សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទិនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច មុខវិជ្ជាៈ នីតិអាស៊ា ន

ប្រទេសសិង្ហបុរី

I. សេចក្តីផ្តើម

ប្រទេសសិង្ហបុរី គឺជាប្រទេសមួយដែលប្រកាន់យកនូវរបបប្រជាធិបតេយ្យអាស្រ័យ សភា។ ហើយនៅក្នុង

ការបែងចែកអំណាច គេធ្វើការបែងចែកអំណាចជា៣ គឺអំណាចនីតិប្រតិបត្តិស្ថិតនៅក្នុងដៃរបស់គណរដ្ឋមន្ត្រី ដែល
ដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ប្រធានាធិបតីដែលជាប្រវត្តិសាស្ត្រគ្រាន់តែជានិមិត្តរូប មានអំនាចខ្លះដែរដូចជាការប្រើ
សិទ្ឋិវេតូក្នុងការសំរេចចិត្តថ្នា ក់ជាតិសំខាន់ៗ (ឧ៖ឆ្នាំ១៩៩១ ប្រធានាធិបតីបានប្រើសិទ្ឋិវេតូក្នុងការសំរេចស្ដីអំពីការ
ប្រើប្រាស់ថវិកាជាតិ) និងការជ្រើសតាំងតំនែងនានាក្នុងប្រព័ន្ឋតុលាការ។ អំនាចនីតិបញ្ញត្តិគឺសភា និងអំណាច
តុលាការ ប៉ុន្តែ អំណាចតុលាការមិនត្រូវបានដាក់អោយឯករាជ្យទេ។ តែទោះជាយ៉ា ងណាក៏ដោយ សិង្ហបុរីនៅតែជា
ប្រទេសមានអំពើពុករលួយតិចតួចជាងគេនៅ អាស៊ី។

II. អង្គការនីតិបញ្ញតិ្ត

នីតិបញ្ញតិ្តរបស់ប្រទេសសឹង្ហបុរីត្រូវដឹកនាំដោយប្រធានាធិបតី និងរដ្ឋសភា។

២.១ សភា

ជាទូទៅ សភារបស់ប្រទេសសឹង្ហបុរីមានអាណត្តិរយៈពេល៥ឆ្នាំ ដោយមានតំណាងរាស្ត្រចំនួន៨៤រូប។

សមាជិកត្រូវបានបោះឆ្នោ តជ្រើសរើសឡើងដោយការបោះឆ្នោ តជាសកល ការបោះឆ្នោ តជាថ្មីនិងធ្វើឡើងនៅ

រយៈពេល៣ខែ បន្ទា ប់ពីការរំលាយសភាដោយប្រធានាធិបតី និងកំណត់ដោយធ្វើសេចកី្តប្រកាសនៅ Gazatte។

ប៉ុន្តែយោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសសឹង្ហបុរី បានកំណត់អំពីសមាសភាពសមាជិកសភាដទៃផ្សេងទៀត

ដែលមិនមែនកើតឡើងពីការបោះឆ្នោ ត គឺសមាជិកប្រហែលជា៦រូបដែលមកពីបក្សប្រឆាំង។ ប៉ុន្តែមកដល់បច្ចុប្បន្ន

នៅមិនទាន់មានសមាជិកប្រភេទនេះនៅឡើយទេ។ នៅឆ្នាំ១៩៩០ រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានកំណត់ពីការតែងតាំងសមាជិក

សភាដែលកើតចេញពីការតែងតាំងរហូតដល់៩រូប ដោយសមាជិកទាំង៩រូប ត្រូវបានជ្រើសតាំងឡើងប្រធានាធិបតី

សំរាប់អាណតិ្តរយៈពេល ២ឆ្នាំ កន្លះ។

សាស្ត្រា ចារ្រៈ ប៉ូលី បញ្ញា Page 1 ថ្នា ក់ៈ P3 B1

សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទិនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច មុខវិជ្ជាៈ នីតិអាស៊ា ន

