬‬ ‫شي‪.‬‬
‫هېڅ عقيده لرونكىكس‬ ‫ټول لوري بايدبنسټيزو‬ ‫سوله‬
‫بشپړ نه دى‪ ،‬د هر كار‬ ‫هدفونو ته ورسېږي‬
‫لپاره يـې د حل يوه الر‬ ‫او ښه اړيكي وساتي‪،‬‬
‫شته‪ .‬د السته راوړلو‬ ‫ناندرۍ كوونكى‪ ،‬خو‬
‫لپاره بايد وركړه ولرو‪.‬‬ ‫مرسته كوونكى‪.‬‬
‫كله چې دواړې غاړې په‬ ‫دستونزو د د واړو غاړو‬
‫ازادۍ سره موضوعګانې‬ ‫اړتياوې مهمې دي‪.‬‬ ‫حل‬
‫څېړي‪ ،‬دواړو ته د حل‬
‫يوه ګټوره الر مونداى‬ ‫د متقابل مالتړ ډېر‬
‫شو‪ ،‬چې د يوې غاړې‬ ‫درناوى‪.‬‬
‫حق هم له منځه الړ نه‬
‫شي‪.‬‬ ‫بې پروا خو مرسته‬
‫رسوونكى‪.‬‬

‫د اختالف تمرين‪:‬‬
‫‪ .1‬له چا سره اختالف لرئ او درلودلى مو دى؟‬
‫(الف) _____________________________________‬
‫(ب)‬
‫_________________________________________________________________‬
‫____________________________________‬
‫(ج) ______________________________________‬
‫‪ .2‬د اختالف وجه څه ده‪ /‬څه وه؟‬
‫(الف) __________________________________‬
‫(ب) _______________________________________________‬
‫(ج) ___________________________________‬
‫له نورو سره مو يو اختالف له پورتني نيوليك څخه وټاكئ او د هغه په اړه الندېنۍ پوښتنې‬
‫ځواب كړئ‪ .‬په حل كې يـې د اختالف د حل كوم سبك اغېزناك و؟ ايا ومو كاراوه؟‬
‫(الف) ________________________________‬
 ‫(ب) _________________________________‬
‫(ج) _________________________________‬
‫د اختالف حل‪:‬‬
‫په موږ كې هر تن بېل ليدلورى لري‪ .‬كه ټول د يوه هدف پر تصميم سره جوړ شي‪ ،‬بيا هم‬
‫د اختالف امكان شته‪ .‬په دې توګه كه وپتېيل شوه چې تاسې يو اغېزناك مشر شئ‪ ،‬بايد‬
‫د اختالف حل الر زده كړئ‪ .‬تاسو به هم د ښځو په اړه يو سولېدلى نظر اورېدلى وي چې‪:‬‬
‫دوى له اختالف او نيوكې څخه ليرې تښتي‪ .‬ځواكمن او واكمن مشران كه ښځې وي يا‬
‫نارينه‪ ،‬بايد په ستونزو غوڅونه كې استادان وي‪ ،‬تاسې هېڅكله د دې سولېدلو نظرونو او‬
‫كليشو پلوي ونه كړئ‪.‬‬
‫د اختالف د حل لپاره اووه پړاوونه‪:‬‬
‫‪ .1‬د وضعيت په اړه له بلې غاړې سره غونډه جوړه كړئ‪.‬‬
‫‪ .2‬په غونډه كې يوه خبره راواخلئ‪ ،‬چې دا وښيي اختالف وجود لري‪.‬‬
‫‪ .3‬له "زه" ضمير څخه كار واخلئ چې د تورنولو مخنيوى وشي‪ .‬مقابل لورى هم وهڅوئ‬
‫چې همدغه ضمير وكاروي‪.‬‬
‫‪ .4‬نېغې پوښتنې او ځوابونه مطرح كړئ او بله غاړه دېته اړباسئ چې د وضعيت په اړه‬
