Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 47

aRmosavleTi da dasavleTi _ kulturaTa dialogi

East and West. Dialogue between the Cultures


t. 7 / vol. 7

Jak mariteni
filosofosi qalaqSi

Tengiz iremaZe
filosofia da msoflsibrZne
aRmosavleTi da dasavleTi _ kulturaTa dialogi
East and West. Dialogue between the Cultures
t. 7 / vol. 7

axali saqarTvelos universiteti


kavkasiuri filosofiisa da Teologiis
samecniero-kvleviTi arqivi

New Georgian University


Archive of Caucasian Philosophy and Theology

redaqtor-gamomcemlebi
Editors

Tengiz iremaZe • Tengiz Iremadze


helmut Snaideri • Helmut Schneider
aRmosavleTi da dasavleTi _ kulturaTa dialogi
East and West. Dialogue between the Cultures
t. 7 / vol. 7

Jak mariteni

filosofosi qalaqSi

Jacques Maritain

A PHILOSOPHER IN THE CITY

Tengiz iremaZe

filosofia da msoflsibrZne

Tengiz Iremadze

PHILOSOPHY AND WORLDLY WISDOM

Tbilisi 2018 Tbilisi


UDC (uak) 008.1(4:5)
i _ 765
I _ 84

recenzentebi:
profesori, doqtori dodo labuCiZe
profesori, doqtori lali zaqaraZe

Reviewers:
Prof. Dr. Dodo Labuchidze
Prof. Dr. Lali Zakaradze

ydis dizaini da dakabadoneba: giorgi bagrationi


Cover design and Layout: Giorgi Bagrationi

pirveli gamocema, 2018


First Edition, 2018

© Tengiz iremaZe, helmut Snaideri, 2018


© Tengiz Iremadze, Helmut Schneider, 2018

gamomcemloba „nekeri“, 2018


Publishing House “Nekeri”, 2018

ISBN 978-9941-479-10-6
ISSN 2298-0407
sarCevi

Jak mariteni
filosofosi qalaqSi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Targmna nikoloz kopaleiSvilma

Tengiz iremaZe
filosofia da msoflsibrZne.. . . . . . . . . . . . . . . 25

reziumeebi inglisur enaze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

bibliografiuli SeniSvna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

saxelTa saZiebeli. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

-5-
CONTENTS

Jacques Maritain
A Philosopher in the City. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Translated by Nikoloz Kopaleishvili

Tengiz Iremadze
Philosophy and Worldly Wisdom.. . . . . . . . . . . . 25

Abstracts. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Bibliographical References. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Index. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

-6-
Jak mariteni

filosofosi qalaqSi

1. filosofosis Zalaufleba

filosofosi sibrZnis maZiebeli adamia­


nia. kacma rom Tqvas, sibrZne sulac ar gax-
lavT friad `moTxovnadi saqoneli~, arc misi
zeWarbi warmoebis moTxovnileba yofila
odesme. Tumca, swored filosofosisTvis
saintereso sakiTxis iSviaTobis kvalobaze,
mZlavrobs Semdegi mosazreba: sazogadoeba
uciloblad saWiroebs filosofoss.
marTlac, Znelia imis Tqma, Tu vin aris
filosofosi; aseTi pativsacemi abstraq-
cia mxolod Cvens gonebaSia. filosofosi
bevria, magram, rogorc ki filosofosobas
mohyvebian, aSkara xdeba: an ar eTanxmebian
erTmaneTs, an ise iqcevian, viTom arafers,
filosofiis sawyisebsac ki ar eTanxmebian
da TiToeuli maTgani sakuTari gziT svlas
amjobinebs; eWvqveS ayeneben yvela im sagans,
romelTa mimarTac saerTo Tanxmoba arse-
bobs, ris gamoc maTi pasuxebi urTierTsawi-
naaRmdegoa. marTlac, ras unda movelodeT
-7-
maTgan sazogadoebis keTildReobis Tval-
sazrisiT?
aseve, davZen imasac, rom filosofosis
sidiade da misi filosofiis WeSmariteba
erTmaneTisgan damoukidebeli ori sxvadasxva
Rirebulebaa. SesaZloa, didi filosofose-
bic cdebodnen. istorikosebi `Tanamedrove
samyaros mamebad~ aRiareben or moazrovnes,
romelTagan erTi, kerZod, Jan Jak ruso,
didi meocnebe, Tumca susti filosofosi
gaxldaT, meore ki, kerZod, hegeli, arcTu
didi meocnebe, magram didi filosofosi.
Tumca ara rusom, aramed swored hegelma
CaiTria Tanamedrove samyaro bevrad ufro
mniSvnelovan da savalalo cdomilebebSi.
rodesac sakiTxi exeba sikeTesa da
borotebas, sul mcire, swored aRniSnuli
viTareba warmoaCens filosofosTa gavlena-
sa da mniSvnelobas (Tu mexsiereba ar mRa-
latobs, swored imaves ambobda ezope enis,
adamianis sxeulis am Cinebuli organos, Ses-
axeb). Tuki cudi filosofosi sazogadoebis
wylulia, maSin raoden kurTxeuli SeiZle-
ba iyos kargi filosofia sazogadoebisT-
vis! garda amisa, nu daviviwyebT Semdegsac:
istoriis winaSe muxlis mosayrelad, hege-
-8-
li, Tanamedrove samyaros mama, adamianis
pirovnebis upiratesobasa da RmerTis tran-
scendenturobas Tu uaryofda, samagierod,
netari avgustinea mama dasavleTis qristian-
uli civilizaciisa, Tanamedrove samyaro ki
(mTeli misi sifrTxilisa da cdomilebebis
miuxedavad) kvlavindeburad xsenebuli civi-
lizaciis Tanamonawilea.
sakiTxis Sesaxeb ufro marTebulad rom
vimsjeloT, davZen: qalaqs ar ZaluZs real-
uri arseboba filosofosTa gareSe. yovel
istoriul epoqaSi filosofosTa naazrevi,
cdomilebaTa SemTxvevaSic ki, sulier si-
maRleTa da siRrmiseul dinebaTa sarkis ms-
gavsad, uCinrad airekleba adamianis gonebaSi
(filosofosTa sidiadis kvalobaze, xsenebu-
li sarkis naTebac ufro TvalismomWreli
da mZlavria). erTi sityviT, aseTi sarkee-
bi aucilebelia CvenTvis, moazrovne arse-
bebisaTvis. aRniSnulis gaTvaliswinebiT,
adamianTa sazogadoebas ujobs hegelianur
cdomilebebSi hegelisave meSveobiT da ara
mis gareSe gaerkves; winaaRmdeg SemTxvevaSi,
sazogadoebaSi isini gavrceldeba anonimuri
da amoucnobi saxiT, da ara rogorc konk-
retuli, marTlac, hegelianuri cdomile-
-9-
bebi. cdomilebaSi myofi didi filosofosi
hgavs rifebze mdgar Suquras, mezRvaurebs
rom miuTiTebs: Cemgan Sors icureTo; sa-
Sualebas aZlevs adamianebs (sul mcire, mis-
iT armoxiblulT) warmoaCinon is Secdomebi,
romlebic maT awuxebs, gaacnobieron isini
da SeebrZolon maT. swored esaa mTavari
moTxovna sazogadoebisa, romelic ara mxo­
lod cocxal arsebaTa erToba, aramed Ta-
visufal da inteleqtualur pirovnebaTa
sazogadoebaa.
umaRlesi da yvela sagnis warmmarTve-
li WeSmaritebis ZiebaSi uimedod dayo-
fili filosofosebi, far-xmals ar yrian
da daJinebiT eZieben WeSmaritebas. amgvari
Ziebis aucileblobas cxadyofs is winaaRm-
degobebic, gamudmebiT rom warmoiqmnebian
xolme da rac sulac ar mowmobs filosofos-
Ta Ziebis obieqtis ganuxorcielebelobas an
miuRwevelobas. piriqiT, yovelive aRniSnu-
lia imis dasturi, rom aseTi sagani metad
rTuli, gadamwyveti mniSvnelobis mqonea. da
mainc, xom ar aris is erTaderTi sirTule?
platonis TqmiT, mSvenieri sagnebi rTulia,
magram natif safrTxeebs ar unda gaveqceT.
adamianTa modgma aRmoCndeboda safrTxeSi
- 10 -
da maleve daeufleboda sasowarkveTileba,
Tuki igi inteleqtisa da gonebis natif sa-
frTxeebs ganerideboda. garda amisa, isic
unda iTqvas, rom im dauZlevel winaaRmde-
gobebTan mimarTebiT sxvadasxva jgufebad
dayofili filosofosebisTvis mravali sa-
gani sadavo da Zalze gamartivebulia yvel-
asTvis momabezrebeli zogadi debulebebiT,
arada aseTi winaaRmdegobebi, marTlac, re-
aluria. axali mecnieruli Teoria mTlianad
cvlis Tavad sakiTxTa dasmis wess. mecniere-
bisagan gansxvavebiT, filosofiisTvis niSan-
doblivi bevrad ufro Zveli memkvidreobi-
Tobis gamo, filosofiuri problemebi, ama
Tu im saxiT, mudam igive rCeba; metic, fi-
losofiuri memkvidreobis mudmiv SenaZenad
qceuli erTxel aRmoCenili fundamenturi
filosofiuri ideebi sxvadasxva, zogjer
ki sapirispiro saxiTac gamoiyeneba, magram
mainc ganagrZoben arsebobas. dabolos, fi-
losofosebi imitom kamaToben ase cxared,
rom TiToeuls, vinc wvda WeSmaritebas,
umeteswilad ise moWra Tvali, rom Tvalis
Cini daubnela da misi sworad konceptuali-
zeba ver SeZlo, xolo sxvebma ki WeSmariteba
sakuTari perspeqtividan gaacnobieres.
- 11 -
2. ras emsaxureba filosofia?