ចំពោះបេក្ខជនដែលអាចមានសមត្ថភាពក្លា យជាសមាជិកសភាគឺ គាត់ត្រូវជាប្រជាជាតិ សឹង្ហបុរី, មានអាយុ

គ្រប់២១ឆ្នាំ ឡើងគិតដល់ថ្ងៃតែងតាំង, បានចុះបញ្ជីបេក្ខភាព, ស្នា ក់នៅសឹង្ហបុរីនៅពេលជ្រើសតាំង ដោយការស្នា ក់

នៅបន្តបន្ទា ប់គ្នា មិនតិចជាង១០ឆ្នាំ, មានវិញ្ញា បណ្ឌ បត្រ ធ្វើការចូលរួមជាមួយសភាដែលបានដំណើ រការ, ចូលរួម

ផ្តល់យោបល់, ចេះអាននិងសសេរបាននូវភាសាមួយចំនួនដូចតទៅ អង់គ្លេស ម៉ា ឡេស៊ី ចិនកុកងឺ និងតាមិល។

២.២ ការតាក់តែងច្បាប់

សេចកី្តព្រាងច្បាប់ត្រូវធ្វើឡើងដោយរដ្ឋា ភិបាល និងសមាជិកសភាណាម្នា ក់ក៏អាចមានសិទិ្ធធ្វើសេចកី្តស្នើ

ច្បាប់ផងដែរ។ បន្ទា ប់មក សេចកី្តព្រាងច្បាប់ ឬសេចកី្តស្នើច្បាប់ទាំងនោះ ត្រូវបញ្ជូ នទៅសភា ដែលត្រូវឆ្លើយកាត់

ការប្រជុំ៣ដងក្នុងសភា និងត្រូវទទួលការយល់ព្រមពីប្រធានាធិបតីដើម្បីក្លា យជាAct of Parliament ។

២.៣ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ

រដ្ឋធម្មនុញ្ញគឺជាច្បាប់កំពូលរបស់ប្រទេសសឹង្ហបុរី។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញមិនអាចត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្ម ដោយមិន

មានសំលេងគ្រាំទ្រ ២/៣ នៃសមាជិកសភាក្នុងដំណាក់កាលទី២នៃការប្រជុំបានឡើយ។ ប្រធានាធិបតីត្រូវសួរ

យោបល់ពីផ្នែកយុត្តា ធិការដោយមានចៅក្រមយ៉ា ងតិច៣រូបនៃតុលាការកំពូល។

III. អំណាចនីតិប្រតិបត្តិៈ

អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ គឺជាអំណាចមួយដែល មានតួនាទីក្នុងការដឹកនាំប្រទេសឲ្យមានការរីកចំរើន និងជា

អ្នកអ្នកដែកលមានតួនាទីក្នុងការអនុវត្តនូវរាល់ច្បាប់ទាំងឡាយរបស់ស្ថា ប័ននីតិបញ្ញា ត្តិ។

គណៈរដ្ឋមន្ត្រីៈ

គណះរដ្ឋមន្ត្រី រៀបចំឡើងដើម្បីទទួលខុសត្រូវចំពោះរដ្ឋសភា និងរាជរដ្ឋា ភិបាលរបស់ខ្លួន។ នៅពេលមាន

បញ្ហា អ្វីមួយកើតឡើងនោះ សមាជិកនៃរាជរដ្ឋា ភិបាលត្រូវចូលរួមធ្វើការស្រាយបំភ្លឺចំពោះបញ្ហា នោះ នៅចំពោះមុខ

នៃសភារបស់ប្រទេសសុង្ហបុរី។ គណះរដ្ឋមន្ត្រីដែលមានសមាជិករដ្ឋសភា ហើយត្រូវបានដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋ

មន្ត្រី ដែលជាក្បាលម៉ា ស៊ីនក្នុងការដឹកនាំប្រទេសរបស់រាជរដ្ឋា ភិបាលសិង្ហបុរី។ ហើយដែលមានលោក Lee Hsisn

