See discussions, stats, and author profiles for this publication at:

https://www.researchgate.net/publication/303521741

(Principle of
Communications and
Telecommunications)

Book · January 2014

CITATIONS READS

0 4,814

1 author:

Preecha Kocharoen
Sripatum University
13 PUBLICATIONS 34 CITATIONS

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Visible Light Communication Development Kits Complianted to CP1223 Standard View

project

All content following this page was uploaded by Preecha Kocharoen on 26 May 2016.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 หลลักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม
Principle of Communications and Telecommunications

ผผชผู้ ช่วยศาสตราจารยย์ ดร.ปรรีชา กอเจรริญ

ภาควพิชาวพิศวกรรมไฟฟฟ้าและอพิเลล็กทรอนพิกสส์ประยทุกตส์
คณะวพิศวกรรมศาสตรส์ มหาวพิทยาลนัยศรนปททุม

► หนนังสสือเลล่มนนนี้ผล่านการพพิจารณาจากคณะกรรมการพพิจารณาตตาราและเอกสารประกอบการสอนมหาวพิทยาลนัยศรนปททุม ◄
แด่ ครอบครัวกอเจริญ
หลลักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม
Principle of Communications and Telecommunications

สงวนลวิขสวิทธวิธิ์ตามพระราชบลัญญลัตวิลวิขสวิทธวิธิ์
หห้ามลอกเลรียนแบบไมม่วม่าสม่วนใดสม่วนหนนนึ่งในหนลังสสือเลม่มนรีนี้ ไมม่วม่ารรูปแบบใดๆ
นอกจากจะไดห้รลับอนยุญาตเปป็นลายลลักษณส์อลักษรจากผรูห้เขรียนเทม่านลันี้น

ขห้อมรูลทางบรรณานยุกรมของสสานลักหอสมยุดแหม่งชาตวิ

ปรรีชา กอเจรวิญ.
หลลักการสสืนึ่อสารและโทรคมนาคม.-- กรยุงเทพมหานคร: ภาคววิชาววิศวกรรมไฟฟฟ้า
และอวิเลล็กทรอนวิกสส์ประยยุกตส์ คณะววิศวกรรมศาสตรส์ มหาววิทยาลลัยศรรีปทยุม, 2557.
278 หนห้า.

1. โทรคมนาคม. 2. การสสืนึ่อสาร. I. ชสืนึ่อเรสืนึ่อง.

384
ISBN 978-616-348-642-4

พวิมพส์ครลันี้งทรีนึ่ 1
มกราคม 2557
278 หนห้า
ราคา 180 บาท

ผรูห้จลัดพวิมพส์ : ปรรีชา กอเจรวิญ

ภาคววิชาววิศวกรรมไฟฟฟ้าและอวิเลล็กทรอนวิกสส์ประยยุกตส์
คณะววิศวกรรมศาสตรส์ มหาววิทยาลลัยศรรีปทยุม
E-mail: preecha.ko@spu.ac.th

พวิมพส์ทรีนึ่ : หห้างหยุห้นสม่วนจสากลัด เอล็ม แอนดส์ เอล็ม เลเซอรส์พรวินี้นตส์

1491, 1493-1495 ถนนพระราม 4 แขวงวลังใหมม่ เขตปทยุมวลัน กรยุงเทพฯ 10330
E-mail: info@rabbit4print.com
โทร. 0-2215-3999 แฟกซส์. 0-2611-9809
 คคานคา
ววิชาหลลักการสสืนึ่อสาร (Principle of Communications) เปป็นววิชาทรีนึ่มรีความสสาคลัญมากตม่อการเรรียนรรูห้ในสาขา
ววิชาววิศวกรรมไฟฟฟ้าสสืนึ่อสาร หรสือสาขาววิชาโทรคมนาคม เนสืนึ่องจากเปป็นววิชาทรีนึ่อธวิบายพสืนี้นฐาน และหลลักการของการสสืนึ่อสาร
โทรคมนาคมทลันี้งในสม่วนของคณวิตศาสตรส์พสืนี้นฐาน แนะนสา ความรรูห้เบสืนี้องตห้นเกรีนึ่ยวกลับสลัญญาณและระบบ การววิเคราะหส์
กระบวนการของสลัญญาณในโดเมนความถรีนึ่ดห้วยการประยยุกตส์ใชห้อนยุกรมและแปลงฟรูเรรียรส์ การอธวิบายการกลสนี้าสลัญญาณแอ
นะลล็อก และดวิจวิทลัล การศนกษาผลของสลัญญาณรบกวนในการสสืนึ่อสาร อธวิบายถนงทฤษฎรีการสยุม่มตลัวอยม่าง ควอนไทเซชลันึ่น
การมอดรูเลตพลัลสส์แ อนะลล็อก การมอดรูเลตรหลัสพลัลสส์ การมอดรูเลตเดลตห้า เพสืนึ่อการแปลงสลัญญาณแอนะลล็อกเปป็นดวิจวิทลัล
การเพวินึ่มประสวิทธวิภาพระบบการสสืนึ่อสารดห้วยการมลัลตวิเพลล็กซส์ นอกจากนลันี้นยลังเปป็นการแนะนสา ความรรูห้เบสืนี้องตห้นเกรีนึ่ยวกลับ
สายสม่งคลสืนึ่น การแพรม่ของคลสืนึ่นววิทยยุ สม่วนประกอบของไมโครเวฟ การสสืนึ่อสารผม่านดาวเทรียมและการสสืนึ่อสารทางแสง อรีก
ดห้วย โดยววิชาหลลักการสสืนึ่อสาร เปป็นววิชาทรีนึ่ถรูกเพวินึ่มเตวิมในรายววิชาเฉพาะทางววิศวกรรม (Specific Engineering) สาขาววิชา
ววิศวกรรมไฟฟฟ้า งานไฟฟฟ้าสสืนึ่อสาร ตามหลลักเกณฑส์ววิชาเฉพาะทางววิศวกรรม สสา หรลับการรลับรองปรวิญญาตามพระราช
บลัญญลัตวิววิศวกร ปปี พ.ศ. 2554
หนลังสสือหลลักการสสืนึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
เลม่มนรีนี้จนงไดห้จลัดทสาขนนี้นใหห้ตรงตามหลลักเกณฑส์ววิชาเฉพาะทางววิศวกรรมฯตามขห้อกสาหนดของสภาววิศวกร ปปี พ.ศ. 2554 โดย
เขรียนขนนี้นเพสืนึ่อใหห้เหมาะสมกลับนลักเรรีย น นลักศนกษา ทรีนึ่มรีพสืนี้นฐานมาจากการเรรีย นในสายววิชาชรีพ ทรีนึ่ตห้องการศนกษาตม่อใน
หลลักสรูตรววิศวกรรมศาสตรบลัณฑวิต เพสืนึ่อใหห้สามารถเรรียนรรูห้และเขห้าใจเนสืนี้อหาดห้านการสสืนึ่อสารโทรคมนาคมไดห้อยม่างเขห้าใจงม่าย
โดยมรีการสอดแทรกชยุดคสาสลันึ่งของโปรแกรม Spread sheet และ SCILAB (ดรูภาคผนวก ก. - ภาคผนวก ค.) เพสืนึ่อชม่วยใน
การคสานวณในเนสืนี้อหาของบทเรรียนตม่างๆ ซนนึ่งจะสามารถเพวินึ่มความเขห้าใจในเนสืนี้อหาการเรรียนไดห้มากขนนี้น
ผรูห้เขรียนหวลังเปป็นอยม่างยวินึ่งวม่าหนลังสสือเลม่มนรีนี้จะทสาใหห้ผรูห้สนใจ สามารถทสาความเขห้าใจเนสืนี้อหาไดห้ดห้วยตนเอง อลันจะเปป็น
ประโยชนส์ในการพลัฒนานลักเรรียน และนลักศนกษาทรีนึ่มรีความสนใจในการเรรียนรรูห้ดห้านววิศวกรรมศาสตรส์ สาขาววิศวกรรมไฟฟฟ้า
งานไฟฟฟ้าสสืนึ่อสาร อยม่างมรีประสวิทธวิภาพ หากหนลังสสือเลม่มนรีนี้มรีขห้อผวิดพลาดประการใดผรูห้เขรียนยวินดรีนห้อมรลับคสาแนะนสา เพสืนึ่อ
ปรลับปรยุงแกห้ไขตม่อไป โดยหากทม่านมรีความประสงคส์จะสม่งขห้อเสนอแนะหรสือขห้อควิดเหล็นทรีนึ่เปป็นประโยชนส์ในการปรลับปรยุง
หนลังสสือเลม่มนรีนี้ โปรดสม่งมาทรีนึ่อรีเมล preecha.ko@spu.ac.th เพสืนึ่อจะเปป็นขห้อมรูลสสาคลัญในการปรลับปรยุงและแกห้ไขสสาหรลับการ
พวิมพส์ครลันี้งตม่อไป

ปรรีชา กอเจรวิญ
มหาววิทยาลลัยศรรีปทยุม
มกราคม พ.ศ. 2557
 สารบลัญ

บททรีนึ่ 1 แนะนสาระบบการสสืนึ่อสาร
1.1 แหลม่งขห้อมรูล หรสือแหลม่งกสาเนวิดขม่าวสาร (Source of Information)........................................................1-2
1.1.1 เสรียงพรูด............................................................................................................................................ 1-2
1.1.2 เสรียงดนตรรี หรสือเสรียงเพลง................................................................................................................ 1-3
1.1.3 รรูปภาพ หรสือภาพเคลสืนึ่อนไหว............................................................................................................ 1-3
1.1.4 ขห้อมรูลขห้อความหรสือตลัวอลักษร............................................................................................................. 1-4
1.1.5 ขห้อมรูลจากคอมพวิวเตอรส์..................................................................................................................... 1-5
1.2 แบนดส์ววิด (Bandwidth)......................................................................................................................... 1-6
1.3 เครสือขม่ายระบบสสืนึ่อสาร (Communication Networks)......................................................................... 1-7
1.4 ชม่องทางการสสืนึ่อสารขห้อมรูล (Communication Channels)....................................................................1-8
1.4.1 ชม่องทางการสสืนึ่อสารทรีนึ่มรีตลัวกลางนสาสลัญญาณ...................................................................................... 1-8
1.4.2 ชม่องทางการสสืนึ่อสารทรีนึ่มรีตลัวกลางเปป็นอวกาศวม่างหรสืออากาศ................................................................1-8
1.5 กระบวนการกลสนี้าสลัญญาณ (Modulation Process).............................................................................. 1-9
1.6 หนม่วยทรีนึ่สสาคลัญดห้านการสสืนึ่อสาร................................................................................................................ 1-9
1.6.1 คสานสาหนห้าปรวิมาณทางตลัวเลข............................................................................................................ 1-9
1.6.2 หนม่วยการวลัดคม่ากสาลลังงาน............................................................................................................... 1-10
1.7 สลัญญาณรบกวนในระบบสสืนึ่อสาร (Noise In Communication Systems)..........................................1-11
1.7.1 ประเภทของสลัญญาณรบกวน (Classification of Noise)..............................................................1-11
1.7.2 การออกแบบและคสานวณเกรีนึ่ยวกลับสลัญญาณรบกวน (Noise Designation and Calculation)......1-16
1.8 สรยุปทห้ายบท......................................................................................................................................... 1-21
คสาถามทห้ายบท............................................................................................................................................ 1-23
แบบฝฝึกหลัดทห้ายบท...................................................................................................................................... 1-25

บททรีนึ่ 2 พสืนี้นฐานสลัญญาณและระบบ
2.1 สลัญญาณและระบบ (Signal and Systems).......................................................................................... 2-1
2.1.1 การจสาแนกระบบ (System Classifications).................................................................................. 2-1
2.1.2 คยุณสมบลัตวิของระบบ (Properties of Systems).............................................................................. 2-3
2.1.3 การจสาแนกสลัญญาณ (Signal Classifications)................................................................................ 2-6
2.1.4 คยุณสมบลัตวิของสลัญญาณ (Properties of Signals)............................................................................ 2-8
2.1.5 สลัญญาณทรีนึ่ไมม่ตม่อเนสืนึ่องทางเวลา (Discrete-Time Signals)................................................................2-9
2.2 สลัญญาณทรีนึ่มรีความสสาคลัญ (Useful Signals).......................................................................................... 2-10
2.2.1 ซายนส์นรูซอยดส์ (Sinusoids)............................................................................................................. 2-10
2.2.2 ฟฟังกส์ชลันึ่นอวิมพลัลสส์หนนนึ่งหนม่วย (Unit Impulse Function)..................................................................2-14
2.2.3 ฟฟังกส์ชลันึ่นขลันี้นบลันไดหนนนึ่งหนม่วย (Unit-Step Function ).....................................................................2-14
 2.2.4 ฟฟังกส์ชลันึ่นทางลาด (Ramp Function )............................................................................................. 2-14
2.3 ปรวิมาณของขห้อมรูล (Information capacity)....................................................................................... 2-15
2.4 สรยุปทห้ายบท......................................................................................................................................... 2-16
คสาถามทห้ายบท............................................................................................................................................ 2-17
แบบฝฝึกหลัดทห้ายบท...................................................................................................................................... 2-17

บททรีนึ่ 3 คณวิตศาสตรส์ทรีนึ่เกรีนึ่ยวขห้องและฟรูเรรียรส์
3.1 อนยุกรมฟรูเรรียรส์ (Fourier Series)............................................................................................................ 3-1
3.1.1 รรูปแบบทลันึ่วไปของอนยุกรมฟรูเรรียรส์ (General form of the Fourier Series).....................................3-1
3.1.2 คยุณสมบลัตวิพวิเศษเมสืนึ่อสลัญญาณมรีลลักษณะสมมาตร (Symmetry Properties)......................................3-3
3.2 การแปลงฟรูเรรียรส์ (Fourier Transforms)............................................................................................... 3-9
3.2.1 สมการการแปลงฟรูเรรียรส์.................................................................................................................... 3-9
3.2.2 สรยุปสรูตรการแปลงฟรูเรรียรส์ทรีนึ่นม่าสนใจ (Summary of Useful Expressions)...................................3-11
3.3 สรยุปทห้ายบท......................................................................................................................................... 3-17
คสาถามทห้ายบท............................................................................................................................................ 3-18
แบบฝฝึกหลัดทห้ายบท...................................................................................................................................... 3-19
บททรีนึ่ 4 เทคนวิคการกลสนี้าสลัญญาณแบบแอนะลล็อก
4.1 การกลสนี้าสลัญญาณเชวิงขนาดแอมปลวิจรูด (Amplitude Modulation)........................................................4-2
4.1.1 การกลสนี้าสลัญญาณเชวิงขนาดแอมปลวิจรูดในโดเมนเวลา (Time-Domain Description)........................4-2
4.1.2 การกลสนี้าสลัญญาณเชวิงขนาดแอมปลวิจรูดในโดเมนความถรีนึ่ (Frequency-domain Description)..........4-4
4.1.3 การสรห้างคลสืนึ่นสลัญญาณ AM (Generation of AM Waves).............................................................4-5
4.1.4 การกรูห้คสืนการกลสนี้าสลัญญาณเชวิงขนาด (Demodulation of AM)........................................................4-7
4.2 ดลับเบวินี้ลไซดส์แบนดส์ซพลั เพรสแคเรรียรส์(Double-Sideband Suppressed-Carrier Modulation: DSBSC) 4-9
4.2.1 สลัญญาณ DSBSC ในโดเมนเวลา (DSBSC Time-domain Description)........................................4-9
4.2.2 สลัญญาณ DSBSC ในโดเมนความถรีนึ่ (DSBSC Frequency-domain Description)..........................4-9
4.2.3 การสรห้างคลสืนึ่นสลัญญาณ DSBSC (Generation of DSBSC Waves)...............................................4-10
4.2.4 การกรูห้คสืนการกลสนี้าสลัญญาณคลสืนึ่น DSBSC แบบโคฮรีเรนทส์ดรีเทคชลันึ่น.....................................................4-11
4.3 ซวิงเกวินี้ลไซดส์แบนดส์ซพลั เพรสแคเรรียรส์ (Single-Sideband Suppressed-Carrier Modulation: SSB)......4-13
4.4 การกลสนี้าสลัญญาณเชวิงความถรีนึ่ (Frequency Modulation)....................................................................4-14
4.4.1 การกลสนี้าสลัญญาณเชวิงความถรีนึ่ดห้วยคลสืนึ่นความถรีนึ่เดรียว (Single-tone Frequency Modulation).......4-15
4.4.2 การกลสนี้าสลัญญาณเชวิงความถรีนึ่ชนวิดแถบความถรีนึ่แคบ (Narrow-band FM, NBFM)............................4-17
4.4.3 การกลสนี้าสลัญญาณเชวิงความถรีนึ่ชนวิดแถบความถรีนึ่กวห้าง (Wide-band FM, WBFM)..............................4-18
4.4.4 แบนดส์ววิทของคลสืนึ่น FM (Bandwidth of FM Waves)...................................................................4-21
4.4.5 คม่ากสาลลังงานเฉลรีนึ่ยคงทรีนึ่ (Constant Average Power)....................................................................4-23
4.4.6 การสรห้างคลสืนึ่น FM (Generation of FM Waves)..........................................................................4-23
4.4.7 การกรูห้คสืนการกลสนี้าสลัญญาณคลสืนึ่น FM (FM Waves Demodulation)..............................................4-26
4.5 การกลสนี้าสลัญญาณเชวิงเฟส (Phase Modulation, PM).........................................................................4-28
 4.6 สรยุปทห้ายบท......................................................................................................................................... 4-30
คสาถามทห้ายบท............................................................................................................................................ 4-31
แบบฝฝึกหลัดทห้ายบท...................................................................................................................................... 4-34

บททรีนึ่ 5 การจลัดรรูปแบบสลัญญาณเบสแบนดส์
5.1 การจลัดรรูปแบบขห้อมรูลตลัวอลักษร (Formatting Text)................................................................................ 5-1
5.2 การแปลงขห้อมรูลแอนะลล็อกเปป็นขห้อมรูลดวิจวิทลัล (Analog to digital conversion).....................................5-1
5.2.1 กระบวนการสยุม่มสลัญญาณ (Sampling Process)............................................................................... 5-2
5.2.2 การมอดรูเลตพลัลสส์แอมปลวิจรูด (Pulse Amplitude Modulation).....................................................5-4
5.2.3 แอนะลล็อกพลัลสส์มอดรูเลชลันึ่นชนวิดอสืนึ่นๆ................................................................................................... 5-4
5.3 การควอนไตซส์ (Quantization)........................................................................................................... 5-10
5.3.1 การควอนไตซส์แบบสมสนึ่าเสมอ (Linear Quantization)...................................................................5-10
5.3.2 การควอนไตซส์ชนวิดไมม่สมสนึ่าเสมอ (Non-uniform Quantization)...................................................5-12
5.4 การมอดรูเลตเชวิงรหลัสพลัลสส์ (Pulse Code Modulation)....................................................................... 5-13
5.4.1 การแปลงสลัญญาณกลลับ (Decoding)............................................................................................. 5-14
5.4.2 แบนดส์ววิทของ PCM (Bandwidth of PCM).................................................................................. 5-14
5.4.3 ผลของสลัญญาณรบกวน (Effects of Noise).................................................................................. 5-15
5.5 การมอดรูเลตเชวิงความแตกตม่างพลัลสส์ (Delta Modulation)...................................................................5-16
5.6 การมลัลตวิเพลล็กซส์ดห้วยการแบม่งเวลา (Time-Division Multiplexing).....................................................5-17
5.6.1 เฟรมซวิงโครไนสส์เซชลันึ่น (Frame Synchronization)........................................................................ 5-18
5.6.2 ลสาดลับโครงสรห้างขลันี้นของ TDM (TDM Hierachy)............................................................................ 5-18
5.7 สรยุปทห้ายบท......................................................................................................................................... 5-21
คสาถามทห้ายบท............................................................................................................................................ 5-22
แบบฝฝึกหลัดทห้ายบท...................................................................................................................................... 5-24

บททรีนึ่ 6 การเขห้ารหลัสเบสแบนดส์
6.1 การเขห้ารหลัสแหลม่งกสาเนวิดขห้อมรูล (Source Coding)................................................................................. 6-1
6.1.1 ขม่าวสาร (Information, I )............................................................................................................... 6-1
6.1.2 เอนโทรปปี (Entropy)........................................................................................................................ 6-3
6.1.3 รหลัสกระชลับ (Compact Code)....................................................................................................... 6-5
6.2 การเขห้ารหลัสชม่องสลัญญาณ (Channel Coding)....................................................................................... 6-9
6.2.1 รหลัสควบคยุมความผวิดพลาด (Error Control Codes).....................................................................6-10
6.3 การเขห้ารหลัสสายสลัญญาณ (Line coding)............................................................................................. 6-18
6.3.1 การจสาแนกรหลัสสายสลัญญาณ (Classification of Line Codes)....................................................6-19
6.3.2 คยุณสมบลัตวิทรีนึ่พนงประสงคส์ของรหลัสสายสลัญญาณ................................................................................. 6-21
6.3.3 สเปกตรลัมกสาลลังของรหลัสสายสลัญญาณ (Power Spectral of Line Codes)...................................6-22
6.4 สรยุปทห้ายบท......................................................................................................................................... 6-23
 คสาถามทห้ายบท............................................................................................................................................ 6-24
แบบฝฝึกหลัดทห้ายบท...................................................................................................................................... 6-25

บททรีนึ่ 7 การกลสนี้าสลัญญาณแบบดวิจวิทลัล
7.1 การกลสนี้าสลัญญาณดวิจวิทลัลเชวิงขนาด (Amplitude Shift Keying, ASK).....................................................7-2
7.2 การกลสนี้าดวิจวิทลัลเชวิงความถรีนึ่ (Frequency Shift Keying, FSK)..................................................................7-6
7.2.1 การสรห้างคลสืนึ่นการกลสนี้าดวิจวิทลัลไบนารรีเชวิงความถรีนึ่.................................................................................. 7-8
7.2.1 การกรูห้คสืนการกลสนี้าดวิจวิทลัลไบนารรีเชวิงความถรีนึ่.......................................................................................... 7-8
7.3 การกลสนี้าสลัญญาณดวิจวิทลัลเชวิงมยุม (Phase Shift Keying, PSK)................................................................7-10
7.3.1 ไบนารรีนึ่เฟสชวิฟครียส์อวินี้ง........................................................................................................................ 7-11
7.3.1 การสรห้างและกรูห้คสืนไบนารรีเฟสชวิฟครียส์อวินี้ง........................................................................................... 7-11
7.4 เอล็มอาเรยส์เฟสชวิฟครียส์อวินี้ง (M-ary PSK: MPSK)...................................................................................... 7-12
7.4.1 ควอดราเจอรส์เฟสชวิฟครียส์อวินี้ง (Quadrature PSK: QPSK).................................................................7-13
7.4.2 วงจรการกลสนี้าสลัญญาณและกรูห้คสืนการกลสนี้าสลัญญาณ QPSK................................................................7-16
7.5 การกลสนี้าสลัญญาณควอดราเจอรส์แอมปลวิจรูด (Quadrature-Amplitude Modulation: QAM)..............7-16
7.5.1 วงจรการกลสนี้าสลัญญาณและการกรูห้คสืนการกลสนี้าสลัญญาณ QAM...........................................................7-17
7.6 สรยุปทห้ายบท......................................................................................................................................... 7-18
คสาถามทห้ายบท............................................................................................................................................ 7-19
แบบฝฝึกหลัดทห้ายบท...................................................................................................................................... 7-21

บททรีนึ่ 8 สายสม่งคลสืนึ่นและการแพรม่ของคลสืนึ่นววิทยยุ
8.1 สายสม่งคลสืนึ่น (Transmission Lines)....................................................................................................... 8-1
8.1.1 ประเภทของสายสม่งคลสืนึ่น (Types of Transmission Lines).............................................................8-1
8.1.2 สายสม่งคลสืนึ่นแบบสมดยุลยส์และแบบไมม่สมดยุลยส์ (Balanced and Unbalanced Lines).......................8-3
8.1.3 ลลักษณะเฉพาะทางไฟฟฟ้าของสายสม่งคลสืนึ่น (Electrical Characteristics of Transmission Lines)..8-4
8.1.4 สายสม่งคลสืนึ่นนอนเรโซแนนทส์และเรโซแนนทส์ (Non- and Resonent Transmission Lines).............8-8
8.1.5 แผนภรูมวิสมวิธ (The Smith chart).................................................................................................. 8-13
8.2 การเแพรม่ของคลสืนึ่น (Wave Propagation)........................................................................................... 8-17
8.2.1 คลสืนึ่นแมม่เหลล็กไฟฟฟ้า (Electromagnetic Waves)........................................................................... 8-19
8.2.2 การแพรม่คลสืนึ่นววิทยยุในชลันี้นบรรยากาศ (Radio Wave Propagation within Ionosphere)..............8-22
8.3 สรยุปทห้ายบท......................................................................................................................................... 8-24
คสาถามทห้ายบท............................................................................................................................................ 8-25
แบบฝฝึกหลัดทห้ายบท...................................................................................................................................... 8-26

บททรีนึ่ 9 การสสืนึ่อสารไมโครเวฟและดาวเทรียม
9.1 อยุปกรณส์ในระบบการสสืนึ่อสารไมโครเวฟ (Microwave Communication System Components).......9-1
 9.1.1 ทม่อนสาคลสืนึ่น (Waveguide)................................................................................................................ 9-1
9.1.2 ขห้องอและขห้อตม่อทรีนึ่มรีการบวิด............................................................................................................... 9-3
9.1.3 สามทางและสามทางเมจวิก (Tees and Magic Tee)........................................................................ 9-3
9.1.4 เทอรส์มวิเนชลันึ่นและตลัวลดทอน (Termination and Attenuation).....................................................9-5
9.1.5 ไดเรกชลันึ่นนอลคลัปเปลอรส์ (Directional Coupler)............................................................................. 9-7
9.1.6 อยุปกรณส์คลัปเปลอรส์ทม่อนสาคลสืนึ่น (Waveguide Coupler)....................................................................9-8
9.2 การสสืนึ่อสารดาวเทรียม (Satellite Communications)......................................................................... 9-10
9.2.1 แถบความถรีนึ่ทรีนึ่ใชห้ในการสสืนึ่อสารดาวเทรียม (Frequency Bands for Satellite Communication)..9-12
9.2.2 วงโคจรดาวเทรียม (Satellite Orbits)............................................................................................. 9-12
9.2.3 ดาวเทรียมคห้างฟฟ้าของประเทศไทย (Geosynchronous Satellites of Thailand).........................9-14
9.2.4 การคสานวณดห้านกสาลลังและความสรูญเสรียในระบบการสสืนึ่อสารดาวเทรียม (Satellite Communication
System Link Budget)................................................................................................................. 9-15
9.3 สรยุปทห้ายบท......................................................................................................................................... 9-18
คสาถามทห้ายบท............................................................................................................................................ 9-19
แบบฝฝึกหลัดทห้ายบท...................................................................................................................................... 9-21

บททรีนึ่ 10 แนะนสาระบบสสืนึ่อสารสายใยนสาแสง
10.1 ประวลัตวิการสสืนึ่อสารดห้วยสายใยนสาแสง.................................................................................................. 10-1
10.2 เปรรียบเทรียบคยุณสมบลัตวิของสายใยนสาแสงกลับสายโลหะนสาสลัญญาณ.....................................................10-2
10.3 นวิยามของแสง (Describing Light).................................................................................................... 10-3
10.4 พสืนี้นฐานของคลสืนึ่นแมม่เหลล็กไฟฟฟ้า (Basics of Electromagnetic Waves)...........................................10-3
10.4.1 ความถรีนึ่ (Frequency).................................................................................................................. 10-3
10.4.2 ความยาวคลสืนึ่น (Wavelength)..................................................................................................... 10-4
10.4.3 สเปกตรลัมความถรีนึ่ (Frequency Spectrum)................................................................................ 10-4
10.4.4 พลลังงานและแสง (Energy and Light)........................................................................................ 10-6
10.4.5 พลลังงานและความยาวคลสืนึ่น (Energy and Wavelenght)...........................................................10-6
10.5 การเคลสืนึ่อนทรีนึ่ของแสงในสายใยแกห้วนสาแสง (Propagation of light along the optical fiber)........10-7
10.5.1 การหลักเหและกฎของสเนล (Refraction and Snell's Law).......................................................10-8
10.5.2 มยุมววิกฤต (Critical angle)........................................................................................................... 10-9
10.5.3 มยุมรลับแสง (Acceptance angle).............................................................................................. 10-12
10.5.4 คม่าความสามารถในการรลับแสง (Numerical Aperture : NA)...................................................10-13
10.6 โครงสรห้างของสายใยแกห้วนสาแสง (Optical Fiber Construction)..................................................10-14
10.6.1 โหมดการเดวินทางของแสง (Mode of Propagation)...............................................................10-15
10.6.2 รรูปโครงรม่างของดลัชนรีการหลักเห (Index Profile)......................................................................... 10-16
10.6.3 การจสาแนกชนวิดของสายใยแกห้วนสาแสง (Optical Fiber Classifications).................................10-17
10.7 การสรูญเสรียในสายใยแกห้วนสาแสง (Losses in Optical Fiber Cables)............................................10-18
10.7.1 การลดทอนแสงในสาย (Fiber Cable Attenuation)...............................................................10-19
10.7.2 การแพรม่กระจายจากแสงหลายโหมด (Modal Dispersion)......................................................10-20
 10.7.3 การแพรม่กระจายแถบสรีของแสง (chromatic dispersion)........................................................10-20
10.7.4 การสรูญเสรียจากการเชสืนึ่อมตม่อ (Coupling Losses)......................................................................10-20
10.8 ระบบการสสืนึ่อสารดห้วยสายใยแกห้วนสาแสง (Optical Fiber Communication System)...................10-23
10.9 การคสานวณดห้านกสาลลังและความสรูญเสรียในระบบการสสืนึ่อสารดห้วยสายใยแกห้วนสาแสง (Optical Fiber
System Link Budget).................................................................................................................... 10-23
10.10 สรยุปทห้ายบท................................................................................................................................... 10-25
คสาถามทห้ายบท.......................................................................................................................................... 10-26
แบบฝฝึกหลัดทห้ายบท................................................................................................................................... 10-28

ภาคผนวก ก. ตลัวอยม่างการใชห้โปรแกรม Spread Sheet ในการคสานวณฟรูเรรียรส์...............................................ก-1

ภาคผนวก ข. แนะนสาเบสืนี้องตห้นการใชห้โปรแกรม SCILAB................................................................................. ข-1
ภาคผนวก ค. ตลัวอยม่างการใชห้โปรแกรม SCILAB ในการคสานวณ.....................................................................ค-1
ภาคผนวก ง. แผนภรูมวิสมวิธ.............................................................................................................................. ง-1
บรรณานยุกรม
 บทททที่ 1

แนะนนนำระบบกนำรสสที่อสนำร
INTRODUCTION TO COMMUNICATION SYSTEMS
ระบบการสสสื่อสารขข้อมมูลประกอบดข้วยหลายองคค์ประกอบในการสส่งหรสอรรับขข้อมมูลขส่าวสาร จากจจุดหนนสื่งไปยรังออีก
จจุดหนนสื่ง สามารถแบส่งองคค์ประกอบตส่างๆ ไดข้เปป็นดรังนอีนี้ (Haykin, 1989)
1. แหลส่ ง ขข้ อ มมู ล หรส อ แหลส่ ง กกา เนนิ ด สรั ญ ญาณขส่ า วสาร (Source) เชส่ น เสอี ย งพมู ด เสอี ย งเพลง ภาพนนิสื่ ง ภาพ
เคลสสื่อนไหว รวมถนงขข้อมมูลจากคอมพนิวเตอรค์
2. สรัญลรักษณค์ (Symbols) การแสดงขข้อมมูลเหลส่านรันี้นจากแหลส่งขข้อมมู ลในรมูปสรัญ ลรักษณค์ ซนสื่งอาจเปป็นไดข้ทรันี้ง
สรัญลรักษณค์สรัญญาณทางไฟฟฟ้า ทางเสอียง หรสอทางการมองเหห็น
3. การเขข้ารหรัส (Encoding) การแปลงหรสอการเขข้ารหรัสสรัญญาณสรัญลรักษณค์ ใหข้อยมูส่ในรมูปแบบทอีสื่เหมาะสมใน
การสส่งผส่านไปยรังตรัวกลางทอีสื่ตข้องการใชข้ในการสสสื่อสาร
4. การสส่งผส่านขข้อมมูล (Transmission) ทอีสื่ถมูกเขข้ารหรัสสรัญญาณแลข้วไปยรังจจุดหมายทอีสื่ตข้องการ
5. การถอดรหรัสสรัญญาณกลรับ (Decoding) แปลงกลรับมาหลรังจากถมูกสส่งผส่านตรัวกลางมาแลข้ว
6. การสรข้างสรัญญาณเกส่ากลรับขนนี้นมาใหมส่ (Re-creation) หลรังจากทอีสื่สรัญญาณทอีสื่ถมูกสส่งมาถมูกลดทอน มอีการสมูญ
เสอียคจุณภาพเนสสื่องจากในระบบสสสื่อสารมอีความไมส่สมบมูรณค์

องคค์ประกอบหลรักใหญส่ของระบบสสสื่อสารทอีสื่กลส่าวไปขข้างตข้นซนสื่งในทจุกๆระบบสสสื่อสารตข้องมอี คสอภาคสส่งสรัญญาณ
มรัลตนิเพลกซค์ (transmitter) ชส่องทางการสส่งขข้อมมูล (channel) และภาครรับสรัญญาณ (receiver) ดรังแสดงในภาพทอีสื่ 1.1
ภาครรับและภาคสส่งสรัญญาณนรันี้นอยมูส่ตส่างตกาแหนส่งกรัน โดยมอีตรัวกลาง (transmission medium) เปป็นตรัวเชสสื่อมหรสอเปป็นชส่อง
ทางในการสส่งขข้อมมูล ชส่องทางการสส่งขข้อมมูลหรสอชส่องทางการสสสื่อสารนรันี้นอาจจะไมส่เปป็นตรัวกลางทอีสื่สมบมูรณค์ สรัญญาณทอีสื่ถมูกสส่ง
ผส่านชส่องทางนรันี้นอาจมอีการเปลอีสื่ย นแปลงในรมูปลรักษณะคลสสื่น มอีการลดทอนขนาด หรสอ มอีสรั ญ ญาณทอีสื่ ไมส่ ตข้อ งการ เชส่ น
สรัญญาณรบกวนปะปนเพนิสื่มเขข้ามาระหวส่างการสส่งผส่าน ซนสื่งอาจมอีผลทกาใหข้ตรัวรรับไมส่สามารถสรข้างสรัญญาณทอีสื่ถมูกตข้องกลรับคสน
มาไดข้

วอีดนิทรัศนค์ ระบบการสสสื่อสาร
สรัญญาณกมูข้คสน
แหลส่งขข้อมมูล วงจรสส่ง วงจรรรับ
สรัญญาณ ขข้อมมูลขส่าวสาร
ขส่าวสาร ชส่องทางการสส่ง
ขข้อมมูล

ภาพทอีสื่ 1.1 องคค์ประกอบของระบบการสสสื่อสาร (Haykin, 1989)

ระบบการสสสื่ อ สารมอี รมู ป แบบในการสสสื่ อ สารขข้ อ มมู ล โดยทรัสื่ ว ไปสองลรั ก ษณะหลรั ก คส อ การแพรส่ สรั ญ ญาณ
(broadcasting) และการสสสื่อสารแบบจจุดตส่อจจุด (point-to-point communication) (Stallings, 2004) การสสสื่อสาร
บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-1
ขข้อมมูลแบบการแพรส่สรัญญาณ จะใชข้ตรัวสส่งทอีสื่มอีกกา ลรังสส่งสมูงเพสสื่อกระจายสรัญ ญาณไปยรังตรัวรรับหลายตรัว โดยทรัสื่วไปตรัวรรับ
สรัญญาณจะมอีราคาไมส่แพงนรัก การสสสื่อสารลรักษณะนอีนี้มรักจะเปป็นการสสสื่อสารในทนิศทางเดอียว เชส่น การแพรส่เสอียงวนิทยจุ หรสอ
โทรทรัศนค์ สกาหรรับการสสสื่อสารขข้อมมูลแบบจจุดตส่อจจุด จกาเปป็นจะตข้องมอีทรันี้งอจุปกรณค์ตรัวรรับ และตรัวสส่งอยมูส่ทรันี้งสองดข้านของการ
สสสื่อสาร ซนสื่งจะทกาใหข้สามารถสส่งสรัญญาณไดข้ทรันี้งสองทนิศทาง เชส่น การสสสื่อสารทางโทรศรัพทค์ และไมโครเวฟลนินี้งกค์ เปป็นตข้น
ในระบบสสสื่อสารขข้อมมูลนรันี้นมอีขข้อจกากรัดหลรักทอีสื่ตข้องพนิจารณาในการออกแบบระบบการสสสื่อสารอยมูส่สองประการ นรัสื่น
คสอ ขข้อจกากรัดทางดข้านกกาลรังสส่ง และขข้อจกากรัดดข้านแบนดค์วนิดทค์ของชส่องทางการสส่งขข้อมมูล (Prokis, 1995) ดรังนรันี้นในระบบ
สสสื่อสารการจรัดสรรการใชข้กกาลรังสส่งใหข้มอีการใชข้พลรังงานทอีสื่ตกสื่า และการแบนดค์วนิดทค์ใหข้มอีประสนิทธนิภาพสมูงสจุดจนงมอีความสกาครัญ
มาก ตรัวอยส่างของขข้อจกากรัดดข้านกกาลรังสส่งเชส่น การสส่งสรัญญาณทอีสื่ใชข้กกาลรังสส่งสมูงจกาเปป็นจะตข้องใชข้พลรังงานสมูงตามไปดข้วย หาก
นกา มาใชข้กรับอจุปกรณค์โทรศรัพทค์เคลสสื่อนทอีสื่ ผลคสอขนาดของแบตเตอรอีสื่จะตข้องมอีขนาดใหญส่ซนสื่งจะไมส่เหมาะกรับรมูปแบบของ
อจุปกรณค์พ กพา หรสอการสสสื่อสารผส่านดาวเทอีย มนรันี้นพลรังงานทอีสื่ดาวเทอีย มใชข้ในการสส่งสรัญ ญาณกลรับมายรังภาคพสนี้นดนินใชข้
พลรังงานมาจากการเกห็บสะสมพลรังงานจากแสงอาทนิทยค์ในชส่วงเวลาทอีสื่ไดข้รรับพลรังงานจากดวงอาทนิตยค์ไวข้ในหนส่วยสกา รอง
พลรังงานหรสอแบตเตอรอีสื่ และนกามาใชข้ในชส่วงเวลาทอีสื่ถมูกเงาของโลกบดบรังแสง การใชข้พลรังงานในการสสสื่อสารจนงจกากรัดจาก
หนส่วยสกา รองพลรังงาน สส่วนตรัวอยส่างชส่องทางการสส่งขข้อมมูลทอีสื่มอีขข้ อจกา กรัดทางแบนดค์วนิท เชส่นการสสสื่อสารทางโทรศรัพ ทค์
เคลสสื่อนทอีสื่ มอีจกานวนผมูข้ใชข้บรนิการเปป็นจกานวนมาก แตส่แบนดค์วนิททอีสื่ผมูข้ใหข้บรนิการไดข้รรับมาจากคณะกรรมการกนิจการกระจายเสอียง
กนิจการโทรทรัศนค์ และกนิจการโทรคมนาคมแหส่งชาตนิ (กสทช.) นรันี้นมอีจกา นวนจกา กรัด ไมส่สามารถใหข้บรนิการแกส่ผมูข้ใชข้บรนิการ
ทรันี้งหมดดข้วยแบนดค์วนิททอีสื่มอีอยมูส่บนสถานอีกระจายสรัญญาณเพอีย งสถานอีเดอีย ว จนงจกา เปป็นตข้องทกา การแบส่งเขตการกระจาย
สรัญญาณของแตส่ละสถานอีออกเปป็นเซลจนงเปป็นทอีสื่มาของการเรอียกระบบการสสสื่อสารโทรศรัพทค์เคลสสื่อนทอีสื่วส่าระบบการสสสื่อสาร
เซลลมูลส่า ในแตส่ละเซลจะมอีการใชข้ชส่องความถอีสื่ทอีสื่ไมส่ซกนี้ากรันกรับเซลขข้างเคอียง โดยเซลทอีสื่อยมูส่หส่างออกไปจะมอีการนกาความถอีสื่เดนิมมา
ใชข้ซกนี้าโดยจะมอีผลกระทบดข้านการรบกวนกรันนข้อยเนสสื่องจากระยะหส่างระหวส่างเซลอยมูส่ไกลกรัน

1.1 แหลล่งขข้อมมูล หรสอแหลล่งกนนำเนนิดขล่นำวสนำร (Source of Information)

ขข้อมมูลหรสอสรัญญาณทอีสื่มอีความตข้องการสส่งผส่านหรสอทกาการสสสื่อสารจากทอีสื่หนนสื่งไปยรังทอีสื่ตส่างๆ มอีหลากหลายชนนิด เชส่น
เสอียงพมูด เสอียงดนตรอี ภาพนนิสื่ง ภาพเคลสสื่อนไหว ขข้อความ หรสอขข้อมมูลจากคอมพนิวเตอรค์ เปป็นตข้น ขข้อมมูลแตส่ละชนนิดนรันี้นไมส่วส่า
จะอยมูส่ในรมูปใด ทรันี้งสรัญญาณแอนะลห็อกหรสอสรัญญาณดนิจนิทรัลกห็ตาม มอีความตข้องการใชข้แบนดค์วนิดทค์ในชส่องทางการสสสื่อสารแตก
ตส่างกรัน และคจุณภาพการสรข้างสรัญญาณกลรับคสนมาหลรังจากถมูกสส่งผส่านในการรรับรมูข้ของมนจุษยค์ เชส่นคจุณภาพภาพ หรสอเสอียงทอีสื่
ไดข้รรับปลายทาง ทอีสื่มอีระดรับการยอมรรับคจุณภาพทอีสื่แตกตส่างกรัน การสส่งผส่านสรัญญาณขส่าวสารจนงจกา เปป็นตข้องพนิจารณาถนง
ประเภทของขข้อมมูล เพสสื่อใหข้การสสสื่อสารขข้อมมูลดรังกลส่าวสามารถทกาไดข้อยส่างมอีประสนิทธนิภาพ (Baron, 1996)
ขข้อมมูลทอีสื่ถมูกสส่งผส่านในระบบสสสื่อสารสส่วนใหญส่มอีอยมูส่ 5 ประเภท ดรังนอีนี้คสอ เสอียงพมูด เสอียงดนตรอี ภาพ (ทรันี้งภาพนนิสื่ง
และเคลสสื่อนไหว) ขข้อความหรสอตรัวอรักษร และขข้อมมูลจากคอมพนิวเตอรค์ ลรักษณะสรัญญาณของขข้อมมูลทรันี้งหข้าอาจมอีความแตก
ตส่างกรันบข้าง เชส่น ขข้อมมูลเสอียงพมูดหรสอเสอียงดนตรอีจะมอีเพอียงมนิตนิเดอียว สส่วนขข้อมมูลภาพจะมอีสองมนิตนิ เปป็นตข้น

1.1.1 เสทยงพมูด
ยส่านความถอีสื่ทอีสื่สกาครัญของเสอียงพมูดของมนจุษยค์อยมูส่ในชส่วงความถอีสื่ 300 Hz ถนง 3100 Hz (Bellamy, 1991) ซนสื่งใชข้
ในการพนิจารณาสกาหรรับการสสสื่อสารทางโทรศรัพทค์ และการบอีบอรัดขข้อมมูลในการสสสื่อสารขข้อมมูลคอมพนิวเตอรค์ สรัญญาณขข้อมมูล
เสอียงพมูดในโดเมนเวลา และโดเมนความถอีสื่ แสดงดรังภาพทอีสื่ 1.2

1-2 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 (ข) 3.4 kHz

(ก)
ภาพทอีสื่ 1.2: รมูปคลสสื่นสรัญญาณเสอียงพมูด (ก) ในโดเมนเวลา และ (ข) โดเมนความถอีสื่

1.1.2 เสทยงดนตรท หรสอเสทยงเพลง

เสอียงดนตรอี หรสอเสอียงเพลง มอีความตข้องการใชข้แถบความถอีสื่สมูงกวส่าเสอียงพมูด อาจสมูงถนงประมาณ 15 kHz ซนสื่ง
หมายความวส่า การสส่งผส่านเสอียงดนตรอีจกาเปป็นตข้องใชข้ชส่องทางการสส่งทอีสื่มอีแถบความถอีสื่กวข้างกวส่าการสส่งขข้อมมูลเสอียงพมูดมาก
สรัญญาณขข้อมมูลเสอียงดนตรอีหรสอเสอียงเพลงในโดเมนเวลา และโดเมนความถอีสื่ แสดงดรังภาพทอีสื่ 1.3

20 kHz

(ก) (ข)
ภาพทอีสื่ 1.3: รมูปคลสสื่นสรัญญาณเสอียงดนตรอี (ก) ในโดเมนเวลา และ (ข) โดเมนความถอีสื่

1.1.3 รมูปภนำพ หรสอภนำพเคลสที่อนไหว

ภาพเคลสสื่อนไหวหรสอสรัญญาณวอีดนิทรัศนค์ในระบบแอนะลห็อกมอีความตข้องการใชข้แถบความถอีสื่สมูงมาก ประมาณ 6.4
MHz เนสสื่องจากมอีสรัญญาณขข้อมมูลทอีสื่ตข้องสส่งในปรนิมาณมาก แตส่ในสส่วนของภาพนนิสื่งมอีความตข้องการใชข้แถบความถอีสื่นข้อยกวส่า
โดยองคค์ประกอบทอีสื่มอีผลตส่อความตข้องการใชข้แถบความถอีสื่คสอ ขนาดของภาพ และความละเออียดของภาพ (Clarke, 1995)
หากตข้องการสส่งสรัญญาณขข้อมมูลภาพหรสอภาพเคลสสื่อนไหวโดยใชข้แถบความถอีสื่ลดลง จกาเปป็นตข้องทกาการบอีบอรัดสรัญญาณและ
บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-3
เขข้ารหรัสขข้อมมูลภาพ ตรัวอยส่างการเขข้ารหรัสภาพเพสสื่อใชข้ในการสสสื่อสารขข้อมมูลดรังแสดงใน ภาพทอีสื่ 1.4 เปป็นการเขข้ารหรัสภาพดข้วย
เทคนนิคการสรข้างเมช (Mesh-based Image Coding) (Kocharoen, 2005) โดยการสรข้างโหนดทอีสื่สกา ครัญของภาพขนนี้น
จากบรนิเวณภาพทอีสื่มอีความถอีสื่สมูง แตส่ละโหนดมอีการเกห็บคส่าตกาแหนส่งและความเขข้มของระดรับสอีเทา (grey-scale intensity)
จากนรันี้นจนงสรข้างเมชขนนี้นเพสสื่อแสดงแทนพสนี้นผนิวของภาพ และใชข้การอนินเตอรค์โปเลต (interpolate) คส่าระดรับความเขข้มของ
ระดรับสอีเทาจากจจุดสามจจุดของสามเหลอีสื่ยมเพสสื่อสรข้างพสนี้นผนิวภายในพสนี้นทอีสื่สามเหลอีสื่ยมของแตส่ละเมช ซนสื่งจะไดข้ภาพกลรับคสนมา
ดรังภาพทอีสื่ 1.4 (ง) การเขข้ารหรัสภาพดรังกลส่าวนอีนี้จะสามารถลดปรนิมาณการสส่งขข้อมมูลจากทอีสื่ตข้องสส่งคส่าขข้อมมูลแตส่ละจจุดทรันี้งหมด
เปป็นเพอียงการสส่งขข้อมมูลการเขข้ารหรัสบางสส่วนเทส่านรันี้น

(ก) ภาพตข้นฉบรับ 'Claire' (ข) โหนดสกาครัญสกาหรรับการสรข้างภาพ

(ค) เมชทอีสื่สรข้างขนนี้นจากโหนด (ง) ภาพทอีสื่สรข้างขนนี้นกลรับคสนมา

ภาพทอีสื่ 1.4: รมูปการสรข้างภาพ Lena

1.1.4 ขข้อมมูลขข้อควนำมหรสอตตัวอตักษร
ขข้อมมูลทอีสื่อยมูส่ในกลจุส่มของขข้อความไดข้แกส่ ตรัวอรักษรหรสอสรัญลรักษณค์ทอีสื่รวมกรันขนนี้นเปป็นคกา ขข้อความ วลอี ประโยค กลจุส่ม
ตรัวเลข ขข้อมมูลการเงนิน รหรัสโปรแกรมคอมพนิวเตอรค์ หรสอขข้อความเขข้ารหรัส เปป็นตข้น เมสสื่อตข้องการสส่งขข้อมมูลขข้อความเหลส่านอีนี้
ผส่านระบบการสสสื่อสาร ตข้องทกาการกกาหนดตรัวอรักษร สรัญลรักษณค์ หรสอตรัวเลข ใหข้อยมูส่ในรมูปของกลจุส่มสรัญลรักษณค์ และทกาการ
แทนคส่าสรัญลรักษณค์แตส่ละตรัวในกลจุส่มดข้วยการเขข้ารหรัสขข้อมมูล เชส่นการเขข้ารหรัสไบนารอี ความยาวของรหรัสไบนารอีทอีสื่ใชข้แทน
สรัญลรักษณค์นรันี้นขนนี้นอยมูส่กบรั จกานวนสรัญลรักษณค์ในกลจุส่ม หากมอีจกานวนสรัญลรักษณค์มากความยาวของรหรัสทอีสื่ใชข้กห็จะมอีความยาวมาก
ตาม แตส่หากกลจุส่มสรัญลรักษณค์มอีจกานวนนข้อย รหรัสไบนารอีทอีสื่ใชข้กห็จะสรันี้นกวส่า (Cover, 1991) ตรัวอยส่างการเขข้ารหรัสขข้อมมูลดข้วย
รหรัสแอสกอีแสดงดรังตารางทอีสื่ 1.1 คอลรัมนค์ทอีสื่ 1,5,9 และ 13 แสดงคส่าเลขฐาน 10 สส่วนคอลรัมนค์ทอีสื่ 2,6,10 และ 14 แสดงคส่า
เลขฐาน 16 คอลรัมนค์ทอีสื่ 3,7,11 และ 15 แสดงคส่าเลขฐาน 2 และคส่าสรัญญลรักษณค์แสดงในคอลรัมนค์ทอีสื่ 4,8,12 และ 16 โดย
คส่าสรัญลรักษณค์ในรมูปแสดงเฉพาะคส่าทอีสื่ใชข้ในการพนิมพค์เทส่านรันี้น สกาหรรับคส่าทอีสื่ใชข้ในการควบคจุมมอีคส่านข้อยกวส่า 032 ในเลขฐาน 10
1-4 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
ไมส่ไดข้แสดง สกาหรรับตรัวอยส่างขข้อมมูลตรัวอรักษรทอีสื่แทนดข้วยรหรัสมอส แสดงดรังตารางทอีสื่ 1.2
ตารางทอีสื่ 1.1 ตรัวอยส่างรหรัสแอสกอี

ตารางทอีสื่ 1.2 ตรัวอยส่างรหรัสมอส

1.1.5 ขข้อมมูลจนำกคอมพนิวเตอรร
มอีลรักษณะเปป็นขข้อมมูลดนิจนิทรัล โดยจะสส่งเปป็นสรัญญาณพรัลสค์สอีสื่เหลอีสื่ยมใชข้แทนสรัญลรักษณค์ '0' หรสอ '1' ซนสื่งสรัญญาณทอีสื่
ไดข้จากคอมพนิวเตอรค์นอีนี้มอีคจุณสมบรัตนิหนนสื่งทอีสื่นส่าสนใจคสอ จะมอีลรักษณะของสรัญญาณในลรักษณะเบอรค์ส (burst) นรัสื่นคสอจะมอี
บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-5
สรัญญาณถมูกสส่งออกไปเปป็นชส่วงยาว สลรับกรับชส่วงเงอียบทอีสื่ไมส่มอีการสส่งสรัญญาณใดๆออกไปเลย แตกตส่างจากระบบโทรศรัพทค์ทอีสื่
มอีการสส่งสรัญญาณตลอดเวลา (continuous) จนกวส่าจะตรัดวงจรการสสสื่อสาร
ขข้อมมูลจากคอมพนิวเตอรค์เปป็นขข้อมมูลดนิจนิทรัลซนสื่งโดยทรัสื่วไปแลข้วจะสามารถบอีบอรัด (compression) เพสสื่อลดขนาดของ
ขข้อมมูลไดข้ เพสสื่อเพนิสื่มประสนิทธนิภาพในการรรับและสส่งขข้อมมูล หรสอเปป็นการประหยรัดพสนี้นทอีสื่ในการจรัดเกห็บ โดยการบอีบอรัดขข้อมมูล
สามารถแบส่งไดข้ 2 ชนนิดหลรักคสอ การบอีดอรัดขข้อมมูลแบบไมส่มอีการสมูญเสอีย (lossless compression) และการบอีบอรัดแบบ
ยอมใหข้มอีการสมูญเสอียขข้อมมูลไดข้บางสส่วน (lossy compression) (Anderson, 2005)

1.1.5.1 การบอีบอรัดขข้อมมูลแบบไมส่มอีการสมูญเสอีย
การบอีบอรัดขข้อมมูลแบบไมส่มอีการสมูญเสอีย หรสอบางครรันี้งเรอียกวส่าการเขข้ารหรัสเอนโทรปปี (entropy encoding) จะถมูก
ใชข้ในขข้อมมูลประเภทขข้อความ (text) หรสอขข้อมมูลคอมพนิวเตอรค์ทอีสื่มอีความสกาครัญทอีสื่ตข้องสามารถกมูข้ขข้อมมูลคสนกลรับมาไดข้ครบถข้วน
เทคนนิคการบอีบอรัดประเภทนอีนี้ทอีสื่ไดข้รรับความนนิยมไดข้แกส่ Lempel-Ziv, Huffman และ Arithmetic algorithm เปป็นตข้น ซนสื่ง
จะไดข้แสดงรายละเออียดการเขข้ารหรัสเอนโทรปปีออีกครรันี้งในบททอีสื่ 5

1.1.5.2 การบอีบอรัดขข้อมมูลแบบยอมใหข้มอีการสมูญเสอียไดข้บางสส่วน
การบอีบอรัดขข้อมมูลแบบยอมใหข้มอีการสมูญเสอียไดข้บางสส่วน จะถมูกใชข้อยส่างกวข้างขวางในการสสสื่อสารขข้อมมูลเสอียง ภาพ
นนิสื่ง และภาพเคลสสื่อนไหว เปป็นตข้น เทคนนิคทอีสื่ใชข้เชส่น การบอีบอรัดภาพนนิสื่งในมาตรฐาน JPEG ซนสื่งใชข้เทคนนิคการแปลงสรัญญาณ
แบบดอีซอีทอี (Discrete Cosine Transform, DCT) หรสอมาตรฐาน JPEG2000 ใชข้เทคนนิคการแปลงสรัญญาณแบบเวฟเลต
(Wavelet Transform) นอกจากนอีนี้ ยรั ง มอี ก ารบอี บ อรั ด ภาพโดยใชข้ เ ทคนนิ ค การสรข้ า งเมชออี ก ดข้ ว ย สส่ ว นการบอี บ อรั ด ภาพ
เคลสสื่ อ นไหวมอี ห ลายมาตรฐานเชส่ น MPEG-1, MPEG-2, MPEG-4, H.261, H.263 และ H.264 เปป็ น ตข้ น (Ghanbari,
1999)

1.2 แบนดรวนิดทร (Bandwidth)

ในทฤษฎอีขส่าวสาร (Information Theory) การสส่งสรัญญาณผส่านชส่องทางการสสสื่อสารถมูกกกา หนดใหข้สส่งผส่านใน
ชส่องทางทอีสื่ถมูกจกากรัดแถบความถอีสื่ (Band-limited channel) หมายความวส่ากกาลรังงานของสรัญญาณจะถมูกสส่งผส่านในแถบ
ความถอีสื่ทอีสื่จกากรัดนรันี้นๆเทส่านรันี้น นอกเหนสอจากแถบความถอีสื่ทอีสื่กกาหนดจะไมส่มอีกกาลรังงานถมูกสส่งผส่านไป ซนงสื่ หมายความถนงแบนดค์วดนิ
ทค์ของชส่องทางการสสสื่อสารนรัสื่นเอง แตส่ในการสส่งสรัญญาณขส่าวสารในทางปฏนิบรัตนิ สรัญญาณขส่าวสารอาจไมส่มอีคส่าอยมูส่เพอียงใน
แถบความถอีสื่ทอีสื่จกากรัดของชส่องทางการสสสื่อสารเทส่านรันี้น กกาลรังงานอาจมอีอยมูส่นอกแถบความถอีสื่ของชส่องทางการสสสื่อสารดข้วย ดรัง
นรันี้นการนนิยามความหมายของแบนดค์วนิดทค์จนงสามารถนนิยามไดข้แตกตส่างกรันตามการนกาไปประยจุกตค์ใชข้งาน (Bhattacharya,
2006) ตรัวอยส่างเชส่น หากสส่งสรัญญาณพรัลสค์สอีสื่เหลอีสื่ยมซนสื่งมอีคส่าขนาดกกาลรังสเปกตรรัม (Power spectrum) ในโดเมนความถอีสื่ดรัง
แสดงในภาพทอีสื่ 1.5 ซนสื่งมอีคส่ากกาลรังงานลดลงจากคส่าสมูงสจุดจนเหลสอกกาลรังงานเทส่ากรับศมูนยค์เมสสื่อเขข้าสมูส่ความถอีสื่อนรันตค์ การนนิยาม
ความหมายของแบนดค์วนิดทค์สามารถนนิยามไดข้หลายนนิยามดรังนอีนี้

- แบนดค์วนิดทค์ทอีสื่กกาลรังลดลงครนสื่งหนนสื่ง (Half-power Bandwidth) คสอแบนดค์วนิดทค์ทอีสื่อยมูส่ในชส่วงความถอีสื่ทอีสื่สเปกตรรัม

ของสรัญญาณมอีคส่าลดลงจากคส่าสมูงสจุดเหลสอเพอียงครนสื่งหนนสื่ง หรสอเทส่ากรับลดลง 3 dB

- แบนดค์วนิทเทอียบเคอียงสรัญญาณรบกวน (Noise-equivalent Bandwidth)

1-6 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 - แบนดค์วนิดทค์ทอีสื่อยมูส่ในชส่วงสเปกตรรัมมอีคส่าศมูนยค์ (Null-to-null Bandwidth) คสอแบนดค์วนิดทค์ทอีสื่อยมูส่ในชส่วงสเปกตรรัม
ทอีสื่ลดลงจากคส่าสมูงสจุดกระทรัสื่งมอีคส่าเทส่ากรับศมูนยค์ลกาดรับแรกทรันี้งสองดข้าน ซนสื่งกกาลรังงานของสรัญญาณสส่วนใหญส่จะอยมูส่ในขอบเขตดรัง
กลส่าว โดยการนนิยามคส่าแบนดค์วนิดทค์ลรักษณะนอีนี้เปป็นทอีสื่นนิยมในการสสสื่อสารดนิจนิทรัล
- แบนดค์วนิดทค์ทอีสื่มอีการสส่งผส่านกกาลรังสส่วนใหญส่ (Fractional Power Containment Bandwidth) แบนดค์วนิทตาม
นนิยามนอีนี้จะสส่งผส่านกกาลรังสส่วนใหญส่ถนง 99 เปอรค์เซห็น โดยยอมใหข้มอีกกาลรังงานสมูญเสอียนอกแบนดค์วนิดทค์เพอียง 1 เปอรค์เซห็น นนิยาม
แบนดค์ วนิ ด ทค์ นอีนี้ ไ ดข้ รรั บ การยอมรรั บ จากคณะกรรมการกลางกกา กรั บ ดมู แ ลกนิ จ การสสสื่ อ สาร (Federal Communications
Commission, FCC) ซนสื่งเปป็นหนส่วยงานของรรัฐบาลสหรรัฐอเมรนิกา มอีหนข้าทอีสื่ควบคจุมในเรสสื่องการสสสื่อสาร โดยเฉพาะการ
ควบคจุมสรัญญาณความถอีสื่ของคลสสื่นวนิทยจุ

- แบนดค์วนิดทค์ทอีสื่มอีคส่าสเปกตรรัมกกาลรังนอกแบนดค์ตกสื่ากวส่าระดรับทอีสื่กกาหนด (Bounded power Spectral Density)

แบนดค์วนิดทค์ตามนนิยามนอีนี้จะกกาหนดระดรับคส่าสเปกตรรัมกกาลรังทอีสื่ยอมรรับนอกแบนดค์วนิดทค์ในชส่วง 35 ถนง 50 dB เทอียบกรับคส่า
สเปกตรรัมกกาลรังสมูงสจุดของสรัญญาณ

- แบนดค์วนิดทค์สจุทธนิ (Absolute Bandwidth) คสอแบนดค์วนิททอีสื่มอีคส่าสเปกตรรัมกกาลรังของสรัญญาณทรันี้งหมด หมายถนง

จะไมส่มอีคส่าสเปกตรรัมกกา ลรังของสรัญญาณใดๆนอกเหนสอจากแบนดค์ทอีสื่กกาหนด ในกรณอีนอีนี้เปป็นแบนดค์วนิดทค์ทอีสื่ใชข้ในทางทฤษฎอี
เนสสื่องจากแบนดค์วนิดทค์สจุทธนินอีนี้อาจมอีคส่าอนรันตค์

1.0
นอมอลไลซค์ PSD

0.5 ก
ข
ค
ง
0
fc – 2/T fc – 1/T fc + 1/T fc + 2/T
ความถอีสื่ (f)
ภาพทอีสื่ 1.5: นนิยามตส่างๆของแบนดค์วนิดทค์ ก) กกาลรังลดลงครนสื่งหนนสื่ง ข) อยมูส่ในชส่วงสเปกตรรัมมอีคส่าศมูนยค์
ค) มอีการสส่งผส่านกกาลรังสส่วนใหญส่ และ ง) กกาลรังนอกแบนดค์ตกสื่ากวส่าระดรับทอีสื่กกาหนด

1.3 เครสอขล่นำยระบบสสที่อสนำร (Communication Networks)

สามารถแยกไดข้อยส่างงส่ายเปป็นสองชนนิดคสอ เซอรค์กนิตสวนิทชค์เนตเวนิรค์ก (circuit-switched network) และแพห็ก
เกห็จสวนิทชค์เนตเวนิรค์ก (packet-switched network) เซอรค์กนิตสวนิทชค์เนตเวนิรค์กจะใชข้ชส่องสรัญญาณระหวส่างจจุดรรับและสส่งนรันี้นๆ
เพอียงลกาพรังจนกวส่าจะตรัดวงจรการสสสื่อสารออก โดยเทอรค์มนินอลหรสอจจุดรรับและสส่งอสสื่นๆจะมาแทรกการใชข้งานไมส่ไดข้ เชส่น
บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-7
ระบบการสสสื่อสารทางโทรศรัพทค์ สส่วนในแพห็กเกห็จสวนิทชค์เนตเวนิรค์กจะมอีการแบส่งปปันกรันใชข้ชส่องสรัญญาณการสสสื่อสาร ซนสื่งขข้อมมูลทอีสื่
ถมูกรรับและสส่งในชส่องสรัญญาณนรันี้นจะจรัดเรอียงใหข้อยมูส่ในรมูปแพห็กเกห็จ เชส่นขข้อมมูลจากคอมพนิวเตอรค์ ซนสื่งมอีลรักษณะเปป็นขข้อมมูลแบบ
เบอรค์ส (burst) เปป็นตข้น

1.4 ชล่องทนำงกนำรสสที่อสนำรขข้อมมูล (Communication Channels)

แบส่งออกไดข้เปป็นสองกลจุส่มคสอ กลจุส่มทอีสื่มอีตรัวกลางนกาสรัญญาณ (guided propagation) และกลจุส่มทอีสื่มอีตรัวกลางเปป็นทอีสื่
วส่างหรสอสจุญเขต (freespace propagation) กลจุส่มทอีสื่มอีตรัวกลางนกาสรัญญาณคสอ สายโทรศรัพทค์ สายโคแอกเชอียล (coaxial
cables) และสายใยนกาแสง (optical fibers) สส่วนกลจุส่มทอีสื่มอีตรัวกลางเปป็นสจุญเขตคสอ ชส่องทางการแพรส่สรัญญาณแบบไรข้สาย
(wireless broadcast channels) ชส่องทางการสสสื่อสารโทรศรัพทค์มสอถสอ (mobile radio channels) และชส่องทางการ
สสสื่อสารผส่านดาวเทอียม (satellite channels) (Kularatna, 2004)

1.4.1 ชล่องทนำงกนำรสสที่อสนำรททที่มทตตัวกลนำงนนนำสตัญญนำณ
1.4.1.1 ชส่องทางการสสสื่อสารโทรศรัพทค์
มอีลรักษณะเปป็นแบบจกากรัดยส่านความถอีสื่ เดนิมทอีออกแบบสกาหรรับใชข้ในการสส่งเสอียงพมูดเทส่านรันี้น สส่งคลสสื่นเสอียงซนสื่งเปป็น
คลสสื่นสรัญญาณไฟฟฟ้าโดยตรงผส่านสายตรัวนกา ดรังนรันี้นจนงการออกแบบสายตรัวนกาใหข้มอีคจุณสมบรัตนิการลดทอนสรัญญาณในสายตกสื่า
ในยส่านความถอีสื่ 300 – 3100 Hz ลรักษณะของสายจะเปป็นแบบสายคมูส่ไขวข้ (twisted pair) มอีความตข้านทานสายประมาณ
90 – 100 ohms
1.4.1.2 สายโคแอกเชอียล
สามารถสส่งผส่านขข้อมมูลทอีสื่อรัตราความเรห็วสมูงกวส่าสายแบบคมูส่ไขวข้ อรัตราการสสสื่อสารอยมูส่ทอีสื่ 10 – 20 Mbps ทอีสื่อนิมพอี
แดนซค์ประมาณ 50 – 75 ohms
1.4.1.3 สายใยนกาแสง
มอีแบนดค์วนิททอีสื่กวข้างมากประมาณ 2 x 1013 Hz ทอีสื่ความถอีสื่คลสสื่นพาหค์ประมาณ 2 x 1014 Hz ทรันี้งยรังมอีคส่าความสมูญ
เสอียของสรัญญาณในสายตกสื่ามากประมาณ 0.1 dB/km และดข้วยเปป็นการสส่งสรัญญาณทางแสง จนงไมส่มอีการถมูกรบกวนจาก
สรัญญาณแมส่เหลห็กไฟฟฟ้าจากภายนอก
1.4.2 ชล่องทนำงกนำรสสที่อสนำรททที่มทตตัวกลนำงเปป็นททที่วล่นำงหรสอสสุญเขต
1.4.2.1 ชส่องทางการสสสื่อสารชนนิดการแพรส่คลสสื่นไรข้สาย
ชส่อ งทางการสสสื่อ สารนอีนี้ ใชข้ในการแพรส่ เสอี ย ง ภาพเคลสสื่ อนไหว หรสอ สรัญ ญาณโทรทรัศ นค์เ ปป็น ตข้น เปป็ นการแพรส่
คลสสื่นแมส่เหลห็กไฟฟฟ้าผส่านทางสายอากาศ ซนสื่งตข้องมอีการแฝงสรัญญาณสรัญญาณขข้อมมูลขส่าวสารใหข้อยมูส่ในยส่านความถอีสื่วนิทยจุ
(radio frequency band: RF) ซนสื่งมอีความถอีสื่สมูงขนนี้นมากกวส่า
1.4.2.2 ชส่องทางการสสสื่อสารโทรศรัพทค์มสอถสอ
มอีลรักษณะแตกตส่างจากชส่องทางการแพรส่คลสสื่นไรข้สายคสอ จะตข้องสามารถจรัดการกรับคลสสื่นสรัญญาณทอีสื่มาจากหลาย
ทนิศทาง เชส่น คลสสื่นโดยตรง คลสสื่นสะทข้อนจากผนรังตนก หรสอพสนี้นดนิน ทอีสื่เรอียกวส่าสรัญญาณมรัลตนิพาท (multipath signal) ไดข้
สรัญญาณมรัลตนิพาทนอีนี้เปป็นไปไดข้ทรันี้งการเสรนิมหรสอเปป็นการหรักลข้างคลสสื่นสรัญญาณทอีสื่เดนินทางโดยตรง จนงทกา ใหข้การจรัดการ
สรัญญาณดข้านฝปัฝั่งรรับมอีความยจุส่งยากมากขนนี้น
1-8 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 1.4.2.3 ชส่องทางการสสสื่อสารผส่านดาวเทอียม
เปป็นชส่องทางทอีสื่สามารถครอบคลจุมพสนี้นทอีสื่การสสสื่อสารไดข้มากทอีสื่สจุด สามารถใชข้ไดข้ทรันี้งการสสสื่อสารแบบจจุดตส่อจจุด และ
การแพรส่คลสสื่นสรัญญาณ ยส่านความถอีสื่ทอีสื่ใชข้ในการรรับ -สส่งจะใชข้ตส่างกรันเชส่น ชส่องรรับใชข้ยส่าน 4 GHz ชส่องสส่งใชข้ 6 GHz เปป็นตข้น
โดยมอีแบนดค์วนิท ประมาณ 500 MHz

1.5 กระบวนกนำรกลนลนำสตัญญนำณ (Modulation Process)

ในการสส่งขข้อมมูลผส่านชส่องทางการสส่งขข้อมมูล จกาเปป็นจะตข้องมอีการเตรอียมขข้อมมูลใหข้อยมูส่ในรมูปแบบทอีสื่เหมาะสมทอีสื่สจุด
สกาหรรับชส่องทางการสส่งนรันี้นๆ เพสสื่อใหข้เกนิดการลดทอน หรสอเปลอีสื่ยนแปลงรมูปคลสสื่นสรัญญาณในชส่องทางการสส่งใหข้นข้อยทอีสื่สจุด
การแปลงสรัญ ญาณในขรันี้ นตอนการเตรอี ย มขข้ อ มมู ล นรันี้ น เราเรอี ย กวส่ า การกลกนี้า สรั ญ ญาณหรส อ การมอดมู เ ลต (modulation)
(Carlson 1986), (Ferrel, 1990), การกลกนี้า สรัญ ญาณนรันี้ นจะทกา การปรรั บ เปลอีสื่ ย นคลสสื่ นพาหค์ (carrier wave) ตามการ
เปลอีสื่ยนแปลงขข้อมมูลขส่าวสาร แลข้วทกา การสส่งสรัญญาณทอีสื่ทกา การกลกนี้า แลข้วผส่านชส่องทางการสส่งไปยรังตรัวรรับ โดยปกตนิจะใชข้
สรั ญ ญาณซายนค์ นมู ซ อยดค์ เ ปป็ น คลสสื่ น พาหค์ ทอีสื่ ค วามถอีสื่ สมู ง กวส่ า สรั ญ ญาณขส่ า วสาร ทางดข้ า นตรั ว รรั บ กห็ จ ะทกา การดอี ม อดมู เ ลต
(demodulation) เพสสื่อสรข้างสรัญญาณขข้อมมูลขส่าวสารกลรับขนนี้นมาใหมส่ (recreation) ซนสื่งขข้อมมูลทอีสื่สรข้างขนนี้นมาใหมส่นอีนี้อาจจะไมส่
เหมสอนขข้อมมูลเดนิมนรักเนสสื่องจากในชส่องทางการสส่งขข้อมมูลจะมอีการลดทอน และมอีสรัญญาณรบกวนปะปนเขข้ามาดข้วย การมอดมู
เลตอาจแบส่งไดข้หลายชนนิด เชส่นการมอดมูเลตแบบคลสสื่นตส่อเนสสื่อง (continuous-wave modulation) นรัสื่นคสอการมอดมูเลต
เชนิ ง ขนาด (amplitude modulation) การมอดมู เ ลตเชนิ ง ความถอีสื่ (frequency modulation) การมอดมู เ ลตเชนิ ง เฟส
(phase modulation) และอาจรวมไปถนงการมอดมูเลตแบบดนิจนิตอล (digital modulation) ออีกชนนิดของการมอดมูเลตคสอ
การมอดมูเลตพรัลสค์ (pulse modulation) ซนสื่งแตกตส่างจากการมอดมูเลตชนนิดอสสื่นๆ โดยสรัญ ญาณคลสสื่นพาหค์ทอีสื่ใชข้จะเปป็น
สรัญญาณพรัลสค์สอีสื่เหลอีสื่ยม นรัสื่นคสอการมอดมูเลตเชนิงขนาดพรัลสค์ (pulse-amplitude modulation) การมอดมูเลตเชนิงความ
กวข้างพรัสลค์ (pulse-duration modulation) การมอดมูเลตเชนิงตกาแหนส่งพรัลสค์ (pulse-position modulation) และการ
มอดมูเลตเชนิงรหรัสพรัลสค์ (pulse-code modulation) ใชข้ในขรันี้นตอนการเตรอียมขข้อมมูลเบสแบนดค์ กส่อนกระบวนการเขข้ารหรัส
(coding) และสส่งผส่านชส่องทางการสสสื่อสาร
ในการเพนิสื่ ม ประสนิ ท ธนิ ภ าพในการสสสื่ อ สารขข้ อ มมู ล นรันี้ น สามารถทกา ไดข้ โ ดยการทกา มรั ล ตนิ เ พลห็ ก (multiplexing)
(Freeman, 1991) การมรัลตนิเพลห็กจะเปป็นการรวมขข้อมมูลขส่าวสารหลายๆขข้อมมูลแลข้ ว สส่ง ไปในชส่อ งทางการสสสื่อ สารอรั น
เดอียวกรัน การมรัลตนิเพลห็กมอี 3 วนิธอีคสอ การมรัลตนิเพลห็กเชนิงความถอีสื่ (frequency-division multiplexing: FDM) การมรัลตนิ
เพลห็ ก เชนิ ง เวลา (time-division multiplexing: TDM) และการมรั ล ตนิ เ พลห็ ก เชนิ ง รหรั ส (code-division multiplexing:
CDM) และในการสสสื่อสารใยแสงยรังมอีการมรัลตนิเพลห็กเชนิงความยาวคลสสื่นดข้วย (wavelength-division multiplexing:
WDM)

1.6 หนล่วยททที่สนนำคตัญดข้นำนกนำรสสที่อสนำร
1.6.1 คนนำนนนำหนข้นำปรนิมนำณทนำงตตัวเลข
ในระบบการสสสื่อสาร มอีการใชข้ปรนิมาณทางดข้านตรัวเลขตรันี้งแตส่คส่าทอีสื่มอีนข้อยในสรัดสส่วนหนนสื่งในพรันลข้านสส่วน เชส่นการวรัด
ความยาวคลสสื่น เปป็นตข้น กระทรัสื่งถนงปรนิมาณทอีสื่มอีคส่ามากในระดรับมากกวส่าหนนสื่งพรันลข้านสส่วน เชส่นคส่าความถอีสื่ของสรัญ ญาณ
เปป็นตข้น คกานกาหนข้าหนส่วยและความหมายในตารางทอีสื่ 1.3 จะชส่วยใหข้สามารถคกานวณคส่าปรนิมาณทางดข้านตรัวเลขไดข้อยส่างถมูก
ตข้อง

บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-9

 ตารางทอีสื่ 1.3 คกานกาหนข้าปรนิมาณทางตรัวเลข
คกานกาหนข้า ความหมาย สรัญลรักษณค์ยส่อ
pico 1/1,000,000,000,000 p

nano 1/1,000,000,000 n

micro 1/1,000,000 

milli 1/1,000 m

kilo 1,000 k

mega 1,000,000 M

giga 1,000,000,000 G

tera 1,000,000,000,000 T

peta 1,000,000,000,000,000 P

1.6.2 หนล่วยกนำรวตัดคล่นำกนนำลตังงนำน
การสส่งกกาลรังงานผส่านสายใยแกข้วนกาแสง ทส่อนกาคลสสื่น สายตรัวนกาสรัญญาณตส่างๆ การสส่งคลสสื่นสรัญญาณผส่านตรัวกลาง
ทอีสื่เปป็นอากาศ รวมถนงการสส่งคลสสื่นสรัญญาณผส่านการสสสื่อสารดาวเทอียม สนิสื่งทอีสื่ตข้องการทราบปรนิมาณเพสสื่อใชข้ในการคกานวณและ
ออกแบบระบบการสสสื่อสาร เพสสื่อใหข้สามารถสส่งผส่านสรัญญาณขข้อมมูลจากวงจรสส่งสรัญญาณตข้นทางไปยรังวงจรรรับสรัญญาณ
ปลายทางไดข้อยส่างมอีประสนิทธนิภาพคสอปรนิมาณกกาลรังงานดข้านสส่ง คส่าการสมูญเสอียในสส่วนตส่างๆของระบบการสสสื่อสาร ปรนิมาณ
การขยายสรัญญาณในวงจรขยายสรัญญาณ และปรนิมาณกกาลรังงานดข้านรรับ คส่ากกาลรังงาน การสมูญเสอีย และการขยายเหลส่านอีนี้
นนิยมคกา นวณใหข้อยมูส่ในหนส่วยเดซนิเบล (decibel : dB) เนสสื่องจากเปป็นปรนิมาณในสเกลลอกการนิทนม (logarithm) ฐานสนิบ
การรวมปรนิมาณตส่างๆเขข้าดข้วยกรันของหนส่วยเดซนิเบลจนงสามารถทกาไดข้งส่ายดข้วยวนิธอีการบวกหรสอลบเทส่านรันี้น ซนสื่งงส่ายกวส่าการ
รวมปรนิมาณการขยายกกาลรังงานหรสอการลดทอนกกาลรังงานในปรนิมาณทอีสื่เปป็นเชนิงเสข้นทอีสื่ตข้องใชข้การคมูณและการหารในการ
รวมปรนิมาณเหลส่านรันี้นเขข้าดข้วยกรัน
หนส่วยเบล (bel) เปป็นอรัตราสส่วนของกกาลรังงานทอีสื่เปป็นสรัดสส่วนกรันของจจุดสองจจุด โดยการคกานวณคส่าลอการนิทนม
ฐานสนิบของอรัตราสส่วนกกาลรัง เชส่นอรัตราสส่วนกกาลรังงานเอาทค์พจุท (Po) ตส่อกกาลรังงานอนินพจุท (Pi) เปป็นตข้น ซนสื่งหนส่วยเดซนิเบลจะมอี
คส่าหนนสื่งในสนิบของคส่าเบล สามารถเขอียนไดข้ดรังสมการ

Po
dB = 10 log10
Pi
(1.1)