ase mivediT mTavar SekiTxvamde: ras em-


saxureba filosofia? TavisTavad, filo-
sofia utilitarul sferoze aRmatebulia,
ris gamoc xalxi udavod saWiroebs filo-
sofias, romelic aiZulebs mas gaixsenos im
sagnebis uzenaesi Rirebuleba, mizans da ara
saSualebebs rom miemarTeba. xalxi mxolod
purs, vitaminebsa da teqnikur aRmoCenebs
rodi jerdeba. adamianebs zedrouli da Ta-
visTavad Semecnebis Rirsi Rirebulebebi da
realobebi asuldgmuleben! is uCinari sa-
novage asazrdoebs, maT suls Zalmosilebas
rom hmatebs da aiZulebs kargad Caufiqrd-
nen ara mxolod arsebobisaTvis saWiro ama
Tu im saSualebebs, aramed Tavad arsebobis,
tanjvisa da imedis sazriss.
filosofosis yofna qalaqad azrovnebis
maRal doneze metyvelebs. imavdroulad,
adamianis maradiul Rirebulebebs warmoa-
Cens, agulianebs wminda, dauinteresebeli
Semecnebisadmi, im safuZvelmdebare realo-
baTa wvdomisken, sagnis, goniTi sulis, Ta-
vad adamianis raobas, RmerTs _ uzenaes da
yovelive imisgan damoukidebel arsebas rom
- 12 -
exeba (Tu risi gakeTeba, warmoeba an Seqmna
SegviZlia da razec Cveni praqtikuli saqmi-
anobaa damokidebuli); radgan, vidre moq-
medebas daviwyebdeT, vazrovnebT, Cveni az-
rovnebis arealis SemosazRvra ki arafers
ZaluZs; Cveni praqtikuli gadawyvetilebebi
damokidebulia Cvensave mimarTebaze im sas-
ruli raodenobis kiTxvebisadmi, adamianis
azrovnebam rom SeiZleba dasvas. da, rogorc
zemoT aRvniSne, ai, ratom aqvT arapraqtiku-
li gamoyenebisa da moxmarebisTvis gankuT-
vnil filosofiur sistemebs esoden didi
zegavlena kacobriobis istoriaze!
dialeqtikuri materializmis momxreTa
gancxadebiT, filosofiis amocana ara sam-
yaros Wvreta, aramed misi cvlilebaa; arsebi­
Tad, sworedac rom filosofia iqceva praq-
sisad, moqmedebis instrumentad, sagnebze
Zalauflebad. aseT SemTxvevaSi, saqme gvaqvs
mxolod cnobierebisa da Zalauflebis Zveli
magiuri aRrevis dabrunebasa da azrovnebis
funqciis srul gaugebrobasTan. arsebiT-
ad, filosofia aris WeSmaritebis wvdomaze
orientirebuli dauinteresebeli saqmiano-
ba, Tavisken rom gezideba, da ara raRac sa-
gnebis dasaufleblad gamiznuli utilita-
- 13 -
ruli aqtivoba. aqedan gamomdinare, swored
amitom vsaWiroebT filosofias, da Tuki es
ukanaskneli erT-erTi im ZalTagania, isto-
riis msvlelobasa da samyaroSi mimdinare
gardaqmnebs rom ganapirobebs, es marTlac
asea: filosofia, Tavisi dasabamieri raobiT
yofierebaSi metafizikuri SeRwevis saxiT
rom moiazreba, uaRresad did yuradRebas
iCens imis gamomzeurebisa da ganWvretisTvis,
Tu ra aris WeSmariteba samyaroSi mimdinare
xdomilebebisgan damoukidebeli mniSvne-
lobis mqone garkveul sferoebSi. ase rom,
swored aRniSnulidan gamomdinare moaxdina
filosofiam arsebiTi zegavlena samyaroze.
Cemi azriT, dResdReobiT, ori ram _
WeSmariteba da Tavisufleba _ sZens gansa-
kuTrebul mniSvnelobas filosofosis moR-
vaweobas qalaqad.
Tanamedrove sazogadoebebs gansakuTre-
bul safrTxes swored WeSmaritebis grZnobis
Sesusteba uqadis. garemomcveli pirobebi-
sadmi Sewyoba-Seguebis mizniT, erTi mxriv,
adamianebs Cvevad eqcaT kiTxvebisa da pasux-
ebis principis Tanaxmad azrovneba; meore mx-
riv, politikuri reklamebiTa da propagan-
dis meSveobiT marjved gamoyenebuli enis
- 14 -
gamoisobiT Tavgzaabneul adamianebs yovelg-
vari interesi dahkargviaT WeSmaritebisadmi;
maTTvis mniSvnelovani mxolod praqtikuli
Sedegebi an faqtebisa da cifrebis wmindad
materialuri wvdomaRa qceula _ realurad
wvdomad WeSmaritebasTan yovelgvari Sinagani
kavSiris gareSe. filosofosi, romelic Tavs
uZRvnis sakuTriv gonebaWvretiT saqmianobas,
Tavisi yuradRebis miRma tovebs adamianebis,
socialuri jgufebisa Tu saxelmwifos in-
teresebs da sazogadoebas WeSmaritebis abso-
lutur da uryev bunebas Seaxsenebs.
Tavisuflebaze saubriT, filosofosi
sazogadoebas Seaxsenebs: azrovnebis saqmi-
anobis piroba aris Tavisufleba, romelic
Tavad sazogadoebis saerTo keTildReobis
moTxovnaa, radgan, rogorc ki Sinagan rwme-
nad qceuli SiSi adamianis gonebis erTgvar
niSan-maxasiaTeblad iqceva, sazogadoebac
maSinve iSleba. ase rom, Tundac cdomilebis
tyveqmnili filosofosi, sul mcire, Tavisu-
flad akritikebs imas, razec arian mijaWvu-
li misi Tanamedroveni. filosofiisTvis
Sinaganad niSandoblivi amgvari kritikuli
moRvaweobis Cinebuli nimuSi kacobriobas
sokratem misca. qalaqis mkvidrTa mxridan
- 15 -
mis mimarT friad specifikuri formiT ga-
moxatuli madlierebis miuxedavad, sokrate
rCeba qalaqad mkvidri filosofosis ubad-
lo nimuSad. napoleons, arcTu usafuZvlod,
ideologebi sZulda, zogadi wesis morCil
diqtatorebsac ar aqvT filosofosTa atana.

