UNIVERSIDAD DE MANILA

College of Business Administration

659-A Cecilia Muñoz St. Ermita, Manila, 1000

Ang Epekto ng Modernisasyon ng Pampublikong

Transportasyon sa Pilipinas

Isang pananaliksik na iniharap sa kaguran ng departamento ng Filipino,

Universidad de Manila

Bilang pagtupad sa isa sa mga pangangailangan sa Filipino sa Ibat Ibang

Disiplina

Pananaliksik ni:
ECONOMICS 32

Isinumite kay:

JANUARY 2024

1
 UNIVERSIDAD DE MANILA
College of Business Administration
659-A Cecilia Muñoz St. Ermita, Manila, 1000

A. PAMAGAT

“Ang Epekto ng Modernisasyon ng Pampublikong Transportasyon sa Pilipinas”

B. INTRODUKSYON/PANIMULA

Sa pag-unlad ng teknolohiya at pagbabago ng panahon, nasasaksihan

natin ang patuloy na modernisasyon ng pampublikong transportasyon sa
Pilipinas. Ang pangangailangan para sa mas mabilis, mas maaasahan, at
mas maayos na sistema ng transportasyon ay nagtutulak sa pamahalaan na
maglaan ng mga proyektong naglalayong mapabuti ang kalidad ng biyahe ng
mga mamamayan. Sa pangunguna ng mga inobasyon tulad ng modernong
tren, bus, at iba pang pampasaherong sasakyan, hinahangad ng bansa na
mapalakas ang konektibidad at gawing mas maginhawa ang paglalakbay ng
bawat Pilipinong komyuter.

Ang modernisasyon ng pampublikong transportasyon ay hindi lamang

naglalayong mapabilis ang pag-aakyat-baba ng pasahero kundi pati na rin
ang pagpapabuti sa kalidad ng serbisyo. Sa paggamit ng mga state-of-the-
art na teknolohiya, inaasahan na mas mapapabilis ang takbo ng mga
sasakyan, mas maaayos ang sistema ng byahe, at mas magiging ligtas ang
biyahe para sa lahat.

Bukod dito, ang modernisasyon ay nagbubukas ng mga oportunidad

para sa mas malawakang ekonomikong pag-unlad. Sa pamamagitan ng
pagpapaunlad ng transportasyon, mas nagiging maayos ang daloy ng kalakal
at serbisyo sa buong bansa. Ito rin ay nagbibigay daan para sa mas
maraming negosyo at trabaho, nag-aambag sa pangkalahatang pag-unlad
ng ekonomiya. Ngunit sa kabila ng mga positibong aspekto, may mga
hamon din na kaakibat ang modernisasyon ng pampublikong transportasyon.

2
 UNIVERSIDAD DE MANILA
College of Business Administration
659-A Cecilia Muñoz St. Ermita, Manila, 1000

Kasama dito ang pangangailangan para sa tamang regulasyon, pagtugon sa

pangangailangan ng mamamayan, at ang pagtaguyod ng sustainable na
sistema ng transportasyon. Sa pagsusulong ng modernisasyon, mahalaga
ang koordinadong pagsusumikap ng pamahalaan, pribadong sektor, at
mismong mga mamamayan upang matiyak ang matagumpay at maayos na
paglago ng pampublikong transportasyon sa Pilipinas.

C. MGA KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL

Natuklasan sa pag-aaral ni Andalecio (2020), Ang Jeepney ay isa sa

pinakamadaling ginagamit na pampublikong transportasyon sa Pilipinas kung
saan ang mga Pilipinong pasahero ay gumagamit ng Jeepney bilang kanilang
pangunahing paraan ng transportasyon sa kanilang pang-araw-araw na
buhay upang makarating sa kanilang minimithi destinasyon. Gayunpaman,
dahil sa mga negatibong isyu nito tulad ng kakulangan sa sistema ng
pagmamantini, pangangalaga sa kaligtasan ng mga pasahero at drayber,
negatibong epekto sa kalikasan, at hindi wastong pag-angkat at pagbaba ng
mga pasahero, nagpasya ang gobyerno na ipatupad ang Jeepney
Modernization program kung saan ang mga lumang regular na jeepney ay
inalis at pinalitan ng modernisadong jeepney. Ang pag-aaral na ito ay
nakatuon sa implementasyon, mga hamon, at mga epekto ng
modernisadong jeepney sa Pilipinas.