‫خبرې وكړي‪.‬‬
‫‪ .5‬هغه څه چې اورئ تكرار كړئ‪"،‬د هغه څه پر بنسټ چې تاسو يې وايئ تاسې وضعيت‬
‫په دې ډول وينئ‪ ".‬دا ښه الر ده چې تاسې ډاډه شئ او د بلې غاړې پر موخو هم‬
‫پوهېدى شئ‪.‬‬
‫‪ .6‬بلې غاړې ته وواياست چې‪ :‬د نتيجې په توګه مو موخه څه ده او دا هم ورڅخه‬
‫وپوښتئ چې څه غواړئ‪.‬‬
‫‪ .7‬دا سره غوټه كړئ چې د حل الرې لپاره به كار كوئ او د اړتيا په صورت كې به د‬
‫وضعيت د ښه روڼولو لپاره بله غونډه جوړوئ‪.‬‬
‫دكاركوونكومديريت‪:‬‬
‫ستونزې لرونكي خلك هر ځاى پيدا كېږي‪ .‬كېدى شي دوى منفي باف‪ ،‬ځوروونكي او په‬
‫ظاهره نه سمبالېدونكي وي او په هر ځاى كې چې وي خپلو نژدې خلكو ته هم ستونزې‬
‫پيدا كړي‪ .‬كله_ كله داسې ښكاري چې هوسا دي‪ ،‬كه له دغو خلكو څخه ډډه وكړو او يا‬
‫يې ليرې كړو‪ ،‬دا د اوږدې مودې لپاره حل الر نه ده‪ ،‬كه دا زده كړئ چې ددې سړيو چلند‬
‫وارزوئ او په مينه يې واورئ‪ ،‬كوالى شئ هر ستونزې لرونكى كس الرې ته راولئ‪ ،‬ښه‬
‫مديران هېڅكله د مديريت له ستونزمنو موقعيتونو څخه ډډه نه كوي‪.‬‬
‫له تاسو سره د مرستې لپاره الندې اووه ډوله ستونزې لرونكي كسان ليكل كېږي‪ .‬په ټولو‬
‫كې لومړى د هر يوه چلند شرحه كېږي‪ ،‬وروسته اغېزناكې هڅې‪ ،‬چې تاسې يې د حل‬
‫لپاره ارايه كوالى شئ‪.‬‬
‫اووه ډوله ستونزې لرونكي كسان‬
‫‪.1‬يرغـلـګر‪:‬‬
‫چلند‪ :‬دا خلك خپلې نظريې په زوره پرمخ بيايي‪ ،‬له خلكو څخه غواړي چې خبرې يې‬
‫واوري‪ ،‬هغوى وخت او فضا ته اړتيا لري چې خپله تودوخه رابرسېره كړي‪.‬‬
‫ستاسو اقدام‪ :‬دا خلك د كرارۍ په نامه‪ ،‬ټينګ راوبولئ‪ ،‬له هغوى څخه وغواړئ چې‬
‫كښگـېني‪ ،‬وروسته يې خبرې په ځير سره واورئ‪.‬‬
‫دا خلك چې هر وخت ارام وي يو څه منطقي وي او كېدى شي ګټور وړانديزونه هم وكړي‪،‬‬
‫هغه بد چلند چې كېدى شي تاسې يې ولرئ دا دى چې يرغل ته په يرغل ځواب وركړئ‪.‬‬
‫‪ .2‬ځانغوښتونكي‪:‬‬
‫چلند‪ :‬دا خلك هم ځانونه پر نورو تپي‪ .‬خو كېدى شي دوى د يرغلګرو پرخالف موضوع‬
‫پېژندونكى وي‪.‬‬
‫ستاسو اقدام‪ :‬د هغوى پوهې ته رښتينى درناوى وښيئ‪ ،‬خو د هغوى لېوال نه شئ‪ .‬په‬
‫بدل كې د هغه څه په اړه پوښتنې وكړئ چې هغوى پرې پوهېږي او په دې برخه كې‬
‫ورڅخه ګټه اوچته كړئ‪ .‬كه ګټور معلومات وركوي‪ ،‬درناوى يې وكړئ‪ ،‬خو دا هم مه هېروئ‬
‫چې تاسې هم مشر ياست‪.‬‬

‫‪ .3‬برالسي كسان‪:‬‬
‫چلند‪ :‬دا ډله خلك هوايي ګوزارونه كوي او تل له ټوكو او پوزخند څخه د وسلې په توګه كار‬