3. moralis filosofia

Tavdapirvelad, visaubre gonebaWvreti-


Ti anu Teoriuli filosofiis Sesaxeb, rom-
lis mTavari ganStoebac metafizikaa. Tumca,
sokrates saxeli migviZRveba sxva, kerZod,
moraluri anu praqtikuli filosofiisken.
aseT SemTxvevaSi, sazogadoebaSi yvelaze
metad da uSualo saxiT filosofiis, jansa-
Ri filosofiis saWiroeba warmoCindeba.
sakmaod xSir SemTxvevaSi gviwevs imis da-
dastureba, rom mecniereba sul ufro metad
gvaiaraRebs mZlavri, Zalze gasaocari sa-
SualebebiT, romlebic SesaZloa iqnes gamoy-
enebuli rogorc kacobriobis sasikeTod, ise
sazianod; aRniSnuli ki maTi gamoyenebis mi-
zanTa raobazea damokidebuli. magram adami-
anTa cxovrebis WeSmariti, namdvili miznebis
- 16 -
gansazRvris prerogativa ganekuTvneba ara
mecnierebis sferos, aramed, umal, sibrZnes,
anu, sxva sityvebiT rom vTqvaT, es filo-
sofiis saqmea! Tumca, marTali rom iTqvas,
aRniSnuli ara martooden filosofiuri si-
brZnis, aramed RvTiuri niWidan momdinare
sibrZnis valicaa. aseTi TvalTaxedviT, qa-
laqi filosofosebis, kidev ufro metad ki
wmindanebis saWiroebas ganicdis.
meore mxriv, adamianis Sesaxeb mecniere-
bebi (fsiqologia, sociologia, eTnologia)
uamrav, sul ufro mzard masalas gvawvdian
calkeul adamianTa da koleqtivTa qcevis
Sesaxeb, iseve, rogorc sicocxlis arsebiTi
komponentebisa da sakacobrio civilizaci-
is Sesaxeb. yovelive es Zalze exmareba Cvens
Zalisxmevas adamianis samyaroSi SesaRwev-
ad. Tumca, esoden zRva masala da uricxvi
faqtobrivi monacemebi (marTebuli inter-
pretaciis gareSe) iqneboda fuWi da araf-
ris momcemi, Tu ar mogvecemoda adamianis
raobis wvdomis saSualeba; is ki, Tu ra aris
adamiani _ amis interpretacia sworedac rom
filosofosis saqmea.
Cemi Rrma rwmeniT, sazogadoeba ucil-
oblad saWiroebs aseT saqmianobas. wminda ma-
- 17 -
terialur informaciasa da adamianTa Rire-
bulebebTan mimarTebiT kinsis kvlevaTa yve-
la SesaZlo saxeobam, umal, SesaZloa nebi-
smieri sazogadoebis fundamenturi rwmenebi
Searyios, im SemTxvevaSi, Tuki isini ar arian
Tanxlebuli adamianis raobis marTebuli
gagebiT, rac, sabolood, damokidebulia si-
brZnesa da filosofiaze. mxolod adamian-
is filosofiuri SemecnebiT gveZleva erT-
maneTisagan imis gamijvnis saSualeba, Tu ra
eTanadeba, magaliTad, adamianis bunebas da
gonebas, aseve, isic, Tu, umeteswilad, ro-
gor iqcevian adamianebi sinamdvileSi. sx-
vagvarad rom vTqvaT: zemoxsenebuli Semec-
nebiT gveZleva adamianTa qcevis, marTlac,
normaluri wesebis gamijvnis SesaZlebloba
maTive qcevis im wesebisagan, statistikuri
monacemebis Tanaxmad rom Warboben.
dabolos, rodesac saqme exeba moralis
normebsa da Rirebulebebs, Tanamedrove
samyaros analizi gvaiZulebs, gamovTqvaT
Semdegi SeniSvna: realurad, ubedurebaa
is, rom civilizaciis satanjvelad qceula
ufskruli im idealsa _ civilizaciisTvis
damaxasiaTebel cxovrebis saSualebebsa da
qmedebebs rom afuZnebs da romlis gamoc
- 18 -
ganagrZobs igi brZolas _ da adamianTaTvis
niSandobliv Sinagan sulier ganwyobilebas,
mis mdgomareobas Soris _ TviT xsenebul
idealTan mimarTebiT eWvi da undobloba
rom dauflebia. sinamdvileSi, sazogadoe-
bis an civilizaciis fsiqologias, warsuli
gamocdilebis xsovnas, ojaxisa da garemos
tradiciebs, fsiqikur-emociuri wyobis an
mgrZnobelobis vegetatiur struqturaTa
tips marTlac ZaluZs, rom adamianTa praqti-
kuli qcevebis sferoSi xeli Seuwyos ndobi-
Ta da pativiscemiT ganmsWvalvas inteleqtis
mier ndobadakarguli wesebisa da Rirebule-
bebisadmi. aseT SemTxvevaSi, Tu saWiroeba
moiTxovs, adamianebi mzad arian sikvdilisT-
visac ki, raTa ar moimoqmedon raime amoral-
uri, anda daicvan samarTlianoba da Tavisu-
fleba. amasTan, isini grZnoben samarTlia-
nobis, Tavisuflebisa da zneobrivi qmedebis
racionaluri safuZvlebis gaTavisebis sir-
Tuleebs. xsenebul sagnebs aRar aqvT obieq-
turi da upirobo Rirebuleba, albaT, mniS-
vnelobac maTi gonebisTvis. msgavsi situacia
SesaZlebelia, Tumcki is ar aris maradiuli.
mova dro, roca, faqtobrivad, adamianebi
praqtikulad uaryofen im Rirebulebebs,
- 19 -
romelTa mimarTac aranairi inteleqtualu-
ri rwmena aRar gaaCniaT. aqedan gamomdinare,
gvesmis, Tu raoden aucilebelia adamian-
Ta samkvidro qalaqisTvis moralis jansaRi
filosofia, romlis valia uzrunvelyos an
daubrunos inteleqtualuri ndoba sazoga-
doebas misi idealebis Rirebulebis mimarT.
aseTi SeniSvnebi, upiratesad, demokra-
tiul sazogadoebas exeba, radgan Tavisu-
fal adamianTa sazogadoebis safuZvlebi
umWidroesadaa dakavSirebuli moralur wes-
rigTan. aris moraluri principebis gansaz-