หากผลการคกานวณเปป็นคส่าบวกหมายถนงคส่าเดซนิเบลดรังกลส่าวเปป็นคส่าของอรัตราการขยาย แตส่หากผลการคกานวณ
เปป็นลบหมายถนงคส่าเดซนิเบลดรังกลส่าวเปป็นคส่าอรัตราการลดทอนสรัญญาณ
หนส่วยเดซนิเบลเปป็นอรัตราสส่วนของกกาลรังงาน ไมส่ไดข้เปป็นการบส่งชอีนี้ถนงปรนิมาณของคส่ากกาลรังงาน หรสอเปป็นการเทอียบ
สรัดสส่วนของกกาลรังงานสองคส่าเทส่านรันี้น หากตข้องการบส่งชอีนี้ถนงคส่ากกาลรังงานจะตข้องทกาการเทอียบสรัดสส่วนกกาลรังงานทอีสื่สนใจกรับคส่า
1-10 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
กกา ลรังงานอข้างอนิง เชส่นหากเทอีย บกกา ลรัง งานเอาทค์พจุทกรับคส่ากกา ลรังงาน 1 mW จะเรอีย กวส่าเดซนิเบลมนิ ลลนิวรัตตค์ (decibel-
milliwatt : dBm) และหากเทอียบกกา ลรังงานเอาทค์พจุทกรับคส่ากกา ลรังงาน 1 W จะเรอียกวส่าเดซนิเบลมนิลลนิวรัตตค์ (decibel-
microwatt : dB) สามารถเขอียนไดข้ดรังสมการ (1.2) และ (1.3) ตามลกาดรับ

Po
dBm = 10 log 10
P 1mW
(1.2)

Po
dBμ = 10 log 10
P 1 μW
(1.3)

1.7 สตัญญนำณรบกวนในระบบสสที่อสนำร (Noise In Communication Systems)

สรัญญาณรบกวนในระบบสสสื่อสารมอีสาเหตจุหลรักจากสรัญญาณรบกวนทางไฟฟฟ้า (Electrical noise) ซนสื่งอาจเกนิด
จากแรงดรันหรสอกระแสไฟฟฟ้าทอีสื่เราไมส่ตข้องการ อาจกส่อใหข้เกนิดปปัญ หาทอีสื่วงจรฝปัฝั่งรรับคลสสื่นสรัญญาณการสสสื่อสาร สรัญญาณ
รบกวนเรนิสื่มแรกอาจมอีขนาดไมส่มากนรัก เชส่นอาจมอีคส่าเพอียงระดรับไมโครโวลตค์ แตส่เมสสื่อมารวมกรับสรัญญาณขส่าวสารทอีสื่ไดข้รรับจาก
การสส่งผส่านระยะทางไกลมา ทอีสื่ตข้องทกาการเพนิสื่มขนาดของสรัญญาณขส่าวสารใหข้มากขนนี้นโดยใชข้วงจรขยายสรัญญาณ สรัญญาณ
รบกวนขนาดเลห็กดรังกลส่าวจนงถมูกขยายเพนิสื่มขนนี้นตามไปดข้วย (Tomasi, 2004) ดรังแสดงในภาพทอีสื่ 1.6 ซนสื่งจากภาพดรังกลส่าวมอี
การขยายสรัญญาณสองครรันี้ง ครรันี้งแรกของการขยายเปป็นการขยายสรัญญาณในสส่วนแรกทอีสื่ไดข้รรับสรัญญาณทอีสื่มอีขนาดเลห็กจาก
สายอากาศ ซนสื่งอาจมอีคส่านข้อยในระดรับ 10 V คส่าสรัญญาณทอีสื่ไดข้รรับนอีนี้นข้อยในระดรับทอีสื่มอีผลกระทบจากสรัญญาณรบกวนไดข้
งส่าย และหากสรัญญาณรบกวนมอีขนาดมากขนนี้นในระดรับเดอียวกรันสรัญญาณขส่าวสารทอีสื่ไดข้รรับมา การแยกขส่าวสารทอีสื่สส่งมาจาก
สรัญญาณรบกวนทอีสื่รวมอยมูส่อาจไมส่สามารถทกาไดข้ สส่งผลใหข้การรรับสรัญญาณขส่าวสารผนิดพลาดขนนี้นไดข้ นอกจากนอีนี้ในวงจรรรับ
สรัญญาณอาจสรข้างสรัญญาณรบกวนขนนี้นเองภายใน เมสสื่อรวมกรับสรัญญาณขส่าวสารเดนิมทอีสื่มอีสรัญญาณรบกวนอยมูส่แลข้ว การแยก
ขส่าวสารกห็จะทกาไดข้ยากมากยนิสื่งขนนี้นตามไปดข้วย

1.7.1 ประเภทของสตัญญนำณรบกวน (Classification of Noise)

ประเภทของสรัญญาณรบกวนอาจแยกไดข้ตามการสอดแทรก หากสรัญญาณรบกวนถมูกสอดแทรกในระหวส่างการ
สส่งผส่านสรัญญาณหรสอในตรัวกลางนกาสรัญญาณ จะเรอียกวส่าสรัญญาณรบกวนภายนอก (external noise) และหากสรัญญาณ
รบกวนถมูกสอดแทรกจากวงจรรรับสรัญญาณ จะเรอียกวส่าสรัญญาณรบกวนภายใน (internal noise) (Gary, 1999)

1.7.1.1 สรัญญาณรบกวนภายนอก (External Noise)

สรัญญาณรบกวนทอีสื่มนจุษ ยค์ส รข้า งขนนี้ น (man-made noise) เปป็นสรัญ ญาณรบกวนทอีสื่สรข้างปปัญ หาตส่อ ระบบการ
สสสื่อสารมากทอีสื่สจุดในกลจุส่มสรัญญาณรบกวนภายนอก สส่วนใหญส่เกนิดจากการสปป๊าคตส่างๆเชส่น การกระพรนิบเพสสื่อตนิดหลอดฟลมู
ออเรสเซนตค์ การเรนิสื่มตข้นหมจุนของมอเตอรค์ เปป็นตข้น สรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดจากการสปป๊าคนอีนี้จะแพรส่จากแหลส่งกกาเนนิดคลข้าย
กรับการถมูกสส่งผส่านสายอากาศตรัวสส่ง โดยจะเดนินทางมารวมกรันกรับสรัญญาณขส่าวสารทอีสื่เราตข้องการสสสื่อสารหากอยมูส่ในชส่วงแบ
นวนิดทค์เดอียวกรัน และถมูกรรับเขข้าสมูส่สายอากาศฝปัฝั่งวงจรรรับสรัญญาณ สรัญญาณรบกวนทอีสื่มนจุษยค์สรข้างขนนี้นนอีนี้มอีการเกนิดขนนี้นใน
ลรักษณะสจุส่ม และสส่วนใหญส่มอีความถอีสื่ไมส่เกนิน 500 MHz ออีกชนนิดหนนสื่งของสรัญญาณรบกวนทอีสื่มนจุษยค์สรข้างขนนี้นทอีสื่มอีผลกระทบ
มากคสอสรัญญาณรบกวนทอีสื่ปะปนมากรับสายสส่งพลรังงานเพสสื่อใชข้สส่งจส่ายพลรังงานใหข้แกส่อจุปกรณค์อนิเลห็กทรอนนิกสค์ โดยสรัญญาณ
กระเพสสื่อม (ripple) ทอีสื่ปนอยมูส่ในไฟฟฟ้ากระแสตรง มอีผลตส่อการรรับสรัญ ญาณของวงจรรรับดข้วย ซนสื่งกรณอีนอีนี้พนิจารณาเปป็น
บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-11
สรัญญาณรบกวนดข้วยเชส่นกรัน และไฟฟฟ้ากระแสสลรับทอีสื่มอีแรงดรันเสนิรค์จ (surge) ทอีสื่มอีสาเหตจุจากการเปปิดปปิดโหลดทอีสื่มอีคส่าอนินดรัก
ทอีฟมากๆ เชส่นมอเตอรค์ไฟฟฟ้า หรสอแหลส่งกกาเนนิดพลรังงานทอีสื่ใชข้การสวนิตชนิงทอีสื่ความถอีสื่สมูงและมอีสรัญญาณฮารค์มอนนิกสค์
สรัญญาณรบกวนจากชรันี้นบรรยากาศ (atmospheric noise) มอีสาเหตจุมาจากความผรันผวนของสภาพอากาศ
ของโลก เชส่นการเกนิดฟฟ้าผส่า (lightning) ซนสื่งกส่อใหข้เกนิดความถอีสื่ของสรัญญาณรบกวนกระจายสมูส่ทจุกๆแถบความถอีสื่ของคลสสื่นวนิทยจุ
โดยทอีสื่ความแรงของสรัญญาณรบกวนแปรผกผรันกรับคส่าความถอีสื่ ดรังนรันี้นทอีสื่ยส่านความถอีสื่ตกสื่า จะมอีการสอดแทรกของสรัญญาณ
รบกวนจากชรันี้นบรรยากาศมากกวส่าทอีสื่ยส่านความถอีสื่สมูง สรัญญาณรบกวนจากชรันี้นบรรยากาศจะมอีความแรงของการรบกวนตกสื่า
ทอียสื่ ส่านความถอีสื่สมูงกวส่า 20 MHz
สรัญญาณรบกวนจากอวกาศ (space noise) เปป็นออีกหนนสื่งสรัญญาณรบกวนจากภายนอก มอีทอีสื่มาจากอวกาศ ซนสื่ง
อาจมาจากดวงดาวหรสอดวงอาทนิตยค์ หากสรัญญาณรบกวนมาจากดวงอาทนิตยค์จะเรอียกวส่าสรัญญาณรบกวนโซลส่า (solar
noise) แตส่หากมาจากดวงดาวอสสื่นๆจะเรอียกวส่าสรัญญาณรบกวนคอสมนิกสค์ (cosmic noise) สรัญญาณรบกวนจากอวกาศมอี
ผลกระทบในยส่านความถอีสื่ประมาณ 8 MHz ถนง 1.5 GHz โดยสรัญญาณรบกวนทอีสื่มอีคส่าความถอีสื่ตกสื่า กวส่า 8 MHz ถมูกดมูดซนม
พลรังงานในชรันี้นบรรยากาศไอโอโนสเฟปียรค์กส่อนทอีสื่จะผส่านมายรังพสนี้นผนิวโลก

สรัญญาณทอีสื่ไดข้รรับ

+ วงจรขยาย1 +
สรัญญาณรบกวน สรัญญาณรบกวน

วงจรขยาย2 สรัญญาณเอาทค์พจุท

ภาพทอีสื่ 1.6: สรัญญาณรบกวนภายใน

1.7.1.2 สรัญญาณรบกวนภายใน (Internal Noise)

สรัญญาณรบกวนภายในเกนิดขนนี้นจากวงจรภาครรับสรัญญาณเอง ดรังนรันี้นสรัญญาณรบกวนจากภายนอกทอีสื่วงจรรรับ
สรัญญาณไดข้รรับมาทอีสื่ตกา แหนส่งสายอากาศฝปัฝั่งรรับ จะถมูกรวมกรับสรัญญาณรบกวนภายในกส่อนทอีสื่จะสส่งออกจากวงจรเปป็น
สรัญญาณขข้อมมูลทอีสื่ไดข้รรับมาจากระบบการสสสื่อสาร สรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดขนนี้นและมอีผลตส่อระบบการรรับสรัญญาณโดยรวมมาก
ทอีสื่สจุดเกนิดขนนี้นทอีสื่ชส่วงแรกของวงจรรรับสรัญญาณในสส่วนวงจรขยาย เนสสื่องจากสรัญญาณขข้อมมูลทอีสื่ไดข้รรับจากสายอากาศฝปัฝั่งรรับมอีคส่า
นข้อย เมสสื่อสรัญญาณรบกวนถมูกนกา มารวมกรันกรับสรัญญาณขข้อมมูลในตกา แหนส่งดรังกลส่าว สรัดสส่วนของสรัญ ญาณรบกวนตส่อ
สรัญญาณขข้อมมูลจะมอีอรัตราสส่วนของสรัญญาณรบกวนสมูงมาก ดรังแสดงใหข้เหห็นในภาพทอีสื่ 1.6 โดยจะพบวส่าในวงจรขยายลกาดรับ
ตส่อไปสรัดสส่วนของสรัญญาณรบกวนตส่อสรัญญาณขข้อมมูลจะมอีตกสื่า กวส่าแมข้วส่าขนาดของสรัญญาณรบกวนจะมอีเทส่าเดนิมกห็ตาม
เนสสื่องจากขนาดของสรัญญาณขข้อมมูลมอีขนาดมากขนนี้นจากการผส่านวงจรขยายสรัญญาณ ดข้วยเหตจุนอีนี้เองในการออกแบบวงจร
รรับสรัญญาณ สส่วนทอีสื่ตข้องออกแบบใหข้มอีการรบกวนจากสรัญญาณตกสื่าทอีสื่สจุดคสอวงจรรรับสรัญญาณในสส่วนแรกทอีสื่ไดข้รรับสรัญญาณ
จากสายอากาศฝปัฝั่งรรับ
สรัญญาณรบกวนเทอรค์มอล (thermal noise) เกนิดจากปฏนิกรนิยาทอีสื่มอีผลจากอจุณหภมูมนิระหวส่างอนิเลห็กตรอนอนิสระ
1-12 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
กรับการสรัสื่นของอนิออนในตรัวนกาไฟฟฟ้า มอีผลใหข้อรัตราการเดนินทางของอนิเลห็กตรอนมาถนงทอีสื่ปลายทางของตรัวตข้านทานไมส่พรข้อม
กรัน กส่อใหข้เกนิดความศรักยค์ไฟฟฟ้าทอีสื่แตกตส่างขนนี้นทอีสื่ตรัวตข้านทาน ตรัวตข้านทานจนงสรข้างสรัญญาณรบกวนขนนี้นทอีสื่เรอียกวส่า สรัญญาณ
รบกวนเทอรค์มอล หรสอรมูข้จรักกรันออีกชสสื่อหนนสื่งวส่า สรัญญาณรบกวนจอหค์นสรัน (Johnson noise) ตามชสสื่อผมูข้ศนกษาเรสสื่องนอีนี้เปป็นคน
แรกคสอ J. B. Johnson ในปปี ค.ศ. 1928 นอกจากนอีนี้ยรังถมูกเรอียกออีกชสสื่อหนนสื่งวส่า สรัญญาณรบกวนสอีขาว (white noise) ซนสื่ง
มาจากพฤตนิกรรมการรบกวนทอีสื่แผส่ทจุกยส่านความถอีสื่ เสมสอนกรับแสงสอีขาวทอีสื่มอีทจุกความถอีสื่ของแสงสอีอสสื่นๆรวมกรันทรันี้งหมด กกาลรัง
งานทอีสื่เกนิดขนนี้นจากสรัญญาณรบกวนชนนิดนอีนี้สามารถคกานวณไดข้จากสมการทอีสื่ (1.4) และจากการทอีสื่ผลของสรัญญาณรบกวน
เปป็นสรัดสส่วนโดยตรงกรันแบนดค์วนิท การสรข้างวงจรรรับสรัญญาณทอีสื่มอีแบนดค์วนิทนข้อยทอีสื่สจุดทอีสื่จะใชข้งานไดข้จะเปป็นการลดผลกระทบ
จากสรัญญาณรบกวนลงไดข้

P n = kT Δ f (1.4)

โดย k คสอคส่าคงทอีสื่โบลทค์สแมน (Boltzmann's constant) มอีคส่าเทส่ากรับ 1.38 x 10-23 J/K

T คสอคส่าอจุณหภมูมนิของตรัวตข้านทานในหนส่วนเคลวนิน (K)
f คสอคส่าแบนดค์วนิทของความถอีสื่ของระบบทอีสื่พนิจารณา

จากสมการทอีสื่ (1.4) คสอคส่ากกา ลรังงานของสรัญญาณรบกวน สามารถเขอียนใหมส่ในรมูปของแรงดรันไฟฟฟ้าไดข้ โดย

พนิจารณาจากภาพทอีสื่ 1.7 สรัญญาณรบวนจากแหลส่งกกาเนนิดสรข้างแรงดรันจากตรัวตข้านทานคสอ en และพนิจารณาใหข้มอีการสส่ง
ผส่านกกาลรังงานสมูงสจุดจากแหลส่งกกาเนนิดสรัญญาณรบกวนสมูส่โหลดโดยใหข้ R = RL จะสามารถเขอียนสมการใหมส่ไดข้
2
(e n /2)
Pn = = kT Δ f
R
2
en
นรัสื่นคสอ 4
= kT Δ f R

en = √ 4 kT Δ f R (1.5)

โดย en คสอคส่าแรงดรัน
rms ของสรัญญาณรบกวน
R คสอตรัวตข้านทานทอีสื่กกาเนนิดสรัญญาณรบกวน

สรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลเกนิดขนนี้นไดข้กรับอจุปกรณค์อสสื่นๆทอีสื่ไมส่ใชส่ตรัวตข้านทานดข้วย เชส่นคาปาซนิเตอรค์ อนินดรักเตอรค์ หรสอ

อจุปกรณค์อนิเลห็กทรอนนิกสค์อสสื่นๆ โดยเกนิดขนนี้นกรับความตข้านทานภายในทอีสื่แฝงอยมูส่กรับอจุปกรณค์นรันี้นๆซนสื่งอาจมอีคส่าสรัญญาณรบกวน
เกนิดขนนี้นนข้อยกวส่าตรัวตข้านทาน สกาหรรับตรัวตข้านทานเองมอีหลายชนนิดแตส่ละชนนิดมอีผลในการสรข้างสรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลทอีสื่
แตกตส่างกรัน ขนนี้นอยมูส่กรับวรัสดจุทอีสื่ใชข้สรข้างตรัวตข้านทาน เชส่นตรัวตข้านทานชนนิดคารค์บอนทอีสื่มอีราคาถมูก จะสรข้างสรัญญาณรบกวนเท
อรค์มอลมากกวส่าตรัวตข้านทานชนนิดฟปิลค์มโลหะซนสื่งมอีราคาแพงกวส่า และตรัวตข้านทานชนนิดขดลวดทองแดง (copper wire-
wound resistor) จะสรข้างสรัญญาณรบกวนเทอรค์ม อลตกสื่า ทอีสื่ สจุ ด อยส่ างไรกห็ต ามสมการ(1.5) ยรังคงใชข้ใ นการประมาณ
สรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลทอีสื่เกนิดขนนี้นจากตรัวตข้านทานแตส่ละชนนิด แมข้จะมอีความแตกตส่างกรันบข้าง

บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-13

 R

en RL
~

ตรัวตข้านทานทอีสื่กกาเนนิด
สรัญญาณรบกวน

ภาพทอีสื่ 1.7: สรัญญาณรบกวนเทอรค์มอล

ตรัวอยส่าง 1.1
คกานวณหาคส่าแรงดรันของสรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดขนนี้นจากตรัวตข้านทานขนาด 1 M ทอีสื่อจุณหภมูมนิหข้อง 27oC ในชส่วง
แถบความถอีสื่ 1 MHz

วนิธอีทกา
จากสมการ(1.5)
en = √ 4kT Δ f R
= √ 4(1.38×10 )( 273+27)(1×10 )(1×10 )
−23 6 6

= 128.69μ V rms

จากตรัวอยส่างนอีนี้จะเหห็นไดข้วส่าหากทกา การวรัดคส่าแรงดรันไฟฟฟ้าดข้วยมนิเตอรค์วรัดแรงดรันทอีสื่มอีคส่าความตข้านทานอนินพจุท
เทส่ากรับ 1 M ในชส่วงแถบความถอีสื่ 1 MHz จะมอีสรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลเกนิดขนนี้น 128.69 Vrms ดรังนรันนี้ หากใชข้มนิเตอรค์ดรัง
กลส่าววรัดคส่าสรัญญาณในระดรับ 500 Vrms หรสอตกสื่ากวส่า อาจสส่งผลตส่อความแมส่นยกาในการวรัดไดข้ ซนสื่งความตข้านทานทอีสื่มอีคส่า
50  ในสถานะเดอียวกรันจะสรข้างแรงดรันสรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลเพอียง 0.91 Vrms เทส่านรันี้น ซนสื่งจะเหห็นไดข้วส่าในวงจร
สสสื่อสารทอีสื่ตข้องการใหข้มอีสรัญญาณรบกวนตกสื่า การออกแบบใหข้มอีคส่าอนิมพอีแดนซค์ตกสื่าๆจนงเหมาะสมกวส่า

ตรัวอยส่าง 1.2
วงจรขยายสรัญญาณวงจรหนนสื่งมอีคส่าอรัตราการขยายแรงดรัน 200 เทส่า ทกางานในยส่านความถอีสื่ 4 MHz มอีคส่าความ
ตข้านทาน 100  ทอีสื่อจุณหภมูมนิหข้อง 27oC หากปฟ้อนสรัญญาณขข้อมมูลอนินพจุท 5 Vrms ใหข้คกานวณหาคส่าแรงดรันสรัญญาณขข้อมมูล
เอาทค์พจุท และแรงดรันสรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลทอีสื่เกนิดขนนี้นจากวงจรขยาย

วนิธอีทกา
จากสมการ(1.5) คกานวณหาสรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลคนิดทอีสื่ความตข้านทาน 100  ไดข้
1-14 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 en = √ 4 kT Δ f R
= √ 4 (1.38×10
−23 6
)( 273+27)( 4×10 )(100)
= 2.57μ V rms

แรงดรันสรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลเมสสื่อผส่านวงจรขยายสรัญญาณ 200 เทส่ามอีคส่าเทส่ากรับ

200(2.57 Vrms) = 514 Vrms
แรงดรันสรัญญาณขข้อมมูลเอาทค์พจุทเมสสื่อผส่านวงจรขยายสรัญญาณ 200 เทส่ามอีคส่าเทส่ากรับ
200(5 Vrms) = 1 mVrms

สรัญญาณรบกวนทรานซนิสเตอรค์ (transistor noise) คสอสรัญญาณรบกวนภายในออีกลรักษณะหนนสื่งทอีสื่แตกตส่างจาก

สรัญญาณรบกวนเทอรค์มอล ซนงสื่ อาจเกนิดขนนี้นพรข้อมกรันกรับสรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลไดข้ โดยเกนิดขนนี้นจากกระแสทอีสื่เคลสสื่อนทอีสื่ใน
อจุปกรณค์สารกนสื่งตรัวนกา เรอียกออีกชสสื่อหนนสื่งวส่า สรัญญาณรบกวนชช๊อต (shot noise) สามารถเขอียนไดข้ดรังสมการ

in = √ 2 qI dc Δ f (1.6)

โดย in คสอคส่ากระแส rms ของสรัญญาณรบกวนซช๊อต

q คสอคส่าประจจุของอนิเลห็กตรอน มอีคส่าเทส่ากรับ 1.6 x 10-19 C
Idc คสอคส่ากระแสไฟฟฟ้า
f คสอคส่าแบนดค์วนิทของความถอีสื่ของระบบทอีสื่พนิจารณา

ตรัวอยส่าง 1.3 คกานวณหาคส่าสรัญญาณรบกวนดรังตส่อไปนอีนี้

(ก) คกานวณหาคส่ากระแสของสรัญญาณรบกวนชช๊อตทอีสื่เกนิดขนนี้นทอีสื่การไบอรัสตรงของไดโอด กระแส 1 mA ในชส่วง
แถบความถอีสื่ 100 kHz
(ข) คกานวณหาคส่าแรงดรันของสรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดขนนี้นจากไดโอด
(ค) คกานวณหาคส่าแรงดรันของสรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดขนนี้นจากตรัวตข้านทานขนาด 500  อนจุกรมกรันกรับไดโอด ทอีสื่
อจุณหภมูมหนิ ข้อง 27oC

วนิธอีทกา
(ก) จากสมการ(1.6)
in , D = √ 2 q I dc Δ f
= √ 2 (1.6×10
−19 −3 5
)(1×10 )(1×10 )
= 5.657 nA rms

(ข) คส่าความตข้านทานภายในของไดโอดประมาณ

บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-15

 26 mV
RD =
I dc
26 mV
=
1 mA
= 26 Ω

ดรังนรันี้นคส่าแรงดรันของสรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดขนนี้นจากไดโอด
en , D = in× 26Ω
= 0.147μ V rms

(ค) จากสมการ(1.5) แรงดรันของสรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดขนนี้นจากตรัวตข้านทานขนาด 500 

e n , 500 Ω = √ 4kT Δ f R
= √ 4(1.38×10
−23 5
)(273+27)(1×10 )(500)
= 0.91μ V rms

จากแรงดรันของสรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดขนนี้น สส่งผลใหข้เกนิดกระแสรบกวนผส่านไปยรังไดโอดเทส่ากรับ
0.91 μ Vrms
in , 500 Ω , D =
500 Ω
= 1.82 nA rms

กระแสดรังกลส่าวไหลผส่านไดโอดทอีสื่มอีความตข้านทานภายใน 26 กส่อใหข้เกนิดแรงดรันของสรัญญาณรบกวนตกครส่อม
ไดโอดเทส่ากรับ
en ,500 Ω , D = in , 500 Ω× 26Ω
= 1.82 nA×26 Ω
= 0.0473μ V rms

แรงดรันของสรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดขนนี้นทรันี้งหมดรวมกรันดข้วยรากทอีสื่สองของผลรวมของคส่ายกกกาลรังสองซนสื่งเทส่ากรับ

en ,total = √ (e ) +(e
n,D
2
n , 500 Ω , D )2
= √ (0.147×10
−6 2 −6 2
) +( 0.0473×10 )
= 0.154 μ V rms

1.7.2 กนำรออกแบบและคนนำนวณเกทที่ยวกตับสตัญญนำณรบกวน (Noise Designation and Calculation)

สรัญญาณรบกวนมอีหลายชนนิดแตกตส่างกรันซนสื่งในทางปฏนิบรัตนิแลข้ว มอีคส่าพารามนิเตอรค์เกอีสื่ยวกรับสรัญญาณรบกวนทอีสื่ถมูก
ใชข้ในการออกแบบและคกา นวณเชส่น คส่าอรัตราสส่วนของสรัญญาณตส่อสรัญญาณรบกวน หรสอคส่าคกา นวณตรัวเลขสรัญ ญาณ
รบกวน (noise figure) เปป็นตข้น

1-16 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 1.7.2.1 คส่าอรัตราสส่วนของสรัญญาณตส่อสรัญญาณรบกวน (Signal-to-Noise Ratio)
คส่าอรัตราสส่วนของสรัญญาณตส่อสรัญญาณรบกวนสามารถเขอียนแทนดข้วยสรัญญลรักษณค์ S/N หรสอ SNR คสอคส่าการ
วรัดอรัตราสส่วนระหวส่างกกาลรังของสรัญญาณขข้อมมูลตส่อกกาลรังสรัญญาณรบกวน สามารถเขอียนในรมูปสมการไดข้ดรังนอีนี้

S signal power PS
N
=
noise power
=
PN
(1.7)

และสามารถเขอียนในรมูปสมการเดซนิเบลทอีสื่เปป็นทอีสื่นนิยมไดข้

P
S
N
= 10 log10 S
PN ( ) [dB] (1.8)

ตรัวอยส่าง 1.4
คส่าอรัตราสส่วนของสรัญญาณตส่อสรัญญาณรบกวนจากคส่าแรงดรันทอีสื่เอาทค์พจุทของวงจรขยายในตรัวอยส่างทอีสื่ 1.2

วนิธอีทกา
จากตรัวอยส่างทอีสื่ 1.2 แรงดรันสรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลเมสสื่อผส่านวงจรขยายสรัญญาณมอีคส่าเทส่ากรับ 514 Vrms และ
แรงดรันสรัญญาณขข้อมมูลเอาทค์พจุทเมสสื่อผส่านวงจรขยายสรัญญาณเทส่ามอีคส่าเทส่ากรับ 1 mVrms
−3 2
S
N
= 10 log10
(
(1×10 ) / R
(514×10 −6) 2 / R )
= 10 log10 ( 3.79)
= 5.78 dB

1.7.2.2 คส่าคกานวณตรัวเลขสรัญญาณรบกวน (Noise Figure)

คส่าอรัตราสส่วนของสรัญญาณตส่อสรัญญาณรบกวนหรสอ S/N ใชข้ในการระบจุคส่าสรัญญาณรบกวนทอีสื่ตกาแหนส่งใดๆ แตส่ไมส่
สามารถใชข้ในการระบจุวส่าสรัญญาณรบกวนถมูกเพนิสื่มหรสอปะปนเขข้าสมูส่วงจรขยายดข้านอนินพจุทและเพนิสื่มไปยรังเอาทค์พจุทมากเพอียง
ใด คส่าคกานวณตรัวเลขสรัญญาณรบกวนหรสอ NF จนงถมูกนกามาใชข้เพสสื่อระบจุวส่าอจุปกรณค์ในระบบมอีการสรข้างสรัญญาณรบกวนมาก
นข้อยเพอียงใด โดยสามารถเขอียนไดข้ดรังสมการ (1.9) ซนสื่งหากเปป็นระบบในอจุดมคตนิไมส่มอีสรัญญาณรบกวนในระบบเพนิสื่มเตนิม คส่า
Si/Ni และ So/No จะมอีคส่าเทส่ากรัน ซนสื่งจะทกาใหข้คส่า NF มอีคส่าเทส่ากรับ 0 dB

S i/ N i
NF = 10 log 10
(
S o/ N o ) (1.9)
= 10 log10 NR

บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-17

โดย Si/Niคสออรัตราสส่วนสรัญญาณตส่อสรัญญาณรบกวนทอีสื่อนินพจุทของอจุปกรณค์
So/No คสออรัตราสส่วนสรัญญาณตส่อสรัญญาณรบกวนทอีสื่เอาทค์พจุทของอจุปกรณค์
NR คสออรัตราสส่วนสรัญญาณรบกวน (Si/Ni)/(So/No)

ตรัวอยส่าง 1.5
วงจรขยายดข้วยทรานซนิสเตอรค์มอีคส่า Si/Ni ทอีสื่อนินพจุทเทส่ากรับ 10 และมอีคส่า So/No ทอีสื่เอาทค์พจุทเทส่ากรับ 5 ใหข้คกานวณ
หา
(ก) คส่าอรัตราสส่วนสรัญญาณรบกวน NR
(ข) คส่าคกานวณตรัวเลขสรัญญาณรบกวน NF

วนิธอีทกา
(ก) คส่าอรัตราสส่วนสรัญญาณรบกวน
S i/ N i
NR =
S o/ N o
10
=
5
= 2

(ข) คส่าคกานวณตรัวเลขสรัญญาณรบกวน
NF = 10 log 10 NR
= 10 log10 2
= 3dB

1.7.2.3 ผลกระทบสรัญญาณรบกวนจากรอีแอกแตนซค์ (Reactance Noise Effects)

ปกตนิแลข้วรอีแอกแตนซค์ไมส่กส่อใหข้เกนิดสรัญญาณรบกวนในระบบ แตส่ในทางปฏนิบรัตนิรอีแอกแตนซค์จะมอีคส่าความตข้านทาน
แฝงอยมูส่เลห็กนข้อย แตส่การกกาเนนิดสรัญญาณรบกวนจากคส่าความตข้านทานแฝงในรอีแอกแตนซค์มอีนข้อยเมสสื่อเทอียบกรับสรัญญาณ
รบกวนจากสส่วนอสสื่นของระบบ จนงสามารถละทนินี้งไดข้ ผลกระทบจากรอีแอกแตนซค์ตส่อสรัญญาณรบกวนพนิจารณาในดข้านอสสื่นคสอ
ดข้านการตอบสนองความถอีสื่ โดยสรัญญาณรบกวนแปรผรันตรงตามคส่าความถอีสื่แบนดค์วนิท ซนสื่งในทางปฏนิบรัตนิวงจรรอีแอกแตนซค์
RC, LC และ RLC สส่งผลใหข้คส่าพาสแบนดค์ไมส่เปป็นอจุดมคตนิหรสอไมส่เปป็นสอีสื่เหลอีสื่ยม แตส่จะเกนิดความชรันขนนี้น คส่าแถบความถอีสื่ทอีสื่สส่ง
ผลตส่ อ การเกนิ ด สรั ญ ญาณรบกวนจน ง ตข้ อ งพนิ จ ารณาคส่ า แถบความถอีสื่ ใ นลรั ก ษณะทอีสื่ เรอี ย กวส่ า แถบความถอีสื่ 3-dB (3-dB
bandwidth) ทอีสื่ตกา แหนส่งกกา ลรังงานมอีคส่าครนสื่งหนนสื่งของคส่ า กกา ลรั ง งานสมูง สจุ ด ซนสื่ง คส่า แถบความถอีสื่ เทอี ย บเคอี ย ง (equivalent
bandwidth : feq) นอีนี้สามารถคกานวณหาไดข้จากสมการ

Δ f eq = π BW (1.10)
2
โดย BW คสอคส่าแถบความถอีสื่ 3-dB

1-18 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 1.7.2.4 สรัญญาณรบกวนจากวงจรขยายหลายสเตจ (Noise Due to Amplifiers in Cascade)
เมสสื่อทกาการตส่อวงจรขยายหลายสเตจในลรักษณะแคสเขด (cascade) ผลของสรัญญาณรบกวนจะมอีผลเพนิสื่มมาก
ขนนี้นตามคส่าอรัตราการขยายของวงจรขยายสรัญญาณ สามารถคกา นวณคส่าอรัตราสส่วนสรัญญาณรบกวนเมสสื่อตส่อวงจรขยาย
หลายสเตจไดข้ดข้วยสมูตรฟรนิสสค์ (Friiss' formula) ดรังแสดงดข้านลส่างนอีนี้

NR 2−1 NR n−1
NR = NR1+
P G1
+…+
P G1× P G2×…× P G (n−1)
(1.11)

โดย NR คสออรัตราสส่วนสรัญญาณรบกวนทรันี้งหมดจกานวน n สเตจ

PG คสออรัตราสส่วนขยายกกาลรัง

ตรัวอยส่าง 1.6
วงจรขยายสามสเตจมอีคส่าแถบความถอีสื่ 3-dB ทอีสื่ 200 kHz ทกางานทอีสื่อจุณหภมูมนิ 27oC วงจรขยายสเตจแรกมอีอรัตรา
การขยายกกาลรัง 14 dB มอีคส่า NF เทส่ากรับ 3 dB วงจรขยายสเตจทอีสื่สองและสามมอีคส่าเหมสอนกรันคสอมอีอรัตราการขยายกกาลรัง
20 dB มอีคส่า NF เทส่ากรับ 8 dB โหลดทอีสื่ฝปัฝั่งเอาทค์พจุทมอีคส่า 300  สส่วนสรัญญาณรบกวนอนินพจุทถมูกกกาเนนิดมาจากตรัวตข้านทาน
10 k  ใหข้คกานวณหา
(ก) คส่าแรงดรันสรัญญาณรบกวน และกกา ลรังงาน ทอีสื่อนินพจุทและทอีสื่เอาทค์พจุทของวงจรการขยายระบบนอีนี้ โดยใหข้
พนิจารณาในลรักษณะเปป็นวงจรขยายในอจุดมคตนิ ไมส่มอีสรัญญาณรบกวนเกนิดขนนี้นในวงจร
(ข) คส่าคกานวณตรัวเลขสรัญญาณรบกวน NF ทรันี้งหมดของระบบนอีนี้
(ค) คส่าแรงดรัน และกกาลรังงานของสรัญญาณรบกวนเอาทค์พจุททอีสื่เกนิดขนนี้นจรนิง

วนิธอีทกา
(ก) คกานวณหาคส่าความถอีสื่เทอียบเคอียงจากสมการ (1.10)
Δ f eq = π BW
2
= π 200 kHz
2
= 314 kHz

จากสมการ (1.4) และ f เทส่ากรับ feq สามารถหากกาลรังงานของสรัญญาณรบกวนทอีสื่ดข้านอนินพจุทไดข้

P n = kT Δ f
= (1.38×10−23 )(273+27)(314×10 3 )
= 1.30×10−15 W

หาแรงดรันของสรัญญาณรบกวนทอีสื่ดข้านอนินพจุทไดข้จากสมการ (1.5)

บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-19

 en = √ 4 kT Δ f R
= √ 4 (1.38×10
−23 3 3
)(273+ 27)(314×10 )(10×10 )
= 7.21 μ V rms

อรัตราการขยายรวมคสอ 14 dB + 20 dB + 20 dB = 54 dB
So dB /10
Gain = = 10
Si
5
= 2.51×10

หากกาลรังงานของสรัญญาณรบกวนทอีสื่ดข้านเอาทค์ไดข้
P n , o = P n , i ×Gain
= (1.30×10−15 )(2.51×105 )
= 3.26×10−10 W

และสามารถหาแรงดรันของสรัญญาณรบกวนเมสสื่อวงจรนอีนี้ตส่อโหลด 300  ทอีสื่ดข้านเอาทค์พจุทไดข้

en , o = √ P n , o× Rload
= √(3.26×10
−10
)(300)
= 0.313mV

(ข) คส่าคกานวณตรัวเลขสรัญญาณรบกวน จากขข้อมมูลทอีสื่ไดข้จากโจทยค์คกานวณหา PG และ NR

PG1 = 14 dB = 1014/10 = 25.1

PG2 = PG3 = 20 dB = 1020/10 = 100
NF1 = 3 dB → NR1 = 103/10 = 2
NF2 = NF3 = 8 dB → NR2 = 108/10 = 6.31

จากสมการ (1.11)
NR 2−1 NR3−1
NR = NR1+ +
P G1 P G1× P G2
6.31−1 6.31−1
= 2+ +
25.1 25.1×100
= 2.212

และสามารถคกานวณหาคส่าคกานวณตรัวเลขสรัญญาณรบกวนรวมเทส่ากรับ

NF = 10log 10 NR
= 10log 10 2.212
= 3.45dB
1-20 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 (ค) กกาลรังงานของสรัญญาณรบกวนเอาทค์พจุททอีสื่เกนิดขนนี้นจรนิง

Si/N i N S
NR = = o⋅ i
So/N o N i So
N 1
= o⋅
N i Gain

โดยทอีสื่
So dB /10
Gain = = 10
Si
5
= 2.51×10

ดรังนรันี้น
N o = NR⋅N i⋅Gain
= (2.212)(1.30×10−15)(2.51×105 )
= 7.22×10−10 W

และแรงดรันของสรัญญาณรบกวนเอาทค์พจุททอีสื่เกนิดขนนี้นจรนิงทอีสื่โหลด 300  มอีคส่าเทส่ากรับ

en,o = √ P n , out × Rload

= √( 7.22×10
−10
)(300)
= 0.465 mV

1.8 สรสุปทข้นำยบท
บทนอีนี้ไดข้อธนิบายพสนี้นฐานและหลรักการของระบบการสสสื่อสารเพสสื่อใหข้ผมูข้อส่านไดข้ทราบถนงองคค์ประกอบในการรรับและ
สส่งขข้อมมูลขส่าวสาร ชนนิดของแหลส่งกกา เนนิดขส่าวสาร คกา จกา กรัดความและหนส่วยทอีสื่สกา ครัญ รวมถนงผลกระทบจากสรัญญาณ
รบกวนในระบบการสสสื่อสารทอีสื่เกนิดขนนี้นทรันี้งจากภายในและภายนอกวงจรการสสสื่อสาร

บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-21

 คนนำถนำมทข้นำยบท

1. องคค์ประกอบในการสส่งหรสอรรับขข้อมมูลขส่าวสารจากจจุดหนนสื่งไปยรังออีกจจุดหนนสื่งของระบบสสสื่อสารขข้อมมูลประกอบดข้วยอะไร
บข้าง ?
2. แหลส่งขข้อมมูล หรสอแหลส่งกกาเนนิดขส่าวสารมอีอะไรบข้าง ?
3. การทกาการสจุส่ม (sampling) มอีประโยชนค์อะไรในทางการสสสื่อสารโทรคมนาคม ?
4. ตรัวกลางในการสส่งผส่านขข้อมมูล (transmission medium) มอีกอีสื่ชนนิดหลรัก อะไรบข้าง ?
5. รมูปแบบในการสสสื่อสารขข้อมมูลสามารถแบส่งไดข้เปป็นกอีสื่ลรักษณะ ?
6. ระบบสสสื่อสารขข้อมมูลมอีขข้อจกากรัดหลรักของการสสสื่อสารอยมูส่สองประการ คสออะไรบข้าง ?
7. สรัญญาณซายนมูซอยดค์ทอีสื่มอีคาบของสรัญญาณครบหนนสื่งคาบในเวลา 0.0001 วนินาทอี สรัญญาณนอีนี้จะมอีความถอีสื่เทส่าใด ?
8. ขข้อมมูลขส่าวสารชนนิดใดทอีสื่ใชข้แถบความถอีสื่ในการสส่งขข้อมมูลมากทอีสื่สจุด ?
9. การบอีบอรัดขข้อมมูล แบส่งออกไดข้เปป็นกอีสื่ชนนิด อะไรบข้าง ?
10. ใหข้ยกตรัวอยส่างมาตรฐานการบอีบอรัดขข้อมมูลของภาพนนิสื่ง และวอีดอีโอ อยส่างละหนนสื่งชนนิด
11. ใหข้ยกตรัวอยส่างการมอดมูเลตอนาลห็อก การมอดมูเลตดนิจนิตอล และการมอดมูเลตพรัลสค์ อยส่างละสองชนนิด
12. การเขข้ารหรัสขข้อมมูลมอีกอีสื่ประเภท ? อะไรบข้าง ?
13. การเขข้ารหรัสขข้อมมูลแบบ source coding และ channel coding มอีความแตกตส่างกรันอยส่างไร ?
14. การทกา decoding และ re-creation แตกตส่างกรันอยส่างไร ?
15. ตรัวกลาง (medium) เปป็นสส่วนหนนสื่งขององคค์ประกอบใดในระบบสสสื่อสารขข้อมมูล ระหวส่าง Transmitter, Channel
หรสอ Receiver ?
16. ในระบบสสสื่อสารขข้อมมูลนรันี้น โดยปกตนิสรัญญาณรบกวน (noise) จะเขข้ามามอีผลกระทบกรับองคค์ประกอบใดมากทอีสื่สจุด ?
17. ใหข้ยกตรัวอยส่างการสสสื่อสารทอีสื่มอีลรักษณะเปป็นการสสสื่อสารขข้อมมูลแบบกระจายมา 2 ชนนิด
18. ใหข้ยกตรัวอยส่างการสสสื่อสารทอีสื่มอีลรักษณะเปป็นการสสสื่อสารขข้อมมูลแบบจจุดตส่อจจุดมา 2 ชนนิด
19. การสสสื่อสารขข้อมมูลแบบจจุดตส่อจจุด และแบบกระจายมอีลรักษณะแตกตส่างกรันอยส่างไร ?
20. ขข้อจกากรัดหลรักทางดข้านกกาลรังสส่งจะมอีผลตส่อการสสสื่อสารชนนิดใด ?
21. ขข้อจกากรัดหลรักดข้านแบนดค์วนิทมอีผลตส่อการสสสื่อสารทอีสื่ใชข้สายคมูส่ไขวข้ (twisted pair) อยส่างไร ?
22. การสสสื่อสารโทรทรัศนค์แตกตส่างจากการสสสื่อสารโทรศรัพทค์อยส่างไร ?
23. ลรักษณะสรัญญาณจากแหลส่งขข้อมมูลตส่างๆ จะมอีลรักษณะมนิตนิเดอียว และแบบมากกวส่าหนนสื่งมนิตนิ อยากทราบวส่าขข้อมมูลเสอียง
พมูดมอีลรักษณะเปป็นเชส่นไร ?
24. ลรักษณะสรัญญาณจากแหลส่งขข้อมมูลตส่างๆ จะมอีลรักษณะมนิตนิเดอียว และแบบมากกวส่าหนนสื่งมนิตนิ อยากทราบวส่าขข้อมมูลภาพ
มอีลรักษณะเปป็นเชส่นไร ?
25. เสอียงพมูดของคน มอียส่านความถอีสื่ทอีสื่สกาครัญอยมูส่ในชส่วงความถอีสื่ใด ?
26. เสอียงดนตรอี จะใชข้แถบความถอีสื่ประมาณเทส่าใด ?
27. หากสส่งสรัญญาณเสอียงดนตรอีผส่านทางสายโทรศรัพทค์ชนนิดสายคมูส่ไขวข้ จะมอีผลอยส่างไร ?
28. รมูปภาพเคลสสื่อนไหวหรสอ เสอียงดนตรอี ขข้อมมูลชนนิดใดตข้องการใชข้แบนดค์วนิทมากกวส่า ?
29. ความตข้องการแบนดค์วนิทของขข้อมมูลภาพขนนนี้ อยมูส่กรับองคค์ประกอบสกาครัญใดบข้าง ?
30. ขข้อมมูลจากคอมพนิวเตอรค์ มอีลรักษณะตส่างจากขข้อมมูลเสอียงพมูดโทรศรัพทค์อยส่างไร ?
31. ขข้อมมูลจากคอมพนิวเตอรค์ มอีลรักษณะพนิเศษอยส่างไร ?
32. การบอีบอรัดขข้อมมูลในระบบสสสื่อสาร ทกาหนข้าทอีสื่อะไร ?
1-22 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
33. การบอีบอรัดขข้อมมูลแบส่งไดข้เปป็นกอีสื่ชนนิด ? อะไรบข้าง ?
34. การบอีบอรัดขข้อมมูลแบบไมส่มอีการสมูญเสอีย เรอียกออีกอยส่างไดข้วส่าอะไร ?
35. การบอีบอรัดขข้อมมูลตรัวอรักษรตข้องใชข้การบอีบอรัดขข้อมมูลลรักษณะใด ?
36. การบอีบอรัดแบบมอีการสมูญเสอีย ตส่างจากการบอีบอรัดแบบไมส่มอีการสมูญเสอียอยส่างไร ?
37. เทคนนิค Arithmetic coding ใชข้ในการบอีบอรัดขข้อมมูลชนนิดใด ?
38. เทคนนิค Huffman coding ใชข้ในการบอีบอรัดขข้อมมูลชนนิดใด ?
39. การบอีบอรัดขข้อมมูลแบบมอีการสมูญเสอีย ใชข้กรันกวข้างขวางในขข้อมมูลชนนิดใด ?
40. การบอีบอรัดขข้อมมูลภาพนนิสื่งในมาตรฐาน JPEG ใชข้เทคนนิคการแปลงสรัญญาณแบบใด ?
41. การบอีบอรัดขข้อมมูลภาพนนิสื่งในมาตรฐาน JPEG2000 ใชข้เทคนนิคการแปลงสรัญญาณแบบใด ?
42. MPEG-1 เปป็นมาตรฐานการบอีบอรัดขข้อมมูลชนนิดใด ?
43. MPEG-1 มอีอรัตราการสส่งผส่านขข้อมมูลเทส่าใด ?
44. มาตรฐาน MPEG-2 เปป็นการบอีบอรัดขข้อมมูลภาพเคลสสื่อนไหวทอีสื่ใชข้กรับสสสื่อการเกห็บขข้อมมูลชนนิดใด ?
45. มาตรฐาน MPEG-1 เปป็นการบอีบอรัดขข้อมมูลภาพเคลสสื่อนไหวทอีสื่ใชข้กรับสสสื่อการเกห็บขข้อมมูลชนนิดใด ?
46. MPEG-2 มอีอรัตราการสส่งผส่านขข้อมมูลเทส่าใด ?
47. มาตรฐาน MPEG-1 ตส่างจากมาตรฐาน H.261 อยส่างไร ?
48. เครสอขส่ายระบบสสสื่อสารแบบเซอรค์กนิตสวนิทชค์ มอีลรักษณะเปป็นเชส่นไร ?
49. ใหข้ยกตรัวอยส่างระบบการสสสื่อสารแบบเซอรค์กนิตสวนิทชค์
50. ใหข้ยกตรัวอยส่างระบบการสสสื่อสารแบบแพห็กเกห็จสวนิทชค์
51. เครสอขส่ายการสสสื่อสารแบบ Internet Protocol (IP) มอีลรักษณะการสสสื่อสารแบบใดระหวส่างเซอรค์กนิตสวนิทชค์ หรสอแพห็ก
เกห็จสวนิทชค์
52. ชส่องทางการสสสื่อสารขข้อมมูลแบส่งไดข้หลรักใหญส่สองประเภท อะไรบข้าง ?
53. ชส่องทางการสสสื่อสารแบบมอีตรัวกลางมอีอะไรบข้าง ?
54. ชส่องทางการสสสื่อสารแบบไมส่มอีตรัวกลางมอีอะไรบข้าง ?
55. ชส่องทางการสสสื่อสารชนนิดใดทอีสื่แตส่เดนิมถมูกออกแบบสกาหรรับใชข้ในการสสสื่อสารทางเสอียงพมูดเทส่านรันี้น ?
56. สายคมูส่ไขวข้มอีความตข้านทานประมาณเทส่าใด ?
57. สายโคแอกเชอียลมอีความตข้านทานประมาณเทส่าใด ?
58. ชส่องทางการสสสื่อสารแบบมอีตรัวกลางชนนิดใดทอีสื่ไมส่ถมูกรบกวนจากสรัญญาณแมส่เหลห็กไฟฟฟ้า ?
59. ชส่องทางการสสสื่อสารแบบมอีตรัวกลางชนนิดใดทอีสื่มอีคส่าความสมูญเสอียตกสื่าทอีสื่สจุด ?
60. ชส่องทางการสสสื่อสารแบบมอีตรัวกลางชนนิดใดทอีสื่มอีแบนดค์วนิทมากทอีสื่สจุด ?
61. ชส่องทางการสสสื่อสารแบบกระจายคลสสื่นไรข้สาย ทอีสื่ใชข้กระจายสรัญญาณโทรทรัศนค์ใชข้ความถอีสื่อยมูส่ในยส่านใด ?
62. ชส่องทางการสสสื่อสารแบบการจายคลสสื่นไรข้สายทกาการสส่งผส่านการแพรส่คลสสื่นแมส่เหลห็กไฟฟฟ้าผส่านอจุปกรณค์ตรัวใด ?
63. ชส่องทางการสสสื่อสารของโทรศรัพทค์เคลสสื่อนทอีสื่ มอีลรักษณะตส่างจากชส่องทางการแพรส่คลสสื่นแบบไรข้สายอยส่างไร ?
64. การมอดมูเลตคสออะไร ?
65. คลสสื่นพาหค์จะเปลอีสื่ยนแปลงอยส่างไร หากทกาการมอดมูเลตโดยวนิธอีการมอดมูเลตเชนิงขนาด ?
66. คลสสื่นพาหค์จะเปลอีสื่ยนแปลงอยส่างไร หากทกาการมอดมูเลตโดยวนิธอีการมอดมูเลตเชนิงความถอีสื่ ?
67. คลสสื่นพาหค์จะเปลอีสื่ยนแปลงอยส่างไร หากทกาการมอดมูเลตโดยวนิธอีการมอดมูเลตเชนิงเฟส ?
68. การมอดมูเลตแบบ Pulse Amplitude Modulation (PAM) มอีลรักษณะเชส่นไร ?
69. การมอดมูเลตแบบ Pulse Code Modulation (PCM) มอีลรักษณะเชส่นไร ?
บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-23
70. การมอดมูเลตแบบ Pulse Position Modulation (PPM) มอีลรักษณะเชส่นไร ?
71. การมอดมูเลตแบบ Pulse Width Modulation (PWM) มอีลรักษณะเชส่นไร ?
72. การมรัลตนิเพลกซค์แบส่งไดข้เปป็นกอีสื่ชนนิด อะไรบข้าง ?
73. ระบบโทรศรัพทค์สาธารณะ (PSTN) ใชข้การมรัลตนิเพลกซค์แบบใด ?
74. ระบบโทรศรัพทค์เคลสสื่อนทอีสื่ในยจุคแรก (First Generation Mobile Phone) เชส่น AMPS ใชข้การมรัลตนิ
เพลห็กซค์แบบใด ?
75. ระบบโทรศรัพทค์เคลสสื่อนทอีสื่ในยจุคทอีสื่สอง (Second Generation Mobile Phone) เชส่น GSM ใชข้การมรัลตนิเพลกซค์แบบ
ใด ?
76. การมรัลตนิเพลกซค์เชนิงความยาวคลสสื่น ใชข้ในการสสสื่อสารแบบใด ?

1-24 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 แบบฝฝึกหตัดทข้นำยบท
1. คกานวณหาคส่ากกาลรังงานในหนส่วย dB หากสรัญญาณอนินพจุทมอีคส่า 1 W
2. คกานวณหาคส่ากกาลรังงานในหนส่วย dBm หากสรัญญาณอนินพจุทมอีคส่า 1 W
3. สรัญญาณทอีสื่ 1 มอีกกาลรังงาน 1 dBm และสรัญญาณทอีสื่ 2 มอีกกาลรังงาน 10 dB หากสรัญญาณทรันี้งสองรวมกรันจะมอีคส่าเทส่าไร
ในหนส่วย dBm และ W
4. ตรัวตข้านทานทอีสื่มอีคส่าความตข้านทาน 5 k และ 20 k วางอยมูส่ทอีสื่อจุณหภมูมนิ 27oC ใหข้คกานวณหาคส่ากกาลรังงานของสรัญญาณ
รบกวนเทอรค์มอล และแรงดรันของสรัญญาณรบกวนเทอรค์มอลเมสสื่อพนิจารณาแถบความถอีสื่ 10 kHz ของ
ก) แตส่ละตรัวตข้านทาน
ข) เมสสื่อตรัวตข้านทานทรันี้งสองอนจุกรมกรัน
ค) เมสสื่อตรัวตข้านทานทรันี้งสองขนานกรัน

5. คกานวณหาคส่าแรงดรันของสรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดจากตรัวตข้านทานขนาด 100 k ทอีสื่อจุณหภมูมนิหข้อง 37oC ในชส่วงแถบ

ความถอีสื่ 5 MHz
6. แสดงใหข้เหห็นวส่าทอีสื่แถบความถอีสื่ไมส่เทส่ากรัน คส่าแรงดรันของสรัญญาณรบกวนทอีสื่เกนิดจากตรัวตข้านทาน 2M จะมอีคส่ามากกวส่าทอีสื่
เกนิดจากตรัวตข้านทาน 200 k
7. จากขข้อ 6 มอีแรงดรันของสรัญญาณรบกวนเกนิดขนนี้นเทส่าใด ?
8. จากขข้อ 6 หากมอีตรัวตข้านทานขนาด 1 kตส่ออนจุกรมกรับไดโอดทอีสื่อจุณหภมูมนิหข้อง 37oC จะมอีคส่าแรงดรันของสรัญญาณ
รบกวนรวมทรันี้งหมดทอีสื่เกนิดขนนี้นเทส่าใด ?
9. หากสรัญญาณอนินพจุทมอีคส่าเทส่ากรับ 10 Vrms .ใหข้หาคส่าอรัตราสส่วนของสรัญญาณตส่อสรัญญาณรบกวนทอีสื่เอาทค์พจุทของวงจร
ขยายทอีสื่มอีอรัตราสส่วนการขยาย 100 เทส่า ในแถบความถอีสื่ 5 MHz และตส่ออนจุกรมกรับตรัวตข้านทาน 100  ใชข้งานทอีสื่อจุณหภมูมนิ
ทอีสื่ 27oC
10 วงจรขยายสามสเตจมอีคส่าแถบความถอีสื่ 3-dB ทอีสื่ 500 kHz ทกางานทอีสื่อจุณหภมูมนิ 27oC วงจรขยายสเตจแรกมอีอรัตราการ
ขยายกกาลรัง 12 dB มอีคส่า NF เทส่ากรับ 3 dB วงจรขยายสเตจทอีสื่สองและสามมอีคส่าเหมสอนกรันคสอมอีอรัตราการขยายกกาลรัง 20
dB มอีคส่า NF เทส่ากรับ 10 dB โหลดทอีสื่ฝปัฝั่งเอาทค์พจุทมอีคส่า 250  สส่วนสรัญญาณรบกวนอนินพจุทถมูกกกาเนนิดมาจากตรัวตข้านทาน
10 k  ใหข้คกานวณหา
(ก) คส่าแรงดรันสรัญญาณรบกวน และกกา ลรังงาน ทอีสื่อนินพจุทและทอีสื่เอาทค์พจุทของวงจรการขยายระบบนอีนี้ โดยใหข้
พนิจารณาในลรักษณะเปป็นวงจรขยายในอจุดมคตนิ ไมส่มอีสรัญญาณรบกวนเกนิดขนนี้นในวงจร
(ข) คส่าคกานวณตรัวเลขสรัญญาณรบกวน NF ทรันี้งหมดของระบบนอีนี้
(ค) คส่าแรงดรัน และกกาลรังงานของสรัญญาณรบกวนเอาทค์พจุททอีสื่เกนิดขนนี้นจรนิง

บททอีสื่ 1 แนะนการะบบการสสสื่อสาร (Introduction to Communication Systems) 1-25

1-26 หลรักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 บทททที่ 2

พพพื้นฐานสสัญญาณและระบบ
FUNDAMENTAL OF SIGNALS AND SYSTEMS
ในระบบสสสื่อสารนนนั้นรรูปคลสสื่นสนญญาณททสื่รนบมาสามารถพพิจารณาไดด้เปป็นสองสส่วนคสอ สส่วนขด้อมรูลททสื่ผรูด้รนบขส่าวสาร
ตด้องการใชด้งาน และสนญญาณสส่วนททสื่ไมส่ตด้องการแตส่ปะปนมาดด้วยกนนกนบคลสสื่นสนญญาณขส่าวสารททสื่รนบมา ในสส่วนททสื่มทขด้อมรูลททสื่
เราตด้องการจะเรทย กวส่าเปป็น สนญญาณ (Signal) แตส่สสา หรนบในสส่วนททสื่ไมส่ตด้องการนนนั้นจะเรทย กวส่าเปป็น สนญ ญาณรบกวน
(Noise) การพพิจารณาวพิเคราะหห์สนญญาณทนนั้งสองสส่วนนทนั้ตด้องใชด้คณพิตศาสตรห์ททสื่แตกตส่างกนนในการวพิเคราะหห์ โดยสนญญาณ
รบกวนนนนั้นจนดอยรูส่ในกลลส่มสนญญาณสลส่ม (Random signal) ซซสื่งจสาเปป็นจะตด้องใชด้คส่าทางสถพิตพิ (Statistical parameters) มา
ใชด้ในการอธพิบาย กสาหนด และแสดงแทนคส่าสนญญาณรบกวน สส่วนสนญญาณขส่าวสารททสื่เราทราบถซงพฤตพิกรรมของสนญญาณ
นนนั้นอาจเรทยกไดด้วส่าเปป็นสนญญาณเชพิงกสา หนด (Deterministic signal) ซซสื่งสามารถจะแสดงแทนสนญญาณขส่าวสารไดด้ดด้วย
การนพิยามสมการคณพิตศาสตรห์ หรสอสามารถเขทยนใหด้อยรูส่ในรรูปของสมการทางคณพิตศาสตรห์ไดด้ เชส่นอาจเขทยนใหด้อยรูส่ในรรูป
แบบสมการคณพิตศาสตรห์ในเชพิงเวลา หรสอในลนกษณะรรูปคลสสื่นททสื่แทนดด้วยสมการอนลกรมฟรูเรทยรห์ (Fourier series) เปป็นตด้น
สาเหตลททสื่จสาเปป็นจะตด้องแสดงแทนคส่าสนญญาณขส่าวสารดด้วยสมการคณพิตศาสตรห์เพสสื่อททสื่จะสามารถบอกถซงปรพิมาณตส่างๆของ
สนญญาณนนนั้นๆ เชส่นขนาด ความถทสื่ รวมถซงคส่าแบนดห์วพิทของสนญญาณขส่าวสาร ซซสื่งคส่าปรพิมาณตส่างๆจะทสาใหด้สามารถกสาหนด
คส่าการชนกตนวอยส่าง (Sampling) ททสื่เหมาะสมสสาหรนบการแปลงสนญญาณอนาลล็อกเปป็นสนญญาณดพิจพิทนล และสามารถบอกถซง
ขนาดของชส่องทางการสสสื่อสารททสื่เหมาะสมททสื่สามารถใชด้สสาหรนบการสส่งผส่านสนญญาณขส่าวสารไดด้โดยสนญญาณขส่าวสารไมส่ถรูก
ลดทอนองคห์ประกอบททสื่สสาคนญของขด้อมรูล ในบทนทนั้จะกลส่าวถซงคลณสมบนตพิของสนญญาณขส่าวสารททสื่มทใชด้อยรูส่ในระบบสสสื่อสาร
หนส่วยการวนดททสื่ใชด้ รวมถซงคณพิตศาสตรห์พสนั้นฐานททสื่จสาเปป็นในการทสาความเขด้าใจและใชด้ในการคสานวณในรายวพิชาหลนกการ
สสสื่อสารดด้วย

2.1 สสัญญาณและระบบ (Signal and Systems)

การทสาความเขด้าใจกนบคลณสมบนตพิของสนญญาณและระบบ ชส่วยใหด้สามารถเขด้าใจเนสนั้อหาการเรทยนรรูด้ในรายวพิชา
อสสื่นๆททสื่เกทสื่ยวขด้องไดด้งส่าย คลณสมบนตพิของระบบประการหนซสื่งคสอการแยกระบบออกจากกนนเพสสื่อศซกษาพพิจารณาแยกสส่วน อนน
จะทสาใหด้สามารถวพิเคราะหห์ และทสาความเขด้าใจการทสางานของระบบในแตส่ละสส่วนงส่ายขซนั้น ระบบททสื่จะทสาการศซกษานนนั้นบาง
ครนนั้งอาจมทลนกษณะเรทยบงส่ายมทคลณสมบนตพิเฉพาะประการเดทยว แตส่ในบางครนนั้งอาจมทความซนบซด้อนมทคลณสมบนตพิหลายประการ
รวมอยรูส่ในระบบเดทยวกนนนนนั้น (ปปิยะ, 2552), (Baraniuk, 2003) และ (Robert, 2004)

2.1.1 การจจาแนกระบบ (System Classifications)

การจสาแนกระบบสามารถจสาแนกไดด้โดยอาศนยการจสาแนกตามคลณสมบนตพิของระบบดนงนทนั้

2.1.1.1 ระบบททสื่ตส่อเนสสื่องและระบบททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่อง (Continuous and Discrete System)

การจสาแนกระบบลนกษณะนทนั้เปป็นการจสาแนกททสื่เรทยบงส่ายททสื่สลดททสื่จะสามารถทสาความเขด้าใจหลนกการของคลณสมบนตพิ
ความตส่อเนสสื่องทางเวลา (continuous-time) และความไมส่ตส่อเนสสื่องทางเวลาไดด้ (discrete-time) ซซสื่งคลณสมบนตพินทนั้เปป็นหนซสื่ง
ในคลณสมบนตพิสสาคนญททสื่มทการนสามาใชด้มากททสื่สลดคลณสมบนตพิหนซสื่งของการศซกษาสนญญาณและระบบ ระบบททสื่ตส่อเนสสื่องเมสสื่อมทการ
บทททสื่ 2 พสนั้นฐานสนญญาณและระบบ (Fundamental of Signals and Systems) 2-1
ปป้อนสนญญาณอพินพลทจะไดด้สนญญาณเอาทห์พลทททสื่ตส่อเนสสื่องเชส่นกนน ในขณะททสื่หากสนญญาณอพินพลทและสนญญาณเอาทห์พลทของ
ระบบเปป็นสนญญาณไมส่ตส่อเนสสื่อง จะเปป็นระบบททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่อง

2.1.1.2 ระบบเชพิงเสด้นและระบบไมส่เชพิงเสด้น (Linear and Nonlinear System)

ระบบเชพิงเสด้นคสอระบบใดๆททสื่มทคลณสมบนตพิสสาคนญสองขด้อคสอ คลณสมบนตพิของอนตราการเพพิสื่มขซนั้นหรสออนตราการลดลง
(scaling) เปป็นคส่าคงททสื่ททสื่เทส่ากนน หรสอเรทยกวส่ามทคลณสมบนตพิสมสสื่าเสมอเหมสอนกนน (homogeneity) และมทคลณสมบนตพิการบวก
(additivity) ททสื่มทลนกษณะการทนบซด้อน (superposition) ขณะททสื่ระบบไมส่เชพิงเสด้นคสอระบบททสื่ไมส่มทคลณสมบนตพิขด้อใดขด้อหนทสื่ง
ขด้างตด้น ตนวอยส่างของระบบเชพิงเสด้น h ททสื่มทคลณสมบนตพิของอนตราการเพพิสื่มขซนั้นหรสออนตราการลดลง (scaling) เปป็นคส่าคงททสื่ททสื่เทส่า
กนน แสดงดนงสมการ (2.1)
กสาหนดใหด้ y(t) = h[x(t)] เมสสื่อ  คสอคส่าคงตนว
h (α⋅x( t )) = α⋅h ( x(t)) (2.1)

ในสส่วนระบบเชพิงเสด้น h ททสื่มทคลณสมบนตพิการบวกในลนกษณะการทนบซด้อนสามารถแสดงไดด้ดนงสมการ (2.2)

กสาหนดใหด้ · y1(t) = h[· x1(t)] และ · y2(t) = h[· x2(t)] เมสสื่อ  และ  คสอคส่าคงตนว
α⋅y1 (t)+β⋅y 2 (t) = h (α⋅x1 (t )+β⋅x 2 (t )) (2.2)

2.1.1.3 ระบบททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลาและระบบททสื่แปรเปลทสื่ยนตามเวลา (Time Invariant and Time Variant

System)
ระบบททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลาคสอระบบททสื่ไมส่ขซนั้นอยรูส่กนบเวลาททสื่อพินพลทจะเกพิดขซนั้น คส่าสนญญาณเอาทห์พลทจะไมส่
เปลทสื่ยนแปลงหากสนญญาณอพินพลทตนวเดพิมถรูกหนส่วงเวลา T หนส่วยใดๆ ในการปป้อนเขด้าสรูส่ระบบ แสดงไดด้ดนงสมการ (2.3) แตส่
หากระบบททสื่ไมส่มทคลณสมบนตพิตามนทนั้จะถรูกเรทยกวส่าระบบททสื่แปรเปลทสื่ยนตามเวลา

y (t −T ) = h ( x(t−T )) (2.3)

2.1.1.4 ระบบคอซอลและระบบนอนคอซอล (Causal and Noncausal System)

ระบบคอซอลเปป็นระบบททสื่ไมส่ขซนั้นอยรูส่กนบสนญญาณอพินพลทจากอนาคต ขซนั้นอยรูส่กนบเพทยงสนญญาณอพินพลทปปัจจลบนน และ
สนญญาณททสื่มทมาในอดทต นนสื่นคสอระบบเวลาจรพิง (realtime system) ทนนั้งหมดเปป็นระบบคอซอลเนสสื่องจากระบบเวลาจรพิงไมส่
สามารถรนบคส่าสนญญาณอพินพลทจากอนาคตไดด้ สสาหรนบระบบนอนคอซอลสนญญาณเอาทห์พลทจะขซนั้นอยรูส่กนบสนญญาณอพินพลทใน
อนาคตดด้วย เชส่นในกระบวนการประมวลผลภาพ หรสอวทดททนศนห์ ตสาแหนส่งพพิกเซล (pixel) ของภาพททสื่อยรูส่ปปัจจลบนนในการ
ประมวลผล อาจตด้องใชด้ขด้อมรูลของพพิกเซลตสา แหนส่งกส่อนหนด้า หรสอตสา แหนส่งถนดไป ซซสื่งจะเปป็นขด้อมรูลอนาคตของพพิกเซล
ปปั จ จล บน น นนสื่ น เอง สส่ ว นกระบวนการประมวลผลวท ดท ทน ศ นห์ นนนั้ น เฟรมภาพในอนาคตอาจถรู ก นสา มาประมวลผลเพสสื่ อ ใหด้
ประสพิทธพิภาพของการเขด้ารหนสดทยพิสื่งขซนั้นไดด้

2.1.1.5 ระบบเสถทยรและระบบไมส่เสถทยร (Stable and Unstable System)

ระบบเสถทยรคสอระบบททสื่คส่าสนญญาณเอาทห์พลทไมส่ขยายจากคส่าตนนั้งตด้น (not diverge) หากคส่าสนญญาณอพินพลทไมส่
ขยายจากคส่าตนนั้งตด้น ดนงนนนั้นหากสนญญาณอพินพลทมทขอบเขตจสากนดของคส่าสนญญาณททสื่แนส่นอน สนญญาณเอาทห์พลทจะมทขอบเขต
2-2 หลนกการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
จสากนดการขยายเชส่นเดทยวกนน สามารถเขทยนสมการคณพิตศาสตรห์แสดงถซงระบบเสถทยรไดด้ดนงเงสสื่อนไขสนญญาณเอาทห์พลทดนง
สมการ (2.4) และเงสสื่อนไขสนญญาณอพินพลทดนงสมการ (2.5) หากระบบใดททสื่ไมส่ตรงตามเงสสื่อนไขดนงกลส่าวเชส่น คส่าสนญญาณเอา
ทห์พลทเพพิสื่มขซนั้นแบบไมส่จสากนด (diverge) จากสนญญาณอพินพลทททสื่ปป้อนใหด้กนบระบบแบบมทขอบเขตจสากนด ระบบนนนั้นจะเรทยกวส่า
ระบบไมส่เสถทยร
∣y(t)∣ ≤ M y < ∞ (2.4)
∣x (t)∣ ≤ M x < ∞ (2.5)
โดย x(t)และ y(t) คสอสนญญาณอพินพลทและสนญญาณเอาทห์พลท
Mx และ My คสอสมาชพิกของจสานวนจรพิงบวก (positive numbers) ททสื่มทคส่าจสากนดสสาหรนบทลกชส่วงเวลา t ใดๆ

2.1.2 คคุณสมบสัตติของระบบ (Properties of Systems)

2.1.2.1 ระบบเชพิงเสด้น (Linear Systems)
หากระบบมทคลณสมบนตพิเปป็นเชพิงเสด้น เมสสื่อสนญญาณอพินพลทของระบบถรูกเปลทสื่ยนแปลงคส่าไปจากคส่าเดพิม สนญญาณ
เอาทห์พลทของระบบจะมทการเปลทสื่ยนแปลงคส่าในอนตราสส่วนเดทยวกนนกนบอพินพลท

x L y x L y

(ก) (ข)
ภาพททสื่ 2.1: ระบบเชพิงเสด้น
ในภาพททสื่ 2.1(ก) อพินพลท x ถรูกปป้อนเขด้าสรูส่ระบบเชพิงเสด้น L ใหด้ผลลนพธห์เอาทห์พลท y โดยหากอพินพลท x ถรูกปรนบ
เปลทสื่ยนดด้วยคส่าอนตราเปลทสื่ยนแปลง  และสส่งผส่านเขด้าสรูส่ระบบเดพิม ผลลนพธห์เอาทห์พลท y จะมทการเปลทสื่ยนแปลงดด้วยอนตรา 
ดด้วยเชส่นกนน ดนงแสดงในภาพททสื่ 2.1(ข)

x1 L y1 x2 L y2
(ก) (ข)

x1+x2 L y1+y2

(ค)
ภาพททสื่ 2.2: หลนกการซรูเปอรห์โพซพิชนสื่น
ระบบเชพิงเสด้นยนงเปป็นไปตามหลนกการของซรูเปอรห์โพซพิชนสื่น (superposition) นนสื่นคสอหากอพินพลทสองคส่าถรูกนสารวม
กนนกส่อนสส่งผส่านเขด้าระบบเชพิงเสด้น คส่าเอาทห์พลทจะมทคส่าเทส่ากนนกนบผลรวมของคส่าเอาทห์พลทแตส่ละคส่าททสื่ไดด้จากคส่าอพินพลทแตส่ละตนว
ดนงแสดงในภาพททสื่ 2.2 นอกจากนทนั้คลณสมบนตพิของการเปลทสื่ยนแปลงคส่าดด้วยคส่าอนตราเปลทสื่ยนแปลง  และ  ของระบบเชพิง
เสด้ น ยน ง คงเปป็ น ไปตามหลน ก การของซรู เ ปอรห์ โ พซพิ ชนสื่ น ดด้ ว ย นนสื่ น คส อ หากอพิ น พล ท x และ y ถรู ก ปรน บ เปลทสื่ ย นดด้ ว ยคส่ า อน ต รา
เปลทสื่ยนแปลง  และ  ตามลสาดนบกส่อนปป้อนเขด้าสรูส่ระบบเชพิงเสด้น ผลลนพธห์เอาทห์พลท y จะเปป็นผลรวมของเอาทห์พลทจากอพิน
พลทททสื่มทการเปลทสื่ยนแปลงดด้วยอนตรา  และ  ดด้วยเชส่นกนน ดนงแสดงในภาพททสื่ 2.3
บทททสื่ 2 พสนั้นฐานสนญญาณและระบบ (Fundamental of Signals and Systems) 2-3
 x1 L  y1 x2 L y2
(ก) (ข)

x1+x2 L y1 + y2

(ค)
ภาพททสื่ 2.3: หลนกการซรูเปอรห์โพซพิชนสื่นของระบบเชพิงเสด้น

2.1.2.2 ระบบททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลา (Time-Invariant Systems)

ระบบททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลามทคลณสมบนตพิททสื่เมสสื่อปป้อนอพินพลทจะใหด้คส่าเอาทห์พลทเชส่นเดพิมแมด้จะมทการเปลทสื่ยนแปลง
ชส่วงเวลาการปป้อนอพินพลทเขด้าสรูส่ระบบ ใน ภาพททสื่ 2.4(ก) ทสาการปป้อนอพินพลท x(t) เขด้าสรูส่ระบบ เชส่นเดทยวกนนกนบ ภาพททสื่ 2.4(ข)
ททสื่ทสาการปป้อนอพินพลท x(t-t0) หากระบบดนงกลส่าวมทคลณสมบนตพิททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลา คส่าเอาทห์พลทททสื่ไดด้จากอพินพลททนนั้งสอง
จะมทคส่าเทส่ากนน ตส่างกนนเพทยงเวลาททสื่เลสสื่อนไปดด้วยคส่า t-t0 เทส่านนนั้น

x(t) TI y(t) x(t-t0) TI y(t-t0)

(ก) (ข)
ภาพททสื่ 2.4: ระบบททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลา

2.1.2.3 ระบบเชพิงเสด้นททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลา (Linear Time-Invariant (LTI) Systems)

ระบบททสื่มทคลณสมบนตพิเปป็นเชพิงเสด้นรส่วมกนบคลณสมบนตพิททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลาถรูกเรทยกวส่าระบบเชพิงเสด้นททสื่ไมส่แปร
เปลทสื่ยนตามเวลาดนงแสดงในภาพททสื่ 2.5 เมสสื่อปป้อนอพินพลทจะใหด้คส่าเอาทห์พลทเชส่นเดพิมแมด้จะมทการเปลทสื่ยนแปลงชส่วงเวลาการ
ปป้อนอพินพลทเขด้าสรูส่ระบบ ในภาพททสื่ 2.5(ก) ทสาการปป้อนอพินพลท x(t) เขด้าสรูส่ระบบ เชส่นเดทยวกนนกนบ ภาพททสื่ 2.5(ข) ททสื่ทสาการ
ปป้อนอพินพลท x(t-t0) นอกจากนทนั้ยนงถรูกปรนบเปลทสื่ยนดด้วยคส่าอนตราเปลทสื่ยนแปลง  หากระบบดนงกลส่าวมทคลณสมบนตพิททสื่ไมส่แปร
เปลทสื่ยนตามเวลา คส่าเอาทห์พลทททสื่ไดด้จากอพินพลททนนั้งสองจะมทคส่าเวลาตส่างกนนเวลาททสื่เลสสื่อนไปดด้วยคส่า t-t0 และมทการเปลทสื่ยนแปลง
ดด้วยอนตรา  ดด้วยเชส่นกนนเทส่านนนั้น

x(t) LTI y(t) x(t-t0) LTI y(t-t0)

(ก) (ข)
ภาพททสื่ 2.5: ระบบเชพิงเสด้นททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลา

เนสสื่องจากระบบเชพิงเสด้นททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลา มทคลณสมบนตพิเชส่นเดทยวกนนกนบระบบเชพิงเสด้น จซงเปป็นไปตามหลนก

การของซรูเปอรห์โพซพิชนสื่น นนสื่นคสอหากอพินพลทสองคส่าถรูกนสารวมกนนกส่อนสส่งผส่านเขด้าระบบเชพิงเสด้นททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลาใน
ลนกษณะการถรูกปรนบเปลทสื่ยนดด้วยคส่าอนตราเปลทสื่ยนแปลง  และ  คส่าเอาทห์พลทจะมทคส่าเทส่ากนนกนบผลรวมของคส่าเอาทห์พลท
แตส่ละคส่าททสื่ไดด้จากคส่าอพินพลทแตส่ละตนว จะมทคส่าเวลาตส่างกนนเวลาททสื่เลสสื่อนไปดด้วยคส่า t-t0 และมทการเปลทสื่ยนแปลงดด้วยอนตรา 
และ  ดด้วยเชส่นกนนเทส่านนนั้น ดนงแสดงในภาพททสื่ 2.6
2-4 หลนกการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 x1(t) LTI y1(t) x2(t) LTI y2(t)

(ก) (ข)

x1(t-t1) + x2(t-t2) LTI y1(t-t1) + y2(t-t2)

(ค)
ภาพททสื่ 2.6: หลนกการซรูเปอรห์โพซพิชนสื่นของระบบเชพิงเสด้นททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลา

ระบบเชพิงเสด้นททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลาเมสสื่อนสามาตส่อรวมกนนแบบอนลกรม (series) ลสาดนบการตส่อสามารถสลนบ

กน น ไดด้ ไมส่ สส่ ง ผลตส่ อ คส่ า เอาทห์ พล ท ของระบบ โดยการตส่ อ อนล ก รมสามารถเรท ย กไดด้ อท ก ชสสื่ อ หนซสื่ ง คส อ การตส่ อ แบบแคสเคด
(cascade) ดนงแสดงในภาพททสื่ 2.7

H1 H2
(ก)
H2 H1
(ข)
ภาพททสื่ 2.7: การตส่อรวมแบบอนลกรม

ระบบเชพิงเสด้นททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลาเมสสื่อนสามาตส่อรวมกนนแบบขนาน (parallel) จะใหด้คส่าผลลนพทห์ทางเอาทห์

พลทในลนกษณะผลรวมของระบบทนนั้งสองดนงแสดงในภาพททสื่ 2.8

H1

+ H1 + H2
H2

(ก) (ข)
ภาพททสื่ 2.8: การตส่อรวมแบบขนาน

2.1.2.4 ระบบคอซอล (Causality)

ระบบคอซอลเปป็นระบบททสื่ไมส่ขซนั้นอยรูส่กนบสนญญาณอพินพลทจากอนาคต ขซนั้นอยรูส่กนบเพทยงสนญญาณอพินพลทปปัจจลบนน ดนง
นนนั้นเอาทห์พลทของระบบจะไมส่เกพิดขซนั้นจนกวส่าจะมทอพินพลทปป้อนเขด้าสรูส่ระบบ เชส่นหากอพินพลทถรูกปป้อนเขด้าสรูส่ระบบเมสสื่อเวลา t0
ระบบจะไมส่มทเอาทห์พลทเกพิดขซนั้นกส่อนเวลาดนงกลส่าว แตส่หากมทคส่าเอาทห์พลทเกพิดขซนั้นกส่อนเวลา t0 ระบบดนงกลส่าวจะมทคลณสมบนตพิ
นอนคอซอลดนงแสดงในภาพททสื่ 2.9

บทททสื่ 2 พสนั้นฐานสนญญาณและระบบ (Fundamental of Signals and Systems) 2-5

 x(t)