Loong ដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រីបច្ចុប្បន្ននេះ។

សាស្ត្រា ចារ្រៈ ប៉ូលី បញ្ញា Page 2 ថ្នា ក់ៈ P3 B1

សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទិនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច មុខវិជ្ជាៈ នីតិអាស៊ា ន

ម្យ៉ាងវិញទៀតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយនិងសមាជិកគណះរដ្ឋមន្ត្រីមិនមែនជ្រើសរើសដោយការ បោះឆ្នោ តទេ

ប៉ុន្តែនាយករដ្ឋមន្ត្រី ត្រូវបានតែងតាំងដោយប្រធានសភា ដែលមានទំនុកចិត្តភាគច្រីន នៅក្នុងសភា។សមាជិកនៃ

គណះរដ្ឋមន្ត្រី ដែលគេស្គា ល់ថាជា រដ្ឋមន្ត្រីដែលបានណែនាំពីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ត្រូវបានតែងតាំងដោយប្រធានសភា។

គណះរដ្ឋមន្ត្រី ប្រទេសសិង្ហបុរី ក៏បានមានតួនាទីចូលរួមក្នុងការសំរេចចិត្ត ទៅលើគោលនយោបាយរបស់

រាជរដ្ឋា ភិបាល និងមានឥទ្ធិពលទៅលើការបង្កើតច្បាប់ផងដែរ។

IV. អំណាចតុលាការៈ

អំនាចតុលាការត្រូវបានប្រគល់ទៅអោយតុលាការកំពូល និង តុលាការថា្ន ក់ក្រោមដែលផ្តល់ដោយច្បាប់

(យោងមាត្រា ៩៣)។ តុលាការកំពូល ត្រូវតែបង្កើតអោយមានតុលាការឧទ្ធរណ៏ និង តុលាការជាន់ខ្ពស់ដោយមាន

យុត្តា ធិការ និង អំណាច ដោយរដ្ឋធម្ម នុញ្ញ ឬច្បាប់ជាលាយលក្ខណ៏ អក្សរ (យោងមាត្រា ៩៤) ប៉ុន្តែសំរាប់គោ

លពបំណង កថាខណ្ឌ ៤ ប្រធានាធិបតី អាចតែងតាំងមនុស្សម្នា ក់ដែលមានលក្ខណះគ្រប់គ្រាន់សំរាប់ការតែងតាំង

នេះ អោយធ្វើជាអាជ្ញា កណ្តា លរបស់តុលាការកំពូល ដើម្បីជាអ្នកទទួលខុសត្រូវស្រប ច្បាប់។ ក្រៅពីនេះ

ការតែងតាំងចៅក្រមតុលាការកំពូលគឺ ប្រធានតុលាការ ប្រធានតុលាការឧទ្ធរណ៏ និង ប្រធានតុលាការជាន់ខ្ពស់ ត្រូវ

តែងតាំងដោយប្រធានាធិបតី ប្រសិនបើគាត់ស្របទៅនឹងយោបល់របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។

ដោយឡែក ចៅក្រមតុលាកាកំពូលត្រូវបានបំពេញលក្ខណះសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់សំរាប់ការតែងតាំងជា

ចៅក្រមតុលាការកំពូលបាន ប្រសិនបើអ្នកនោះបានបំពេញលក្ខណះសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ផ្នែកទៅតាមផ្នែកទី ២ នៃ

legal Profession Act ឬ សមាជិកម្នា ក់នៃសេវាស្របច្បាប់របស់ប្រទេសសឹង្ហបុរី រឺក៏ទាំងពីរតែម្តង សំរាប់រយះពេល

មិនតិចជាង ១០ ឆ្នាំ យោងតាមមាត្រា ៩៥។ ក្រោយមក ប្រធានតុលាការ និង គ្រប់សមាជិកទាំងអស់ដែលបាន