Rvruli raodenoba, romelic exeba adamianis
pirovnul Rirsebas, mis uflebebs, adamian-
Ta Tanasworobas, Tavisuflebas, kanoniere-
bas, urTierTpativiscemasa da Tmenas, ada-
mianTa modgmis erTianobasa da xalxTa So-
ris mSvidobis ideals, romelsac nebismieri
demokratia iziarebs da eTanxmeba. aRniSnul
principebTan mimarTebiT erTiani, saerTo
da argumentirebuli Sexedulebebis gareSe
demokratias arseboba ar ZaluZs. Tumca, ra-
cionaluri safuZvlebis Zieba da demokra-
tiuli qartiis SemuSaveba ganekuTvneba ara
mecnierebis, eqspertebis, specialistebisa
da teqnikosebis kompetenciis sferos, aramed
- 20 -
filosofosebis kompetenciisas. am Tvalsaz-
risiT, urigo ar iqneba Semdegis aRniSvna:
principebTan mimarTebiT, filosofossac
iseTive mniSvnelovani misia akisria sazo-
gadoebaSi, rogorc saxelmwifo moRvawes
politikur mmarTvelobasTan mimarTebiT.
cdomilebis SemTxvevaSi, SesaZloa, orive
iqces did damangrevel Zalad. swori gzis
arCevis SemTxvevaSi ki, SeiZleba, orive saer-
To keTildReobis namdvili msaxuri iyos.
Cveni epoqa arafers ise ar saWiroebs, ro-
gorc jansaR politikur filosofias.
sakuTari sindisis winaaRmdeg wavidodi,
Tuki ar davZendi: erTi mxriv, areulobeb-
sa da ganxeTqilebebSi myofi Tanamedrove
azrovnebis pirobebSi, da, meore mxriv, imis
gaTvaliswinebiT, rom, bergsonis mixedviT,
demokratiuli azris yvelaze siRrmiseuli
stimuli aris saxarebiseuli STagonebis ga-
moZaxili drois bunebis kvalobaze, filo-
sofiam, miT ufro moralisa da politikis
filosofiam, SeiZleba Seasrulos Tavi-
si moraluri funqcia Tanamedrove sazo-
gadoebaSi (gansakuTrebiT, roca saubaria
demokratiuli sazogadoebisTvis saWiro,
WeSmaritad racionaluri saxiT dadgenili
- 21 -
da dokumentebiT damowmebuli qartiis Zir-
iTadi momentebis realurad racionaluri
saxiT dadgenil aucileblobaze), cxadia, Tu
is inarCunebs cxovel kavSirs iudeur-qris-
tianuli suliskveTebis tradiciasa da sax-
arebiseul sibrZnesTan. sxva sityvebiT rom
vTqvaT, filosofiam aseTi misia SeiZleba
itvirTos im SemTxvevaSi, Tuki is aris ada-
mianis gonebis Zalisxmevis Sedegi, Tuki is
erTgulia filosofiis umkacresi meTod-
ologiuri moTxovnebisa da principebisa,
romlebic efuZnebian Tanamedrove mecnier-
ebis yvela miRwevas da warimarTebian im uze-
naes WeSmaritebaTa naTeliT, qristianuli
sarwmunoeba rom gvimJRavnebs.
vici, qristianuli rwmenis gageba wi-
naaRmdegobrivi da friad rTuli ramaa. aq
am problemis ganxilva ar gaxlavT Cemi mi-
zani; Tumca, Cemi survilia, ubralod, imis
aRniSvna, rom dumiliT mas gverds ver auv-
li. piradad me, rac ufro mets vfiqrob is-
toriul WrilSi filosofiasa da Teologias
Soris mimarTebis Sesaxeb, miT metad vrwmun-
debi: aseTi problema, konkretuli saxiT,
dadebiTad gadaiWreba qristianuli filo-
sofiis WrilSi.
- 22 -
dasasruls, Sevecdebi, warmovadgino ram-
denime axsna-ganmarteba. sakiTxi exeba filo-
sofiis mimarTebas adamianis, sazogadoebisa
da politikis saqmeebTan.
cxadia, filosofoss SeuZlia ganze gada-
dos Tavisi filosofiuri kvlevebi da gax-
des politikosi.
Tumca, ra vTqvaT im filosofosis Ses-
axeb, ubralod, filosofosad rom rCeba da
mxolod filosofosobs?
erTi mxriv, Tamamad, SiSis gareSe Segvi-
Zlia vivaraudoT: mas ar aqvs qmediTi ada-
mianisTvis damaxasiaTebeli gamocdileba,
informacia da kompetenturoba; platonis
msgavsad, wminda logikis saxeliT social-
ur da politikur sferoTa kanonmdeblobiT
dasaqmeba ki, marTlac, ubedureba iqneboda
misTvis, Tumca, meore mxriv, filosofoss,
miT ufro Cvens droSi, ar SeuZlia Caiketos
spilos Zvlis koSkSi, ar adardebdes adami-
anTa saqmeebi TviT filosofiisa da im Rire-
bulebaTa gamo, romelTa dacva da mxardaW-
erac marTebs filosofias. filosofosis
valia xsenebuli Rirebulebebi daicvas yov-
elTvis, rodesac maT Tavs esxmian, rogorc es
iyo hitleris dros, roca ugunuri rasistu-
- 23 -
li TeoriebiT eweodnen ebraelTa masobrivi
ganadgurebis provocirebas anda, rogorc es
xdeba dResdReobiT, rodesac komunisturi
despotizmi msoflios damonebis safrTxes
uqadis. filosofosma Riad unda ganacxados
Tavisi Sexedulebebi, gamoTqvas sakuTari
azri da daicvas WeSmariteba, rogoradac mas
moiazrebs, rasac SesaZloa mohyves politi-
kuri gamoZaxili; magram, TavisTavad, es ara
politikuri moqmedeba, aramed, ubralod,
filosofiis praqtikuli gamoyenebaa.
marTals amboben, rom Znelia wina xazis
gadakveTa. aqedan gamomdinare, aravis, TviT
filosofosebsac ki ar ZaluZT Tavidan
airidon msgavsi safrTxe, roca saqme exeba
samarTlianobasa da siyvaruls, roca ver
gaeqcevi saxarebiseul mkacr moTxovnas: `ese
jer-iyo saqmed da igi ara datevebad~ (mT.
23.23).