Input
t

y(t)

Output
t

t0
ภาพททสื่ 2.9: ระบบนอนคอซอล

2.1.3 การจจาแนกสสัญญาณ (Signal Classifications)

การจสาแนกสนญญาณทสาไดด้โดยจสาแนกตามคสานพิยามและคลณสมบนตพิททสื่สสาคนญของสนญญาณและระบบ ดนงแสดงการ
จสาแนกททสื่สสาคนญไดด้ดนง 4 ประเภทตส่อไปนทนั้

2.1.3.1 สนญญาณดทเทอมพินพิสตพิกและสนญญาณสลส่ม (Deterministic and Random signal)

สนญญาณดทเทอมพินพิสตพิกหรสอสนญญาณเชพิงกสา หนด คสอสนญญาณททสื่คส่าแตส่ละคส่าของสนญญาณถรูกกสา หนดขซนั้นและ
สามารถหาไดด้จากสมการทางคณพิตศาสตรห์ กฎ หรสอตาราง และเนสสื่องจากสนญญาณดทเทอมพินพิสตพิกเปป็นสนญญาณททสื่สามารถ
หาหรสอสรด้างขซนั้นไดด้ ดนงนนนั้นคส่าสนญญาณดทเทอมพินพิสตพิกในอนาคตสามารถคสา นวณหาไดด้จากคส่าททสื่ผส่านมา ในทางกลนบกนน
สนญญาณสลส่มมทคลณสมบนตพิททสื่ไมส่แนส่นอน สนญญาณในอนาคตไมส่สามารถทสานายใหด้ไดด้ผลททสื่แมส่นยสา สามารถทสาไดด้เพทยงการคาด
เดาจากพสนั้นฐานของคส่าเฉลทสื่ยของกลลส่มสนญญาณนนนั้นๆเทส่านนนั้น

2.1.3.2 สนญญาณกสาลนง และสนญญาณพลนงงาน (Power and Energy signal)

สนญญาณทางไฟฟป้าเชส่นแรงดนน หรสอกระแส สามารถหาคส่าพลนงงานของสนญญาณ (signal energy) ไดด้จากพสนั้นททสื่
ใตด้กราฟของขนาดของสนญญาณกสาลนงสองดนงสมการ (2.6)
∞
Ex = ∫−∞ ∣x(t)∣2 dt (2.6)

หนส่วยวนดของพลนงงานของสนญญาณขซนั้นอยรูส่กนบชนพิดของสนญญาณ เชส่นหากสนญญาณแรงดนนหนส่วยวนดจะมทคส่าเปป็น
แรงดนนกสาลนงสอง (V2) โดยหากปป้อนแรงดนน v(t) ครส่อมตนวตด้านทาน R จะมทคส่าพลนงงานของสนญญาณททสื่ตนวตด้านทานเทส่ากนบ
2
∞ ∣v(t)∣ 1 ∞ Ex
Energy = ∫−∞ R
dt = ∫ ∣v(t )∣2 dt
R −∞
=
R (2.7)

2-6 หลนกการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 สสาหรนบสนญญาณพลนงงาน (Energy signal) จะถรูกนพิยามวส่าสนญญาณททสื่มทคส่าพลนงงานของสนญญาณจสากนด ตส่างจาก
สนญญาณกสาลนง (Power signal) ททสื่ถรูกนพิยามวส่ามทคส่าพลนงงานของสนญญาณไมส่จสากนด แตส่มทคส่าเฉลทสื่ยของกสาลนงของสนญญาณ
จสากนด โดยคส่าคส่าเฉลทสื่ยของกสาลนงของสนญญาณหาไดด้จากการหาคส่าพลนงงานของสนญญาณในชส่วงคาบเวลา T และหารดด้วย
คาบเวลา T โดยใหด้คาบเวลา T เขด้าสรูส่คส่าอนนนตห์ ดนงแสดงในสมการ (2.8)
1 T/2
Px = lim
T →∞ T
∫−T /2 ∣x(t )∣2 dt (2.8)

2.1.3.3 สนญญาณซสนั้ารายคาบและสนญญาณไมส่ซสนั้ารายคาบ (Periodic and Aperiodic signal)

สนญญาณซสนั้ารายคาบมทลนกษณะของสนญญาณททสื่วนบรรจบมาซสนั้ารรูปแบบสนญญาณเดพิมทลกประการในชส่วงคาบเวลา
T ขณะททสื่สนญญาณไมส่ซสนั้ารายคาบจะไมส่มทคลณสมบนตพินทนั้ ดนงแสดงในภาพททสื่ 2.10 ซซสื่งสนญญาณซสนั้ารายคาบสามารถเขทยนไดด้ดนง
สมการ (2.6) โดยททสื่ t คสอเลขจสานวนใดๆ และ T คสอคส่าคงททสื่ทางบวก
f (t)= f (T +t) (2.9)

x(t)

Periodic signal
t

(ก)
x(t)

Aperiodic signal
t

(ข)

ภาพททสื่ 2.10: (ก) สนญญาณซสนั้ารายคาบและ (ข) สนญญาณไมส่ซสนั้ารายคาบ

2.1.3.4 สนญญาณททสื่ตส่อเนสสื่องและสนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่อง (Continuous-Time and Discrete-Time signal)

สนญญาณททสื่ตส่อเนสสื่องและสนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่องสามารถจสาแนกไดด้จากการพพิจารณาคส่าสนญญาณในแกนเวลา (x-
axis) โดยสนญญาณททสื่ตส่อเนสสื่องจะมทคส่าสนญญาณททสื่มทคส่าเลขจสานวนจรพิงตลอดแกนเวลา สส่วนสนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่องจะมทคส่า
สนญญาณเปป็นชส่วงๆในแนวแกนเวลา เชส่นสนญญาณททสื่ไดด้จากการสลส่มคส่า (sampling) จะเปป็นสนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่อง ไดด้มาจาก
สนญญาณอนาลล็อกททสื่เปป็นสนญญาณททสื่ตส่อเนสสื่อง เปป็นตด้น
บทททสื่ 2 พสนั้นฐานสนญญาณและระบบ (Fundamental of Signals and Systems) 2-7
 ในการจสาแนกสนญญาณททสื่ตส่อเนสสื่องและสนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่อง สามารถจสาแนกยส่อยออกไดด้เปป็นสนญญาณแอนะ
ลล็อกและสนญ ญาณดพิจพิทนล (Analog and Digital signal) ซซสื่งสนญญาณแอนะลล็อกและสนญ ญาณดพิจพิทนลนนนั้นคลด้ ายกนน กนบ
สนญญาณททสื่ตส่อเนสสื่องและสนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่อง โดยมทความแตกตส่างกนนททสื่สนญ ญาณแอนะลล็อกและสนญ ญาณดพิจพิทนลจะ
พพิจารณาคส่าสนญญาณในแกนขนาด (y-axis) เพพิสื่มเตพิมขซนั้นดด้วย สนญญาณแอนะลล็อกจะมทความตส่อเนสสื่องของสนญญาณในแกน
ขนาด ในขณะททสื่สนญญาณในแกนขนาดของสนญญาณดพิจพิทนลจะไมส่ตส่อเนสสื่อง

2.1.4 คคุณสมบสัตติของสสัญญาณ (Properties of Signals)

2.1.4.1 สนญญาณคอซอล แอนตทนั้คอซอล และนอนคอซอล (Causal, Anticausal and Noncausal signal)
สนญญาณททสื่มทคลณสมบนตพิ คอซอลคสอสนญญาณททสื่มทคส่าศรูนยห์ในชส่วงเวลากส่อน t = 0 ขณะททสื่สนญญาณททสื่มทคลณสมบนตพิ
แอนตทนั้คอซอลคสอสนญญาณททสื่มทคส่าศรูนยห์ในชส่วงเวลาหลนง t = 0 และสนญญาณททสื่มทคลณสมบนตพินอนคอซอลคสอสนญญาณททสื่มทคส่า
สนญญาณตลอดทลกชส่วงเวลาทนนั้งเวลากส่อน t = 0 และหลนง t = 0 ดนงแสดงในภาพททสื่ 2.11

2.1.4.2 สนญญาณครูส่และสนญญาณคทสื่ (Even vs. Odd)

สนญญาณททสื่มทคลณสมบนตพิสนญญาณครูส่คสอมทคลณสมบนตพิ f(t) = f(–t) หรสอสามารถพพิจารณาไดด้จากสนญญาณททสื่มทความ
สมมาตรในแกนตนนั้ง (y-axis) ในขณะททสื่สนญญาณททสื่มทคลณสมบนตพิสนญญาณคทสื่คสอคลณสมบนตพิ f(t) = –f(–t) แสดงดนงภาพททสื่ 2.12

x(t)

Causal
signal t

(ก)
x(t)
Anticausal
signal
t

(ข)
x(t)

Noncausal
signal t

(ค)

ภาพททสื่ 2.11: (ก) สนญญาณคอซอล (ข) แอนตทนั้คอซอล และ (ค) นอนคอซอล

2-8 หลนกการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 x(t)

Even signal
t

(ก)
x(t)

Odd signal
t

(ข)
ภาพททสื่ 2.12: (ก) สนญญาณครูส่และ (ข) สนญญาณคทสื่
2.1.4.3 สนญญาณททสื่มทความยาวจสากนดและสนญญาณททสื่มทความยาวไมส่จสากนด (Finite and Infinite Length signal)
สนญญาณสามารถแบส่งเปป็นสนญญาณททสื่มทความยาวจสากนดและสนญญาณททสื่มทความยาวไมส่จสากนด ซซสื่งสนญญาณททสื่มทความ
ยาวจสากนดมนกถรูกใชด้ในสนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่องทางเวลา หรสอสนญญาณลสาดนบ (sequence) สามารถเขทยนสมการคณพิตศาสตรห์
ไดด้ดนงสมการ (2.10) โดยสนญญาณ f(t) จะมทคส่าไมส่เทส่ากนบศรูนยห์ระหวส่างชส่วง t1 และ t2 ในทสานองกลนบกนนสนญญาณททสื่มทความ
ยาวไมส่จสากนดสามารถเขทยนสมการคณพิตศาสตรห์ไดด้ดนงสมการ (2.11) โดยสนญญาณ f(t) จะมทคส่าไมส่เทส่ากนบศรูนยห์ตลอดชส่วง
เวลาในแกนจสานวนจรพิง

t 1< f ( t )<t 2 (2.10)

∞≤ f (t)≤−∞ (2.11)

2.1.5 สสัญญาณททที่ไมม่ตม่อเนพที่องทางเวลา (Discrete-Time Signals)

สนญญาณขด้อมรูลขส่าวสารททสื่พบทนสื่วไปหรสอสนญญาณแอนะลล็อกมทคลณสมบนตพิททสื่มทความตส่อเนสสื่องของสนญญาณทางแกน
เวลา สสาหรนบสนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่องทางเวลาจะอยรูส่ในรรูปแบบสนญญาณททสื่มทคาบเวลาเปป็นตนวเลขจสานวนเตล็ม (integer) ซซสื่ง
อาจอยรูส่ในลนกษณะสนญญาณลสา ดนบ (sequence signal) คลณสมบนตพิทางทฤษฎทขด้อมรูลขส่าวสาร (information theory)
ประการหนซสื่งคสอสนญญาณแอนะลล็อกททสื่มทความตส่อเนสสื่อง สามารถแปลงใหด้อยรูส่ในรรูปแบบของสนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่องไดด้ และ
สามารถทสาการแปลงกลนบใหด้อยรูส่ในรรูปแบบสนญญาณแอนะลล็อกอทกครนนั้งไดด้โดยไมส่มทการสรูญเสทย คลณสมบนตพินทนั้มทความสสาคนญ
เนสสื่องจากสนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่องทางเวลาสามารถนสาเขด้าสรูส่กระบวนการทางสนญญาณททสื่มทประสพิทธพิภาพไดด้เชส่น การบทบอนด
สนญญาณใหด้มทขนาดเลล็กลงเพสสื่อลดปรพิมาณขด้อมรูลในการสส่งผส่านชส่องทางการสสสื่อสาร หรสอนสาไปประมวลผลทางดพิจพิทนลในรรูป
แบบตส่างๆไดด้ เมสสื่อสส่งผส่านขด้อมรูลเหลส่านนนั้นถซงททสื่หมายปลายทางแลด้ว จซงทสาการแปลงกลนบใหด้อยรูส่ในรรูปแบบสนญญาณแอนะ

บทททสื่ 2 พสนั้นฐานสนญญาณและระบบ (Fundamental of Signals and Systems) 2-9

ลล็อกอทกครนนั้ง ดด้วยคลณสมบนตพิททสื่ดทกวส่านทนั้เองการประมวลผลสนญ ญาณในปปัจจลบน น จซง นพิย มทสา การประมวลผลในรรูป แบบ
สนญญาณททสื่ไมส่ตส่อเนสสื่องทางเวลาหรสอการประมวลสนญญาณดพิจพิทนล (digital signal processing)

2.2 สสัญญาณททที่มทความสจาคสัญ (Useful Signals)

หนวขด้อกส่อนหนด้านทนั้กลส่าวถซงสนญญาณชนพิดตส่างๆรวมถซงการจสาแนก และคลณสมบนตพิของสนญญาณ ซซสื่งสนญญาณชนพิด
ตส่างๆนนนั้นมทอยรูส่มาก หนวขด้อตส่อไปนทนั้จซงแนะนสาสนญญาณททสื่มทความสสาคนญตส่อการศซกษาและทสาความเขด้าใจระบบการสสสื่อสาร
โดยททสื่สนญญาณในทางการสสสื่อสารททสื่มทความซนบซด้อนสามารถสรด้างขซนั้นไดด้จากสนญญาณพสนั้นฐานททสื่มทความสสาคนญดนงแสดงตส่อไป
นทนั้

2.2.1 ซายนน์นนูซอยดน์ (Sinusoids)

เราสามารถเขทยนคส่าแรงดนนททสื่แปรเปลทสื่ยนตามเวลาในฟปังกห์ชนสื่นซายนห์ ททสื่ความถทสื่เชพิงมลม (0 = 2f0) มทคส่าขนาด
แอมปลพิจรูด V0 และเรพิสื่มตด้นดด้วยมลมเฟส  0 ททท t = 0 ไดด้ดนงสมการ (2.12)

v (t )=V 0 cos (ω0 t+ θ0) (2.12)

จะสนงเกตลไดด้วส่าเราใชด้เทอมโคซายนห์ (cosine) ในสมการนทนั้ ซซสื่งจรพิงๆแลด้วไมส่ไดด้แตกตส่างจากการใชด้เทอมซายนห์ ซซสื่ง

มทความตส่างเฟสกนน  /2 ในคส่าของ 0 (cos = sin(+ /2)) เพทยงแตส่วส่าการใชด้โคซายนห์ จะทสาใหด้ การวพิเคราะหห์หรสอ
คสานวณทางคณพิตศาสตรห์ทสาไดด้งส่ายขซนั้นกวส่าเทส่านนนั้นเอง

2.2.1.1 การแสดงรรูปคลสสื่นสนญญาณในโดเมนเวลา (Time Domain Representation)

การพลล็อตคส่าแอมปลพิจรูดของแรงดนน v เททยบกนบคส่าเวลา t นนนั้น เปป็นการแสดงรรูปคลสสื่นททสื่มนกจะใชด้กนน และงส่ายตส่อ
การเขด้าใจลนกษณะของรรูปคลสสื่นสนญญาณนนนั้นๆ โดยในภาพททสื่ 2.13 แสดงถซงการแสดงรรูปคลสสื่นสนญญาณในโดเมนเวลา ซซสื่ง
จากภาพดนงกลส่าวจะเหล็นวส่าการเปลทสื่ยนแปลงคส่าเฟส +0 rad. จะทสาใหด้เกพิดการเลสสื่อนรรูปคลสสื่นสนญญาณไปทางลบดด้วยคส่า –
0 /0 sec. บนแกนเวลา
เราจะเหล็นประโยชนห์ของการแสดงรรูปคลสสื่นสนญญาณในโดเมนเวลามากขซนั้นเมสสื่อลนกษณะของคลสสื่นมทความซนบซด้อน
ในรรูปของสมการทางคณพิตศาสตรห์มากขซนั้น ดนงแสดงในสมการ (2.13) ในสมการนทนั้จะไมส่ไดด้มทเฉพาะคลสสื่นซายนห์คลสสื่นเดทยว
เทส่านนนั้นแลด้ว แตส่จะเปป็นการรวมกนนของคลสสื่นหลายความถทสื่มากขซนั้น ซซสื่งยากแกส่การบอกลนกษณะของสนญญาณจากสมการดนง
กลส่าว แตส่จะสามารถเหล็นลนกษณะของคลสสื่นไดด้อยส่างชนดเจน หากนสาสมการนทนั้ไปพลล็อตในกราฟโดเมนเวลา ดนงแสดงใน ภาพ
ททสื่ 2.14
V0
v (t)=V 0 cosω 0 t−
3
cos 3 ω 0 t (2.13)

ในภาพททสื่ 2.14 แสดงถซงการรวมกนนของฮารห์โมนพิกสห์สเปป็กตรนมของคลสสื่นซายนห์สองความถทสื่ และหากมทการรวม

ฮารห์โมนพิกสห์สเปป็กตรนมอสสื่นๆเขด้าไปมากขซนั้น เชส่น (V0/5) cos 50 t และฮารห์โมนพิกสห์สเปป็กตรนม ในความถทสื่สรูงมากขซนั้น คลสสื่น
สนญญาณกล็จะรวมกนนเปป็นรรูปคลสสื่นสทสื่เหลทสื่ยม (square wave) หรสอเราสามารถพรูดอทกทางหนซสื่งไดด้วส่า รรูปคลสสื่นสทสื่เหลทสื่ยมคสอรรูป
คลสสื่นททสื่รวมมาจากคลสสื่นซายนห์ทลกๆความถทสื่ ดนงแสดงในภาพททสื่ 2.15
2-10 หลนกการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 T

V0

0 / 0

ภาพททสื่ 2.13: แสดงรรูปคลสสื่นสนญญาณซายนห์ในโดเมนเวลา

V 0 cos  0 t

V t 
V0
− cos 30 t
3

ภาพททสื่ 2.14: แสดงการรวมรรูปคลสสื่นสนญญาณซายนห์ในหลายคส่า

ภาพททสื่ 2.15: แสดงรรูปคลสสื่นสทสื่เหลทสื่ยมจากการรวมรรูปคลสสื่นสนญญาณซายนห์ในหลายความถทสื่

บทททสื่ 2 พสนนั้ ฐานสนญญาณและระบบ (Fundamental of Signals and Systems) 2-11

 2.2.1.2 การแสดงรรูปคลสสื่นสนญญาณในโดเมนความถทสื่ (Frequency Domain Spectra)
รรูปคลสสื่นสนญญาณซายนห์ททสื่เราเหล็นในโดเมนเวลา มทคส่าพารามพิเตอรห์สสาคนญแสดงอยรูส่คสอ คส่าคาบเวลาของคลสสื่น คส่า
ขนาดแรงดนน คส่าความตส่างเฟส ซซสื่งพารามพิเตอรห์ในโดเมนเวลาเหลส่านทนั้ สามารถนสา มาแสดงในอทกโดเมนหนซสื่งคสอโดเมน
ความถทสื่ไดด้ (Leon, 1997) และ (Pearson, 1992) พพิจารณาคลสสื่นสนญญาณซซสื่งเกพิดจากการรวมสนญ ญาณโคซายนห์สอง
ความถทสื่และมทเฟสททสื่แตกตส่างกนน ในสมการ (2.14) โดยกสาหนดใหด้ V1 < V2, 1 < 2 และ 1 เปป็นบวก สส่วน 2 เปป็นคส่า
ลบ โดยสนญญาณ v(t) แสดงใหด้เหล็นในโดเมนเวลาไดด้ดนงภาพททสื่ 2.16
v (t )=V 1 cos (ω1 t +θ1 )−V 2 cos (ω2 t+θ2) (2.14)
คลสสื่นสนญญาณ v(t) สามารถแสดงไดด้ในโดเมนความถทสื่ ซซสื่งแบส่งออกเปป็นสองลนกษณะ คสอการ พลล็อตแอมปลพิ
จรูดสเปป็กตรนม และการพลล็อตเฟสสเปป็กตรนม ดนง ภาพททสื่ 2.17 สส่วนในภาพททสื่ 2.18 แสดงถซงสนญญาณรรูปสทสื่เหลทสื่ยมทนนั้งใน
โดเมนเวลา และโดเมนความถทสื่ จะเหล็นไดด้วส่ารรูปสนญญาณสทสื่เหลทสื่ยมซซสื่งประกอบจากคลสสื่นรรูปซายนห์หลายๆความถทสื่ มท
สเปป็กตรนมในลนกษณะเปป็นแอมปลพิจรูดตส่อเนสสื่องกนนหลายความถทสื่ โดยมทขนาดสเปป็กตรนมลดลงเรสสื่อยๆ

ภาพททสื่ 2.16: ภาพสนญญาณ v(t) ในโดเมนเวลา

V1

V2


1

f2
f1 
2


ภาพททสื่ 2.17: ภาพสนญญาณ v(t) ในโดเมนความถทสื่

2-12 หลนกการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ภาพททสื่ 2.18: ภาพสนญญาณคลสสื่นสทสื่เหลทสื่ยมในโดเมนเวลา และโดเมนความถทสื่

2.2.1.3 การแสดงคส่าสนญญาณดด้วยคอมเพลล็กซห์เอล็กโพเนเชทยล (Complex Exponential Representation)

นอกเหนสอจากการใชด้ซายนห์ หรสอโคซายนห์ในการแทนคส่าคลสสื่นสนญญาณแลด้ว เรายนงสามารถใชด้ เอล็กโพเนนเชทยล
(exponential) ในการแสดงถซงคลสสื่นสนญญาณไดด้ โดยใชด้สมการออยเลอรห์ (Euler expression) นนนสื่ คสอ
jθ
e =cos θ+ jsin θ (2.15)

โดยสมการแสดงในรรูปซายนห์สามารถเขทยนใหด้อยรูส่ในรรูปเอล็กโพเนนเชทยลไดด้ดนงนทนั้
V 0 j (ω t +θ) − j (ω t+θ)
V 0 cos(ω t +θ)=
2
{e +e } (2.16)

ทสาการจนดรรูปสมการใหมส่ใหด้อยรูส่ในรรูปของความถทสื่เปป็นลบ (negative frequency) ดนงสมการททสื่ (2.17) โดย

สามารถนสาไปพลล็อตในโดเมนความถทสื่ทนนั้งขนาดและเฟสสเปป็กตรนมไดด้ดนงภาพททสื่ 2.19

V 0 j ((+ω)t+θ ) j((−ω) t+θ)

V 0 cos (ω t+θ)=
2
{e +e } (2.17)

บทททสื่ 2 พสนนั้ ฐานสนญญาณและระบบ (Fundamental of Signals and Systems) 2-13

 -V0/2 V0/2

-0 0

 0

-0 0
0


ภาพททสื่ 2.19: ภาพคอมเพลล็กซห์สเปป็กตรนม

2.2.2 ฟฟังกน์ชนสัที่ อติมพสัลสน์หนนที่งหนม่วย (Unit Impulse Function)

ฟปังกห์ชนสื่นอพิมพนลสห์หนซสื่งหนส่วยหรสอเรทยกอทกชสสื่อหนซสื่งวส่า ฟปังกห์ชนสื่นไดแรกเดลตด้า (Dirac delta function) คสอสนญญาณ
ททสื่มทขนาดความสรูงไมส่จสากนดและมทขนาดความกวด้างของสนญญาณแคบเขด้าสรูส่ศรูนยห์ เมสสื่อรวมพสนั้นททสื่ใตด้กราฟตลอดชส่วงคาบเวลา
ของสนญญาณจะมทคส่าเทส่ากนบหนซสื่ง ซซสื่งสามารถเขทยนไดด้ดนงสมการ (2.18)
∞

∫ δ( t) dt=1
−∞
(2.18)

2.2.3 ฟฟังกน์ชนสัที่ ขสัพื้นบสันไดหนนงที่ หนม่วย (Unit-Step Function)

สนญญาณพสนั้นฐานอทกตนวหนซสื่งททสื่มทความสสาคนญคสอฟปังกห์ชนสื่นขนนั้นบนนไดหนซสื่งหนส่วย สามารถเขทยนไดด้ดนงสมการ (2.19) ซซสื่ง
ฟปังกห์ชนสื่นขนนั้นบนนไดหนซสื่งหนส่วยนทนั้เปป็นเครสสื่องมสอททสื่ถรูกใชด้ในการทดสอบและกสาหนดคส่าของสนญญาณในการสสสื่อสาร เชส่นสามารถ
นสาฟปังกห์ชนสื่นขนนั้นบนนไดหนซสื่งหนส่วยททสื่มทการเลสสื่อนเวลาครูณกนบสนญญาณอสสื่นเพสสื่อทสาการเลสอกชส่วงสนญญาณททสื่ตด้องการ สนญญาณ
นอกเหนสอจากนนนั้นจะมทคส่าเทส่ากนบศรูนยห์

u (t )= 1 if t <0
0 if t >0 (2.19)

2.2.4 ฟฟังกน์ชนสัที่ ทางลาด (Ramp Function)

ฟปังกห์ชนสื่นทางลาดมทลนกษณะใกลด้เคทย งกนบ ฟปังกห์ชนสื่นขนนั้นบนนไดหนซสื่งหนส่วย โดยฟปังกห์ชนสื่นขนนั้นบนนไดหนซสื่งหนส่วยมทการ
เปลทสื่ยนแปลงคส่าจากศรูนยห์ไปเปป็นคส่าหนซสื่งทนนทททนนใด สส่วนฟปังกห์ชนสื่นทางลาดมทการใชด้เวลาในการเปลทสื่ยนแปลงคส่าจากศรูนยห์ไป
เปป็นคส่าหนซสื่ง ซซงสื่ มทลนกษณะใกลด้เคทยงกนบสนญญาณททสื่ใชด้จรพิงในทางปฏพิบนตพิมากกวส่า สามารถเขทยนไดด้ดนงสมการ(2.20)

2-14 หลนกการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 0 if t < 0
t
r (t )= if 0≤t≤t 0 (2.20)
t0
1 if t >t 0

2.3 ปรติมาณของขข้อมนูล (Information capacity)

ทฤษฎทการสสสื่อสารขด้อมรูล (Information Theory) ททสื่คพิดคด้นโดย แชนนอน (Shannon) มทความสสาคนญในการนสา
มาใชด้ในการจนดการเกทสื่ยวกนบแบนดห์วพิทของขด้อมรูลททสื่จะถรูกสส่งผส่านโดยระบบสสสื่อสาร (Cover, 1991) โดยทฤษฎทการสสสื่อสาร
ขด้อมรูลไดด้กลส่าวถซงปรพิมาณของขด้อมรูล (Information capacity) วส่าเปป็นฟปังกห์ชนสื่นของแบนดห์วพิทและเวลาในการสสสื่อสาร ททสื่มท
หนส่วยวนดคสอ บพิตตส่อวพินาทท (bits per second, bps) สสาหรนบขด้อมรูลททสื่เปป็นคส่าไบนารท สส่วนขด้อมรูลชนพิดอสสื่นททสื่ไมส่ใชส่ไบนารทสื่จะ
ใชด้หนส่วยวนดททสื่เรทยกวส่า บอดเรต (baud rate) สมการปรพิมาณของขด้อมรูลแสดงใน (2.21)

I ∝ B×t (2.21)
โดย I คสอ ปรพิมาณของขด้อมรูล
B คสอ แบนดห์วพิท
t คสอ เวลา

และแชนนอนยนงไดด้พ บวส่าหากอนตราสส่วนสนญญาณตส่อสนญ ญาณรบกวน (signal-to-noise ratio : S/N หรสอ

SNR) มทคส่าสรูงจะทสาใหด้ประสพิทธพิภาพในการสส่งผส่านขด้อมรูลมทมากขซนั้น โดยปรพิมาณของขด้อมรูลททสื่อยรูส่ในฟปังกห์ชนสื่นของ SNR แสดง
ในสมการ (2.22)
I = B log 2 (1+ SNR) (2.22)

นอกจากการใชด้รหนสดพิจพิทนลหนซสื่งบพิตหรสอททสื่เรทยกวส่าไบนารทสื่แลด้ว หากใชด้จสานวนดพิจพิทนลมากกวส่าหนซสื่งบพิตในการแทน
คส่ารหนส การเขด้ารหนสนนนั้นจะถรูกเรทยกวส่าเอล็มอาเรยห์ (M-ary) ซซสื่งจะใหด้คส่าอนตราการสส่งผส่านขด้อมรูลปรพิมาณมากขซนั้น แตส่ยลส่งยาก
มากขซนั้นและ ตด้องการแบนดห์วพิทสรูงขซนั้นดด้วย สมการความสนมพนนธห์ในการหาจสานวนคส่ารหนส (M) และคส่าจสานวนบพิต แสดงใน
สมการ (2.23) และ (2.24)
N = log 2 M (2.23)
N
2 = M (2.24)

อนตราการสส่งผส่านจสานวนสนญลนกษณห์ตส่อเวลาเรทยกวส่า บอดเรต (baud rate) หาไดด้จาก

baud =
1 (2.25)
Ts

หรสอคส่าบอดเรต เทส่ากนบคส่าบพิตเรต หารดด้วยจสานวนบพิต (N)

สสาหรนบแบนดห์วพิทตามทฤษฎทไนควพิสตห์ (Nyquist bandwidth) สามารถหาไดด้จาก

บทททสื่ 2 พสนนั้ ฐานสนญญาณและระบบ (Fundamental of Signals and Systems) 2-15

 f b = 2 B log2 M (2.26)

โดย fb คสอ คส่าอนตราการสส่งผส่านขด้อมรูลในชส่องทางการสส่ง (Channel Capacity:bps) และแบนดห์วพิทกล็สามารถ

หาไดด้จากสมการ (2.27)

fb fb
B =
( log2 M ) =
N
(2.27)

2.4 สรคุปทข้ายบท
บทนทนั้อธพิบายถซงคลณสมบนตพิและการจสาแนกของสนญญาณและระบบททสื่มทใชด้อยรูส่ในระบบสสสื่อสาร ตนวอยส่างสนญญาณททสื่
มทความสสาคนญ หนส่วยการวนดททสื่ใชด้ นพิยามของปรพิมาณของขด้อมรูล รวมถซงคณพิตศาสตรห์พสนั้นฐานททสื่จสาเปป็นในการทสาความเขด้าใจ
และใชด้ในการคสานวณในรายวพิชาหลนกการสสสื่อสาร

2-16 หลนกการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 คจาถามทข้ายบท

1. สนญญาณเชพิงกสาหนด (deterministic signal) คสออะไร ?

2. สนญญาณสลส่ม (random signal) คสออะไร ?
3. การจสาแนกระบบสามารถจสาแนกไดด้กทสื่ประเภท ? อะไรบด้าง ?
4. ระบบเชพิงเสด้นมทลนกษณะเดส่นเปป็นเชส่นไร ?
5. สนญญาณแอนะลล็อกสามารถเรทยกไดด้วส่าเปป็นสนญญาณในระบบททสื่ตส่อเนสสื่องไดด้หรสอไมส่ ?
6. การครูณกนนของสนญญาณเปป็นคลณสมบนตพิใดของระบบ ?
7. ระบบเชพิงเสด้นททสื่มทคลณสมบนตพิซรูเปอรห์โพซพิชนนหรสอไมส่ ?
8. สนญญาณททสื่มทคส่า
V0
v (t )=V 0 cos ω 0 t − cos 3ω 0 t
3
อยากทราบวส่าสนญญาณดนงกลส่าวมทองคห์ประกอบความถทสื่อะไรบด้าง ?
9. ใหด้เขทยนรรูปสมการทนสื่วไปของคลสสื่นซายนรูซอยดห์ ?
10. เราสามารถเขทยนสมการโคซายนห์ใหด้อยรูส่ในรรูปของสมการซายนห์ ไดด้อยส่างไร ?
11. หากสมการซายนรูซอยดห์ v1(t) = V0 cos0t v. ใหด้นนกศซกษาเขทยนรรูปสมการ v2(t) ททสื่มทความถทสื่มากกวส่า v1(t) 3 เทส่า
และมทขนาดนด้อยกวส่า สองเทส่า

แบบฝฝึกหสัดทข้ายบท

1. อธพิบายความแตกตส่างระหวส่างระบบเชพิงเสด้นและระบบไมส่เปป็นเชพิงเสด้น
2. อธพิบายความแตกตส่างระหวส่างระบบททสื่ไมส่แปรเปลทสื่ยนตามเวลาและระบบททสื่แปรเปลทสื่ยนตามเวลา
3. อธพิบายความแตกตส่างระหวส่างระบบคอซอลและระบบนอนคอซอล
4. อธพิบายความแตกตส่างระหวส่างระบบเสถทยรและระบบไมส่เสถทยร
5. คลณสมบนตพิททสื่สสาคนญของระบบมทอะไรบด้าง ?
6. สนญญาณแอนะลล็อกและสนญญาณดพิจพิทนลแตกตส่างกนนอยส่างไร ?
7. เขทยนคส่าสมการครูส่และสมการคทสื่ในรรูปสมการคณพิตศาสตรห์
8. อธพิบายวส่าเหตลใดการศซกษาเรสสื่องการแปลงสนญญาณในโดเมนเวลาและโดเมนความถทสื่ในการใชด้งานในระบบการสสสื่อสาร
จซงมทความสสาคนญ
9. ปรพิมาณของขด้อมรูลคสออะไร ?

บทททสื่ 2 พสนนั้ ฐานสนญญาณและระบบ (Fundamental of Signals and Systems) 2-17

2-18 หลนกการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 บทททที่ 3

คณณิตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขข้องและฟฟูรณิเยรร์
MATHEMATICAL BACKGROUND AND FOURIER
สสั ญ ญาณขข่ า วสารททที่ เราทราบถถึ ง พฤตติ ก รรมของสสั ญ ญาณนสันั้ น อาจเรท ย กไดด้ วข่ า เปป็ น สสั ญ ญาณเชติ ง กกา หนด
(Deterministic signal) ซถึที่งสามารถจะแสดงแทนสสัญญาณขข่าวสารไดด้ดด้วยการนติยามสมการคณติตศาสตรร์ หรรือสามารถ
เขทยนใหด้อยยข่ในรยปของสมการทางคณติตศาสตรร์ไดด้ เชข่นอาจเขทยนใหด้อยยข่ในรยปแบบสมการคณติตศาสตรร์ในเชติงเวลา หรรือใน
ลสักษณะรยปคลรืที่นททที่แทนดด้วยสมการอนนุกรมฟยรติเยรร์ (Fourier series) หรรือการแปลงฟยรติเยรร์ (Fourier transform) เปป็นตด้น
สาเหตนุททที่จกาเปป็นจะตด้องแสดงแทนคข่าสสัญญาณขข่าวสารดด้วยสมการคณติตศาสตรร์เพรืที่อททที่จะสามารถบอกถถึงปรติมาณตข่างๆของ
สสัญญาณนสันั้นๆ เชข่นขนาด ความถทที่ รวมถถึงคข่าแบนดร์วติทของสสัญญาณขข่าวสาร ซถึที่งคข่าปรติมาณตข่างๆจะทกาใหด้สามารถกกาหนด
คข่าการชสักตสัวอยข่าง (Sampling) ททที่เหมาะสมสกาหรสับการแปลงสสัญญาณอนาลล็อกเปป็นสสัญญาณดติจติทสัล และสามารถบอกถถึง
ขนาดของชข่องทางการสรืที่อสารททที่เหมาะสมททที่สามารถใชด้สกาหรสับการสข่งผข่านสสัญญาณขข่าวสารไดด้โดยสสัญญาณขข่าวสารไมข่ถยก
ลดทอนองคร์ประกอบททที่สกา คสัญของขด้อ มย ล (ลสัญฉกร, 2554) ในบทนทนั้จะกลข่าวถถึงคณติตศาสตรร์พรืนั้นฐานททที่จกา เปป็น ในการ
ทกาความเขด้าใจและใชด้ในการคกานวณททที่เกทที่ยวขด้องกสับหลสักการสรืที่อสาร

3.1 อนนุกรมฟฟูรณิเยรร์ (Fourier Series)

ในบทททที่ 2 ไดด้กลข่าวถถึงการแสดงคลรืที่นสสัญญาณทสันั้งในโดเมนเวลา เชข่นรยปคลรืที่นซายนร์ และในโดเมนความถทที่ เชข่นรยป
แอมปลติจยดสเปป็กตรสัม หรรือเฟสสเปป็กตรสัม แตข่สติที่งหนถึที่งททที่สกาคสัญททที่ตด้องกลข่าวถถึงครือการเปลทที่ยนการแสดงสสัญญาณจากโดเมน
หนถึที่งไปอทกโดเมนหนถึที่ง ในสข่วนนทนั้จะกลข่าวถถึงการเปลทที่ยนสสัญญาณททที่มทลสักษณะเปป็นรายคาบ (periodic signal) ในโดเมน
เวลา ใหด้เปป็นคข่าสเปป็กตรสัมในโดเมนความถทที่ ดด้วยการทกาอนนุกรมฟยรติเยรร์ (นติรสันดรร์, 2538) และ (Pearson, 1992) สข่วนการ
เปลทที่ยนสสัญญาณททที่มทลสักษณะไมข่เปป็นรายคาบ (aperiodic signal) ในโดเมนเวลานสันั้น จะใชด้การแปลงฟยรติเยรร์ (Fourier
Transform) ซถึที่งจะไดด้กลข่าวในหสัวขด้อถสัดไป
ในการเปลทที่ยนโดเมนของสสัญญาณดด้วยอนนุกรมฟยรติเยรร์นสันั้น จะเปป็นการเปลทที่ยนจากโดเมนเวลาไปยสังโดเมนความถทที่
เพทยงทางเดทยวเทข่านสันั้น ไมข่สามารถเปลทที่ยนกลสับครืนมายสังโดเมนเดติมไดด้ แตข่การแปลงฟยรติเยรร์จะสามารถเปลทที่ยนไป และกลสับ
มายสังโดเมนเดติมไดด้ (นติรสันดรร์, 2538) และ (Pearson, 1992)

3.1.1 รฟูปแบบททที่วไปของอนนุกรมฟฟูรณิเยรร์ (General form of the Fourier Series)

รยปสสัญญาณททที่มทลสักษณะเปป็นรายคาบดสังแสดงในภาพททที่ 3.1 ซถึที่งสสัญญาณชนติดนทนั้จะมทรยปแบบซกนั้าเดติมในชข่วงคาบ
เวลาททที่แนข่นอน นสัที่นครือ
v (t )=v (t ±nT 0 ) (3.1)
โดย n เปป็นคข่าจกานวนเตล็มบวก และ T0 ครือคาบเวลา

บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและการแปลงฟยรติเยรร์ (Mathematical Background And Fourier Transforms) 3-1

 (a) รยปคลรืที่นในโดเมนเวลา

(b) รยปคลรืที่นในโดเมนความถทที่
ภาพททที่ 3.1: สสัญญาณททที่มทฟฟังกร์ชสัที่นเปป็นรายคาบและ แสดงสเปป็กตรสัมของสสัญญาณ

สสัญญาณททที่มทลสักษณะเปป็นรายคาบเชข่นนทนั้จะสามารถแสดงแทนดด้วยอนนุกรม (series) ฮารร์โมนติกสร์ ของฟฟังกร์ชสัที่นซา

ยนร์และโคซายนร์ของความถทที่มยลฐาน (fundamental frequency) ของสสัญญาณททที่เปป็นรายคาบนสันั้น โดยแตข่ละเทอมของ
ฮารร์โมนติกสร์ จะมทคข่าสสัมประสติทธติธิ์ของตสัวคยณแอมปลติจยดอยยข่ดด้วย ดสังแสดงในสมการ (3.2)

v (t)= a0+a1 cosω 0 t +a 2 cos 2 ω 0 t+ a3 cos3 ω 0 t +...+an cos n ω 0 t

+b1 sin ω0 t +b2 sin 2 ω0 t+b 3 sin 3ω0 t+ ...+ bn sin n ω 0 t
(3.2)

หรรือสามารถเขทยนใหด้อยยข่ในอทกรยปแบบครือ
∞ ∞
v (t)= a0+ ∑ an cosn ω0 t+∑ b n sin nω 0 t (3.3)
n=1 n=1

โดย a0 ครือคข่าเฉลทที่ยของสสัญญาณ สข่วน an และ bn ครือคข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ (Fourier coefficient) ซถึที่งคข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟย

รติเยรร์นทนั้สามารถนกามาเขทยนแสดงคข่าขนาดของสเปกตรสัมใหด้อยยข่ในรยปเทอมเดทยวกสันไดด้ดสังสมการ (3.4)

3-2 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ∞
v (t)= a0+ ∑ √ an +bn cos(n ω0 t+θ 0)
2 2

n=1
(3.4)
bn
โดย θ0= tan−1 −
( ) an
นอกจากนทนั้เรายสังสามารถใชด้ความสสัมพสันธร์ของฟฟังกร์ชสัที่นซายนร์ โคซายนร์ และเอล็กโพเนนเชทยล ดสังแสดงในสมการ
(3.5) และ (3.6) เพรืที่อจสัดรยปอนนุกรมฟยรติเยรร์ใหด้อยยข่ในรยปเอล็กโพเนนเชทยลไดด้ดสังสมการ (3.7)
1 jnω t − jn ω t
cos(n ω0 t)= ( e
2
+e ) 0 0
(3.5)
1 jn ω t − jn ω t
sin (n ω0 t)=
2j
( e −e 0
) 0
(3.6)
∞
v (t)= ∑ cne
jn ω0 t
(3.7)
n =−∞

โดยคข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ cn = ½ (an – jbn) ซถึที่งสามารถหาไดด้จากการอตินทติเกรตดสังสมการ (3.8)

T
1
a0 =
T
∫ v(t )dt
0
T
2
an =
T
∫ v(t )cos( n ω0 t ) dt
0
T (3.8)
2
bn =
T
∫ v(t )sin ( n ω0 t ) dt
0
T
1
c n=
T
∫ v (t) e− jn ω t dt 0

การอตินทติเกรตนสันั้นตด้องกกาหนดขอบเขตใหด้ครอบคลนุมคาบ (period, T0) ของคลรืที่นสสัญญาณ ขอบเขตการอตินทติเก

รตนสันั้นไมข่จกาเปป็นตด้องตสันั้งตด้นตสันั้งแตข่จนุดศยนยร์ แตข่จะงข่ายกวข่าหากเรติที่มจากจนุดททที่รยปคลรืที่นสสัญญาณตสัดศยนยร์ในแกนแนวตสันั้ง (y-axis)

3.1.2 คนุณสมบทตณิพณิเศษเมมที่อสทญญาณมทลทกษณะสมมาตร (Symmetry Properties)

ในการหาคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ของรยปคลรืที่นสสัญญาณททที่เปป็นรายคาบ สติที่งททที่สกา คสัญ กล็ครือการอตินทติเกรต เพรืที่อหาคข่า
สสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ในแตข่ละเทอม การหาคข่าเหลข่านทนั้ตด้องอาศสัยการคกา นวณทางคณติตศาสตรร์ แตข่ดด้วยคนุณสมบสัตติพติเศษ
สกาหรสับกรณทททที่รยปคลรืที่นสสัญญาณมทลสักษณะสมมาตรในรยปแบบททที่จะกลข่าวตข่อไปนทนั้ คข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์บางเทอมจะมทคข่า
เปป็นศยนยร์ ซถึที่งจะทกาใหด้ลดระยะเวลา และความยนุข่งยากในการคกานวณหาอนนุกรมฟยรติเยรร์ลงไดด้ คนุณสมบสัตติตข่างๆททที่กลข่าวถถึงครือ
ครือคข่าเฉลทที่ยของคลรืที่น v(t) โดยคข่าเฉลทที่ยนทนั้จะสามารถพติจารณาไดด้โดยงข่ายจากรยปกราฟของคลรืที่น โดยหากมท
a0

ลสักษณะสมมาตรในแนวแกนตสันั้งแลด้ว คข่าเฉลทที่ยจะมทคข่าเทข่ากสับศยนยร์
bn = 0 ถด้ า รย ป คลรืที่ น v(t) มท ลสั ก ษณะรย ป แบบคลด้ า ยกสั บ รย ป คลรืที่ น โคซายนร์ ซถึที่ ง มท ลสั ก ษณะสมมาตรคยข่ (even
symmetry) ในแนวแกนเวลาททที่ t = 0 (นสัที่นครือ v(t) = v(–t))
an = 0 ถด้ารยปคลรืที่น v(t) มทลสักษณะรยปแบบคลด้ายกสับรยปคลรืที่นซายนร์ ซถึที่งมทลสักษณะสมมาตรคทที่ (odd symmetry)
ในแนวแกนเวลาททที่ t = 0 (นสันที่ ครือ v(t) = –v(–t))
an = bn = 0 สกา หรสั บ ทนุ ก n ททที่ มท คข่ า เปป็ น คยข่ ยกเวด้ น a0 ถด้ า รย ป คลรืที่ น v(t) มท ลสั ก ษณะสมมาตรสกรย (skew
symmetry) ในแนวแกนเวลาททที่ t = 0 (นสัที่นครือ v(t) = –v(t ± T/2))
บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและฟยรติเยรร์ (Mathematical Background and Fourier) 3-3
 สกาหรสับบางรยปคลรืที่นอาจจะมทคข่าระดสับแรงดสันไฟฟฟ้ากระแสตรง (d.c. Level) เขด้ามาเกทที่ยวขด้อง ทกาใหด้ในเบรืนั้องตด้น
อาจจะดยเหมรือนไมข่เขด้าอยยข่ในทสันั้งสทที่ลสักษณะขด้างตด้น แตข่จรติงแลด้วอาจใชด้คนุณสมบสัตติดสังกลข่าวไดด้ การพติสยจนร์คนุณสมบสัตติสมมาตร
ไดด้แสดงในสข่วนถสัดไป โดยมทการพติสยจนร์สมการของทสันั้งสามลสักษณะสมมาตรครือ ลสักษณะสมมาตรคยข่ ลสักษณะสมมาตรคทที่
และ ลสักษณะสมมาตรสกรย

ตสัวอยข่าง 3.1
จงพติสยจนร์คนุณสมบสัตติสมมาตรคยข่ (Even symmetry : v(t) = v(–t)) จะไดด้คข่า bn = 0
2 T /2
bn = ∫ v(t )sin ( nω0 t) dt
T −T /2
2 0 T /2
=
T
∫(
−T / 2
v(t) sin (n ω0 t) dt +∫0 v(t) sin (n ω0 t) dt )
2 −T / 2 T/2
=
T
∫(
0
v(−t) sin (nω 0 (−t)) d (−t)+∫0 v(t) sin (n ω0 t) dt )
2 T /2 T /2
=
T
∫(
0
v(−t) sin (−nω 0 t) dt +∫0 v (t)sin ( nω 0 t) dt )
→[sin −θ=−sin θ]
2 T /2 T/2
=
T
∫(
0
v(t )(−sin ( nω 0 t)) dt +∫0 v(t) sin (n ω0 t) dt )
→[v( t)=v (−t)]
2
=
T
( T /2 T /2
−∫0 v(t) sin (n ω0 t) dt +∫0 v (t) sin (nω 0 t ) dt )
= 0

ตสัวอยข่าง 3.2
จงพติสยจนร์คนุณสมบสัตติสมมาตรคทที่ (odd symmetry : v(t) = –v(–t)) จะไดด้คข่า an = 0

2 T /2
an = ∫ v(t )cos( nω0 t) dt
T −T /2
2 0 T /2
=
T
∫(
−T / 2
v(t) cos(n ω0 t ) dt +∫0 v(t) cos(n ω0 t ) dt )
2 −T / 2 T/2
=
T
∫(
0
v(−t ) cos(nω 0 (−t )) d (−t)+∫0 v(t ) cos(n ω0 t ) dt )
2 T /2 T /2
=
T
∫(
0
v(−t) cos(−nω 0 t) dt +∫0 v (t) cos( nω 0 t) dt )
→[cos−θ=cosθ]
2 T /2 T /2
=
T
∫(
0
−v(t) cos(n ω0 t ) dt +∫0 v (t ) cos(nω 0 t ) dt )
→[v(t )=−v(−t )]
2
=
T
( T /2 T /2
−∫0 v(t) cos(n ω0 t ) dt +∫0 v (t ) cos(nω 0 t ) dt )
= 0

3-4 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

ตสัวอยข่าง 3.3
จงพติสยจนร์คนุณสมบสัตติสมมาตรสกรย (skew symmetry : v(t) = –v(t ± T/2)) จะไดด้คข่า an = bn = 0 สกาหรสับทนุก
n ททที่มทคข่าเปป็นคยข่ ยกเวด้น a0

2 T
an = ∫ v (t) cos(n ω 0 t )dt
T 0
2 T /2 T /2
=
T
(
∫0
v(t )cos( nω0 t) dt +∫0 v(t )cos( nω0 t) dt )
2 T /2 T /2−T / 2
=
T
(
∫0
v(t )cos( nω0 t) dt +∫T −T / 2 v(t +T / 2)cos( nω 0 (t +T / 2)) d ( t +T / 2) )
2 T /2 T /2
=
T
(
∫0
v(t )cos( nω0 t) dt +∫0 −v (t ) cos(nω 0 t +π) dt )
2 T /2 T /2
=
T
(
∫0
v(t )cos( nω0 t) dt −∫0 v(t )cos( n ω0 t) cos(n π) dt )
→[sin (n π)=0]
2 T /2
= (1−cos(n π))∫0 v (t ) cos(nω 0 t ) dt
T
4 T /2
an = ∫ v( t)cos( nω 0 t ) dt
T 0
→[when nis odd (cos nπ=−1)]
an = 0 →[when nis even (cos nπ=1)]

โดย an จะมทคข่าเมรืที่อ n มทคข่าเปป็นคทที่ ทสันั้งนทนั้ bn สามารถหาไดด้คลด้ายกสัน แตข่ a0 จะตด้องหาแยก

ตสัวอยข่าง 3.4
จงคกานวณคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ของรยปคลรืที่นสทที่เหลทที่ยมแบบตข่อเนรืที่อง
v(t)

ภาพททที่ 3.2: รยปคลรืที่นสทที่เหลทที่ยมแบบตข่อเนรืที่อง

จากในภาพททที่ 3.2 รยปคลรืที่นสทที่เหลทที่ยมแบบตข่อเนรืที่อง มทคข่าคาบเวลาเทข่ากสับ T ขนาดของแรงดสันเทข่ากสับ V และมท

ลสักษณะสมมาตรคยข่ เราจะหาคข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ไดด้ดสังนทนั้
a0 = 0 (คข่าเฉลทที่ยมทคข่าเทข่ากสับ ศยนยร์)

บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและฟยรติเยรร์ (Mathematical Background and Fourier) 3-5

 bn =0 (มทลสักษณะสมมาตรคยข่)
an = 0 เมรืที่อ n มทคข่าเปป็นคยข่ (มทลสักษณะสมมาตรสกรย)
เราจถึงคกานวณหาเพทยงคข่า an ททที่มทคข่าเปป็นคทที่ นสันที่ ครือ

2 3T/4
an = ∫ v(t )cos( n ω0 t) dt
T −T / 4
2 T /4 3T / 4
=
T
∫ (
−T / 4
V cos( n ω0 t) dt +∫T / 4 −V cos( n ω0 t) dt )
2 T /4 3T / 4
=
T
∫ (
−T / 4
V cos( n ω0 t) dt−∫T / 4 V cos (n ω 0 t )dt )
T /4 3T/4

=
T [
2V sin (n ω0 t )
n ω0 −T /4
−
] T [
2V sin (n ω0 t )
n ω0 T /4 ]
=
2V
n T ω0
sin
n ω0T
4 [ ( ) (
−sin
n ω0 (−T )
4
−sin
3 n ω0 T
4 ) (
+sin
n ω0T
4 ) ( )]
4V nπ
=
nπ
sin
2 ( ) → [ whereω 0= 2 π /T , sin−θ=−sin θ ]

0 , for n = even
4V
, for n = 1,5,9,…
an = nπ
−4V
, for n = 3,7,11,…
nπ

สกาหรสับคข่าสเปป็กตรสัมของอนนุกรมฟยรติเยรร์ของรยปคลรืที่นสทที่เหลทที่ยมแบบตข่อเนรืที่องนทนั้ สามารถหาไดด้จาก
4V 1 1
v (t ) = (
π cos ω0 t− 3 cos 3ω0 t+ 5 cos 5ω 0 t −… )
และสามารถพลล็อตไดด้ดสังภาพททที่ 3.3

V()


0 0 20 30 40 50 60 70

ภาพททที่ 3.3: สเปป็กตรสัมของอนนุกรมฟยรติเยรร์ของรยปคลรืที่นสทที่เหลทที่ยมแบบตข่อเนรืที่อง

3-6 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

ตสัวอยข่าง 3.5
จงคกานวณคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ของรยปคลรืที่นสทที่เหลทที่ยมแบบคลรืที่นพสัลสร์เทรน
v(t)
V

t
T

ภาพททที่ 3.4: รยปคลรืที่นพสัลสร์เทรน (Pulse train)

ตสัวอยข่างนทนั้แสดงการคกานวณหาคข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ ของรยปคลรืที่นพสัลสร์เทรน (Pulse train) ททที่มทอสัตราสข่วนมารร์ก
ตข่อสเปซ (mark/space ratio) ครือ 1:2 โดยทกาการหาคข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ไดด้ดสังนทนั้
a0 = V/3 และไมข่มทลสักษณะสมมาตร จถึงตด้องคกานวณหาคข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ททที่เหลรือทสันั้งสองคข่า นสันที่ ครือ
2 T
an =
T 0
∫ v (t) cos(n ω 0 t )dt
2 T /3 2 T
=
T
∫ 0
V cos(n ω0 t) dt + ∫T /3 0 cos( nω 0 t ) dt
T
T /3

=
T [
2V sin (n ω0 t )
nω0 0
]
+0

=
2V
nω 0 T[ ( ) ]
sin
2 nπ
3
−0

=
V
nπ [ ( )]
sin
2n π
3
เมรืที่อแทนคข่า n = 1, 2, 3, … ลงไปจะไดด้ a1 = 0.28V, a2 = -0.13V, a3 = 0, a4 = 0.08V, a5 = -0.05V, a6 = 0, …
จากนสันั้นคกานวณหาคข่าสสัมประสติทธติธิ์ bn
2 T
bn = ∫ v (t)sin (n ω 0 t) dt
T 0
2 T /3
∫ V sin (n ω0 t) dt + T2 ∫T / 3 0sin ( nω 0 t ) dt
T
=
T 0
T /3

=
T
−
[
2V cos(nω 0 t )
n ω0 0
+0
]
=
−2V
[ ( ) ]
nω 0 T
cos
2 nπ
3
−1

=
V
nπ [ ( )]
1−cos
2n π
3
เมรืที่อแทนคข่า n = 1, 2, 3, … ลงไปจะไดด้ b1 = 0.47V, a2 = 0.25V, a3 = 0, a4 = 0.11V, a5 = 0.10V, a6 = 0, …

บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและฟยรติเยรร์ (Mathematical Background and Fourier) 3-7

จากสมการ (3.4) หากรวมคข่าสสัมประสติทธติธิ์ทสันั้งสามตสัวเขด้าดด้วยกสัน เราสามารถเขทยนสมการอนนุกรมฟยรติเยรร์ไดด้ดสังนทนั้
∞
v (t) = a0 +∑ √ a n +b n cos(n ω 0 t +θ0 )
2 2

n=1
= 0.33V+0.55V( cosω 0 t−π / 3)+0.28V (cos 2 ω0 t+π /3)
+0+0.14V( cos 4 ω0 t−π /3)+0.11V (cos5 ω 0 t +π/ 3)+0+…

โดยสามารถนกาไปพลล็อตแอมปลติจยดสเปป็กตรสัม และเฟสสเปป็กตรสัม ไดด้ดสังภาพททที่ 3.5

V()


0 0 20 30 40 50 60 70

0 1 2 3 4 5 6 7

ภาพททที่ 3.5: สเปป็กตรสัมของคลรืที่นพสัลสร์เทรน

3-8 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 3.2 การแปลงฟฟูรณิเยรร์ (Fourier Transforms)
ในหสั วขด้ อททที่ ผข่า นมาไดด้ ก ลข่ า วถถึ ง อนนุ ก รมฟย รติ เ ยรร์ ททที่ แ สดงรย ป คลรืที่ น ตข่ อ เนรืที่ อ งซกนั้า รายคาบ (continuous periodic
waveform) ดด้วยคลรืที่นซายนร์หลายๆความถทที่ฮารร์มอนติกสร์ และหากมองในโดเมนความถทที่ กล็จะสามารถพลล็อตสเปป็กตรสัม
ของความถทที่ททที่มทระยะหข่างเทข่าๆกสันอยยข่จกา นวนหนถึที่ง ซถึที่งเรทยกวข่า เสด้นสเปป็กตรสัม (line spectrum) ภาพททที่ 3.6 แสดงเสด้น
สเปป็กตรสัมของรยปคลรืที่นสทที่เหลทที่ยมแบบตข่อเนรืที่อง (rectangular pulse train) ถสัดมาในหสัวขด้อนทนั้เราจะพติจารณารยปคลรืที่นในอทก
รยปแบบหนถึที่งครือ รยปคลรืที่นในลสักษณะไมข่เปป็นรายคาบ (non-periodic waveform) ตสัวอยข่างงข่ายๆของรยปคลรืที่นททที่กลข่าวถถึงนทนั้
ครือรยปคลรืที่นททที่มทลสักษณะเปป็นพสัลสร์เดทยว ดสังแสดงในภาพททที่ 3.7(ก) รยปคลรืที่นลสักษณะนทนั้แสดงอยยข่ในโดเมนเวลา และสามารถ
เปลทที่ยนใหด้อยยข่ในโดเมน ความถทที่ไดด้ โดยสเปป็กตรสัมของรยปคลรืที่นนทนั้จะแตกตข่างจากสเปป็กตรสัมของรยปคลรืที่นททที่มทลสักษณะเปป็นราย
คาบ ครือสเปป็กตรสัมจะมทลสักษณะกระจายตข่อเนรืที่อง ดสังแสดงในภาพททที่ 3.7(ข) ไมข่ไดด้เปป็นเสด้นสเปป็กตรสัม สกา หรสับสมการ
คณติตศาสตรร์ของการแปลงฟยรติเยรร์นทนั้จะกลข่าวถถึงในหสัวขด้อถสัดไป

3.2.1 สมการการแปลงฟฟูรณิเยรร์
สมการในโดเมนเวลาเราแสดงดด้วยฟฟังกร์ชสัที่นของเวลา v(t) ซถึที่งสามารถเขทยนใหด้อยยข่ในรยปของฟฟังกร์ชสัที่นในโดเมน
ความถทที่ไดด้ครือ V(f) โดยการเปลทที่ยนรยปฟฟังกร์ชสัที่นระหวข่างโดเมนเวลา และโดเมนความถทที่นทนั้สามารถเปลทที่ยนรยปไดด้โดยใชด้สมการ
การแปลงฟยรติเยรร์ (Fourier transform) เปลทที่ยนจากโดเมนเวลาไปยสังโดเมนความถทที่ โดยใชด้สสัญญลสักษณร์ครือ V() หรรือ
V(f) = F[v(t)] และใชด้สมการการแปลงฟยรติเยรร์ยด้อนกลสับ (Inverse Fourier transform) เปลทที่ยนจากโดเมน ความถทที่
กลสับไปยสังโดเมนเวลา โดยใชด้สสัญญลสักษณร์ครือ v(t) = F-1[V()] หรรือ F-1[V(f)] โดยการแปลงระหวข่างโดเมนนทนั้สามารถ
เปลทที่ยนไปและเปลทที่ยนกลสับมาไดด้ (v(t) ↔ V(f)) สมการการแปลงฟยรติเยรร์ และการแปลงฟยรติเยรร์ยด้อนกลสับ แสดงดสังสมการ
(3.9) และ (3.10)
∞
Fourier transform (FT) V (ω) = ∫−∞ v( t )⋅e− j ωt dt (3.9)

1 ∞
Inverse Fourier transform (IFT) v (t ) = ∫ V (ω)⋅e j ωt d ω
2 π −∞
(3.10)
∞

หรรือเขทยน IFT ในรยปความถทที่ f

v (t) = ∫−∞ V ( f )⋅e j 2 π f t df

บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและฟยรติเยรร์ (Mathematical Background and Fourier) 3-9

 v(t)

t
(a)

V(f)

ภาพททที่ 3.6: รยปคลรืที่นสทที่เหลทที่ยมแบบตข่อเนรืที่อง และเสด้นสเปป็กตรสัมของรยปคลรืที่น

v(t)

(ก)
V(f)

(ข)

ภาพททที่ 3.7: รยปคลรืที่นพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม และสเปป็กตรสัมกระจายตข่อเนรืที่องของรยปคลรืที่น

3-10 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

3.2.2 สรนุปสฟูตรการแปลงฟฟูรณิเยรร์ททที่นน่าสนใจ (Summary of Useful Expressions)

∞
The forward transform : V (ω) = ∫−∞ v( t)⋅e− j ωt dt (3.11)

1 ∞
The inverse transform : v (t) = ∫ V (ω)⋅e j ωt d ω
2π −∞
(3.12)
∞
หรรือ v (t) = ∫−∞ V ( f )⋅e j 2π f t
df

∞
Even symmetry : V (ω) = 2∫0 v(t)⋅cos ωt dt (3.13)

∞
Odd symmetry : V (ω) = 2 j∫0 v (t)⋅sin ω t dt (3.14)

Time-shifted pulse : F [v (t−t d )] = F [ v( t )]⋅e

− j ω td
(3.15)

Modulated pulse : F [v (t) cosω c t ] = V (ω c −ω)+V (ω c +ω)→ where F [v(t)]=V (ω) (3.16)

∞
Unit impulse : F [δ (t )] = 1 → where∫−∞ δ (t ) dt=1 (3.17)

Energy : E =
1 ∞
∫ ∣V (ω)∣2 d ω =
∞
∫−∞ ∣V ( f )∣2 df =
∞
∫−∞ ∣v (t)∣2 dt (3.18)
2 π −∞

Power : 1 ∞ 2 2 ∞
(3.19)
P = a 0+
2
∑
2 1
( an+b n ) = a 0 +2 ∑ ∣c n∣
2 2

บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและฟยรติเยรร์ (Mathematical Background and Fourier) 3-11

ตสัวอยข่าง 3.6
จงคกานวณคข่าการแปลงฟยรติเยรร์ของรยปคลรืที่นคลรืที่นสสัญญาณพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม (t)

จากคลรืที่นสสัญญาณพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม (t) ดสังแสดงในภาพททที่ 3.7(a) จะเหล็นไดด้วข่ามทลสักษณะสมมาตรคยข่ การคกานวณ

การแปลงฟยรติเยรร์สามารถทกาไดด้ดสังนทนั้
∞ − j ωt
V (ω) = ∫−∞
∞
v( t)e dt
− j ωt
= ∫−∞ Π( t )e dt
τ/2
= ∫−τ / 2 V 0 e− jω t dt
τ/2

[ ]
− j ωt
e
= V0
− jω −τ /2
V 0 − j ω τ/2
= (e −e j ω τ /2 )
−jω
2V 0 e jω τ / 2−e− j ω τ/2
= ω ( 2j )
2V 0 ωτ
= ω sin 2 ( ) (3.20)

เมรืที่อทกาการเปลทที่ยนรยปสมการจากโดเมนเวลา เปป็นโดเมนความถทที่แลด้ว ดสังแสดงในสมการ (3.20) จะพบวข่าการนกา

สมการนทนั้ไปพลล็อตรยปคลรืที่นโดยตรงจะคข่อนขด้างยาก จถึงจสัดรยปสมการใหมข่ใหด้เหมาะสมไดด้ดสังนทนั้
V (ω) = V 0 τ ( sinω(ωτ/τ2/2) )
หรรือ V (ω) = V 0 τ sinc(ω τ/2) (3.21)

sin ( ω τ/ 2)
โดย sinc( ω τ/ 2) =
(ω τ / 2)

สมการในรยปฟฟังกร์ชสัที่นซตินั้งคร์ (sinc function) นทนั้ จะพบบข่อยในการทกาอนนุกรมฟยรติเยรร์ และการแปลงฟยรติเยรร์ รวมถถึง

ในแขนงวติชาวติศวกรรมไฟฟฟ้าสรืที่อสารดด้วย รยปคลรืที่นฟฟังกร์ชสัที่นซตินั้งคร์นทนั้จะมทลสักษณะพติเศษครือ จะมทคข่าขนาดแอมปลติจยดสยงสนุด สยง
มากททที่ตกาแหนข่ง  = 0 สข่วนหางของรยปคลรืที่นจะมทขนาดเลล็กลงเรรืที่อยๆ ตามระยะความหข่างจากจนุด  = 0 จนกระทสัที่งมทคข่า
เทข่ากสับศยนยร์เมรืที่อ  ± สกาหรสับการลดลงของขนาดแอมปลติจยด ของรยปคลรืที่นนสันั้น จะลดลงในลสักษณะแกวข่งตสัว ตสัดคข่า
ศยนยร์ (zero crossing) ของแกนตสันั้งทนุกๆคาบเวลาททที่แนข่นอนททที่ตกาแหนข่ง  = 2/ ในภาพททที่ 3.8 แสดงถถึงรยปคลรืที่นของฟฟัง
กร์ชสัที่นซตินั้งคร์ sinc t โดย t = /2 และทกา การพลล็อตจนถถึงตกา แหนข่งตสัดคข่าศยนยร์ททที่ตกา แหนข่งททที่สทที่ จากคข่าผลการคกา นวณใน
ตารางททที่ 3.1 สข่วนในภาพททที่ 3.9 แสดงการพลล็อตแอมปลติจยดของรยปคลรืที่น ในภาพททที่ 3.10 แสดงการพลล็อตกกา ลสังงาน
(power) ของรยปคลรืที่นพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม โดยจะพบวข่ากกาลสังงานของพสัลสร์สทที่เหลทที่ยมสข่วนใหญข่จะกระจายอยยข่ในชข่วง 0  1/ จถึง
เปป็นสาเหตนุใหด้เราเลรือกจนุดคสัตออฟของฟฟิลเตอรร์ททที่ตกา แหนข่งนทนั้ ซถึที่งเมรืที่อเราสข่งผข่านพสัลสร์ออกไป ทางดด้านรสับจะสามารถรสับ
สสัญญาณสข่วนใหญข่ไดด้ ไมข่จกาเปป็นจะตด้องเปป็นรยปสสัญญาณทสันั้งหมด ทสันั้งนทนั้เนรืที่องจากเราจกาเปป็นจะตด้องพติจารณาการใชด้งานของ
แถบความถทที่ใหด้มทประสติทธติภาพสยงสนุดดด้วยนสัที่นเอง

3-12 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

ตารางททที่ 3.1 แสดงคข่าผลการคกานวณฟฟังกร์ชสัที่น sinc t, sinc2 t และตกาแหนข่งความถทที่

t sinc t sinc2 t  f
0 1 1 0 0
±/4 0.900 0.810 /2 1/4
±/2 0.637 0.405 / 1/2

±3/4 0.300 0.090 3/2 3/4

± 0 0 2/ 1/

±5/4 - 0.180 0.032 5/2 5/4

±3/2 - 0.212 0.045 3/ 3/2

±7/4 - 0.129 0.017 7/2 7/4

±2 0 0 4/ 2/

±9/4 0.100 0.010 9/2 9/4

±5/2 0.127 0.016 5/ 5/2

±11/4 0.082 0.007 11/2 11/4

±3 0 0 6/ 3/

±13/4 - 0.069 0.005 13/2 13/4

±7/2 - 0.091 0.008 7/ 7/2

±15/4 - 0.060 0.004 15/2 15/4

±4 0 0 8/ 4/

sinc (t)

ภาพททที่ 3.8: รยปคลรืที่นของฟฟังกร์ชสัที่นซตินั้งคร์

บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและฟยรติเยรร์ (Mathematical Background and Fourier) 3-13

 |sinc (t)|

ภาพททที่ 3.9: การพลล็อตแอมปลติจยดของรยปคลรืที่นพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม

ภาพททที่ 3.10: การพลล็อต กกาลสังงาน (power) ของรยปคลรืที่นพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม

ตสัวอยข่าง 3.7
ใหด้คกานวณคข่าการแปลงฟยรติเยรร์กลสับของรยปคลรืที่นคลรืที่นสสัญญาณสทที่เหลทที่ยม

การแปลงฟยรติเยรร์กลสับครือ การเปลทที่ยนรยปสสัญญาณจากกลสับจากโดเมนความถทที่เปป็นโดเมนเวลา โดยใชด้สมการททที่

(3.12) ในการแปลงกลสับ วติธทการนสันั้นจะคลด้ายกสันกสับการแปลงฟยรติเยรร์ธรรมดา เพทยงแตข่ในโดเมนเวลานสันั้นเฟสจะไมข่มทผล
ใดๆ จถึงไมข่ตด้องพติจารณาเรรืที่องของเฟสในการคกานวณ และมทคนุณสมบสัตติททที่นข่าสนใจอทกครือคนุณสมบสัตติดยอสัลลติตทนั้ (duality) ครือ
การเปลทที่ยนรยปคลรืที่นระหวข่างโดเมนเวลา และโดเมนความถทที่จะใหด้คข่าททที่สสัมพสันธร์กสัน เชข่นเมรืที่อเราเปลทที่ยนรยปคลรืที่นพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม
ในโดเมนเวลา เราจะไดด้รยปคลรืที่นซตินั้งคร์ในโดเมนความถทที่ ในทกา นองเดทยวกสันหากเราเปลทที่ยนผลตอบสนองความถทที่รยปพสัลสร์
3-14 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
สทที่เหลทที่ยมในโดเมนความถทที่ เราจะไดด้รยปคลรืที่นซตินั้งคร์ในโดเมนเวลาดด้วยนสัที่นเอง
ตสัวอยข่างนทนั้จะทกาการเปลทที่ยนผลตอบสนองความถทที่รยปพสัลสร์สทที่เหลทที่ยมในโดเมนความถทที่ททที่แสดงใน ภาพททที่ 3.11 ใหด้อยยข่
ในรยปสสัญญาณในโดเมนเวลาดด้วยการแปลงฟยรติเยรร์กลสับ รยปพสัลสร์สทที่เหลทที่ยมในโดเมนความถทที่นทนั้ จรติงๆแลด้วสามารถเรทยกไดด้วข่า
เปป็นผลตอบสนองความถทที่ของฟฟิลเตอรร์ความถทที่ตกที่าผข่านในอนุดมคตติ (ideal low-pass filter) เรติที่มการคกานวณโดยใชด้สมการ
ททที่ (3.12)
1 ∞
v (t) = ∫ V (ω) e j ωt d ω
2π −∞
1 ω
∫ 1 e jω t d ω
B
=
2 π −ω B

jω t ω

[ ]
B
1 e
=
2 π jt −ω B

1
= ( e j ω t −e− jω t )
B B

2π jt
1
= sin ω B t → [ω B= 2π B]
πt

หรรือจสัดรยปไดด้ v (t) = 2 B sinc ωB t (3.22)

ซถึที่งคกาตอบททที่ไดด้นทนั้จะมทคข่าเทข่ากสันกสับสมการ (3.21) หากพติจารณาคข่าคงททที่ตข่างๆ ดสังนทนั้ V0 1,   2B และ 

t ทกา การแทนคข่าเหลข่านทนั้ในสมการ (3.21) เราจะไดด้ v0  2B และ  /2  Bt ซถึที่งจะเหล็น วข่าสมการ (3.21) และ
(3.22) มทคข่าเทข่ากสัน หรรือมทคนุณสมบสัตติดยอสัลลติตทนั้นสัที่นเอง

f
-B B

ภาพททที่ 3.11: แสดงฟฟิลเตอรร์ความถทที่ตกที่าผข่านในอนุดมคตติ

การเลรืที่อนตกาแหนข่งเวลาของรยปคลรืที่น (Time-Shifted Pulse) ททที่มทศยนยร์กลางของรยปคลรืที่นอยยข่ททที่ตกาแหนข่ง td จะมทคข่า

การแปลงฟยรติเยรร์เหมรือนกสับการแปลงฟยรติเยรร์ททที่ตกาแหนข่ง t = 0 และคยณดด้วย e− jω t ดสังแสดงในภาพททที่ 3.12 สกาหรสับ
d

สมการการแปลงฟยรติเยรร์ของการเลรืที่อนตกาแหนข่งเวลาของรยปคลรืที่นครือ
− j ω td
F [v (t−t d )] = F [ v( t )]⋅e

บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและฟยรติเยรร์ (Mathematical Background and Fourier) 3-15

 v(t)

t
td

ภาพททที่ 3.12: แสดงการเลรืที่อนตกาแหนข่งเวลาของรยปคลรืที่น

หากสสัญญาณททที่นกามาแปลงฟยรติเยรร์ไมข่ใชข่อยยข่ในรยปพสัลสร์เรทยบๆ แตข่เปป็นสสัญญาณททที่มทความถทที่ของคลรืที่นพาหร์ fc ปนอยยข่

เมรืที่อนกามาแปลงฟยรติเยรร์กล็จะเปป็นลสักษณะการกลกนั้าหรรือการมอดยเลต (Modulated) ซถึที่งหลสังจากทกาการแปลงฟยรติเยรร์แลด้วจะ
พบวข่ารยปสสัญญาณในโดเมนความถทที่ปรากฎเปป็นสสัญญาณสองรยป อยยข่ระหวข่างความถทที่คลรืที่นพาหร์ fc ททที่ตกาแหนข่ง fc ดสังแสดง
ในภาพททที่ 3.13 ซถึงที่ ไดด้จากสมการแปลงฟยรติเยรร์ดด้านลข่างนทนั้

F [v (t ) cos2 π f c t ] = V ( f c−W )+V ( f c +W )

M(f)
Am

f
-W W
(ก)
Ac/2 (f-fc) S(f)
Ac/2 (f+fc)
upper sideband upper sideband
Am/2 Lower sideband Am/2

f
-fc-W fc -fc+W 0 fc-W fc fc+W
(ข)
ภาพททที่ 3.13: การกลกนั้าหรรือการมอดยเลตคลรืที่นความถทที่

ในการแปลงฟย รติ เ ยรร์ ห ากสสั ญ ญาณททที่ ตด้ อ งการแปลงมท ค วามซสั บ ซด้ อ นจะสามารถใชด้ วติ ธท ซนุ ป เปอรร์ โ พซติ ชสัที่ น
(Superposition) เพรืที่อทกาใหด้การแกด้ไขปฟัญหางข่ายขถึนั้นไดด้ ดสังแสดงใน 3.16 นสันที่ ครือ

V ( f ) = V 1 ( f )+V 2 ( f )
(3.23)

3-16 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 V
V/2
V/2
-/2
= +
-/2 /2 -/2 /2 /2
-V/2

ภาพททที่ 3.14: แสดงวติธทซนุปเปอรร์โพซติชสัที่น

3.3 สรนุปทข้ายบท
บทนทนั้อธติบายถถึงคณติตศาสตรร์พรืนั้นฐานททที่จกาเปป็นในการทกาความเขด้าใจและใชด้ในการคกานวณททที่เกทที่ยวขด้องกสับหลสักการ
สรืที่อสาร การแปลงทางคณติตศาสตรร์ททที่มทความสกาคสัญ เชข่นอนนุกรมฟยรติเยรร์ใชด้หาสเปกตรสัมของสสัญญาณททที่มทลสักษณะซกนั้ารายคาบ
และจะไดด้สเปกตรสัมชนติดททที่ไมข่ตข่อเนรืที่อง สข่วนการแปลงฟยรติเยรร์ใชด้หาสเปกตรสัมของสสัญญาณททที่มทลสักษณะไมข่ซกนั้ารายคาบและจะ
ไดด้สเปกตรสัมชนติดททที่ตข่อเนรืที่อง โดยเปป็นการแปลงสสัญญาณททที่อยยข่ในโดเมนเวลาใหด้เปป็นโดเมนความถทที่ดสังกลข่าวนทนั้เพรืที่อความงข่าย
ในการวติเคราะหร์สสัญญาณ ซถึที่งจะสามารถบอกถถึงปรติมาณตข่างๆของสสัญญาณนสันั้นๆ เชข่นขนาด ความถทที่ รวมถถึงคข่าแบนดร์วติท
ของสสัญญาณขข่าวสาร

บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและฟยรติเยรร์ (Mathematical Background and Fourier) 3-17

 คคาถามทข้ายบท

1. เมรืที่อเราสข่งผข่านสสัญญาณรยปสทที่เหลทที่ยมผข่านสายโทรศสัพทร์ เมรืที่อทกาการวสัดรยปสสัญญาณททที่ปลายทาง สสัญญาณททที่ไดด้จะเปป็น

เชข่นไร ?
2. เมรืที่อเราสข่งผข่านสสัญญาณรยปสทที่เหลทที่ยมผข่านสายโทรศสัพทร์ เมรืที่อทกาการวสัดรยปสสัญญาณททที่ปลายทางจะมทการเปลทที่ยนแปลง
ลสักษณะหนถึที่งเกติดขถึนั้น ทกาไมถถึงเปป็นเชข่นนสันั้น ?
3. ใหด้เขทยนรยปสมการ eiq ใหด้อยยข่ในรยปของสมการซายนร์ และโคซายนร์
4. การเปลทที่ยนสสัญญาณททที่มทลสักษณะเปป็นรายคาบ (periodic) ในโดเมนเวลาใหด้อยยข่ในโดเมนความถทที่ สามารถใชด้วติธทใดใน
การเปลทที่ยน ?
5. การเปลทที่ยนสสัญญาณททที่มทลสักษณะไมข่เปป็นรายคาบ (Aperiodic) ในโดเมนเวลาใหด้อยยข่ในโดเมนความถทที่ สามารถใชด้วติธทใด
ในการเปลทที่ยน ?
6. การทกา Fourier Series หรรือ Fourier Transform วติธทใดททที่สามารถแปลงไปแลด้วเปลทที่ยนกลสับมาไดด้ ?
7. ใหด้เขทยนสมการทสัที่วไปของการเปลทที่ยนอนนุกรมฟยรติเยรร์ (Fourier Series)
8. ใหด้เขทยนคข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ an
9. ใหด้เขทยนคข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ bn
10. ใหด้เขทยนคข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ a0
11. คข่า a0 ครือองคร์ประกอบใดในฟฟังกร์ชสัที่น
12. หาก v(t) = v(-t) สสัญญาณนทนั้จะถยกจสัดใหด้อยยข่ในรยปแบบสมมาตรแบบใด ?
13. หาก v(t) = -v(-t) สสัญญาณนทนั้จะถยกจสัดใหด้อยยข่ในรยปแบบสมมาตรแบบใด ?
14. หาก v(t) = -v(±T/2) สสัญญาณนทนั้จะถยกจสัดใหด้อยยข่ในรยปแบบสมมาตรแบบใด ?
15. เมรืที่อรยปคลรืที่นสสัญญาณมทรยปแบบสมมาตรคยข่(Even Symmetry) คข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ใดจะมทคข่าเทข่ากสับศยนยร์?
16. เมรืที่อรยปคลรืที่นสสัญญาณมทรยปแบบสมมาตรคทที่ (Odd Symmetry) คข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ใดจะมทคข่าเทข่ากสับศยนยร์?
17. เมรืที่อรยปคลรืที่นสสัญญาณมทรยปแบบสมมาตรสกรย(Skew Symmetry) คข่าสสัมประสติทธติธิ์ฟยรติเยรร์ใดจะมทคข่าเทข่ากสับศยนยร์?
18. ใหด้เขทยนสมการการแปลงฟยรติเยรร์
19. ใหด้เขทยนสมการการแปลงฟยรติเยรร์ยด้อนกลสับ
20. ฟฟังกร์ชสัที่น sinc (t) สามารถเขทยนใหด้อยยข่ในรยปของฟฟังกร์ชสัที่นซายนร์ไดด้อยข่างไร ?
21. รยปฟฟังกร์ชสัที่น sinc มทลสักษณะพติเศษเชข่นไร ?
22. หากทกาการแปลงฟยรติเยรร์คลรืที่นสทที่เหลทที่ยมในโดเมนเวลา จะไดด้สเปป็กตรสัมลสักษณะใดในโดเมนความถทที่ ?
23. หากทกาการแปลงฟยรติเยรร์รยปคลรืที่นสทที่เหลทที่ยมในโดเมนเวลา จะไดด้สเปป็กตรสัมสสัญญาณหนถึที่งในโดเมนความถทที่ คข่าสเปป็กตรสัม
นสันนั้ สามารถบอกอะไรแกข่เราไดด้ ?
24. หากทกาการแปลงฟยรติเยรร์รยปคลรืที่น sinc (t) ในโดเมนเวลา จะไดด้รยปสสัญญาณลสักษณะใดในโดเมนความถทที่ ?