‫اخلي‪.‬‬
‫ستاسو اقدام‪ :‬له دې خلكو څخه نېغې پوښتنې وكړئ او پوه يې كړئ چې ريشخند نه‬
‫خوښوئ‪ .‬د امكان په صورت كې له مثبتو تقويتونو څخه كار واخلئ‪ ،‬چې هغوى هم ډلې‬
‫ته د غړيتوب اوږه وركړي‪.‬‬
‫‪ .4‬قرباني منونكي كسان‪:‬‬
‫چلند‪ :‬قرباني شوي خلك ټول څيزونه منفي ويني‪ .‬كمزوري‪ ،‬ماتې خوړلي او غالبًا د ټولو‬
‫كسانو او څيزونو په اړه اندېښنه ښيي‪.‬‬
‫ستاسو اقدام‪ :‬له هغوى څخه وغواړئ چې د وضعې د ښه والي لپاره هڅې وكړي‪.‬‬
‫پرېږدئ چې منفي نظرونه وركړي‪ ،‬وروسته يې هريو په منطقي او مثبت ډول وارزوئ‪.‬‬
‫‪ .5‬منفي ګرايه كسان‪:‬‬
‫چلند‪ :‬دا خلك د خپلو ترالس الندې شيانو په اړه معموًال بدبينه دي او په دې عقيده دي‬
‫چې خپل چلندونه يې ښه دي‪.‬‬
‫ستاسو اقدام‪ :‬پرېږدئ چې دا خلك خپلې ټولې منفي وسلې په "غونډه" كې وكاروي‪.‬‬
‫وروسته پرېږدئ چې همكاران يې د حل الرې په اړه خپلې نظريې وړاندې كړي‪ .‬هغوى به‬
‫هڅه وكړي چې منفي ګرايو ته په ډاګه كړي‪ ،‬چې د حل ښې الرې هم شته‪.‬‬
‫‪ .6‬نه موافق كسان‪:‬‬
‫چلند‪ :‬دا خلك د دوستۍ وړ دي‪ ،‬له دوى څخه چې هرڅه وغوښتل شي‪ ،‬د خپلو ټولو‬
‫اړتياوو په ارزښت يې مني‪ .‬دوى تر حد ډېگره تعهد مني او غالبًا ټول خلك نهيلي او ستړي‬
‫كوي‪.‬‬
‫ستاسو اقدام‪ :‬دندې يـې وڅارئ‪ ،‬چې داخلك تر خپل توان بهر كار ونه مني‪.‬‬
‫‪ .7‬غلي خلك‪:‬‬
‫چلند‪ :‬ددې خلكو مديريت تر ټولو ستونزمن دى‪ ،‬په ظاهره يې پر خبرو راوستل ناشوني‬
‫وي‪.‬‬
‫ستاسواقدام‪ :‬له رڼو پوښتنو څخه كار واخلئ‪ ،‬چې ځواب يې يوازې"هو" يا هم "نه" وي‪ .‬د‬
‫ځواب اورېدو په برخه كې له زغمه كار واخلئ‪ ،‬ددې پرځاى چې تاسې يې جملې‬
‫نيمګړې كړئ‪ ،‬مقاومت وكړئ‪ .‬هغوى ته ورسپارل شوي فعاليتونه وڅارئ او داسې دندې‬
‫وركړئ چې په راتلونكو غونډو كې يې د پايلو په اړه ګزارش وركړي‪.‬‬

‫د ستونزو لرونكو خلكو درهبرۍ تمرين‪:‬‬

‫د ستونزو لرونكو خلكو يوه برخه چې تاسې بايد ورسره كار وكړئ‪ ،‬ياده كړئ او پر هغوى‬
‫واكمن چلند اوستونزې بيان كړئ‪.‬‬
‫شخص چلند‬
‫‪_1 -_1‬‬
‫‪_2 _2‬‬
‫‪_3 _3‬‬
‫‪_4 _4‬‬
‫‪_5 _5‬‬
 ‫وروسته د هر ستونزو لرونكي كس ستراتيژۍ وڅېړئ او داسې تګالر ځان ته وټاكئ‪ ،‬چې‬
‫په راتلونكي كې له دې هر يوه شخص سره په كار كې ګټوره وي‪.‬‬
‫‪_1‬‬
‫‪_2‬‬
‫‪_3‬‬
‫‪_4‬‬
‫‪_5‬‬
‫روزنې او مشورې‪:‬‬
‫اغېزناكو مشرانو ته د كاركوونكو د روزنې او مشورې الرې معلومې وي‪ .‬تر دې ارزښتمنه دا‬