តែងតាំង និង បានជ្រើសរើសអោយធ្វើជាចៅក្រមរបស់តុលាការជាន់ខ្ពស់ ឬចៅក្រមរបស់សាលាឧទ្ធរណ៏ ឬ ក៏ដែល

បានតែងតាំងជាព្រះរាជអជ្ញា រតុលាការកំពូលទាំងអស់ត្រូវតែចូលធ្វើសច្ចា ប្រណិ ធាននៅក្នុងទំរង់ ដែលបាន

រៀបចំឡើងតាមកាលបរិច្ឆេទ ក្រោមអធិបតីរបស់ ប្រធាធិបតីមុនពេលចូលកាន់តំនែង។ ចៅក្រមត្រូវតែមានមិន

អោយតិចជាង ៥ រូប ដែលបានកាន់តំណែង ឬ ដែលធ្លា ប់កាន់តំណែងជាចៅក្រមតុលាការកំពូល ហើយត្រូវកាន់តំ

នែងរបស់ខ្លួនរហូតដល់ចូលនិវត្តអាយុ ៦៥ ឆ្នាំឬមិនហួសពីរយះពេល ៦ខែ បន្ទា ប់ពីដល់អាយុចូលនិវត្តន៏ ដែល

ប្រធានាធិបតីអាចស្នើឡើង។ ជាក់ស្តែងយោងតាមមាត្រា ១០០ ទស្សនះអ្នកផ្តល់យោបល់ ចែងថា ប្រធានាធិបតី

អាចយោងទៅរកការតែងតាំងចៅក្រម មិនអោយតិចជាងចៅក្រម ៣ រូបរបស់តុលាការ កំពូលសំរាប់ចោទសួរតាមទ

ស្សនះរបស់ខ្លួន។ ហើយម្យ៉ាងយោងតាមមាត្រា ១០១ ការបន្តនូវការកាន់តំណែងរបស់ចៅក្រម គឺផ្តោ តលើ office

សាស្ត្រា ចារ្រៈ ប៉ូលី បញ្ញា Page 3 ថ្នា ក់ៈ P3 B1

សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទិនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច មុខវិជ្ជាៈ នីតិអាស៊ា ន

ដែលមានទំនាក់ទំនងនឹងចៅក្រមរបស់តុលាការកំពូល ដែល office នេះជាប្រធានតុលាការ ជាចៅក្រមសាលា

ឧទ្ធរណ៏ ឬ ជាចៅក្រមតុលាការជាន់ខ្ពស់ ពេលករណី នេះអាចមានឡើង។

V. ការបោះឆ្នោ ត

ការបោះឆ្នោ តត្រូវបានចាត់ទុកជាភាពចាំបាច់ក្នុងប្រទេសសឹង្ហបុរីតាំងពីឆ្នាំ ១៩៥៩ ដែលជាការ

បោះឆ្នោ តជាសកល។ អ្នកដែលមានសមត្ថភាពបោះឆ្នោ តគឺមានអាយុចាប់ ២១ឆ្នាំឡើងទៅ។

នៅប្រទេសសឹង្ហបុរីគឺមានក្រសួងរៀបចំការបោះឆ្នោ តដែលសិ្ថតនៅក្រោមការិយាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង

មានភារកិច្ចដូចជា៖

 ធ្វើគំរោងការបោះឆ្នោ ត

 រៀបចំ និងធ្វើការប្រព្រឹត្តិទៅនៃការបោះឆ្នោ តនៃប្រធានាធិបតី និងសភា

 ធ្វើប្រជាមតិជាតិនៅសិង្ហបុរី

ការបោះឆ្នោ តនៅប្រទេសសឹង្ហបុរីគឺមិនដូចជានៅប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិកឡើយ ដែលប្រទេសអាមេរិកធ្វើ