3-18 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 แบบฝฝึกหทดทข้ายบท

1. ใหด้หาคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ และวาดสเปป็กตรสัมของรยปคลรืที่นพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม v(t) ดสังรยปนทนั้

v(t)

-2 -1 0 1 2 t

2. ใหด้หาคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ของสสัญญาณเรล็คตติฟายรยปสสัญญาณซายนร์ครถึที่งคลรืที่น (half wave rectifier) และวาดสเปป็กตรสัม

3. ใหด้หาคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ และวาดสเปป็กตรสัมของรยปคลรืที่นพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม v(t) ดสังรยปนทนั้

v(t)

 0    t

4. ใหด้หาคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ และวาดสเปป็กตรสัมของรยปคลรืที่นพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม v(t) ดสังรยปนทนั้

v(t)

 0    t

5. ใหด้หาคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ และวาดสเปป็กตรสัมของรยปคลรืที่นสามเหลทที่ยม v(t) ดสังรยปนทนั้

v(t)

4 2 0 2 4 t

บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและฟยรติเยรร์ (Mathematical Background and Fourier) 3-19

6. ใหด้หาคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ของสสัญญาณเรล็คตติฟายรยปสสัญญาณซายนร์เตล็มคลรืที่น (full-wave rectifier : v(t) = V |sin t|)
และวาดสเปป็กตรสัม

7. ใหด้หาคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ และวาดสเปป็กตรสัมของรยปคลรืที่นพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม v(t) ดสังรยปนทนั้

v(t)

0    t

-V

8. ใหด้หาคข่าอนนุกรมฟยรติเยรร์ และวาดสเปป็กตรสัมของรยปคลรืที่นพสัลสร์สทที่เหลทที่ยม v(t) ดสังรยปนทนั้

v(t)
V

-T/10 T/10 T t

9. หาคข่าฟยรติเยรร์ทรานสร์ฟอรร์มของคข่าคงททที่ v(t) = V

10. หาคข่าฟยรติเยรร์ทรานสร์ฟอรร์มของรยปคลรืที่นสทที่เหลทที่ยมแบบคาบครบรอบ
v(t)
V

T/2 T t

3-20 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

11. จงพติสยจนร์วข่าหากฟฟังกร์ชสัที่น v(t) มทลสักษณะสมมาตรคยข่ (even symmetry) จะทกาใหด้คข่าสสัมประสติทธติธิ์ของอนนุกรมฟยรติเยรร์
(Fourier coefficient) bn มทคข่าเทข่ากสับศยนยร์

12. จงพติสยจนร์วข่าหากฟฟังกร์ชสัที่น v(t) มทลสักษณะสมมาตรคทที่ (odd symmetry) จะทกาใหด้คข่าสสัมประสติทธติธิ์ของอนนุกรมฟยรติเยรร์

(Fourier coefficient) an มทคข่าเทข่ากสับศยนยร์

13. จงพติสยจนร์วข่าหากฟฟังกร์ชสัที่น v(t) มทลสักษณะสมมาตรสกรย (skew symmetry) จะทกาใหด้คข่าสสัมประสติทธติธิ์ของอนนุกรมฟยรติเยรร์

(Fourier coefficient) an = bn = 0 เมรืที่อ n มทคข่าเปป็นคยข่ ยกเวด้น a0

14. จงพติสยจนร์วข่าหากฟฟังกร์ชสัที่น v(t) เปป็นฟฟังกร์ชสัที่นคยแข่ ลด้ว คข่าสมการการแปลงฟยรติเยรร์ (Fourier transform) จะมทคข่าเฉพาะใน

เทอมของโคซายนร์เทข่านสันั้น

15. จงพติสยจนร์วข่าหากฟฟังกร์ชสัที่น v(t) เปป็นฟฟังกร์ชสัที่นคทที่แลด้ว คข่าสมการการแปลงฟยรติเยรร์ (Fourier transform) จะมทคข่าเฉพาะใน

เทอมของซายนร์เทข่านสันั้น

16. จงพติสยจนร์วข่ารยปคลรืที่นพสัลสร์ในโดเมนเวลา และฟฟังกร์ชสัที่น low-pass filter ในโดเมนความถทที่มทคนุณสมบสัตติดยอสัลลติตทนั้

17. ใหด้พติสยจนร์วข่าคนุณสมบสัตติการเลรืที่อนเวลา (time-shifting property) ของการแปลงฟยรติเยรร์

− jω t d
F [ v (t −t d )] = F [ v (t )]e

18. ใหด้พติสยจนร์วข่าคนุณสมบสัตติการเลรืที่อนความถทที่ (frequency-shifting property) ของการแปลงฟยรติเยรร์

− jω 0 t
F [v (t ) e ] = F [ω−ω 0 ]

บทททที่ 3 คณติตศาสตรร์ททที่เกทที่ยวขด้องและฟยรติเยรร์ (Mathematical Background and Fourier) 3-21

3-22 หลสักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 บทททที่ 4

เทคนนิคการกลลลาสสัญญาณแบบแอนะลล็อก
ANALOG MODULATION TECHNIQUES

ในการสสสื่อสารขข้อมมูลหรสอเสสียงจากจจุดหนนสื่งไปยยังอสีกจจุดหนนสื่ง ตข้องมสีการสส่งผส่านชส่องทางการสสสื่อสารทางใดทางหนนสื่ง
เชส่น สายทองแดง คลสสื่นความถสีสื่ววิทยจุ สายโคแอกเชสียล หรสอออปตวิกไฟเบอรร์ เปป็นตข้น ในแตส่ละชส่องทางการสสสื่อสารนยันั้นอาจมสี
การลดทอนสยัญญาณทสีสื่มสีความถสีสื่แตกตส่างกยัน ดยังนยันั้นหากเราตข้องสส่งขข้อมมูลขส่าวสารโดยใชข้ชส่องทางการสสสื่อสารนยันั้นๆ จจาเปป็นจะ
ตข้องมสีการแปลงสยัญญาณขข้อมมูลใหข้อยมูส่ในความถสีสื่ทสีสื่เหมาะสมสจาหรยับชส่องทางการสสสื่อสารนยันั้นๆ ซนสื่งเรสียกวส่าการกลจนั้าสยัญญาณ
(modulation) อสีกประการหนนสื่งทสีสื่ทจาใหข้การกลจนั้าสยัญญาณมสีความจจาเปป็นอยส่างยวิสื่งอยันเนสสื่องจากการสส่งสยัญญาณผส่านชส่องทาง
สยั ญ ญาณไรข้ ส ายนยันั้ น จจา เปป็ น จะตข้ อ งใชข้ ส ายอากาศ (Antenna) เปป็ น อจุ ป กรณร์ ก ระจายคลสสื่ น แมส่ เ หลล็ ก ไฟฟฟ้ า
(Electromagnetic wave) โดยสายอากาศนยันั้นมสีขนาดแปรผกผยันตามคส่าความถสีสื่นยัสื่นคสอ หากคส่าความถสีสื่ของสยัญญาณทสีสื่
ตข้องการสส่งผส่านมสีคส่าความถสีสื่ตจสื่ามาก ขนาดของสายอากาศกล็จจาเปป็นตข้องมสีขนาดทสีสื่ใหญส่ ซนสื่งอาจไมส่เหมาะสมในการสรข้างเพสสื่อ
ใชข้งานในทางปฏวิบยัตวิ ตยัวอยส่างเชส่น หากตข้องการสส่งสยัญญาณเสสียงพมูดซนสื่งมสีคส่าความถสีสื่ประมาณ 4 kHz อาจจจาเปป็นจะตข้องใชข้
ขนาดสายอากาศทสีสื่มสีความยาว 18,750 เมตร แตส่หากทจา การกลจนั้า สยัญญาณเสสียงพมูดดยังกลส่าวดข้วยคลสสื่นพาหร์ (carrier
wave) ทสีสื่มสีความถสีสื่ 100 MHz จะทจา ใหข้ขนาดของสายอากาศทสีสื่ใชข้มสีความยาวเพสียง 75 เซนตวิเมตรเทส่านยันั้น ในการกลจนั้า
สยัญญาณนยันั้นมสีองคร์ประกอบหลยักๆอยมูส่ 2 อยส่าง คสอสยัญญาณขส่าวสารซนสื่งอยมูส่ในรมูปสยัญญาณขข้อมมูลเบสแบนดร์ หรสอสยัญญาณ
การกลจนั้าสยัญญาณ (baseband or modulating signal) และคลสสื่นพาหร์ ซนสื่งโดยทยัสื่วไปแลข้วคลสสื่นพาหร์จะอยมูส่ในรมูปคลสสื่นซา
ยนร์หรสอโคซายยร์ (Sinusoidal wave) สส่วนสยัญญาณทสีสื่ไดข้หลยังจากการกลจนั้าสยัญญาณเรสียกวส่า คลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า (modulated
wave) เมสสื่อสยัญญาณนสีนั้ถมูกสส่งผส่านไปยยังตยัวรยับ คลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้ากล็จะถมูกผส่านกระบวนการกมูข้คสนการกลจนั้าสยัญญาณหรสอการแยก
สยั ญ ญาณ (demodulation) เพสสื่ อ เปป็ น การสรข้ า งสยั ญ ญาณขข้ อ มมู ล กลยั บ คส น มา (Carlson, 1986), (Jeruchim, 2000),
(Leon, 1997), (Pearson, 1992) และ (Heykin, 2001)
ในบทนสีนั้จะกลส่าวถนงการกลจนั้าสยัญญาณโดยใชข้คลสสื่นทสีสื่มสีความตส่อเนสสื่องหรสอคลสสื่นแอนะลล็อก นยัสื่นคสอการกลจนั้าสยัญญาณ
เชวิงขนาด การกลจนั้าสยัญญาณเชวิงมจุม การกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ ซนงสื่ การกลจนั้าสยัญญาณเหลส่านสีนั้เปป็นพสนั้นฐานของระบบสสสื่อสาร
โดยเราจะทจาการศนกษาทยันั้งในสส่วนของโดเมนเวลา โดเมนความถสีสื่ ในภาพทสีสื่ 4.1 แสดงถนงตยัวอยส่างการกลจนั้าสยัญญาณแอนะ
ลล็อกทสีสื่ใชข้สยัญญาณขข้อมมูลเบสแบนดร์เปป็นรมูปคลสสื่นโคซายนร์ และคลสสื่นพาหร์มสีความถสีสื่สมูงกวส่าคลสสื่นขข้อมมูลขส่าวสาร 10 เทส่า

บททสีสื่ 6 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-1

 t

ภาพทสีสื่ 4.1: ตยัวอยส่างการกลจนั้าสยัญญาณแอนะลล็อก AM และ FM

4.1 การกลลลาสสัญญาณเชนิงขนาดแอมปลนิจจูด (Amplitude Modulation)

4.1.1 การกลลลาสสัญญาณเชนิงขนาดแอมปลนิจจูดในโดเมนเวลา (Time-Domain Description)
การกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาดแอมปลวิจมูดคสอ กระบวนการทสีสื่ทจาใหข้คลสสื่นพาหร์ (c(t)) ถมูกเปลสีสื่ยนแปลงขนาดแอมปลวิ
จมูดตามการเปลสีสื่ยนแปลงของสยัญญาณขข้อมมูลเบสแบนดร์ (m(t)) สยัญญาณคลสสื่นพาหร์แสดงดยังสมการ (4.1) และสมการคลสสื่น
กลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาด (AM) แสดงดยังสมการ (4.2)
c( t)= A c cos (2 π f c t ) (4.1)
s(t )= Ac [1 + k a m(t )] cos( 2 π f c t) (4.2)
โดย Ac คสอขนาดแอมปลวิจมูดของคลสสื่นพาหร์
fc คสอความถสีสื่ของคลสสื่นพาหร์
m(t) คสอสยัญญาณขข้อมมูลเบสแบนดร์
ka คสอแอมปลวิจมูดเซนซวิตวิววิตสีนั้ของตยัวกลจนั้าสยัญญาณ (amplitude sensitivity) ซนสื่งเปป็นคส่าคงทสีสื่
โดยปกตวิ Ac และ m(t) จะมสีหนส่วยเปป็น volts สส่วน ka จะมสีหนส่วยเปป็น volt-1

4-2 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 t

(ก)

Amax
AC
Amin
t

(ข)

(ค)

ภาพทสีสื่ 4.2: แสดงการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาดแอมปลวิจมูด (ก) คลสสื่นสยัญญาณขส่าวสาร

(ข) คลสสื่น AM เมสสื่อ |kam(t)| ≤ 1 (ค) คลสสื่น AM เมสสื่อ |kam(t)| > 1

ภาพทสีสื่ 4.2 แสดงถน งภาพสยั ญญาณขข้ อ มมู ล เบสแบนดร์ และสยั ญ ญาณคลสสื่ น ทสีสื่ ถมู ก กลจนั้า AM จากสมการ (4.2)
สามารถพวิจารณาคส่าสมการในสส่วนหนข้าวส่าเปป็นสส่วนเอล็นเวลลล็อป (envelope) ของสยัญญาณ AM ซนสื่งสามารถเขสียนไดข้ดยัง
สมการ (4.3)
a (t) = Ac ∣1+ k a m (t)∣ (4.3)

จากสมการเอล็นเวลลล็อปมสีกรณสีพวิจารณาอยมูส่ 2 กรณสี ซนสื่งขนนั้นอยมูส่กยับคส่าขนาดแอมปลวิจมูดของขข้อมมูล ขส่าวสาร

kam(t) เทสียบกยับขนาดของคลสสื่นพาหร์ทสีสื่ถมูกทจานอรร์มอลไลซร์ใหข้มสีคส่าเทส่ากยับ 1

กรณสีทสีสื่ 1 เปป็นกรณสีการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาด โดยทยัสื่วไปในกรณสีนสีนั้จะทจา ใหข้คส่าเอล็นเวลลล็อป (a(t)) ในสมการ

(4.3) เปป็นคส่าบวกเสมอ
∣k a m(t )∣ ≤ 1 (4.4)

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-3

 กรณสีทสีสื่ 2 เปป็นกรณสีทสีสื่เกวิดการกลจนั้าสยัญญาณเกวิน (over modulation)

∣k a m t∣  1 (4.5)

ในกรณสีนสีนั้จะทจาใหข้คส่าเอล็นเวลลล็อป a(t) ในสมการ (4.3) เปป็นคส่าลบ ดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.2(ค) เมสสื่อเกวิดการกลจนั้า

สยัญญาณเกวิน สยัญญาณคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า s(t) จะเกวิดการกลยับเฟส ณ จจุดทสีสื่ m(t) = –1 และจะทจาใหข้วงจรเอล็นเวลลล็อปดสีเทล็ก
เตอรร์ (envelope detector) ซนสื่งเปป็นวงจรดสีมอดมูเลเตอรร์สยัญญาณ AM อยส่างงส่ายไมส่สามารถใชข้ไดข้ จจาเปป็นตข้องใชข้วงจรดสี
มอดมูเลเตอรร์ทสีสื่ยจุส่งยากมากขนนั้นกวส่าเชส่น two-quadrant multiplier มาใชข้เปป็นตข้น
จากภาพทสีสื่ 4.2(ข) เราสามารถหาคส่าปรวิมาณการกลจนั้าสยัญญาณ (percent modulation) ไดข้จากสมการ (4.6)
A max −Amin
% modulation =
2 Ac
×100
max [k a m (t)]−min[k a m (t )]
(4.6)
= ×100
2

โดย Amax คสอคส่าสมูงสจุดของคส่าเอล็นเวลลล็อป a(t)

Amin คสอคส่าตจสื่าสจุดของคส่าเอล็นเวลลล็อป a(t)
Ac คสอคส่าแรงดยันเมสสื่อยยังไมส่มสีการกลจนั้าสยัญญาณ (i.e. kam(t) = 0)
การกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาด โดยปกตวิ คส่าเปอรร์เซนตร์การกลจนั้าสยัญญาณจะมสีคส่าไมส่เกวิน 100% แตส่หากมสีคส่าเกวินนสีนั้
เราจะเรสียกวส่าเกวิดการกลจนั้าสยัญญาณเกวิน

4.1.2 การกลลลาสสัญญาณเชนิงขนาดแอมปลนิจจูดในโดเมนความถทที่ (Frequency-domain Description)

ทจาการแปลงฟมูเรสียรร์ทรานฟอรร์มสยัญญาณ s(t) เพสสื่อววิเคราะหร์สเปป็กตรยัมของสยัญญาณในโดเมน ความถสีสื่ โดยทจาฟมู
เรสียรร์ทรานฟอรร์มทยันั้งสองขข้างของสมการ (4.2) กจาหนดใหข้ S(f) คสอคส่าฟมูเรสียรร์ทรานฟอรร์ม ของ s(t) และ M(f) คสอคส่าฟมู
เรสียรร์ทรานฟอรร์มของ m(t) หรสอแสดงถนงคส่าสเปป็กตรยัมของสยัญญาณขส่าวสารนยัสื่นเอง ฟมูเรสียรร์ทรานฟอรร์มสยัญญาณ s(t) ใน
สมการ (4.2) แสดงในสมการ (4.7)

Ac k A
S ( f )=
2
[δ ( f − f c )+δ( f + f c )]+ a c [ M ( f − f c )+ M ( f + f c )]
2
(4.7)

หากสยัญญาณขส่าวสาร m(t) อยมูส่ในชส่วงแบนดร์ววิท –W  f  W ดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.3(ก) เราจะพบวส่าสเปป็กต

รยัมของคลสสื่น AM ดยังสมการ (4.7) สามารถพลล็อตไดข้ดยังภาพทสีสื่ 4.3(ข) โดยทสีสื่ความถสีสื่คลสสื่นพาหร์มสีคส่ามากกวส่าคส่าแบนดร์ววิท
ของสยัญญาณ (f > W) จากภาพทสีสื่ 4.3(ข) จะพบวส่ามสีสเปป็กตรยัม ของความถสีสื่เพวิสื่มขนนั้นมาจากสเปป็กตรยัมเดวิมกส่อนการกลจนั้า
สยัญญาณ (เดวิมมสีแคส่สเปป็กตรยัมของความถสีสื่คลสสื่นพาหร์ fc และความถสีสื่ของสยัญญาณขส่าวสาร fm) อยมูส่สองสเปป็กตรยัม อยันหนนสื่งมสี
คส่ามากกวส่าสเปป็กตรยัม fc และอสีกอยันมสีคส่านข้อยกวส่าสเปป็กตรยัม fc โดยมสีระยะหส่างของสเปป็กตรยัมจาก fc อยมูส่ fm สเปป็กตรยัม
เหลส่านสีนั้เรสียกวส่า อยัพเปอรร์ไซดร์แบนดร์ (upper sideband : fc+fm) และ โลวร์เวอรร์ไซดร์แบนดร์ (lower sideband : fc–fm)
ขนาดแอมปลวิจมูดของสเปป็กตรยัมเหลส่านสีนั้จะมสีขนาด ka/2 ของ Ac สจา หรยับภาพทสีสื่ 4.3(ค) นยันั้นจะแสดงการกลจนั้า สยัญญาณ
อยส่างงส่ายดข้วยความถสีสื่จากรมูปคลสสื่นซายนร์เพสียงคส่าเดสียว
4-4 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 คส่าแบนดร์ววิทสจาหรยับใชข้ในการสส่งสยัญญาณ AM นยันั้นอยมูส่ในชส่วง –W และ +W นยัสื่นกล็คสอสองเทส่าของแบนดร์ววิทของ
สยัญญาณขส่าวสาร

AM Bandwidth B = 2W (4.8)

M(f)
Am

f
-W W
(ก)

Ac/2 (f-fc) S(f)

Ac/2 (f+fc)
upper sideband upper sideband
Am/2 Lower sideband Am/2

f
-fc-W fc -fc+W 0 fc-W fc fc+W
(ข)
Ac(f+fc)
S(f)
Am

Lower sideband Am/2 Am/2

upper sideband

f
0 fm fc-W fc fc+W

(ค)
ภาพทสีสื่ 4.3: แสดงสเปป็กตรยัมของคลสสื่น AM

4.1.3 การสรร้างคลลนที่ สสัญญาณ AM (Generation of AM Waves)

การสรข้างสยัญญาณ AM สจาหรยับใชข้งานในดข้านกจาลยังสส่งตจสื่าสามารถสรข้างไดข้จากวงจรอยส่างงส่าย คสอวงจรสแคว
รร์ลอวร์มอดมูเลเตอรร์ (Square-law modulator) ดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.4 โดยวงจรนสีนั้ตข้องใชข้อจุปกรณร์อวิเลล็กทรอนวิกสร์ชนวิดการ
ทจางานไมส่เปป็นเชวิงเสข้น (non-linear devices) ในการสรข้าง

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-5

 id

vi R vo
c(t) ~ m(t) ~

ภาพทสีสื่ 4.4: แสดงวงจรการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาดอยส่างงส่ายโดยใชข้ไดโอด

vd id
id = avd + bvd2
id

vd

ภาพทสีสื่ 4.5: แสดงคจุณสมบยัตวิของไดโอด

จากคจุณสมบยัตวิของอจุปกรณร์ชนวิดการทจางานไมส่เปป็นเชวิงเสข้น เชส่นไดโอด ดยัง ภาพทสีสื่ 4.5 เราสามารถแทนคจุณสมบยัตวิ

นสีนั้ดข้วยสมการทางคณวิตศาสตรร์ตามกฎกจาลยังสอง (Square-law) ดยังสมการ (4.9) เพสสื่อสรข้างวงจรสแควรร์ลอวร์มอดมูเลเตอรร์
(Square-law modulator)
2
v 0 (t)= av d (t )+b v d ( t ) (4.9)
โดยคส่า a และ b เปป็นคส่าคงทสีสื่ สส่วน vd(t) ≈ vi(t) ซนสื่งประกอบดข้วยคลสสื่นพาหร์รวมกยับสยัญญาณขส่าวสาร
v i (t)= Ac cos( 2 π f c t )+ m (t) (4.10)
แทนคส่า (4.10) ใน (4.9) จะไดข้
2
vo(t) = a ( Ac cos (2 π f c t )+m (t))+b ( A c cos (2 π f c t )+ m(t))
2 2 2
=a Ac cos( 2 π f c t )+ a m(t )+ b Ac cos (2 π f c t )+2 b A c cos (2 π f c t ) m(t )+ bm (t )
2 2
(4.11)
=a Ac [ 1+(2 b / a) m( t)] cos( 2 π f c t )+am(t )+ bm (t )+b Ac cos2( 2 π f c t )

AM Wave Unwanted terms

ในสมการ (4.11) สส่วนแรกจะเปป็นคลสสื่น AM โดยมสีคส่าแอมปลวิจมูดเซนซวิตวิววิตสีนั้ ka เทส่ากยับ (2b/a) และเทอมอสสื่นๆทสีสื่
เหลสอจะเปป็นสยัญญาณทสีสื่เราไมส่ตข้องการ ซนงสื่ จจาเปป็นตข้องกรองสยัญญาณเหลส่านสีนั้ออกไป โดยอาจใชข้วงจรกรองความถสีสื่ตจสื่าไดข้
4-6 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
4.1.4 การแยกสสัญญาณเชนิงขนาด (Demodulation of AM)
การแยกสยัญญาณคสอการกมูข้คสนสยัญญาณขส่าวสารกลยับมาจากคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า โดยการแยกเอาเฉพาะสยัญญาณ
ขส่าวสารออกมาจากคลสสื่นพาหร์ ววิธสีการเบสนั้องตข้นของการแยกสยัญญาณเชวิงขนาด มสีสองววิธสีคสอ สแควรร์ -ลอวร์ดสีเทคเตอรร์ และ
เอล็นเวลลล็อปดสีเทคเตอรร์

vAM R vo

ภาพทสีสื่ 4.6: แสดงวงจรสแควรร์-ลอวร์ดสีเทคเตอรร์

วงจรสแควรร์ -ลอวร์ดสีเทคเตอรร์ (Square-law Detector) แสดงดยังภาพทสีสื่ 4.6 โดยทรานซร์เฟอรร์ฟฟังกร์ชยัสื่นของ

วงจรนสีนั้แสดงในสมการ (4.9) คส่า vd ≈ vAM ซนสื่งเปป็นรมูปคลสสื่น AM ทสีสื่ตข้องการแยกสยัญญาณ คลสสื่น AM ทสีสื่รยับเขข้ามาแสดงใน
สมการ (4.12)

v AM =v 1 (t )= Ac [1+ k a m(t )]cos ( 2 π f c t ) (4.12)

แทนคส่าสมการ (4.12) ใน (4.9) เพสสื่อหาสยัญญาณเอาทร์พจุทจากวงจรดสีมอดมูเลเตอรร์ เราจะไดข้

v out =v 2 (t )=a1 Ac [ 1+k a m (t )]cos (2 π f c t )

2 2 2
+1 /2⋅a2 Ac [ 1+ 2 k a m( t)+k a m ( t )][ 1+ cos( 4 π f c t)] (4.13)
สยัญญาณขส่าวสาร

ในสยัญญาณเอาทร์พจุททสีสื่ไดข้จากการแยกสยัญญาณจะมสีเทอมหนนสื่งคสอ a2 Ac2ka m(t) ซนสื่งกล็คสอคส่าสยัญญาณขส่าวสารทสีสื่

สามารถกมูข้คสนการกลจนั้าสยัญญาณกลยับคสนมาไดข้นยัสื่นเอง โดยกระบวนการตส่อจากนสีนั้อาจใชข้วงจรกรองความถสีสื่เพสสื่อเลสอกเฉพาะ
ความถสีสื่ทสีสื่ตข้องการ

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-7

 C

vAM vo
R C R

(ก)
คลสสื่นสยัญญาณ AM

เรคตวิไฟลร์และผส่าน RC

คลสสื่นสยัญญาณเบสแบนดร์

(ข)
ภาพทสีสื่ 4.7: แสดงการทจางานของวงจรเอล็นเวลลล็อปดสีเทคเตอรร์

อสีกชนวิดหนนสื่งของวงจรกมูข้คสนการกลจนั้า สยัญญาณ AM คสอวงจรเอล็นเวลลล็อปดสีเทคเตอรร์ (Envelope Detector)

เปป็นวงจรทสีสื่สรข้างไดข้งส่ายและประสวิทธวิภาพดสี เหมาะสจาหรยับใชข้กมูข้คสนการกลจนั้าสยัญญาณสยัญญาณ AM ทสีสื่คลสสื่นพาหร์มสีความถสีสื่สมูง
กวส่าคลสสื่นสยัญญาณขส่าวสารมาก (narrow-band AM) และคส่าเปอรร์เซนตร์การกลจนั้าสยัญญาณตข้องนข้อยกวส่า 100% ภาพทสีสื่
4.7(ก) แสดงถนงวงจรเอล็นเวลลอปดสีเทคเตอรร์อยส่างงส่าย ซนสื่งประกอบดข้วยไดโอดสจาหรยับการเรคตวิไฟลร์ วงจรกรองดข้วยคา
ปาซวิเตอรร์และตยัวตข้านทาน (RC filter) รวมทยันั้งคาปาซวิเตอรร์สจาหรยับการบลล็อกไฟฟฟ้ากระแสตรงไมส่ใหข้ไหลผส่าน หลยักการ
ทจางานของวงจรนสีนั้แสดงใน ภาพทสีสื่ 4.7(ข) ซนสื่งมสีขยันั้นตอนในการแยกสยัญญาณดยังนสีนั้ ไดโอดจะยอมใหข้สยัญญาณของคลสสื่นพาหร์
ทางฝฟัฝั่งบวกผส่านเทส่านยันั้น ในชส่วงเวลาทสีสื่เปป็นการไบอยัสตรง และจะทจาการชารร์จคาปาซวิเตอรร์ไปยยังคส่าสมูงสจุดของสยัญญาณอวิน
พจุทในชส่วงเวลานยันั้น และเมสสื่อคส่าสยัญญาณอวินพจุทลดลงในชส่วงเวลาตส่อมา ไดโอดกล็จะอยมูส่ในชส่วงไบอยัสกลยับ คาปาซวิเตอรร์กล็จะ
คลายประจจุผส่านตยัวตข้านทาน R' การคลายประจจุจะดจาเนวินไปเรสสื่อยๆจนกระทยัสื่งกลยับมาอยมูส่ในจยังหวะทสีสื่คลสสื่นสยัญญาณอยมูส่ใน
ครนสื่งบวก และสยัญญาณอวินพจุทมสีคส่ามากกวส่าแรงดยันตกครส่อมคาปาซวิเตอรร์ ไดโอดกล็จะทจา งานในชส่วงไบอยัสตรงอสีกครยันั้ง
4-8 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
แลข้วกระบวนการกล็จะซจนั้า เชส่นนสีนั้ตส่อไป ในการววิเคราะหร์นสีนั้เราจะพวิจารณาใหข้ไดโอดเปป็นอจุปกรณร์ในอจุดมคตวิ คสอคส่าความ
ตข้านทานเปป็นศมูนยร์ในชส่วงการไบอยัสตรง และในชส่วงไบอยัส กลยับเปรสียบเสมสอนการเปปิดวงจร จากในภาพทสีสื่ 4.7(b) เราจะ
เหล็นวส่าคส่าความถสีสื่คลสสื่นพาหร์ตข้องมสีคส่าสมูง มากกวส่าความถสีสื่ของสยัญญาณขส่าวสารมากๆ เพสสื่อใหข้เกวิดคส่ารวิปเปปิปิ้ล (ripple) ของ
การชารร์จและ คลายประจจุของคาปาซวิเตอรร์มสีอยัตราตจสื่าๆ ซนสื่งคส่าคาปาซวิเตอรร์ และความตข้านทานทสีสื่เหมาะสมอยมูส่ในชส่วง

1 1
≪ RC ≪ (4.14)
fc W

โดย W คสอแบนดร์ววิทของสยัญญาณขส่าวสาร
สจุดทข้ายสยัญญาณทสีสื่ไดข้กล็ผส่านคาปาซวิเตอรร์ C' ซนสื่งทจาหนข้าทสีสื่กจาจยัดแรงดยันไฟฟฟ้ากระแสตรงออกเพสสื่อใหข้เหลสอเพสียง
สยัญญาณขส่าวสารกมูข้กลยับคสนมา ซนสื่งมสีคส่าใกลข้เคสียงกยับสยัญญาณเบสแบนดร์ทสีสื่ถมูกสส่งมานยัสื่นเอง
4.2 ดสับเบนิลลไซดด์แบนดด์ซสัพเพรสแคเรทยรด์(Double-Sideband Suppressed-Carrier Modulation: DSBSC)

การกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาดทสีสื่กลส่าวผส่านไปแลข้วนยันั้นสามารถกมูข้สยัญญาณกลยับคสนมาไดข้โดยวงจรงส่ายๆใชข้อจุปกรณร์
อวิเลล็กทรอนวิกสร์เพสียงไมส่กสีสื่ตยัว แตส่ขข้อดข้อยของวงจรดยังกลส่าวคสอจะสมูญเสสียพลยังงานจจา นวนมากไปกยับคลสสื่นพาหร์ (carrier
wave) รวมถนงในขณะทสีสื่ไมส่มสีสยัญญาณขส่าวสารถมูกสส่งไปกลจนั้าสยัญญาณ วงจร AM แบบเดวิมนยันั้นกล็ยยังคงสรข้างคลสสื่นพาหร์ตลอด
เวลา ซนสื่งสวินั้นเปลสองพลยังงานโดยเปลส่าประโยชนร์เพสสื่อจะแกข้ปฟัญหาทสีสื่กลส่าวไปขข้างตข้นนสีนั้ จนงมสีการปรยับปรจุงการกลจนั้าสยัญญาณ
เชวิงขนาดเพสสื่อไมส่ใหข้สวินั้นเปลสองพลยังงานไปกยับคลสสื่นพาหร์โดยเปลส่าประโยชนร์ ซนสื่งเรสียกวส่าการกลจนั้า สยัญญาณเชวิงขนาดชนวิด
ดยับเบวินั้ลไซดร์แบนดร์ซพยั เพรสแคเรสียรร์ (double sideband suppressed carrier modulation: DSBSC)

4.2.1 สสัญญาณ DSBSC ในโดเมนเวลา (DSBSC Time-domain Description)

เราสามารถเขสียนสยัญญาณ DSBSC ในโดเมนเวลาไดข้ดยังสมการ (4.15) โดย c(t) คสอคลสสื่นพาหร์ใน สมการ (4.1)
และ m(t) คสอสยัญญาณขส่าวสาร
s(t ) = c(t ) m (t)
(4.15)
= Ac cos ( 2 π f c t )m (t)

ลยักษณะของสยัญญาณ DSBSC ทสีสื่แตกตส่างจาก AM คสอรมูปคลสสื่นกลจนั้าสยัญญาณจะมสีการกลยับเฟส เมสสื่อขนาดแอมป

ลวิจมูดของสยัญ ญาณขส่าวสาร (m(t)) ผส่านคส่าศมูนยร์ ดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.2(ค) เราจะเหล็นไดข้วส่าเอล็นเวลลอปของการกลจนั้า
สยัญญาณ DSBSC ในภาพทสีสื่ 4.2(ค) จะแตกตส่างจากรมูปสยัญญาณขส่าวสาร (m(t)) ในภาพทสีสื่ 4.2 (ก) และดข้วยสาเหตจุนสีนั้เอง
ทจาใหข้การกมูข้คสนสยัญญาณขส่าวสารจากคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า DSBSC จนงมสีความยจุส่งยากมากกวส่าการกลจนั้าสยัญญาณแบบ AM ธรรมดา

4.2.2 สสัญญาณ DSBSC ในโดเมนความถทที่ (DSBSC Frequency-domain Description)

การกลจนั้า สยัญญาณ AM แบบ DSBSC จะสามารถเขข้าใจไดข้งส่ายขนนั้นหากพวิจารณาในโดเมนความถสีสื่ตามชสสื่อของ
การกลจนั้าสยัญญาณ คสอการซยัพเพรสแคเรสียรร์ (suppressed carrier) นยัสื่นคสอการตยัด หรสอละทวินั้งคลสสื่นพาหร์ออกไปโดยไมส่ตข้อง
ทจาการสส่ง ซนสื่งจะเหล็นชยัดเมสสื่อทจาการพลล็อตสเปป็กตรยัมของสยัญญาณการกลจนั้าสยัญญาณ DSBSC โดยในขยันั้นแรกตข้องทจาการ
แปลงฟมูเรสียรร์ของคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า DSBSC ในสมการ (4.15) ใหข้อยมูส่ในโดเมนความถสีสื่ ดยังสมการดข้านลส่างนสีนั้

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-9

 S ( f )=1/ 2⋅Ac [ M ( f – f c )+ M ( f + f c )] (4.16)
โดย S( f ) คสอผลการแปลงฟมูเรสียรร์ของคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า DSBSC และ M( f ) คสอผลการแปลงฟมูเรสียรร์ ของสยัญญาณ
ขส่าวสาร m(t) และหากสยัญญาณขส่าวสารมสีแบนดร์ววิทอยมูส่ในชส่วง 0 – B Hz จะสามารถพลล็อตสเปป็กตรยัมของคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า
DSBSC ไดข้ดยังภาพทสีสื่ 4.8 โดยในภาพจะเหล็นวส่าสเปป็กตรยัมของคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า DSBSC จะมสีทยันั้งสองดข้านนยับจากตจาแหนส่ง
ของคลสสื่นพาหร์ โดยในภาพสเปป็กตรยัมทสีสื่แสดงโดยเสข้นประ จะถมูกตยัดออก หรสอจะพมูดใหข้ถมูกตข้องคสอ ไมส่มสีสเปป็กตรยัมนสีนั้เกวิดขนนั้น
จากการกลจนั้าสยัญญาณแบบ DSBSC นยัสื่นเอง สจาหรยับแบนดร์ววิทในการสส่งผส่านคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า DSBSC จะมสีคส่าเทส่ากยับคลสสื่น
AM คสอสองเทส่าของแบนดร์ววิท ของขข้อมมูลขส่าวสาร

Ac(f+fc)
S(f)
Am

Am/2 Am/2

f
0 fm fc-W fc fc+W

ภาพทสีสื่ 4.8: แสดงสเปป็กตรยัมของคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า DSBSC

4.2.3 การสรร้างคลลที่นสสัญญาณ DSBSC (Generation of DSBSC Waves)

จากสมการ (4.15) เราจะพบวส่าการสรข้างคลสสื่น DSBSC จะใชข้การคมูณกยันของสยัญญาณขส่าวสาร m(t) และคลสสื่น
พาหร์ c(t) ซนสื่งการคมูณกยันนสีนั้สามารถทจาไดข้โดยใชข้วงจรเรสียกวส่า โปรดยักมอดมูเลเตอรร์ (product modulator) หรสอมยัลตวิไพเอ
อรร์มอดมูเลเตอรร์ (multiplier modulator) ในบทนสีนั้จะกลส่าวถนงวงจรโปรดยักมอดมูเลเตอรร์สองชนวิดคสอ บาลานซร์มอดมูเลเต
อรร์ (balance modulator) และรวิงมอดมูเลเตอรร์ (ring modulator)
วงจรบาลานซร์มอดมูเลเตอรร์ (balance modulator) จะใชข้วงจรมอดมูเลเตอรร์เชวิงขนาด (AM modulator) สอง
ชจุดมาตส่อกยันดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.9 ในกรณสีนสีนั้เราจะสมมตวิใหข้วงจรมอดมูเลเตอรร์เชวิงขนาดทยันั้งสองวงจรมสีคจุณสมบยัตวิเหมสอน
กยันเพสียงแตส่ไดข้รยับสยัญญาณขส่าวสารทสีสื่ตส่างเฟสกยัน  rad. และจากสมการการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาดในสมการ (4.2) นจา
มาแทนคส่าในวงจรใหมส่นสีนั้ เราจะไดข้เอาทร์พจุทจากวงจรบาลานซร์มอดมูเลตดยังสมการ (4.17)

จาก (4.2) s1 (t)= Ac [1 +k a m(t )] cos( 2 π f c t)

และ s2 (t )= Ac [ 1− k a m (t )]cos( 2 π f c t )

จากรมูป s(t )=s 1 (t ) – s 2 (t ) นยัสื่นคสอ

s(t )=2 k a A c cos (2 π f c t) m( t ) (4.17)

คลสสื่น DSBSC

4-10 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 m(t) AM s1(t)
mod.
Accos(2fct)
s(t)
~ 
Accos(2fct)

-m(t) AM s2(t)
mod.

ภาพทสีสื่ 4.9: แสดงวงจรบาลานซร์มอดมูเลเตอรร์

4.2.4 การแยกสสัญญาณคลลที่น DSBSC แบบโคฮทเรนทด์ดทเทคชสัที่น

คลสสื่น DSBSC ไมส่สามารถใชข้เอล็นเวลลอปดสีเทคเตอรร์ในการแยกสยัญญาณสยัญญาณไดข้ เพราะเอล็นเวลลอปของ
คลสสื่น DSBSC ไมส่ไดข้แปรผยันตามสยัญญาณขส่าวสารโดยตรง จนงตข้องใชข้วงจรพวิเศษในการแยกสยัญญาณ ในวงจรนสีนั้สยัญญาณ
ขส่าวสาร m(t) จะถมูกกมูข้คสนจากคลสสื่น DSBSC s(t) โดยการคมูณคลสสื่น s(t) ดข้วยคลสสื่นโคซายนร์ทสีสื่ผลวิตขนนั้นจากฝฟัฝั่งวงจรรยับ และนจา
ไปผส่านวงจรกรองความถสีสื่ตจสื่าผส่านอสีกครยันั้งดยัง ภาพทสีสื่ 4.10 โดยเราสมมตวิใหข้ความถสีสื่และเฟสของออสซวิเลเตอรร์ในฝฟัฝั่งวงจรรยับ
ซวิงโครไนสร์ (synchronized) กยับความถสีสื่ของคลสสื่นพาหร์ c(t) หรสอเรสียกอสีกอยส่างวส่าออสซวิเลเตอรร์ในฝฟัฝั่งวงจรรยับโคฮสีเรนทร์
(coherent) กยับคลสสื่นพาหร์ c(t) ของคลสสื่น DSBSC s(t) นยัสื่นเอง เราสามารถแสดงการแยกสยัญญาณคลสสื่น DSBSC ไดข้ดยัง
สมการ (4.18)
จากสมการคณวิตศาสตรร์ cosα⋅cosβ=½[cos (α – β)+cos(α +β)]
v (t) = cos (2 π f c t)⋅s (t)

= Ac cos( 2 π f c t )cos(2 π f c t) m (t )

= ½ Ac [cos( 2 π f c t −2 π f c t)+ cos (2 π f c t+ 2 π f c t)] m(t )

= ½ Ac m (t)+½ A c cos (4 π f c t ) m (t ) (4.18)

Recovery message signal Unwanted term

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-11

 s(t)
Mixer vo(t)
LPF
cos( 2fct+)

ภาพทสีสื่ 4.10: แสดงบลล็อกไดอะแกรมของวงจรกมูข้คสนการกลจนั้าสยัญญาณ DSBSC แบบโคฮสีแรนทร์ดสีเทล็กชยัสื่น

ในกรณสีทยัสื่วไปแลข้วเฟสของออสซวิเลเตอรร์ในฝฟัฝั่งตยัวรยับจะไมส่ตรงกยับเฟสของคลสสื่นพาหร์ c(t) ของ DSBSC เราจนง

ทจาการคจานวณหาผลเนสสื่องจากเฟสทสีสื่แตกตส่างกยันของคลสสื่นทยันั้งสองดยังนสีนั้ โดยใหข้  คสอเฟสทสีสื่แตกตส่าง

v (t ) = cos(2 π f c t +φ)⋅s (t )

= Ac cos(2 π f c t) cos(2 π f c t+φ) m(t )

= ½ Ac [cos(2 π f c t−2 π f c t+φ)+cos( 2 π f c t +2 π f c t +φ)] m (t)

= ½ Ac cosφ m (t)+½ A c cos(4 π f c t +φ) m (t ) (4.19)

Recovery message signal Unwanted term
จากสมการ (4.18) และ (4.19) จะพบวส่าเราสามารถขจยัดเทอมทสีสื่ไมส่ตข้องการออกไปไดข้โดยการใชข้วงจรกรอง
ความถสีสื่ตจสื่าผส่าน เนสสื่องจากในเทอมทสีสื่กลส่าวมานยันั้นจะมสีคส่าความถสีสื่สมูงกวส่าความถสีสื่ขส่าวสารอยมูส่สองเทส่า นยัสื่นคสอเราจะไดข้คลสสื่น
ขส่าวสารจากสมการ (4.18) และ (4.19) ดยังนสีนั้

v o (t) = ½ A c m (t ) กรณสีเฟสตรงกยัน (4.20)

และ v o (t) = ½ Ac cos φ m (t) กรณสีเฟสตส่างกยัน  (4.21)

เราจะพบวส่าเมสสื่อเฟสตส่างกยันจะมสีผลทจาใหข้แอมปลวิจมูดของสยัญญาณ vo(t) ลดลงดข้วยอยัตรา cos  ซนสื่งขนนั้นอยมูส่กยับ

ความตส่างเฟส โดยหาก  = 0 นยัสื่นคสอเฟสตรงกยัน คส่าแอมปลวิจมูดเอาทร์พจุทของ vo(t) จะมสีคส่าสมูงสจุด แตส่หาก  = ±/2 คส่า
เอาทร์พจุทจะไดข้ตจสื่าสจุดเทส่ากยับศมูนยร์ ผลอสีกประการหนนสื่งคสอหากความตส่างเฟส หรสอความผวิดพลาดของเฟสนสีนั้ มสีคส่าคงทสีสื่ตลอด
เวลา กล็จะไมส่มสีผลใดๆกยับรมูปคลสสื่นสยัญญาณของสยัญญาณขส่าวสาร m(t) ทสีสื่กมูข้คสนกลยับมา นอกจากการลดทอนของขนาด
แอมปลวิจมูดเทส่านยันั้น แตส่หากความตส่างเฟสไมส่คงทสีสื่ มสีการเปลสีสื่ยนแปลงตามเวลา t อยันเนสสื่องมาจากผลของชส่องทางการ
สสสื่อสาร (communication channel) หรสอผลกระทบอสสื่นๆ กล็จะทจา ใหข้ตยัวคมูณ cos  ไมส่คงทสีสื่ และผลทสีสื่ไดข้คสอรมูปคลสสื่น
สยัญญาณทสีสื่กมูข้คสนกลยับมาจะไมส่ไดข้รมูปลยักษณะเดวิม มสีการลดทอนไมส่เทส่ากยันในแตส่ละชส่วงเวลา t จากผลอยันนสีนั้เองวงจรดสีมอดมู
เลเตอรร์แบบโคฮสีเรนทร์ จนงจจาเปป็นจะตข้องทจาใหข้ความถสีสื่ และเฟสของออสซวิเลเตอรร์ในวงจรดข้านรยับ ซวิง โครไนสร์ หรสอโคฮสีเร
นทร์ กยับคลสสื่นพาหร์ใหข้ไดข้ ซนสื่งกล็จจาเปป็นตข้องเพวิสื่มความยจุส่งยากใหข้กยับวงจรนยัสื่นเอง

4-12 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 4.3 ซนิงเกนิลลไซดด์แบนดด์ซสัพเพรสแคเรทยรด์ (Single-Sideband Suppressed-Carrier Modulation: SSB)

การมอดมูเลชยัสื่นดข้วยววิธสี DSBSC นยันั้น คลสสื่นพาหร์ถมูกทจาใหข้ลดลงทจาใหข้การใชข้พลยังงานมสีประสวิทธวิภาพมากขนนั้นกวส่า

การกลจนั้าสยัญญาณดข้วยววิธสีเอเอล็มปกตวิ แตส่ในสส่วนของแบนดร์ววิทของสยัญญาณเมสสื่อผส่านการกลจนั้าสยัญญาณทยันั้งสองววิธสีแลข้วนยันั้น
ไมส่มสีความแตกตส่างกยัน การเพวิสื่มประสวิทธวิภาพใหข้แกส่การมอดมูเลชยัสื่นดข้วยววิธสี DSBSC สามารถทจาไดข้โดยการลดการสส่งไซดร์
แบนดร์สเปกตรยัมลงดข้านหนนสื่ง ดข้วยเทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณแบบซวิงเกวินั้ลไซดร์แบนดร์ซยัพเพรสแคเรสียรร์ ดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.11
เทคนวิคนสีนั้ทจาการลดไซดร์แบนดร์สเปกตรยัมออกดข้วยการใชข้ฟปิลร์เตอรร์เพสสื่อกรองสเปกตรยัมความถสีสื่ทสีสื่ไมส่ตข้องการ ในตจาแหนส่งกส่อน
ทสีสื่จะทจาการขยายสยัญญาณเพสสื่อสส่งออก การกลจนั้าสยัญญาณดข้วยววิธสีซวิงเกวินั้ลไซดร์แบนดร์ซยัพเพรสแคเรสียรร์นสีนั้จะเพวิสื่มประสวิทธวิภาพ
ทยันั้งดข้านแบนดร์ววิท และการใชข้พลยังงาน โดยเมสสื่อทจาการสส่งสยัญญาณดข้วยไซดร์แบนดร์สเปกตรยัมเดสียว ปรวิมาณชส่องสยัญญาณทสีสื่ใชข้
สส่งคลสสื่นสยัญญาณจะสามารถเพวิสื่มไดข้มากขนนั้นในแบนดร์ววิทเทส่าเดวิม นอกจากนสีนั้ในสส่วนของพลยังงานจะถมูกใชข้ลดลงดข้วย

m(t) Audio SSB Power

Filter Mixer
Amp Gen Amp

~ Freq.
Multiplier

ภาพทสีสื่ 4.11: บลล็อกไดอะแกรมการสส่งสยัญญาณการกลจนั้าสยัญญาณแบบซวิงเกวินั้ลไซดร์แบนดร์ซพยั เพรสแคเรสียรร์

ภาพทสีสื่ 4.12 แสดงบลล็อกไดอะแกรมการรยับสยัญญาณการกลจนั้าสยัญญาณแบบซวิงเกวินั้ลไซดร์แบนดร์ซยัพเพรสแคเรสียรร์

โดยหลยักการทยัสื่วไปไมส่แตกตส่างจากการรยับสยัญญาณดข้วยเทคนวิคการรยับคลสสื่นเอเอล็มดข้วยซมูเปอรร์เฮดเทอโรดายนร์ มสีเพสียงการ
เพวิสื่มวงจรการสรข้างแคเรสียรร์ออสซวิเลเตอรร์สจาหรยับการสอดแทรกเพวิสื่มในวงจรรยับ และการเลสอกใชข้ออสซวิเลเตอรร์ทสีสื่จจาเปป็นจะ
ตข้องมสีความแมส่นยจาและมสีเสถสียรภาพดข้านการสรข้างความถสีสื่ทสีสื่สมูงมากขนนั้น นอกจากนสีนั้การรยับสยัญญาณการกลจนั้าสยัญญาณแบบ
ซวิงเกวินั้ลไซดร์แบนดร์ซยัพ เพรสแคเรสีย รร์อาจเพวิสื่มเตวิมวงจรเพสสื่อเพวิสื่มประสวิทธวิภ าพเชส่น วงจรปรยับอยัตราการขยายอยัตโนมยัตวิ
(Automatic Gain Control : AGC) วงจรเพวิสื่มเสถสียรภาพดข้านการสรข้างความถสีสื่ (Automatic Frequency Control :
AFC) เปป็นตข้น

RF Mixer Audio m'(t)

Filters Detector
Amp Amp

HF
Oscillator
Carrier
~ AFC Oscillator

ภาพทสีสื่ 4.12: บลล็อกไดอะแกรมการรยับสยัญญาณการกลจนั้าสยัญญาณแบบซวิงเกวินั้ลไซดร์แบนดร์ซยัพเพรสแคเรสียรร์

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-13

4.4 การกลลลาสสัญญาณเชนิงความถทที่ (Frequency Modulation)
ความสยัมพยันธร์ของการกลจนั้า สยัญญาณในแตส่ละชนวิดนยันั้นแสดงใหข้เหล็นในสมการทยัสื่วไปของการกลจนั้า สยัญญาณดยัง
สมการ (4.22) สจาหรยับหลยักการพสนั้นฐานของการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่คสอ ความถสีสื่ของคลสสื่นพาหร์ c(t) จะเปลสีสื่ยนแปลง
ตามการเปลสีสื่ยนแปลงขนาดของคลสสื่นสยัญญาณขส่าวสาร m(t) ดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.13 การเปลสีสื่ยนแปลงดยังกลส่าวนจามา
เขสียนในรมูปสมการทางคณวิตศาสตรร์ไดข้ดยังสมการ (4.23)

v c (t) = Ac cos θ = A c cos(ω c t +φc ) (4.22)

Angle modulation AM FM PM
  m(t)

หรสอ c = kf m(t) (4.23)

โดย kf คสอเซนซวิตวิววิตสีนั้ความถสีสื่ตส่อแรงดยัน (frequency sensitivity) ซนสื่งมสีหนส่วยคสอ Hz/V หรสอ rad/(sV) สส่วน
 คสอปรวิมาณการเปลสีสื่ยนแปลงของความถสีสื่ หรสอความถสีสื่เชวิงมจุม ตามคลสสื่นขส่าวสาร m(t) ทสีสื่เกวิดการเปลสีสื่ยนแปลง และมสี
ผลทจา ใหข้ความถสีสื่คลสสื่นพาหร์ในขณะหนนสื่งๆ (instantaneous carrier frequency, i) นยันั้นเบสีสื่ย งเบน (deviate) ไปจาก
ความถสีสื่คลสสื่นพาหร์ทสีสื่ยยังไมส่ไดข้ถมูกกลจนั้าสยัญญาณ c นยันสื่ คสอ
ωi ∝ ωc +δ ω (4.24)

จากการกลจนั้าสยัญญาณในสมการ (4.22) เราแทนมจุมเฟส  ดข้วยมจุมเฟสทสีสื่มสีการเปลสีสื่ยนแปลงในขณะหนนสื่งๆ คสอ

i เพสสื่อคจานวณหาคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้าทสีสื่เกวิดจากผลของการเบสีสื่ยงเบนความถสีสื่
s FM (t ) = Ac cosθi (4.25)
จากสมการพสนั้นฐาน ความถสีสื่คสออยัตราการเปลสีสื่ยนแปลงมจุมเฟส (i = di / dt) ดยังนยันั้นหากเราตข้องการหาคส่า i
จนงตข้องอวินทวิเกรตความถสีสื่ นยันสื่ คสอ
θi = ∫ ω i dt (4.26)
ทจาการอวินทวิเกรตจากศมูนยร์ถนงเวลา t ทสีสื่สนใจ เราจะไดข้
θi t

∫ d θi = ∫ ω i dt
0 0
t
θi = ∫ (ωc +δ ω)dt
0
t

= ∫ (ωc +k f m(t )) dt
0
t t

= ∫ ω c dt +∫ k f m(t )dt
0 0
t
θi = ωc t +k f ∫ m (t ) dt
0 (4.27)

4-14 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 t

แทนสมการ (4.27) ในสมการ (4.25) (

s FM (t) = Ac cos ωc t +k f ∫ m (t ) dt
0
) (4.28)
สมการ (4.28) ทสีสื่ไดข้นสีนั้คสอสมการทยัสื่วไปของการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ โดยใชข้ไดข้กยับทจุกรมูปคลสสื่นสยัญญาณ

(ก)

(ช)

(ค)

(ง)

ภาพทสีสื่ 4.13: แสดงคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า FM และ PM (ก) คลสสื่นสยัญญาณขส่าวสาร m(t)

(ข) คลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า FM (ค) เดรวิเวทสีฟคลสสื่นสยัญญาณขส่าวสาร m(t) (ง) คลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า PM

4.4.1 การกลลลาสสัญญาณเชนิงความถทที่ดร้วยคลลที่นความถทที่เดทยว (Single-tone Frequency Modulation)

คลสสื่น ทสีสื่ถมู กกลจนั้า เชวิ งความถสีสื่ ทสีสื่แ สดงในสมการ (4.28) นยันั้น ไมส่ส ามารถแสดงใหข้เราเหล็ นคส่ าทสีสื่ สจา คยั ญ ตส่ างๆ เชส่น
สเปป็กตรยัม ดยังนยันั้นเราจนงเรวิสื่มศนกษาสมการนสีนั้โดยพวิจารณาคลสสื่นสยัญญาณขส่าวสารเพสียงแคส่ความถสีสื่เดสียวกส่อน โดยการพวิจารณา
เชส่นนสีนั้สามารถแสดงแทนดข้วยคลสสื่นซายนร์ความถสีสื่เดสีสื่ยวๆ หลายๆความถสีสื่ประกอบกยัน โดยการทจาอนจุกรมฟมูเรสียรร์ เรสสื่มคจานวณ
จาก

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-15

 mt  = Am cos m t

จากสมการ (4.23)  = k f A m cos m t

=  cos m t
 = 2  f cos m t
(4.29)
 = k f Am

 f = k f A m /2  (Deviations) (4.30)

โดย  หรสอ f คสอคส่าการเบสีสื่ยงเบนความถสีสื่สมูงสจุด (เมสสื่อ cos mt =  1) ซนสื่งคส่าการเบสีสื่ยงเบน (deviation) นสีนั้

เปป็นคส่าตยัวแปรทสีสื่สจาคยัญของการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ตยัวแปรหนนสื่ง
แทนคส่าสยัญญาณขส่าวสาร m(t) ในสมการทยัสื่วไปของการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ (4.28) จะไดข้
t
s FM (t ) = ωc t +k f ∫ m(t ) dt
0
t

(
= Ac cos ωc t +k f A m∫ cos ωm t dt
0
)
t

(
= Ac cos ωc t +Δ ω ∫ cos ω m t dt
0
)
= Ac cos ωc t + Δωω sin ωm t (4.31)
s FM (t ) ( m )

กจาหนดใหข้  คสอดยัชนสีการกลจนั้าสยัญญาณ (modulation index) มสีคส่าเทส่ากยับ

Δf
β = Δωω = (4.32)
m fm

เราจะไดข้ s FM (t) = Ac cos( ωc t +βsin ω m t ) (4.33)

หรสอ [จาก cos (α+β)=cos α cos β – sin α sin β ]

s FM (t ) = Ac cosωc t cos(β sin ωm t )− Ac sin ωc t sin (β sin ωm t) (4.34)

คส่า  จะเปลสีสื่ยนแปลงตามการเปลสีสื่ยนแปลงความถสีสื่ fm โดยคส่า  จะมสีการเปลสีสื่ยนแปลงในขอบเขตทสีสื่กวข้างซนสื่งจะ

ไดข้กลส่าวถนงผลของ  ในหยัวขข้อการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ชนวิดแถบความถสีสื่กวข้างตส่อไป

4-16 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

4.4.2 การกลลลาสสัญญาณเชนิงความถทที่ชนนิดแถบความถทที่แคบ (Narrow-band FM, NBFM)
การกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ชนวิดแถบความถสีสื่แคบสามารถสรข้างไดข้ดข้วยกระบวนการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่
ดข้วยการสรข้างคลสสื่นโดยตรง (direct FM) ในกรณสีนสีนั้จะพวิจารณาใหข้  มสีคส่านข้อยๆซนสื่งจะมสีผลทจาใหข้ (sin mt) มสีคส่านข้อย
ตามไปดข้วย ซนสื่งจะทจาใหข้คส่าเทอมตส่างๆในสมการ (4.34) มสีผลดยังนสีนั้

cos (βsin ωm t) = 1 (4.35)

sin (βsin ωm t) = βsin ωm t (4.36)

โดยการกจาหนดการพวิจารณานสีนั้จะเปป็นจรวิงเมสสื่อ   0.2 rad (นยัสื่นคสอ cos(0.2) = 0.980, sin(0.2) = 0.199)

แทนคส่าสมการ (4.35) และสมการ (4.36) ในสมการคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้าเชวิงความถสีสื่ (4.34) จะไดข้

1 1
s FM (t) = Ac cos ωc t + β Ac cos (ωc +ω m) t − β Ac cos( ωc −ω m)t
2 2
(4.37)

คลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า FM ชนวิดแถบความถสีสื่แคบดยังแสดงในสมการ (4.37) จะประกอบดข้วยสเปป็กตรยัมของ คลสสื่นพาหร์

และ สเปป็กตรยัมของไซดร์แบนดร์ ซนสื่งคลข้ายกยับสเปป็กตรยัมของการกลจนั้าสยัญญาณ DSBSC เพสียงแตส่เฟสของสเปป็กตรยัมไซดร์แบนดร์
ดข้านความถสีสื่ตจสื่า (lower sideband) จะเปป็นคส่าลบ ดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.14 สส่วนรมูปคลสสื่นในโดเมนเวลาแสดงใหข้เหล็นความ
แตกตส่างในภาพทสีสื่ 4.15

Ac Ac

fc-fm
fc-fm fc fc+fm fc fc+fm

(ก) (ข)
ภาพทสีสื่ 4.14: (ก) แสดงสเปป็กตรยัมของคลสสื่น AM (ข) แสดงสเปป็กตรยัมของคลสสื่น NBFM

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-17

 ภาพทสีสื่ 4.15: แสดงรมูปคลสสื่นสยัญญาณ NBFM ดข้านบนเทสียบกยับรมูปคลสสื่น DSBCS ดข้านลส่าง

4.4.3 การกลลลาสสัญญาณเชนิงความถทที่ชนนิดแถบความถทที่กวร้าง (Wide-band FM, WBFM)

การกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ชนวิดแถบความถสีสื่กวข้างสามารถสรข้างไดข้ดข้วยกระบวนการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่
ดข้วยการสรข้างคลสสื่นโดยทางอข้อม (indirect FM) เมสสื่อคส่า  มสีคส่ามากกวส่า 0.2 พวิจารณาคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้าเชวิงความถสีสื่ในสมการ
(4.33) โดยพวิ จ ารณาสมการ (4.33) เปป็ น สองเทอมคส อ องคร์ ป ระกอบทสีสื่ อวิ น เฟส (in-phase) และควอดราเจอรร์ เ ฟส
(quadrature-phase) ของคลสสื่น FM นยันสื่ คสอ

in-phase : s I (t ) = Ac cos(β sin ωm t) (4.38)

quadrature-phase : sQ (t ) = Ac sin (β sin ω m t) (4.39)

เขสียนในรมูปคอมเพลล็กซร์ไดข้
̃s (t ) = s I (t )+ j s Q (t )
̃s (t ) = Ac e
jβsin ω t
m (4.40)

4-18 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ดยังนยันั้นสมการ (4.33) สามารถเขสียนในรมูปคอมเพลล็กซร์ไดข้
s FM (t ) = ℜ [ Ac e ]
j ω c t + j βsin ω m t

= ℜ [ s̃ (t ) e
jω c t
] (4.41)

จยัดรมูปสมการ (4.40) ใหข้อยมูส่ในรมูปอนจุกรมฟมูเรสีย รร์ โดยพวิจารณาใหข้ความถสีสื่มมูลฐาน (f0 = 1 / T0) มสีคส่าเทส่ากยับ

ความถสีสื่คลสสื่นสยัญญาณขส่าวสาร fm โดยสมการอนจุกรมฟมูเรสียรร์คอมเพลล็กซร์คสอ
∞ j 2 πn t
T0
v (t ) = ∑ cn⋅e
n =−∞
T 0/ 2 − j 2 πn t
1
โดย cn = ∫ v (t )⋅e
T 0 −T / 2
T0
dt , n=0,±1,± 2,... (4.42)
0

แทนสมการ (4.40) ในสมการ (4.42)

f m/ 2

cn = f m ∫ ̃s (t )⋅e
− j 2 πn f m t
dt
− f m /2
f m/ 2
j βsin(2 π f m t )− j 2 π n f m t
= f m Ac ∫ e dt
(4.43)
− f m/ 2

Ac π j(βsin x−n x )
จยัดรมูปใหมส่ กจาหนดใหข้ x = 2 π f mt , cn = ∫e
2 π −π
dx (4.44)

เทสียบรมูปสมการ (4.44) กยับฟฟังกร์ชยัสื่นเบสเซล (Bessel function) Jn() (ดมูในภาคผนวก ก.)

π
1
J n (β) = ∫ e j (β sin x−n x) d x
2 π −π
(4.45)

ดยังนยันั้นเขสียนสมการ (4.44) ใหมส่ดข้วยฟฟังกร์ชยัสื่นเบสเซลไดข้

c n = A n⋅J n (β) (4.46)

แทน cn จากสมการ (4.46) ในสมการอนจุกรมฟมูเรสียรร์ (4.43) จะไดข้

∞
̃s (t) = Ac ∑ J n (β)⋅e
j 2 π n f mt
(4.47)
n=−∞

แทนสมการ (4.47) ในสมการ (4.41)

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-19

 ∞
s(t ) = Ac ℜ
[ ∑
n=−∞
J n (β)⋅e
j 2 π( f c+ n f m) t
] (4.48)
∞
s FM (t ) = A c ∑ J n(β) cos[2π ( f c +n f m)t ] (4.49)
n=−∞

หรสอสามารถเขสียนในรมูปโดเมนความถสีสื่ไดข้ โดยใชข้การแปลงฟมูเรสียรร์เราจะไดข้
Ac ∞
S( f ) = ∑ J (β)[δ( f − f c−n f m )+δ ( f + f c+n f m )]
2 n=−∞ n
(4.50)

ภาพทสีสื่ 4.16 แสดงการพลล็อตฟฟังกร์ชยัสื่นเบสเซล Jn() ในแกน  ทสีสื่คส่า n = 0,1,2,3,4 โดยในภาพแสดงการ

พลล็อตเฉพาะคส่า n เปป็นบวก โดยคส่า |Jn()| จะเขข้าสมูส่ศมูนยร์เมสสื่อ  สส่วนการหาคส่า Jn() เมสสื่อ n มสีคส่าเปป็นลบ หาไดข้
จาก
J n (β) =
{ J n (β) , n→ even
−J n(β) , n→odd } (4.51)

ภาพทสีสื่ 4.16: แสดงการพลล็อตฟฟังกร์ชยัสื่นเบสเซลประเภททสีสื่หนนสื่ง n = 0 ถนง n = 10 และ  = 0 ถนง  = 30

4-20 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 คส่า  ทสีสื่แตกตส่างกยันเมสสื่อทจาการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่จากคส่าสยัญญาณเบสแบนดร์ตยัวเดสียวกยัน จะใหข้คส่าผลจาก
การกลจนั้าทสีสื่แตกตส่างกยันดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.17

ภาพทสีสื่ 4.17: สยัญญาณ FM เมสสื่อทจาการกลจนั้าดข้วยคส่า  ทสีสื่แตกตส่างกยัน

4.4.4 แบนดด์วนิทของคลลที่น FM (Bandwidth of FM Waves)

ในทางทฤษฎสีนยันั้นคลสสื่น FM จะมสีจจานวนแถบความถสีสื่มากไมส่สวินั้นสจุด ทจาใหข้การสส่งผส่านคลสสื่น FM จะตข้องใชข้แบนดร์ววิท
มากตามไปดข้วย สจาหรยับในทางปฏวิบยัตวินยันั้นเราจจากยัดแบนดร์ววิทในการสส่งผส่านคลสสื่น FM โดยการจจากยัดการสส่งจจานวนแถบ
ความถสีสื่ไซดร์แบนดร์ลง ขข้อกจาหนดของการจจากยัดการสส่งจจานวนแถบความถสีสื่ไซดร์แบนดร์ขนนั้นอยมูส่กยับคส่า  โดยหาก  มสีคส่าสมูง
คส่าแบนดร์ววิทจะขนนั้นอยมูส่กยับ f โดยจะมสีคส่าประมาณ 2f ซนสื่งเรสียกวส่านอมวินอลแบนดร์ววิท (nominal bandwidth) หาก 
มสีคส่าตจสื่าเชส่น NBFM คส่าแบนดร์ววิทจะเทส่ากยับ 2fm (จาก fcfm) ซนสื่งเมสสื่อพวิจารณาทยันั้งสองกรณสีแลข้วเราเรสียกความสยัมพยันธร์ของ
สมการทสีสื่จะกลส่าวนสีนั้วส่ากฎของคารร์สยัน (Carson's rule) นยันสื่ คสอ

B ≈ 2 Δ f +2 f m
(4.52)
หรสอ B ≈ 2 Δ f 1+ ( 1β )
นอกจากนสีนั้ยยังมสีววิธสีการหาแบนดร์ววิทของคลสสื่น FM อสีกววิธสีหนนสื่งเรสียกวส่า 1% แบนดร์ววิท ซนสื่งจะหมายถนงขอบเขตของ
แถบความถสีสื่ระหวส่างเสข้นสเปป็กตรยัมทสีสื่มสีคส่านข้อยกวส่า 1% ของเสข้นสเปป็กตรยัมทสีสื่สมูงสจุด จะทจาใหข้แบนดร์ววิททสีสื่ไดข้คสอ 2nmax fm โดย
บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-21
nmax คสอคส่ามากทสีสื่สจุดของจจานวนเตล็ม n ทสีสื่ |Jn()| > 0.01 ซนสื่งโดยปกตวิแลข้วจะมสีคส่ามากกวส่าแบนดร์ววิททสีสื่ไดข้จากกฎของคารร์
สยัน โดยสามารถหาคส่า nmax ไดข้จากตาราง 4.1 ซนสื่งแสดงการคจานวณคส่าฟฟังกร์ชยันเบสเซลทสีสื่มสีอยันดยับทสีสื่ n = 0 ถนง n = 12
และ  = 0 ถนง  = 10

ตารางทสีสื่ 4.1 ฟฟังกร์ชยันเบสเซลประเภททสีสื่หนนสื่งทสีสื่มสีอยันดยับทสีสื่ n ของตยัวแปร 

ตยัวอยส่าง 4.1
ทจา การสส่ งสยั ญญาณเสสีย งดนตรสีทสีสื่ มสีคส่ าเบสีสื่ย งเบนความถสีสื่สมู ง สจุด เทส่า กยั บ 75 kHz ใหข้คจา นวณหาแบนดร์ววิ ทของ
สยัญญาณทสีสื่สส่งผส่านดข้วยการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ดข้วยววิธสีกฎของคารร์สยัน และ ววิธสีการ 1 % แบนดร์ววิท

ววิธสีทจา

4-22 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 เสสียงดนตรสีมสีคส่าความถสีสื่สมูงสจุดเทส่ากยับ 15 kHz ดยังนยันั้นจากสมการ (4.52) สามารถคจานวณหาคส่าแบนดร์ววิทจากววิธสี
กฎของคารร์สยันไดข้
B ≈ 2 Δ f +2 f m
≈ 2(75)+2(15) kHz
≈ 180 kHz

ววิธสีการ 1 % แบนดร์ววิท ทจาโดยการหาคส่าจากตารางฟฟังกร์ชยันเบสเซลในตารางทสีสื่ 4.1 ซนสื่งสามารถหาคส่า ไดข้จาก

สมการ (4.32)
Δf 75 kHz
β = = = 5
fm 15 kHz

จากตารางทสีสื่ 4.1 คส่า = 5 ทสีสื่มสีคส่าสเปป็กตรยัมไมส่นข้อยกวส่า 1% ของสเปป็กตรยัมทสีสื่สมูงสจุด หรสอไมส่ตจสื่ากวส่า 0.01 คสอ

คส่า nmax = 8 ดยังนยันั้น แบนดร์ววิทจากการคจานวณดข้วยววิธสี 1 % แบนดร์ววิท คสอ

B = 2⋅nmax⋅f m = 2(8)(15) kHz = 240 kHz

4.4.5 คค่ากลาลสังงานเฉลทที่ยคงททที่ (Constant Average Power)

คจุณสมบยัตวิพวิเศษประการหนนสื่งของการกลจนั้าสยัญญาณแบบ FM คสอจะมสีเอล็นเวลลอปของคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้าคงทสีสื่ ซนสื่งจะ
มสีผลทจาใหข้คส่ากจาลยังงานเฉลสีสื่ยในคส่าตยัวตข้านทาน 1  คงทสีสื่ นยัสื่นคสอ
1 2
P = A
2 c
(4.53)
จากนยันั้นพวิจารณาสมการ (4.49) คส่ากจาลยังงานในรมูปของการขยายซสีรสีสร์ (series expansion) คสอ
1 2 ∞
P = A ∑ J 2 (β) (4.54)
2 c n=−∞ n

แตส่จากสมการใน ภาคผนวก ก.
∞
∑ 2
J n (β) = 1 (4.55)
n=−∞

แทนคส่าสมการ (4.54) ในสมการ (4.53) เราจะไดข้คส่ากจาลยังงานเฉลสีสื่ยของคลสสื่น FM เทส่ากยับในสมการ (4.53)

4.4.6 การสรร้างคลลนที่ FM (Generation of FM Waves)

การสรข้างคลสสื่น FM แบส่งออกไดข้เปป็นสองววิธสีคสอ การสรข้างคลสสื่นโดยตรง (direct FM) และการสรข้างคลสสื่นโดยทาง
อข้อม (indirect FM) ในการสรข้างคลสสื่น FM โดยตรง คลสสื่นความถสีสื่การกลจนั้า สยัญญาณจะเปลสีสื่ยนแปลงโดยตรงตามการ
เปลสีสื่ยนแปลงของสยัญญาณขส่าวสาร โดยสามารถใชข้วงจรออสซวิเลเตอรร์ (oscillator) ตส่างๆ ในการสรข้างคลสสื่น FM ไดข้ เชส่น
วงจรฮารร์ต เลส่ ยร์อ อสซวิ เ ลเตอรร์ (Hartley oscillator) วงจรออสซวิ เ ลเตอรร์ค วบคจุ ม ดข้ ว ยแรงดยั น (Voltage-controlled
บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-23
oscillator) วงจรมยัลตวิไวเบรเตอรร์ (multivibrators) เปป็นตข้น ซนสื่งการสรข้างคลสสื่นโดยตรงจะเปป็นการสรข้างคลสสื่น FM ชนวิด
แถบความถสีสื่ แ คบ สส่ ว นการสรข้ า งคลสสื่ น FM โดยทางอข้อ ม ในขยันั้ น ตอนแรกตข้ อ งสรข้ า งคลสสื่ น FM ชนวิ ดแถบความถสีสื่ แ คบ
(narrow-band FM) ขนนั้นมากส่อน จากนยันั้นจะใชข้วงจรคมูณความถสีสื่ (frequency multiplication) เพสสื่อเพวิสื่มการเบสีสื่ยงเบน
ความถสีสื่ใหข้อยมูส่ในระดยับทสีสื่เหมาะสม โดยววิธสีการนสีนั้สามารถเรสีย กอสีกชสสื่อหนนสื่งไดข้วส่า ววิธสีการสรข้าง FM แบบอารร์มสตรอง
(Armstrong method) ผลลยัพธร์ทสีสื่ไดข้จะเปป็นคลสสื่น FM ชนวิดแถบความถสีสื่กวข้าง

4.4.6.1 การสรข้างคลสสื่น FM โดยตรงดข้วยออสซวิเลเตอรร์

วงจรนสีนั้จะใชข้สรข้างคลสสื่น FM แบบโดยตรงโดยใชข้วงจรกจาเนวิดความถสีสื่ทสีสื่ใชข้อจุปกรณร์ตยัวเหนสีสื่ยวนจา และตยัวเกล็บประจจุ
โดยตยัวเกล็บประจจุจะใชข้การตส่อขนานกยันของตยัวเกล็บประจจุทสีสื่มสีคส่าคงทสีสื่ กยับตยัวเกล็บประจจุทสีสื่คส่าปรยับเปลสีสื่ยนตามแรงดยัน ซนสื่งเรสียก
โดยทยัสื่วไปวส่า วารวิแคป (varicapor) หรสอวาแรกเตอรร์ (varactor) วงจรฮารร์ตเลยร์ออสซวิเลเตอรร์แสดงดยัง ภาพทสีสื่ 4.18
สจาหรยับความถสีสื่ทสีสื่ถมูกสรข้างจากวงจรนสีนั้ หาไดข้จากสมการ (4.56)

1
f i (t) = (4.56)
2 π √ ( L1 +L 2 )⋅C (t )

โดย C(t)คสอคส่าคาปาซวิแตนซร์รวมระหวส่างคาปาซวิเตอรร์ทสีสื่มสีคส่าคงทสีสื่ กยับวาแรกเตอรร์

L1 และ L2 คสอคส่าอวินดยักแตนซร์
หากคลสสื่นสยัญญาณขส่าวสารมสีคส่า m(t) คส่า C(t) จะหาไดข้จาก
C (t) = C 0 −k c m (t ) (4.57)
โดย C0 คสอคส่าคาปาซวิแตนซร์รวม ขณะยยังไมส่มสีคลสสื่นขส่าวสาร
kc คสอ คส่าเซนซวิตวิววิตสีนั้ของวงแรกเตอรร์ในการตอบสนองตส่อแรงดยัน
แทนคส่า (4.57) ใน (4.56) จะไดข้

1
f i (t) = f 0
(4.58)
√ 1−
kc
C0
m (t)

โดย f0 คสอคส่าความถสีสื่ออสซวิเลชยัสื่นเมสสื่อยยังไมส่มสีคลสสื่นสยัญญาณขส่าวสาร ซนสื่งมสีคส่าเทส่ากยับ

1
f 0 (t) = (4.59)
2 π √ C 0 ( L1 + L2 )

หากพวิจารณาใหข้การเปลสีสื่ยนแปลงคส่าคาปาซวิแตนซร์ของวาแรกเตอรร์เนสสื่องจากสยัญญาณขส่าวสารมสีคส่านข้อยเมสสื่อ
เทสียบกยับคส่าคาปาซวิแตนซร์ C0 เราจะประมาณสมการ (4.58) ไดข้ดยังนสีนั้
kc
f i (t) ≃ f 0 1+
( 2C 0
m(t )
) (4.60)
โดยกจาหนดใหข้เซนซวิตวิววิตสีนั้ความถสีสื่ของออสซวิเลเตอรร์คสอ
4-24 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 f 0 kc
kf =
2C0
(4.61)

ซนสื่งเราจะไดข้ความสยัมพยันธร์ของความถสีสื่อวินสแตนเทเนสียส (instantaneous frequency) ของออสซวิเล เตอรร์คสอ

f i (t ) ≃ f 0 +k f m (t ) (4.62)

L1 L2

C(t)

ภาพทสีสื่ 4.18: แสดงวงจรฮารร์ตเลยร์ ออสซวิเลเตอรร์

4.4.6.2 การสรข้างคลสสื่น FM โดยทางอข้อม (indirect FM generation)

การสรข้างคลสสื่น FM โดยทางอข้อมจะใชข้ววิธสีของอารร์มสตรอง โดยววิธสีนสีนั้จะใหข้คส่าความถสีสื่เสถสียรกวส่าการสรข้างคลสสื่น
FM โดยตรง ขยันนั้ ตอนในการสรข้างคลสสื่น FM โดยทางอข้อมจะเรวิสื่มตข้นจากการสรข้างคลสสื่น NBFM ทสีสื่ความถสีสื่คลสสื่นพาหร์ตจสื่า จาก
นยันั้นจะเพวิสื่มคส่าความถสีสื่คลสสื่นพาหร์ และคส่าการเบสีสื่ยงเบนความถสีสื่ใหข้ไดข้ตามคส่าทสีสื่ตข้องการโดยใชข้วงจรคมูณความถสีสื่ (frequency
multiplier หรสอ mixer) ดยังแสดงในบลล็อกไดอะแกรมดยังภาพทสีสื่ 4.19

NBFM signal WBFM signal

fc1 fc2= nfc1
f1 f2 = nf1
m(t) sFM(t)
NBFM Freq. Multiplier BPF
xn
fc1 Local
oscillator