‫چې ددې دوو مهارتونو ترمنځ توپير او له هر يوه څخه د كارونې مهال هم پېژني‪ ،‬دا دوه‬
‫مهارتونه كوالى شو په الندې ډول تعريف كړو‪:‬‬
‫مشوره‪ :‬يوه پلويزه پديده ده‪ ،‬چې مدير په هغې كې له كاركوونكو سره مرسته كوي‪ ،‬چې‬
‫پر خپلې كړنالرې اغېزناك مسايل وپېژني او حل يې كړي‪.‬‬
‫روزنه‪ :‬يوه الرښوده پديده ده چې مدير د هغې له الرې كاركوونكو ته زده كړه وركوي او د‬
‫كار له چاپېريال سره يې اشنا كوي‪ ،‬چې كاركوونكي وكړاى شي د خپلو غورو كارونو او‬
‫كړنالرو خنډونه ليرې كړي‪.‬‬
‫په ډېرو ځايونو كې د پالنې او مشورې مهارتونه سره ورته دي‪ .‬كله_كله دا مهارتونه يو له‬
‫بل سره غاړه غړۍ وي‪ ،‬نو چې داسې ده‪ ،‬الندېنۍ څرګندونې په پام كې ولرئ‪.‬‬
‫داڅرګندونې له تاسوسره مرسته كوي چې ددې دوو پديدو توپير وكړ‬

‫د شخصي واك پراختيا‬

‫د وظيفوي پرمختـګ او كورنۍ ترمنځ تعادل رامنځته كول‬

‫ستاسو يوازېنى ستونزمن كار د ځانګړي ژوند او دندې ترمنځ د توازن رامنځته كول دي‪.‬‬
‫تاسو د رښتيني بري د السته راوړلو لپاره غواړئ ددې دوو ترمنځ د ارامۍ بهير واكمن كړئ‬
‫اودا كار د فردي ځواك پراختيا ته اړتيا لري‪ .‬د كورنۍ او دندې ناانډولي كوالى شي ډېر ښه‬
‫مشر هم په خطر كې واچوي‪ .‬كه غواړئ د لوړو او ځواكمنو كسانو له لومو څخه ليرې‬
‫واوسئ‪ ،‬نو بايد زده كړئ چې كورني پروګرامونه د مديريتي ربړو په توګه ومنئ‪ ،‬نه د‬
‫شخصي ستونزو په توګه‪.‬‬
‫د اړتيا پر مهال د كور لپاره خدمتګار وټاكئ‪.‬‬
‫دا واقعيت‪ ‬ومنئ چې ډېر واړه څيزونه نه ترسره كېدونكي دي‪.‬‬
‫دا زده كړئ چې كمال خوښوونكى‪ ‬ونه اوسئ‪ ،‬ځكه دا ډېره هوسايي رامنځته كوي‪.‬‬
‫په ځان كې شوخ طبعي ځواكمنه‪ ‬كړئ‪.‬‬
‫د شخصي ځواك ايجادول پر نفس اعتماد ته اړتيا لري‪ ،‬بايد اعتقاد ولرئ‪ ،‬هرڅه چې‬
‫غواړئ كوالى شئ تعقيب يې كړئ او ددې توان هم لرئ چې په خپل چلند كې خپلو‬
‫هدفونو ته ورسېږئ‪.‬‬
‫يوه ځواكمنه مېرمن نور خلك هم ځواكمنوي او داسې چاپېريال جوړوي‪ ،‬چې خپلې نظريې‬
‫ووايي‪ .‬هغه كس چې شخصًا ځواكمن وي‪ ،‬تر خپل واك الندې خلك هڅوي چې هدفونه‬
‫جوړ كړي‪ .‬خپلې نظريې په څرګند ډول ووايي او د خپلو كارونو لپاره ارزښتمن مرستياالن‬
‫وي‪ ،‬كاركوونكي يې احساسوي چې د هغوى پلوي او قدر كېږي‪.‬‬
‫شخصي ځواك‪ :‬د واك په پراختيا‪ ،‬په الس كې درلودلو‪ ،‬پرنفس اعتماد‪ ،‬مثبت انځور او‬