Ayon kay Alyosha Allaina (2018), Ang jeepney ay mabilis na lumitaw

bilang isang popular at malikhaing paraan upang muling maitatag ang
murang pampublikong transportasyon na halos nalaglag sa panahonng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Kinikilala ang malawak na paggamit ng
mgasasakyang ito, nagsimula ang pamahalaan ng Pilipinas na maglagay ng
mga paghihigpitsa kanilang paggamit. Ang mga driver ay dapat na

3
 UNIVERSIDAD DE MANILA
College of Business Administration
659-A Cecilia Muñoz St. Ermita, Manila, 1000

mayroong espesyal na mga lisensya, mga regular naruta, at makatuwirang

maayos na pamasahe. Kahit ang orihinal na mga jeepney aysimpleng mga
inayos na mga jeep ng militar, ang mga modernong jeepney ngayon
ayginawa ng mga pabrika na mula sa loob ng Pilipinas. Sa Central Philippine
Island of Cebu, ang mga malalaking bahagi ng mga jeepney ay binuo gamit
ang pangalawang kamay ngtrak ng Hapon, na orihinal na inilaan para sa
pag-angkat ng mga kargo kaysa sa mgapasahero.

Ayon kay Dominković (2017), ang electric vehicles (EVs) ay itinuturing

na teknolohiyang pang-enerhiya sa transisyon patungo sa mas matibay at
eco-friendly na sistema ng transportasyon. Bagamat may mga benepisyo
tulad ng hindi pag-depende sa fossil fuels at pagsugpo ng greenhouse gas
emissions, kinikilala rin ang mga hamon ng pag-adopt ng EVs, kabilang ang
isyu sa pondo, patakaran ng gobyerno, at pagsang-ayon ng publiko. Layunin
ng pag-aaral na ito na suriin ang epekto ng pag-adopt ng EVs sa ekonomiya,
kalikasan, at lipunan sa pang-transporte ng publiko, at ito ay ipinakita gamit
ang Pilipinas bilang halimbawa. Ang mga natuklasan ay naglalaman ng
ekonomikong pakinabang ng pamumuhunan sa electric public transportation,
na may mataas na pagsang-ayon ng publiko. Binigyang-diin ng mga resulta
ang malaking pagbaba sa polusyon ng hangin, pagbawas ng greenhouse gas
emissions, at pagsusulong ng pagbaba ng pag-depende sa inaangkat na
fossil fuels sa pamamagitan ng pag-shift mula sa konbensyonal na
pampublikong transportasyon patungo sa sistema ng electric transport.
Inirekomenda ng pag-aaral ang mas mahigpit na implementasyon ng
patakaran ng gobyerno, mas malakas na suporta sa mekanismong pondo,
pagtatatag ng charging stations, at pagsusulong ng mga programa para sa
lokal na pag-develop ng EVs. Bilang pangwakas, itinatampok ng pag-aaral
ang pangangailangan ng mas mabilis na transisyon sa renewable sources ng

4
 UNIVERSIDAD DE MANILA
College of Business Administration
659-A Cecilia Muñoz St. Ermita, Manila, 1000

kuryente at mas matibay na pinagmulan ng enerhiya upang gawing mas

eco-friendly ang EVs.

Hinggil sa pag-aaral nina Laderas (2010), Ang pagko-commute ay

isang pangunahing paraan ng paggasta ng salapi para sa layuning
makarating ang isang tao sa kanyang pupuntahan gamit ang mga
pampublikong transportasyon. Sa kasalukuyan, maraming pampublikong
transportasyon ang nakalaan para sa mga mamamayan, ang mga halimbawa
nito ay ang mga dyip, bus, tricycle, pedicab, taxi, FX, at ang pinapatakbo ng
pamahalaan na LRT at MRT. Para sa patas na kompensasyon ng serbisyo ng
mga moda ng transportasyong ito, ang pamahalaan ay nagpapatupad ng
mga batas ukol sa tama at legal na paniningil ng bayad sa mga pasahero.
Ang ahensiyang pangunahing tagapagpatupad nito ay ang LTFRB (Land
Transportation Franchising and Regulatory Board) sa ilalim ng pamamahala
ng DOTC (Department of Transportation and Communication). Sa tuwing
sasapit ang suliranin na nagtataas ang presyo ng mga produktong petrolyo
na siyang nagpapatakbo sa mga pampublikong sasakyang ito, naglalabas ng
fare matrix ang LTFRB na naglalaman ng mga karampatang bayad na
tutugon sa suliranin sa pagtataas ng presyo.