ภาพทสีสื่ 4.19: แสดงบลล็อกไดอะแกรมของวงจรการสรข้างคลสสื่น FM โดยทางอข้อม

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-25

ตยัวอยส่าง 4.2
ทจาการสส่งสยัญญาณเสสียงยส่าน 100 Hz – 15 kHz โดยใชข้การสรข้างคลสสื่น FM โดยทางอข้อมทสีสื่มสีคลสสื่นพาหร์ fc1 = 0.1
Mhz ,ความถสีสื่ดข้านเอาทร์พจุท fc = 100 MHz และความถสีสื่เบสีสื่ยงเบน f = 75 kHz

Freq.Mult. Freq.Mult. sFM(t)

m(t) Integrator NBPM n1
Mixer n2

0.1 MHz 9.5 MHz

Oscillator Oscillator

ววิธสีทจา
เพสสื่อไมส่ใหข้เกวิดดวิสทอรร์ชยัสื่นจนงใชข้คส่า  = 0.2
จาก f1 =  fm
นยันสื่ คสอทสีสื่ความถสีสื่ 100 Hz จะมสีคส่า
f1 = 0.2(100) = 20 Hz
ในภาพใชข้การคมูณสองสเตจเพสสื่อใหข้ไดข้คส่า f = 75 kHz ดยังนยันนั้ คส่าเฟกเตอรร์ตยัวคมูณ
n1n2 = f / f1 = 75000/20 = 3750 (1)
จากนยันั้นพวิจารณาดข้านความถสีสื่คลสสื่นพาหร์ ความถสีสื่กส่อนเขข้าตยัวคมูณตยัวทสีสื่สองคสอ fc / n2 สส่วนความถสีสื่ทสีสื่ออกจากตยัวคมูณ
ตยัวแรก และผส่านมวิกเซอรร์คสอ f2 – n1f1 เราจะไดข้
f2 – n1f1 = fc / n2
9.5 – n1(0.1) = 100 / n2 (2)

แกข้สมการ (1) และ (2) จะไดข้คส่า n1= 75 , n2= 50 จากความสยัมพยันธร์นสีนั้เราจะไดข้คส่าความถสีสื่ดข้านเอาทร์พจุท fc =

100 MHz และความถสีสื่เบสีสื่ยงเบน f = 75 kHz ตามตข้องการ

4.4.7 การแยกสสัญญาณคลลที่น FM (FM Waves Demodulation)

ในการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่นยันั้นความถสีสื่ของคลสสื่นพาหร์จะเบสีสื่ยงเบนตามคส่าสยัญญาณขส่าวสารทสีสื่เขข้ามา นยัสื่นคสอ
δ ω ∝ m (t ) (4.63)
ซนสื่งการแยกสยัญญาณคลสสื่น FM กล็จะทจาในขยันั้นตอนยข้อนกลยับ นยัสื่นคสอจะใหข้แรงดยันเอาทร์พจุท (vo(t)) เปลสีสื่ยนแปลง
ตามความถสีสื่ทสีสื่รยับเขข้ามาดยังสมการ (4.64)
v 0 (t) ∝ δ ω (4.64)
โดยมสีตยัวแปรทสีสื่สจาคยัญในการสรข้างวงจรดสีมอดมูเลเตอรร์อยมูส่ 3 ตยัวแปรคสอ ความเปป็นเชวิงเสข้น (linearity) ขอบเขตทสีสื่
เบสีสื่ยงเบน (range) และเซนซวิตวิววิตสีนั้การตอบสนองความถสีสื่ตส่อแรงดยัน (sensitivity) วงจรสจาหรยับกมูข้คสนการกลจนั้า สยัญญาณ

4-26 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

คลสสื่น FM จะตข้องมสีคจุณสมบยัตวิทสีสื่ดสีในตยัวแปรทยันั้งสามนสีนั้ ซนสื่งมสีวงจรจจานวนมาก แตส่ทยันั้งนสีนั้จะไดข้แสดงตยัวอยส่างของวงจรกมูข้คสน
การกลจนั้าสยัญญาณคลสสื่น FM เพสียงบางสส่วนตส่อไป

4.4.7.1 ดวิสครวิมวิเนเตอรร์ (Discriminator)

ในวงจรกมูข้คสนการกลจนั้าสยัญญาณคลสสื่น FM นยันั้น หลายๆวงจรมสีหลยักการพสนั้นฐานอยมูส่สองขยันั้นตอนคสอ ขยันั้นตอนแรก
ทจา การเปลสีสื่ยนแปลงคลสสื่น FM ใหข้อยมูส่ในรมูปของ AM จากนยันั้นจนงใชข้วงจรเอล็นเวลลล็อปดสีเทคเตอรร์ในการกมูข้คสนสยัญ ญาณ
ขส่าวสารจากคลสสื่น AM อสีกครยันั้งหนนสื่ง ดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.20

m'(t)
s(t)FM Envelope
Discriminator
detector

ภาพทสีสื่ 4.20: แสดงบลล็อกไดอะแกรมของการแยกสยัญญาณ FM โดยการใชข้ดวิสครวิมวิเนเตอรร์

ขยันั้นตอนแรกของวงจรในภาพทสีสื่ 4.20 วงจรทสีสื่ทจาหนข้าทสีสื่แปลงคลสสื่น FM ใหข้อยมูส่ในรมูปของ AM นยันั้นเรสียกวส่าวงจรดวิ

สครวิมวิเนเตอรร์ (discriminator) ทสีสื่มสีลยักษณะคสอจะใหข้อยัตราการขยายของสยัญญาณทสีสื่ความถสีสื่ตส่างกยันไมส่เทส่ากยัน ดยังแสดงใน
ภาพทสีสื่ 4.21
vo

Discriminator
slope

  

ภาพทสีสื่ 4.21: แสดงกราฟคจุณสมบยัตดวิ วิสครวิมวิเนเตอรร์

4.4.7.2 วงจรดสีเทคการผส่านศมูนยร์ (Zero-crossing Detector)

วงจรดสี เ ทคการผส่ า นศมู น ยร์ เ ปป็ น วงจรกมูข้ คส น การกลจนั้า สยั ญ ญาณคลสสื่ น FM อสี ก ชนวิ ด หนนสื่ ง ซนสื่ ง มสี ค วามเปป็ น เชวิ ง เสข้ น
(linearity) สมูง แตส่จะมสีความซยับซข้อนในการสรข้างวงจรมากกวส่า หลยักการทจางานของวงจรดสีเทคการผส่าน ศมูนยร์มาจาก
ลยักษณะทสีสื่สยัญญาณทสีสื่มสีความถสีสื่สมูง จะมสีจจานวนการตยัดผส่านศมูนยร์ในแกนตยันั้งมากกวส่าสยัญญาณในชส่วงความถสีสื่ตจสื่า ในคาบเวลา
เทส่าๆกยัน จจานวนการนยับนสีนั้เองจะเปป็นตยัวบอกถนงความถสีสื่ซนสื่งจะแปรผยันใหข้คส่าแรงดยันทสีสื่เปลสีสื่ยนแปลงไปตามความถสีสื่นสีนั้ดข้วย
บลล็อกไดอะแกรมของวงจรดสีเทคการผส่านศมูนยร์แสดงในภาพทสีสื่ 4.22 ซนสื่งมสีหลยักการทจางานดยังนสีนั้ เมสสื่อสยัญญาณอวินพจุทเขข้ามา
บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-27
วงจรขยายและจจา กยั ดขนาด (amplify and limi circuit) จะสรข้างสยัญ ญาณรมู ปคลสสื่น สสีสื่ เหลสีสื่ย มขนนั้ นมาตามความถสีสื่ข อง
สยัญญาณอวินพจุท ในขยันั้นตอนนสีนั้จะเปป็นการจจากยัดสยัญญาณรบกวนบางสส่วนออกไปดข้วย ตส่อมาสยัญญาณสสีสื่เหลสีสื่ยมทสีสื่ไดข้จะผส่าน
วงจรดวิฟเฟอรร์เรนเชสียล (differentiate) ซนสื่งวงจรนสีนั้จะใหข้คส่าสไปกสีนั้พยัลสร์ทสีสื่มสีแอมปลวิจมูดสมูงมากและแคบ (spiky pulse) ทสีสื่
ตจาแหนส่งเปลสีสื่ยนจากสภาวะแอมปลวิจมูดสมูงไปสภาวะแอมปลวิจมูดตจสื่า และจากสภาวะแอมปลวิจมูดตจสื่าไปสภาวะแอมปลวิจมูดสมูง
(มสีการเปลสีสื่ยนคส่าระดยับสยัญญาณในทยันทสีทยันใด) จากนยันั้นคส่าสไปกสีนั้พยัลสร์เหลส่านยันั้นจะถมูกเรกตวิไฟลร์ (rectify) ใหข้อยมูส่ทางฝฟัฝั่งบวก
เพสียงดข้านเดสียว สยัญญาณทสีสื่ผส่านการเรกตวิไฟลร์แลข้วกล็จะถมูกนจามาสรข้างใหมส่เปป็นพยัลสร์สสีสื่เหลสีสื่ยมแคบๆ ดข้วยวงจรชมวิตทรวิก
เกอรร์ (Shmitt trigger) สส่วนในขยันั้นตอนสจุดทข้ายจะทจาการอวินทวิเกรตสยัญญาณพยัลสร์ทสีสื่ไดข้ในชส่วงคาบเวลาทสีสื่กจาหนด ใหข้ออก
ไปเปป็นแรงดยันเอาทร์พจุท จากลยักษณะวงจรเชส่นนสีนั้หากมสีพยัลสร์เรตสมูง คส่าแรงดยันเอาทร์พจุททสีสื่ไดข้กล็จะสมูงตามไปดข้วย เรากล็จะไดข้
สยัญญาณขข้อมมูลขส่าวสารกลยับคสนมาในขยันั้นตอนสจุดทข้าย

m'(t)
s(t)FM Trigger/
Amplifier& Differentiator Rectifier Integrator
Limitter Recreator

ภาพทสีสื่ 4.22: แสดงบลล็อกไดอะแกรมของวงจรกมูข้คสนการกลจนั้าสยัญญาณคลสสื่น FM ชนวิดดสีเทคการผส่านศมูนยร์

4.5 การกลลลาสสัญญาณเชนิงเฟส (Phase Modulation, PM)

การมอดมูเลชยัสื่นเชวิงเฟสเปป็นการมอดมูเลชยัสื่นเชวิงมจุมอสีกววิธสีหนนสื่งนอกเหนสอจากการมอดมูเลชยัสื่นเชวิงความถสีสื่ โดยคลสสื่น
พาหร์จะเปลสีสื่ยนแปลงคส่าเฟสตามการเปลสีสื่ยนแปลงสยัญญาณขส่าวสารดยังสมการ (4.22) คลสสื่นขส่าวสารทจาใหข้เกวิดการ
เปลสีสื่ยนแปลงมจุมเฟส c เทส่ากยับ  สามารถเขสียนไดข้ดยังสมการ (4.65)
Δ φ = k p m( t) (4.65)
การววิเคราหร์การมอดมูเลชยัสื่นเชวิงเฟสนยันั้นจะคลข้ายกยับการมอดมูเลชยัสื่นเชวิงความถสีสื่ จนงขอขข้ามรายละเอสียดไปโดยเราจะ
ไดข้ผลลยัพธร์ดยังนสีนั้
s PM (t ) = Ac cos( ωc t +k p m( t)cos ωm t ) (4.66)
หรสอ s PM (t ) = Ac cos( ωc t +β p cos ω m t ) (4.67)
โดย p คสอดยัชนสีการมอดมูเลชยัสื่นเชวิงเฟส (phase modulation index)

เราสามารถหาคส่าการเบสีสื่ยงเบนเฟสสมูงสจุด (maximum phase deviation, ) ไดข้โดย

Δ φ = β p = k p m( t ) (4.68)
ซนสื่ง Δ φ+2 π = Δ φ (4.69)
ดยังนยันนั้ การเปลสีสื่ยนแปลงของเฟสจะอยมูส่ในชส่วง + และ –

4-28 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ทจาการกระจายสมการ (4.67) โดยใชข้ความสยัมพยันธร์ทางคณวิตศาสตรร์จะไดข้
s PM (t ) = Ac [cos ω c t cos (β p cos ω m t )−sin ωc t sin (β p cos ωm t)] (4.70)

สจาหรยับสมการคลสสื่นมอดมูเลชยัสื่นเชวิงเฟสสามารถเขสียนในรมูปของเบสเซลฟฟังกร์ชยัสื่นไดข้ดยังนสีนั้
J n β p cos [2π ( f c +n f m )t − π ] , n=±1,±3,±5,...
{ }
∞
s PM (t ) = Ac ∑ 2 (4.71)
n=−∞
J n β p cos [2π ( f c +n f m )t ], n=0,± 2,±4,. ..

โดยพสนั้ น ฐานแลข้ ว PM และ FM จะมสี ลยั ก ษณะคลข้ า ยกยั น ซนสื่ ง มสี ผ ลมาจากการมอดมู เ ลชยัสื่ น ทยันั้ ง สองววิ ธสี นสีนั้ มสี ก าร
เปลสีสื่ยนแปลงมจุมเฟสเชส่นเดสียวกยัน ดยังแสดงใหข้เหล็นในสมการ (4.72) และ (4.73)
s FM (t ) = Ac cos ( ωc t +β∫ m(t) d t ) (4.72)
s PM (t) = Ac cos ( ω c t+ β p m (t) d t ) (4.73)

เราสามารถสรข้างคลสสื่น FM ไดข้จากการอวินทวิเกรตคลสสื่นขส่าวสารกส่อนปฟ้อนเขข้าสมูส่วงจร PM และสรข้างคลสสื่น PM ไดข้

จาก FM โดยการดวิฟเฟอรร์เรนเชสียล ดยังแสดงในภาพทสีสื่ 4.23 ความสยัมพยันธร์ดยังกลส่าวแสดงใหข้เหล็นในสมการคณวิตศาสตรร์
ตส่อไปนสีนั้
โดย m (t) = Am cos ωm t (4.74)
A
∫ m( t) d t = ω m sin ωm t
m
(4.75)

แทนสมการ (4.75) ในสมการคลสสื่น PM (4.70) จะไดข้

s PM (t ) [ β
( ) β
= Ac cos cos ωc t cos ωp sin ω m t −sin ωc t sin ωp sin ω m t
m m ( )]
βp
จาก ωm = β
s PM (t ) = Ac cos[ cos ωc t cos(β sin ω m t )−sin ωc t sin (β sin ωm t)]
= s FM (t ) (4.76)

คส่า sFM(t) ทสีสื่ไดข้จากสมการ (4.34) จะเทส่ากยับคส่า sPM(t) ในสมการ (4.76)

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-29

 s(t)FM
m(t) Phase
Integrator
modulator

s(t)PM
m(t) Frequency
Differentiator
modulator

ภาพทสีสื่ 4.23: แสดงบลล็อกไดอะแกรมของการสรข้าง PM จาก FM และ FM จาก PM

4.6 สรรุปทร้ายบท
บทนสีนั้อธวิบายถนงเทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณแบบแอนะลล็อกเพสสื่อแปลงสยัญญาณขข้อมมูลใหข้อยมูส่ในความถสีสื่ทสีสื่เหมาะสม
สจาหรยับชส่องทางการสสสื่อสารนยันั้นๆ ซนสื่งประกอบดข้วยการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาด การกลจนั้าสยัญญาณเชวิงมจุม การกลจนั้าสยัญญาณ
เชวิงความถสีสื่ โดยไดข้ทจาการอธวิบายทยันั้งในสส่วนของโดเมนเวลา โดเมนความถสีสื่

4-30 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 คลาถามทร้ายบท

1. เหตจุใดจนงตข้องทจาการกลจนั้าสยัญญาณ ?
2. การกลจนั้าสยัญญาณมสีองคร์ประกอบหลยักอยมูส่ 2 ชนวิดคสออะไร ?
3. โดยทยัสื่วไปแลข้วคลสสื่นพาหร์จะใชข้สยัญญาณใด ?
4. คลสสื่นสยัญญาณทสีสื่ถมูกทจาการกลจนั้าสยัญญาณแลข้วมสีชสสื่อเรสียกวส่าอะไร ?
5. ตยัวรยับสยัญญาณทสีสื่ถมูกกลจนั้าสยัญญาณแลข้วเพสสื่อแปลงกลยับเรสียกวส่าอะไร ?
6. การกลจนั้าสยัญญาณแอนะลล็อกมสีกสีสื่ชนวิดหลยักๆ อะไรบข้าง ?
7. ใหข้นยักศนกษาวาดรมูปสยัญญาณทสีสื่ถมูกกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาด ?
8. อธวิบายถนงการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาดมสีลยักษณะเชส่นไร ?
9. หากคลสสื่นพาหร์ c(t) = Ac cos (ct) และสยัญญาณขข้อมมูลขส่าวสารเบสแบนดร์คสอ m(t) โดยใหข้ ka คสอคส่าเซนซวิตวิววิตสีนั้ของ
ตยัวกลจนั้าสยัญญาณ ใหข้นยักศนกษาเขสียนสมการคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า Full AM
10. สส่วนทสีสื่เรสียกวส่าเอล็นเวลลล็อป (envelope) ของสยัญญาณ AM คสออะไร ?
11. จากสมการทยัสื่วไปของคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้า Full AM สส่วนใดของสมการแสดงถนง envelope ของสยัญญาณ ?
12. สจาหรยับ Full AM การกลจนั้าสยัญญาณเกวินมสีลยักษณะเชส่นไร ?
13. การกลจนั้าสยัญญาณเกวินจะสส่งผลกระทบเชส่นไร ?
14. หากตข้องการจะกมูข้คสนสยัญญาณทสีสื่มสีการกลจนั้าสยัญญาณเกวินจะตข้องทจาเชส่นไร ?
15. ใหข้นยักศนกษาเขสียนสมการหาคส่าเปอรร์เซนตร์การกลจนั้าสยัญญาณ
16. ใหข้นยักศนกษาวาดรมูปสเปป็กตรยัมทสีสื่เกวิดขนนั้นจากการกลจนั้าสยัญญาณแบบ Full AM
17. สเปป็กตรยัมทสีสื่เกวิดขนนั้นในโดเมนความถสีสื่ทสีสื่อยมูส่ระหวส่างสเปป็กตรยัมของคลสสื่นพาหร์ (fc) เรสียกวส่าอะไร ?
18. ใหข้นยักศนกษาบอกชสสื่อวงจรทสีสื่สามารถสรข้างสยัญญาณ AM อยส่างงส่าย
19. ใหข้นยักศนกษาวาดรมูปวงจรสแควรร์ลอวร์มอดมูเลเตอรร์ (square-law modulator)
20. ในวงจรสแควรร์ลอวร์มอดมูเลเตอรร์ (square-law modulator) สยัญญาณทสีสื่ไดข้ออกมาจากเอาทร์พจุทจะมสีหลายองคร์
ประกอบ สส่วนทสีสื่เปป็นสยัญญาณทสีสื่ไมส่ตข้องการเราจะทจาอยส่างไรจนงจะกจาจยัดออกไปไดข้ ?
21. ใหข้ยกตยัวอยส่างวงจรอยส่างงส่ายทสีสื่สามารถกมูข้คสนการกลจนั้าสยัญญาณคลสสื่น Full AM
22. วงจรเอล็นเวลลล็อปดสีเทคเตอรร์สามารถกมูข้ขข้อมมูลกลยับคสนมาจากการกลจนั้าสยัญญาณชนวิดใด ?
23. ขข้อจจากยัดของการการใชข้วงจร envelope detector สจาหรยับคลสสื่น AM คสออะไร ?
24. การกลจนั้าสยัญญาณ DSBSC (Double Sideband Suppressed Carrier) ตส่างจาก Full AM อยส่างไร ?
25. ขข้อดสีของ DSBSC ทสีสื่เหนสอกวส่า Full AM คสออะไร ?
26. ขข้อเสสียของ DSBSC เมสสื่อเทสียบกยับ Full AM คสออะไร ?
27. หากคลสสื่นพาหร์ c(t) = Ac cos ct และคลสสื่นขส่าวสารคสอ m(t) ใหข้เขสียนสมการคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้าแบบ DSBSC
28. ใหข้นยักศนกษาวาดรมูปคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้าแบบ DSBSC
29. คลสสื่นพาหร์ของ DSBSC นยันั้นจะมสีการกลยับเฟสเกวิดขนนั้น อยากทราบวส่ามาจากสาเหตจุใด ?
30. ใหข้นยักศนกษาวาดสเปป็กตรยัมของสยัญญาณ DSBSC ในโดเมนความถสีสื่
31. เมสสื่อพวิจารณาจากสเปป็กตรยัมของคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้าทยันั้ง Full AM และ DSBSC แลข้วอยากทราบวส่าแบนดร์ววิทของคลสสื่นทยันั้ง
สองนสีนั้มสีคส่ามากหรสอนข้อยกวส่าแบนดร์ววิทของขข้อมมูลขส่าวสารเทส่าใด ?
32. วงจรสรข้างคลสสื่น DSBSC อยส่างงส่ายคสอวงจรอะไรบข้าง ?

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-31

33. เราสามารถนจาวงจร Full AM มาสรข้างเปป็นวงจร Balanced modulator ไดข้อยส่างไร ?
34. อธวิบายการทจางานของวงจร Ring modulator
35. การแยกสยัญญาณคลสสื่น DSBSC ตข้องใชข้วงจรพวิเศษกวส่าการแยกสยัญญาณคลสสื่น Full AM เรสียกววิธสีการพวิเศษนสีนั้วส่าอะไร
?
36. การแยกสยัญญาณคลสสื่น DSBSC ตข้องใชข้วงจรพวิเศษกวส่าการแยกสยัญญาณคลสสื่น Full AM อยากทราบวส่าวงจรทสีสื่วส่านสีนั้มสี
ความพวิเศษอยส่างไร ?
37. หากเฟสของออสซวิเลเตอรร์ฝฟัฝั่งรยับไมส่ตรงกยับเฟสของคลสสื่นพาหร์ จะมสีผลใดเกวิดขนนั้นกยับคลสสื่นสยัญญาณทสีสื่กมูข้คสนกลยับมา ?
38. หากเฟสของออสซวิเลเตอรร์ฝฟัฝั่งรยับไมส่ตรงกยับเฟสของคลสสื่นพาหร์ และยยังมสีการเปลสีสื่ยนเฟสอยส่างตส่อเนสสื่องจะมสีผลใดเกวิดขนนั้น
กยับคลสสื่นทสีสื่กมูข้คสนกลยับมา ?
39. Quadrature Amplitude Modulation (QAM) มสีลยักษณะอยส่างไร ?
40. เขสียนสมการการกลจนั้าสยัญญาณของ QAM
41. เหตจุใด QAM ถนงสามารถสส่งคลสสื่นจาก 2 แหลส่งไปบนคลสสื่นพาหร์เดสียวกยันไดข้ ?
42. อธวิบายวส่าการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ มสีลยักษณะอยส่างไร ?
43. ใหข้นยักศนกษาวาดรมูปคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้าแบบ FM ?
44. คลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้าแบบ FM และ AM ตส่างกยันอยส่างไร ?
45. ขข้อดสีทสีสื่ FM มสีเหนสอกวส่า AM คสออะไร ?
46. ใหข้เขสียนสมการทยัสื่วไปของการกลจนั้าสยัญญาณคลสสื่น FM
47. ใหข้เขสียนสมการของดยัชนสีการกลจนั้าสยัญญาณคลสสื่น FM ()
48. ดยัชนสีตยัวใดเปป็นตยัวบส่งชสีนั้ถนงชนวิดของคลสสื่น FM วส่าเปป็น NBFM หรสอ WBFM ?
49. NBFM ตส่างจาก WBFM อยส่างไร ?
50. คส่าดยัชนสีการกลจนั้าสยัญญาณมสีคส่าเทส่าใดจนงจะเรสียกวส่าเปป็นการกลจนั้าสยัญญาณแบบ NBFM ?
51. แถบสเปป็กตรยัมของ NBFM และ AM เหมสอนหรสอตส่างกยันอยส่างไร ?
52. คส่าดยัชนสีการกลจนั้าสยัญญาณมสีคส่าเทส่าใดจนงจะเรสียกวส่าการกลจนั้าสยัญญาณแบบ WBFM ?
53. เมสสื่อทจาการจยัดรมูปอนจุกรมฟมูเรสียรร์ของรมูปคลสสื่น WBFM ปรากฎวส่าสามารถเทสียบใกลข้เคสียงไดข้กยับสมการคณวิตศาสตรร์
มาตรฐานหนนสื่ง ชสสื่อวส่าอะไร ?
54. คส่าสเปป็กตรยัม WBFM จะมสีการเปลสีสื่ยนแปลงเมสสื่อพารามวิเตอรร์ทสีสื่สจาคยัญมสีการเปลสีสื่ยนแปลง อยากทราบวส่าพารามวิเตอรร์
ทสีสื่สจาคยัญของ WBFM ทยันั้งสองมสีอะไรบข้าง ?
55. สจาหรยับสยัญญาณ WBFM จจานวนแถบความถสีสื่สเปป็กตรยัมจะเปป็นเชส่นไรเมสสื่อทจาการเพวิสื่มคส่า  ใหข้มากขนนั้น ?
56. สจาหรยับสยัญญาณ WBFM จจานวนแถบความถสีสื่สเปป็กตรยัมจะเปป็นเชส่นไรเมสสื่อทจาการลดคส่า  ใหข้นข้อยลง ?
57. สจาหรยับสยัญญาณ WBFM หากใหข้คส่า f คงทสีสื่ และทจาการเพวิสื่มคส่า  ใหข้มากขนนั้น รมูปสเปป็กตรยัมทสีสื่เกวิดขนนั้นจะเปป็นเชส่นไร ?
58. แบนดร์ววิทของคลสสื่น FM จะแปรผยันตามตยัวแปรสองตยัวคสออะไรบข้าง ?
59. หากคส่า  มสีคส่าสมูง แบนดร์ววิทของ FM จะขนนั้นอยมูส่กยับตยัวแปรใด ?
60. หากคส่า  มสีคส่านข้อย แบนดร์ววิทของ FM จะขนนั้นอยมูส่กยับตยัวแปรใด ?
61. กฎทสีสื่ใชข้ในการหาคส่าแบนดร์ววิทของคลสสื่น FM มสีชสสื่อวส่าอะไร ?
62. กฎทสีสื่ใชข้ในการหาคส่าแบนดร์ววิทของคลสสื่น FM สามารถเขสียนเปป็นสมการไดข้วส่าอยส่างไร ?
63. การหาคส่าแบนดร์ววิทของ FM ทสีสื่เรสียกวส่า ววิธหสี าแบบ 1% แบนดร์ววิท หมายถนงอยส่างไร ?
64. โดยปกตวิคส่าทสีสื่ไดข้จากววิธสีการหาแบบ 1%แบนดร์ววิทจะมากกวส่าหรสอนข้อยกวส่าคส่าทสีสื่ไดข้จากกฎของคารร์สยัน?
65. การสรข้างคลสสื่น FM สามารถทจาไดข้สองววิธสี คสออะไรบข้าง ?
4-32 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
66. การสรข้างคลสสื่น FM โดยตรงทจาไดข้อยส่างไร ?
67. ใหข้ยกตยัวอยส่างวงจรออสซวิเลเตอรร์มาสองชนวิด
68. การสรข้างคลสสื่น FM โดยทางอข้อมทจาไดข้อยส่างไร ?
69. การสรข้างคลสสื่น FM โดยทางอข้อม เรสียกอสีกชสสื่อวส่าววิธสีอะไร ?
70. สจาหรยับวงจรออสซวิเลเตอรร์ อจุปกรณร์ตยัวใดเปป็นตยัวทสีสื่ทจาใหข้เกวิดการเปลสีสื่ยนแปลงความถสีสื่ ?
71. อธวิบายหลยักการของวงจรกมูข้คสนการกลจนั้าสยัญญาณคลสสื่น FM ทสีสื่ใชข้อจุปกรณร์เปลสีสื่ยนคลสสื่น FM ใหข้เปป็น AM ในสเตจแรก
กส่อน
72. การแยกสยัญญาณคลสสื่น FM จะใชข้อจุปกรณร์ตยัวใดเปป็นหลยักในการเปลสีสื่ยน FM เปป็น AM ?
73. อธวิบายหลยักการของอจุปกรณร์ในการเปลสีสื่ยนสยัญญาณ FM เปป็น AM ?
74. อธวิบายหารทจางานของวงจร FM demodulator ทสีสื่ใชข้วงจรดสีเทคการผส่านศมูนยร์ (zero-crossing detector)
75. อธวิบายถนงการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงเฟสวส่ามสีลยักษณะอยส่างไร ?
76. ความสยัมพยันธร์ของ FM และ PM มสีลยักษณะเชส่นไร ?

บททสีสื่ 4 เทคนวิคการกลจนั้าสยัญญาณ (Analog Modulation techniques) 4-33

 แบบฝฝึกหสัดทร้ายบท

1. สยัญญาณจากวงจร full AM สยัญญาณหนนสื่งถมูกสรข้างขนนั้นมาจากสยัญญาณขส่าวสาร vm(t) = 3 cos(2 x 103)t volts และ

คลสสื่นพาหร์ vc(t) = 10 cos(2 x 106)t volts ใหข้คจานวณหา modulation index, bandwidth และ side band
frequencies
2. ใหข้อธวิบายการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงขนาดทยันั้งสองชนวิดคสอ full AM และ DSBSC รวมถนงววิธสีการสรข้างสยัญญาณ และความ
แตกตส่างของทยันั้งสองววิธสีนสีนั้
3. หากสยัญญาณขส่าวสาร และคลสสื่นพาหร์มสีคส่าดยังนสีนั้
m (t) = 2cos(2 π t) volts
c( t) = 5cos(100 π t ) volts
ใหข้วาดรมูปคลสสื่นทสีสื่ถมูกกลจนั้าแบบ AM ทสีสื่เปอรร์เซนตร์การกลจนั้าสยัญญาณเทส่ากยับ 75 %
4. สมมตวิวส่าอจุปกรณร์ชนวิด non-linear ตยัวหนนสื่งมสีคจุณสมบยัตวิใหข้คส่ากระแสเอาทร์พจุท io จากคส่าแรงดยันอวินพจุท vi ดยังสมการ
3
i0 = a 1 vi +a 3 v i
โดย a1 และ a3 เปป็นคส่าคงทสีสื่ ใหข้อธวิบายวส่าอจุปกรณร์ชวินั้นนสีนั้สามารถนจาไปใชข้ในการสรข้างแอมปลวิจมูดมอดมูเลเตอรร์ ไดข้อยส่างไร ?
5. ใหข้แสดงใหข้เหล็นวส่าวงจรกมูข้คสนการกลจนั้าสยัญญาณ DSBSC แบบโคฮสีแรนทร์ดสีเทกชยัสื่น สามารถกมูข้คสนการกลจนั้าสยัญญาณคลสสื่น
ชนวิด full-AM ไดข้
6. ใหข้อธวิบายหลยักการของการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ทยันั้งชนวิด NBFM และ WBFM พรข้อมทยันั้งเปรสียบเทสียบ
7. ใหข้นยักศนกษาอธวิบายหลยักการของการสรข้างคลสสื่นโดยตรง (direct FM) และการสรข้างคลสสื่นโดยทางอข้อม (indirect FM)
8. ใหข้นยักศนกษาอธวิบายวส่าอะไรคสอ มอดมูเลชยัสื่นอวินเดล็กซร์ของการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่ (FM modulation index) และมสี
ผลอยส่างไรในการกลจนั้าสยัญญาณเชวิงความถสีสื่
9. ใหข้อธวิบายหลยักการของการแยกสยัญญาณคลสสื่นสยัญญาณ FM โดยใชข้ ดวิสครวิมวิเนเตอรร์ (Discriminator)
10. ในระบบกระจายเสสียง FM หากใชข้ f = 75 kHz และ fm = 15 kHz ใหข้นยักศนกษาหาคส่าแบนดร์ววิทของคลสสื่น FM โดย
ววิธสีของคารร์สยัน และโดยววิธสี 1% แบนดร์ววิท มาเปรสียบเทสียบกยัน ซนสื่งสามารถใชข้สมการและตารางฟฟังกร์ชยัสื่นเบสเซล มาชส่วย
ในการคจานวณไดข้
11. ใหข้อธวิบายความแตกตส่างของ FM และ PM
12. หากตข้องการสส่งขข้อมมูลเสสียงพมูดทสีสื่มสีความถสีสื่สมูงสจุดไมส่เกวิน 4 kHz จจานวน 3 ขข้อมมูลพรข้อมกยันบนคลสสื่นพาหร์ในชส่วง 88 –
90 MHz ดข้วยการมอดมูเลตชนวิด FM ใหข้นยักศนกษาอธวิบายววิธสีการเพสสื่อใหข้ไดข้ผลลยัพธร์ดยังกลส่าว
13. แสดงการคจานวณหาคส่าดยัชนสีการมอดมูเลตหากคส่า f1 = 600 kHz, f2 = 520 kHz และสส่งผส่านเสสียงพมูดทสีสื่มสีความถสีสื่สมูงสจุด
ไมส่เกวิน 4 kHz
14. หากตข้องการสส่งขข้อมมูลเสสียงพมูดทสีสื่มสีความถสีสื่สมูงสจุดไมส่เกวิน 4 kHz ดข้วยการมอดมูเลตชนวิด FM ทสีสื่มสีดยัชนสีการมอดมูเลต ()
เทส่ากยับ 3 จะมสีความตข้องการใชข้แบนดร์ววิทมากกวส่าการมอดมูเลตชนวิด AM เทส่าใด ? ใหข้แสดงการคจา นวณเพสสื่อเปรสียบ
เทสียบ

4-34 หลยักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 บทททที่ 5

การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด
BASEBAND SIGNAL FORMATTING
ในบทนนนี้จะกลล่าวถถึงการจจัดรรูปแบบขข้อมรูลเบสแบนดด์ใหข้เหมาะสมสสา หรจับการสล่ง ผล่านขข้อมรูลขล่าวสารอยล่างมน
ประสสิทธสิภาพ กระบวนการจจัดรรูปแบบขข้อมรูลเบสแบนดด์แบบดสิจสิทจัลตข้องพสิจารณาประเภทของขข้อมรูลทนที่จะทสาการสล่ง หาก
เปป็นขข้อมรูลตจัวอจักษรหรรือขข้อมรูลดสิจสิทจัลจะสามารถเขข้ารหจัสเพรืที่อสล่งผล่านขข้อมรูลดข้วยการสรืที่อสารดสิจสิทจัลไดข้ทจันทน แตล่หากขข้อมรูลทนที่
ตข้องการสล่งเปป็นขข้อมรูลแอนะลล็อกจะตข้องทสาการแปลงขข้อมรูลแอนะลล็อกเปป็นขข้อมรูลดสิจสิทจัลในขจันี้นตอนแรกกล่อน จากนจันี้นจถึง
ทสาการเขข้ารหจัสขข้อมรูล (source coding) การเขข้ารหจัสชล่องทางการสรืที่อสาร (channel coding) การเขข้ารหจัสสายสจัญญาณ
(line coding) (สภาวสิศวกร, 2549) และ (Bhattacharya, 2006) ดจังแสดงในภาพทนที่ 5.1
แหลล่งกสาเนสิดสจัญญาณชนสิดตล่างๆ

สจัญญาณดสิจสิทจัล วงจร วงจร

สล่วนการเตรนยมรรูปแบบสจัญญาณ เขข้ารหจัส เขข้ารหจัส
วงจร ชล่องทาง สายสจัญญาณ
สจัญญาณตจัวอจักษร เขข้ารหจัส
วงจร วงจร ขข้อมรูล
สจัญญาณแอนะลล็อก วงจรสลล่ม
ควอนไทซด์ เขข้ารหจัส ชล่องทาง
การสรืที่อสาร

ภาพทนที่ 5.1: บลล็อกไดอะแกรมการจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์

5.1 การจจัดรรูปแบบขข้อมรูลตจัวอจักษร (Formatting Text)

ขข้อมรูลตจัวอจักษรประกอบดข้วยกลลล่มของตจัวอจักษรและตจัวเลข การสล่งขข้อมรูลดจังกลล่าวไมล่ตข้องทสาการแปลงจากขข้อมรูล
แอนะลล็อกเปป็นดสิจสิทจัล หรรือทสาการแซมปลสินี้ง สามารถทสาการเขข้ารหจัสตจัวอจักษรไดข้โดยตรง โดยทนที่ตข้องทสาการเลรือกจสานวนบสิต
ขข้อมรูลสสาหรจับการเขข้ารหจัสใหข้เพนยงพอตล่อจสานวนสมาชสิกของกลลล่มตจัวอจักษรเชล่น หากตข้องการเขข้ารหจัสพยจัญชนะไทยจสานวน
44 ตจัว จสาเปป็นตข้องใชข้การเขข้ารหจัสตจัวอจักษร 6 บสิต เปป็นตข้น การเขข้ารหจัสตจัวอจักษรมนมาตรฐานการเขข้ารหจัสทนที่นสิยมใชข้กจันหลาย
รรูปแบบเชล่น ASCII, EBDDIC, Baudot หรรือ Hollerith ตจัวอยล่างมาตรฐานการเขข้ารหจัส ASCII แสดงในบททนที่ 1 โดยเมรืที่อ
จจัดรรูปแบบขข้อมรูลตจัวอจักษรดข้วยการเขข้ารหจัสแลข้ว จถึงดสาเนสินการในสล่วนการเขข้ารหจัสขข้อมรูล เขข้ารหจัสชล่องทางการสรืที่อสารใน
ลสาดจับถจัดไป

5.2 การแปลงขข้อมรูลแอนะลล็อกเปป็นขข้อมรูลดดิจดิทจัล (Analog to digital conversion)

การแปลงสจัญญาณแอนะลล็อกใหข้อยรูล่ในรรูปของขข้อมรูลดสิจสิทจัล สามารถทสาไดข้โดยการเปลนที่ยนใหข้อยรูล่ในรรูปสจัญญาณ
พจัลสด์ดสิจสิทจัลเบสแบนดด์ ดข้วยกระบวนการดจังตล่อไปนนนี้ 1) การสลล่มสจัญญาณ (sampling) 2) การควอนไทซด์ (quantization)
บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-1
และ 3) การกลสนี้ารหจัสพจัลสด์ (pulse code modulation) ซถึที่งกระบวนการทนที่กลล่าวนนนี้มนการกลสนี้าพจัลสด์อยรูล่สองชนสิดครือ แอนะ
ลล็อกพจัลสด์มอดรูเลชจัที่น (analog pulse modulation) ใชข้ในกระบวนการสลล่มสจัญญาณ มนการใชข้พจัลสด์ในลจักษณะคลข้ายคลรืที่น
พาหด์ในรรูปสจัญญาณพจัลสด์เทรน (pulse train) ซถึที่งจะมนการเปลนที่ยนแปลงลจักษณะของสจัญญาณตามขนาดของสจัญญาณ
ขล่าวสารเชล่น เปลนที่ยนแปลงขนาด ตสาแหนล่ง หรรือความกวข้างของพจัลสด์ เปป็นตข้น อนกชนสิดหนถึที่งครือดสิจสิทจัลพจัลสด์มอดรูเลชจัที่น
(digital pulse modulation) ใชข้ในการเขข้ารหจัสพจัลสด์โดยจะแปลงขนาดสจัญญาณขข้อมรูลขล่าวสารเปป็นรหจัสพจัลสด์ (code
pulse) รายละเอนยดของการแปลงขข้อมรูลแอนะลล็อกเปป็นขข้อมรูลดสิจสิทจัลในแตล่ละขจันี้นตอนไดข้กลล่าวถถึงในลสาดจับถจัดไป

5.2.1 กระบวนการสสสุ่มสจัญญาณ (Sampling Process)

การสลล่มตจัวอยล่างเปป็นกระบวนการลดขข้อมรูลแอนะลล็อกทนที่แสดงในแกนเวลาใหข้มนจสานวนนข้อยลง โดยเปลนที่ยนใหข้อยรูล่
ในรรูปของคล่าสจัญญาณทนที่ถรูกสลล่มจากสจัญญาณตข้นฉบจับในระยะหล่างเวลาเทล่าๆกจัน ซถึที่งสจัญญาณสลล่มทนที่ไดข้นนนี้จะสามารถแสดงแทน
สจัญญาณตข้นฉบจับไดข้ หากมนอจัตราในการสลล่มทนที่เหมาะสมและมนมากเพนยงพอ (Haykin, 2001) กสาหนดใหข้สจัญญาณแอนะ
ลล็อกตข้นฉบจับ v(t) แสดงในภาพทนที่ 5.2 ทสาการสลล่มทลกๆชล่วงเวลา Ts s. ดข้วยอนลกรมของสจัญญาณอสิมพจัลสด์หนถึที่งหนล่วย (unit
impulse : (t)) นจันที่ ครืออจัตราความถนที่การสลล่ม (sampling rate) fs = 1/Ts Hz เราจะไดข้สจัญญาณทนที่มาจากการสลล่มครือ vs(t)
ซถึที่งแสดงไดข้ดจังสมการ (5.1) และดจังภาพทนที่ 5.2

v(t)

(t)

vs(t)

ภาพทนที่ 5.2: แสดงการสลล่มตจัวอยล่าง

5-2 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ∞
v s (t )= ∑ v (nT s )⋅δ (t −nT s ) (5.1)
n=−∞

โดย  (t – nTs) ครือเดลตข้าฟฟังกด์ชจัที่นทนที่ตสาแหนล่ง t = nTs

n ครือคล่าจสานวนเตล็มใดๆ

สเปกตรจัมของสจัญญาณ vs(t) ทนที่แสดงดจัง (5.1) สามารถเขนยนไดข้ดจังนนนี้

V s ( f ) = V ( f )∗V δ ( f )
= V ( f )∗
1 ∞
[
∑ δ ( f −nf s )
T s −∞ ]
โดยการคอนโวลรูชจัที่นกจับฟฟังกด์ชจัที่นเดลตข้ามนคล่าดจังสมการ V ( f )∗δ( f − nf s ) = V ( f −nf s )
ดจังนจันี้น
1 ∞
V s( f ) =
T −∞
∑ V ( f −nf s )
s

สสาหรจับทางปฏสิบจัตสิ เราจะใชข้พจัลสด์รรูปสนที่เหลนที่ยมทนที่มนขนาดความกวข้างพจัลสด์ t แทนทนที่ เดลตข้าฟฟังกด์ชจัที่น และมนขนาด

แอมปลสิจรูดเทล่ากจับ v(nTs) / t นจัที่นครือหากเราใหข้ t นข้อยๆ เราจะไดข้พจัลสด์ทนที่ดนกวล่า
จากตารางแปลงฟรูเรนยรด์
− j2 π ft 0
δ (t−t 0)⇔ e

สเปกตรจัมของสจัญญาณ vs(t) ในสมการ (5.1) จะไดข้

∞
V s ( f )= ∑ v (nT s )e
− j2 πnfT 0

n=−∞
(5.2)

เรากสาหนดใหข้สจัญญาณแอนะลล็อกอสินพลท v(t) มนคล่าความถนที่ไมล่เกสิน fm Hz ดจังภาพทนที่ 5.3 ดจังนจันี้นหากเราเลรือกชล่วง

เวลาการสลล่ม Ts ≤ 1/2 fm หรรืออจัตราการสลล่ม fs ≥ 2 fm เราจะไดข้สจัญญาณการสลล่มดจัง ภาพทนที่ 5.4(ก) แตล่หากเราใชข้อจัตราการ
สลล่มทนที่นข้อยเกสินไปจะทสาใหข้เกสิดอะไลซสิที่ง (aliasing) ดจังแสดงในภาพทนที่ 5.4 (ข) และจะไมล่สามารถสรข้างสจัญญาณกลจับครืนมา
ไดข้เหมรือนกจับสจัญญาณตข้นฉบจับ ดจังนจันี้นจถึงสรลปไดข้วล่าความถนที่ในการสลล่มจะตข้องมากกวล่าสองเทล่าของแบนดด์วสิทของสจัญญาณ
อสิ นพล ท fs ≥ 2 fm Hz เพรืที่อ ใหข้ สามารถสรข้ างสจั ญ ญาณกลจั บ ครื น มาไดข้ อจั ตราการสลล่ม นนนี้เราเรนย กวล่ า อจั ต ราการสลล่ ม ไนควสิ ส ตด์
(Nyquist rate) สสาหรจับในทางปฏสิบจัตสิแลข้วนจันี้น สจัญญาณแอนะลล็อกอสินพลทอาจไมล่ไดข้มนลจักษณะจสากจัดแถบความถนที่ (band
limited) นจัที่นหมายถถึงอาจมนสจัญญาณในสล่วนความถนที่สรูงๆปะปนอยรูล่ดข้วย ซถึที่งสล่วนนนนี้เองกล็อาจทสาใหข้เกสิดอะไลซสิที่งขถึนี้นไดข้ ดจังนจันี้น
เราอาจตข้องใชข้ฟฟิลเตอรด์ชนสิดใหข้ความถนที่ตสที่า ผล่าน (low-pass filter) หรรือเรนยกอนกอยล่างวล่าแอนตนนี้อะไลซสิที่งฟฟิลเตอรด์ (anti-
alising filter) เพรืที่อลดทอนสจัญญาณความถนที่สรูงทนที่ไมล่ตข้องการออกไป และอาจเพสิที่มอจัตราสลล่มใหข้มนความถนที่เพสิที่มมากขถึนี้นกวล่า 2
fm Hz หรรือมากกวล่าอจัตราสลล่มไนควสิสตด์เลล็กนข้อย

บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-3

 v(t)

(ก)
V(f)

f
-fB fB

(ข)
ภาพทนที่ 5.3: แสดงรรูปคลรืที่นและสเปป็กตรจัมของสจัญญาณ

5.2.2 การกลลลาพจัลสดแอมปลดิจรูด (Pulse Amplitude Modulation)

การกลสนี้าพจัลสด์แอมปลสิจรูด (Pulse Amplitude Modulation, PAM) เปป็นกระบวนการในการแปลงสจัญญาณแอ
นะลล็อกใหข้เปป็นสจัญญาณทนที่มนลจักษณะเปป็นพจัลสด์ (Hwei, 1993) และ (Prokis, 1995) โดยทนที่ขนาดแอมปลสิจรูดของพจัลสด์จะ
เปป็นตจัวบอกลจักษณะของสจัญญาณแอนะลล็อกทนที่ถรูกแปลง สามารถกลล่าวอนกนจัยหนถึที่งวล่าการกลสนี้าพจัลสด์แอมปลสิจรูด ครือขจันี้นตอน
ในการแปลงสจัญญาณแอนะลล็อกเปป็นสจัญญาณดสิจสิทจัลในสล่วนการสลล่มสจัญญาณ ซถึที่งนสิยมใชข้ในทางปฏสิบจัตสิ สล่วนการแปลง
สจัญญาณจากดสิจสิทจัลกลจับไปเปป็นแอนะลล็อกนจันี้น สามารถแปลงกลจับไปไดข้โดยใชข้คล่าสลล่มตจัวอยล่างสจัญญาณ (Sample values)
ทนที่ไดข้และซสินี้งคด์ออโทโกนอลฟฟังกด์ชจัที่น (Sinc Orthogonal function: (sin x)/x)
วจัตถลประสงคด์ของการกลสนี้าพจัลสด์แอมปลสิจรูดนจันี้นครือการสรข้างสจัญญาณพจัลสด์ทนที่สามารถแสดงแทนสจัญญาณแอนะ
ลล็อกไดข้ โดยทนที่จะตข้องสามารถแปลงไปและสรข้างกลจับครืนไดข้โดยยจังคงสภาพขข้อมรูลแอนะลล็อกเดสิมไดข้ ขข้อดข้อยจากการทนที่เรา
ใชข้สจัญญาณทนที่มนลจักษณะเปป็นพจัลสด์นจันี้นทสาใหข้แบนดด์วสิท (Bandwidth) ของสจัญญาณ PAM มนคล่ามากกวล่าสจัญญาณแอนะลล็อก
เดสิมมาก แตล่อยล่างไรกล็ตามในทางปฏสิบจัตสิสจัญญาณพจัลสด์นจันี้นเหมาะสมสสา หรจับระบบดสิจสิทจัลมากกวล่า และจากทฤษฎนสลล่ม
ตจัวอยล่าง (Sampling Theorem) เพรืที่อใหข้สจัญญาณพจัลสด์ทนที่สรข้างขถึนี้นมนขข้อมรูลขล่ าวสารของสจัญ ญาณแอนะลล็อกครบถข้ว น
จสาเปป็นจะตข้องมนความถนที่ในการสลล่มตจัวอยล่างมากกวล่าหรรือเทล่ากจับสองเทล่าของสจัญญาณแอนะลล็อก (fs ≥ 2B; B ครือ ความถนที่
สรูงสลดของสจัญญาณแอนะลล็อก) ตามทฤษฎนสลล่มตจัวอยล่างของไนควสิสตด์ (Nyquist's sampling theorem) นจัที่นครืออจัตราการ
สลล่มตจัวอยล่างหรรือพจัลสด์เรต (Pulse rate: fs) ของ PAM ตข้องมนคล่าอยล่างนข้อยเทล่ากจับไนควสิสตด์เรต (Nyquist rate)
การกลสนี้าพจัลสด์แอมปลสิจรูดสามารถทสาไดข้ 2 วสิธน ครือ เนเจอรจัลแซมปลสินี้ง (Natural sampling) และ อสินสแตนเท
เนนยสแซมปลสินี้ง (Instantaneous sampling) ความแตกตล่างของการสลล่มตจัวอยล่างทจันี้งสองนจันี้นสจังเกตลไดข้โดยงล่ายทนที่ดข้านบน
ของรรูปคลรืที่นพจัลสด์ในโดเมนเวลา สสาหรจับอสินสแตนเทเนนยสแซมปลสินี้งดข้านบนของรรูปคลรืที่นจะเรนยบเสมอกจัน สล่วนเนเจอรจัล
5-4 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
แซมปลสินี้งนจันี้นจะไมล่เสมอกจัน โดยมนลจักษณะแปรเปลนที่ยนตามคล่าอสินพลตจากสจัญญาณแอนะลล็อก ดจังแสดงในภาพทนที่ 5.6 และ
ภาพทนที่ 5.7 อสินสแตนเทเนนยสแซมปลสินี้งจะเหมาะสสาหรจับการนสาไปแปลงตล่อเปป็นสจัญญาณชนสิดพจัลสด์โคข้ดมอดรูเลชจัที่น (Pulse
Code Modulation : PCM) แตล่วล่าหากมองในดข้านความยากงล่ายในการสรข้างสจัญญาณ เนเจอรจัลแซมปลสินี้งจะสรข้างขถึนี้นงล่าย
กวล่า

v(t)

V(f)
-fs/2 fs/2

-2fs -fs -fB fB fs 2fs

(ก)
v(t)

V(f)
-fs/2 fs/2

f
-2fs -fs -fB fB fs 2fs

(ข)
ภาพทนที่ 5.4: แสดงการสลล่มตจัวอยล่างและสเปป็กตรจัมของภาพทนที่ 5.3 (ก) fs > 2fm , (ข) fs < 2 fm

5.2.2.1 เนเจอรจัลแซมปลสินี้ง (Natural Sampling)

บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-5
 กสาหนดใหข้ v(t) ครือสจัญญาณแอนะลล็อกทนที่มนแบนดด์วสิทไมล่เกสิน B Hz ความถนที่สรูงสลด fm Hz และสจัญญาณ PAM ทนที่ไดข้
จากเนเจอรจัลแซมปลสินี้งครือ
v s ( t)=v (t)⋅s (t) (5.3)
∞
s(t )= ∑ Π ( t−nTs
τ ) (5.4)
n=−∞

โดย s(t) ครือรรูปคลรืที่นสจัญญาณสวสิตชสิที่งสนที่เหลนที่ยม ซถึที่งมนคล่า fs = 1/Ts  2 fm

สเปป็กตรจัมของ สจัญญาณเนเจอรจัลแซมเปฟิปิ้ล PAM ครือ
∞
sin π nd
V s ( f ) = F [v s (t )] = d ∑ π nd
V ( f −nf s) (5.5)
n=−∞

โดย fs=1/Ts, s=2fs, คล่ารายคาบ (duty cycle) ของ s(t) ครือ d = t/Ts, V(f) = F [v(t)] ครือสเปป็กตรจัม
ของรรูปคลรืที่นสจัญญาณแอนะลล็อก (original unsampled waveform)

สจัญญาณเนเจอรจัลแซมปลสินี้ง PAM สามารถสรข้างขถึนี้นไดข้งล่ายโดยการใชข้แอนะลล็อกสวสิทชด์ในการสลล่มสจัญญาณขข้อมรูล

ตามจจังหวะสจัญญาณนาฬสิกา (clock) ทนที่กสาหนด ในภาพทนที่ 5.5 แสดงถถึงวงจรการสรข้างสจัญญาณเนเจอรจัลแซมปลสินี้ง PAM
โดยสจัญญาณทนที่ไดข้จากวงจรนนนี้แสดงในภาพทนที่ 5.6
ทางดข้านภาครจับสจัญญาณสามารถแปลงสจัญญาณ PAM กลจับเปป็นสจัญญาณแอนะลล็อกไดข้งล่ายโดยใชข้เพนยงฟฟิลเตอรด์
กรองความถนที่ตสที่า (low-pass filter)เทล่านจันี้น คล่าความถนที่คจัตออฟของฟฟิลเตอรด์อยรูล่ทนที่ fm < fcutoff < fs - fm ในทางทฤษฎนนจันี้นรรูป
สจัญญาณทนที่ไดข้กลจับมาจากการผล่านฟฟิลเตอรด์กรองความถนที่ตสที่าจะมนลจักษณะเหมรือนกจันกจับรรูปสจัญญาณอสินพลทแอนะลล็อก อาจ
มนเพนยงคล่าแอมปลสิจรูด (d) ทนที่แตกตล่างบข้าง สเปกตรจัมของสจัญญาณแอนะลล็อกอสินพลทจะไมล่ซข้อนทจับกจันหากคล่าสลล่มตจัวอยล่าง fs
≥ 2 fm แตล่หาก fs < 2 fm จะเกสิดการซข้อนทจับกจันของสเปกตรจัมในชล่วงฮารด์โมนสิกตล่างๆ หรรือเกสิดอะไลซสิที่งนจัที่นเอง และจะมน
ผลตล่อการแปลงสจัญญาณกลจับทสาใหข้ไมล่สามารถสรข้างสจัญญาณเดสิมกลจับครืนมาไดข้ เราสามารถลดการเกสิดอะไลซสิที่งนนนี้ไดข้โดย
การกรองเอาเฉพาะสจัญญาณในชล่วงแบนดด์วสิททนที่ตข้องการกล่อนปป้อนเขข้าสรูล่ PAM

ไอซนอนาลล็อกสวสิตชด์

v(t) vs(t) = v(t)·s(t)

s(t)
clock

ภาพทนที่ 5.5: แสดงวงจรการสรข้างสจัญญาณเนเจอรจัลแซมปลสินี้ง PAM

5-6 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 t

ภาพทนที่ 5.6: แสดงสจัญญาณ PAM ชนสิดเนเจอรจัลแซมปลสินี้ง

5.2.2.2 อสินสแตนเทเนนยสแซมปลสินี้ง (Instantaneous Sampling)

สจัญญาณทนที่ไดข้จากอสินสแตนเทเนนยสแซมปลสินี้งจะมนดข้านบนของรรูปคลรืที่นพจัลสด์เรนยบดจังแสดงในภาพทนที่ 5.7 ถข้า v(t)
ครือสจัญญาณแอนะลล็อกมนคล่าแถบความถนที่ (band limited) B Hz ความถนที่สรูงสลด fm Hz สจัญญาณอสินสแตนเทเนนยสแซมเปฟิปิ้ล
PAM สามารถแทนไดข้โดย
∞
v s ( t)= ∑ v( nT s )⋅h( t−nT s ) (5.6)
n=−∞

โดย h(t) แสดงลจักษณะของสจัญญาณพจัลสด์สลล่ม (Sampling-pulse shape) โดยคล่าคลรืที่นพจัลสด์ทนที่ดข้านบนเรนยบ

สามารถแสดงไดข้โดย
t
( ) {
h (t) = Π τ = 1, ∣t∣< τ/2
0, ∣t∣> τ/2 } (5.7)
โดย  ≤ Ts = 1/fs และ fs ≥ 2 fm

คล่าสเปกตรจัมของสจัญญาณ PAM ทนที่มนดข้านบนเรนยบ ครือ

บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-7

 ∞
1
v s ( f )= H ( f ) ∑ V ( f − nf s ) (5.8)
Ts n=−∞

เมรืที่อ

H ( f ) = F [h( t )] = τ ( sinπ πτ τf f ) (5.9)

สจัญญาณอสินสแตนเทเนนยสแซมปลสินี้ง PAM นจันี้น คล่า v(t) แซมเปฟิปิ้ลทนที่ t = nTs โดยคล่า v(nTs) แสดงถถึงขนาด
แอมปลสิจรูดของรรูปคลรืที่นพจัลสด์ทนที่แสดงในภาพทนที่ 5.7(c) วงจรอสิเลล็กทรอนสิกสด์ทนที่นสามาใชข้ในการสรข้างสจัญญาณ PAM ชนสิดนนนี้ครือ
วงจร แซมเปฟิปิ้ลแอนโฮลดด์ (sample-and-hold circuit)

ภาพทนที่ 5.7: แสดงสจัญญาณ PAM ชนสิดอสินสแตนเทเนนยสแซมปลสินี้ง

5-8 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 การแปลงสจัญญาณ PAM ชนสิดนนนี้กลจับเปป็นสจัญญาณเดสิม สามารถใชข้วงจรกรองความถนที่ตสที่า (low-pass filter) ไดข้
แตล่วล่าสจัญญาณทนที่แปลงกลจับจะไมล่สมบรูรณด์เนรืที่องจากการสรูญเสนยสจัญญาณในความถนที่สรูงบางสล่วนอจันมนสาเหตลจากรรูปพจัลสด์
สจัญญาณ PAM ทนที่มนลจักษณะดข้านบนเรนยบนจัที่นเอง (เมรืที่อแปลงสจัญญาณสนที่เหลนที่ยมจากโดเมนเวลาไปยจังโดเมนความถนที่ จะพบ
วล่ามนสเปป็กตรจัมกระจายอยรูล่ทลกๆแถบความถนที่ ) หากคล่าความสรูญเสนยมนผลตล่อระบบมากอาจจะตข้องใชข้อนคจัวไลเซชจัที่นฟฟิลเตอรด์
(equalization filter) ในการเพสิที่มอจัตราการขยายสจัญญาณในบางความถนที่ เชล่นทนที่ความถนที่สรูงบางชล่วง
การสล่งสจัญญาณ PAM ทจันี้งสองชนสิดผล่านชล่องทางการสรืที่อสารนจันี้น ตข้องการแบนดด์วสิท ของชล่องทางการสรืที่อสารสรูง
มาก เนรืที่องจากพจัลสด์สนที่เหลนที่ยมแคบๆของ PAM มนคล่าแถบสเปกตรจัมกวข้างมาก มากกวล่าแถบสเปกตรจัมของสจัญญาณอสินพลท
แอนะลล็อกมาก รวมถถึงการทนตล่อสจัญญาณรบกวนเชล่นนข้อยสด์ (noise) ลดลงกวล่าการสล่งสจัญญาณแอนะลล็อกโดยตรง ดจัง
นจันี้น PAM จถึงไมล่เหมาะสสาหรจับการสล่งสจัญญาณระยะไกล หากตข้องการจะสล่งสจัญญาณในระยะไกล จสาเปป็นจะตข้องมนการ
แปลงสจัญญาณใหข้อยรูล่ในรรูปแบบทนที่เหมาะสมกจับชล่องทางการสล่งนจันี้นๆเสนยกล่อน โดยขจันี้นตอนถจัดไปในการแปลงสจัญญาณ
ดสิจสิทจัลตล่อจาก PAM ครือการแปลงไปอยรูล่ในรรูปการกลสนี้ารหจัสพจัลสด์ (pulse code modulation: PCM)

5.2.3 แอนะลล็อกพจัลสดมอดรูเลชจัที่นชนดิดออนที่ ๆ
นอกจากแอนะลล็อกพจัลสด์มอดรูเลชจัที่นชนสิดพจัลสด์แอมปลสิจรูดมอดรูเลชจัที่นทนที่ใชข้ในกระบวนการสลล่มสจัญญาณแลข้วยจังมนแอ
นะลล็อกพจัลสด์มอดรูเลชจัที่นชนสิดอรืที่น ทนที่มนการเปลนที่ยนแปลงลจักษณะของสจัญญาณพจัลสด์ตามขนาดของสจัญญาณขล่าวสารเชล่น ความ
กวข้างของพจัลสด์ หรรือตสาแหนล่งของพจัลสด์ เปป็นตข้น

5.2.3.1 การกลสนี้าความกวข้างพจัลสด์ (Pulse-width modulation, PWM)

การกลสนี้า ความกวข้างของพจัลสด์นจันี้น ความกวข้างของพจัลสด์สนที่เหลนที่ย มจะเปลนที่ย นแปลงตามขนาดแอมปลสิจรูดของ
สจัญญาณสลล่มจากสจัญญาณขล่าวสาร การมอดรูเลตชนสิดนนนี้รรูข้จจักในอนกชรืที่อหนถึที่งครือ การมอดรูเลตชล่วงเวลาพจัลสด์ (Pulse-duration
modulation, PDM) ลจักษณะของการกลสนี้าความกวข้างของพจัลสด์แสดงในภาพทนที่ 5.8(ค) โดยในภาพทนที่ 5.8(ก) และภาพทนที่
5.8(ข) แสดงคลรืที่นสจัญญาณขล่าวสาร และสจัญญาณสามเหลนที่ยมฟฟันเลรืที่อยตามลสาดจับ

5.2.3.2 การกลสนี้าตสาแหนล่งพจัลสด์ (Pulse-position modulation: PPM)

เนรืที่องจากสจัญญาณการกลสนี้าความกวข้างของพจัลสด์ จะมนความกวข้างของพจัลสด์ตามขนาดของสจัญญาณอสินพลท ดจังนจันี้น
การมอดรูเลชจัที่นลจักษณะนนนี้จะมนการใชข้พลจังงานมากขถึนี้นกวล่าการมอดรูเลตทนที่ใชข้พจัลสด์ความกวข้างปกตสิ ใหข้ตสา แหนล่งของพจัลสด์
เปลนที่ยนแปลงตามสจัญญาณอสินพลท ดจังแสดงในภาพทนที่ 5.8(ง) ซถึที่งพจัลสด์ดจังกลล่าวนนนี้จะมนความกวข้างคงทนที่ซถึที่งสามารถลดการใชข้
พลจังงานลงไดข้

บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-9

 (ก)

(ข)

(ค)

(ง)
ภาพทนที่ 5.8: (ก) สจัญญาณขล่าวสาร (ข) สจัญญาณสามเหลนที่ยมฟฟันเลรืที่อย
(ค) สจัญญาณมอดรูเลตเชสิงความกวข้างของพจัลสด์ และ (ง) สจัญญาณมอดรูเลตเชสิงตสาแหนล่งพจัลสด์

5.3 การควอนไทซด (Quantization)

สจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ถรูกสรข้างขถึนี้นมาโดยกระบวนการสลล่มสจัญญาณ การควอนไทซด์ และการเขข้ารหจัส โดย
ระบบการสล่งสจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ แสดงดจัง ภาพทนที่ 5.9 สล่วนภาพทนที่ 5.10 แสดงถถึงการสรข้างสจัญญาณ มอดรูเลตรหจัส
พจัลสด์เรสิที่มตจันี้งแตล่การสลล่มตจัวอยล่าง การควอนไทซด์ แลข้วนสาคล่าจากการควอนไทซด์ซถึที่งกล็ครือรรูปสจัญญาณมอดรูเลตพจัลสด์แอมปลสิจรูด
นจัที่นเอง ไปเทนยบกจับคล่ารหจัสดสิจสิทจัลเพรืที่อจะไดข้สจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ เมรืที่อเทนยบกจับการทสา การสลล่มสจัญญาณเพรืที่อลด
ปรสิมาณขข้อมรูลแอนะลล็อกทนที่แสดงในแกนเวลาใหข้มนจสา นวนนข้อยลงแลข้ว การทสา ควอนไทซด์จะเปป็นกระบวนการเพรืที่อลด
ปรสิมาณขข้อมรูลแอนะลล็อกทนที่แสดงในแกนขนาดใหข้มนจสานวนนข้อยลงนจัที่นเอง สามารถทสาการควอนไทซด์ขข้อมรูลไดข้สองชนสิดครือ
การควอนไทซด์แบบสมสที่าเสมอ และการควอนไทซด์แบบไมล่สมสที่าเสมอ (Leon, 1997)

5.3.1 การควอนไทซดแบบสมลที่าเสมอ (Linear Quantization)

จากในภาพทนที่ 5.10 จะใชข้การควอนไทซด์ n = 4 บสิต ดจังนจันี้นจสานวนระดจับของการควอนไทซด์ครือ M = 2n = 24 =
16 ระดจั บ คล่ า ความแตกตล่ า งของสจั ญ ญาณมอดรู เ ลตพจั ล สด์ แ อมปลสิ จรู ด ทนที่ ไ ดข้ ม าเมรืที่ อ เทน ย บกจั บ คล่ า อสิ น พล ท แอนะลล็ อ ก ครื อ
ความคลาดเคลรืที่อนทนที่เกสิดจากการทสาควอนไทซด์ หรรือเรนยกอนกอยล่างวล่า ควอนไทซด์นข้อยซด์ (quantizing noise)

5-10 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 การแปลงสจัญญาณแอนะลล็อกเปป็นดสิจสิทจัล
v(t)
วงจรกรอง วงจร วงจรเขข้ารหจัส
วงจร PAM
ความถนที่ตสที่า ควอนไตซด์ PCM

ชล่องทางการสรืที่อสาร
การแปลงสจัญญาณดสิจสิทจัลเปป็นแอนะลล็อก
วงจรกรอง วงจรถอดรหจัส
v'(t) ความถนที่ตสที่า PCM

ภาพทนที่ 5.9: แสดงระบบการสล่งสจัญญาณ PCM

(ก)

(ข)

t
(ค)

ภาพทนที่ 5.10: แสดงการควอนไทซด์แบบสมสที่าเสมอ (ก) สจัญญาณขล่าวสารอสินพลท

(ข) สจัญญาณทนที่ไดข้จากการควอนไทซด์ และ (ค) ควอนไทซด์นข้อยซด์

บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-11

5.3.2 การควอนไทซดชนดิดไมสุ่สมลที่าเสมอ (Non-uniform Quantization)
สจัญญาณแอนะลล็อกโดยทจัที่วไปจะมนขนาดแอมปลสิจรูดสจัญญาณในระดจับตสที่าใกลข้กจับระดจับศรูนยด์เปป็นจสานวนนข้อยกวล่า
สจัญญาณทนที่มนขนาดแอมปลสิจรูดสรูงๆ ขนาดแอมปลสิจรูดสรูงสลดและตสที่าสลดมนความแตกตล่างกจันมาก หากตข้องการควอนไทซด์
แลข้วแปลงกลจับใหข้ไดข้สจัญญาณใกลข้เคนยงกจับสจัญญาณอสินพลทเดสิม จะตข้องเลรือกทสาควอนไทซด์ใหข้ระดจับขจันี้นของการควอนไทซด์มน
ความละเอนยดเพนยงพอ ซถึที่งหากใหข้ระดจับขจันี้นควอนไทซด์ละเอนยด และใชข้การควอนไทซด์แบบระดจับขจันี้นสมสที่าเสมอ กล็จสาเปป็นจะ
ตข้องใชข้จสานวนบสิตในการควอนไทซด์มาก มนผลทสาใหข้จสานวนขข้อมรูลในการสล่งผล่านชล่องทางการสรืที่อสารสรูงขถึนี้นตามไปดข้วย ดจัง
นจันี้นหากตข้องการใหข้มนการใชข้จสานวนบสิตในการควอนไทซด์นข้อยลงและยจังคงไดข้ความละเอนยดของการควอนไทซด์สจัญญาณทนที่มน
ขนาดการเปลนที่ยนแปลงขนาดแอมปลสิจรูดตสที่าๆ การควอนไทซด์แบบไมล่สมสที่าเสมอกล็จสาเปป็นตข้องนสามาใชข้ การควอนไทซด์แบบ
ไมล่สมสที่าเสมอนนนี้สามารถเทนยบเคนยงไดข้กจับการผล่านสจัญญาณแอนะลล็อกไปยจังตจัวบนบอจัด (compressor) และนสาสจัญญาณทนที่ถรูก
บนบอจัดไปผล่านการควอนไทซด์แบบระดจับขจันนี้ สมสที่าเสมอปกตสิ การควอนไทซด์แบบนนนี้จะมนระดจับขจันี้นควอนไทซด์ถนที่ ในชล่วงทนที่ขนาด
แอมปลสิจรูดของสจัญญาณมนคล่ามาก และมนระดจับขจันี้นหล่าง ในชล่วงขนาดสจัญญาณมนคล่านข้อย มาตรฐานของการควอนไทซด์แบบ
ไมล่สมสที่าเสมอทนที่ใชข้อยรูล่กจับสจัญญาณเสนยงมนอยรูล่สองมาตรฐาน ครือ มสิว -ลอวด์ (-law) และ เอ-ลอวด์ (A-law) กราฟแสดงการ
บนบอจัดสจัญญาณในแบบมสิว-ลอวด์ และแบบเอ-ลอวด์ ถรูกแสดงดจังภาพทนที่ 5.11 ซถึที่งถรูกพลล็อตโดยสมการทนที่ (5.10) และ (5.11)
ตามลสาดจับ
สมการมสิว-ลอวด์
ln (1+μ∣m( t)∣)
∣v (t)∣ =
ln (1+μ)
(5.10)
โดย v(t) และ m(t) ครือคล่าแรงดจันนอมอลไลซด์เอาทด์พลท และอสินพลท
 ครือคล่าคงทนที่ทางบวก หากใหข้คล่า  เทล่ากจับ 0 จะไดข้คล่ากจับการทสาควอนไทซด์แบบสมสที่า เสมอ สล่วนคล่า
 เทล่ากจับ 255 เปป็นคล่าทนที่ใชข้จรสิงในระบบสรืที่อสารทางเสนยงเชล่นโทรศจัพทด์ในประเทศอเมรสิกา

สมการ เอ-ลอวด์

{ }
A∣m(t )∣ 1
, 0 ≤∣m(t)∣≤
1+ln A A
∣v (t)∣ =
1 +ln ( A∣m(t)∣) 1
(5.11)
, ≤∣m( t)∣≤1
1+ln A A

โดย |m(t)| ≤ 1 และ A ครือคล่าคงทนที่ทางบวก คล่าจรสิงทนที่มจักใชข้ในประเทศทางยลโรปครือ 87.6

เมรืที่อมนการใชข้ตจัวบนบอจัดในดข้านสล่งสจัญญาณ ดข้านรจับกล็จสาเปป็นตข้องใชข้ตจัวขยาย (expansion) และเมรืที่อรวมตจัวบนบอจัด

และขยายเขข้าดข้วยกจันเราเรนยกวล่าอลปกรณด์บนบขยายหรรือ คอมแพนเดอรด์ (compander)

5-12 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 = 255 A = 87.6
= 10
A = 10
output

output
= 0
A=1

input input
(ก) (ข)
ภาพทนที่ 5.11: กราฟการบนบอจัด (ก)  -law และ (ข) A-law

5.4 การกลลลารหจัสพจัลสด (Pulse Code Modulation: PCM)

การกลสนี้ารหจัสพจัลสด์เปป็นสล่วนทนที่สสาคจัญของการแปลงสจัญญาณจากแอนะลล็อกเปป็นดสิจสิทจัลในรรูปแบบทนที่คล่าตจัวอยล่าง
ของการสลล่มสจัญญาณแอนะลล็อก ถรูกทดแทนดข้วยคล่าสจัญญาณดสิจสิทจัลในรรูปอนลกรมบสิตสตรนม (serial bit stream)
หากเรากสาหนดใหข้มนจสานวนหลจักของเลขฐานสอง (binary) เทล่ากจับ n นจัที่นหมายถถึงจะสามารถใหข้มนจสานวนรหจัส
(code word) ทนที่เปป็นไปไดข้ครือ M = 2n โดยกสาหนดใหข้แตล่ละรหจัสแทนคล่าขนาดแอมปลสิจรูดในแตล่ละคล่า แตล่เนรืที่องจากคล่าสลล่มทนที่
ไดข้มาจากสจัญญาณแอนะลล็อกสามารถทนที่จะเปป็นไปไดข้ทลกๆคล่าไมล่มนกสาหนด ดจังนจันี้นคล่ารหจัสดสิจสิทจัลกล็จะสามารถแสดงแทนคล่า
สลล่มทนที่ไดข้มาในรหจัสทนที่ใกลข้ทนที่สลดเทล่านจันี้น หลจักการประมาณคล่านนนี้เรนยกวล่าการควอนไทซด์ (quantizing) นจัที่นครือการใชข้คล่ารหจัส
ดสิจสิทจัล M จสานวนแทนคล่าขนาดแอมปลสิจรูด คล่าหนถึที่งๆทนที่กสาหนด จากนจันี้นหากคล่าแอนะลล็อกอสินพลททนที่ถรูกสลล่มเขข้ามาใกลข้เคนยง
กจับคล่าแอมปลสิจรูดของรหจัสใดๆ กล็ใหข้แทนคล่าสจัญญาณสลล่มคล่านจันี้นดข้วยรหจัสดสิจสิทจัลของแอมปลสิจรูดนจันี้นนจัที่นเอง (Leon, 1997)
การกลสนี้ารหจัสพจัลสด์นสิยมนสามาใชข้มากเนรืที่องจากมนขข้อดนหลายขข้อดจังนนนี้
1. มนราคาไมล่แพงในการสรข้างวงจรอสิเลล็กทรอนสิกสด์ชนสิดนนนี้
2. PCM สามารถสรข้างมาไดข้จากหลากหลายแหลล่งเชล่น สจัญญาณเสนยง หรรือภาพ แลข้วสามารถนสา ไปรวมกจันกจับ
สจัญญาณขข้อมรูลอรืที่นๆ เชล่นทนที่มาจากคอมพสิวเตอรด์ และทสา การสล่งรล่วมไปกจับระบบสรืที่อสารดสิจสิทจัลความเรล็วสรูงไดข้
การรวมขข้อมรูลสจัญญาณนนนี้ครือการทสามจัลตสิเพลล็ก (multiplexing) นจันที่ เอง
3. เมรืที่อมนการสล่งสจัญญาณในระยะทางไกลๆ สามารถใชข้อลปกรณด์ทวนสจัญญาณ (repeater) ในการสรข้างสจัญญาณ
PCM ขถึนี้นมาใหมล่จากสจัญญาณ PCM เดสิมทนที่มนการลดทอน หรรือมนสจัญญาณทนที่ไมล่ตข้องการมาปะปน
4. ประสสิทธสิภาพในการทนตล่อสจัญญาณรบกวนดนขถึนี้นกวล่าในระบบแอนะลล็อก และหากรล่วมกจับการเขข้ารหจัสสจัญญาณ
ทนที่เหมาะสม จะทสาใหข้คล่าความนล่าจะเปป็นทนที่จะเกสิดการสรข้างสจัญญาณทนที่ไดข้รจับมาจากชล่องทางการสรืที่อสารผสิดพลาด
ตสที่าลงดข้วย
บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-13
 จากในภาพทนที่ 5.10 จะใชข้การควอนไทซด์ n = 4 บสิต ดจังนจันี้นจสานวนระดจับของการควอนไทซด์ครือ M = 2n = 24 =
16 ระดจับ คล่าความแตกตล่างของสจัญญาณ PAM ทนที่ไดข้มากจับคล่าอสินพลทแอนะลล็อก ครือความคลาดเคลรืที่อนทนที่เกสิดจากการทสาค
วอนไทซด์ สสาหรจับคล่ารหจัสดสิจสิทจัลของสจัญญาณ PCM สามารถกสาหนดไดข้หลายลจักษณะ เชล่นการกสาหนดรหจัสดสิจสิทจัลแบบรหจัส
ไบนารน หรรือแบบรหจัสเกรย (Gray code) รหจัสเกรยมนคลณสมบจัตสิเดล่นครือในแตล่ละการเปลนที่ยนแปลงของตสาแหนล่งคล่ารหจัส จะ
มนการเปลนที่ยนแปลงคล่าในรหจัสเพนยงบสิตเดนยวเทล่านจันี้น มนผลทสาใหข้เกสิดอจัตราการผสิดพลาดในการแปลงรหจัสกลจับไปเปป็นคล่า
สจัญญาณลดลง ในการเขข้ารหจัส PCM ไมล่ไดข้ถรูกจสากจัดเพนยงแคล่รหจัสดสิจสิทจัลชนสิดฐานสองเทล่านจันี้น เราอาจใชข้ฐานอรืที่นๆซถึที่งมนคล่า
มากกวล่าสองระดจับ ซถึที่งมนขข้อดนครือใชข้แบนดด์วสิทนข้อยกวล่า แตล่วงจรการสรข้างสจัญญาณกล็จะยลล่งยากมากขถึนี้นดข้วย

5.4.1 การแปลงสจัญญาณกลจับ (Decoding)

หลจังจากรจับสจัญญาณมาจากการเขข้ารหจัสสายสจัญญาณทนที่ผล่านมาจากชล่องทางการสล่ง ตจัวรจับกล็จะทสา การสรข้าง
สจัญญาณขถึนี้นมาใหมล่เพรืที่อกสาจจัดสจัญญาณลดทอน และสจัญญาณรบกวน จากนจันี้นทสาการรวมกลลล่มรหจัสสจัญลจักษณด์ทนที่ไดข้มาเพรืที่อ
แปลงรหจัสสจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ เปป็นขนาดแอมปลสิจรูดของสจัญญาณมอดรูเลตขนาดพจัลสด์ จากนจันี้นนสาสจัญญาณมอดรู
เลตขนาดพจั ลสด์ ทนที่ไ ดข้ สล่ง ผล่า นตจั วกรองความถนที่ ตสที่า (low-pass filter) ทนที่ มนคล่ าความถนที่ คจัต ออฟเทล่า กจับ แบนดด์ วสิ ท (B) ของ
สจัญญาณขล่าวสาร เรากล็จะไดข้สจัญญาณทนที่ตข้องการกลจับครืนมา

5.4.2 แบนดดวดิทของ PCM (Bandwidth of PCM)