‫مشخصو ارتباطي عادتونو سره پراختيا مومي‪ .‬دا ټول صفتونه الندې سره شنو‪:‬‬
‫‪ _1‬واك‪:‬‬
 ‫پر نفس اعتماد او پرخپلو مهارتونو او ځواكونو ډاډ ته واك ويالى شو‪ .‬واك د "زه كوالى شم‬
‫ترسره يې كړم"؛ " زه د برياليتوب وړ يم"‪ .‬له اندود سره پيلېږي‪ .‬لكه څنـګه چې تاسې له‬
‫خپلو حقوقو څخه دفاع كوئ او هغه څه ته چې اړتيا لرئ او غواړئ يـې‪ ،‬له ځان او نورو‬
‫سره مو د مرستې هيله پياوړې كېږي‪ .‬ددې اندود وړانګه مو شاو خوا خپرېږي‪ .‬هغه انځور‬
‫چې د كښته پورته خوځي او خلك ورته السونه د بري په عالمه اوچتوي‪ .‬نارينه انځور دى‪،‬‬
‫‪‬رينګ خو ښځې بايد خپل استعداد او دنده بدنامه نه كړي؛ هغوى بايد په هغه ځواك‬
‫سره چې په واك كې يې لري‪ ،‬د هوسايۍ احساس ولري‪.‬‬
‫‪ _2‬پر نفس اعتماد‪ :‬يو پرانيستونكى مهارت‪:‬‬
‫دا به ډېره ښه واى كه تاسو كوالى شول تصميم ونيسئ‪ ،‬د " پر نفس اعتماد" واټ ته‬
‫ننوزئ او له بېالرۍ پرته په كې ژوند وكړئ‪ .‬مشرانې مېرمنې بايد دا الر‪ ،‬د نفسي اعتماد‬
‫په زده كولو سره ووهي‪ .‬رښتينى ژوند له ماتې او پيچومو څخه ډك دى او هېڅوك په يوه‬
‫وضعيت كې نه پاتېږي‪ .‬موږ له دې درېيو سبكونو څخه كار اخلو‪ ،‬ښه زېرى دا دى چې‬
‫كوالى شو زده كړو چې‪ :‬ډېر وخت پر خپل نفس اعتماد ولرو‪.‬‬
‫الف‪ :‬پر نفس له اعتماد پرته چلند انفعالي او غيرمستقيم دى‪ .‬دا چلند كمبيني‬
‫زېږوي‪ .‬پر نفس اعتماد نه لرونكى كس نفس ته اجازه وركوي چې‬
‫غوښتنې‪ ،‬اړتياوې او د نورو حقوق تر دوى ارزښتمن وي‪ .‬پر نفس نه اعتماد د "برد وباخت"‬
‫له موقعيت سره مرسته كوي‪ .‬څوك چې پر نفس اعتماد ونه لري‪ .‬لوبه بايلي او نورو ته دا‬
‫وخت وركوي چې بريمن شي‪( ،‬يا په ډېر ښه حالت كې له پامه وغوځول شي)‪ .‬ددې كار‬
‫غزېدل له قربانۍ سره مرسته كوي‪ ،‬نه له بري سره‪.‬‬
‫ب‪ :‬تريخ چلند‪ :‬دا ډېر پېچلى دى‪ .‬دا چلند كېدى شي انفعالي‪ ،‬فعال‪ ،‬رښتينى يا‬
‫نارښتينى وي‪ ،‬خو بيا هم بې ادبانه او د برترۍ اغېز اچوي‪.‬‬
‫د سړي زړورتيا‪ ،‬غوښتنې او حق تر نورو لوړوي‪ ،‬په دې چلند سره سړى هڅه كوي ځان‬
‫داسې مخكې كړي‪ ،‬چې نور خلك د ټاكنې حق ونه لري‪ .‬دا چلند ناسم دى‪ ،‬ځكه د نورو‬
‫خلكو حقوق تر پښو الندې كېږي‪ ،‬هغه خلك چې دا چلند كوي‪ ،‬كېدى شي نور خلك بايللو‬
‫ته اړ كړي او دوى بريمن شي‪ .‬خو په دې كار سره ځان انتقام اخيستنې ته برابروي‪،‬‬
‫هېڅوك دا ډول زورور سړى نه خوښوي‪.‬‬