- 24 -
Tengiz iremaZe

filosofia da msoflsibrZne

antikurobaSi filosofia samarTlia­ nad


iTvleboda „mecnierebaTa dedoflad“, rad­
gan swored filosofiis wyalobiT moxda
gansxvaveba WeSmarit codnasa da ubralo
Sexedulebas Soris. amiT SesaZlebeli gax-
da mecnierulobis kriteriumebis gansaz-
Rvra da dafuZneba. platoni SemTxveviT ar
miiCnevda geometrias filosofiis karibWed;
am droisTvis filosofiasa da codnis sxva
sferoebs (specialur mecnierebebs) Soris
mkveTri gansxvaveba jer kidev ar xdebo-
da. magaliTad, aristoteles filosofiuri
Semoqmedeba codnis mTel speqtrs, kanons
moicavda _ logikiT dawyebuli da poetikiT
dasrulebuli. filosofiisa da calkeul
mecnierebaTa mWidro kavSiri axali drois
gariJraJze daisva kiTxvis niSnis qveS. Sei-
Zleba iTqvas, rom laibnici me-18 saukunis
ukanaskneli universaluri swavluli gaxl-
daT, romelmac, filosofiis garda, cod-
nis sxva sferoebSic dagvitova TvalsaCino
- 25 -
gamokvlevebi. sabunebismetyvelo mecniere-
bebSi eqsperimentaluri meTodis Semotanam
da codnis specializaciam filosofiidan
calkeuli disciplinebis gamoyofa ganap-
iroba.1 amiT erT dros „mecnierebaTa dedo-
flad“ cnobili da aRiarebuli filosofia
lamis sakvlevi sagnis gareSe aRmoCnda. Tanac,
mecnierulobis idea/gageba iseTi saxiTa da
mimarTulebiT ganviTarda, rom is TandaTan
sul ufro daSorda filosofiuri racio-
nalobis koncepts: wina planze wamoiwia
sabunebismetyvelo mecnierebebis meToduri
racionalobis principma, romelic, saboloo
jamSi, efeqturi kvlevis Sedegebze ufro
iyo orientirebuli, vidre filosofiuri
azrovnebis siRrmesa da „RvTaebriv arsebeb-
ze“. ai, aq, am dros, mwvaved daisva kiTxva
filosofiuri kvlevis sakuTrivi sagnis Ses-
axeb: ras Seiswavlis filosofia? sad unda
veZioT misi sakuTrivi adgili da funqcia?
SeiZleboda gveTqva, rom filosofia aris
mecniereba adamianis Sesaxeb! Tumcki, imTa-
1 T. Iremadze, Die Welt des Wissens: Das Enzyklopädie-Projekt
von Diderot und ďAlembert, krebulSi: sazogadoeba _
codnis transformacia _ filosofia, redaqtor-
Semdgenlebi: T. iremaZe, l. zaqaraZe, g. baramiZe, m.
gogatiSvili, Tbilisi, 2009, gv. 34-36.
- 26 -
viTve, sapirispiro kiTxva SeiZleba gaCndes:
maSin raRas iqman biologia, medicina, fsiqo-
logia, sociologia da a.S.? es mecniere-
bebic xom adamians Seiswavlian, mkacrad
mowesrigebul meTodologiur principebze
dayrdnobiT, Tanac, erTi myarad garkveuli
perspeqtividan gamomdinare?! gamodis, rom
filosofias iseT „uxilav arsebebTan“ Sei-
Zleba hqondes saqme, rogoricaa, magaliTad,
„RmerTi“ da „suli“! ise Cans, TiTqosda, fi-
losofia mxolod „uxilavi“, „RvTaebrivi“,
„miRmuri“ arsebebis Sesaxeb mecnierebaa! ram-
denad SeiZleba Semoifarglos filosofiu-
ri kvleva amgvari sagnebiT? SeuZlia ki fi-
losofias amomwuravi, mecnieruli, sando da
saimedo pasux(eb)i gagvces amgvari fenomen-
ebis arseboba-ararsebobis Sesaxeb? am kiTx-
vebze gansxvavebuli pasuxebi rom SeiZleba
arsebobdes, amas filosofiis ganviTarebis
is tendenciebi aCvenebs, ukve axali drois
azrovnebaSive rom iCina Tavi (gavixsenoT,
germanuli idealizmis klasikosebi, evropu-
li romantizmis Teoretikosebi, material-
istebi, pozitivistebi, fsiqologistebi da
a.S.).

- 27 -
***
dRevandeli filosofiis erT-erTi um-
niSvnelovanesi gamowveva isaa, rom man Ta-
namedrove _ metad rTuli, kompleqsuri,
swrafad cvalebadi, mravalmxriv dapirisp-
irebuli da simulirebuli _ samyaros adek-
vaturi suraTi unda Seqmnas. is am amocanis
warmatebiT daZlevas mxolod im SemTxvevaSi
SeZlebs, Tuki im rolsa da funqcias dai-
brunebs, rasac saukuneebis ganmavlobaSi as-
rulebda; filosofia kvlavac unda gaxdes
maintegrirebeli, maorientirebeli da ker-
Zo mecnierebaTa damakavSirebeli mecniere-
ba. filosofias amgvari pretenzia imitomac
SeiZleba hqondes, rom mxolod mas SeuZlia
mecnierebaTa saerTo, zogadi Teoriis Seqm-
na. is, amdenad, mecnierebaTa meTodologiad
SeiZleba gavigoT; Tuki calkeuli mecniere-
bebi sinamdvilis erT romelime sferos Seis-
wavlian, filosofias saqme aqvs sinamdviles-
Tan mis mTlianobaSi.2 gavixsenoT, rom sau-
niversiteto mecnierebaTa mTeli speqtri
swored filosofiidan iRebs saTaves.

2 T. Iremadze, Der Aletheiologische Realismus. Schalwa Nuzubidse


und seine neuen Denkansätze, Tbilisi, 2008, gv. 63-65.
- 28 -
***
winamdebare statiaSi vecdebi Tana-
medrove filosofiis is veqtori gamovkveTo,
romelic filosofiis, rogorc mecniere-
baTa mecnierebis, pirveladi disciplinis,
ZirebTan, pirvelsawyisebTan gvabrunebs.
filosofiuri azrovnebis, filosofosobis
(da)sawyisSi Zevs arsebulis, yofnis sawyise-
bis, safuZvlebis, pirvelmizezebis Zieba, aR-
moCena, gamorkveva, naTelyofa. Tuki sakiTx-
is arss kidev ufro CavuRrmavdebiT, maSin
unda vTqvaT, rom filosofias saqme aqvs
arsebulis, yofnis, samyaros sazrisTan, mis
Sina-arsTan. ufro metic, filosofia saz-
riss aniWebs arsebulTa yofnas; is, amdenad,
sazrisis mimniWebeli, farTo azriT, Rire-
bulebis damdgeni mecnierebaa. iq, sadac saz-
risis miniWeba, Rirebulebis dadgena xdeba,
saqme gvaqvs iseTi saxis arsebulTan, romlis
arsebobac aucilebeli da savaldebuloa.
Tumca aucilebeli da savaldebulo sulac
araa, rom is empiriulad arsebobdes; misi
arsebobis statusi jerarsiT, „unda“-s prin-
cipiTaa gamarTlebuli. swored am principis
dadgenasTanaa dakavSirebuli filosofoso-
ba; antikur samyaroSi samarTlianad svamdnen
- 29 -
kiTxvas arsebulis ara marto xilvadi, real-
uri aspeqtebis, aramed uxilavi, ar-arsebu-
li, i-realuri mxareebis Sesaxeb.
am problemebis damajerebel gadaWras
Seecada sokrate, xolo Semdeg _ platoni.
SeiZleba iTqvas, rom platonma samarTli-
anad daukavSira erTmaneTs sikeTe, samar-
Tlianoba da mSveniereba. filosofia, pla-
tonis kvalad, am sami uZiriTadesi ideis,
principis, sawyisis, fundamentis Zieba-moCx-
reka-povnaa. filosofosi ki is adamiania,
vinc keTil, samarTlian da mSvenier codnas
flobs. es is filosofiuri amocanaa, rom-
lis metad sayuradRebo gadawyvetasac Sem-
deg kanti Seecada Tavisi transcendental-
uri filosofiis farglebSi. kanti arcTu
usafuZvlod ambobs, rom transcendentalu-
ri filosofia, romelic, Tavis mxriv, wminda
gonebis kritikuli saqmianobis Sedegia, aris
„spekulaturi“ wminda gonebis msoflsi-
brZne.3 amgvarad gagebuli filosofiis mod-
eli gverds ver auvlis kantis mier klasiku-
ri saxiT dasmul kiTxvebs:

