————

Formy muzyczne

Zasady kształtowania formy

w utworze muzycznym

P aw e ł S ie k
Zasady kształtowania formy

1. zasada powtarzania
2. zasada podobieństwa
3. zasada symetrii
4. zasada rozwojowości
5. technika wariacyjna
6. zasada okresowości
7. zasada szeregowania
Zasady kształtowania formy

1. zasada powtarzania powtórzenie identycznego odcinka (np. ABA)

2. zasada podobieństwa powtórzenie podobnego odcinka (np. ABA1)
3. zasada symetrii liczba taktów I = liczba taktów II (odcinka/okresu/części)
4. zasada rozwojowości związana z polifonią; kształtowanie zmienianie początkowego motywu
5. technika wariacyjna technika opracowywania podstawowego tematu muzycznego
6. zasada okresowości części oparte są o okresy muzyczne; np. tematy w sonacie;
utwory okresowe: pieśni, liryka instrumentalna
7. zasada szeregowania →
Zasady kształtowania formy

Zasada szeregowania – utwór powstaje w oparciu o następstwo szeregu odcinków muzycznych.

Odcinki te mogą być:

– zestawieniem szeregu fraz

– następstwem kilku zdań
– następstwem okresów muzycznych
– następstwem części

Cały utwór może być zbudowany na tej zasadzie (już okres muzyczny może stanowić część).
————
B u d ow a o k r e s o w a
utworu
Budowa ok re so wa u two ru

Okres muzyczny – stabilna tonalnie konstrukcja, zbudowana z 2 zdań pozostających

we wzajemnych zależnościach konstrukcyjno-wyrazowych.

2 zdania:
poprzednik + następnik
Budowa ok re so wa u two ru

– najmniejszy okres muz. to okres 8-taktowy (okres klasyczny = okres mały)

– okres 16 taktowy (duży)

– okres odpowiadający (1 i 2 zdanie oparte są o ten sam materiał),

np. Robert Schumann – Śmiały Jeździec: P + N

– 2 zdania muzyczne stanowią okres regularny

paranteza – rozszerzenie ← →
elizja – skrócenie →←

– okres uzupełniający: P + N (inny materiał niż w poprzedniku)

– okres okrężny: P i N mają różny materiał, ale w N wraca na koniec materiał z P
Budowa ok re so wa u two ru

ABA – forma trzyczęściowa, repryzowa

ABC – forma 3-częściowa, nierepryzowa

Jeżeli każdy okres muzyczny odpowiada jednej części, mówimy o formie małej.
Przeciwieństwem jest forma wielka/złożona.
Anali zy

Pieśni
Fryderyk Chopin – Hulanka
Fryderyk Chopin – Życzenie

Mazurki
Fryderyk Chopin – Mazurek e-moll op. 17 nr 2 (forma mała)
Fryderyk Chopin – Mazurek C-dur op. 24 nr 2

Polonezy
Fryderyk Chopin – Polonez A-dur op. 40 nr 1
Fryderyk Chopin – Polonez c-moll op.40 nr 2
————