‫ج‪ _:‬پر نفس د اعتماد چلند‪ :‬فعال‪ ،‬نېغ او رښتينى دى‪ .‬دا چلند د خلكو او ځان پر درناوي‬
‫اغېز ښندي‪ ،‬پر نفس په اعتماد لرلو سره موږ خپلې غوښتنې او حقوق د نورو خلكو مخې‬
‫ته ږدو او د (بري _ بري) نتيجې ته هڅه كوو‪ .‬پر نفس اعتماد لرونكي كسان د‬
‫نفوذساتنې‪ ،‬غوږ نيونې او مذاكرو له الرې بريالي كېږي‪ ،‬چې نور خلك همكارۍ ته لېوال‬
‫كړي‪ ،‬له انتقام اخيستنې پرته داسې چلند د بري المل ګرځي او رښتيني اړيكي پياوړي‬
‫كوي‪.‬‬
‫دلته به په نفسي اعتماد سره د رهبريزو كارونو د لوړاوي‪ ،‬څو الرښوونې ولولئ‪:‬‬
‫ځان ته وخت وټاكئ او پر ځان ټينګار وكړئ چې غوښتنې مو ليرې شي‪ ،‬دا كار‪ ‬له تاسو‬
‫سره مرسته كوي چې پر نفس روغ درناوى پيدا كړئ‪.‬‬
‫كله چې مرستې ته اړتيا‪ ‬پيدا كوئ‪ ،‬نو مرسته وغواړئ‪ .‬د ډلې غړي شئ او پرېږدئ‬
‫چې نور خلك پوه شي تاسو په خال كې كار نه كوئ‪.‬‬
‫د ګناه له احساس پرته "نه" ووايئ‪.‬‬
‫خپل احساسات په جوت ډول‪ ‬بيان ْكړئ‪ ،‬دا كار ستاسو لوړ شخصيت نندارې ته وړاندې‬
‫كوي‪.‬‬
‫د ودې د يوې الرې په‪ ‬توګه له نورو مرسته وغواړئ‪ ،‬دا كار مو بل بدلون ته ځواكمنوي‪.‬‬
‫هغه څه چې غواړئ‪ ‬او اړتيا ورته لرئ‪ ،‬وغواړئ‪ ،‬پر خپلو هدفونو متمركز واوسئ‪ ،‬چې نور‬
‫خلك مو ژمنې او هڅې وويني‪.‬‬
‫د بري په هڅه كې واوسئ‪.‬‬
 ‫‪ _:3‬په واك كې لرل‪:‬‬
‫تاسو به هم دا متل ( په وړ وخت او وړ ځاى كې اوسېدل) اورېدلى وي‪ .‬دا رښتيا ده او‬
‫اغېزناك مشران پوهېږي چې څنګه يـې رامنځته كړي‪ .‬خلك له هغو كسانو سره معاملې‬
‫كوي چې پېژني يـې‪ ،‬ځواكمنې مېرمنې ماهرې شبكه جوړوونكې دي‪ ،‬كه د ډلې د غړي‬
‫په توګه ځانونه ځواكمن كړئ‪ ،‬د ډېرو خلكو پام به در واوړي‪ .‬ښه شبكه جوړوونكي هم‬
‫ځان ته د خلكو ارزښتمنې ډلې جوړوي‪ ،‬چې كوالى شي له هغوى څخه اطالعات او مالتړ‬
‫ترالسه كړي‪.‬‬

‫تاسې تر خپل اټكل زيات اړيكي لرئ‪ .‬ځان د يوه څرخېدونكې پره لرونكي توپ په بڼه تصور‬
‫كړئ‪ ،‬چې په ارتباطي پرو محاصره شوى دى‪ .‬ټول هغه كسان چې پېژنئ او هغه‬
‫سازمانونه چې تاسو په هغو پورې اړه لرئ الندېني شكل كې هغه څه چې ګورئ‬
‫فهرست كړئ‪ ،‬بايد ټول هغه كسان او سازمانونه ياد كړئ چې كوالى شي له تاسو سره‬
‫ستاسو په هدفونو كې مرسته وكړي‪ ،‬تصميم ونيسئ چې د فهرست له كسانو څخه‬
‫هره اوونۍ لږ تر لږه له درېيو كسانو سره اړيكي ونيسئ‪ ،‬چې اړيكي مو خوندي شي‪.‬‬

‫په الس كې لرل دا مانا لري چې تاسې خپل ځان پر خپلې نړۍ‪ ،‬خپل سازمان‪ ،‬مذهبي‬