แบนดด์วสิทของ PCM ขถึนี้นอยรูล่กจับลจักษณะของพจัลสด์และคล่าบสิตเรท จากภาพทนที่ 5.10 คล่าบสิตเรทครือ
R = n fs (5.12)
โดย n ครือจสานวนบสิตของสจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ และ fs ครืออจัตราการสลล่ม โดย fs ≥ 2 fmax (fmax ครือความถนที่
สรูงสลดของสจัญญาณแอนะลล็อก) สสาหรจับแบนดด์วสิทของสจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ ครือ
1 1
B PCM ≥
2
R = nfs
2
(5.13)
คล่าสเปกตรจัมของสจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ จะขถึนี้นอยรูล่กจับสจัญญาณทนที่ถรูกนสามาใชข้สรข้าง เชล่น หากใชข้สจัญญาณ (sin
x)/x ในการสรข้างสจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ จะไดข้สเปกตรจัมทนที่มนแบนดด์วสิทแคบทนที่สลด ครือ BPCM = ½ nfs แตล่ถข้าหากใชข้พจัลสด์
สนที่เหลนที่ยมชนสิด polar NRZ กล็จะไดข้สเปกตรจัมแบนดด์วสิทครือ
B PCM = R = nf s (5.14)
ตารางทนที่ 5.1 แสดงถถึงผลจากการใชข้คล่าอจัตราการสลล่มทนที่ตสที่า ทนที่สลดครือ fs = 2 fmax และใชข้คล่าแบนดด์วสิทของ PCM
ตามสมการ (5.14) ซถึที่งเปป็นคล่าขอบเขตตสที่าสลดทนที่เปป็นไปไดข้ (a lower bound) นจันที่ ครือ
B PCM ≥ 2 n f max (5.15)

จากตารางทนที่ 4.1 พบวล่าคล่าแบนดด์วสิทของสจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์มนคล่ามากกวล่าแบนดด์วสิทของสจัญญาณอสินพลท

จากแอนะลล็อกมาก

5-14 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ตารางทนที่ 5.1 แสดงประสสิทธสิภาพของระบบมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ ทนที่ใชข้การควอนไทซด์แบบสมสที่าเสมอ
และไมล่มนสจัญญาณรบกวนในชล่องทางการสรืที่อสาร
Recovered Analog Signal
BW of PCM Signal
Quantizer levels PCM Word Power-to-Quantizing Noise
(First Null BW)*
M n (bits) Power Ratios (dB)
Eq.5.14)
(S/N)pk out (S/N)out
2 1 2 fmax 10.8 6.0
4 2 4 fmax 16.8 12.0
8 3 6 fmax 22.8 18.1
16 4 8 fmax 28.9 24.1
32 5 10 fmax 34.9 30.1
64 6 12 fmax 40.9 36.1
128 7 14 fmax 46.9 42.1
256 8 16 fmax 52.9 48.2
512 9 18 fmax 59.0 54.2
1024 10 20 fmax 65.0 60.2
2048 11 22 fmax 71.0 66.2
4096 12 24 fmax 77.0 72.2
8192 13 26 fmax 83.0 78.3
16385 14 28 fmax 89.1 84.3
32768 15 30 fmax 95.1 90.3
65536 16 32 fmax 101.1 96.3
* fmax ครือคล่าความถนที่สรูงสลดของสจัญญาณอสินพลทแอนะลล็อก

5.4.3 ผลของสจัญญาณรบกวน (Effects of Noise)

ผลของสจัญญาณรบกวนมาจากสาเหตลหลจักสองประการครือ ควอนไทซด์นข้อยสด์ (quantizing noise) และขข้อมรูล
บสิตผสิดพลาด (bit errors) ควอนไทซด์นข้อยสด์เกสิดจากความไมล่ละเอนยดของแตล่ละขจันี้นของตจัวควอนไทซด์ทนที่ดข้านตจัวสรข้าง
สจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ สล่วนบสิตขข้อมรูลทนที่ผสิดพลาดอาจเกสิดจากสจัญญาณรบกวนในชล่องทางการสรืที่อสาร (channel
noise) หรรือการทนที่ใชข้ฟฟิลเตอรด์ในชล่องทางการสรืที่อสารทนที่ไมล่เหมาะสม ทสาใหข้สจัญญาณพจัลสด์ทนที่ไดข้ออกมากระจายออกไปยจังบสิต
ทนที่อยรูล่ขข้างเคนยง และมนผลทสาใหข้การอล่านคล่าบสิตขข้างเคนยงนจันี้นๆ ผสิดพลาด ซถึที่งเรนยกวล่าการเกสิดอสินเตอรด์ซสิมโบล อสินเตอรด์เฟฟีย
แรนซด์ (inter-symbol interference: ISI) นอกเหนรือจากสองสาเหตลหลจักขข้างตข้นแลข้ว หากใชข้คล่าการสลล่มตจัวอยล่างไมล่
เหมาะสมกล็จะเกสิด อะไลซสิที่ง (alising) ขถึนี้นไดข้ตอนแปลงสจัญญาณกลจับไปเปป็นแอนะลล็อก คล่าเพาเวอรด์ของสจัญญาณแอนะ
ลล็อกทนที่แปลงกลจับมาสรูงสลดตล่อเพาเวอรด์เฉลนที่ยของสจัญญาณรบกวนครือ
2

( NS ) pk , out
=
3M
1+4( M 2−1) P e
(5.16)

สล่วนคล่าเฉลนที่ยของเพาเวอรด์สจัญญาณตล่อเพาเวอรด์สจัญญาณรบกวนครือ

บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-15

 2
S M
( )
N out
=
1+4 ( M 2 −1) P e
(5.17)

โดย M ครือจสานวนของระดจับคล่าควอนไทซด์ของสจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ และ Pe ครือคล่าความนล่าจะเปป็นทนที่จะ

เกสิดความผสิดพลาดของบสิตของสจัญญาณมอดรูเลตรหจัสพจัลสด์ชนสิดไบนารนที่ ทนที่ตสาแหนล่งกล่อนแปลงสจัญญาณกลจับไปเปป็นแอนะ
ลล็อก และหากพสิจารณาในระบบทนที่ไมล่เกสิดการผสิดพลาดของบสิตเลย มนแตล่เพนยงสล่วนควอนไทซด์นข้อยสด์ คล่า SNR สรูงสลดครือ
( NS ) pk , out
= 3M2 (5.18)

สล่วนคล่า SNR เฉลนที่ยครือ

( NS ) out
= M
2
(5.19)

คล่า SNR ถรูกแสดงในตารางทนที่ 4.2 ดข้วย

5.5 การกลลลาความแตกตสุ่างพจัลสด (Delta Modulation: DM)

การกลสนี้า ความแตกตล่างพจัลสด์ใชข้หลจักการของความคลข้ายคลถึงกจันของคล่าทนที่ไดข้จากการแซมปลสินี้งของสจัญญาณ
อนาลล็อกทนที่อยรูล่ใกลข้เคนยงกจัน คล่าแซมปลสินี้งจะใกลข้เคนยงกจันมากขถึนี้นเมรืที่อทสาการเพสิที่มความถนที่ของการแซมปลสินี้งใหข้สรูงขถึนี้น โดยอาจ
เพสิที่มขถึนี้นมากกวล่า 8 เทล่าของความถนที่สรูงสลดของขล่าวสาร การเขข้ารหจัสจากความแตกตล่างระหวล่างขข้อมรูลแซมปลสินี้งทนที่อยรูล่ขข้างเคนยง
ครือการกลสนี้าความแตกตล่างพจัลสด์ ทจันี้งนนนี้เมรืที่อความแตกตล่างระหวล่างขข้อมรูลมนนข้อยลงการเขข้ารหจัสจถึงสามารถทนที่จะใชข้เพนยงหนถึที่งบสิต
ขข้อมรูลเทล่านจันี้น การกลสนี้าความแตกตล่างพจัลสด์จถึงเปป็นการเขข้ารหจัสความแตกตล่างพนซนเอล็มทนที่ใชข้ขข้อมรูลหนถึที่งบสิต (1-bit DPCM)
โดยทนที่มนไมล่มนความซจับซข้อนของการเขข้ารหจัส ดจังนจันี้นวงจรการสรข้างและกรูข้ครืนสจัญญาณการกลสนี้าชนสิดนนนี้จถึงสามารถสรข้างไดข้งล่าย
ดข้วยวงจรหนล่วง ดจังแสดงในภาพทนที่ 5.12 และภาพทนที่ 5.14 ตามลสาดจับ รรูปคลรืที่นสจัญญาณทนที่ถรูกสรข้างขถึนี้นจากวงจรการกลสนี้า
ความแตกตล่างพจัลสด์แสดงดจัง ภาพทนที่ 5.13

m[k] d[k] dq[k] เอาทด์พลท

 วงจรควอนไตซด์
– +
+
mq[k-1] 

วงจรหนล่วงคาบเวลา mq[k]

ภาพทนที่ 5.12: วงจรการสรข้างสจัญญาณการกลสนี้าความแตกตล่างพจัลสด์

5-16 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 (ก)

(ข)

(ค)

ภาพทนที่ 5.13: การกลสนี้าความแตกตล่างพจัลสด์ (ก) สจัญญาณขล่าวสาร (ข) รรูปคลรืที่นสจัญญาณทนที่ถรูกสรข้างขถึนี้น

จากความถนที่ในการแซมปลสินี้งตสที่า และ(ค) รรูปคลรืที่นสจัญญาณทนที่ถรูกสรข้างขถึนี้นจากความถนที่ในการแซมปลสินี้งสรูง

mq[k] m'(t)
dq[k] วงจรกรอง

ความถนที่ตสที่าผล่าน
วงจรหนล่วง
mq[k-1] คาบเวลา

ภาพทนที่ 5.14: วงจรการกรูข้ครืนสจัญญาณการกลสนี้าความแตกตล่างพจัลสด์

5.6 การมจัลตดิเพลล็กดข้วยการแบสุ่งเวลา (Time-Division Multiplexing)

หลจักการของการมจัลตสิเพลล็กดข้วยการแบล่งเวลาครือการทสาการสลล่มขข้อมรูลจากหลายแหลล่งขข้อมรูลสลจับกจันเปป็นชล่วงๆ
เพรืที่อสล่งผล่านไปยจังชล่องทางการสรืที่อสารอจันเดนยวกจัน ภาพทนที่ 5.15 แสดงถถึงการทสา งานของ TDM PCM โดยมนอสินพลทจาก
แหลล่งขข้อมรูลแอนะลล็อก 3 แหลล่ง ขจันี้นแรกครือการสลล่มขข้อมรูลจากแตล่ละแหลล่งใหข้อยรูล่ในรรูป PAM โดยความกวข้างของ TDM
PAM พจัลสด์ครือ Ts/3 = 1/(3fs) และความกวข้างของ TDM PCM พจัลสด์ครือ Ts/(3n) โดย n ครือจสานวนบสิตทนที่ใชข้สสาหรจับการเขข้า
รหจัสพจัลสด์ PCM สล่วน fs = 1/Ts ครือความถนที่ของการหมลนของคอมมสิวเตเตอรด์ (commutator) เพรืที่อใชข้ในการสลล่มตจัวอยล่าง
ขข้อมรูลแอนะลล็อก fs จสาเปป็นตข้องมนความถนที่มากกวล่าอจัตราความถนที่ไนควสิสตด์ของแหลล่งขข้อมรูลทนที่มนแบนดด์วสิทของขข้อมรูลสรูงสลด
ทางดข้านรจับสจัญญาณ คอมมสิวเตเตอรด์ดข้านรจับจสาเปป็นตข้องมนอจัตราการสลล่มตจัวอยล่างทนที่สจัมพจันธด์กจันกจับคอมมสิวเตเตอรด์
บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-17
ทางดข้านสล่ง ซถึที่งกล็ครือจสาเปป็นตข้องซสิงโครไนสด์ (synchronize) กจันนจัที่นเอง เชล่นหากสจัญญาณแอนะลล็อกถรูกสลล่มตจัวอยล่างทาง
ดข้านสล่งทางดข้านซข้ายทางชล่องทางทนที่ 1 ทางดข้านรจับกล็จะมนสจัญญาณนนนี้ออกมาทางชล่องทางทนที่ 1 ดข้วยเชล่นเดนยวกจัน เราเรนยก
การสล่งสจัญญาณทนที่สจัมพจันธด์กจันอยล่างนนนี้วล่า เฟรมซสิงโครไนสด์ (frame synchronize) หลจังจากไดข้สจัญญาณกลจับมา ตจัวรจับกล็จะ
ผล่านสจัญญาณไปยจังฟฟิลเตอรด์กรองความถนที่ตสที่า เพรืที่อสรข้างสจัญญาณแอนะลล็อกกลจับครืนมา การลดทอนในการมจัลตสิเพลล็กดข้ว
ยการแบล่งเวลาทนที่มนผลมากครือ การเกสิดอสินเตอรด์ซสิมโบลอสินเตอรด์เฟฟียแรนซด์ (inter-symbol interference: ISI) ทนที่มนสาเหตล
มาจากฟฟิลเตอรด์ในชล่องทางการสรืที่อสารทนที่ไมล่ดนพอ ทสาใหข้สจัญญาณ PCM จากชล่องทางการสรืที่อสารหนถึที่งมารบกวนชล่องทางการ
สรืที่อสารอรืที่นๆ หรรือเรนยกอนกอยล่างวล่าการเกสิดครอสทอรด์ก (crosstalk)

5.6.1 เฟรมซดิงโครไนสดเซชจัที่น (Frame Synchronization)

สล่วนสสาคจัญทนที่สลดอยล่างหนถึที่งของการมจัลตสิเพลล็กซด์ดข้วยการแบล่งเวลา ครือการซสิงโครไนซด์เฟรม เพรืที่อใหข้ขข้อมรูลแอนะ
ลล็อกจากหลายแหลล่งทนที่แบล่งเปป็นชล่วงๆตามเวลาการสลล่ม สามารถสรข้างกลจับครืนมาไดข้ถรูกตข้องสมบรูรณด์ เชล่นถข้าหากการซสิงโคร
ไนซด์เฟรมผสิดพลาด สจัญญาณจากแหลล่งขข้อมรูลทนที่ 1 อาจจะไปปะปนทางดข้านรจับกจับแหลล่งขข้อมรูลทนที่ 2 หรรือแหลล่งอรืที่นๆ
ทสาใหข้สจัญญาณทนที่จะถรูกสรข้างกลจับมาผสิดเพนนี้ยนไปจากทนที่สล่ง การซสิงโครไนซด์เฟรมอาจใชข้การสล่งสจัญญาณซสินี้งคด์จากตจัวสล่งไปยจัง
ตจัวรจับ โดยสามารถสล่งโดยแยกชล่องทางการสรืที่อสารกจันกจับขข้อมรูล หรรือสล่งรล่วมกจันไปกจับชล่องทางสรืที่อสารขข้อมรูลเลยกล็ไดข้ ซถึที่ง
ในวสิธนหลจังนนนี้จะมนขข้อดนกวล่าครือจะไมล่ตข้องเปลรืองชล่องทางสรืที่อสารเพสิที่มเตสิมไปจากชล่องทางสล่งขข้อมรูล โดยทจัที่วไปซสินี้งคด์เวสิรด์ด (Sync
word) จะถรูกสล่งรล่วมไปกจับขข้อมรูลในสล่วนแรกของแตล่ละเฟรม และซสินี้งคด์เวสิรด์ด s = (s1,s2,...,sk) จะมนคลณสมบจัตสิเฉพาะโดย
อาจนสา ซรูโดแรนดอมไบนารนที่ซนเควนซด์ (Pseudo random binary sequence: PN code) มาประยลกตด์ใชข้ไดข้ เนรืที่องจากมน
คลณสมบจัตสิทนที่ออโตคอรสิเรชจัที่น (Rs(k)) ของซนเควนซด์ทนที่ใหข้คล่าสรูงสลดทนที่ Rs(0) และทนที่ตสาแหนล่ง k อรืที่นๆมนคล่าตสที่า เราสามารถนสาหลจัก
การนนนี้ไปสรข้างวงจรซสิงโครไนสด์เฟรมไดข้ ทลกครจันี้งทนที่ซสินี้งคด์เวสิรด์ดทสาออโตข้คอรนเรชจัที่น (ดข้วย coincident detector) แลข้วไดข้คล่า
แอมปลสิจรูดออกมาสรูง กล็จะไดข้สจัญญาณเฟรมซสินี้งคด์ออกมาดข้วยนจัที่นเอง (Leon, 1997) และ (Pingzhi, 1996)

อสินพลท เอาทด์พทล
A เฟรมขข้อมรูล TDM A
C B A C B A ... C B A
TDM
TDM

B B
C C

ภาพทนที่ 5.15: แสดงระบบ TDM ชนสิด 3 ชล่องอสินพลท

5.6.2 ลลาดจับโครงสรข้างขจันล ของ TDM (TDM Hierachy)

การมจัลตสิเพลล็กซด์แบบแบล่งเวลา (TDM) สามารถแบล่งตามการใชข้งานไดข้ 2 ประเภท ครือใชข้ในระบบคอมพสิวเตอรด์
เพรืที่อสรืที่อสารทนที่ความเรล็วสรูง โดยมนคล่าอจัตราการสรืที่อสารมาตรฐานครือ 1.2, 2.4, 3.6, 4.8, 7.2, 9.6, 14.4, 19.2, 28.8, 33.6,
56 kbps และสรูงถถึง 10 และ 100 Mbps ในระบบเนตเวอรด์ก อนกประเภทของ TDM ถรูกนสาไปใชข้ในระบบสรืที่อสารทาง
5-18 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
ไกลผล่านเนตเวอรด์กทนที่มนความเรล็วในการสรืที่อสารขข้อมรูลสรูง ในระบบนนนี้มนใชข้แพรล่หลายอยรูล่สองมาตรฐาน มาตรฐานแรก
กสา หนดโดย CCITT-ITU ใชข้กจันอยล่างกวข้างขวางทจัที่วโลก อนกมาตรฐานพจัฒนาโดย AT&T ถรูกแสดงดจัง ภาพทนที่ 5.16 และ
ภาพทนที่ 5.17 ตามลสาดจับ สล่วนตาราง 5.2 และ 5.3 แสดงถถึงขข้อมรูลอจัตราการสล่ง จสานวนชล่องเสนยงและตจัวกลางในการ
สรืที่อสารของ TDM ในลสา ดจับโครงสรข้างขจันี้นตล่างๆ การสรืที่อสารในระบบ TDM นนนี้ไมล่ไดข้สามารถสล่งสจัญญาณเสนย งเทล่านจันี้น
ระบบสามารถสล่งสจัญญาณจากคอมพสิวเตอรด์ทนที่เปป็นดสิจสิทจัล หรรือสจัญญาณโทรทจัศนด์กล็ไดข้ เชล่น T3 ใชข้สล่งสจัญญาณโทรทจัศนด์แอ
นะลล็อกทนที่อจัตราการสล่ง 44.73 Mbps ไดข้ สสา หรจับสายสจัญญาณทนที่ใชข้ในการสรืที่อสารมนหลากหลายชนสิด โดยทนที่อจัตราการ
สรืที่อสารตสที่ากล็สามารถใชข้สายชนสิดครูล่ตนเกลนยว สล่วนทนที่อจัตราการสล่งสรูงขถึนี้นกล็ใชข้สายโคแอกเชนยล คลรืที่นความถนที่วสิทยล หรรือสายใยแกข้ว
นสาแสง เปป็นตข้น
ดข้ ว ยสายใยแกข้ ว นสา แสงสามารถสรืที่ อ สารดข้ ว ยอจั ต ราการสรืที่ อ สารสรู ง มาก จถึ ง มน ก ารพจั ฒ นาระบบ TDM ใหข้ มน
ประสสิ ท ธสิ ภ าพสรู ง ขถึนี้ น เรน ย กวล่ า SONET (Synchronous Optical Network) ซถึที่ ง พจั ฒ นาโด ย Bell core (Bell
Communications Research) ในปฟี 1985 และกลายเปป็นมาตรฐานของ CCITT ในปฟี 1989 มาตรฐาน SONET แสดง
ในตารางทนที่ 5.4 สจัญญาณใน SONET เปป็นการกลสนี้าทางแสงโดยการใชข้การเปฟิด และปฟิดแสง ตามสจัญญาณทางไฟฟป้าทนที่ตล่าง
ระดจับสจัญญาณ สจัญญาณทางแสง OC-1 มนอจัตราการสรืที่อสารเทล่ากจับ 51.84 Mbps เทนยบเทล่ากจับสจัญญาณทางไฟฟป้า STS-
1 (Synchronous Transport Signal-level 1)

อสินพลทสจัญญาณดสิจสิทจัล
64 kbps จสานวน 30 ชล่อง
.
. E1 E2 E3 E4 E5 565.148Mbps
. mux mux mux mux mux

4 x E1@2.048Mbps 4 x E3@34.386Mbps
4 x E2@8.448Mbps 4 x E4@139.264Mbps

ภาพทนที่ 5.16: แสดงโครงสรข้างขจันี้น TDM ตามมาตรฐาน CCITT

อสินพลทสจัญญาณดสิจสิทจัล
64 kbps จสานวน 24 ชล่อง
.
. T1 T2 . T3 .
. T4 T5 560.160Mbps
. . .
mux mux . mux mux mux

4 x T1@1.544Mbps 6 x T3@44.736Mbps
7 x T2@6.312Mbps 2 x T4@274.176Mbps

ภาพทนที่ 5.17: แสดงโครงสรข้างขจันี้น TDM ตามมาตรฐานอเมรสิกาเหนรือ

บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-19

 ตารางทนที่ 5.2 TDM Standards ตามมาตรฐาน CCITT (Saadawi, 1994)
System Bit Rate, R No. of 64 kbps
(Mbps) PCM VF Channels
E1 2.048 30
E2 8.448 120
E3 34.386 480
E4 139.264 1920
E5 565.148 7680

ตารางทนที่ 5.3 Specifications for T-Carrier Baseband Digital Transmission Systems (Leon, 1997)
Bit Rate, R System Capacity
System Linecode
(Mbps) Voice Channels TV
T1 1.544 24 - Bipolar RZ
T1C 3.152 48 - Bipolar RZ
T1D 3.152 48 - Duobinary NRZ
T1G 6.443 96 - 4-level NRZ
T2 6.312 96 - B6ZS RZ
T3 44.736 672 1 B3ZS RZ
T4 274.176 4032 6 Polar NRZ
T5 560.160 8064 12 Polar NRZ

ตารางทนที่ 5.4 SONET Signal Hierarchy (Leon, 1997)

Line Rate Equivalent Number of
OC Level
(Mbps) DS-3s DS-1s DS-0s
OC-1 51.84 1 28 672
OC-3 155.52 3 84 2016
OC-9 466.56 9 252 6048
OC-12 622.08 12 336 8064
OC-18 933.12 18 504 12096
OC-24 1244.16 24 672 16128
OC-36 1866.24 36 1008 24192
OC-48 2488.32 48 1344 32256

5-20 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

5.7 สรสปทข้ายบท
บทนนนี้อธสิบายถถึงการจจัดรรูปแบบขข้อมรูลเบสแบนดด์ใหข้เหมาะสม กระบวนการจจัดรรูปแบบขข้อมรูลเบสแบนดด์แบบ
ดสิจสิทจัล การแปลงขข้อมรูลแอนะลล็อกเปป็นขข้อมรูลดสิจสิทจัล และเพรืที่อเปป็นการเพสิที่มประสสิทธสิภาพของการสล่งผล่านขข้อมรูลเบสแบนดด์
ผล่านชล่องทางการสรืที่อสารทนที่มนความเรล็วในการสรืที่อสารมากขถึนี้นการมจัลตสิเพลล็กซด์จถึงถรูกนสามาใชข้ในการสรืที่อสาร

บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-21

 คลาถามทข้ายบท

1. แอนะลล็อกพจัลสด์มอดรูเลชจัที่นมนลจักษณะเชล่นไร ?
2. ดสิจสิทจัลพจัลสด์มอดรูเลชจัที่นมนลจักษณะเชล่นไร ?
3. การสลล่มตจัวอยล่างในระบบสรืที่อสารมนหนข้าทนที่หลจักอะไร ?
4. อจัตราการสลล่มตจัวอยล่างตข้องเปป็นเทล่าใดจถึงจะเหมาะสมเพรืที่อทนที่จะสามารถแสดงแทนสจัญญาณแอนะลล็อกนจันี้นๆ ?
5. ใหข้นจักศถึกษาเขนยนสมการสลล่มตจัวอยล่างทนที่มนอจัตราการสลล่มคงทนที่ Ts และมนฟฟังกด์ชจัที่นของการสลล่มครือ (t)
6. ในทางปฏสิบจัตสิเราจะใชข้รรูปสจัญญาณใดในการสลล่มตจัวอยล่าง ?
7. หากเราใชข้อจัตราการสลล่มนข้อยกวล่าทนที่ควรจะเปป็น จะมนผลทสาใหข้เกสิดปฟัญหาใด ?
8. ผลของการทนที่ใชข้อจัตราการสลล่มนข้อยกวล่าทนที่ควรจะเปป็นจะมนผลในดข้านใดตล่อสจัญญาณทนที่สรข้างกลจับมา ?
9. อจัตราการสลล่มทนที่มากกวล่าสองเทล่าของแบนดด์วสิทของสจัญญาณอสินพลทเรนยกวล่าอะไร ?
10. Anti-alising filter มนหนข้าทนที่อยล่างไร ?
11. การกลสนี้าพจัลสด์แบบใดทนที่ขนาดแอมปลสิจรูดพจัลสด์สามารถแสดงแทนสจัญญาณแอนะลล็อกไดข้ ?
12. การกลสนี้าพจัลสด์แอมปลสิจรูดทสาไดข้สองลจักษณะ อะไรบข้าง ?
13. การกลสนี้าพจัลสด์แอมปลสิจรูดทสาไดข้สองลจักษณะ ผลทนที่ไดข้แตกตล่างกจันอยล่างไร ?
14. การสรข้างสจัญญาณเนเจอรจัลแซมปลสินี้ง จะใชข้วงจรใด ?
15. การสรข้างสจัญญาณอสินสแตนเทเนนยสแซมปลสินี้ง จะใชข้วงจรใด ?
16. การแปลงสจัญญาณ PAM กลจับเปป็นแอนะลล็อก จะใชข้อลปกรณด์ หรรือวงจรใด ?
17. หากเทนยบสจัญญาณทนที่ไดข้จากการทสา PAM กจับสจัญญาณแอนะลล็อกเดสิม สจัญญาณใดมนแบนดด์วสิทมากกวล่า ?
18. เหตลใด PAM จถึงไมล่เหมาะสสาหรจับการสล่งสจัญญาณในระยะไกลโดยตรง ?
19. PWM และ PPM ตล่างกจันอยล่างไร ?
20. ขข้อดนของการใชข้ PPM ทนที่มนเหนรือกวล่า PWM ครืออะไร ?
21. จสานวนรหจัสพจัลสด์ของ PCM จะมนคล่าเทล่าใด หากใชข้สจัญญาณดสิจสิทจัล 5 บสิต ?
22. การควอนไทซด์ (quantization) ครืออะไร ?
23. ใหข้นจักศถึกษาบอกขข้อดนของการกลสนี้ารหจัสพจัลสด์ ?
24. ควอนไทซด์นล็อยซด์ (quantizing noise) ครืออะไร ?
25. รหจัสเกรยด์ (Gray code) ตล่างจากรหจัสไบนารนที่ (Binary code) อยล่างไร ?
26. ขข้อดนของการใชข้รหจัสเกรยด์ (Gray code) ครืออะไร ?
27. หากเราใชข้รหจัสทนที่มากกวล่าฐานสองในการแทนคล่าสจัญญาณ อยากทราบวล่าจะตข้องใชข้แบนดด์วสิทมากหรรือนข้อยกวล่ารหจัส
ดสิจสิทจัลฐานสอง ?
28. การควอนไทซด์ชนสิดไมล่สมสที่าเสมอ (Non-uniform quantizing) เปป็นอยล่างไร ?
29. ขข้อดนของการควอนไทซด์ชนสิดไมล่สมสที่าเสมอครืออะไร ?
30. มาตรฐานของการควอนไทซด์แบบไมล่สมสที่าเสมอทนที่ใชข้อยรูล่ในสจัญญาณเสนยงมนอยรูล่สองมาตรฐาน ครืออะไร ?
31. คอมแพนเดอรด์ (compander) ครืออะไร ?
32. หากสจัญญาณแอนะลล็อกอสินพลทมนแบนดด์วสิทเทล่ากจับ B และใชข้การเขข้ารหจัส PCM 4 บสิต อยากทราบวล่าแบนดด์วสิทของ
สจัญญาณ PCM นนนี้จะมนคล่าเทล่าไร ?
33. ผลของสจัญญาณรบกวนในระบบ PCM มนอะไรบข้าง ?
34. อสินเตอรด์ซสิมโบล อสินเตอรด์เฟฟียแรนซด์ (Intersymbol Interference: ISI) ครืออะไร ?
5-22 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
35. หลจักการมจัลตสิเพลล็กซด์ดข้วยการแบล่งเวลา (TDM) เปป็นเชล่นไร ?
36. ขข้อสสาคจัญประการหนถึที่งของระบบ TDM ครือการซสิงโครไนสด์(Synchronization)อยากทราบวล่าครืออะไร ?
37. ครอสทอรด์ก (Crosstalk) ครืออะไร ?
38. สจัญญาณใดทนที่ใชข้ในการซสิงโครไนสด์เฟรมของระบบ TDM ?
39. อธสิบายคสาวล่า ซรูโดแรนดอมไบนารนที่ซนเควนซด์ (Psuedo random binary sequences)
40. การใชข้การมจัลตสิเพลล็กซด์แบบ TDM มนประโยชนด์ใดกจับระบบโทรศจัพทด์ PSTN ?
41. โครงสรข้างลสาดจับขจันี้นของ TDM CCITT หรรือ ITU ในขจันี้นแรกทนที่เรนยกวล่า E1 มนจสานวนชล่องทางการสรืที่อสารเสนยง (voice
channel) กนที่ชล่อง ?
42. ชล่องทางการสรืที่อสารเสนยง (voice channel) ของ TDM มนอจัตราการสล่งผล่านขข้อมรูลเทล่าใด ?
43. โครงสรข้างลสาดจับขจันี้นของ TDM ตามมาตรฐาน CCITT หรรือ ITU ในขจันี้นแรกทนที่เรนยกวล่า E1 มนอจัตราการสล่งผล่านขข้อมรูล
เทล่าใด ?
44. ในลสาดจับขจันี้น E2 มนจสานวน E1 อยรูล่เทล่าใด และมนอจัตราการสรืที่อสารเทล่าใด ?
45. ในลสาดจับขจันี้น E3 มนจสานวน E2 อยรูล่เทล่าใด และมนอจัตราการสรืที่อสารเทล่าใด ?
46. โครงสรข้างลสาดจับขจันี้น TDM ตามมาตรฐาน AT&T ในขจันี้นแรกทนที่เรนยกวล่า T1 มนอจัตราการสล่งขข้อมรูลเทล่าใด ?
47. ในลสาดจับขจันี้น T4, T3 และ T2 มนจสานวน T1 อยรูล่เทล่าใด และมนอจัตราการสรืที่อสารเทล่าใด ?
48. SONET ครืออะไร ?
49. ขจันี้นตสที่าสลดของ SONET มนอจัตราการสล่งผล่านขข้อมรูลเทล่าใด ?
50. ตจัวกลางนสาสจัญญาณทนที่เหมาะสมสสาหรจับการสล่งผล่านสจัญญาณทนที่มนความเรล็วระดจับ E3 ครือตจัวกลางชนสิดใด?
51. ตจัวกลางนสาสจัญญาณทนที่เหมาะสมสสาหรจับการสล่งผล่านสจัญญาณทนที่มนความเรล็วระดจับ T3 ครือตจัวกลางชนสิดใด?
52. เหตลใดในการสล่งสจัญญาณระบบ PCM ใน 1 ชล่องสจัญญาณจถึงใชข้ความเรล็วในการสรืที่อสาร 64 kbps ?
53. SONET ตล่างจากการมจัลตสิเพลล็กซด์โดยใชข้มาตรฐาน TDM อรืที่นๆ เชล่นระบบ E-line และ T-line อยล่างไร ?

บททนที่ 5 การจจัดรรูปแบบสจัญญาณเบสแบนดด์ (Baseband Signal Formatting) 5-23

 แบบฝฝึกหจัดทข้ายบท

1. อธสิบายเกนที่ยวกจับพจัลสด์มอดรูเลชจัที่น โดยละเอนยดตามหจัวขข้อตล่อไปนนนี้
ก. แบล่งออกเปป็นกนที่ชนสิดหลจักๆ อะไรบข้าง ?
ข. แตล่ละชนสิดมนลจักษณะแตกตล่างกจันอยล่างไร ?
ค. ในชนสิดหลจักทนที่กลล่าวถถึงนจันี้น แตล่ละชนสิดมนชนสิดยล่อยๆอะไรบข้าง และมนลจักษณะเชล่นไร ?
2. อธสิบายเกนที่ยวกจับขจันี้นตอนการสลล่มตจัวอยล่าง (Sampling process) ในระบบสรืที่อสารมาโดยละเอนยด รวมทจันี้งอธสิบายปรากฎ
การณด์หรรือ นสิยามทนที่สสาคจัญทนที่อาจเกสิดขถึนี้นในการสลล่มไดข้ เชล่น อะไลซสิที่ง (alising) หรรืออจัตราไนควสิสตด์ (Nyquist rate)
3. อธสิบายถถึงการสรข้างสจัญญาณพจัลสด์แอมปลสิจรูดทจันี้งสองชนสิด ครือ เนเจอรจัลแซมปลสินี้ง และอสินสแตนเท เนนยสแซมปลสินี้ง โดย
ละเอนยดทจันี้งหลจักการ วงจรการสรข้าง ความแตกตล่างระหวล่างทจันี้งสองวสิธน การสรข้างสจัญญาณแอนะลล็อกกลจับครืนมา
4. คลรืที่นสจัญญาณแอนะลล็อกถรูกสล่งผล่านดข้วยระบบ PCM โดยมนความถรูกตข้องทนที่ +/- 0.1% ของ fullscale โดยคล่าสจัญญาณ
แอนะลล็อกนนนี้มนคล่าความกวข้างของแถบความถนที่ (bandwidth) ครือ 100 Hz และมนคล่าขนาดของสจัญญาณอยรูล่ในชล่วง -5 V ถถึง
+5V
ก. หาคล่าอจัตราการสลล่มทนที่นข้อยทนที่สลดทนที่ใชข้ไดข้
ข. หาคล่าจสานวนบสิตทนที่ระบบ PCM นนนี้ตข้องการใชข้เพรืที่อใหข้ไดข้คล่าความละเอนยดถรูกตข้องตามทนที่กสาหนด
ค. หาคล่าบสิตเรตของระบบ PCM นนนี้
5. ใหข้นจักศถึกษาออกแบบระบบ TDM เพรืที่อรองรจับขข้อมรูลแอนะลล็อก 4 อสินพลท โดยอสินพลททนที่ 1 มนคล่า BW = 2 kHz, อสินพลท
ทนที่ 2 มนคล่า BW = 4 kHz, อสินพลททนที่ 3 มนคล่า BW = 2 kHz, และ อสินพลททนที่ 4 มนคล่า BW = 8 kHz โดยสจัญญาณแอนะลล็อก
เหลล่านนนี้ถรูกเขข้ารหจัส PCM 4 บสิต นอกจากนนนี้ใหข้นจักศถึกษาวาดบลล็อกไดอะแกรมของระบบทนที่ออกแบบนนนี้ โดยแสดงคล่าอจัตรา
ขข้อมรูล (data rate) ในแตล่ละจลดของไดอะแกรม รวมถถึงอธสิบายการทสางานของระบบทนที่นจักศถึกษาออกแบบดข้วย
6. ในระบบสรืที่อสารระบบเสนยง สจัญญาณความถนที่เสนยงพรูดทนที่มนแถบความถนที่ (bandwidth) 3200 Hz ถรูกแปลงเปป็นสจัญญาณ
PCM ดข้วยการสลล่ม (sampling) ทนที่อจัตราการสลล่ม 7000 samples/s โดยใชข้การควอนไทซด์แบบยรูนสิฟอรด์มทนที่ M = 64 สเตล็ป
อยากทราบวล่า
ก. ความกวข้างของแถบความถนที่ของสจัญญาณ PCM นนนี้ มนคล่าเทล่าไร หากใชข้พจัลสด์สนที่เหลนที่ยมในการสรข้าง
ข. คล่าในขข้อ ก. จะเปป็นเทล่าใดหากเปลนที่ยนมาใชข้ sinc พจัลสด์
ค. คล่า SNR เฉลนที่ย ของสจัญญาณแอนะลล็อกทนที่ทางดข้านรจับจะมนคล่าเทล่าไรหากสจัญญาณนนนี้ถรูกสล่งผล่านชล่องทางสล่ง
(channel) ทนที่มนโอกาสเกสิดความผสิดพลาด Pe = 10-4
ง. คล่าในขข้อ ค. จะเปป็นเทล่าใดหากชล่องทางการสล่งสจัญญาณไมล่มนโอกาสเกสิดความผสิดพลาด
7. ใหข้วาดรรูปลสา ดจับโครงสรข้างขจันี้นของ TDM ตามมาตรฐาน CCITT ตจันี้งแตล่ลสา ดจับขจันี้นทนที่ 1 ถถึง ลสา ดจับขจันี้นทนที่ 5 พรข้อมระบล
bitrate และจสานวนชล่องสจัญญาณเสนยงทนที่สามารถรองรจับไดข้ในแตล่ละขจันี้น
8. ใหข้วาดรรูปลสา ดจับโครงสรข้างขจันี้นของ T-Line ตามมาตรฐาน AT&T ตจันี้งแตล่ลสา ดจับขจันี้นทนที่ 1 ถถึง ลสา ดจับขจันี้นทนที่ 5 พรข้อมระบล
bitrate และจสานวนชล่องสจัญญาณเสนยงทนที่สามารถรองรจับไดข้ในแตล่ละขจันี้น
9. ใหข้บอกถถึงจสานวนสรูงสลดของอลปกรณด์เหลล่านนนี้ทนที่ระบบ TDM ชนสิด T1 สามารถรองรจับไดข้ โดยหากจสานวน 1% ของคาปา
ซสิตนนี้ของระบบ ถรูกสสารองไวข้สสาหรจับการซสิงโครไนสด์เซชจัที่น
ก. 1200 bps computer terminal
ข. 64 kbps PCM voice channel
ค. 9600 bps modem terminal

5-24 หลจักการสรืที่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 บทททที่ 6

การเขข้ารหหัสเบสแบนดด
BASEBAND CODING

การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์สามารถแบบ่งการเขข้ารหหัสออกเปป็นสองสบ่วนหลหักๆ คคือ การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ของแหลบ่ง

กกาเนนิดขข้อมมูล และการเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ของชบ่องทางการสคืสื่อสาร หรคือเรรียกใหข้เขข้าใจงบ่ายๆวบ่าการบรีบอหัดขข้อมมูลและการเขข้า
รหหัสปป้องกหันขข้อมมูลผนิดพลาด โดยการเขข้ารหหัสเบสแบนดด์นหันั้นเปป็นขหันั้นตอนตบ่อจากการเตรรียมขข้อมมูลจากพหัลสด์มอดมูเลชหัสื่น เพคืสื่อ
สบ่งขข้อมมูลไปในชบ่องทางการสคืสื่อสารตบ่างๆดข้วยการมอดมูเลต

6.1 การเขข้ารหหัสแหลล่งกกาเนนิดขข้อมมูล (Source Coding)

ขข้อมมูลทรีสื่ตข้องการสคืสื่อสาร อาจเปป็นขข้อมมูลตหัวอหักษร หรคือขข้อมมูลแอนะลล็อกทรีสื่ไดข้แปลงเปป็นขข้อมมูลดนิจนิทหัล โดยขข้อมมูลดหัง
กลบ่าวอาจมรีปรนิมาณทรีสื่มากจนเกนินไป ไมบ่เหมาะสมสกา หรหับการสบ่งผบ่านชบ่องทางการสคืสื่อสาร หรคือไมบ่สามารถสบ่งผบ่านชบ่อง
ทางการสคืสื่อสารไดข้อยบ่างมรีประสนิทธนิภ าพ การเขข้ารหหัสแหลบ่งกกา เนนิดขข้อมมูลคคือเทคนนิคทรีสื่ใชข้ในการลดปรนิมาณขข้อมมู ลลงมรี
วหัตถถุประสงคด์เพคืสื่อใหข้การสบ่งผบ่านขข้อมมูลผบ่านชบ่องทางการสคืสื่อสารใหข้มรีประสนิทธนิภาพมากยนิสื่งขขนั้น (Bhattacharya, 2006),
(Clarke, 1995) และ (Cover, 1991)

6.1.1 ขล่าวสาร (Information, I )

การสบ่งขข้อมมูลขบ่าวสารจากแหลบ่งหนขสื่งไปยหังอรีกแหลบ่งหนขสื่งนหันั้น ผมูข้รหับปลายทางไมบ่สามารถคาดเดาไดข้วบ่าขบ่าวสารทรีสื่สบ่ง
มาในลกาดหับตบ่อไปจะเปป็นขข้อมมูลขบ่าวสารใด หรคือไมบ่ทราบวบ่าแหลบ่งกกาเนนิดขข้อมมูลทรีสื่ตข้นทางจะสรข้างขข้อมมูลใดเพคืสื่อสบ่งมาบข้าง สนิสื่ง
นรีนั้เองเปป็นทรีสื่นบ่าสนใจวบ่า ขข้อมมูลขบ่าวสารทรีสื่ไมบ่สามารถคาดเดาไดข้จากแหลบ่งกกาเนนิดนหันั้นมรีคบ่าเปป็นเชบ่นไร จขงจกาเปป็นจะตข้องกกาหนด
พารามนิเตอรด์เพคืสื่อทกาการวหัดปรนิมาณขข้อมมูลทรีสื่มรีอยมูบ่ในสหัญญาณทรีสื่ถมูกสรข้างขขนั้นจากแหลบ่งกกาเนนิด หากกกาหนดใหข้ I แทนขบ่าวสาร
ทรีสื่ถมูกใสบ่ไวข้ในสหัญลหักษณด์ (symbol) ทรีสื่ใชข้ในการสคืสื่อสารซขสื่งมรีคถุณสมบหัตนิดหังนรีนั้
คถุณสมบหัตนิทรีสื่ 1 ขบ่าวสาร I มรีคบ่าเปป็นบวกเสมอ
I ≥ 0 (6.1)
คถุณสมบหัตนิทรีสื่ 2 สหัญญลหักษณด์ทรีสื่ใชข้ในการสคืสื่อสารทรีสื่มรีคบ่าความนบ่าจะเปป็นในการเกนิดขขนั้นสมูงสถุดเขข้าสมูบ่คบ่า 1 จะมรีปรนิมาณ
ขบ่าวสารในสหัญลหักษณด์เขข้าสมูบ่คบ่าตกสื่าสถุด
ซขสื่งเมคืสื่อพนิจารณารบ่วมกหับคถุณสมบหัตนิทรีสื่ 1 ทรีสื่มรีคบ่าขบ่าวสารตกสื่าทรีสื่สถุดคคือคบ่า 0 ดหังนหันั้นสามารถเขรียนไดข้วบ่า
P →1 จะทกาใหข้ I →0 (6.2)
คถุณสมบหัตนิทรีสื่ 3 เมคืสื่อสหัญลหักษณด์ xi และ xj ทรีสื่มรีคบ่าความนบ่าจะเปป็นของการเกนิดคบ่าขบ่าวสาร Pi และ Pj ตามลกาดหับ
สหัญลหักษณด์ทรีสื่มรีคบ่าความนบ่าจะเปป็นตกสื่ากวบ่าจะมรีปรนิมาณขข้อมมูลมากกวบ่านหัสื่นคคือ
P i < P j จะทกาใหข้ I i > I j (6.3)

บททรีสื่ 6 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-1

 คถุณสมบหัตนิทรีสื่ 4 ปรนิมาณขบ่าวสารรวมจากสองสหัญลหักษณด์ทรีสื่เปป็นอนิสระตบ่อกหัน จะมรีคบ่าเทบ่ากหับผลรวมของแตบ่ละ
ขบ่าวสาร
เมคืสื่อแหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสารสรข้างสหัญลหักษณด์ทรีสื่เปป็นอนิสระตบ่อกหัน xi และ xj ทรีสื่มรีคบ่าความนบ่าจะเปป็นของการเกนิดคบ่า
ขบ่าวสาร Pi และ Pj ตามลกาดหับ โดยทรีสื่หากคบ่าความนบ่าจะเปป็นมรีคถุณสมบหัตนิดหังสมการ (6.4)
P ( xi x j ) = P ( x i ) P ( x j ) (6.4)

จะทกาใหข้สามารถหาคบ่าขบ่าวสารรบ่วม Iij ไดข้จาก

I ij = I i + I j (6.5)

จากคถุณสมบหัตนิทหันั้งสรีสื่ขข้อทกาใหข้ทราบวบ่าขบ่าวสาร I เปป็นฟฟังกด์ชหัสื่นของคบ่าความนบ่าจะเปป็นของการเกนิดคบ่าขบ่าวสาร P
และมรีความสหัมพหันธด์แบบผกผหันระหวบ่างกหัน และสามารถเขรียนสมการแทนคบ่าขบ่าวสาร I ไดข้ดข้วยฟฟังกด์ชหัสื่นลอการนิทขมดหัง
สมการ (6.6) โดยคบ่า P คคือคบ่าความนบ่าจะเปป็นของการเกนิดสหัญลหักษณด์ ซขสื่งโดยทหัสื่วไปหนบ่วยของขบ่าวสารจะมรีคบ่าเปป็นบนิต
(bits) เมคืสื่อขบ่าวสารนหันั้นอยมูบ่ในรมูปแบบเลขฐานสองหรคือไบนารรีสื่ (base of 2, binary)
1
I = log2
P
(6.6)

แหลบ่งกกา เนนิดขบ่าวสารแบบไมบ่ตบ่อเนคืสื่อง (discrete source) ใหข้เอาทด์พถุทเปป็นลกา ดหับของสหัญ ลหักษณด์ทรีสื่มรีจกา นวน

จกา กหัดหรคือทรีสื่เรรียกวบ่าตหัวอหักษร (alphabets) เชบ่นตหัวอหักษรภาษาอหังกฤษมรีจกา นวนตหัวอหักษรทหันั้งสนินั้น 26 ตหัว แหลบ่งกกา เนนิด
ขบ่าวสารชนนิดไบนารรีสื่มรีจกา นวนสมาชนิกของตหัวอหักษรเพรียงสองตหัวคคือ 0 และ 1 ถข้าหากลกา ดหับเอาทด์พถุทจากแหลบ่งกกา เนนิด
ขบ่าวสารแบบไมบ่ตบ่อเนคืสื่องมรีคบ่าสถนิตนิทรีสื่เปป็นอนิสระตบ่อกหัน แหลบ่งกกาเนนิดนหันั้นจะถมูกเรรียกวบ่า แหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสารไมบ่มรีความจกาแบบ
ไมบ่ตบ่อเนคืสื่อง (discrete memoryless source, DMS) ซขสื่งหมายถขงคบ่าเอาทด์พถุททรีสื่ไดข้จากแหลบ่งกกา เนนิดขบ่าวสารซขสื่งเปป็นคบ่า
สหัญลหักษณด์ปฟัจจถุบหัน เปป็นอนิสระโดยไมบ่ขขนั้นอยมูบ่กหับผลของเอาทด์พถุทจากแหลบ่งกกาเนนิดในอดรีตหรคือในอนาคต
อรีกกรณรีหนขสื่งหากคบ่าเอาทด์พถุททรีสื่ไดข้จากแหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสารซขสื่งเปป็นคบ่าสหัญลหักษณด์ปฟัจจถุบหัน มรีผลตามคบ่าสถนิตนิของ
เอาทด์พถุทจากแหลบ่งกกาเนนิดในอดรีต (statistically dependent) เชบ่นการใชข้คกาในภาษาอหังกฤษทรีสื่พบวบ่าสหัญลหักษณด์ทรีสื่เปป็น
สระในภาษาอหังกฤษมรีสถนิตนิการถมูกใชข้มากกวบ่าสหัญลหักษณด์ทรีสื่เปป็นตหัวอหักษร โดยแหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสารชนนิดนรีนั้อาจสามารถสรข้าง
โมเดลของแหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสารไดข้

ตหัวอยบ่าง 6.1
สหั ญ ลหั กษณด์ไ บนารรีสื่ ถมูก สรข้ างขขนั้น ดข้ว ยคบ่ าความนบ่ าจะเปป็ น 0.75 ใหข้ทกา การหาคบ่า ขบ่า วสารทรีสื่ มรีค วามสหัม พหัน ธด์กหั บ
สหัญลหักษณด์นรีนั้ในหนบ่วยบนิต
1
I = log2
P
1
= log 2
0.75
1 1
= log10
0.301 0.75
= 0.415 bit

6-2 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 6.1.2 เอนโทรปปี (Entropy)
นอกเหนคือจากการนนิยามปรนิมาณขบ่าวสาร I ดหังสมการ (6.6) แลข้วยหังมรีการใชข้คบ่าเอนโทรปปีเพคืสื่อแสดงปรนิมาณ
ขบ่าวสารของแหลบ่งกกาเนนิดไดข้อรีกดข้วยดหังนรีนั้
ถข้าแหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสารไมบ่มรีความจกา m มรีสหัญลหักษณด์ทรีสื่ใหข้เอาทด์พถุทคคือ m1, m2, … , mN โดยทรีสื่มรีคบ่าความนบ่าจะ
เปป็นของการกกาเนนิดแตบ่ละสหัญลหักษณด์คคือ P1, P2, … , PN ซขสื่งผลรวมของความนบ่าจะเปป็นของทถุกสหัญลหักษณด์มรีคบ่าเทบ่ากหับ 1
P 1+ P 2 +…+P N = 1 (6.7)

คบ่าขบ่าวสารของสหัญลหักษณด์ mi ใดๆ สามารถหาไดข้จาก

1
I i = log 2
Pi [bits] (6.8)

คบ่าเฉลรีสื่ยทางสถนิตนิของขบ่าวสารทรีสื่เกรีสื่ยวขข้องกหับสหัญลหักษณด์ทหันั้งหมดทรีสื่ถมูกสรข้างขขนั้นจากแหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสารถมูกนนิยาม
วบ่าคคือคบ่าเอนโทรปปีของแหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสาร สามารถเขรียนสหัญลหักษณด์แทนดข้วย H(m) คบ่าเอนโทรปปีสหัมพหันธด์กหับการกระ
จายความนบ่าจะเปป็นของสหัญลหักษณด์ดหังแสดงดข้านลบ่างนรีนั้
N
H ( m) = ∑ Pi I i
i =1
N
1
= ∑ P i log 2 P
i=1 i
N

= − ∑ P i log 2 P i [bits] (6.9)

i =1

แหลบ่งกกาเนนิดทถุกชนนิดมรีคบ่าความไมบ่แนบ่นอนของการสรข้างสหัญลหักษณด์ หากเราทราบคบ่าการกระจายตหัวของความ
นบ่าจะเปป็นของแหลบ่งกกาเนนิดตหัวอหักษร เราจะสามารถทกานายจกานวนครหันั้งของการเกนิดของสหัญลหักษณด์แตบ่ละตหัวทรีสื่ถมูกสรข้างขขนั้น
มาดข้วยแหลบ่งกกาเนนิดขนาดใหญบ่ไดข้ แตบ่คบ่าความไมบ่แนบ่นอนยหังคงมรีอยมูบ่เมคืสื่อตข้องการทราบวบ่าสหัญลหักษณด์เฉพาะเจาะจงใดๆถมูก
สรข้างขขนั้นจากแหลบ่งกกา เนนิดและถมูกสรข้างเมคืสื่อเวลาใด และหากเราปป้อนจกานวนขข้อมมูลมรีคบ่าเอนโทรปปีเทบ่ากหันสมูบ่แหลบ่งกกา เนนิด
จากหลหักการของคบ่าเฉลรีสื่ย เราจะสามารถทกานายการเกนิดสหัญลหักษณด์ทรีสื่ถมูกสรข้างจากแหลบ่งกกา เนนิดไดข้ ในความหมายนรีนั้คคือ
แหลบ่งกกาเนนิดเอนโทรปปีแสดงแทนคบ่าเฉลรีสื่ยของความไมบ่แนบ่นอนทรีสื่แยกแยะโดยการใชข้แหลบ่งกกาเนนิดตหัวอหักษร
ในระบบการสคืสื่อสารหากเราสบ่งขบ่าวสารทรีสื่มรีคบ่าเอนโทรปปีเทบ่ากหันจากเครคืสื่องสบ่งไปถขงเครคืสื่องรหับผบ่านชบ่องทางการ
สคืสื่อสาร เครคืสื่องรหับจะสามารถแยกแยะคบ่าความไมบ่แนบ่นอนทรีสื่สหัมพหันธด์กหันกหับสหัญลหักษณด์ทรีสื่ถมูกสบ่งออกไป ซขสื่งจะทกาใหข้แนบ่ใจวบ่า
สหัญลหักษณด์ใดๆจากแหลบ่งกกาเนนิดตหัวอหักษรไดข้ถมูกสรข้างขขนั้นจากแหลบ่งกกาเนนิด และถมูกสบ่งออกไปโดยเครคืสื่องสบ่ง จากทรีสื่กลบ่าวมา
จะเหล็นไดข้วบ่าคบ่าเอนโทรปปีแหลบ่งกกาเนนิดเปป็นพารามนิเตอรด์ทรีสื่สกาคหัญในระบบการสคืสื่อสาร และถข้าขบ่าวสารทรีสื่ถมูกสบ่งมรีคบ่าเทบ่ากหันกหับ
คบ่าเอนโทรปปีของแหลบ่งกกาเนนิด ซขสื่งจะทกาใหข้สหัญลหักษณด์ทรีสื่ถมูกสบ่งสามารถกมูข้คคืนไดข้ทรีสื่เครคืสื่องรหับ ความสกาคหัญของเอนโทรปปีถมูกนกา
ไปประยถุกตด์ใชข้ในเทคนนิคการเขข้ารหหัสแหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสารซขสื่งจะไดข้กลบ่าวถขงในลกาดหับถหัดไป

บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-3

 ตหัวอยบ่าง 6.2
สหัญญาณหนขสื่งมรีคบ่าฟฟังกด์ชหัสื่นความหนาแนบ่นความนบ่าจะเปป็น (probability distribution function, pdf) ของ
แอมปลนิจมูดในลหักษณะเกาสด์เซรียนทรีสื่คบ่าเฉลรีสื่ยเทบ่ากหับศมูนยด์ และคบ่าความแปรปรวน 2 สหัญญาณดหังกลบ่าวถมูกสถุบ่มทรีสื่อหัตราการ
สถุบ่ม 500 ตหัวอยบ่างตบ่อวนินาทรี ผลลหัพธด์ทรีสื่ไดข้จากการสถุบ่มถมูกควอนไตซด์ดหังตารางดข้านลบ่างนรีนั้ ใหข้ทกาการหาคบ่าเอนโทรปปีทรีสื่เอาทด์พถุท
จากควอนไตซด์ และคบ่าอหัตราการสบ่งขข้อมมูลขบ่าวสารในหนบ่วยตหัวอยบ่างตบ่อวนินาทรี

อนินพถุทปป้อนสมูบ่วงจรควอนไตซด์ เอาทด์พถุทจากวงจรควอนไตซด์
–  < xi < –2 m0

– 2 < xi < – m1

– < xi < 0 m2

0 < xi <  m3

< xi< 2 m4

2 < x i <  m5

วนิธรีทกา
กกาหนดใหข้ p(x) คคือคบ่าฟฟังกด์ชหัสื่นความหนาแนบ่นความนบ่าจะเปป็นลหักษณะเกาสด์เซรียนทรีสื่คบ่าเฉลรีสื่ยเทบ่ากหับศมูนยด์ และคบ่า
ความแปรปรวน 2 คบ่าความนบ่าจะเปป็นของสหัญลหักษณด์ m0 คคือ
−2 σ

P0 = ∫
−∞
p ( x) dx = Q ( 2)

และในทกานองเดรียวกหั−σน
P 1 = ∫ p ( x) dx = Q (1)−Q (2)
−2 σ

ซขสื่งสามารถเขรียนคบ่าการกระจายตหัวของคบ่าความนบ่าจะเปป็นของแหลบ่งกกาเนนิดตหัวอหักษรไดข้ดหังตารางดข้านลบ่างนรีนั้

สหัญลหักษณด์ สมการความนบ่าจะเปป็น คบ่าความนบ่าจะเปป็น

m0 Q(2) 0.02275
m1 Q(1) – Q(2) 0.13595
m2 Q(0) – Q(1) 0.34130
m3 Q(0) – Q(1) 0.34130
m4 Q(1) – Q(2) 0.13595
m5 Q(2) 0.02275

6-4 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ดหังนหันนั้ คบ่าเอนโทรปปีแหลบ่งกกาเนนิดสามารถคกานวณหาไดข้จาก
5
1
H ( m) = − ∑ P log P =
0.3010 i=0 i 10 i
2.0967 bits/symbol

และสามารถคกานวณหาคบ่าอหัตราการสบ่งขข้อมมูลขบ่าวสารไดข้คคือ I = Rs x H(m) = 1048.33 bps

6.1.3 รหหัสกระชหับ (Compact Code)

การเขข้ารหหัสแหลบ่งกกาเนนิดสามารถทกาไดข้โดยการใชข้เอนโทรปปีเมคืสื่อทราบถขงคบ่าความนบ่าจะเปป็นของแตบ่ละสหัญลหักษณด์
อยบ่างไรกล็ตามการใชข้วนิธรีการดหังกลบ่าวไมบ่สามารถทกาไดข้หากลกาดหับของสหัญลหักษณด์ทรีสื่จะทกาการเขข้ารหหัสมรีจกานวนมาก โดยจะ
ทกาใหข้เกนิดการหนบ่วงเวลาการสบ่งเปป็นระยะเวลานาน และมรีความซหับซข้อนของการสรข้างวงจรการเขข้ารหหัส ดหังนหันั้นการเขข้ารหหัส
แหลบ่งกกาเนนิดจขงตข้องทกาการเขข้ารหหัสโดยตรงแตบ่ละรหหัสโดยไมบ่ตข้องรอใหข้มรีการสรข้างสหัญลหักษณด์สกา หรหับการสบ่งผบ่านขข้อมมูล
ขบ่าวสารจนเสรล็จสนินั้นสมบมูรณด์ การหนบ่วงเวลาการสบ่งจะลดลงแตบ่จะเพนิสื่มคบ่าเฉลรีสื่ยความยาวรหหัสตบ่อสหัญลหักษณด์มากขขนั้นกวบ่าคบ่า
เอนโทรปปี รหหัสกระชหับจะทกาหนข้าทรีสื่ดหังกลบ่าวคคือทกาการเขข้ารหหัสแหลบ่งกกาเนนิดโดยใหข้ผลการเขข้ารหหัสทรีสื่พยายามใหข้มรีคบ่าเฉลรีสื่ย
ความยาวรหหัสตบ่อสหัญลหักษณด์ใกลข้เครียงกหันทรีสื่สถุดกหับคบ่าเอนโทรปปี รหหัสกระชหับจขงเปป็นกระบวนการเขข้ารหหัสทรีสื่ใหข้คบ่าใกลข้เครียงคบ่า
เหมาะสมทรีสื่สถุด (sub-optimum) โดยจะไดข้แนะนการหหัสกระชหับทรีสื่ไดข้รหับความนนิยมในหหัวขข้อถหัดไป

6.1.3.1 รหหัสฮหัฟฟฟ์แมน (Huffman Code)

รหหัสฮหัฟฟฟ์แมนเปป็นรหหัสกระชหับทรีสื่ใหข้คบ่าใกลข้เครียงคบ่าเหมาะสมทรีสื่สถุด โดยอหัลกอรขทขมของรหหัสฮหัฟฟฟ์แมนตข้องทราบ
ถขงคบ่าความนบ่าจะเปป็นของแตบ่ละสหัญลหักษณด์กบ่อนเขข้ากระบวนการเขข้ารหหัส อหัลกอรนิทขมของรหหัสฮหัฟฟฟ์แมนมรีขหันั้นตอนดหังนรีนั้
ก) เรรียงลกาดหับสหัญลหักษณด์ตามลกาดหับคบ่าความนบ่าจะเปป็นโดยใหข้สหัญลหักษณด์ทรีสื่มรีคบ่าความนบ่าจะเปป็นมากอยมูบ่ตกาแหนบ่ง
บนสถุด
ข) รวมคบ่าความนบ่าจะเปป็นของสหัญลหักษณด์ตกาแหนบ่งลบ่างสถุดสองสหัญลหักษณด์
ค) ทกาซกนั้าขหันั้นตอน ก) และ ข) จนกระทหัสื่งมรีจกานวนสหัญลหักษณด์เหลคือเพรียงสองสหัญลหักษณด์
ง) รหหัส 0 และ 1 ถมูกกกาหนดเปป็นตกาแหนบ่งแรกของสหัญลหักษณด์ทรีสื่ถมูกลดรมูปมาทหันั้งสองสหัญลหักษณด์
จ) ทกา การยข้อนกลหับเสข้นทางการรวมสหัญลหักษณด์ โดยกกา หนดรหหัส 0 และ 1 ในตกา แหนบ่งทรีสื่สองของคกา รหหัส
(code word) สกาหรหับสหัญลหักษณด์สองตหัวทรีสื่ถมูกรวมกหันไวข้ในขหันั้นตอนกบ่อนหนข้านรีนั้
ฉ) ทกาซกนั้าขหันั้นตอน จ) จนกระทหัสื่งการยข้อนกลหับเสข้นทางมาสมูบ่สหัญลหักษณด์ตหันั้งตข้น
ตหัวอยบ่างการเขข้ารหหัสฮหัฟฟฟ์แมนแสดงดหังตหัวอยบ่างดข้านลบ่างนรีนั้

บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-5

ตหัวอยบ่าง 6.3 การเขข้ารหหัสฮหัฟฟฟ์แมน โดยมรีจกานวน 6 สหัญลหักษณด์ แตบ่ละสหัญลหักษณด์มรีคบ่าความนบ่าจะเปป็นดหังแสดงในตาราง

แหลบ่งกกาเนนิดตหันั้งตข้น แหลบ่งกกาเนนิดลดรมูป (S)

รหหัส
สหัญลหักษณด์ คบ่าความนบ่าจะเปป็น S1 S2 S3 S4

m1 0.30 0.30 0.3 0.43 0.57 0 00

0 1
m2 0.25 0.25 0.27 0.30 0.43 10
0
m3 0.15 0.18 0.25 0.27 010
0 1
m4 0.12 0.15 0.18 011
0 1
m5 0.10 0.12 110
1 1
m6 0.08 111

ตหัวอยบ่าง 6.4
จากรหหัสกระชหับทรีสื่ไดข้มาในตหัวอยบ่าง 6.3 สามารถคกานวณหาความยาวเฉลรีสื่ยตบ่อสหัญลหักษณด์ของรหหัสฮหัฟฟฟ์แมนไดข้
ดหังนรีนั้
6
̄L = ∑ P i Li
i=1
= 0.3×(2)+0.25×(2 )+0.15×(3)+0.12×(3)+0.10×(3)+0.08×(3)
= 2.45 bits/symbol

คบ่าเอนโทรปปี H(m) ของแหลบ่งกกาเนนิดในตหัวอยบ่าง 5.3 สามารถคกานวณไดข้ดหังนรีนั้

6
H ( m) = −∑ P i log 2 P i
i=1
= 2.418 bits

จากการคกานวณหาคบ่าเอนโทรปปีทกาใหข้ทราบวบ่าความยาวเฉลรีสื่ยของคการหหัสทรีสื่สหันั้นทรีสื่สถุดทรีสื่จะเปป็นไปไดข้ของตหัวอยบ่างนรีนั้
คคือ 2.418 bits และการเขข้ารหหัสกระชหับในตหัวอยบ่าง 5.3 มรีความยาวเฉลรีสื่ยตบ่อสหัญลหักษณด์ของรหหัสฮหัฟฟฟ์แมนคคือ 2.45 bits
ซขสื่งสามารถคกานวณหาคบ่าประสนิทธนิภาพของการเขข้ารหหัสกระชหับตบ่อคบ่าเอนโทรปปีไดข้ดหังนรีนั้
H (m ) 2.418
η= ×100 = ×100 = 97.6 %
̄L 2.45

และหากเมคืสื่อนกาไปเทรียบกหับการเขข้ารหหัสชนนิดความยาวคกา รหหัสคงทรีสื่ (fixed length code) ซขสื่งตข้องใชข้รหหัสทรีสื่มรี

ความยาว 3 บนิต เพคืสื่อทกาการเขข้ารหหัส 6 สหัญลหักษณด์ สามารถคกานวณหาคบ่าประสนิทธนิภาพของการเขข้ารหหัสคงทรีสื่ตบ่อคบ่าเอน
โทรปปีไดข้ดหังนรีนั้
6-6 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 H (m ) 2.418
η= ×100 = ×100 = 80.6 %
̄L 3

จากการเปรรีย บเทรีย บประสนิท ธนิภ าพของการเขข้ ารหหัส แหลบ่ง กกา เนนิ ดทหันั้ งสอง พบวบ่า การเขข้ ารหหัส กระชหั บ จะมรี
ประสนิทธนิภาพของการเขข้ารหหัสสมูงกวบ่าการเขข้ารหหัสคงทรีสื่

ตหัวอยบ่าง 6.5
แหลบ่งกกาเนนิดสหัญญาณชนนิดไรข้หนบ่วยความจกาแหลบ่งหนขสื่งใหข้ขข้อมมูลสหัญลหักษณด์ m1 และ m2 ทรีสื่มรีคบ่าความนบ่าจะเปป็น
เทบ่ า กหั บ 0.8 และ 0.2 ตามลกา ดหั บ ใหข้ ห าคบ่ า รหหั ส ฮหั ฟ ฟฟ์ แ มนของแหลบ่ ง กกา เนนิ ด สหั ญ ญาณนรีนั้ และทกา การเปรรี ย บเทรี ย บ
ประสนิทธนิภาพกหับการเขข้ารหหัสฮหัฟฟฟ์แมนประยถุกตด์แบบการเพนิสื่มความยาวสหัญลหักษณด์

สหัญลหักษณด์ คบ่าความนบ่าจะเปป็น รหหัส

m1 0.8 0
m2 0.2 1

̄L = 1 bits/symbol
2
H ( m) = −∑ P i log 2 P i = 0.72 bit
i=1
H (m)
η = ×100 = 72 %
̄L

การเขข้ารหหัสฮหัฟฟฟ์แมนประยถุกตด์แบบการเพนิสื่มความยาวสหัญลหักษณด์ โดยทกาการกกาหนดสหัญลหักษณด์ใหข้มรีความยาว
จกานวนสองบนิตรวมกหันตบ่อสหัญลหักษณด์นหัสื่นคคือ m1m1 m1m2 m2m1 และ m2m2 ซขสื่งจะใหข้คบ่าความนบ่าจะเปป็นตบ่อสหัญลหักษณด์มรี
การเปลรีสื่ยนแปลง ซขสื่งความยาวเฉลรีสื่ยของสหัญลหักษณด์ ( ̄L) จะมรีคบ่าครขสื่งหนขสื่งของความยาวเฉลรีสื่ยรหหัสฮหัฟฟฟ์แมนประยถุกตด์
แบบการเพนิสื่มความยาวสหัญลหักษณด์ ( L̄2)

แหลบ่งกกาเนนิดตหันั้งตข้น แหลบ่งกกาเนนิดลดรมูป (S)

รหหัส
สหัญลหักษณด์ คบ่าความนบ่าจะเปป็น S1 S2

m1m1 0.64 0.64 0.64 0 0

m1m2 0.16 0.20 0 0.36 1 11
m2m1 0.16 0 0.16 100
m2m2 0.04 1 101
1
บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-7
 จากรหหัสกระชหับทรีสื่ไดข้มาสามารถคกานวณหาความยาวเฉลรีสื่ยตบ่อสหัญลหักษณด์ของรหหัสฮหัฟฟฟ์แมนไดข้ดหังนรีนั้
4
L̄2 = ∑ P i L i
i =1
= 0.64×(1)+0.16×(2)+0.16×(3)+0.04×(3)
= 1.56 bits/2 symbols
̄L = 0.78 bits/symbol

คบ่าเอนโทรปปี H(m) ของแหลบ่งกกาเนนิด สามารถคกานวณไดข้ดหังนรีนั้

4
H ( m) = −∑ P i log 2 P i
i=1
= 0.72 bits

H ( m) 0.72
η = ×100 = ×100 = 92.3 %
̄L 0.78

6.1.3.2 รหหัสแชนนอน-ฟาโน (Shannon-Fano Code)

รหหัสกระชหับทรีสื่ไดข้รหับความนนิยมอรีกชนนิดหนขสื่งคคือรหหัสแชนนอน-ฟาโน กระบวนการอหัลกอรนิทขมของรหหัสแชนนอน-
ฟาโนมรีขนหันั้ ตอนดหังนรีนั้
ก) ขรีดเสข้นแบบ่งสหัญลหักษณด์ออกเปป็นสองกลถุบ่ม โดยใหข้ทหันั้งสองกลถุบ่มมรีคบ่าความนบ่าจะเปป็นรวมของทถุกสหัญลหักษณด์ใน
กลถุบ่มมรีคบ่าใกลข้เครียงกหันทรีสื่สถุดเทบ่าทรีสื่จะทกาไดข้ และกกาหนดรหหัส '0' สกาหรหับกลถุบ่มสหัญลหักษณด์ทรีสื่อยมูบ่ดข้านบนของเสข้น
แบบ่ง และกกาหนดรหหัส '1' สกาหรหับกลถุบ่มสหัญลหักษณด์ทรีสื่อยมูบ่ดข้านลบ่างของเสข้นแบบ่ง
ข) ทกาตามขหันั้นตอน ก) โดยแบบ่งกลถุบ่มยบ่อยของกลถุบ่มทหันั้งสองในขหันั้นตอนแรก และทกา ซกนั้า ในกลถุบ่มยบ่อยเรคืสื่อยๆจน
กระทหัสื่งเหลคือเพรียงสหัญลหักษณด์เดรียวตบ่อกลถุบ่มยบ่อย เมคืสื่อแบบ่งเสรล็จสนินั้นกระบวนการเขข้ารหหัสกล็จะสมบมูรณด์ จะไดข้
รหหัสกระชหับแชนนอน-ฟาโนทรีสื่มรีความยาวแตกตบ่างกหัน

ตหัวอยบ่างการเขข้ารหหัสกระชหับแชนนอน-ฟาโนแสดงดหังตหัวอยบ่างทรีสื่ 5.6

ตหัวอยบ่าง 6.6
แหลบ่งกกาเนนิดสหัญญาณชนนิดไรข้หนบ่วยความจกาแหลบ่งหนขสื่งใหข้ขข้อมมูลสหัญลหักษณด์ m1 ถขง m8 ทรีสื่มรีคบ่าความนบ่าจะเปป็น
เทบ่ากหับ 0.5 0.15 0.15 0.08 0.08 0.02 0.02 และ 0.01 ตามลกา ดหับ ใหข้หาคบ่ารหหัสกระชหับแชนนอน-ฟาโนของ
แหลบ่งกกาเนนิดสหัญญาณนรีนั้ และทกาการเปรรียบเทรียบประสนิทธนิภาพกหับคบ่าเอนโทรปปี

6-8 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 คบ่าความ รหหัสในแตบ่ละขหันั้นตอน
สหัญลหักษณด์ คการหหัส
นบ่าจะเปป็น 1 2 3 4 5 6
m1 0.50 0 0
m2 0.15 1 0 0 100
m3 0.15 1 0 1 101
m4 0.08 1 1 0 110
m5 0.08 1 1 1 0 1110
m6 0.02 1 1 1 1 0 11110
m7 0.02 1 1 1 1 1 0 111110
m8 0.01 1 1 1 1 1 1 111111

̄
L = 2.18 bits/symbol
8

H ( m) = − ∑ P i log 2 P i = 2.15 bits

i=1
H (m)
η = ×100 = 99 %
̄
L

6.2 การเขข้ารหหัสชล่องสหัญญาณ (Channel Coding)

การเขข้ารหหัสในหหัวขข้อทรีสื่ผบ่านมามรีวหัตถุประสงคด์เพคืสื่อลดปรนิมาณขข้อมมูลทรีสื่มรีความซกนั้าซข้อน หรคือขข้อมมูลทรีสื่มรีปรนิมาณมาก
เมคืสื่อผบ่านขหันั้นตอนดหังกลบ่าวแลข้ว ปรนิมาณขข้อมมูลถมูกบรีบอหัดในปรนิมาณทรีสื่เหมาะสมในการสบ่งผบ่านไปยหังเครคืสื่องรหับ ในขหันั้นตอนของ
การสบ่งสหัญญาณผบ่านชบ่องทางการสคืสื่อสารนหันั้นมรีหลายพารามนิเตอรด์ทรีสื่สบ่งผลตบ่อความถมูกตข้องของสหัญญาณขบ่าวสารทรีสื่เครคืสื่องรหับ
พารามนิเตอรด์ทรีสื่สกาคหัญคคือ ก) กกาลหังสบ่งของเครคืสื่องสบ่ง ข) อหัตราความเรล็วของการสคืสื่อสาร และ ค) คบ่าสเปกตรหัมของสหัญญาณ
รบกวน คบ่าพารามนิเตอรด์ทหันั้งสามจะถมูกนกาไปเพคืสื่อพนิจารณาออกแบบระบบการสคืสื่อสาร ซขสื่งการออกแบบทรีสื่ตข้องการทหันั้งกกาลหังสบ่ง
ตกสื่า มรีอหัตราความเรล็วในการสคืสื่อสารสมูง และมรีสเปกตรหัมของสหัญญาณรบกวนในชบ่องทางการสคืสื่อสาร อาจทกา ใหข้คบ่าอหัตรา
ความผนิดพลาดของขข้อมมูลการสคืสื่อสารสมูง ไมบ่เปป็นทรีสื่ตข้องการ ระบบการสคืสื่อสารโดยรวมจะมรีประสนิทธนิภาพตกสื่า ในกรณรีนรีนั้การ
เขข้ารหหัสสหัญญาณชบ่องทางการสคืสื่อสารจะชบ่วยลดอหัตราความผนิดพลาดของขข้อมมูลการสคืสื่อสารลงไดข้ หลหักการของการเขข้ารหหัส
สหัญญาณชบ่องทางการสคืสื่อสารคคือการเพนิสื่มปรนิมาณขข้อมมูลทรีสื่ชบ่วยใหข้ลดความผนิดพลาดของการสบ่งขข้อมมูลใหข้แกบ่รหหัสกระชหับ เมคืสื่อ
สหัญญาณขบ่าวสารทรีสื่ถมูกเขข้ารหหัสสบ่งผบ่านไปยหังเครคืสื่องรหับและมรีขข้อมมูลผนิดพลาดเกนิดขขนั้น ขข้อมมูลทรีสื่ถมูกเขข้ารหหัสสหัญ ญาณชบ่อง
ทางการสคืสื่อสารดหังกลบ่าวจะสามารถตรวจพบความผนิดพลาดของขข้อมมูลไดข้ หรคือในบางกรณรีจะสามารถแกข้ไขขข้อมมูลทรีสื่ผนิด
พลาดใหข้ถมูกตข้องไดข้ดข้วย (พนิสนิฐ, 2552), (ปปิยะ, 2555) และ (Wiggert, 1988) การเขข้ารหหัสชบ่องสหัญญาณมรีหลายวนิธรีการทรีสื่
ถมูกนกามาใชข้เพคืสื่อลดอหัตราความผนิดพลาดของขข้อมมูลการสคืสื่อสารลง ในหหัวขข้อนรีนั้จะกลบ่าวถขงการเขข้ารหหัสชบ่องสหัญญาณเพคืสื่อทกา
หนข้าทรีสื่ดหังกลบ่าว
บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-9
 6.2.1 รหหัสควบคคุมความผนิดพลาด (Error Control Codes)
การใชข้งานการเขข้ารหหัสชบ่องสหัญญาณมรีความตข้องการใหข้รหหัสทรีสื่ใชข้มรีคถุณสมบหัตนิดหังนรีนั้ ก) ความสามารถในการตรวจ
จหับ และแกข้ไขความผนิ ดพลาดของขข้อ มมู ล ทรีสื่ ถมู ก สบ่ ง มา ข) มรีขข้ อมมู ลเพนิสื่ม เตนิ ม (overhead) จากรหหั สกระชหับ นข้อ ยทรีสื่ สถุ ด ค)
สามารถเขข้ารหหัสสหัญลหักษณด์ไดข้อยบ่างรวดเรล็วและมรีประสนิทธฌนิภาพ และ ง) สามารถถอดรหหัสสหัญลหักษณด์ไดข้อยบ่างรวดเรล็ว
และมรีประสนิทธฌนิภาพ ซขสื่งคถุณสมบหัตนิทรีสื่สกาคหัญทรีสื่สถุดคคือคถุณสมบหัตนิในขข้อแรก โดยทรีสื่ความสามารถในการตรวจจหับและแกข้ไข
ความผนิดพลาดของขข้อมมูลจะมรีประสนิทธนิภาพมากขขนั้น จกาเปป็นจะตข้องเพนิสื่มปรนิมาณขข้อมมูลบนิตเกนิน (redundancy bits) ใหข้แกบ่
รหหัสกระชหับ โดยการเพนิสื่มปรนิมาณขข้อมมูลนรีนั้จะสบ่งผลโดยตรงตบ่อปรนิมาณขข้อมมูลเพนิสื่มเตนิมของสหัญญาณทรีสื่จะถมูกสบ่งใหข้มรีปรนิมาณ
เพนิสื่มมากขขนั้น ดหังนหันั้นการเขข้ารหหัสชบ่องทางการสคืสื่อสารจกาเปป็นจะตข้องเลคือกใหข้อยมูบ่ในจถุดทรีสื่เหมาะสมตบ่อการสบ่งผบ่านขข้อมมูลใหข้เกนิด
ประสนิทธนิภาพสมูงสถุด
วนิธรีการควบคถุมความผนิดพลาดของขข้อมมูลมรีทรีสื่ใชข้งานอยมูบ่ทหัสื่วไปสองวนิธรีการคคือ ก ) การตรวจสอบความผนิดพลาดของ
ขข้อมมูลและทกาการสบ่งซกนั้า และ ข) การตรวจสอบความผนิดพลาดของขข้อมมูลและการแกข้ไขใหข้ถมูกตข้อง
วนิธรีการแรกวงจรรหับสหัญญาณทกาการตรวจสอบความผนิดพลาดของขข้อมมูลทรีสื่สบ่งมา หากมรีขข้อมมูลผนิดพลาดจะทกาการ
รข้องขอใหข้วงจรสบ่งสหัญญาณสบ่งขข้อมมูลใหมบ่อรีกครหันั้ง วนิธรีการนรีนั้วงจรรหับสหัญญาณจะไมบ่ทกาการแกข้ไขขข้อมมูลทรีสื่ผนิดพลาดทรีสื่ไดข้รหับมา
โดยวนิธรีการนรีนั้จะใชข้ในการสคืสื่อสารแบบจถุดตบ่อจถุด หรคือใชข้ในการสคืสื่อสารทรีสื่มรีระยะทางการสคืสื่อสารใกลข้เชบ่นในระบบเครคือขบ่าย
สบ่วนบถุคคล (Local area network: LAN) หรคือเครคือขบ่ายการสคืสื่อสารคอมพนิวเตอรด์ชนนิดอคืสื่นๆ ขข้อดข้อยของวนิธรีการนรีนั้คคือจะมรี
การหนบ่วงเวลาของการกมูข้คคืนสหัญญาณหากขข้อมมูลสหัญญาณทรีสื่ไดข้รหับมามรีขข้อมมูลทรีสื่ผนิดพลาด ซขสื่งจะไมบ่เหมาะสมสกา หรหับการ
สคืสื่อสารทรีสื่ตข้องการการแสดงผลแบบเวลาจรนิง (real-time applications) หรคือกรณรีการกระจายสหัญญาณโทรทหัศนด์ หรคือ
สหัญญาณวนิทยถุ จะเปป็นการสคืสื่อสารจากจถุดหนขสื่งไปยหังหลายจถุดรหับสหัญญาณ กรณรีเชบ่นนรีนั้จะไมบ่เหมาะสมสกาหรหับการควบคถุม
ความผนิดพลาดของขข้อมมูลดข้วยการสบ่งขข้อมมูลซกนั้า
วนิธรีการทรีสื่สองทกาการตรวจสอบความผนิดพลาดของขข้อมมูลทรีสื่ไดข้รหับมาและการแกข้ไขใหข้ถมูกตข้องหากมรีขข้อมมูลทรีสื่ผนิด
พลาดระหวบ่างการสบ่งผบ่านชบ่องสหัญญาณ โดยความสามารถในการแกข้ไขขข้อมมูลทรีสื่ผนิดพลาดนรีนั้ขขนั้นอยมูบ่กหับปรนิมาณบนิตเกนินทรีสื่เพนิสื่ม
เขข้ามาระหวบ่างการเขข้ารหหัสชบ่องทางสหัญญาณ หากปรนิมาณบนิตเกนินมรีมากจะสามารถแกข้ไขปรนิมาณบนิตทรีสื่ผนิดพลาดไดข้จกานวน
มากบนิตกวบ่าการสอดแทรกปรนิมาณบนิตเพนิสื่มทรีสื่นข้อยกวบ่าในการเขข้ารหหัส ดหังนหันั้นตามหลหักการแลข้วการเขข้ารหหัสเพคืสื่อตรวจสอบ
ความผนิดพลาดและสามารถแกข้ไข จะมรีปรนิมาณขข้อมมูลทรีสื่ไดข้จากการเขข้ารหหัสมากกวบ่าการเขข้ารหหัสเพคืสื่อตรวจสอบความผนิด
พลาดและสบ่งขข้อมมูลซกนั้า
รหหัสตรวจสอบความผนิดพลาดของขข้อมมูลและแกข้ไขแบบ่งไดข้สองประเภทคคือ ก) รหหัสบลล็อก และ ข) รหหัสคอนโว
ลมูชหัสื่น รหหัสบลล็อกประกอบดข้วยกลถุบ่มบนิตเพคืสื่อตรวจสอบขข้อมมูล (check bits) ซขสื่งเขรียนแทนดข้วยสหัญลหักษณด์ r โดยคกานวณหา
ไดข้จากกลถุบ่มบนิตขข้อมมูลขบ่าวสาร k ทกาใหข้ปรนิมาณขข้อมมูลทรีสื่ไดข้จากการเขข้ารหหัสชบ่องทางการสคืสื่อสารจะมรีคบ่ารวมเทบ่ากหับ n บนิต
โดยทรีสื่ n = r + k โดยกระบวนการเขข้ารหหัสชบ่องทางการสคืสื่อสารแบบรหหัสบลล็อกจะมรีความซหับซข้อนตกสื่า ไมบ่จกา เปป็นตข้องใชข้
หนบ่วยความจกาในการประมวลผล ใชข้การประมวลผลหากลถุบ่มบนิตเพคืสื่อตรวจสอบขข้อมมูลเพรียงจากกลถุบ่มบนิตขข้อมมูลขบ่าวสาร k
เทบ่านหันั้น ในสบ่วนของรหหัสคอนโวลมูชหัสื่นกลถุบ่มบนิตเพคืสื่อตรวจสอบขข้อมมูลไมบ่เพรียงคกา นวณจากกลถุบ่มบนิตขข้อมมูลขบ่าวสารปฟัจจถุบหัน
เทบ่านหันั้น แตบ่มรีการนกากลถุบ่มบนิตขข้อมมูลขบ่าวสารกบ่อนหนข้ามารบ่วมคกานวณดข้วย ซขสื่งการประมวลผลรหหัสคอนโวลมูชหัสื่นจะใหข้คบ่ารหหัส
ตรวจสอบอยบ่างตบ่อเนคืสื่องจากกลถุบ่มบนิตขบ่าวสารทรีสื่เขข้ามาใหมบ่ในปฟัจจถุบหันรบ่วมกหับกลถุบ่มบนิตขบ่าวสารกบ่อนหนข้า