3 i. kanti, wminda gonebis kritika, germanulidan Tar­


gmna Salva papuaSvilma, Tbilisi, 1979, gv. 50-51.
- 30 -
1. ra SemiZlia vicode?
2. ra unda gavakeTo?
3. risi imedi SeiZleba mqondes?
4. ra aris adamiani?
filosofia, rogorc msoflsibrZne, ro-
gorc sibrZnismetyvelebis damafuZnebeli
disciplina, am kantianur kiTxvebze sar-
wmuno da sando pasuxebis moZiebiT kvlav
daibrunebs Tavis sazogadoebriv funqcias.
is kvlavac gaxdeba adamianTa manugeSebeli,
gamamxnevebeli saqmianoba, romelic gasc-
deba mozRvavebuli informaciulobisa da,
Tundac, eqspertuli codnis farglebs.
codna da sibrZne erTi da igive ar aris;
mxo­
lod codnis xarjze brZeni ver gaxdebi
_ brZenad gaxdomisTvis sulieri, gnebavT,
inteleqtualuri varjiSebia saWiro: esaa sa-
kuTari Tavis gamocdisa da maradiuli ganax-
lebis dauokebeli survili, swrafva TviTs-
rulyofisaken, romelic xSirad sakuTari
gamocdilebis srul ukugdebas, anu TviT-
uaryofas gulisxmobs. gavixsenoT, zaratu-
stras filosofiuri saxe fridrix nicSes
mravalmxriv sagulisxmo Txzulebidan „ese
ityoda zaratustra“. zaratustras qmede-
baSi, mis moZRvrebaSi, romelic, saboloo
- 31 -
jamSi, yovelgvari moZRvrebis uaryofis
saxes iZens, kargad Cans codnis klasikuri
modelisa da sibrZnis axali konceptis da-
pirispireba. is, rac zaratustram unda „as-
wavlos“ adamianebs, aris raRac „saerTo“,
„zogadi“; arada nicSe (aq: Tavad zaratus-
tra) ambobs, rom „saerTo gza“ ar arsebobs!4
maSasadame, ar arsebobs sayovelTao codna,
rac SesaZleblobas mogvcemda, rom yvel-
asTvis misaReb da met-naklebad saerTo mi-
zanze gvesaubra. nicSe sibrZnisa da brZenis
axal models gvTavazobs. igi zaratustras
moZRvrebas negatiur Seferilobas aZlevs,
mas demontaJis, Zvelis ngrevis samsaxurSi
ayenebs. misi azriT, brZenia is, vinc kri-
tikosis, mngrevelis diad mantias moisx-
ams da yovelgvari mcdari gzis uaryofas
(da)isaxavs miznad. brZeni amieridan aRar
aris is, vinc moyvasis cxovrebiseul ori-
entacias gansazRvravs, vinc sazogadoebrivi
cxovrebis winamZRolobas mohkidebs xels.
brZenis nicSeseuli ideali „moyvasis“ mcda­
ri gzebisa da gamocdilebebis demontaJs ax-
dens. ai, esaa da es!
4 T. iremaZe, fridrix nicSe. „ese ityoda zaratustra“.
teqsti da konteqsti, Tbilisi, 2006, gv. 13.
- 32 -
unda iTqvas, rom brZenis amgvari (nic­
Seseuli) gageba mraval winaaRmdegobas waawy-
da da evropul azrovnebaSi myari legitima-
cia ver pova! Tumcki, amis iluzia arc Tav-
ad nicSes hqonia. zaratustras filosofi-
uri programa xom „ho“-sa da „ara“-s Soris
maradiuli Widili aRmoCnda; man Tavi ver
daaRwia „RvTaebrivi aras“ Tqmas; amdenad,
aq kargad Cans sibrZnisa da brZenis prob-
lemuri xasiaTi, nicSeseuli moZRvrebisa da
moZRvris tragikuli xvedri. „ese ityoda
zaratustras“ dasasruli naTlad aCvenebs,
rom „sibrZnis swavlebis“ zaratustraseuli
mcdeloba warumateblad mTavrdeba _ am naS-
romis finalSi zaratustrasTan erTad „mc-
inare lomi“ Cans, anu „aras Tqmis“ simbolo!5
maSasadame, sibrZnis gadacemis, gaSualebis
nicSeseuli modeli warumatebeli aRmoCnda!
SesaZlebelia ki saerTod sakuTari si-
brZnis sxvisTvis swavleba, misi imgvarad ga-
Sualeba, rom is „sazogado sibrZned“ iqces?6
rogorc vxedavT, nicSes (zaratustras)

5 T. iremaZe, fridrix nicSe. „ese ityoda zaratustra“.


teqsti da konteqsti, gv. 118.
6 T. iremaZe, fridrix nicSe. „ese ityoda zaratustra“.
teqsti da konteqsti, gv. 13.
- 33 -
filosofiuri gamocdileba am mxriv uary-
ofiT pasuxs gvTavazobs! maSasadame, nicSes
eqsperimentaluri (alternatiuli) filo-
sofiis proeqti (koncepti) codnisa da si-
brZnis ara mxolod tradiciuli modelis
kriziss aCvenebs, aramed, saboloo jamSi,
Tavad es proeqti aRmoCnda krizisuli!7

***
nicSes eqsperimentaluri (alternatiuli)
filosofiis proeqti mraval Ria kiTxvas
tovebs; is, upirveles yovlisa, „cariel se-
mantikur velTa“ Sevsebisa da RirebulebiTi
vakuumis daZlevisken gvibiZgebs.8 swored aq
iCens Tavs filosofiis Zveli (antikur-Sua-
saukuneebrivi) proeqtis (konceptis) ganax-
lebis problema. am proeqts, pirobiTad,
„qristianuli platonizmis“ proeqti Sei-

7 Sdr. T. Iremadze, Grigol Robakidze and Nietzsche’s Philosophy.


Individualism – Communication – Universalism, in: T. Iremadze,
U. R. Jeck, H. Schneider (eds), Leben verstehen (Philosophie
und Sozialtheorie, Bd. 1), Berlin 2014, gv. 77-84.
8 T. iremaZe, postulatebi Tanamedrove filosofiis
Sesaxeb, krebulSi: sazogadoeba _ codnis trans-
formacia _ filosofia, redaqtor-Semdgenlebi: T.
iremaZe, l. zaqaraZe, g. baramiZe, m. gogatiSvili,
Tbilisi, 2009, gv. 28-32.
- 34 -
Zleba vuwodoT da aq saubari swored mis
kvlav ganaxlebaze, garkveuli azriT, mis aR-
dgenazea.9 am filosofiuri konceptis azri
isaa, rom aq Tavs iyris sokratuli tradi-
cia, Tavisi saukeTeso azriT, da platonis
dialoguri filosofosobis arsebiTi inten-
cia _ daukavSiros erTmaneTs sikeTisa da
samarTlianobis idea. sokratuli tradici-
idan SeiZleba aviRoT „azrovnebis ganwmen-
dis“ mcdeloba, misi „maievtikis“ meTodi,
romelmac xeli unda Seuwyos WeSmariti az-
rebis dabadebas. sokrate cdilobda, rom
winaaRmdegobebSi gaxlarTuli azrovneba
mis pirvelwyaroebTan mieyvana da am gziT
man cnebis aRmoCena SeZlo. cneba safuZvlad
daedo codnis sokratul models, romel-
ic, saboloo jamSi, mimarTuli iyo adamianis
moraluri gaumjobesebisaken. am tradiciis
Tanmimdevrul ganviTarebad warmogvidge-