‫واحد‪ ،‬صنعت‪ ،‬مسلكي يا ټولنيزې ډلې وپېژنئ‪ .‬چمتو شئ چې ليكنې وكړئ‪ ،‬له كمپنيو‬
‫سره يو شئ او د بري لپاره له شبكو سره مله شئ‪.‬‬
‫د خپلي‪ ‬صنعتي ټولنې غړي شئ‪.‬‬
‫په خپلې دندې پورې له اړوندو مجلو سره ګډون وكړئ‪.‬‬
‫د‪ ‬خپلې سيمې د سوداګريزو سازمانونو لكه سوداګريزو اتاقونو غړي شئ‪.‬‬
‫ورځپاڼو او‪ ‬مجلو ته ليكنې وكړئ‪.‬‬
‫هغه نورې الرې هم چې ستاسو تر پام درځي پرې زياتې‪ ‬كړئ‪.‬‬
‫‪ _:4‬ذهني انځور‪:‬‬
‫تاسې خپل واك د خپل ذهني انځور له الرې انتقالوئ‪ ،‬اغېزناك رهبران خپل واك څرګندوي‪،‬‬
‫ايا تاسې يـې هم د يوه ځواكمن مشر انځور طرحه كوئ؟ غږ مو غښتلى دى او كه د يوه‬
‫ماشوم غږ ته ورته دى؟‪ّ ،‬ايا خبري مو له كنځلو سره ملې دي او كه د " او‪ ،‬او‪ ،‬او" په ويلو‬
‫سره پر تورو او كليمو شك كوئ؟ كه كار مو په ټليفون پورې اړه پيدا كوي‪ ،‬نو خپل غږ (د‬
‫هغه چا په اجازه چې ورسره خبرې كوئ) ثبت كړئ‪ ،‬چې د خپل غږ له څرنګوالي سره‬
‫اشنا شئ‪ .‬كله چې له چا سره خبرې كوئ‪ ،‬نو د كتو نېغ اړيكي وساتئ‪ ،‬هېڅكله دا‬
‫هـڅه مه كوئ چې د لومړي كتو اغېز له منځه يوسئ‪ .‬ځكه لومړنيو كتنو ته د غوره ذهني‬
‫انځور ټاكنه ډېر ارزښت لري‪.‬‬
‫"مالكوم فوربس" ويلي دي‪ ":‬لوړ ودرېږئ‪ ،‬نېغ درېدل او لوړ درېدل يو دروني حالت دى‪ ،‬له‬
‫لوړ قد سره هېڅ اړيكي نه لري‪ ،‬هېڅ مصرف نه لري‪ ،‬خو د خوښۍ المل ګرځي"‪.‬‬
‫‪ _:5‬د مشخصو اړيكو عادتونه‪:‬‬
‫ًا‬
‫د خبرو پر وخت د خپلو خبرو ډول او خپل چلند ته پاملرنه وكړئ‪ ،‬غالب له خبرو پرته ډېرې‬
‫نورې عالمې هم تر كليمو او تورو ډېرې خبرې كوي‪ ،‬هڅه وْكړئ بدن مو له هغې موضوع‬
‫پرته نورې خبرې ونه كړي‪ ،‬چې تاسې يـې په خوله واياست‪.‬‬
‫الندېني غوره عاتونه ښه تمرين كړئ‪ ،‬چې ستاسو دويم طبيعت شي‪.‬‬
‫د خلكو سترګو ته وګورئ‪.‬‬
‫د‪ ‬څېرې حالت مو له خپل پام سره برابر كړئ‪.‬‬
‫نېغ ودرېږئ او په غوڅ ډول خبرې‪ ‬وكړئ‪.‬‬
‫له بدني خوځونو څخه يوازې د خپل پام ټكي په روښانولو كې ګټه واخلئ‪.‬‬
‫د واك دا يو څو تمرينونه هم وْكړئ او تر هغه مهاله به منل شوې مشره نه شئ‪ ،‬چې‬
 ‫خپل وړاندې كېدونكي ذهني انځور لپاره په جوت او نېغ ډول ليكني (تحريري)‪ ،‬ګړني‬
‫(شفاهي) او اورېدو اړيكي زده نه كړئ‪ .‬ټول څيزونه د اړيكو يو ډول دى‪.‬‬

‫لنډيز _ ډلبندي‬

‫مشر ( رهبر)‪:‬‬
‫خپل هدفونه روښان او ترالسه كېدونكي ساتي‪.‬‬