6.2.1.1 รหหัสบลล็อก (Block Codes)

การเขข้ารหหัสบลล็อกนหันั้น แตบ่ละบลล็อกของบนิตขข้อมมูล k ถมูกเขข้ารหหัสสมูบ่บลล็อกของ n บนิต โดยคบ่าบลล็อก n บนิต ถมูกเรรียก
วบ่าคการหหัส (codeword) ซขสื่งคบ่า n จะมากกวบ่า k เสมอ ทหันั้งนรีนั้กลถุบ่มบนิตเพคืสื่อตรวจสอบขข้อมมูล r = n – k คกานวณหาไดข้จากกลถุบ่ม
บนิตขข้อมมูลขบ่าวสาร k และนกาเขข้าไปรวมกหับขข้อมมูลขบ่าวสารเดนิมเพคือสรข้างเปป็นคการหหัส n โดยหากบนิตขข้อมมูล k อยมูบ่ในสบ่วนหนข้า
6-10 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
ของคการหหัส n เสมอ รหหัสดหังกลบ่าวจะเรรียกไดข้วบ่าเปป็นรหหัสซนิสเตล็มเมตนิก (systematic code) ตหัวอยบ่างของรหหัสบลล็อกไดข้แกบ่
รหหัสตรวจสอบพารนิตรี (parity-check codes) และรหหัสบลล็อกเชนิงเสข้น (linear block code) เปป็นตข้น

รหหัสตรวจสอบพารนิตท (parity-check codes)

รหหัสตรวจสอบพารนิตรีคคือรหหัสบลล็อกทรีสื่เรรียบงบ่ายทรีสื่สถุด มรีจกานวนบนิตตรวจสอบขข้อมมูล r เพรียงหนขสื่งบนิตเทบ่านหันั้น ซขสื่งคบ่า
พารนิตรีสกา หรหับใชข้ในการตรวจสอบมรีสองลหักษณะคคือ ก) พารนิตรีคมูบ่ (even parity) และ ข) พารนิตรีครีสื่ (odd parity) ในการ
คกานวณหาคบ่าพารนิตรีใหข้พนิจารณาคบ่าบนิตขข้อมมูล k โดยหากตข้องการคกา นวณหาคบ่าพารนิตรีคมูบ่ ใหข้คกา นวณหาจกา นวน 1 ในบนิต
ขข้อมมูลทหันั้งหมดโดยหากบนิตขข้อมมูลรวมแลข้วไดข้จกานวนคมูบ่ จะไดข้คบ่าพารนิตรีคมูบ่มรีคบ่าเทบ่ากหับ 0 แตบ่หากคกานวณหาจกานวน 1 ในบนิต
ขข้อมมูลทหันั้งหมดรวมแลข้วไดข้จกานวนครีสื่ จะไดข้คบ่าพารนิตรีคมูบ่มรีคบ่าเทบ่ากหับ 1 สกาหรหับการคกานวณหาคบ่าพารนิตรีครีสื่สามารถคกานวณหาไดข้
ในลหักษณะเดรียวกหัน ดหังแสดงการคกานวณดหังตหัวอยบ่าง 5.7

ตหัวอยบ่าง 6.7
คกานวณหาคบ่าพารนิตรีคแมูบ่ ละคบ่าพารนิตรีครีสื่ของบนิตขข้อมมูล k = 0111001
บนิตขข้อมมูล k = 0111001
คบ่าพารนิตรีคมูบ่ reven =0 ดหังนหันนั้ คบ่าคการหหัส n = 01110010
คบ่าพารนิตรีครีสื่ rodd =1 ดหังนหันนั้ คบ่าคการหหัส n = 01110011

ขข้อจกากหัดทรีสื่สกาคหัญของรหหัสตรวจสอบพารนิตรีคคือสามารถตรวจสอบขข้อมมูลทรีสื่ผนิดพลาดของบนิตทรีสื่รหับมาไดข้เพรียงบนิต
เดรียว หากมรีขข้อมมูลบนิตทรีสื่ผนิดพลาดสองบนิต การตรวจสอบจะไมบ่สามารถทกาไดข้อยบ่างถมูกตข้อง นอกจากนรีนั้วนิธรีการดหังกลบ่าวนรีนั้ยหัง
ไมบ่สามารถระบถุตกาแหนบ่งทรีสื่ผนิดพลาดของบนิตไดข้ จขงไมบ่สามารถทรีสื่จะทกาการแกข้ไขขข้อมมูลทรีสื่ผนิดพลาดไดข้ อยบ่างไรกล็ตามดข้วยความ
งบ่ายของวนิธรีการนรีนั้ จขงถมูกใชข้งานอยบ่างแพรบ่หลายในการตรวจสอบขข้อมมูลบนิต หากพบขข้อมมูลบนิตทรีสื่ผนิดพลาดจะทกาการรข้องขอใหข้
สบ่งขข้อมมูลมาใหมบ่อรีกครหันั้ง

รหหัสบลล็อกเชนิงเสข้น (linear block code)

การเขข้ารหหัสบลล็อกเชนิงเสข้นจกาเปป็นจะตข้องจหัดขข้อมมูลบนิตอนินพถุทใหข้อยมูบ่ในรมูปบลล็อกเมตรนิกซด์ i ทรีสื่มรีมนิตนิสหัมพหันธด์กหันกหับเม
ตรนิกซด์แหลบ่งกกา เนนิด G (generator matrix) ผลคมูณกหันของเมตรนิกซด์ทหันั้งสองจะไดข้ผลลหัพธด์คคือเมตรนิกซด์รหหัสบลล็อก c ซขสื่ง
สามารถเขรียนไดข้ดหังสมการ (6.10) ตหัวอยบ่างการคกานวณหาคบ่ารหหัสบลล็อกเชนิงเสข้นแสดงดหังตหัวอยบ่าง 5.8

[ c] = [ i ][G ] (6.10)

ทหันั้ง นรีนั้ห ากตข้อ งการใหข้ คกา รหหั สทรีสื่ ส รข้ า งขขนั้ น อยมูบ่ ใ นรมู ป แบบของคกา รหหั สบลล็อ กแบบมรี ร ะบบ (systematic block
codeword) จกาเปป็นจะตข้องสรข้างเมตรนิกซด์แหลบ่งกกาเนนิด G ทรีสื่อยมูบ่ในแบบมรีระบบดข้วย ดหังแสดงในสมการ (6.11)
[G ]k ×n = [ [ I ]k×k |[ P ]k ×(n−k )] (6.11)

บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-11

 โดย I คคือ เมตรนิกซด์เอกลหักษณด์ (identity matrix) และ P คคือ เมตรนิกซด์สหัมประสนิทธนิธิ์ (coefficient matrix) โดย
การเลคือกคบ่าเมตรนิกซด์สหัมประสนิทธนิธิ์จะตข้องเลคือกใหข้มรีคถุณสมบหัตนิทรีสื่ดรีในความสามารถในการแกข้ไขขข้อมมูลทรีสื่ผนิดพลาด และงบ่าย
ตบ่อการประยถุกตด์ใชข้งาน

ตหัวอยบ่าง 6.8
คกา นวณหาเมตรนิกซด์รหหัสบลล็อก c สกา หรหับขข้อมมูลเลขฐานสองทรีสื่มรีความยาวขข้อมมูลสามบนิต หากเมตรนิกซด์แหลบ่ง
กกาเนนิด G มรีขนาด (3x6) ดหังแสดงดข้านลบ่างนรีนั้

[ ]
1 0 0 1 0 1
[G ] = 0 1 0 1 1 0
0 0 1 0 1 1

จากสมการ (6.10) สามารถคกานวณหาเมตรนิกซด์รหหัสบลล็อก c จากคบ่าเมตรนิกซด์อนินพถุท i ทรีสื่มรีขนาด (8x3) ไดข้เมตรนิ

กซด์รหหัสบลล็อก c ทรีสื่มรีขนาด (8x6) ไดข้ดหังนรีนั้

[] [ ]
0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 1 0 0 1 0 1 1
0 1 0 0 1 0 1 1 0

[ ]
1 0 0 1 0 1
0 1 1 0 1 1 1 0 1
0 1 0 1 1 0 =
1 0 0 1 0 0 1 0 1
0 0 1 0 1 1
1 0 1 1 0 1 1 1 0
1 1 0 1 1 0 0 1 1
1 1 1 1 1 1 0 0 0

ผลลหัพธด์ทรีสื่ไดข้จากการคกา นวณสามารถนกา มาแสดงดหังตารางดข้านลบ่าง เพคืสื่อแสดงคบ่าคกา รหหัสของอนินพถุทขข้อมมูล

ขบ่าวสารแตบ่ละตหัวไดข้ ซขสื่งคการหหัสทรีสื่ไดข้มานรีนั้สามารถเรรียกไดข้วบ่าเปป็นคการหหัสบลล็อกแบบมรีระบบ เนคืสื่องจากในคอลหัมภด์ดข้านหนข้า
ของคกา รหหัสเปป็นเมตรนิกซด์ของอนินพถุทขข้อมมูลขบ่าวสาร และตบ่อดข้วยคอลหัมภด์ของเมตรนิกซด์สหัมประสนิทธนิธิ์ ดหังแสดงใน สมการ
(6.12)
[ c] = [[ i] |[ P ]] (6.12)

อนินพถุทขข้อมมูลขบ่าวสาร, i คการหหัส, c
0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 1 0 0 1 0 1 1
0 1 0 0 1 0 1 1 0
0 1 1 0 1 1 1 0 1
1 0 0 1 0 0 1 0 1
1 0 1 1 0 1 1 1 0
1 1 0 1 1 0 0 1 1
1 1 1 1 1 1 0 0 0

6-12 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 การถอดรหหัสบลล็อกสามารถทกาไดข้โดยการใชข้เมตรนิกซด์พารนิตรีเชล็ก (parity check matrix, H) โดยหากคการหหัส
บลล็อกทรีสื่ไดข้รหับมาไมบ่มรีบนิตผนิดพลาดจะสามารถคกานวณไดข้ดหังสมการ (6.13) และเมตรนิกซด์พารนิตรีเชล็กของคการหหัสแบบมรีระบบ
สามารถคกานวณหาไดข้ดหังสมการ (6.14) เมคืสื่อคการหหัสบลล็อกมรีขนาด (k x n)
T
[c][ H ] = 0 (6.13)

[ H ](n−k )×n = [ −[P ](n−k )×k |[ I ](n −k )×(n−k) ]

T
(6.14)

คการหหัสทรีสื่ไดข้รหับมาจากชบ่องทางการสคืสื่อสารอาจมรีบนิตทรีสื่ผนิดพลาดเกนิดขขนั้นไดข้ สามารถเขรียนไดข้ดหัง 6.15)

r = c+e (6.15)
โดย r คคือคกา รหหัสทรีสื่ไดข้รหับ c คคือคกา รหหัสตข้นทางทรีสื่ถมูกสบ่ง และ e คคือบนิตขข้อมมูลของคกา รหหัสทรีสื่ผนิดพลาด และเมคืสื่อ
ทกาการคมูณเมตรนิกซด์คการหหัสทรีสื่ไดข้รหับ r และทกาทรานซด์โพส เมตรนิกซด์พารนิตรีเชล็ก HT จเมตรนิกะไดข้ผลลหัพธด์เปป็นเมตรนิกซด์ซนินโดรม
(syndrome, s) ดหังสมการ (6.16)
T
[ s] = [r ][ H ]
= [c][ H T ] +[e ][ H T ] (6.16)
T
= [e ][ H ]
หากคการหหัสทรีสื่ถมูกสบ่งมาไมบ่มรีบนิตผนิดพลาด คบ่า [e] จะมรีคบ่าเปป็นศมูนยด์ ซขสื่งจะทกาใหข้เมตรนิกซด์ซนินโดรมมรีคบ่าเทบ่ากหับศมูนยด์
ดข้วยเชบ่นกหัน แตบ่หากเมตรนิกซด์ซนินโดรมมรีคบ่าไมบ่เทบ่ากหับศมูนยด์นหัสื่นแสดงวบ่ามรีบนิตผนิดพลาดจากคกา รหหัสทรีสื่ไดข้รหับมา และจาก
ตกาแหนบ่งบนิตของเมตรนิกซด์ซนินโดรมทรีสื่คกานวณไดข้จะสามารถบอกถขงตกาแหนบ่งบนิตทรีสื่ผนิดพลาดของคการหหัสทรีสื่ถมูกสบ่งมาไดข้

ตหัวอยบ่าง 6.9
คกานวณหาเมตรนิกซด์พารนิตรีเชล็ก H เมคืสื่อเมตรนิกซด์แหลบ่งกกาเนนิด G มรีขนาด (4x7) ดหังแสดงดข้านลบ่างนรีนั้

[ ]
1 0 0 0 1 1 0
0 1 0 0 0 1 1
[G ] =
0 0 1 0 1 0 1
0 0 0 1 1 1 1

เมตรนิกซด์สหัมประสนิทธนิธิ์ P หาไดข้จากคอลหัมภด์ทรีสื่ 5 – 7 ของเมตรนิกซด์แหลบ่งกกาเนนิด G

[ ]
1 1 0
0 1 1
[P ] =
1 0 1
1 1 1

ทกาการทรานโพสเมตรนิกซด์สหัมประสนิทธนิธิ์ P จะไดข้ PT

[ ]
1 0 1 1
T
[P ] = 1 1 0 1
0 1 1 1

บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-13

 จากสมการ (6.14) สามารถคกานวณหาเมตรนิกซด์พารนิตรีเชล็ก H ไดข้ดหังนรีนั้

[ ]
1 0 1 1 1 0 0
[H ] = 1 1 0 1 0 1 0
0 1 1 1 0 0 1

ตหัวอยบ่าง 6.10
จากเมตรนิกซด์แหลบ่งกกา เนนิด G มรีขนาด (3x6) ดหังแสดงดข้านลบ่างนรีนั้ หากรหับคกา รหหัสจากชบ่องทางการสคืสื่อสารไดข้
เทบ่ากหับ 100011 ใหข้คกานวณหาคบ่าบนิตขข้อมมูลทรีสื่ถมูกสบ่งมา

[ ]
1 0 0 1 0 1
[G ] = 0 1 0 1 1 0
0 0 1 0 1 1

จากเมตรนิกซด์แหลบ่งกกาเนนิด G สามารถสรข้างเมตรนิกซด์พารนิตรีเชล็ก H ไดข้ดหังนรีนั้

[ ]
1 0 1 1 0 0
[H ] = 1 1 0 0 1 0
0 1 1 0 0 1

จากตหัวอยบ่าง 5.8 คกา รหหัสทรีสื่ถมูกสบ่งมาแสดงในเมตรนิกซด์คกา รหหัส c ในตารางซขสื่งไมบ่ปรากฎคกา รหหัส 100011 ใน

ตาราง ซขงสื่ หมายความวบ่ามรีบนิตผนิดพลาดในคการหหัสทรีสื่ไดข้รหับซขสื่งการหาคการหหัสทรีสื่ถมูกตข้องสามารถหาไดข้จากการคกานวณหาคบ่าเม
ตรนิกซด์ซนินโดรม
T
[s] = [r ][ H ]

[ ]
1 0 1
0 1 1
1 1 0
= [1 0 0 0 1 1]
1 0 0
0 1 0
0 0 1
= [1 1 0 ]

จากเมตรนิกซด์ซนินโดรมทรีสื่ไดข้ นกาไปพนิจารณาหาคบ่าบนิตผนิดพลาดทรีสื่เกนิดขขนั้นในเมตรนิกซด์คการหหัส
T
[s] = [e][ H ]

[ ]
1 0 1
0 1 1
1 1 0
= [e 1 e 2 e3 e 4 e 5 e6 ]
1 0 0
0 1 0
0 0 1

6-14 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 บนิ ต ทรีสื่ ผนิ ด พลาดทรีสื่ เ กนิ ด ขขนั้ น คคื อ [e] = [001000] ดหั ง นหันั้ น [c] = [r]  [e] = [100011]  [001000] =
[101011] จากตหัวอยบ่าง 5.8 คการหหัสทรีสื่ถมูกสบ่งมา [c] = [101011] สรข้างมาจากคบ่าบนิตขข้อมมูลคคือ [i] = [101]
โดยในการคกานวณทรีสื่แสดงไปนหันั้นเปป็นการคกานวณเมคืสื่อพนิจารณากรณรีทรีสื่มรีการเกนิดบนิตผนิดพลาดนข้อยทรีสื่สถุดคคือหนขสื่งบนิต
แตบ่หากมรีบนิตผนิดพลาดเกนิดขขนั้นมากกวบ่าหนขสื่งบนิต การคกานวณหาคบ่าบนิตผนิดพลาดจากเมตรนิกซด์ซนินโดรมทรีสื่ไดข้จะสามารถหาไดข้
มากกวบ่าทรีสื่เกนิดขขนั้นในการคกานวณขข้างตข้นนหัสื่นคคืออาจเกนิดจากบนิตขข้อมมูลผนิดพลาดสองบนิต [e] = [000110] หรคือมากกวบ่าสอง
บนิตนหัสื่นคคือ [e] = [010101] หรคือ [011011] หรคือ [111110] หรคือ [110000] หรคือ [101101] หรคือ [100011]

6.2.1.2 รหหัสคอนโวลมูชหัน (Convolutional Codes)

รหหัสบลล็อกทกาการเขข้ารหหัสขข้อมมูล k บนิตสมูบ่คการหหัส c ในลหักษณะของการจหับคมูบ่รหหัสขข้อมมูลกหับคการหหัสทรีสื่สหัมพหันธด์กหัน
โดยทรีสื่ขข้อมมูลทรีสื่ปป้อนเขข้าสมูบ่กระบวนการเขข้ารหหัสบลล็อกจะถมูกแยกเปป็นบลล็อกยบ่อย กบ่อนปป้อนสมูบ่กระบวนการเขข้ารหหัสบลล็อกและ
สบ่งผบ่านชบ่องทางการสคืสื่อสารตบ่อไป กระบวนการแยกสบ่วนขข้อมมูลออกเปป็นบลล็อกยบ่อยมรีประเดล็นทรีสื่ตข้องพนิจารณาคคือความยาว
ของบลล็อก หากรหหัสบลล็อกมรีความยาวมาก จะไดข้ประโยชนด์ทรีสื่จะมรีขข้อมมูลเพนิสื่มเตนิม (overhead) จากการเขข้ารหหัสนข้อย
อยบ่างไรกล็ตามการเขข้ารหหัสบลล็อกทรีสื่มรีความยาวบนิตขข้อมมูลมากจะสามารถเรนิสื่มตข้นกระบวนการเขข้ารหหัสไดข้กล็ตบ่อเมคืสื่อขข้อมมูล
ทหันั้งหมดถมูกสบ่งเขข้าสมูบ่วงจรเขข้ารหหัส เชบ่นเดรียวกหันกหับวงจรฝฟัฝั่งรหับ จะสามารถเรนิสื่มทกา การถอดรหหัสบลล็อกไดข้กล็ตบ่อเมคืสื่อขข้อมมูล
ทหันั้งหมดถมูกสบ่งผบ่านชบ่องทางการสคืสื่อสารสมูบ่วงจรรหับสหัญญาณ กระบวนการเหลบ่านรีนั้สบ่งผลทกา ใหข้เกนิดการหนบ่วงเวลาของการ
สคืสื่อสารโดยรวม การเขข้ารหหัสบลล็อกนรีนั้จขงแตกตบ่างจากการเขข้ารหหัสตข้นไมข้ (tree codes) ทรีสื่สามารถทกา การเขข้ารหหัสและ
ถอดรหหัสขข้อมมูลไดข้เมคืสื่อไดข้รหับบนิตขข้อมมูลของบลล็อกยบ่อยเพรียงเลล็กนข้อยเทบ่านหันั้น โดยหลหักการคคือจะมรีการประมวลผลบลล็อก
ขข้อมมูลทรีสื่ไดข้รหับมาปฟัจจถุบหันรบ่วมกหับบลล็อกขข้อมมูลทรีสื่ไดข้รหับมากบ่อนหนข้า ผลลหัพธด์ของการประมวลผลในชบ่วงเวลานหันั้นคคือคการหหัส
ความยาวบนิตจกานวนหนขสื่ง และเมคืสื่อมรีบนิตขข้อมมูลใหมบ่เขข้ามากระบวนการเขข้ารหหัสกล็จะเปป็นเชบ่นเดนิมและจะไดข้คการหหัสความยาว
บนิตจกานวนหนขสื่งใหมบ่ออกมา ในสบ่วนวงจรรหับ เมคืสื่อไดข้รหับคการหหัสทรีสื่ถมูกสบ่งผบ่านชบ่องทางการสคืสื่อสารจะนกาไปประมวลผลรบ่วมกหับ
คการหหัสทรีสื่ไดข้รหับมากบ่อนหนข้าเพคืสื่อทกาการถอดรหหัสบนิตขข้อมมูลบลล็อกยบ่อยขนาดเลล็ก ดข้วยกระบวนการเขข้ารหหัสและถอดรหหัสนรีนั้
การหนบ่วงเวลาของการสคืสื่อสารจะลดลงกวบ่าวนิธรีการเขข้ารหหัสบลล็อก รหหัสคอนโวลมูชหันเปป็นประเภทยบ่อยของรหหัสตข้นไมข้ทรีสื่ไดข้รหับ
ความนนิยมในระบบการสคืสื่อสารสมหัยใหมบ่ เชบ่นในระบบโทรศหัพทด์เซลลมูลบ่า หรคือการสคืสื่อสารผบ่านดาวเทรียม จะมรีการใชข้รหหัส
คอนโวลมูชหัสื่นในกระบวนการควบคถุมความผนิดพลาดของขข้อมมูล ตหัวอยบ่างของวงจรเขข้ารหหัสคอนโวลมูชหัสื่นแสดงดหังภาพทรีสื่ 6.2
วงจรเขข้ารหหัสคอนโวลมูชหัสื่นแสดงดหัง ภาพทรีสื่ 6.1 มรีจกานวนเรจนิสเตอรด์แบบเลคืสื่อนทรีสื่ทกาหนข้าทรีสื่จดจกาสถานะบนิตขข้อมมูล
จกานวน K = 3 หรคืออาจเรรียกจกานวนเรจนิสเตอรด์แบบเลคืสื่อน (shift register) ไดข้วบ่าเปป็นความยาวบนิตขยายของรหหัส (span
of the code) โดยทรีสื่คบ่าความยาวบนิตขยายของรหหัสถมูกคกานวณจากวงจรบวกมอดถุโลสอง (modulo-2 adder) ทรีสื่ทกาการ
บวกคบ่าจากเรจนิสเตอรด์แบบเลคืสื่อนทรีสื่มรีการกกาหนดไวข้ การกกาหนดคบ่าการบวกสามารถเขรียนไดข้ในรมูปของวงจรกกาเนนิดพหถุนาม
เชนิง เสข้ น (linear algebraic function generators) จากตหั วอยบ่า งของวงจรเขข้ า รหหั ส คอนโวลมู ชหัสื่ น แสดงดหั ง ภาพทรีสื่ 6.1
สามารถเขรียนวงจรกกาเนนิดพหถุนามเชนิงเสข้น โดยทรีสื่ g(D) คคือสมการโดเมนการหนบ่วงเวลา สกาหรหับตกาแหนบ่งสเตจทหันั้งสาม
สมการ ไดข้ดหังนรีนั้
g1(D) = 1 + D + D2 g2(D) = 1 g3(D) = 1 + D

วงจรกกาเนนิดพหถุนามเชนิงเสข้นสกาหรหับตกาแหนบ่งสเตจทหันั้งสามสมการสรข้างขขนั้นจากการเชคืสื่อมตบ่อวงจรการบวกมอดถุโล
สองจากเรจนิสเตอรด์แบบเลคืสื่อน โดยทรีสื่ 0 แสดงการไมบ่เชคืสื่อมตบ่อวงจรการบวก และ 1 แสดงการเชคืสื่อมตบ่อวงจรการบวก ซขสื่งจะ
ไดข้
บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-15
 g1 = [1 1 1] g2 = [1 0 0] g3 = [1 1 0]

บนิตขข้อมมูล K1 K2 K3
...0101

  

1 2 3

บลล็อกคการหหัส

111
101
011
101
...
...

ภาพทรีสื่ 6.1: ตหัวอยบ่างของวงจรเขข้ารหหัสคอนโวลมูชหัสื่น

อหัตราการเขข้ารหหัส (code rate, R) สามารถคกานวณไดข้จาก R = k/n โดยทรีสื่ k คคือจกานวนบนิตอนินพถุททรีสื่ปป้อนเขข้าสมูบ่

วงจรการเขข้ารหหัส n คคือ จกานวนบนิตเอาทด์พถุททรีสื่ไดข้รหับจากวงจรการเขข้ารหหัส ดหังตหัวอยบ่างของวงจรเขข้ารหหัสคอนโวลมูชหัสื่นทรีสื่
แสดงดหังภาพทรีสื่ 6.1 k = 1 และ n = 3 มรีอหัตราการเขข้ารหหัสเทบ่ากหับ R = 1/3 การคกานวณหารหหัสบลล็อก c ความยาว n =
3 หาไดข้จากการคกานวณคบ่าบนิตขข้อมมูลอนินพถุท i ดหังนรีนั้

c 1 = i1  i2  i3 c2 = i1 c 3 = i1  i2

หากคบ่าบนิตขข้อมมูลอนินพถุท i = [1 0 1 0 0 1] จะสามารถคกานวณหาคบ่าเอาทด์พถุทรหหัสบลล็อก c ไดข้ดหังนรีนั้ [1 1 1], [1

0 1], [0 1 1], [1 0 1], [1 0 0], [1 1 1], [1 0 1], และ [100] โดยผลเอาทด์พถุททรีสื่ไดข้มรีจกา นวน 8 รหหัสบลล็อกทรีสื่เกนิดจาก
จกานวนขข้อมมูลอนินพถุท 6 บนิต และมรีความยาวบนิตขยายของรหหัสเทบ่ากหับ 3 อรีกวนิธรีการในการคกานวณหาคบ่ารหหัสบลล็อกสามารถ
ทกาไดข้โดยการคกานวณจากวงจรกกาเนนิดพหถุนามเชนิงเสข้น g(D) โดยทรีสื่การคกานวณการคอนโวลมูชหันในโดเมนเวลาจะเทรียบไดข้
กหับการคมูณในโดเมนการหนบ่วงเวลา นหัสื่นคคือ

6-16 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 cn(D) = gn(D) i(D)

หากคบ่าบนิตขข้อมมูลอนินพถุท i = [1 0 1 0 0 1] → (1 + D2 + D5) จะสามารถคกานวณหาคบ่าเอาทด์พถุทรหหัสบลล็อก c

ไดข้ดหังนรีนั้
c1(D) = g1(D) i(D)
= (1 + D + D2)(1 + D2 + D5)
= 1 + D + D3 + D4 + D5 + D6 + D7
แปลงคบ่ารหหัสจากโดเมนหนบ่วงเวลาไดข้ผลลหัพธด์ c1 = [1 1 0 1 1 1 1 1]

c2(D) = g2(D) i(D)

= (1)(1 + D2 + D5)
= 1 + D2 + D5
แปลงคบ่ารหหัสจากโดเมนหนบ่วงเวลาไดข้ผลลหัพธด์ c2 = [1 0 1 0 0 1 0 0]

c3(D) = g3(D) i(D)

= (1 + D)(1 + D2 + D5)
= 1 + D + D2 + D3 + D5 + D6
แปลงคบ่ารหหัสจากโดเมนหนบ่วงเวลาไดข้ผลลหัพธด์ c3 = [1 1 1 1 0 1 1 0]

ผลลหัพธด์คบ่ารหหัสบลล็อกทรีสื่มรีความยาว n = 3 จกานวน 8 รหหัสสามารถหาไดข้จากการมหัลตนิเพลล็กซด์คบ่าเอาทด์พถุทจาก

วงจรกกาเนนิดพหถุนามเชนิงเสข้นทหันั้งสาม ซขสื่งไดข้คบ่าเอาทด์พถุทรหหัสบลล็อก c ดหังนรีนั้ [1 1 1], [1 0 1], [0 1 1], [1 0 1], [1 0 0], [1
1 1], [1 0 1], และ [100] การถอดรหหัสรหหัสคอนโวลมูชหัสื่นสามารถทกาไดข้โดยใชข้แผนภมูมนิรหหัสตข้นไมข้ (code tree) ดหังแสดง
ในภาพทรีสื่ 6.2
การถอดรหหัสบลล็อกเพคืสื่อกมูข้ขข้อมมูลบนิตกลหับคคืนมาสามารถทกาไดข้โดยการเทรียบรหหัสบลล็อกทรีสื่ไดข้รหับมาจากชบ่องทางการ
สคืสื่อสาร จากนหันั้นนกาไปเทรียบกหับแผนภมูมนิรหหัสตข้นไมข้ ซขงสื่ ในแตบ่ละระดหับของแผนภมูมนิรหหัสตข้นไมข้ถมูกสรข้างจากความเปป็นไปไดข้ของ
รหหัสทรีสื่จะเกนิดขขนั้น การเทรียบรหหัสจะเทรียบเพคืสื่อเลคือกเสข้นทางทรีสื่มรีระยะทางแฮมมนิงระหวบ่างรหหัสบลล็อกทรีสื่รหับมาและรหหัสบน
แขนงของแผนภมูมนิรหหัสตข้นไมข้ หากใกลข้กหับรหหัสใดจะไดข้บนิตขข้อมมูลจกานวนหนขสื่งบนิตออกมา โดยปกตนิจะใหข้บตนิ ขข้อมมูลของแขนง
ดข้านบนมรีคบ่า 0 และบนิตขข้อมมูลของแขนงดข้านลบ่างมรีคบ่า 1 ซขสื่งจากรหหัสบลล็อกจกานวน 4 รหหัส คคือ [1 1 1], [1 0 1], [0 1 1],
และ [1 0 1] สามารถถอดบนิตขข้อมมูลไดข้คคือ 1 0 1 0 ตามลกา ดหับ โดยหากรหหัสบลล็อกจกา นวน 4 รหหัสทรีสื่ไดข้รหับมามรีบนิตผนิด
พลาดคคือ [1 1 0], [1 0 1], [0 1 1], และ [1 1 1] เมคืสื่อเทรียบเพคืสื่อเลคือกเสข้นทางทรีสื่มรีระยะทางแฮมมนิงตกสื่าสถุด บนิตขข้อมมูลทรีสื่
สามารถกมูข้คคืนมาไดข้ยหังคงเปป็น 1 0 1 0 ตามลกาดหับ จะเหล็นไดข้วบ่ารหหัสคอนโวลมูชหันสามารถแกข้ไขขข้อมมูลทรีสื่ถมูกสบ่งมาผนิดพลาดไดข้

บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-17

 0 0000
0 (000)
(000) 1 0001
0 (111)
(000) 0 0010
1 (101)
(111) 1 0011
0 (010)
(000) 0 0100
0 (100)
(101) 1 0101
1 (011)
0 (111) 0
1 (001) 0110
(010) 1 0111
(110)
0 1000
0 (000)
(100) 1 1001
1 0 (111)
(101) 0 1010
เทรียบรหหัสบลล็อก 111, 101, 011, 101 1 (101)
เลคือกเสข้นทางทรีสื่มรีระยะทางแฮมมนิงตกสื่าสถุด (011) 1 1011
1 (010)
(111) 0 1100
0 (100)
(001) 1 1101
1 (011)
(010) 0 1110
1 (001)
(110) 1 1111
(110)

ภาพทรีสื่ 6.2: แสดงการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณทรีสื่นนิยมใชข้กหัน

6.3 การเขข้ารหหัสสายสหัญญาณ (Line coding)

สหัญญาณมอดมูเลตรหหัสพหัลสด์ทรีสื่ผบ่านการควอนไตซด์ การเขข้ารหหัสแหลบ่งกกาเนนิดขข้อมมูล และการเขข้ารหหัสชบ่องสหัญญาณ
แลข้ว สหัญญาณขบ่าวสารดหังกลบ่าวจะอยมูบ่ในรมูปของสหัญลหักษณด์ดนิจนิทหัล โดยสหัญลหักษณด์ดนิจนิทหัลสามารถแสดงแทนดข้วยระดหับแรง
ดหันไฟฟป้ากระแสตรง แตบ่อยบ่างไรกล็ตามสหัญญาณแรงดหันไฟฟป้ากระแสตรงอาจไมบ่เหมาะสมสกาหรหับการสบ่งผบ่านชบ่องทางการ
สคืสื่อสารไดข้โดยตรง เนคืสื่องจากชบ่องทางการสคืสื่อสารมรีคถุณสมบหัตนิตอบสนองความถรีสื่ทรีสื่มรีคบ่าเฉพาะ และขบ่าวสารอาจถมูกปะปน
ดข้วยสหัญญาณรบกวน การสบ่งสหัญลหักษณด์สหัญญาณขบ่าวสารผบ่านชบ่องทางการสคืสื่อสารจขงถมูกสบ่งดข้วยสหัญญาณแอนะลล็อกในชบ่วง
คาบเวลาทรีสื่สหัญลหักษณด์เกนิดขขนั้น การแสดงแทนสหัญลหักษณด์สหัญญาณการสคืสื่อสารดข้วยรมูปคลคืสื่นพหัลสด์ทรีสื่มรีระดหับแรงดหันไฟฟป้าทรีสื่แตก
ตบ่างถมูกเรรียกวบ่า การเขข้ารหหัสสายสหัญญาณ โดยทรีสื่สหัญลหักษณด์จะถมูกแทนดข้วยคลคืสื่นพหัลสด์ตบ่างระดหับและจะถมูกสบ่งผบ่านสายตหัวนกา
ในรมูปสหัญญาณไฟฟป้า และเมคืสื่อจะสบ่ง สหัญญาณดหังกลบ่าวผบ่านชบ่อ งทางการสคืสื่อสาร สหัญ ลหักษณด์ทรีสื่ ถมูก ทกา การเขข้ ารหหัส สาย
6-18 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
สหัญญาณแลข้วจะถมูกทกาการมอดมูเลตอรีกขหันั้นตอนกบ่อนเพคืสื่อใหข้อยมูบ่ในรมูปของสหัญญาณแอนะลล็อกทรีสื่เหมาะสมกหับชบ่องทางการ
สคืสื่อสาร

6.3.1 การจกาแนกรหหัสสายสหัญญาณ (Classification of Line Codes)

การใชข้งานรหหัสสายสหัญญาณทรีสื่มรีหลากหลายรมูปแบบเกนิดจากการใชข้งานสหัญลหักษณด์ของการประยถุกตด์ใชข้งานดข้าน
ตบ่างๆมรีความแตกตบ่างกหัน เชบ่นในวงจรดนิจนิทหัลการใชข้สหัญลหักษณด์ 1 ถมูกแทนดข้วยระดหับแรงดหันไฟฟป้า 5 โวลทด์ และสหัญลหักษณด์
0 แทนดข้วยระดหับแรงดหันไฟฟป้าทรีสื่ตกสื่ากวบ่า 2.5 โวลทด์ ในขณะทรีสื่การบหันทขกสหัญญาณลงบนเทปบหันทขกขข้อมมูล ใชข้สหัญลหักษณด์ 1
แทนการเปลรีสื่ยนแปลงคบ่าระดหับสหัญญาณของขข้อมมูล และใชข้สหัญลหักษณด์ 0 เมคืสื่อไมบ่มรีการเปลรีสื่ยนแปลงคบ่าสหัญญาณ ดข้วยเหตถุนรีนั้
การสบ่งผบ่านขข้อมมูลทรีสื่มรีความแตกตบ่างกหันเหลบ่านรีนั้ จขงจกาเปป็นจะตข้องมรีการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณทรีสื่มรีความแตกตบ่างกหันดข้วยโดย
ตหัวอยบ่างการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณลหักษณะตบ่างๆทรีสื่จะนกาเสนอในลกาดหับตบ่อไปแสดงดหัง ภาพทรีสื่ 6.3 สบ่วนภาพทรีสื่ 6.4 แสดงถขง
เพาเวอรด์สเปกตรหัมของรหหัสสายสหัญญาณลหักษณะตบ่างๆ โดยพนิจารณาใหข้รหหัสสายสหัญญาณทรีสื่ถมูกสรข้างขขนั้นมามรีบนิตสหัญญาณ
ขข้อมมูล 0 และ 1 จกานวนเทบ่ากหัน มรีกกาลหังงานเฉลรีสื่ยเทบ่ากหับ 1 และมรีความถรีสื่สหัมพหันธด์กหับอหัตราการสบ่งขข้อมมูล การเขข้ารหหัสสาย
สหัญญาณทรีสื่นนิยมใชข้กหันอยบ่างแพรบ่หลายมรีหลายชนนิด สามารถจกาแนกการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณไดข้ 4 ชนนิดหลหักคคือ NRZ, RZ,
phase encoded และ multilevel binary (Freeman, 2005)

6.3.1.1 รหหัสสายสหัญญาณ NRZ

รหหัสสายสหัญญาณ NRZ มรีลหักษณะการแทนสหัญลหักษณด์ดข้วยสหัญญาณแรงดหันทรีสื่มรีขนาดแอมปลนิจมูดไมบ่กลหับสมูบ่ศมูนยด์
(nonreturn-to-zero, NRZ) ในสภาวะสหัญลหักษณด์คาบเวลาหนขสื่ง และมรีระดหับแรงดหันกลหับเขข้าสมูบ่ศมูนยด์ในอรีกสภาวะหนขสื่งตาม
ลหักษณะของรหหัสสายสหัญญาณ NRZ มรีชนนิดแตกตบ่างกหันอรีกสามชนนิดคคือ NRZ-L (nonreturn-to-zero Level), NRZ-M
(nonreturn-to-zero Mark) และ NRZ-S (nonreturn-to-zero Space)
Unipolar NRZ สหัญลหักษณด์ 1 ถมูกแทนดข้วยระดหับแรงดหันไฟฟป้าทรีสื่มรีคบ่าเทบ่ากหับ A ดข้วยความกวข้างคาบเวลาเทบ่ากหับ
ความกวข้างสหัญลหักษณด์ สบ่วนสหัญลหักษณด์ 0 แทนดข้วยแรงดหันไฟฟป้าทรีสื่แตกตบ่างจากคบ่า A ซขสื่งอาจมรีเทบ่ากหับศมูนยด์กล็ไดข้ ดหังนหันั้นคบ่า
ระดหับแรงดหันของรหหัสสายสหัญญาณจะมรีการเปลรีสื่ยนแปลงจากระดหับแรงดหัน A มาทรีสื่คบ่าแรงดหันศมูนยด์ ตามการเปลรีสื่ยนแปลง
ของสหัญลหักษณด์ 1 และ 0 รหหัสสายสหัญญาณชนนิดนรีนนั้ นิยมใชข้ในวงจรดนิจนิทหัล
Polar NRZ สหัญลหักษณด์ 1 ถมูกแทนดข้วยระดหับแรงดหันไฟฟป้าทรีสื่มรีคบ่าเทบ่ากหับ A ดข้วยความกวข้างคาบเวลาเทบ่ากหับ
ความกวข้างสหัญลหักษณด์ สบ่วนสหัญลหักษณด์ 0 แทนดข้วยแรงดหันไฟฟป้าทรีสื่มรีคบ่าเทบ่ากหับ – A
Bipolar NRZ จะใชข้สหัญญาณทรีสื่มรีขนาดแรงดหันไฟฟป้า 3 ระดหับ แตบ่ละครหันั้งทรีสื่ไดข้รหับสหัญลหักษณด์ 1 จะใชข้สหัญญาณทหันั้ง
พหัลสด์ +A และพหั ลสด์ -A สลหับกหัน และสหั ญลหั กษณด์ 0 จะแทนดข้วยแรงดหันเทบ่ ากหั บศมู นยด์ ขข้อเดบ่น ของวนิ ธรีนรีนั้ คคือ จะไมบ่ มรีอ งคด์
ประกอบไฟฟป้ากระแสตรงเกนิดขขนั้น หรคือมรีคบ่าเฉลรีสื่ยของสหัญญาณรหหัสสายสหัญญาณเทบ่ากหับศมูนยด์
NRZ-M สหัญลหักษณด์ 1 ถมูกแทนดข้วยการเปลรีสื่ยนแปลงคบ่าระดหับแรงดหันไฟฟป้าทรีสื่มรีคบ่าเทบ่ากหับ A และแรงดหันศมูนยด์ตาม
ความกวข้างคาบเวลาของสหัญลหักษณด์ และไมบ่มรีการเปลรีสื่ยนแปลงคบ่าแรงดหันรหหัสสายสหัญญาณเมคืสื่อใชข้สหัญลหักษณด์ 0
NRZ-S เปป็นสบ่วนกลหับกหันของรหหัสสายสหัญญาณ NRZ-M โดยจะเปลรีสื่ยนแปลงระดหับแรงดหันเมคืสื่อมรีสหัญลหักษณด์ 0
เกนิดขขนั้น และไมบ่มรีการเปลรีสื่ยนแปลงคบ่าแรงดหันรหหัสสายสหัญญาณเมคืสื่อใชข้สหัญลหักษณด์ 1

6.3.1.2 รหหัสสายสหัญญาณ RZ
รหหัสสายสหัญญาณ RZ (return-to-zero, RZ) มรีลหักษณะการแทนสหัญ ลหักษณด์ดข้วยสหัญญาณแรงดหันทรีสื่มรีขนาด
แอมปลนิจมูดคบ่าหนขสื่งในชบ่วงระยะเวลาหนขสื่ง โดยปกตนิประมาณครขสื่งหนขสื่งของคาบเวลาของสหัญลหักษณด์ จากนหันั้นสหัญญาณแรงดหัน
จะกลหับสมูบ่ระดหับศมูนยด์ รหหัสสายสหัญญาณ RZ มรีชนนิดแตกตบ่างกหันอรีกหลายชนนิดเชบ่น unipolar-RZ, bipolar-RZ, และ RZ-
บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-19
AMI เปป็นตข้น
Unipolar-RZ สหัญลหักษณด์ 1 ถมูกแทนดข้วยระดหับแรงดหันไฟฟป้าทรีสื่มรีคบ่าเทบ่ากหับ A ดข้วยความกวข้างคาบเวลาเทบ่ากหับ
ครขสื่งหนขสื่งของคาบเวลาของสหัญลหักษณด์ สบ่วนสหัญลหักษณด์ 0 แทนดข้วยแรงดหันเทบ่ากหับศมูนยด์
Bipolar-RZ จะใชข้สหัญญาณทรีสื่มรีขนาดแรงดหันไฟฟป้า 3 ระดหับ สหัญลหักษณด์ 1 จะใชข้ทหันั้งพหัลสด์ +A โดยมรีความกวข้าง
พหัลสด์เทบ่ากหับครขสื่งหนขสื่งของคาบเวลาของสหัญลหักษณด์ และ 0 จะแทนดข้วยพหัลสด์ -A ขข้อเดบ่นของวนิธรีนรีนั้คคือจะไมบ่มรีองคด์ประกอบ
ไฟฟป้ากระแสตรงเกนิดขขนั้น หรคือมรีคบ่าเฉลรีสื่ยของสหัญญาณรหหัสสายสหัญญาณเทบ่ากหับศมูนยด์
RZ-AMI (return-to-zero Alternate mark inversion) จะใชข้ สหั ญ ญาณทรีสื่ มรี ข นาดแรงดหั น ไฟฟป้ า 3 ระดหั บ
แตบ่ละครหันั้งทรีสื่ไดข้รหับสหัญลหักษณด์ 1 จะใชข้สหัญญาณทหันั้งพหัลสด์ +A และพหัลสด์ -A สลหับกหัน โดยมรีความกวข้างพหัลสด์เทบ่ากหับครขสื่งหนขสื่ง
ของคาบเวลาของสหัญลหักษณด์ และสหัญลหักษณด์ 0 จะแทนดข้วยแรงดหันเทบ่ากหับศมูนยด์

6.3.1.3 รหหัสสายสหัญญาณการเขข้ารหหัสเฟส (Phase Encoded)

รหหัสสายสหัญญาณการเขข้ารหหัสเฟสมรีลหักษณะเฉพาะในดข้านตกาแหนบ่งการเปลรีสื่ยนแปลงเฟสของแตบ่ละสหัญลหักษณด์
ของสหัญญาณรหหัสสาย ตกาแหนบ่งของการเปลรีสื่ยนแปลงเฟสของแตบ่ละสหัญลหักษณด์จะอยมูบ่กขสื่งกลางคาบเวลาของสหัญลหักษณด์
เสมอ ซขสื่งการเปลรีสื่ยนแปลงเฟสของการเขข้ารหหัสสหัญญาณสายดหังกลบ่าวคคือการเปลรีสื่ยนแปลงระดหับแรงดหันนหัสื่นเอง รหหัสสาย
สหัญญาณการเขข้ารหหัสเฟส มรีชนนิดแตกตบ่างกหันอรีกหลายชนนิดเชบ่น bi--L, bi--M, และ bi--S
bi--L นนิยมเรรียกวบ่ารหหัสแมนเชสเตอรด์ (Manchester code) สหัญลหักษณด์ 1 แทนดข้วยพหัลสด์ขนาด +A โดยมรี
ความกวข้างพหัลสด์เทบ่ากหับครขสื่งหนขสื่งของคาบเวลาของสหัญลหักษณ และตามดข้วยพหัลสด์ขนาด -A ทรีสื่มรีความกวข้างพหัลสด์เทบ่ากหับครขสื่ง
หนขสื่งของคาบเวลาของสหัญลหักษณ สบ่วนสหัญลหักษณด์ 0 กล็จะมรีลหักษณะตรงกหันขข้าม
bi--M มรีลหักษณะการเปลรีสื่ยนแปลงเฟสของสหัญญาณพหัลสด์ทถุกคาบเวลาของสหัญลหักษณด์ โดยหากไดข้รหับสหัญลหักษณด์
1 ครขสื่งแรกของพหัลสด์แทนดข้วยพหัลสด์ทรีสื่มรีความกวข้างเทบ่ากหับครขสื่งหนขสื่งของคาบเวลาของสหัญลหักษณด์โดยทรีสื่มรีเฟสของครขสื่งคาบแรก
นรีนั้ตรงขข้ามกหับเฟสของพหัลสด์ในคาบเวลากบ่อนหนข้า และตามดข้วยพหัลสด์ทรีสื่มรีความกวข้างเทบ่ากหับครขสื่งหนขสื่งของคาบเวลาของ
สหัญลหักษณด์ในเฟสตรงขข้ามกหับพหัลสด์ในครขสื่งแรก สบ่วนสหัญลหักษณด์ 0 กล็จะมรีลหักษณะของการเปลรีสื่ยนแปลงเฟสของพหัลสด์ทรีสื่มรี
ความกวข้างเทบ่ากหับคาบเวลาของสหัญลหักษณด์เทบ่านหันั้น
bi--S มรีลหักษณะการเปลรีสื่ยนแปลงตรงกหันขข้ามกหับ bi--M

6.3.1.4 รหหัสสายสหัญญาณไบนารรีหลายระดหับ (Multilevel Binary)

รหหัสสายสหัญญาณไบนารรีหลายระดหับมรีลหักษณะของคลคืสื่นสหัญญาณทรีสื่มรีระดหับแรงดหันมากกวบ่าสองระดหับสกาหรหับ
การเขข้ารหหัสสหัญลหักษณด์ไบนารรี โดยการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณชนนิด bipolar-RZ และ RZ-AMI กล็ถมูกจหัดรวมอยมูใบ่ นประเภทนรีนั้
ดข้วยเชบ่นกหัน นอกจากนรีนั้ยหังรวมถขงการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณชนนิด dicode-NRZ, dicode-rz และ duobinary code ดข้วย
dicode-NRZ สหัญลหักษณด์ทรีสื่มรีการเปลรีสื่ยนแปลงจาก 1 → 0 หรคือจาก 0 → 1 จะสบ่งผลตบ่อการเปลรีสื่ยนเปลงเฟส
ของพหัลสด์สหัญญาณ แตบ่หากมรีการสบ่งสหัญลหักษณด์ 0 หรคือ 1 ตบ่อเนคืสื่องจะสบ่งสหัญญาณศมูนยด์
dicode-RZ สหัญลหักษณด์ทรีสื่มรีการเปลรีสื่ยนแปลงจาก 1 → 0 หรคือจาก 0 → 1 จะสบ่งผลตบ่อการเปลรีสื่ยนเปลงเฟส
ของพหัลสด์สหัญญาณมรีความกวข้างพหัลสด์เทบ่ากหับครขสื่งหนขสื่งของคาบเวลาของสหัญลหักษณด์โดยทรีสื่มรีเฟสของครขสื่งคาบแรกนรีนั้ตรงขข้าม
กหับเฟสของพหัลสด์ในคาบเวลากบ่อนหนข้า และตามดข้วยพหัลสด์ทรีสื่มรีความกวข้างพหัลสด์เทบ่ากหับครขสื่งหนขสื่งของคาบเวลาของสหัญลหักษณด์
ทรีสื่มรีคบ่าศมูนยด์ แตบ่หากมรีการสบ่งสหัญลหักษณด์ 0 หรคือ 1 ตบ่อเนคืสื่องจะสบ่งสหัญญาณศมูนยด์
duobinary code การเขข้ า รหหั ส สายสหั ญ ญาณไบนารรี ห ลายระดหั บ ชนนิ ด นรีนั้ สามารถชบ่ ว ยลดผลการลดทอน
สหัญญาณชนนิดอนินเตอรด์ซนิมโบลอนินเตอรด์เฟปียแรนสด์ (intersymbol interference) ไดข้

6-20 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 v(t)

t
v(t)

v(t)

v(t)

ภาพทรีสื่ 6.3: ตหัวอยบ่างการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณ

6.3.2 คคุณสมบหัตนิททที่พพึงประสงคดของรหหัสสายสหัญญาณ
รหหัสสายสหัญญาณมรีหลายชนนิดทรีสื่แตกตบ่างกหัน และมรีคถุณสมบหัตนิทรีสื่สกาคหัญดข้านไฟฟป้าแตกตบ่างกหันดข้วย การเลคือกใชข้
รหหัสสายสหัญญาณจขงจกาเปป็นจะตข้องเลคือกใชข้ใหข้เหมาะสมกหับประเภทและความตข้องการของแตบ่ละงาน คถุณสมบหัตนิทรีสื่สกาคหัญมรี
ดหังนรีนั้
ก) องคด์ประกอบไฟฟป้ากระแสตรง (DC component) การสคืสื่อสารดข้วยรหหัสสายสหัญ ญาณทรีสื่มรีองคด์ประกอบ
ไฟฟป้ากระแสตรงจะมรีขข้อจกา กหัดเมคืสื่อตข้องทกา การสบ่งสหัญญาณผบ่านหมข้อแปลงไฟฟป้า (transformer coupling) เนคืสื่องจาก
สหัญญาณทรีสื่มรีองคด์ประกอบความถรีสื่ตกสื่าใกลข้ความถรีสื่ศมูนยด์ หรคือใกลข้กหับองคด์ประกอบไฟฟป้ากระแสตรง จะไมบ่สามารถสบ่งผบ่านไดข้
อยบ่างถมูกตข้องหรคือมรีประสนิทธนิภาพ เพราะคถุณสมบหัตนิของหมข้อแปลงไฟฟป้าจะตอบสนองไดข้ดรีตบ่อสหัญญาณไฟฟป้ากระแสสลหับ
ดหังนหันั้นหากการสบ่งผบ่านสหัญญาณขข้อมมูลมรีการใชข้งานวงจรหมข้อแปลงไฟฟป้าเปป็นสบ่วนประกอบ การเลคือกรหหัสสายสหัญญาณ
ชนนิดทรีสื่ไมบ่มรีองคด์ประกอบไฟฟป้ากระแสตรงจะมรีความเหมาะสม
ข) การซนิงโครไนสด์ดข้วยตนเอง (self-synchronisation) การสคืสื่อสารในระบบดนิจนิทหัลมรีความตข้องการซนิงโครไนสด์
บนิตขข้อมมูลทรีสื่ทกาการสคืสื่อสาร รวมถขงการสคืสื่อสารดข้วยกระบวนการโคฮรีเรนตด์ ดข้านฝฟัฝั่งรหับสหัญญาณตข้องทกาการสรข้างสหัญญาณ
คลคืสื่นพาหด์ทรีสื่ซนิงโครไนสด์กหันกหับฝฟัฝั่งสบ่ง รหหัสสายสหัญญาณบางชนนิดมรีการสอดแทรกคถุณสมบหัตนิบางประการเพคืสื่อใหข้ดข้านฝฟัฝั่งรหับ
สามารถทกาการซนิงโครไนสด์กหับฝฟัฝั่งสบ่งไดข้ โดยไมบ่มรีการเพนิสื่มขข้อมมูลบนิตเกนินใหข้กหับการเขข้ารหหัส เชบ่นรหหัสสายสหัญญาณชนนิดแมน
เชสเตอรด์หรอคื bi--L ทรีสื่มรีกระบวนการเปลรีสื่ยนแปลงเฟสทรีสื่ตกาแหนบ่งกขสื่งกลางบนิตในทถุกๆคาบเวลาของบนิตขข้อมมูลทรีสื่ถมูกทกาการ
บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-21
เขข้ารหหัสไมบ่วบ่าจะเปป็นการเขข้ารหหัสบนิตขข้อมมูล 0 หรคือ บนิตขข้อมมูล 1 กล็ตาม การเปลรีสื่ยนแปลงเฟสทรีสื่เกนิดขขนั้นนรีนั้เองสามารถสรข้าง
เปป็นสหัญญาณนาฬนิกาดข้านฝฟัฝั่งรหับเพคืสื่อทกาการซนิงโครไนสด์กหับฝฟัฝั่งสบ่งไดข้
ค) การตรวจสอบขข้อมมูลผนิดพลาด (error detection) การเขข้ารหหัสสายสหัญญาณบางชนนิดมรีคถุณสมบหัตนิดข้านการ
ตรวจสอบขข้อมมูลบนิตทรีสื่ผนิดพลาดไดข้ เชบ่นการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณไบนารรีหลายระดหับ เปป็นตข้น
ง) การใชข้งานแบนดด์วนิทตกสื่า การเขข้ารหหัสสายสหัญญาณบางชนนิดมรีประสนิทธนิภาพการใชข้งานแบนดด์วนิททรีสื่ดรี มรีการใชข้
งานแบนดด์วนิทตกสื่ากวบ่าการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณชนนิดอคืสื่น สามารถสบ่งขข้อมมูลขบ่าวสารในอหัตราการสบ่งขข้อมมูลทรีสื่มากกวบ่าเมคืสื่อมรี
แบนดด์วนิทใชข้งานทรีสื่เทบ่ากหัน
จ) การเขข้ารหหัสทรีสื่แตกตบ่าง (differential encoding) บางกรณรีของการสคืสื่อสาร สายตหัวนกาสหัญญาณอาจถมูกสลหับ
ขหันั้วการตบ่อ สหัญญาณรหหัสสายทรีสื่ถมูกสบ่งมากล็จะมรีระดหับแรงดหันของสหัญลหักษณด์ 0 และ 1 สลหับกหันดข้วย หากใชข้การเขข้ารหหัสสาย
สหัญญาณชนนิดการเขข้ารหหัสทรีสื่แตกตบ่าง จะสามารถกมูข้คคืนขข้อมมูลขบ่าวสารทรีสื่ถมูกสบ่งมาไดข้อยบ่างถมูกตข้อง การสสหับขหันั้วของตหัวนกาจะ
ไมบ่สบ่งผลกระทบ
ฉ) การทนตบ่อ สหัญ ญาณรบกวน (noise immunity) เมคืสื่อพนิจารณาทรีสื่พ ลหังงานทรีสื่ ใชข้ใ นการสบ่ ง ขข้อ มมูล รหหัส สาย
สหัญญาณทรีสื่เทบ่ากหันในแตบ่ละชนนิด การเขข้ารหหัสสายสหัญญาณบางชนนิดจะมรีความสามารถในการทนตบ่อสหัญญาณรบกวนไดข้ดรี
กวบ่า เชบ่นการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณชนนิด NRZ จะมรีความสามารถในการทนตบ่อสหัญญาณรบกวนไดข้ดรีกวบ่าการเขข้ารหหัสสาย
สหัญญาณชนนิด RZ เปป็นตข้น

6.3.3 สเปกตรหัมกกาลหังของรหหัสสายสหัญญาณ (Power Spectral of Line Codes)

วงจรการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณเปป็นสบ่วนสถุดทข้ายของระบบเบสแบนดด์ดข้านวงจรสบ่ง กบ่อนทรีสื่สหัญญาณจะถมูกจหัดรมูปทรีสื่
เหมาะสมกบ่อนสบ่งผบ่านไปยหังชบ่องทางการสคืสื่อสาร ประเดล็นหนขสื่งทรีสื่ตข้องพนิจารณาในการเลคือกใชข้รหหัสสายสหัญญาณใหข้เหมาะสม
คคือการใชข้งานสเปกตรหัมกกาลหังของรหหัสสายสหัญญาณแตบ่ละชนนิด การพนิจารณาจะประเมนินจากคบ่าการกระจายสเปกตรหัม
กกาลหัง (power spectral distribution, PSD) ทรีสื่คบ่าความถรีสื่ตบ่างๆของสหัญญาณรหหัสสาย แสดงตหัวอยบ่างดหัง ภาพทรีสื่ 6.4 การ
เขข้ารหหัสสายสหัญญาณบางชนนิดมรีประสนิทธนิภาพการใชข้งานแบนดด์วนิททรีสื่ดรีจะมรีคบ่าการกระจายสเปกตรหัมกกา ลหังทรีสื่คบ่าความถรีสื่
ตบ่างๆนข้อยกวบ่า หรคือเรรียกวบ่ามรีการใชข้งานแบนดด์วนิทตกสื่ากวบ่าการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณชนนิดอคืสื่น จขงสามารถสบ่งขข้อมมูลขบ่าวสารใน
อหัตราการสบ่งขข้อมมูลทรีสื่มากกวบ่าเมคืสื่อมรีแบนดด์วนิทใชข้งานทรีสื่เทบ่ากหัน

6-22 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 V(f)

f
V(f)

f
V(f)

f
V(f)

ภาพทรีสื่ 6.4: ตหัวอยบ่างเพาเวอรด์สเปป็กตรหัมของการเขข้ารหหัสสายสหัญญาณ

6.4 สรคุปทข้ายบท
บทนรีนั้อธนิบายถขงการเขข้ารหหัสเบสแบนดด์สองชนนิดคคือ การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ของแหลบ่งกกาเนนิดขข้อมมูลเพคืสื่อใชข้สกาหรหับ
การบรีบอหัดขข้อมมูล และการเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ของชบ่องทางการสคืสื่อสารเพคืสื่อใชข้สกาหรหับการปป้องกหันขข้อมมูลผนิดพลาด โดยมรีการ
แสดงวนิธรีการเขข้ารหหัสตบ่างๆดข้วยตหัวอยบ่างการคกานวณ การเขข้ารหหัสสายสหัญญาณชนนิดตบ่างๆ รวมถขงทกาการอธนิบายนนิยามทรีสื่
สกาคหัญเชบ่นเอนโทรปปีเพคืสื่อแสดงปรนิมาณขบ่าวสารของแหลบ่งกกาเนนิด

บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-23

 คกาถามทข้ายบท

1. แหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสารแบบตบ่อเนคืสื่องมรีอะไรบข้าง ?
2. แหลบ่งกกาเนนิดขบ่าวสารแบบไมบ่ตบ่อเนคืสื่องมรีอะไรบข้าง ?
3. เอนโทรปปีคคืออะไร ?
4. รหหัสกระชหับทรีสื่นนิยมใชข้กหันมรีอะไรบข้าง ?
5. รหหัสกระชหับในระบบการสคืสื่อสารมรีหนข้าทรีสื่เพคืสื่อทกาอะไร ?
6. หากไมบ่ทราบคบ่าความนบ่าจะเปป็นของแตบ่ละสหัญลหักษณด์ จะสามารถใชข้รหหัสกระชหับชนนิดรหหัสฮหัฟฟฟ์แมนไดข้หรคือไมบ่ ?
7. อธนิบายวนิธรีการเขข้ารหหัสฮหัฟฟฟ์แมน
8. อธนิบายวนิธรีการเขข้ารหหัสแชนนอน-ฟาโน
9. การเขข้ารหหัสชบ่องสหัญญาณมรีวหัตถถุประสงคด์เพคืสื่ออะไร ?
10. รหหัสควบคถุมความผนิดพลาดทรีสื่นยนิ มใชข้มรีอะไรบข้าง แตบ่และชนนิดทกางานอยบ่างไร ?
11. อธนิบายวนิธรีการของรหหัสตรวจสอบพารนิตรี
12. อธนิบายวนิธรีการของรหหัสบลล็อกเชนิงเสข้น
13. อธนิบายวนิธรีการของรหหัสคอนโวลมูชหัน
14. ใหข้นหักศขกษายกตหัวอยบ่างการเขข้ารหหัสสหัญญาณ (line coding) มาสองเทคนนิค
15. ยกตหัวอยบ่างการเขข้ารหหัสสหัญญาณใดทรีสื่เปลคืองแบนดด์วนิทนข้อยมาสองชนนิด
16. ลหักษณะของการเขข้ารหหัสสหัญญาณแบบ Unipolar-NRZ เปป็นอยบ่างไร ?
17. ลหักษณะของการเขข้ารหหัสสหัญญาณแบบ Polar-NRZ เปป็นอยบ่างไร ?
18. ลหักษณะของการเขข้ารหหัสสหัญญาณแบบ Unipolar-RZ เปป็นอยบ่างไร ?
19. ลหักษณะของการเขข้ารหหัสสหัญญาณแบบ BRZ เปป็นอยบ่างไร ?
20. ลหักษณะของการเขข้ารหหัสสหัญญาณแบบ Manchester coding เปป็นอยบ่างไร ?
21. ขข้อดข้อยของการเขข้ารหหัสสหัญญาณแบบ Unipolar-NRZ คคืออะไร ?
22. ขข้อเดบ่นของการเขข้ารหหัสแบบ BRZ คคืออะไร ?
23. การเขข้ารหหัสสายสหัญญาณ (Line coding) ชนนิดใดทรีสื่เปลคืองพลหังงานทรีสื่สถุด ?

6-24 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 แบบฝฝึกหหัดทข้ายบท

1. สหัญลหักษณด์ไบนารรีสื่ถมูกสรข้างขขนั้นดข้วยคบ่าความนบ่าจะเปป็น 0.60 ใหข้ทกาการหาคบ่าขบ่าวสารทรีสื่มรีความสหัมพหันธด์กหับสหัญลหักษณด์นรีนั้

ในหนบ่วยบนิต
2. สหัญญาณหนขสื่งมรีคบ่าฟฟังกด์ชหัสื่นความหนาแนบ่นความนบ่าจะเปป็น (probability distribution function, pdf) ของแอมปลนิ
จมูดในลหักษณะเกาสด์เซรียนทรีสื่คบ่าเฉลรีสื่ยเทบ่ากหับศมูนยด์ และคบ่าความแปรปรวน 2 สหัญญาณดหังกลบ่าวถมูกสถุบ่มทรีสื่อหัตราการสถุบ่ม
1000 ตหัวอยบ่างตบ่อวนินาทรี ผลลหัพธด์ทรีสื่ไดข้จากการสถุบ่มถมูกควอนไตซด์ดหังตารางดข้านลบ่างนรีนั้ ใหข้ทกาการหาคบ่าเอนโทรปปีทรีสื่เอาทด์พถุท
จากควอนไตซด์ และคบ่าอหัตราการสบ่งขข้อมมูลขบ่าวสารในหนบ่วยตหัวอยบ่างตบ่อวนินาทรี

อนินพถุทปป้อนสมูบ่วงจรควอนไตซด์ เอาทด์พถุทจากวงจรควอน
ไตซด์
–  < xi < –3 m0

– 3 < xi < – m1

– < xi < 0 m2

0 < xi < 0.5  m3

0.5 < xi< 2 m4

2 < x i <  m5

3. ใหข้ทกาการเขข้ารหหัสฮหัฟฟฟ์แมน โดยแหลบ่งกกาเนนิดมรีจกานวน 5 สหัญลหักษณด์ แตบ่ละสหัญลหักษณด์มรีคบ่าความนบ่าจะเปป็นดหังนรีนั้ m1 =

0.55 , m1 = 0.15, m1 = 0.15 , m1 = 0.10 , m1 = 0.05
4. จากขข้อ 3 ใหข้คกานวณหาความยาวเฉลรีสื่ยตบ่อสหัญลหักษณด์ของรหหัสฮหัฟฟฟ์แมน และคบ่าเอนโทรปปี H(m) ของแหลบ่งกกาเนนิด
5. แหลบ่งกกาเนนิดสหัญญาณชนนิดไรข้หนบ่วยความจกาแหลบ่งหนขสื่งใหข้ขข้อมมูลสหัญลหักษณด์ m1 ถขง m10 ทรีสื่มรีคบ่าความนบ่าจะเปป็นเทบ่ากหับ
0.3 0.15 0.15 0.10 0.10 0.08 0.08 0.02 0.02 และ 0.01 ตามลกาดหับ ใหข้หาคบ่ารหหัสกระชหับแชนนอน-ฟาโน
ของแหลบ่งกกาเนนิดสหัญญาณนรีนั้ และทกาการเปรรียบเทรียบประสนิทธนิภาพกหับคบ่าเอนโทรปปี
6. คกานวณหาคบ่าพารนิตรีคมูบ่และคบ่าพารนิตรีครีสื่ของบนิตขข้อมมูล k = 01110011000101
7.จากเมตรนิกซด์แหลบ่งกกา เนนิด G มรีขนาด (3x6) ดหังแสดงดข้านลบ่างนรีนั้ หากรหับคกา รหหัสจากชบ่องทางการสคืสื่อสารไดข้เทบ่ากหับ
101001 ใหข้คกานวณหาคบ่าบนิตขข้อมมูลทรีสื่ถมูกสบ่งมา

[ ]
1 0 0 1 0 1
[G ] = 0 1 0 1 1 0
0 0 1 0 1 1

8. ใหข้วาดรมูปคลคืสื่น line coding ชนนิด unipolar NRZ, polar NRZ, unipolar RZ, bipolar RZ และ Manchester
ของขข้อมมูลไบนารรีสื่ดหังนรีนั้ [1 1 0 0 1 0 1 0 0 0 1 1]
9.