9 G. Baramidze, Neo-Platonism in the context of modernity


(Reflections on the Tengiz Iremadze’s book Konzeptionen des Denkens
im Neuplatonismus), in: (Neo)Platonism and Modernity. Materials
of the International Conference dedicated to Tengiz Iremadze’s
book “Konzeptionen des Denkens im Neuplatonismus”. June
30, 2008, Grigol Robakidze University, ed. by G. Baramidze,
M. Gogatishvili, L. Zakaradze, U. R. Jeck, D. J. Lacey, Tbilisi,
2009, gv. 11-13.
- 35 -
ba filosofosobis platoniseuli modeli,
romelic samyaros srulyofilebisken aris
mimarTuli. aq erTmaneTs daemTxva WeSmari-
tisa da keTilis gageba, ramac SesaZlebeli
gaxada sibrZnis platoniseuli cnebis win
wamoweva: filosofia imitomac aris sibrZnis
siyvaruli, sibrZnes imitomac veswrafviT,
rom adamiani, rogorc ori samyaros mkvid-
ri, srulyofilebas moklebulia. igi, amde-
nad, naklovani arsebaa, romelic srulyofas
saWiroebs. filosofia, rogorc samyaros
Sesaxeb arsebuli Rrma codna, misi sruly-
ofilebisaken Secvlis erT-erTi saukeTeso
gzaa. mas aqvs SesaZlebloba, rom yofnasa da
azrovnebas, arsa da jerars, „aris“-sa da „un-
da“-s Soris arsebuli dapirispireba moxsnas.
Sua saukuneebSi sibrZnis sokratul-pla-
tonuri konceptis warmatebuli srulyofa
scada qristianulma filosofiam. am drois
qristiani moRvaweni, eklesiis cnobili mamebi
WeSmarit filosofosad da brZenad miiCnevd-
nen qristian bers, romelsac Tavisi vnebebisa
da emociebis daokeba da sakuTar neba-sur-
vilze uaris Tqmac ki SeeZlo. aman gamoiwvia
gonivrulobis imgvari formis warmoSoba,
romelic qristianul sibrZned mogvevlina.
- 36 -
es, ufro metad, mainc sulieri ganwyoba da
gamosxivebaa, vidre raRac e.w. „pozitiuri
codna“. amgvarad, brZeni is aris, romelmac
adamianuri yofis xanmokleoba gaisigrZegana
da amis Sesatyvisad moqmedebs kidec, rasac,
umeteswilad, Cveulebrivi adamianebi ver
axerxeben. TiToeuli adamianisTvis Zalze
mniSvnelovania, rom igi am tipis sibrZnes
raRac saxiT mainc eziaros; amiT igi im un-
ars SeiZens, romelic mas irgvliv mimdinare
swrafi cvlilebebis mimarT saRi mimarTebis
gamomuSavebas SeaZlebinebs.
swored amis gamo, Tanamedrove filo-
sofiis erT-erTi umniSvnelovanesi amocanaa,
sibrZnis tradiciuli, antikur-Suasaukune­
obrivi modeli aaRorZinos da ganavrcos,
radgan swored am saxis sibrZnis gaTavise-
bisa da gaTvaliswinebis meSveobiTac aris
SesaZlebeli Cvens realobaSi arsebuli da-
pirispirebebisa da winaaRmdegobebis daZle-
va, maTi gadalaxva da samyaros moraluri
gaumjobeseba.

- 37 -
gamoyenebuli literatura

kanti, imanuel: wminda gonebis kritika, german-


ulidan Targmna Salva papuaSvilma, Tbilisi:
Tbilisis universitetis gamomcemloba, 1979.
iremaZe, Tengiz: fridrix nicSe. „ese ityoda
zaratustra“. teqsti da konteqsti, Tbilisi:
gamomcemloba „nekeri“, 2006.
iremaZe, Tengiz: postulatebi Tanamedrove fi-
losofiis Sesaxeb, krebulSi: sazogadoeba
_ codnis transformacia _ filosofia, re-
daqtor-Semdgenlebi: Tengiz iremaZe, lali
zaqaraZe, giorgi baramiZe, mixeil gogatiS-
vili, Tbilisi: grigol robaqiZis saxelobis
universitetis gamomcemloba, 2009, gv. 28-32.
iremaZe, Tengiz: filosofia epoqaTa da kultur-
aTa gzagasayarze. interkulturuli da in-
terdisciplinuri kvlevebi, Tbilisi: gamomce-
mloba „nekeri“, 2013.
nicSe, fridrix: ese ityoda zaratustra. wigni
yvelasTvis da aravisTvis, germanulidan
Targmna erekle tatiSvilma, Tbilisi: „filo-
sofiuri biblioTeka“, 1993.
Baramidze, Giorgi: Neo-Platonism in the context of moder-
nity (Reflections on the Tengiz Iremadze’s book Konzep-
tionen des Denkens im Neuplatonismus), in: (Neo)Platonism
and Modernity. Materials of the International Conference
dedicated to Tengiz Iremadze’s book “Konzeptionen des
- 38 -
Denkens im Neuplatonismus”. June 30, 2008, Grigol
Robakidze University, ed. by Giorgi Baramidze, Mikheil
Gogatishvili, Lali Zakaradze, Udo Reinhold Jeck, Duane
J. Lacey, Tbilisi: Publishing House „Nekeri“, 2009, pp.
11-13.
Iremadze, Tengiz: Der Aletheiologische Realismus. Schalwa
Nuzubidse und seine neuen Denkansätze, Tbilisi: Pub-
lishing House „Nekeri“, 2008.
Iremadze, Tengiz: Die Welt des Wissens: Das Enzyk-
lopädie-Projekt von Diderot und ďAlembert, krebul-
Si: sazogadoeba _ codnis transformacia _
filosofia, redaqtor-Semdgenlebi: Tengiz
iremaZe, lali zaqaraZe, giorgi baramiZe, mix-
eil gogatiSvili, Tbilisi: grigol robaqiZis
saxelobis universitetis gamomcemloba, 2009,
gv. 34-36.
Iremadze, Tengiz: Grigol Robakidze and Nietzsche’s Philos-
ophy. Individualism – Communication – Universalism,
in: T. Iremadze, U. R. Jeck, H. Schneider (eds), Leben
verstehen (Philosophie und Sozialtheorie, Bd. 1), Berlin:
Logos Verlag, 2014, pp. 77-84.

- 39 -
reziumeebi inglisur enaze
ABSTRACTS

Jacques Maritain

A PHILOSOPHER IN THE CITY

Christian philosopher’s work is vital for the city. The


philosopher who works in the city is a beacon to the in-
habitants of the city, securing their soles from dangers. In
the epoch of value crisis philosopher must guide them to
reconnect with god and not allow the living hope in their
consciousness to die. He should help them to understand
the sense of suffering. The philosopher’s duty is also to
protect the community, city and state from the wrong
political course, and the violence. The main aspects of
the work of a philosopher preaching morality are free-
dom and truth, and these aspects become valid on the
basis of the Judeo-Christian doctrine. Perhaps such an
action is accompanied with certain difficulties, but in re-
ality, this tradition remains the only platform that can be
used to bring mankind out of the crisis. The city requires
laws that are in harmony with the Biblical teachings, the
formation of such laws is a duty of a philosopher, and in
particular of a Christian philosopher.

- 40 -
Tengiz Iremadze

PHILOSOPHY AND WORLDLY WISDOM

The present work deals with the vector of modern


philosophy that turns us back towards the roots and or-
igins of philosophy as the science of sciences and the
primary discipline. The quest for, discovery and clari-
fication of the origins, beginnings and initial cause of
the existing and the being lies at the beginnings of phil-
osophical thinking. Hence, philosophy deals with the
essence, inner-sense of the existing, the being and the
universe. Moreover, philosophy is the science of defining
and granting the essence. On the basis of the fundamen-
tal knowledge philosophy should show the way towards
wisdom, perfection and spiritual harmony. This is the
very reason why philosophy should once again become
an integrating, orientating and linking enterprise between
different disciplines science. Philosophy may make this
claim as it is able to create a common, general theory of
science.

- 41 -
bibliografiuli SeniSvna

Jak maritenis (1882-1973 ww.) _ didi frangi qris-


tiani moazrovnisa da filosofosis _ winamdebare
naSromi warmoadgens moxsenebas, romelic man 1953
wlis 2 ianvars waikiTxa prinstonis universitet-
Si (aSS). is qarTulad Targmna axali saqarTvelos
universitetis magistrantma nikoloz kopaleiS-
vilma, xolo Targmanis redaqcia ki Seasrula
axali saqarTvelos universitetis profesorma
dodo labuCiZe-xoferiam.

Tengiz iremaZis (daib. 1973 w.) winamdebare naS-


romi efuZneba missave moxsenebas, romelic man
2010 wlis 1 oqtombers waikiTxa goris saxelm-
wifo saswavlo universitetSi mesame saerTaSo-
riso samecniero konferenciaze „ganaTleba da
ganviTareba“.