‫‪ ‬د دندو ترمنځ يو تعادل ساتي‪ ،‬چې له زيانرسوونكو رواني فشارونو څخه خالصون‬
‫ومومي‪.‬‬
‫د برياليتوب لپاره په پوره ځواك يوه غوڅه پرېكړه كوي‪.‬‬
‫خپل چلند‪ ‬ارزوي‪ ،‬چې له ښه والي څخه يـې ډاډه شي‪.‬‬
‫د اړتيا پر وخت خپل پروګرامونه بدلوي‪ ‬او يا بيا كتنه ورباندې كوي‪.‬‬
‫د هدفونو ترالسه كول جوتوي‪.‬‬
‫د ماتې او زده‪ ‬كړې توپيرونه پېژني‪.‬‬
‫اوچت باور لري او هغه ته كار كوي‪.‬‬
‫بوختياوې او‪ ‬مصروفيتونه لري‪.‬‬
‫د رهبرۍ د ښځتابه ګگـټې‪:‬‬
‫څـگرنـګگه چې تاسې شخصي قدرت روزئ‪ ،‬نو ورپسې هممسلكي او وظيفوي ځواك هم‬
‫راځي‪ ،‬تاسې ځان او نورو مسلكو ته د (بري _ بري) موقعيت ايجادوئ‪ .‬چاپېريال ته د خپل‬
‫ځواك په منلو‪ ،‬تاسې هغه ځواكمن كس جوړېدى شئ‪ ،‬چې هيله يـې لرئ‪.‬‬
‫ژوند مو په زړه پورى او راضي كوونكى تېرېږي‪ ،‬ځكه د ودې لپاره به وخت لرئ‪ ،‬تاسې‬
‫داسي شيان لكه‪ :‬سفر‪ ،‬په زړه پورې خونې او سيمينارونه تجربه كوئ او وينئ يې‪ .‬په‬
‫دې توګه ستاسو د ليد زاويه په هره برخه كې پراخېږي‪.‬‬
‫نور په زړه پوري خلك‪ ،‬ډېر مسئوليتونه او خبرتياوې هم وينئ‪ ،‬نور خلك به ډېره اړتيا درته‬
‫لري‪ ،‬په عملي ډول ټول سازمانونه داسې مېرمنې لټوي چې د رهبرۍ لپاره ځواك ولري‪.‬‬
‫ښځينه رهبرانې ډېر لګښت ته اړتيا لري او له ډېرې ازادۍ څخه برخمنې دي‪.‬‬
‫ستاسو نفس ته درناوى‪ ‬زياتېږي‪.‬‬
‫ستاسو د دندې وخت ډېرېږي‪.‬‬
‫له ځواك سره د راحتۍ ډېر احساس‪ ‬كوئ‪.‬‬
‫دا ټول هغه دليلونه دي چې تاسې ښه ښځينه رهبره شئ دا مسئله په تاسو پورې اړه‬
‫لري‪.‬‬
‫مسلكي پرمختـګ _ لنډيز‪:‬‬
‫هغه پوښتنې‪ ،‬چې وړاندې مو په صداقت سره ځواب كړې‪ ،‬تاسو ته دا الرښوونه كوي‪ ،‬له‬
‫دې كتاب څخه زده كړي شيان وكاروئ‪ ،‬خپل ځوابونه به په مشخصو فاصلو كې په لنډه‬
‫توګه بيان كړئ‪:‬‬
‫‪ .1‬ستاسو د مسلكي پرمختـګ هدفونه كوم دي؟‬
‫‪ .2‬په دې وروستيو كې مو كوم نوي مهارتونه زده كړي‪ ،‬چې هدفونو ته د رسېدو په برخه‬
‫كې ستاسو مرسته كوي؟‬
‫‪ .3‬خپلې مسلكي لوړتيا ته مو كومې زده كړې ليدلې دي؟‬
‫‪ .4‬د سږ كال د زده كړې لپاره مو څه پالن جوړ كړى دى؟‬
‫‪ .5‬په دې تېرو څو مياشتو كې مو د خپل كار په اړه كومې مسلكي ليكنې لوستې دي؟‬
‫‪ .6‬اوس په كوم سازمان يا شبكې پورې اړه لرئ؟‬
‫‪ .7‬د راتلونكي په اړه مو د مسلكي پرمختـګ پروګرام څه دى؟‬
‫‪ . 8‬څنـګه هوډ لرئ‪ ،‬هغه څه چې مو له دې كتاب څخه زده كړل‪ ،‬د رهبريزو مهارتونو په اړه‬
‫يـې څنـګه ارزوئ؟‬