Ang pag-aaral nina Malasique (2022), ay naglalahad ng di-

komportableng karanasan ng mga pasahero at operator ng tradisyunal na
pampublikong transportasyon sa Pilipinas, na kinabibilangan ng traffic
congestion, kakulangan ng sasakyan, at mga isyu sa pangangalaga ng
kalikasan dulot ng paggamit ng nakakalason na gasolina. Nilalayon ng
modernong transportasyon na magbigay ng epektibong solusyon sa mga
nasabing suliranin. Isinagawa ang pag-aaral upang suriin ang
implementasyon ng Public Utility Vehicle Modernization Program (PUVMP) at
ang epekto nito sa empleyo ng mga driver ng PUV, partikular ang mga maliit
na operator na hindi kayang i-upgrade ang kanilang mga sasakyan.

5
 UNIVERSIDAD DE MANILA
College of Business Administration
659-A Cecilia Muñoz St. Ermita, Manila, 1000

Natuklasan sa pag-aaral na bumaba ang empleyo ng mga driver ng PUV

dahil sa patuloy na health crisis, at mayroong malaking pagkakaiba sa bilang
ng tradisyonal na mga yunit ng PUV dahil sa kakulangan ng sapat na
modernisadong mga sasakyan.

D. DISKUSYON/PAGTATALAKAY

Isang mahalagang aspeto ng pag-unlad ng isang bansa ay ang

kalagayan ng pampublikong transportasyon nito. Sa Pilipinas, patuloy na
isinusulong ang modernisasyon ng pampublikong transportasyon upang
tugunan ang mga pangangailangan ng lumalaking populasyon at ang kagyat
na pangangailangan para sa mas mabilis at epektibong transportasyon. Sa
pagsusuri ng epekto ng modernisasyon ng pampublikong transportasyon sa
Pilipinas, mahalaga na unawain natin kung paano ito nakaaapekto sa mga
mamamayan, ekonomiya, at kapaligiran. Sa kasalukuyang sistema ng
pampublikong transportasyon sa Pilipinas, maraming mga isyu ang
kinakaharap tulad ng trapiko, kakulangan sa kagamitan at imprastruktura, at
kakulangan sa kaligtasan at kaginhawaan ng mga pasahero. Sa pagpasok ng
modernisasyon, mayroong mga potensyal na epekto na dapat nating suriin.

Ang modernisasyon ng pampublikong transportasyon ay maaaring

magdulot ng pagbabago sa pamamahala ng trapiko at transportasyon, na
maaaring magresulta sa mas mabilis at mas epektibong paglalakbay para sa
mamamayan. Bagaman may positibong epekto, maaari ring magdulot ito ng
mga hamon tulad ng pagkawasak ng tradisyunal na mga hanapbuhay,
kawalan ng trabaho para sa mga manggagawang apektado ng
modernisasyon, at posibleng pagtaas ng presyo ng pamasahe. Isa pang
mahalagang aspeto na dapat isaalang-alang ay ang epekto ng
modernisasyon ng transportasyon sa ekonomiya ng bansa. Ang mas mabilis

6
 UNIVERSIDAD DE MANILA
College of Business Administration
659-A Cecilia Muñoz St. Ermita, Manila, 1000

at epektibong sistema ng pampublikong transportasyon ay maaaring

magdulot ng mas maraming oportunidad para sa kalakalang lokal at
internasyonal, na magdudulot ng pag-unlad sa ekonomiya at mas maraming
trabaho para sa mga mamamayan. Gayundin, mahalaga ring isaalang-alang
ang epekto ng modernisasyon sa kapaligiran. Ang pagdami ng motorisadong
sasakyan at modernong sistema ng transportasyon ay maaaring magdulot
ng mas mataas na antas ng polusyon sa hangin at mas mataas na konsumo
ng enerhiya. Kailangan nating balansehin ang modernisasyon ng
pampublikong transportasyon upang hindi lamang mapabuti ang kalakalan
at konektibidad ng bansa kundi pati na rin ang kalidad ng kapaligiran.

Sa huli, ang modernisasyon ng pampublikong transportasyon sa

Pilipinas ay may malalim na implikasyon hindi lamang sa pang-araw-araw na
buhay ng mga mamamayan kundi pati na rin sa ekonomiya at kalikasan. Sa
tamang pamamahala at pagtutok sa mga aspeto ng modernisasyon,
maaaring maging daan ito patungo sa mas maunlad, mas ligtas, at mas
maayos na kinabukasan para sa lahat.