ការបោះឆ្នោ តតាមប្រព័ន្ធអាឡិកត្រូនិក ចំណែកឯប្រទេសសឹង្ហបុរីគឺធ្វើការបោះឆ្នោ តតាមរយៈសន្លឹកឆ្នោ ត

ដូចគ្នា នៅប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។

សន្លឹកឆ្នោ តត្រូវបានពិនិត្យយ៉ា ងត្រឹមត្រូវនិងម៉ត់ចត់ និងត្រូវបានយាមការយ៉ា ងយកចិត្តទុកដាក់ ដែលជា

ការពិបាកក្នុងការស្វែងរកថាអ្នកណាបានបោះឆ្នោ តអោយគណបក្សមួយណាដែលជាការរក្សាការសំងាត់យ៉ា ងមាន

ប្រសិទិ្ធភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ បន្ទា ប់ពីរាប់សន្លឹកឆ្នោ តរួមមក, សន្លឹកឆ្នោ តទាំងនោះត្រូវយកទៅរក្សាទុកនៅ

តុលាការកំពូលរយៈ៦ខែ មុនពេលដែលសន្លឹកឆ្នោ តទាំងនោះត្រូវបានយកទៅបំផ្លា ញចោល។ ក្នុងរយៈពេល៦ខែ

នេះ គឺអាចមានការយកមកពិនិត្យឡើងវិញបានដោយបញ្ជា ពីតុលាការតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៨មក គឺពុំ

ទាន់មានករណី នេះកើតឡើងនៅឡើយ។

សាស្ត្រា ចារ្រៈ ប៉ូលី បញ្ញា Page 4 ថ្នា ក់ៈ P3 B1

សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទិនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច មុខវិជ្ជាៈ នីតិអាស៊ា ន

រដ្ឋធម្មនុញ្ញ

រដ្ឋធម្មនុញ្ញគឺជាច្បាប់កំពូលនៃសាធារណៈរដ្ឋសឹង្ហបុរី និងច្បាប់ទាំងឡាយបានបញ្ញតិ្តដោយអង្គ

នីតិបញ្ញតិ្តបន្ទា ប់ពីការកើតដំបូងនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ 1។

ខដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះអាចត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មដោយច្បាប់មួយដែលបញ្ញតិ្ត

ដោយអង្គនីតិបញ្ញតិ្ត។ ខណាមួយនៃច្បាប់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវបានអនុម័តដោយសភាលុះត្រាតែ វា

ទទួលសម្លេងគាំទ្រមិនតិចជាង ២ភាគ៣ នៃចំនួនសមាជិកសភាបោះឆ្នោ តសរុប2។

ម្យ៉ា ងវិញទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញសឹង្ហបុរីបានចែងយ៉ា ងលំអិតអំពី ការការពារអធិបតីភាពនៃ

សាធារណរដ្ឋសឹង្ហបុរី, សិទិ្ធ និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋា នគ្រឹះរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ, រដ្ឋា ភិបាល, នីតិបញ្ញតិ្ត,

ក្រុមប្រឹក្សាតំណែងប្រធានាធិបតីសំរាប់សិទិ្ធអនីតិភាព, តុលាការ, សេវាសាធារណៈ, ភាពជា

ប្រជាពលរដ្ឋ, បញ្ញតិ្តនៃផ្នែកហរិញ្ញវត្ថុ, អំណាចពិសេសប្រឆាំងការធ្វើវិទ្ធង្សនា និងអំណាចអាសន្ន, បទ

ប្បញ្ញតិ្តទូទៅ, និងអន្តរប្បញ្ញតិ្ត ដែលជាសរុបមាន១៤ផ្នែក និង១៦៣មាត្រា។

រដ្ឋធម្មនុញ្ញសឹង្ហបុរី, មាត្រា៤
1

រដ្ឋធម្មនុញ្ញសឹង្ហបុរី, មាត្រា៥
2

សាស្ត្រា ចារ្រៈ ប៉ូលី បញ្ញា Page 5 ថ្នា ក់ៈ P3 B1