- 42 -
saxelTa saZiebeli
avgustine 9 sokrate 15-16, 30, 35-36
aristotele 25
tatiSvili, e. 38
baramiZe, g. 26, 34, 38-39
bergsoni, a. 21 hegeli, g. v. f. 8-9
hitleri, a. 23
gogatiSvili, m. 26, 34, 38-39

ezope 8 Baramidze, G. 35, 38-39

zaqaraZe, l. 26, 34, 38-39 D’Alembert, J. le R. 26, 39


Diderot, D. 26, 39
iremaZe, T. 25, 32-34, 38-39, 42
Gogatishvili, M. 35, 39
kanti, i. 30, 38
kinsi, a. 18 Iremadze, T. 26, 28, 34-35, 38-39, 41
kopaleiSvili, n. 42
Jeck, U. R. 34-35, 39
labuCiZe-xoferia, d. 42
laibnici, g. v. 25 Lacey, D. J. 35, 39

mariteni, J. 7, 42 Maritain, J. 40

napoleoni 16 Nietzsche, F. 34, 39


nicSe, fr. 31-34, 38 Nuzubidse, Sch. 28, 39

papuaSvili, S. 30, 38 Robakidze, G. 34-35, 39


platoni 10, 23, 25, 30, 34-36
Schneider, H. 34, 39
robaqiZe, gr. 38-39
ruso, J. J. 8 Zakaradze, L. 35, 39

- 43 -
axali saqarTvelos universiteti
kavkasiuri filosofiisa da Teologiis
samecniero-kvleviTi arqivi

I. samecniero seria
„aRmosavleTi da dasavleTi _ kulturaTa
dialogi“:

t. 1: helmut Snaideri: Zen-budizmis esTetika. vabi-sabi da


mSvenierebis evropuli idea, germanulidan Targmna gior-
gi TavaZem, Tbilisi: gamomcemloba „nekeri“, 2012, 44 gv.

t. 2: giorgi TavaZe: rukebis Zala. gelaTi da `kavkasiu-


ri filosofiis~ cneba interkulturuli filosofiis
WrilSi, Tbilisi: gamomcemloba „nekeri“, 2013, 52 gv.

t. 3: Tengiz iremaZe: piTagora kavkasiuri filosofiis kon-


teqstSi, Tbilisi: gamomcemloba „nekeri“, 2014, 64 gv.

t. 4: giorgi xuroSvili: ierusalimi da aTeni. interkul-


turuli da interdisciplinuri konteqsti, Tbilisi:
gamomcemloba „nekeri“, 2015, 60 gv.

t. 5: Tengiz iremaZe: religia _ Semwynarebloba _ saxel-


mwifo, Tbilisi: gamomcemloba „nekeri“, 2016, 36 gv.

t. 6: guram TevzaZe: ebrael filosofosTa interpreta-


ciebi saqarTveloSi, Tbilisi: gamomcemloba „nekeri“,
2017, 44 gv.

t. 7: Jak mariteni: filosofosi qalaqSi / Tengiz iremaZe:


filosofia da msoflsibrZne, Tbilisi: gamomcemloba
„nekeri“, 2018, 48 gv.

- 44 -
II. filosofia da Teologia saqarTveloSi:
1. axali drois qarTuli filosofia da misi mTavari
warmomadgenlebi (XVIII saukunis meore naxevridan XIX
saukunis meore naxevramde), krebulis Semdgeneli da
samecniero redaqtori: Tengiz iremaZe, Tbilisi: „fa-
voriti stili“, 2014, 180 gv.

2. filosofia da Teologia Sua saukuneebis saqarTveloSi,


krebulis Semdgeneli da samecniero redaqtori: Ten-
giz iremaZe, Tbilisi: „favoriti stili“, 2016, 220 gv.

3. mitropoliti grigoli (berbiWaSvili): iona xelaSvi-


lis metafizikuri koncefcia, Tbilisi: „favoriti
stili“, 2017, 220 gv.

III. calkeuli gamocemebi:


1. axali rusuli imperializmi da kavkasia, krebulis Sem-
dgeneli da samecniero redaqtori: Tengiz iremaZe,
Tbilisi: „favoriti stili“, 2015, 136 gv.

2. Tavisuflebis idea filosofiaSi, Teologiasa da so-


cialur mecnierebebSi, krebulis Semdgeneli da
samecniero redaqtori: Tengiz iremaZe, Tbilisi: „fa-
voriti stili“, 2016, 236 gv.

3. netari avgustine _ qristianobis maswavlebeli, krebu-


lis Semdgeneli da samecniero redaqtori: Tengiz
iremaZe, Tbilisi: „favoriti stili“, 2017, 252 gv.

4. Jan grondeni: religiis filosofia, frangulidan


Targmna dodo labuCiZe-xoferiam, Tbilisi: „favor-
iti stili“, 2018, 200 gv.

- 45 -
NEW GEORGIAN UNIVERSITY
ARCHIVE OF CAUCASIAN PHILOSOPHY AND THEOLOGY

I. East and West. Dialogue between the Cultures

Series List:

1. Helmut Schneider, Aesthetics of Zen-Buddhism. Wabi-Sabi and Europe-


an Idea of Beauty, translated by Giorgi Tavadze, Tbilisi: Publishing
House “Nekeri”, 2012, 44 pp., in Georgian.

2. Giorgi Tavadze, The Power of Maps.Gelati and the Concept of Caucasian


Philosophy in the Context of Intercultural Philosophy, Tbilisi: Publishing
House “Nekeri”, 2013, 52 pp., in Georgian.

3. Tengiz Iremadze, Pythagoras in the Context of Caucasian Philosophy,


Tbilisi: Publishing House “Nekeri”, 2014, 64 pp., in Georgian.

4. Giorgi Khuroshvili, Jerusalem and Athens. Intercultural and Interdisci-


plinary Context, Tbilisi: Publishing House “Nekeri”, 2015, 60 pp., in
Georgian.

5. Tengiz Iremadze, Religion – Tolerance – State, Tbilisi: Publishing House


“Nekeri”, 2016, 36 pp., in Georgian.

6. Guram Tevzadze, Interpretations of Jewish Philosophers in Georgia, Tbilisi:


Publishing House “Nekeri”, 2017, 44 pp., in Georgian.

7. Jacques Maritain, A Philosopher in the City / Tengiz Iremadze, Philo­


sophy and Worldly Wisdom, Tbilisi: Publishing House “Nekeri”, 2018,
48 pp., in Georgian.

- 46 -
II. Philosophy and Theology in Georgia
1. Early Modern Georgian Philosophy and its Major Representatives (second half
of the 18th century – second half of the 19th century), edited by Tengiz
Iremadze, Tbilisi: “Favorite Style”, 2014, 180 pp., in Georgian.

2. Philosophy and Theology in Medieval Georgia, edited by Tengiz Iremadze,


Tbilisi: “Favorite Style”, 2016, 220 pp., in Georgian.

3. Metropolitan Grigoli (Berbichashvili), Iona Khelashvili’s Metaphysical


Conception, Tbilisi: “Favorite Style”, 2017, 220 pp., in Georgian.

III. Individual Editions


1. New Russian Imperialism and Caucasus, edited by Tengiz Iremadze,
Tbilisi: “Favorite Style”, 2015, 136 pp., in Georgian.

2. The Idea of Freedom in Philosophy, Theology, and Social Sciences, edited by


Tengiz Iremadze, Tbilisi: “Favorite Style”, 2016, 236 pp., in Geor-
gian.

3. St. Augustine – Teacher of Christianity, edited by Tengiz Iremadze,


Tbilisi: “Favorite Style”, 2017, 252 pp., in Georgian.

4. Jean Grondin, The Philosophy of Religion, translated by Dodo Labu-


chidze-Khoperia, Tbilisi: “Favorite Style”, 2018, 200 pp., in Geor-
gian.

- 47 -

You might also like