E. KONGKLUSYON

Sa kabuuan, ang pananaliksik ukol sa epekto ng modernisasyon ng

pampublikong transportasyon sa komyuter sa Pilipinas ay naglantad ng
malalim na ugnayan sa pagitan ng pagbabago sa sistema ng transportasyon
at ang pang-araw-araw na karanasan ng mamamayan. Ang modernisasyon,
bagaman may kaakibat na mga hamon, ay nagdadala ng potensyal na pag-
unlad sa aspeto ng bilis, epektibidad, at konektibidad ng pampublikong
transportasyon. Sa pag-aaral ng mga epekto, naisusuri ang positibong
aspekto ng mas mabilis at mas epektibong paglalakbay, ngunit kasabay nito

7
 UNIVERSIDAD DE MANILA
College of Business Administration
659-A Cecilia Muñoz St. Ermita, Manila, 1000

ang mga hamon tulad ng pagkawasak ng tradisyunal na hanapbuhay at

pagtaas ng presyo ng pamasahe.

Ang modernisasyon ay nagbubukas din ng mga oportunidad sa

ekonomiya at nagbibigay daan sa mas mataas na kalidad ng buhay para sa
komyuter. Hindi dapat kalimutan ang epekto ng modernisasyon sa
kapaligiran, kung saan ang mas mataas na bilang ng sasakyan at mas
modernong sistema ay maaaring magdulot ng mas mataas na antas ng
polusyon at enerhiya. Sa ganitong aspeto, kinakailangan ang balanse at
tamang pagtutok upang mapanatili ang kalakaran ng modernisasyon ng
pampublikong transportasyon na may kaakibat na pagpapahalaga sa
kalikasan.

Sa pangwakas, ang modernisasyon ng pampublikong transportasyon

sa Pilipinas ay nagdadala ng pangako at potensyal na mapabuti ang
karanasan ng mga komyuter. Gayunpaman, ang ganitong transisyon ay
nangangailangan ng maingat na pagpaplano, maagap na solusyon sa mga
hamon, at ang aktibong pakikiisa ng lahat ng sektor ng lipunan. Sa ganitong
paraan, maaaring maging tagumpay ang modernisasyon na ito at magdala
ng mas maginhawa at mas maunlad na kinabukasan para sa mga
naglalakbay sa araw-araw.

F. DOKUMENTASYON

8
 UNIVERSIDAD DE MANILA
College of Business Administration
659-A Cecilia Muñoz St. Ermita, Manila, 1000

G. Sanggunian

Avi Ben P. Andalecio et al (2020) Implementation, challenges and

stakeholders perception of modernized Jeepneys in Metro Manila.

https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-6596/1529/3/032067/meta

Alyosha, Allaina (2018) ISANG PAG-AARAL SA PAGPAPATUPAD NG

MODERNISASYON NA JEEPNEY PARA SA HINAHARAP NG PAMPUBLIKONG
TRANSPORTASYON NG PILIPINAS

https://www.academia.edu/36011190/
ISANG_PAG_AARAL_SA_PAGPAPATUPAD_NG_MODERNISASYON_NA_JEEPNE
Y_PARA_SA_HINAHARAP_NG_PAMPUBLIKONG_TRANSPORTASYON_NG_PILI
PINAS

Dominković, Dominik Franjo (2017) The future of transportation in

sustainable energy systems: Opportunities and barriers in a clean energy
transition.

9
 UNIVERSIDAD DE MANILA
College of Business Administration
659-A Cecilia Muñoz St. Ermita, Manila, 1000

https://www.researchgate.net/publication/
318223064_The_future_of_transportation_in_sustainable_energy_systems_
Opportunities_and_barriers_in_a_clean_energy_transition

Laderas, C.A., Munoz, V.M.R., Serevo, J.B., Tabulug, C.E.T., Tanzo, L.A.T.,
Magaway, M.D.G., March 23, 2010, “ISANG PAG-AARAL TUNGKOL SA
EPEKTO NG PAGKO-COMMUTE SA KABUUANG PAGBABADYET NG
ALLOWANCE NG MGA ESTUDYANTE”

https://akademikofilipino.blogspot.com/2010/03/isang-pag-aaral-tungkol-
sa-epekto-ng.html?m=1

Malasique, A. M. P., Windsor Redz C. Rubio, W. R. C., & Rosete, M. A. L.

(2022). Analyzing the Implementation of the Public Utility Vehicle
Modernization Program (PUVMP) to the Employment of PUV Drivers in the
Philippines.

https://doi.org/10.7777/jiemar.v3i1.250

10