บททรีสื่ 5 การเขข้ารหหัสเบสแบนดด์ (Baseband Coding) 6-25

6-26 หลหักการสคืสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 บทททที่ 7

การกลลลาสสัญญาณแบบดดิจดิทสัล
DIGITAL MODULATION

ปปัจจจัยสสสำคจัญสองชนนิดททที่สส่งผลกระทบตส่อควสำมถถูกตต้องของกสำรรจับสจัญญสำณกสำรสสที่อสสำรขต้อมถูลดนิจนิทจัลททที่วงจรรจับคสอ
สจัญญสำณรบกวน (noise) และกสำรสอดแทรกระหวส่สำงสจัญลจักษณณ์ (intersymbol interference, ISI) โดยททที่ผลกระทบ
จสำกสจัญญสำณรบกวนในระบบเบสแบนดณ์ (baseband) จะมทนต้อยกวส่สำระบบพสำสแบนดณ์ (passband) เนสที่องจสำกในระบบ
เบสแบนดณ์สส่วนมสำกจะใชต้กสำรเชสที่อมตส่อกสำรสสที่อสสำรขต้อมถูลระหวส่สำงวงจรดต้วยสสำยตจัวนสสำสจัญญสำณ และมทกสำรสส่งผส่สำนขต้อมถูลใน
ระยะใกลต้ สนิที่งททที่มทอนิทธนิพลสถูงตส่อควสำมถถูกตต้องของกสำรรจับสจัญญสำณในระบบเบสแบนดณ์คสอกสำรสอดแทรกระหวส่สำงสจัญลจักษณณ์
ซซที่งตส่สำงจสำกระบบพสำสแบนดณ์ซซที่งใชต้ในกสำรสสที่อสสำรผส่สำนชส่องทสำงททที่มทระยะไกลเชส่น กสำรแพรส่ภสำพสจัญญสำณวนิทยยุและโทรทจัศนณ์
กสำรสสที่อสสำรผส่สำนดสำวเททยม หรสอกสำรสสที่อสสำรจยุดตส่อจยุดระยะไกล ททที่ไมส่สสำมสำรถเชสที่อมกสำรสสที่อสสำรดต้วยสสำยตจัวนสสำ สจัญญสำณ
จสสำเปป็นตต้องใชต้อสำกสำศเปป็นตจัวกลสำงนสสำสจัญญสำณ เชสที่อมตส่อกสำรสสที่อสสำรในระบบไรต้สสำย โดยกสำรเคลสที่อนททที่ของคลสที่นสจัญญสำณ
ผส่สำนอสำกสำศ (propagation) จะมทควสำมสถูญเสทยสจัญญสำณระหวส่สำงชส่องทสำงกสำรสสที่อสสำรสถูงมสำกเมสที่อเททยบกจับกสำรสสที่อสสำรเบส
แบนดณ์ ดจังนจันั้นผลกระทบจสำกสจัญญสำณรบกวนจซงมทมสำกกวส่สำผลกระทบจสำกกสำรสอดแทรกระหวส่สำงสจัญลจักษณณ์ อยส่สำงไรกก็ดท
ปปัจจจัยหนซที่งของกสำรสถูญเสทยสจัญญสำณระหวส่สำงชส่องทสำงกสำรสสที่อสสำรขซนั้นอยถูส่กจับคส่สำควสำมถทที่ บสำงแถบควสำมถทที่จะมทคส่สำกสำรลดทอน
สจัญญสำณมสำกกวส่สำบสำงแถบควสำมถทที่ ดจังนจันนั้ กสำรสส่งผส่สำนสจัญญสำณขต้อมถูลขส่สำวสสำรผส่สำนชส่องทสำงกสำรสสที่อสสำรดต้วยระบบแบนดณ์พสำส
จซงจสสำเปป็นจะตต้องพนิจสำรณสำเลสอกควสำมถทที่ททที่เหมสำะสม ททที่จะทสสำใหต้กสำรเคลสที่อนททที่ของคลสที่นสจัญญสำณผส่สำนอสำกสำศมทคส่สำกสำรสถูญเสทย
ในระดจับททที่เหมสำะสม โดยหสำกทสสำกสำรสส่งสจัญญสำณเบสแบนดณ์ผส่สำนชส่องทสำงกสำรสสที่อสสำรททที่ใชต้อสำกสำศเปป็นตจัวกลสำง สจัญญสำณททที่
ถถูกสส่งไปจะไมส่สสำมสำรถผส่สำนไปไดต้และวงจรรจับสจัญญสำณปลสำยทสำงจะไมส่ไดต้รจับสจัญญสำณขต้อมถูลเบสแบนดณ์ ดจังนจันั้นสจัญญสำณ
ขต้อมถูลเบสแบนดณ์จสสำเปป็นจะตต้องทสสำกสำรกลสนั้สำ (modulating) หรสอทสสำกสำรเปลทที่ยนคส่สำควสำมถทที่ใหต้อยถูส่ในรถูปของสจัญญสำณพสำส
แบนดณ์ กส่อนทสสำกสำรสส่งผส่สำนชส่องทสำงกสำรสสที่อสสำรททที่ใชต้อสำกสำศเปป็นตจัวกลสำง
Modulator Tx. media
Input BPF and BPF and Demod. and
Data Precoder Power amp.

amplifier Decodeer
Output
BPF Data
Buffer Noise
Clock Transmitter Receiver
Analog Carrier
Channel Carrier and
carrier Clock Recovery Clock

ภสำพททที่ 7.1: บลก็อกไดอะแกรมกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณ และกสำรแยกสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล

กสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณแบบดนิจนิทจัลนจันั้นมทขต้อดทททที่เหนสอกวส่สำกสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณแบบแอนะลก็อกเชส่น ควสำมงส่สำยของกสำร
ประมวลผล กสำรมจัลตนิเพลก็กซณ์ และกสำรจจัดกสำรเกทที่ยวกจับนต้อยสณ์ ตจัวอยส่สำงระบบททที่ใชต้กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัลคสอ โมเดก็ม
คอมพนิวเตอรณ์ xDSL ระบบดนิจนิทจัลไมโครเวฟ ดสำวเททยมสสที่อสสำร และระบบโทรศจัพทณ์เคลสที่อนททที่ เปป็นตต้น ในปปัจจยุบจันนทนั้กสำรกลสนั้สำ
บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-1
สจัญญสำณแบบดนิจนิทจัลไดต้ถถูกนสสำมสำใชต้อยส่สำงกวต้สำงขวสำงและไดต้นสสำมสำแทนททที่กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบเดนิมเนสที่องจสำกมทประสนิทธนิภสำพ
ดทกวส่สำ สสำมสำรถทนกสำรรบกวนของสจัญญสำณรบกวนไดต้ดทกวส่สำกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบแอนะลก็อก รวมถซงสสำมสำรถสส่งขต้อมถูลไดต้
ในปรนิมสำณมสำกกวส่สำดต้วย บลก็อกไดอะแกรมกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณ และกสำรแยกสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัลแสดงดจังภสำพททที่ 7.1
วงจรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลเปป็นวงจรททที่ทสสำหนต้สำททที่แปลงสจัญญสำณขต้อมถูลดนิจนิทจัลททที่ถถูกเขต้สำรหจัสชส่องสจัญญสำณเพสที่อใหต้อยถูส่
ในรถูปของคลสที่นสจัญญสำณแอนะลก็อก โดยททที่สจัญญสำณแอนะลก็อกจะถถูกเลสอกใชต้ควสำมถทที่ในยส่สำนททที่เหมสำะสมกจับคยุณลจักษณะของ
ชส่องทสำงกสำรสสที่อสสำร เพสที่อใหต้กสำรสส่งผส่สำนและเคลสที่อนตจัวของคลสที่นสจัญญสำณเปป็นไปไดต้อยส่สำงมทประสนิทธนิภสำพ กสำรแปลงสจัญญสำณ
ขต้อมถูลดนิจนิทจัลใหต้อยถูส่ในรถูปของคลสที่นสจัญญสำณแอนะลก็อกโดยมทกสำรนสสำ ขต้อมถูลบนิตกส่อนหนต้สำเขต้สำรส่วมประมวลผลจะถถูกเรทยก
วส่ สำ กสำรกลสนั้สำ สจั ญ ญสำณดนิ จนิ ทจั ล ชนนิ ด มท ห นส่ ว ยควสำมจสสำ เชส่ น กสำรกลสนั้สำ สจั ญ ญสำณดนิ จนิ ทจั ล เชนิ ง ควสำมถทที่ ททที่ เ ฟสมท ค วสำมตส่ อ เนสที่ อ ง
(Continuous-Phase Frequency Shift Keying, CPFSK) เปป็นตต้น และหสำกกสำรแปลงสจัญญสำณดจังกลส่สำวไมส่นสสำขต้อมถูลบนิต
กส่อนหนต้สำเขต้สำรส่วมประมวลผลจะถถูกเรทยกวส่สำกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลชนนิดไมส่มทหนส่วยควสำมจสสำ ซซที่งกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลพสนั้น
ฐสำนททที่ไมส่ซจับซต้อนจะเปป็นกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณชนนิดไมส่มทหนส่วยควสำมจสสำ เชส่น กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลเชนิงขนสำด (Amplitude
Shift Keying, ASK), กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลเชนิงควสำมถทที่ (Frequency Shift Keying, FSK) กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลเชนิง
เฟส (Phase Shift Keying, PSK) หรส อกสำรกลสนั้สำ สจั ญ ญสำณดนิ จนิ ทจั ล เชนิ ง ขนสำดควอดรสำเจอรณ์ (Quadrature Amplitude
Modulation, QAM) เปป็นตต้น (Haykin, 1989) และ (Xiong, 2000)
ในกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลพสนั้นฐสำนนจันั้นยจังคงใชต้คลสที่นพสำหณ์ททที่เปป็นสจัญญสำณซสำยนถูซอยดณ์อยถูส่ และสสำมสำรถเขทยนใหต้อยถูส่
ในรถูปสมกสำรทจัที่วไปของกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณคสอ

v (t ) = V sin (2 π f t + θ) (7.1)
ASK FSK PSK
QAM

7.1 การกลลลาสสัญญาณดดิจดิทสัลเชดิงขนาด (Amplitude Shift Keying, ASK)

รถูปคลสที่นสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำดดจังภสำพททที่ 7.2 (ข) สสำมสำรถเขทยนในรถูปสมกสำรทจัที่วไปดจังสมกสำร (7.2)

si , ASK ( t) = Ai pi (t ) cos2 π f c t , i =1,2,… , M , kT ≤t ≤(k +1)T (7.2)

โดย pi(t) คสอสจัญญสำณรถูปคลสที่นพจัลสณ์พสนั้นฐสำน โดยรถูปคลสที่นพจัลสณ์ททที่เลสอกใชต้มทผลตส่อคส่สำแถบควสำมถทที่ของคลสที่น

สจัญญสำณททที่ถถูกกลสนั้สำ โดยในภสำพททที่ 7.2 (ก) ใชต้คลสที่นพจัลสณ์พสนั้นฐสำนเปป็นรถูปสจัญญสำณพจัลสณ์สทที่เหลทที่ยม
Ai คสอคส่สำระดจับแรงดจันไฟฟฟ้สำของพจัลสณ์ททที่แปรผจันตสำมคส่สำบนิตขต้อมถูลเบสแบนดณ์ โดยมทคส่สำระดจับอยถูส่ระหวส่สำง
1 ≤ i ≤ M ซซที่งสสำมสำรถหสำไดต้จสำก
( 2 i−1− M ) d
Ai =
2
, i =1,2,… , M (7.3)

โดย d คสอระยะระหวส่สำงจยุดของสจัญญสำณททที่อยถูส่ตนิดกจันบนไดอะแกรมมนิตนิสจัญญสำณ และ Ai p(t) ในภสำพททที่ 7.2 (ก)

คสอสจัญญสำณเบสแบนดณ์ และเมสที่อนสสำเขต้สำสถูส่กระบวนกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลเชนิงขนสำด จะไดต้สจัญญสำณททที่ถถูกกลสนั้สำ si,ASK(t) โดยททที่
สจัญญสำณเบสแบนดณ์ ดจังกลส่สำวจะถถูกเปลทที่ยนสจัญญสำณททที่ถถูกกลสนั้สำ เฉพสำะในชส่วงคสำบเวลสำ T ของพจัลสณ์ pi(t) ซซที่งลจักษณะกสำร
7-2 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)
เปลทที่ยนสจัญญสำณททที่ถถูกกลสนั้สำตสำมสจัญญสำณเบสแบนดณ์ททที่เปลทที่ยนแปลงไปเรสที่อยๆดต้วยคสำบเวลสำเฉพสำะ ทสสำใหต้ถถูกเรทยกวส่สำกสำรทสสำ
คทยณ์อนินั้ง (keying) นจันที่ เอง

4
3
2
1 t
-1
-2
-3
-4
(ก)
4
3
2
1 t
-1
-2
-3
-4
(ข)
ภสำพททที่ 7.2: (ก) สจัญญสำณเบสแบนดณ์ (ข) รถูปคลสที่นสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำด

พลจังงสำนททที่คลสที่นสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำด ใชต้ในชส่วงเวลสำหนซที่งมทคส่สำเทส่สำกจับ
Ts

Ei = ∫ s 2i , ASK (t )dt
0
Ts
1 2 (7.4)
= s ∫ p2 ( t) dt
2 i, ASK 0 i
1 2
= s i, ASK E p
2

โดย Ep คสอพลจังงสำนของพจัลสณ์สจัญญสำณ p(t) ซซที่งสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำดเปป็นปรนิภถูมนิสจัญญสำณ (signal

space) มนิตนิเดทยว โดยสสำมสำรถเขทยนสมกสำรแทนในรถูปฟปังกณ์ชจันฐสำน (basis function) ไดต้ดจังนทนั้

si , ASK ( t) = ai ψ(t ) (7.5)

โดยฟปังกณ์ชจันฐสำนหลจัก ψ( t ) (orthonormal basis function) เขทยนไดต้ในสมกสำร

บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-3

 ψ( t) =
√ 2
Ep
p(t) cos 2π f c t (7.6)

และคส่สำสจัมประสนิทธนิธิ์ของฟปังกณ์ชจันฐสำน am มทคส่สำเทส่สำกจับ

a i = Ai
√ Ep
2
, i=1,2,… , M (7.7)

ปรนิภถูมนิสจัญญสำณของกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำดสสสำ หรจับคส่สำ M = 2, 4 และ 8 แสดงดจังภสำพททที่ 7.3 สสสำหรจับวงจร

กสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำดททที่ปฟ้อนสจัญลจักษณณ์ เอก็ม-อสำรท (M-ary symbol) แสดงดจังภสำพททที่ 7.4
0 1
M=2
00 01 11 10
M=4
000 001 011 010 110 111 101 100
M=8

ภสำพททที่ 7.3: ปรนิภถูมนิสจัญญสำณของกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำด

M levels
...
M-ary M to 1 sM-ary ASK(t)
Modulator
Symbol Multiplier

cos(2fct)

ภสำพททที่ 7.4: วงจรกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำดททที่ปฟ้อนสจัญลจักษณณ์ เอก็ม-อสำรท (M-ary symbol)

กสำรกลสนั้สำ ดนิ จนิ ทจั ล เชนิ ง ขนสำดสสสำ หรจั บ คส่ สำ M = 2 หรส อ กสำรกลสนั้สำ ดนิ จนิ ทจั ล สสสำ หรจั บ สจั ญ ลจั ก ษณณ์ ไ บนสำรท (Binary ASK)
สสำมสำรถเรทยกอทกชสที่อหนซที่งคสอกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลเปปิดปปิด (On-Off Keying, OOK) จะสรต้สำงคลสที่นพสำหณ์แอนะลก็อกออกไป
ททที่เอสำทณ์พยุทเมสที่อไดต้รจับอนินพยุทลอจนิกเปป็น 1 และจะไมส่ใหต้คส่สำเอสำทณ์พยุทใดๆเมสที่ออนินพยุทลอจนิกเปป็น 0 โดยลจักษณะแลต้วจะคลต้สำย
กจับกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบแอนะลก็อกชนนิด DSBSC ซซที่งกก็คสอกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณททที่ใหต้กสำรเปลทที่ยนแปลงขนสำดของคลสที่นพสำหณ์ตสำม
สจัญญสำณอนินพยุทเบสแบนดณ์ททที่ปฟ้อนเขต้สำมสำ และในททที่นทนั้สจัญญสำณอนินพยุทททที่ปฟ้อนเขต้สำมสำจะมทเพทยงสองลจักษณะนจัที่นคสอ อนินพยุทลอ
จนิก 1 จะมทคส่สำแรงดจัน และอนินพยุทลอจนิก 0 จะไมส่มทคส่สำแรงดจัน สมกสำรกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแอมปลนิจถูดชนิฟคทยณ์อนินั้งแสดงดจังสมกสำร
(7.8)
si , OOK (t ) = ( 1+ pi (t )) ( A2 cos ω t )
c
c (7.8)

7-4 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 เมสที่อ ak คสออนินพยุทบนิตขต้อมถูล หสำกอนินพยุทบนิตขต้อมถูล ak = 0 จะใหต้คส่สำ pi(t) = -1, อนินพยุทบนิตขต้อมถูล ak = 1 จะใหต้คส่สำ
pi(t) = +1 เรสำจะไดต้คส่สำสจัญญสำณจสำกกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณสองลจักษณะดจังแสดงในสมกสำร (7.9) และรถูปสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำ
ดนิจนิทจัลสสสำหรจับสจัญลจักษณณ์ไบนสำรทถถูกแสดงดจังภสำพททที่ 7.5

s1, OOK ( t) = A c cos ω c t , for ak =1, kT ≤t≤(k +1 )T

(7.9)
s2, OOK (t) = 0, for ak =0, kT ≤t≤(k + 1)T

0 1 1 1 0 0 1 0
A

0 t

(ก)

0 t

-A
(ข)
ภสำพททที่ 7.5: รถูปสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลเปปิดปปิด

สจัญญสำณททที่รจับมสำไดต้จสำกกสำรถถูกสส่งผส่สำนชส่องทสำงกสำรสสที่อสสำรคส อ r(t) ทจันั้งนทนั้สจัญ ญสำณททที่ถถูกสส่งผส่สำนชส่องทสำงกสำร

สสที่อสสำรจะถถูกสจัญญสำณรบกวน n(t) ปะปนรวมกจันกจับสจัญญสำณททที่ถถูกกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำด ทจันั้งนทนั้หสำกสจัญญสำณททที่รจับมสำไดต้เปป็น
สจัญญสำณกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลสสสำหรจับสจัญลจักษณณ์ไบนสำรท จะสสำมสำรถเขทยนไดต้ดจังสมกสำร (7.10)
Ac cos(ω c t + ϕ)+ n(t ) , s1, OOK ( t )is transmitted
r (t ) =
n (t) , s 2, OOK ( t)is transmitted
(7.10)

โดย  คสอเฟสของสจัญญสำณททที่ไดต้รจับททที่แตกตส่สำงจสำกสจัญญสำณททที่สส่งมสำ กสำรกถูต้คสนสจัญญสำณจสำกกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิง

ขนสำดสสำมสำรถเขทยนบลก็อกไดอะแกรมไดต้ดจัง ภสำพททที่ 7.6 ซซที่งคส่สำเฟสททที่แตกตส่สำงนทนั้วงจรกสำรกถูต้คสนสจัญญสำณดจัง ภสำพททที่ 7.6 ไมส่
บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-5
สสำมสำรถตรวจสอบไดต้เนสที่องจสำกวงจรดจังกลส่สำวเปป็นวงจรตรวจหสำนอนโคฮทเรนตณ์ (noncoherent detector) กระบวนกสำรกถูต้
คสนสจัญญสำณเรนิที่มตต้นจสำกกสำรรจับสจัญญสำณ r(t) ผส่สำนวงจรกรองคลสที่นสจัญญสำณผส่สำนแถบ fc จสำกนจันั้นสส่งผส่สำนไปยจังวงจรตรวจหสำ
เอนเวโลป (envelope detector) ททที่ประกอบไปดต้วยวงจรเรทยงสจัญญสำณ (rectifier) และวงจรกรองคลสที่นสจัญญสำณชนนิด
ควสำมถทที่ตสที่สำ ผส่สำน สจัญญสำณททที่ผส่สำนกระบวนกสำรทจันั้งสองจะถถูกสยุส่มโดยวงจรสยุส่ม (sampler) ทยุกๆชส่วงคสำบเวลสำของแตส่ละ
สจัญลจักษณณ์ คส่สำททที่ไดต้จสำกวงจรสยุส่มจะถถูกนสสำเขต้สำสถูส่วงจรตจัดสนินใจและสรต้สำงพจัลสณ์สจัญญสำณเบสแบนดณ์ขซนั้นมสำใหมส่ดต้วยคสำบเวลสำ T
ตจัวอยส่สำงกสำรตจัดสจันใจสรต้สำงสจัญญสำณของวงจรกถูต้คสนสจัญญสำณจสำกกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำดดจัง ภสำพททที่ 7.6 หสำกสจัญญสำณททที่รจับ
มสำไดต้เปป็นสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลสสสำหรจับสจัญลจักษณณ์ไบนสำรท จะมทกสำรสส่งสจัญญสำณททที่มทควสำมแตกตส่สำงของระดจับแรงดจันสอง
ระดจับททที่อสำจมทกสำรปะปนของสจัญญสำณรบกวนดจังสมกสำร (7.10) ซซที่งหสำกบนิตขต้อมถูล ak = 1 สจัญญสำณททที่ถถูกสส่งมสำคสอ s1,OOK (t)
สส่วนหสำกบนิตขต้อมถูล ak = 0 สจัญญสำณททที่ถถูกสส่งมสำคสอ s2,OOK (t) ซซที่งสจัญญสำณทจันั้งสองมทคส่สำระดจับแรงดจันพจัลสณ์ททที่แตกตส่สำงกจัน เมสที่อ
สจัญญสำณททที่เกนิดจสำกบนิตขต้อมถูล ak = 1 ถถูกสส่งมสำผส่สำนกสำรกถูต้คสนสจัญญสำณดต้วยวงจรตรวจหสำนอนโคฮทเรนตณ์ดจัง ภสำพททที่ 7.6 วงจร
ตจัดสนินใจจะตรวจสอบแรงดจันพจัลสณ์ททที่รจับมสำไดต้จสำกกระบวนกสำรกรองคลสที่นสจัญญสำณผส่สำนแถบ และวงจรตรวจหสำเอนเวโลป
ซซที่งหสำกแรงดจันพจัลสณ์ททที่รจับมสำมทคส่สำมสำกกวส่สำคส่สำระดจับแรงดจันเทรดโชดณ์ (threshold) ททที่กสสำหนดไวต้ จะทสสำกสำรสรต้สำงสรต้สำงพจัลสณ์
สจัญญสำณเบสแบนดณ์ขซนั้นมสำใหมส่ดต้วยคสำบเวลสำ T แทนบนิตขต้อมถูล ak = 1 แตส่หสำกแรงดจันพจัลสณ์ททที่รจับมสำมทคส่สำนต้อยกวส่สำคส่สำระดจับ
แรงดจันเทรดโชดณ์ (threshold) ททที่กสสำหนดไวต้ จะทสสำกสำรสรต้สำงสรต้สำงพจัลสณ์สจัญญสำณเบสแบนดณ์ททที่ระดจับแรงดจันศถูนยณ์ ดต้วยคสำบ
เวลสำ T แทนบนิตขต้อมถูล ak = 0 ทจันั้งนทนั้หสำกกสำรกถูต้คสนสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำดททที่ปฟ้อนสจัญลจักษณณ์ เอก็ม -อสำรท จะมทคส่สำ
ระดจับแรงดจันเทรดโชดณ์ของวงจรตจัดสนินใจและสรต้สำงพจัลสณ์สจัญญสำณเบสแบนดณ์มสำกกวส่สำระดจับแรงดจันเดทยว

r(t) Bandpass Lowpass Sampler Detector and a'k

Rectifier
Matched Filter Filter Regenerator
Envelope detector
Bit
Vth
Sync
ภสำพททที่ 7.6: บลก็อกไดอะแกรมกสำรกถูต้คสนสจัญญสำณจสำกกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงขนสำด

7.2 การกลลลาดดิจดิทสัลเชดิงความถทที่ (Frequency Shift Keying, FSK)

กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณชนนิดนทนั้จะมทคส่สำแอมปลนิจถูดของรถูปคลสที่นคงททที่ โดยลจักษณะแลต้วคสอกสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณททที่ใหต้กสำร
เปลทที่ยนแปลงคส่สำควสำมถทที่ของคลสที่นพสำหณ์ตสำมสจัญญสำณอนินพยุทเบสแบนดณ์ททที่ปฟ้อนเขต้สำมสำ สสสำหรจับกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงควสำมถทที่ชนนิด
เอก็ม-อสำรท (M-ary FSK) สจัญญสำณขต้อมถูลขส่สำวสสำรไบนสำรทถถูกแบส่งเปป็นสส่วนกส่อนทสสำกสำรกลสนั้สำ โดยแบส่งขต้อมถูลไบนสำรทตสำมคส่สำ n =
log2 M บนิต ซซที่งขต้อมถูลแตส่ละสส่วนททที่แบส่งนจันั้นสสำมสำรถแทนไดต้ดต้วยสจัญลจักษณณ์ททที่เปป็นไปไดต้ทจันั้งหมดจสสำนวน M = 2n สจัญลจักษณณ์
นจัที่นคสอมทควสำมถทที่ททที่จะใชต้แทนสจัญลจักษณณ์ทจันั้งหมดคสอ mi, i = 1, 2,…, M ควสำมถทที่ สมกสำรคลสที่นกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงควสำมถทที่ชนนิด
เอก็ม-อสำรทแสดงดจังสมกสำร(7.12)

si , MFSK (t ) = Ac cos ( 2 π f i t +ϕi ) , kT ≤t≤( k +1) T , for m i (7.11)

โดยททที่ T คสอคสำบเวลสำของสจัญลจักษณณ์ททที่มทคส่สำเทส่สำกจับ n เทส่สำของคสำบเวลสำของบนิตขต้อมถูล .ซซที่งหสำกคส่สำเฟสเรนิที่มตต้น i

ของทยุกคส่สำ i มทคส่สำเทส่สำกจันจะเรทยกวส่สำกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงควสำมถทที่แบบโคฮทเรนตณ์ (coherent MFSK) ซซที่งกสำรกถูต้คสนสจัญญสำณจะ

7-6 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)

สสำมสำรถใชต้วงจรกถูต้คสนสจัญญสำณไดต้ทจันั้งชนนิดโคฮทเรนตณ์และชนนิดนอนโคฮทเรนตณ์ แตส่หสำกคส่สำเฟสเรนิที่มตต้นไมส่เทส่สำกจันจะเปป็นกสำรกลสนั้สำ
ดนิจนิทจัลเชนิงควสำมถทที่แบบนอนโคฮทเรนตณ์ซซที่งกสำรกถูต้คสนสจัญญสำณจะสสำมสำรถใชต้วงจรกถูต้คสนสจัญญสำณชนนิดนอนโคฮทเรนตณ์เทส่สำนจันั้น เพสที่อ
กสำรจจัดเรทยงกสำรกลสนั้สำใหต้มทประสนิทธนิภสำพททที่ดทจซงจจัดระยะหส่สำงควสำมถทที่ใหต้เทส่สำๆกจันททที่คส่สำ 2f โดยสมกสำรคลสที่นกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิง
ควสำมถทที่ชนนิดเอก็ม-อสำรทสสำมสำรถเขทยนไดต้ใหมส่ดจังสมกสำร(7.12)

si , MFSK (t) = Ac cos ( 2 π f c t + p i h π (t− kT )+ ϕi ) , kT ≤t ≤( k+ 1)T , for mi (7.12)

T

โดย h คสอคส่สำดจัชนทกสำรกลสนั้สำของกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงควสำมถทที่ มทคส่สำ h = 2fT

mi = 2i – (M + 1), i = 1, 2,…, M

สสสำหรจับกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลไบนสำรทเชนิงควสำมถทที่ (Binary Frequency Shift Keying, FSK) สจัญญสำณอนินพยุทททที่ปฟ้อนเขต้สำ

มสำจะมทเพทยงสองลจักษณะนจัที่นคสอ อนินพยุท บนิตขต้อมถูล ak = 1 จะใหต้คส่สำควสำมถทที่คลสที่นพสำหณ์สถูงสยุดคส่สำหนซที่ง และอนินพยุท บนิตขต้อมถูล ak
= 0 จะใหต้คส่สำควสำมถทที่คลสที่นพสำหณ์ตสที่สำ สยุด สมกสำรกสำรกลสนั้สำ ดนิจนิทจัลไบนสำรทเชนิงควสำมถทที่แสดงดจัง สมกสำร (7.13) โดยหสำกเปป็น
สจัญญสำณอนินพยุทเบสแบนดณ์เปป็นไบนสำรทที่จะเรทยกวส่สำกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบไบนสำรทที่ฟรทเควนซทที่ชนิฟทณ์คทยณ์อนินั้ง (binary FSK: BFSK)
กสำรเลส อ กคส่ สำ ควสำมถทที่ สสสำ หรจั บ กสำรกลสนั้สำ ดนิ จนิ ทจั ล ไบนสำรท เชนิ ง ควสำมถทที่ จ ะตต้ อ งเลส อ กใหต้ ค วสำมถทที่ ททที่ ใชต้ ทจันั้ ง สองมท คส่ สำ เชนิ ง ตจันั้ ง ฉสำก
(orthogonal) ระหวส่สำงกจัน ซซที่งกก็คสอมทคส่สำ m/2T สสสำ หรจับกสำรกลสนั้สำ ดนิจนิทจัลเชนิงควสำมถทที่แบบโคฮทเรนตณ์ และมทคส่สำเชนิงตจันั้งฉสำก
ระหวส่สำงกจัน m/T สสสำหรจับกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงควสำมถทที่แบบนอนโคฮทเรนตณ์

si , BFSK (t ) = Ac cos( 2 π ( f c + p i (t) Δ f ' )t +ϕ i ) (7.13)

โดย f ' คสอคส่สำควสำมแตกตส่สำงของควสำมถทที่ดจังสมกสำร (7.14)

Δf' =
∣f ak =1− f a =0∣
k (7.14)
2

เมสที่อ ak คสออนินพยุทบนิตขต้อมถูล หสำกอนินพยุทบนิตขต้อมถูล ak = 0 จะใหต้คส่สำ pi(t) = -1, อนินพยุทบนิตขต้อมถูล ak = 1 จะใหต้คส่สำ

pi(t) = +1 เรสำจะไดต้คส่สำสจัญญสำณจสำกกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณสองลจักษณะดจังแสดงในสมกสำร (7.15) และรถูปสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำ
ดนิจนิทจัลไบนสำรทเชนิงควสำมถทที่ถถูกแสดงดจังภสำพททที่ 7.11

s1, BFSK (t) = Ac cos( 2 π f 1 t+ ϕ1) , for ak =1, kT ≤t≤( k+ 1)T

s2, BFSK ( t) = A c cos(2 π f 2 t +ϕ 2) , for a k =0, kT ≤t ≤( k+ 1)T (7.15)

โดย f 1 = f c +Δ f ' , f 2 = f c −Δ f '

แบนดณ์วนิทของกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลไบนสำรทเชนิงควสำมถทที่ หสำไดต้จสำก
B= 2( Δ f + f b) (7.16)
บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-7
 โดย f คส อ คส่ สำ กสำรเบทที่ ย งเบนควสำมถทที่ (frequency diviation) และ fb คส อ อจั ต รสำควสำมเรก็ ว ของบนิ ต ขต้ อ มถู ล
นอกจสำกนทนั้ดจัชนทกสำรมอดถูเลตของกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณคสสำนวณไดต้จสำก

β =
∣Δ f ∣ (7.17)
fb

7.2.1 กสำรสรต้สำงคลสที่นกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลไบนสำรทเชนิงควสำมถทที่
กสำรสรต้ สำ งคลสที่ น กสำรกลสนั้สำ ดนิ จนิ ทจั ล ไบนสำรท เชนิ ง ควสำมถทที่ สสำมสำรถสรต้ สำ งไดต้ 2 ลจั ก ษณะคส อ แบบนอนโคฮท เรนตณ์
(Noncoherent BFSK Modulator) และแบบโคฮท เรนตณ์ (Coherent BFSK Modulator) โดยแบบโคฮท เรนทณ์ จ ะมท
ประสนิทธนิภสำพดทกวส่สำ อจัตรสำบนิตผนิดพลสำด (Bit error rate: BER) ตสที่สำกวส่สำ บลก็อกไดอะแกรมของกสำรสรต้สำงคลสที่นทจันั้งสองชนนิด
แสดงดจังภสำพททที่ 7.7 และภสำพททที่ 7.8 ผลกสำรกลสนั้สำรถูปคลสที่นสจัญญสำณดนิจนิทจัลไบนสำรทที่เชนิงควสำมถทที่แสดงดจังภสำพททที่ 7.11

Oscillator 1
f 1, φ 1
v 1 (t ) = Acos ( 2 π f 1 t + φ1) f i , φi
Multiplexer
f 2, φ2
Oscillator 2
v 2 (t) = A cos(2 π f 2 t +φ 2)

Control line
Binary data input ak
ภสำพททที่ 7.7: บลก็อกไดอะแกรมของกสำรสรต้สำงคลสที่นนอนโคฮทเรนตณ์

f 1, φ
v 1 (t) = Acos( 2π f 1 t +φ)
Frequency
f i,φ
f 2, φ Multiplexer
Synthesizer
v 2 (t ) = A cos (2 π f 2 t +φ)

ควสำมถทที่ f1, f2 ททที่ใชต้ตต้อง orthogonal กจัน Control line

Binary data input ak
ภสำพททที่ 7.8: บลก็อกไดอะแกรมของกสำรสรต้สำงคลสที่นโคฮทเรนตณ์

7.2.2 กสำรกถูต้คสนคลสที่นกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลไบนสำรทเชนิงควสำมถทที่
กสำรกถูต้คสนกสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลไบนสำรทเชนิงควสำมถทที่สสำมสำรถทสสำ ไดต้ 2 ลจักษณะคสอ แบบนอนโคฮทเรนตณ์ (Noncoherent
BFSK demodulator) และแบบโคฮทเรนตณ์ (Coherent BFSK demodulator) บลก็อกไดอะแกรมของกสำรกถูต้คสนคลสที่นทจันั้ง
สองชนนิดแสดงดจังภสำพททที่ 7.9 และภสำพททที่ 7.10

7-8 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 Sample
at
Bandpass Envelope t = kT l1
filter at f1 Detector
If l1 > l2
r(t) Comparator choose 1
Sample
at
Bandpass Envelope t = kT
If l2 > l1
filter at f2 Detector choose 0
l2

ภสำพททที่ 7.9: บลก็อกไดอะแกรมของกสำรกถูต้คสนคลสที่นแบบนอนโคฮทเรนตณ์

Threshold
((kk +1)T
1 )T
l1 Detector
∫ kT
kT
d dt
t
 l 1
r(t) cos(2f1t)  0
 0
(k
( k +1)T
1 )T
∫ kkT
T
d dt
t
l2
cos(2f2t)

ภสำพททที่ 7.10: บลก็อกไดอะแกรมของกสำรกถูต้คสนคลสที่นแบบโคฮทเรนตณ์

0 1 1 1 0 0 1 0
A

t
0
(ก)

0 t

-A

(ข)
ภสำพททที่ 7.11: รถูปคลสที่นกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลไบนสำรทที่เชนิงควสำมถทที่

บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-9

 7.3 การกลลลาสสัญญาณดดิจดิทสัลเชดิงมมุม (Phase Shift Keying, PSK)
กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลเชนิงมยุมมทขนสำดแอมปลนิจถูดของสจัญญสำณคงททที่ โดยกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลเชนิงมยุมเปป็นกสำร
กลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลททที่มทลจักษณะทจัที่วไปในรถูปของเอก็ม -อสำรท ดจังแสดงในภสำพททที่ 7.12 ซซที่งหสำกคส่สำ M = 2 จะอยถูส่ในรถูปกสำรกลสนั้สำ
สจัญญสำณดนิจนิทจัลไบนสำรทที่เชนิงมยุม (Binary PSK, BPSK)

1 3 2 4 3 1 2 3

0 t

-A

(ก)

2(t) 2(t) 2(t)

01 010 011
001
1(t) 1(t) 1(t)

0 1 11 00 110 000
10 100
111 101

M= 2 M =4 M=8

(ข)
ภสำพททที่ 7.12: (ก) รถูปคลสที่นกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณดนิจนิทจัลเชนิงมยุมและ (ข) แผนผจังตสสำแหนส่งสจัญญสำณ

7-10 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 7.3.1 ไบนารทที่เฟสชดิฟคทยย์อดิลง
ขต้อมถูลไบนสำรทที่จะแสดงดต้วยสจัญญสำณสองคส่สำททที่มทเฟสตส่สำงกจัน แตส่จะมทควสำมถทที่ และ พลจังงสำนเทส่สำกจัน คสอ 0 และ 
นจัที่นคสอ

s1, BPSK ( t) = A cos(ω c t) , for a k =1, kT ≤t≤( k+1)T

s2, BPSK ( t) = − A cos (ωc t) , for a k =0, kT ≤t ≤( k+1)T (7.18)

โดยสสำมสำรถเขทยนแผนผจังตสสำแหนส่งสจัญญสำณ (Signal Constellation diagram) ไดต้ดจังภสำพททที่ 7.13

2(t)

v2(t) v1(t)

√−E 0 √E 1(t)

ภสำพททที่ 7.13: แผนผจังตสสำแหนส่งสจัญญสำณ (Signal Constellation diagram)

ซซที่งแผนผจังตสสำแหนส่งสจัญญสำณมทแกนแสดงอยถูส่สองแกน แกนดจังกลส่สำวแสดงเบซนิสฟปังกณ์ชจัที่น (Basis Function) ดจังนทนั้
Φ1 =
2
T √
cos( ωc t ) , kT ≤t ≤(k +1)T

Φ2 = −
AT
2
2
T √
sin (ωc t) , kT ≤t ≤( k+1)T (7.19)
E =
2

เบซนิสฟปังกณ์ชจัที่นมทคยุณสมบจัตนิพนิเศษบสำงประกสำรคสอ ฟปังกณ์ชจัที่นของตจัวเองคถูณกจันจะไดต้คส่สำสถูงสยุด แตส่หสำกฟปังกณ์ชจัที่นตส่สำงกจัน

คถูณกจันจะมทคส่สำเทส่สำกจับศถูนยณ์

7.3.2 การสรร้างและกกร้คคืนไบนารทที่เฟสชดิฟคทยย์อดิลง
บลก็อกไดอะแกรมของกสำรสรต้สำงคลสที่นและกถูต้คสนไบนสำรทที่เฟสชนิฟคทยณ์อนินั้งแสดงดจังภสำพททที่ 7.14 และภสำพททที่ 7.15

Polar NRZ source a(t) v(t) = Aakcos(ct)

ak = [-1,+1]
Acos(ct)

Oscillator

ภสำพททที่ 7.14: บลก็อกไดอะแกรมของกสำรสรต้สำงคลสที่นไบนสำรทที่เฟสชนิฟคทยณ์อนินั้ง

บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-11

 Threshold
Detector
(k +1)T l 1
r(t)
∫ kT
dt 0
0

cos(ct)
CR
ภสำพททที่ 7.15: บลก็อกไดอะแกรมของกสำรกถูต้คสนคลสที่นไบนสำรทที่เฟสชนิฟคทยณ์อนินั้ง

สสสำหรจับกสำรกถูต้คสนคลสที่นไบนสำรทที่เฟสชนิฟคทยณ์อนินั้งนจันั้น ไดต้แสดงกสำรพนิสถูจนณ์กสำรกถูต้คสนดต้วยกสำรคสสำนวณทสำงคณนิตศสำสตรณ์ ดจัง

แสดงใหต้เหก็นดต้สำนลส่สำงนทนั้ โดยจะสจังเกตเหก็นไดต้วส่สำสจัญญสำณอนินพยุทเบสแบนดณ์ ak สสำมสำรถถถูกกถูต้คสนกลจับมสำโดยอยถูส่ในเทอมแรก
ของสมกสำร ซซที่งจะไมส่มทเทอมของควสำมถทที่สถูงปะปนคถูณอยถูส่ สส่วนเทอมหลจังซซที่งมทควสำมถทที่สถูงคถูณอยถูส่สสำมสำรถใชต้วงจรกรอง
ควสำมถทที่ตสที่สำในกสำรกสสำจจัดออกไปไดต้
( k+ 1)T
a 0 (t ) = ∫ r (t)cos ωc t dt
kT
( k+ 1)T

= ∫ 2
ak cos ω c t dt , เมสที่อ A = 1
kT
(k +1)T
1
= ∫ a (1+cos 2 ωc t) dt
2 kT k
T a
= a + k [sin 2 ω c ( k +1) T −sin 2 ω c k T ]
2 k 4 ωc

สจัญญสำณอนินพยุทเบสแบนดณ์ททที่ถถูกกถูต้คสนมสำ

7.4 เออ็มอาเรยย์เฟสชดิฟคทยย์อดิลง (M-ary PSK: MPSK)

เพสที่อใหต้กสำรใชต้แบนดณ์วนิทมทประสนิทธนิภสำพมสำกขซนั้น จซงทสสำกสำรเพนิที่มสจัญลจักษณณ์ในกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบ PSK ใหต้มสำก
ขซนั้น ประสนิทธนิภสำพของแบนดณ์วนิทในกสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณจะดทขซนั้นตสำมคส่สำ N = log2M โดยคส่สำ M ททที่นนิยมใชต้มสำกททที่สยุดคสอ 4
หรสอททที่เรทยกวส่สำ QPSK เนสที่องจสำกไดต้คส่สำประสนิทธนิภสำพของแบนดณ์วนิทททที่ดทขซนั้น และยจังคงไมส่ไดต้รจับผลกระทบจสำกกสำรเพนิที่มขซนั้นของ
อจัตรสำกสำรผนิดพลสำดของบนิต (BER) มสำกนจัก สมกสำรกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณเอก็มอสำเรยณ์เฟสชนิฟคทยณ์อนินั้งแสดงใน (7.20)

si , MPSK (t) = V cos (ω c t+ θi ) , kT ≤t ≤(k +1)T , i=1,2,. .. , M (7.20)

( 2 i−1)π
θi =
M

ทสสำกสำรจจัดรถูปใหมส่และเขทยนใหต้อยถูส่ในรถูปของเบซนิสฟปังกณ์ชจัที่นจะไดต้

7-12 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 si , MPSK (t ) = V cos θi cosω c t−V sin θi sin ω c t (7.21)
= v i1 Φ 1 (t )+v i2 Φ2 (t )
โดย 1 และ 2 เปป็น orthogonal basis function ดจังสมกสำร (7.21) และไดต้
T

si1 = ∫ vi (t)Φ 1 (t ) dt = √ E cosθi

0
T

si2 = ∫ vi (t) Φ2 (t ) dt = √ E sin θi

0
2
V T s i2
E = , θi = tan −1
2 si1

ภสำพททที่ 7.16 แสดงตจั ว อยส่ สำ งแผนผจั ง ตสสำ แหนส่ ง สจั ญ ญสำณของกสำรกลสนั้สำ สจั ญ ญสำณแบบ MPSK (Signal
Constellation Diagram of MPSK) ชนนิดคส่สำ M เทส่สำกจับ 8 โดยจจัดวสำงตสำมรหจัสเกรยณ์ (Gray coded bit assignment)
2(t)

010 110
s3 s2 2π
111 M
011 s4 s1

0 1(t)
s5 s8
001 101
s6 s7
000 100

ภสำพททที่ 7.16: แผนผจังตสสำแหนส่งสจัญญสำณของกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบ MPSK

7.4.1 ควอดราเจอรย์เฟสชดิฟคทยย์อดิลง (Quadrature PSK: QPSK)

ควอดรสำเจอรณ์เฟสชนิฟคทยณ์อนินั้งเปป็นกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณชนนิดหนซที่งในกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบ MPSK สมกสำรทจัที่วไปของ
คลสที่น QPSK แสดงดจังสมกสำร (7.22)

si , QPSK ( t ) = V cos(ωc t +θi ) , 0 ≤t ≤T , i=1,2,3,4 (7.22)

( 2 i−1 )π
โดย θi =
4

คส่สำเฟสเรนิที่มตต้นของ QPSK คสอ

π , 3 π , 5 π o r −3 π , 7 π o r −π
4 4 4 4( 4 )4 ( )

บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-13

 คส่สำควสำมถทที่คลสที่นพสำหณ์จะเลสอกใหต้มทคส่สำเปป็นทวทคถูณททที่เปป็นเลขจสสำนวนเตก็มของคส่สำอจัตรสำควสำมเรก็วของสจัญลจักษณณ์ เพสที่อ
ใหต้คส่สำเรนิที่มตต้นของเฟสสสสำหรจับทยุกๆคสำบของสจัญญสำณสจัญลจักษณณ์ ( kT, (k+1)T ) มทคส่สำอยถูส่ในหนซที่งในสทที่คส่สำของเฟสเรนิที่มตต้นเสมอ
สมกสำร (7.22) สสำมสำรถเขทยนใหต้อยถูส่ในรถูปของเบซนิสฟปังกณ์ชจัที่นคสอ

si , QPSK ( t ) = V cos θi cosω c t −V sin θi sin ω c t

= si1 Φ1 (t )+s i2 Φ2 (t ) (7.23)

โดย 1 และ 2 เปป็น orthogonal basis function ดจังสมกสำร (7.23) และ

si1 = √ E cosθi
si2 = √ E sin θi
2
V T v i2
E = , θi = tan −1
2 v i1

กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบ QPSK จะใชต้สจัญลจักษณณ์เดทยวแทนจสสำนวนขต้อมถูลสองบนิตเรทยกวส่สำ ไดบนิต (dibit)

dibit θi v i1= √ E cos θi v i2= √ E sin θi

11 π/4 +√ E / 2 + √ E /2
01 3 π/ 4 −√ E / 2 + √ E /2
0 0 −3 π /4 −√ E / 2 −√ E / 2
1 0 −π / 4 +√ E / 2 −√ E / 2

เมสที่อแทน ลอจนิก 1 ดต้วย +√ E / 2 และลอจนิก 0 ดต้วย − E /2 เรสำสสำมสำรถเขทยนสมกสำร (7.23) ใหมส่

ในแกนเวลสำไดต้ดจังนทนั้
V V
si , QPSK ( t) = I (t )cos ωc t− Q(t )sin ωc t , −∞<t <∞
∞
√2 √ 2∞
โดย I (t )= ∑ I k Π (t−kT ) , Q (t )= ∑ Q k Π (t−kT )
k=−∞ k=−∞

เมสที่อ อนินพยุทลอจนิก = 1, Ik และ Qk = 1 และ อนินพยุทลอจนิก = 0, Ik และ Qk = –1

(t) คสอฟปังกณ์ชจัที่นรถูปพจัลสณ์สทที่เหลทที่ยม

7-14 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ภสำพททที่ 7.17 แสดงตจั ว อยส่ สำ งแผนผจั ง ตสสำ แหนส่ ง สจั ญ ญสำณของกสำรกลสนั้สำ สจั ญ ญสำณแบบ QPSK (Signal
Constellation Diagram of QPSK) ชนนิดคส่สำ M เทส่สำกจับ 4 และภสำพททที่ 7.18 แสดงรถูปคลสที่น QPSK
2(t)

01 11
s2 s1
√E
1
0
1(t)

s3 s4
00 10

ภสำพททที่ 7.17: แผนผจังตสสำแหนส่งสจัญญสำณ

ของกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบ QPSK

si(t)1 -1 1 1 1 -1 -1 1 1 -1
t

Ik(t)
t

Ik(t) · cos(2fct)
t

Qk(t)
t

Qk(t) · sin(2fct)
t

Ik(t) ·cos(2fct) + Qk(t) · sin(2fct)

t

ภสำพททที่ 7.18: รถูปคลสที่น QPSK

บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-15
7.4.2 วงจรการกลลลาสสัญญาณและกกร้คคืนการกลลลาสสัญญาณ QPSK
บลก็อกไดอะแกรมของกสำรสรต้สำงคลสที่นและกถูต้คสน QPSK แสดงดจังภสำพททที่ 7.19 และภสำพททที่ 7.20

Polar NRZ, I(t)

(-1,+1), T = 2Tb
Polar NRZ A
co s ct
source 2
 QPSK signal
a(t) S/P Osc. 

(-1,+1), Tb /2
A
(-1,+1), T = 2Tb  s in  c t
2

Polar NRZ, Q(t)

ภสำพททที่ 7.19: บลก็อกไดอะแกรมของกสำรสรต้สำงคลสที่น QPSK

r(t) ( k(k+1)T
1 )T r1k 1

2
∫k TkT d t
dt 0
0
co s  ct
T Output
r(t) binary data
CR P/S
2
 s in  c t
T (k +1)T 1
∫
( k 1)T
dt
d t 0
k T kT r2k 0
cos(ct)
ภสำพททที่ 7.20: แสดงบลก็อกไดอะแกรมของกสำรกถูต้คสนคลสที่น QPSK

7.5 การกลลลาสสัญญาณควอดราเจอรย์แอมปลดิจกด (Quadrature-Amplitude Modulation: QAM)

กสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณควอดรสำเจอรณ์แอมปลนิจถูดถถูกใชต้อยส่สำงแพรส่หลสำยในกสำรสส่งผส่สำนสจัญญสำณดต้วยอยุปกรณณ์โมเดก็ม
(modem) เชส่นกสำรสส่งผส่สำนสจัญญสำณผส่สำนสสำยโทรศจัพทณ์ หรสอกสำรสส่งสจัญญสำณผส่สำนไมโครเวฟลนินั้งคณ์ เปป็นตต้น สมกสำรทจัที่วไปของ
คลสที่นกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณควอดรสำเจอรณ์แอมปลนิจถูด คสอ

si , QAM (t) = V i cos(ωc t +θi ) , i=1, 2,... , M (7.24)

เมสที่อรวมพจัลสณ์ (t)
si , QAM (t) = V i Π (t )cos (ω c t+ θi ) , i = 1,2,. .. , M
si , QAM (t ) = V i1 Π(t ) cosω c t−V i2 Π (t )sin ωc t

7-16 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 V i1 = V i cosθi
V i2 = V i sin θi
Vi = √V 2
i1 +V i2
2

หสำกจจัดใหต้อยถูส่ในรถูป ออโทโกนอลฟปังกณ์ชจัที่น โดย 1, 2 คสอเบซนิสฟปังกณ์ชจัที่น จะไดต้

v i (t ) = v i1 Φ 1 (t )+v i2 Φ2 (t )

Φ1 (t ) =
√ 2
Ep
Π(t ) cos (ωc t) , 0≤t ≤T

Φ2 ( t ) = −
√ 2
Ep
Π (t )sin ( ωc t) , 0≤t≤T

v i1 =
√ Ep
2
V i1 =
√ Ep
2
V i cos θi

v i2 =
√ Ep
2
V i2 =
√ Ep
2
V i sin θi

7.5.1 วงจรการกลลลาสสัญญาณและการแยกสสัญญาณ QAM

บลก็อกไดอะแกรมของกสำรสรต้สำงคลสที่นและกถูต้คสน QAM แสดงดจังภสำพททที่ 7.21 และภสำพททที่ 7.22
Ak1

cos ct
Binary Level p(t) QAM signal
data Generator Osc. 
{Ai1, Ai2}
p(t)
/2
-sin ct

Ak2

ภสำพททที่ 7.21: บลก็อกไดอะแกรมของกสำรสรต้สำงคลสที่น QAM

r1k
( k(k+1)T
1 )T
∫
k T kT
d t
dt

√ 22
EE pP
sin s ct c t
c oω

p(t)
Compute li
r(t) Carrier and m'(t)
Recovery choose
p(t) the
smallest
−
√ 22
EE P
p
sin n ct c t
s iω
(k +1)T r2k

∫
( k 1 )T
dt
d t
kT
kT

ภสำพททที่ 7.22: บลก็อกไดอะแกรมของกสำรกถูต้คสนคลสที่น QAM

บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-17

 ภสำพททที่ 7.23 แสดงตจั ว อยส่ สำ งแผนผจั ง ตสสำ แหนส่ ง สจั ญ ญสำณของกสำรกลสนั้สำ สจั ญ ญสำณแบบ QAM (Signal
Constellation Diagram of QAM)

2(t) 2(t)

1(t) 1(t)

M =8 M= 16
ภสำพททที่ 7.23: แผนผจังตสสำแหนส่งสจัญญสำณของกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบ QAM

7.6 สรมุปทร้ายบท
บทนทนั้อธนิบสำยถซงเทคนนิคกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัลซซที่งมทขต้อดทททที่เหนสอกวส่สำกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบแอนะลก็อกคสอ
ควสำมงส่สำยของกสำรประมวลผล ควสำมสสำมสำรถในกสำรมจัลตนิเพลก็กซณ์ และกสำรจจัดกสำรเกทที่ยวกจับนต้อยสณ์ ทจันั้งยจังสสำมสำรถททที่จะสส่ง
ผส่สำนปรนิมสำณขต้อมถูลขส่สำวสสำรในปรนิมสำณททที่มสำกกวส่สำดต้วยแถบควสำมถทที่ททที่เทส่สำกจัน

7-18 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 คลาถามทร้ายบท

1. ดนิจนิทจัลมอดถูเลชจัที่นตส่สำงจสำกแอนะลก็อกมอดถูเลชจัที่นอยส่สำงไร ?
2. ขต้อดทททที่ดนิจนิทจัลมอดถูเลชจัที่นมทเหนสอกวส่สำแอนะลก็อกมอดถูเลชจัที่นคสออะไรบต้สำง ?
3. จสำกสมกสำรทจัที่วไปของซสำยนถูซอยดณ์ v(t) =V cos (t + )v. อยสำกทรสำบวส่สำหสำกทสสำ กสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณดนิจนิทจัลชนนิด
ASK คส่สำใดในสมกสำรจะเปลทที่ยนแปลง ?
4. จสำกสมกสำรทจัที่วไปของซสำยนถูซอยดณ์ v(t) =V cos (t + )v. อยสำกทรสำบวส่สำหสำกทสสำ กสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณดนิจนิทจัลชนนิด
FSK คส่สำใดในสมกสำรจะเปลทที่ยนแปลง ?
5. จสำกสมกสำรทจัที่วไปของซสำยนถูซอยดณ์ v(t) =V cos (t + )v. อยสำกทรสำบวส่สำหสำกทสสำ กสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณดนิจนิทจัลชนนิด
PSK คส่สำใดในสมกสำรจะเปลทที่ยนแปลง ?
6. จสำกสมกสำรทจัที่วไปของซสำยนถูซอยดณ์ v(t) =V cos (t + )v. อยสำกทรสำบวส่สำหสำกทสสำ กสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณดนิจนิทจัลชนนิด
QAM คส่สำใดในสมกสำรจะเปลทที่ยนแปลง ?
7. ใหต้ยกตจัวอยส่สำงกสำรสสที่อสสำรโทรคมนสำคมในปปัจจยุบจันททที่ใชต้กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัลมสำสองชนนิด ?
8. ทสำงดต้สำนฝปัฝั่งรจับสจัญญสำณของระบบดนิจนิทจัลมอดถูเลชจัที่นททที่ตต้องมทกสำรกถูต้คสนคลสที่นพสำหณ์จสำกสจัญญสำณททที่สส่งมสำ จซงจะสสำมสำรถรจับ
สจัญญสำณขส่สำวสสำรททที่สส่งมสำนจันั้นไดต้ เรทยกกสำรแยกสจัญญสำณชนนิดนทวนั้ ส่สำอะไร ?
9. ใหต้ยกตจัวอยส่สำงหลจักเกณฑณ์ททที่สสสำคจัญสสสำหรจับกสำรตจัดสนินใจในกสำรเลสอกวนิธทกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณมสำ 2 ขต้อ
10. ปรนิมสำณขต้อมถูล (Information capacity) เปป็นฟปังกณ์ชจัที่นของสนิที่งใด ?
11. หนส่วยวจัดของปรนิมสำณขต้อมถูล (Information capacity) สสสำหรจับขต้อมถูลไบนสำรทที่เรทยกวส่สำอะไร ?
12. หนส่วยวจัดของปรนิมสำณขต้อมถูล (Information capacity) สสสำหรจับขต้อมถูลททที่ไมส่ใชส่ไบนสำรทที่เรทยกวส่สำอะไร ?
13. M-ary คสออะไร ?
14. หสำกใชต้คส่สำดนิจนิทจัล 5 บนิตในกสำรแทนคส่สำรหจัส จะมทจสสำนวนควสำมแตกตส่สำงกทที่คส่สำ ?
15. หสำกมทจสสำนวนควสำมแตกตส่สำงของคส่สำรหจัสเทส่สำกจับ 64 คส่สำจะตต้องใชต้คส่สำดนิจนิทจัลกทที่บนิต ?
16. แอมปลนิจถูดชนิฟคทยณ์อนินั้ง (Amplitude Shift Keying: ASK) มทลจักษณะเดส่นเปป็นเชส่นไร ?
17. ใหต้เขทยนสมกสำรทจัที่วไปของ ASK
18. ASK เหมสำะสสสำหรจับสส่งสจัญญสำณผส่สำนตจัวกลสำงนสสำสจัญญสำณชนนิดใด ?
19. กสำรกลสนั้สำดนิจนิทจัลเชนิงควสำมถทที่ (Frequency Shift Keying: FSK) มทลจักษณะเดส่นเปป็นเชส่นไร ?
20. ใหต้เขทยนสมกสำรทจัที่วไปของ BFSK ?
21. หสำกสจัญญสำณดนิจนิทจัลอนินพยุทมทคส่สำ 0 1 1 0 0 0 1 0 ใหต้เขทยนรถูปคลสที่นสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบ BFSK
22. ใหต้อธนิบสำยควสำมแตกตส่สำงของ Noncoherent FSK modulator กจับ Coherent FSK modulator
23. ในกสำรสรต้ สำ งคลสที่ น กสำรกลสนั้สำ ดนิ จนิ ทจั ล เชนิ ง ควสำมถทที่ นจันั้ น หสำกรถู ป คลสที่ น ทสำงดต้ สำ นเอสำทณ์ พยุ ท มท ลจั ก ษณะเปป็ น เฟสตส่ อ เนสที่ อ ง
(Continuous-phase FSK) จะมทผลอยส่สำงไรเกนิดขซนั้น ?
24. ใหต้บอกถซงกสำรกถูต้คสนสจัญญสำณ FSK ดต้วยวนิธท Noncoherent FSK demodulation
25. ใหต้บอกถซงกสำรกถูต้คสนสจัญญสำณ FSK ดต้วยวนิธท Coherent FSK demodulation
26. หสำกนสสำ Noncoherent FSK demodulator มสำใชต้ กถูต้ คส น สจั ญ ญสำณททที่ ทสสำ กสำรกลสนั้สำ สจั ญ ญสำณดต้ ว ย coherent FSK
demodulator อยสำกทรสำบวส่สำจะสสำมสำรถกถูต้คสนสจัญญสำณไดต้หรสอไมส่ ?
27. หสำกนสสำ Noncoherent FSK demodulator มสำใชต้ กถูต้ คส น สจั ญ ญสำณททที่ ทสสำ กสำรกลสนั้สำ สจั ญ ญสำณดต้ ว ย coherent FSK
demodulator อยสำกทรสำบวส่สำจะมทผลอยส่สำงไร ?
28. หสำกนสสำ Coherent FSK demodulator มสำใชต้ กถูต้ คส น สจั ญ ญสำณททที่ ทสสำ กสำรกลสนั้สำ สจั ญ ญสำณดต้ ว ย noncoherent FSK
บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-19
 demodulator อยสำกทรสำบวส่สำจะสสำมสำรถกถูต้คสนสจัญญสำณไดต้หรสอไมส่ ?
29. เฟสชนิฟคทยณ์อนินั้ง (Phase Shift Keying: PSK) มทลจักษณะเดส่นอยส่สำงไร ?
30. Signal Constellation Diagram คสออะไร ?
31. Signal Constellation Diagram มทไวต้สสสำหรจับกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบไหน ?
32. BPSK จะมทตสสำแหนส่งททพที่ ลก็อตบน Constellation Diagram กทที่ตสสำแหนส่ง ?
33. BPSK จะมทเฟสตส่สำงกจันระหวส่สำงสจัญญสำณสองคส่สำคสอเทส่สำไร ?
34. ใหต้เขทยนรถูปคลสที่น BPSK หสำกอนินพยุทมทคส่สำ 1 0 1 1 0 0
35. ใหต้เขทยนสมกสำรของคลสที่น BPSK
36. ใหต้วสำดบลก็อกไดอะแกรมของวงจรกลสนั้สำสจัญญสำณคลสที่น BPSK
37. ใหต้วสำดบลก็อกไดอะแกรมของวงจรกลสนั้สำสจัญญสำณคลสที่น BPSK แบบ coherent detection
38. ใหต้อธนิบสำยกสำรทสสำงสำนของวงจรกลสนั้สำสจัญญสำณคลสที่น BPSK
39. M-ary PSK หรสอ MPSK ตส่สำงจสำก BPSK อยส่สำงไร ?

7-20 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 แบบฝฝึกหสัดทร้ายบท

1. ใหต้หสำคส่สำแบนดณ์วนิทของสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบฟรทเควนซทที่ชนิฟทณ์คทยณ์อนินั้ง (Frequency Shift Keying: FSK) เมสที่อมท

คส่สำควสำมถทที่ททที่ใชต้สส่งสจัญญสำณ 1 และ 0 คสอ 32 kHz และ 24 kHz ตสำมลสสำดจับ และมทบนิดเรทเทส่สำกจับ 4 kbps

2. ใหต้อธนิบสำยหลจักกสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณแบบไบนสำรทเฟสชนิฟทณ์คทยณ์อนินั้ง (Binary Phase Shift Keying: BPSK) และใชต้สมกสำร

คณนิตศสำสตรณ์แสดงใหต้เหก็นวส่สำวงจรดจังภสำพดต้สำนลส่สำง สสำมสำรถทสสำกสำรสรต้สำงสจัญญสำณกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบ BPSK ไดต้
v(t)
Polar NRZ source a(t)
ak = [-1,+1]
Acos(ct)

Oscillator

3. ภสำพดต้สำนลส่สำงแสดงวงจรกถูต้คสนกสำรกลสนั้สำสจัญญสำณชนนิดหนซที่ง อยสำกทรสำบวส่สำเปป็นวงจรกถูต้คสนกสำรกลสนั้สำ สจัญญสำณชนนิดใด ?

และใหต้อธนิบสำยกสำรทสสำงสำนของวงจรนทนั้
Threshold
l1 Detector
( k (k+1
1 ))TT
 k T∫kT
dtd t
 l
r(t) 1
cos(2f1t)
 0
0

( k (k+1
1 ))TT
 k T∫ kT
dtd t
l2
cos(2f2t)

4. ใหต้คสสำนวณหสำคส่สำเฟสเรนิที่มตต้น (initial phase) ของ M-ary PSK ททที่มทคส่สำ M=16 และอยสำกทรสำบวส่สำ M-ary PSK นทนั้ใชต้
สส่งสจัญญสำณดนิจนิทจัลกทที่บนิต

บทททที่ 7 กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณแบบดนิจนิทจัล (Digital Modulation) 7-21

5. กสำรกลสนั้สำสจัญญสำณชนนิด MPSK มทรถูปสมกสำรทจัที่วไปของสจัญญสำณคสอ

v i ( t) = A cos( ωc t +θi ) , 0≤t≤T , i=1,2,… , M

หสำกกสสำหนดใหต้ M = 8 ใหต้คสสำนวณหสำ
ก) เฟสเรนิที่มตต้น (initial phase) ของสจัญญสำณ MPSK นทนั้
ข) ตสสำแหนส่งของสจัญญสำณ s1, s2, ..., sM พรต้อมทจันั้งทสสำกสำรวสำด Constellation diagram ของสจัญญสำณ และวสำด
เสต้นกสสำหนดเขตกสำรตจัดสนินใจเลสอกกสำรกถูต้คสนสจัญญสำณ

6.แสดงใหต้เหก็นวส่สำวงจร coherent BPSK demodulator ในภสำพดต้สำนลส่สำงสสำมสำรถกถูต้คสนสจัญญสำณดนิจนิทจัลอนินพยุท ak ไดต้

โดยสจัญญสำณททที่รจับมสำไดต้คสอ r(t) ซซที่งมทคส่สำดจังนทนั้
r(t) = Aakcos(ct)

เมสที่อ ak คสอสจัญญสำณ Polar NRZ ซซที่งมทคส่สำ [-1, +1]

Threshold
Detector
r(t)  1 ) )T
( (k k+1 T l 1 ao(t)
∫k TkT ddtt 0
0
cos(ct)
CR

7-22 หลจักกสำรสสที่อสสำรและโทรคมนสำคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 บทททที่ 8

สายสส่งคลลที่นและการแพรส่ของคลลที่นววิทยย
TRANSMISSION LINES AND RADIO WAVE PROPAGATION

เครรือขข่ายโทรคมนาคมประกอบดด้วยองคค์ประกอบหลายสข่วน ซซซึ่งหนซซึ่งในนนนั้นครือตนวกลางนนาสนญญาณ ตนวอยข่าง

ตนวกลางนนาสนญญาณททซึ่นนิยมใชด้ไดด้แกข่สายเคเบนินั้ล สายใยแกด้วนนาแสง หรรือคลรืซึ่นความถทซึ่แมข่เหลล็กไฟฟฟ้า เปป็นตด้น ตนวกลางนนา
สนญญาณประเภทมทสายถถูกใชด้กนนอยข่างกวด้างขวางและยาวนาน มทประสนิทธนิภาพททซึ่ดททนนั้งในดด้านแบนดค์วนิท และการปฟ้องกนน
สนญญาณรบกวน สายสข่งคลรืซึ่นเปป็นตนวกลางนนา สนญญาณชนนิดหนซซึ่งททซึ่เชรืซึ่อมระหวข่างออุปกรณค์ของระบบการสรืซึ่อสารเพรืซึ่อนนา
สนญญาณจากสข่วนประกอบของระบบจอุดหนซซึ่งไปยนงอทกจอุดหนซซึ่ง เชข่นจากเครรืซึ่องสข่งไปยนงสายอากาศ หรรือจากสายอากาศ
มายนงเครรืซึ่องรนบสนญญาณ เปป็นตด้น การเชรืซึ่อมตข่อสนญญาณจากออุปกรณค์ภายในระบบการสรืซึ่อสารอาจใชด้สายสข่งคลรืซึ่นททซึ่เปป็น
เพทยงตนวนนาสนญญาณ แตข่เมรืซึ่อสนญญาณททซึ่ใชด้มทความถทซึ่สถูงมาก ความยาวคลรืซึ่นททซึ่เกนิดขซนั้นกล็จะสนนั้นลง ปรากฏการณค์ททซึ่เกนิดขซนั้นของ
การเดนินทางของคลรืซึ่นสนญญาณททซึ่มทความถทซึ่สถูงในตนวนนา สนญญาณจะมทความแตกตข่างจากคลรืซึ่นสนญญาณททซึ่มทความถทซึ่ตนซึ่า เดนิน
ทางในตนวนนา (Gary, 1999) เชข่นปรากฎการณค์ของการสะทด้อนกลนบของคลรืซึ่นททซึ่รอยตข่อ หรรือททซึ่ตนวนนามทคข่าความตด้านทาน
แตกตข่างกนน ปรากฎการณค์ททซึ่ตนวนนาเกนิดการลนดวงจร หรรือเปปิดวงจร เปป็นตด้น ความสนาคนญของการศซกษาสายสข่งคลรืซึ่นเพรืซึ่อจะ
สามารถทนาการสข่งผข่านหรรือรนบกนาลนงงานจากออุปกรณค์หรรือสข่วนประกอบของระบบการสรืซึ่อสารแตข่ละจอุดจซงมทความสนาคนญ
ขณะททซึ่ตนวกลางททซึ่เปป็นอากาศททซึ่ ใชด้ค ลรืซึ่นความถทซึ่มทขด้อจนา กนดดด้านสเปกตรนมของคลรืซึ่นความถทซึ่ททซึ่ตด้องแบข่งกนนใชด้เนรืซึ่องจากมท
สเปกตรนมความถทซึ่จนากนด หากใชด้โดยไมข่มทการควบคอุมจะสข่งผลใหด้คลรืซึ่นความถทซึ่รบกวนกนน ไมข่สามารถสข่งผข่านสนญญาณขด้อมถูล
ไดด้อยข่างมทประสนิทธนิภาพ อยข่างไรกล็ตามการสข่งขด้อมถูลผข่านตนวกลางททซึ่เปป็นอากาศไมข่จนาเปป็นจะตด้องตนิดตนนั้งสายตนวกลางผข่านพรืนั้น
ททซึ่ใดๆ หรรือจนาเปป็นททซึ่จะตด้องไดด้รนบสนิทธนิจากรนฐในการวางขข่ายสายในพรืนั้นททซึ่ถนนหรรือพรืนั้นททซึ่สาธารณะ สามารถสข่งผข่านขด้อมถูล
ขด้ามสนิซึ่งกทดขวางหรรือสนิซึ่งปลถูกสรด้างไดด้หากไดด้รนบสนิทธนิธิ์ในการใชด้สเปกตรนมความถทซึ่ยข่านนนนั้นๆ การสรืซึ่อสารในระยะทางไกลของ
เครรือขข่ายโทรคมนาคมททซึ่ใชด้ตนวกลางเปป็นอากาศททซึ่ใชด้กนนอยข่างแพรข่หลายครือการสรืซึ่อสารไมโครเวฟในรถูปแบบแนวสายตา
(line-of-sight microwave : LOS microwave) ททซึ่มทลนกษณะการสรืซึ่อสารระหวข่างจานรนบสข่งสนญญาณคลรืซึ่นไมโครเวฟททซึ่
ตนิดตนนั้งหนนหนด้าจานเขด้าหากนนโดยตรง และการสรืซึ่อสารดาวเททยมททซึ่ใชด้การสข่งคลรืซึ่นความถทซึ่ผข่านชนนั้นบรรยากาศของโลกไปยนง
ดาวเททยมททซึ่มทวงโคจรรอบโลก เพรืซึ่อทนาการทวนสนญญาณและสข่งกลนบมายนงจานรนบสนญญาณดาวเททยมบนพรืนั้นโลก ขด้อแตก
ตข่างททซึ่ชนดเจนระหวข่างการสรืซึ่อสารทนนั้งสองประการหนซซึ่งครือคข่าการหนข่วงเวลาของการสข่งผข่านขด้อมถูล เนรืซึ่องจากการสรืซึ่อสาร
ดาวเททยมมทระยะทางการสรืซึ่อสารททซึ่ไกลมากจซงมทคข่าการหนข่วงเวลาของการสข่งผข่านขด้อมถูลมากกวข่ามาก

8.1 สายสส่งคลลที่น (Transmission Lines)

8.1.1 ประเภทของสายสส่งคลลนที่ (Types of Transmission Lines)
สายสข่งคลรืซึ่นมทหลายประเภททนนั้งลนกษณะสายตนวนนาวางขนานกนนตลอดความยาวสายสข่งททซึ่มทสนญญาณสมดอุลยค์กนน
เชข่นสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ และสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่สนญญาณถถูกสข่งผข่านตนวนนา ททซึ่อยถูข่กลางสายเทข่านนนั้น เชข่นสายโคแอกเชทย ล
เปป็นตด้น
8.1.1.1 สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ (Two-Wire line)
สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่เแสดงดนง ภาพททซึ่ 8.1 เปป็นสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทลนกษณะสายนนาสนญญาณสองเสด้นวางขนานกนน
ดด้วยระยะหข่างระหวข่างตนวนนา ¼ ถซง 6 นนินั้ว ใชด้ในการนนาสนญญาณระหวข่างตนวสข่งไปยนงสายอากาศ หรรือรนบสนญญาณจากสาย
บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-1
อากาศมายน ง ตน ว รน บ สน ญ ญาณ สายสข่ ง คลรืซึ่ น ลน ก ษณะนทนั้ มท ค วามงข่ า ยในการสรด้ า ง โดยมท ไ ดอนิ เ ลล็ ก ทรนิ ก ชนนิ ด โพลท เ อทท ลท น
(polyethene) เปป็นโครงสรด้างเพรืซึ่อจนดวางตนาแหนข่งตนวนนาใหด้ขนานกนน ตนวอยข่างการใชด้งานสายสข่งคลรืซึ่นประเภทนทนั้ใชด้ในการ
รนบสนญญาณจากสายอากาศมายนงเครรืซึ่องรนบโทรทนศนค์ขาวดนารอุข่นเกข่า

ภาพททซึ่ 8.1 สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่

8.1.1.2 สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ไขวด้ (Twisted Pair)

สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ไขวด้แสดงดนง ภาพททซึ่ 8.2 มทโครงสรด้างสายตนวนนาสองเสด้นหรรือมากกวข่า ไขวด้กนนเปป็นคถูข่ รวม
กนนในเปลรือกหข่อหอุด้มเดทยวกนนโดยไมข่มทการเวด้นระยะหข่างระหวข่างตนวนนาเชข่นเดทยวกนนกนบสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่เปลรือย สายสข่ง
คลรืซึ่นชนนิดนทนั้มทคข่าการลดทอนสนญญาณสถูง ตนวอยข่างการใชด้งานสายสข่งคลรืซึ่นประเภทนทนั้ไดด้แกข่ การใชด้ในระบบขข่ายสายโทรศนพทค์
และขข่ายสายดนิจนิทนล (digital subscriber line : DSL) รวมถซงการใชด้งานอยข่างแพรข่หลายในเครรือขข่ายทด้องถนิซึ่น (local
area network : LAN)

ภาพททซึ่ 8.2 สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ไขวด้

8.1.1.3 สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดหข่อหอุด้มปฟ้องกนนสนญญาณรบกวน (Shielded Pair)

สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดตนวนนาวางขนานอทกลนกษณะหนซซึ่งครือมทการหข่อหอุด้มตนวนนาดด้วยฉนวนและทข่อทองแดงถนกลด้อมรอบ
อทกชนนั้นหนซซึ่ง ทข่อทองแดงถนกลด้อมนทนั้ถถูกตข่อลงกราวนดค์จซงทนาหนด้าททซึ่ปฟ้องกนนสนญญาณรบกวนจากภายนอก รวมถซงสามารถ
ปฟ้องกนนการแพรข่สนามแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าจากการไหลของกระแสในตนวนนาออกไปรบกวนสายตนวนนาหรรือระบบการสรืซึ่อสารอรืซึ่นๆ
ไดด้

8-2 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 8.1.1.4 สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดโคแอกเชทยล (Coaxial Lines)
สายสข่ งคลรืซึ่น ชนนิ ดโคแอกเชทย ลมท ตนว นนา สน ญ ญาณอยถูข่ ททซึ่ ศถู น ยค์ ก ลางสาย หข่ อ หอุด้ ม ดด้ วยพลาสตนิ ก ชนนิ ด โพลท เ อทท ลท น
(polyethylene) เพรืซึ่อปฟ้องกนนความชรืนั้นททซึ่จะเขด้าสถูข่ชนนั้นของตนวนนา เนรืซึ่องจากหากเกนิดความชรืนั้นจะทนาใหด้เกนิดคข่ากระแสรนซึ่วไหล
หรรือททซึ่แรงดนนสถูงอาจเกนิดการอารค์กขซนั้นไดด้ และหข่อหอุด้มดด้วยทข่อทองแดงถนกลด้อมรอบททซึ่ตข่อลงกราวนดค์อทกชนนั้นหนซซึ่งดนงแสดงใน
ภาพททซึ่ 8.3 เพรืซึ่อปฟ้องกนนสนญญาณรบกวนจากภายนอก และปฟ้องกนนการแพรข่สนามแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าจากการไหลของกระแส
ในตนวนนาออกไปรบกวนสายตนวนนา หรรือระบบการสรืซึ่อสารอรืซึ่นๆ ตามลนกษณะโครงสรด้างของสายสข่งคลรืซึ่นลนกษณะนทนั้วข่าสายสข่ง
คลรืซึ่นแบบไมข่สมดอุลยค์

ภาพททซึ่ 8.3 สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดโคแอกเชทยล

8.1.2 สายสส่งคลลที่นแบบสมดยลยย์และแบบไมส่สมดยลยย์ (Balanced and Unbalanced Lines)

สนญญาณทางไฟฟฟ้าททซึ่ในสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายโคแอกเชทยล ถถูกสข่งผข่านตนวนนาททซึ่วางตนาแหนข่งททซึ่ศถูนยค์กลางเททยบศนกยค์
ไฟฟฟ้ากนบคข่ากราวนดค์ททซึ่ตนวนนาทองแดงถนกลด้อมรอบนอก โครงสรด้างสายสข่งคลรืซึ่นลนกษณะนทนั้เรทยกวข่าสายสข่งคลรืซึ่นแบบไมข่สม
ดอุลยค์ (unbalanced lines) ขณะททซึ่โครงสรด้างของสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดอรืซึ่นๆททซึ่มทสายตนวนนาสองเสด้นวางขนานกนนเชข่น สายสข่ง
คลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่เปลรือย สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ไขวด้ และสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดหข่อหอุด้มปฟ้องกนนสนญญาณรบกวน เรทยกวข่าสายสข่ง
คลรืซึ่นแบบสมดอุลยค์ (balanced line) ในสายสข่งคลรืซึ่นแบบสมดอุลยค์กระแสไหลในสายตนวนนาทนนั้งสองเสด้นดด้วยคข่าเทข่าเททยมกนน
มทเพทยงมอุมเฟสของกระแสระหวข่างสายทนนั้งสองแตกตข่างกนน 180o การเชรืซึ่อมตข่อระหวข่างสายสข่งคลรืซึ่นทนนั้งสองแบบจนาเปป็นตด้อง
ใชด้เทคนนิคในการแปลงสนญญาณดด้วยหมด้อแปลงชนนิดแทล็ปกลาง (center-tapped transformer) ระหวข่างสายสข่งคลรืซึ่นทนนั้ง
สองแบบ
ดด้วยเทคนนิคการแปลงสนญญาณนทนั้สามารถลดทอนสนญญาณรบกวนททซึ่มทผลกระทบตข่อสายสข่งคลรืซึ่นแบบสมดอุลยค์ไดด้
โดยสนญญาณรบกวนททซึ่เขด้าสถูข่สายสข่งคลรืซึ่นแบบสมดอุลยค์จะมทคข่าเทข่ากนนในตนวนนาทนนั้งสองเสด้น ตข่างกนนเพทยงมอุมเฟสททซึ่แตกตข่างกนน
180o ซซซึ่งจะถถูกหนกลด้างกนนททซึ่หมด้อแปลงชนนิดแทล็ปกลาง กระบวนการลดทอนสนญ ญาณนทนั้เรทยกวข่า การกนา จนดโหมดรข่วม
(common mode rejection : CMR) โดยปกตนิคข่าอนตราสข่วนการกนาจนดโหมดรข่วม (common mode rejection ratio:
CMRR) อยถูข่ในชข่วงประมาณ 40 – 70 dB หรรือหมายถซงสนญ ญาณรบกวนททซึ่มทผลกระทบตข่อสายสข่ง คลรืซึ่ นแบบสมดอุล ยค์
สามารถลดทอนลงไดด้ประมาณ 40 – 70 dB นนซึ่นเอง วงจรสนาหรนบแปลงสนญญาณระหวข่างสายสข่งคลรืซึ่นแบบสมดอุลยค์และ
แบบไมข่สมดอุลยค์หรรือททซึ่เรทยกโดยทนซึ่วไปวข่าวงจรบาลนน (baluns) แสดงดนงภาพททซึ่ 8.4

บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-3

 สายสข่งคลรืซึ่นแบบ สายสข่งคลรืซึ่น สายสข่งคลรืซึ่นแบบ
ไมข่สมดอุลยค์ แบบคถูข่ไขวด้ ไมข่สมดอุลยค์

ภาพททซึ่ 8.4 เทคนนิคในการแปลงสนญญาณระหวข่างสายสข่งคลรืซึ่นแบบสมดอุลยค์และแบบไมข่สมดอุลยค์

8.1.3 ลลักษณะเฉพาะทางไฟฟฟ้าของสายสส่งคลลที่น (Electrical Characteristics of Transmission Lines)

8.1.3.1 สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ (Two-Wire Transmission Line)
สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่เชรืซึ่อมสนญญาณจากปลายสายดด้านหนซซึ่งททซึ่ตข่อจากแหลข่งกนาเนนิดสนญญาณไปยนงปลายทางอทก
ดด้านหนซซึ่งททซึ่ตข่อไปยนงโหลด ลนกษณะเฉพาะทางไฟฟฟ้าของสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ขซนั้นอยถูข่กนบโครงสรด้างของสาย โดยเมรืซึ่อวางตนว
นนาสองตนวขนานกนนจซงสามารถพนิจารณาเปป็นตนวเกล็บประจอุไดด้ การเปลทซึ่ยนแปลงคข่าคาปาซนิททฟรทแอกแตนซค์ (capacitive
reactance) ขซนั้นอยถูข่กนบคข่าความถทซึ่ของสนญญาณททซึ่ถถูกสข่งผข่าน นอกจากนนนั้นตนวนนาสนญญาณเมรืซึ่อมทกระแสไหลผข่านจะเกนิดสนาม
แมข่เหลล็กขซนั้นรอบตนวนนา และมทผลใหด้เกนิดการเหนทซึ่ยวนนา (inductance) ขซนั้น ระหวข่างตนวนนาสองเสด้นมทฉนวนขวางอยถูข่ซซซึ่งคข่าได
อนิเลล็กทรนิกของฉนวนมทคข่าความนนาอยถูข่เลล็กนด้อย นอกจากนนนั้นยนงมทคข่าความตด้านทานในสายตนวนนาเกนิดขซนั้นอทก เมรืซึ่อรวมผลตข่างๆ
ททซึ่อาจเกนิดขซนั้น สามารถสรด้างวงจรสมมถูลยค์ (equivalent circuit) เพรืซึ่อแสดงแทนลนกษณะเฉพาะทางไฟฟฟ้าของสายสข่งคลรืซึ่น
ชนนิดสายคถูข่ในสข่วนยข่อยๆสข่วนหนซซึ่งไดด้ดนง ภาพททซึ่ 8.5 โดย R ครือคข่าความตด้านทานในตนวนนา C ครือคข่าตนวเกล็บประจอุททซึ่เกนิดขซนั้น
เมรืซึ่อวางตนวนนาสองตนวขนานกนน G ครือคข่าความนนาในฉนวน และ L ครือคข่าความเหนทซึ่ยวนนาของสายตนวนนาททซึ่มทกระแสไหล
ในการนนาไปใชด้งานบางประเภทคข่าความนนาในฉนวนและคข่าความตด้านทานในสายตนวนนามทคข่านด้อยและอาจไมข่นนา
มาพนิจารณา โดยกรณทดนงกลข่าวจะสามารถเขทยนวงจรสมมถูลยค์เพรืซึ่อแสดงแทนลนกษณะเฉพาะทางไฟฟฟ้าแบบลดรถูปของ
สายสข่งคลรืซึ่นไดด้อทกวงจรหนซซึ่งดนง ภาพททซึ่ 8.6 วงจรดนงกลข่าวถถูกยอุตนิ (terminated) ททซึ่ปลายสายดด้วยตนวตด้านทานททซึ่แสดงแทน
คข่าความตด้านทานของสายสข่งคลรืซึ่นความยาวไมข่จนากนด การยอุตนิวงจรททซึ่ปลายสายดด้วยตนวตด้านทานสามารถพนิจารณาเปป็นการ
เชรืซึ่อมตข่อโหลดของวงจรสายนนาสนญญาณไดด้อทกดด้วย

ภาพททซึ่ 8.5 วงจรสมมถูลยค์เพรืซึ่อแสดงแทนลนกษณะเฉพาะทางไฟฟฟ้าของสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่

Z0

ภาพททซึ่ 8.6 วงจรสมมถูลยค์เพรืซึ่อแสดงแทนลนกษณะเฉพาะทางไฟฟฟ้าแบบลดรถูป

8-4 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 8.1.3.2 ลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ (Characteristic Impedance)
สายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทความยาวมากไมข่จนากนดสามารถแสดงแทนดด้วยตนวเหนทซึ่ยวนนาและตนวเกล็บประจอุในจนานวนไมข่จนากนด
เชข่นกนน หากมทคข่าศนกยค์ไฟฟฟ้าททซึ่อนินพอุทของสายสข่งคลรืซึ่นกล็จะมทกระแสไหล โดยกระแสจะไหลสถูข่ตนวเหนทซึ่ยวนนาและตนวเกล็บประจอุ
ในแตข่ละสข่วนไมข่สนินั้นสอุด ถด้าสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทความยาวไมข่จนากนดและมทคข่าเทข่าเททยมกนน การกระจายตนวของอนิมพทแดนซค์ของสข่วน
ใดสข่วนหนซซึ่งกล็จะมทคข่าเทข่ากนบสข่วนอรืซึ่นๆททซึ่มทความยาวของสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่เทข่ากนน ดนงนนนั้นกระแสททซึ่เกนิดขซนั้นจะเปป็นคข่าใดคข่าหนซซึ่งททซึ่
สามารถหาไดด้ และเมรืซึ่อพนิจารณาแรงดนนไฟฟฟ้าททซึ่ปฟ้อนเขด้าสถูข่สายสข่งคลรืซึ่น จะสามารถหาคข่าอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มท
ความยาวไมข่จนากนดไดด้ คข่าอนิมพทแดนซค์ดนงกลข่าวเรทยกวข่า ลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ (Characteristic Impedance : Z0)
ของสายสข่งคลรืซึ่น
จากภาพททซึ่ 8.6 สามารถคนานวณหาคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์เมรืซึ่อพนิจารณาจากจอุด AB ไดด้ดนงสมการ
(8.1)

Z 1 Z 2 [Z 1 / 2 +Z 0 ]
Z0 = +
2 Z 2 +Z 1 / 2+ Z 0
(8.1)
จนดรถูปสมการใหมข่ไดด้ดนง
Z 1 ( Z 1 Z 2)/ 2+Z 0 Z 2
Z0 =
2
+
Z 2+Z 1 /2+Z 0
(8.2)
หาคข่าคถูณรข่วมนด้อย
2
Z 1 Z 2 +Z 1 / 2+ Z 1 Z 0 +( 2Z1 Z 2)/ 2+2 Z 0 Z 2
Z0 =
2 [ Z 2 +Z 1 / 2+Z 0 ]
(8.3)
จนดรถูป
2
2 Z1 Z0 Z 2Z Z
2 Z 0 Z 2+ +2Z 20 = Z 1 Z 2 + 1 +Z 1 Z 0 + 1 2 +2 Z 0 Z 2 (8.4)
2 2 2
2
Z1
2 Z 20 = 2 Z 1 Z 2+ (8.5)
2
หรรือ
2
Z1
Z 02 = Z 1 Z 2+ ( )
2
(8.6)

หากพนิจารณาวงจรสมมถูลยค์ในภาพททซึ่ 8.6 สข่วนองคค์ประกอบของวงจรรถูปตนวทท (T-network) จะตด้องถถูกแทนดด้วย

สข่วนประกอบดนงกลข่าวจนานวนไมข่จนากนด เพรืซึ่อแทนสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทความยาวไมข่จนากนด ซซซึ่งจะทนาใหด้ในสมการ(8.6) คข่าอนิมพท
แดนซค์ Z1 จะถถูกหารดด้วยจนานวนสข่วนประกอบวงจรททซึ่มทจนานวนไมข่จนากนด n สข่วน จากเดนิมททซึ่หารดด้วยคข่าสอง ซซซึ่งจะทนาใหด้คข่า
ผลหารขององคค์ประกอบดนงกลข่าวเขด้าสถูข่คข่าศถูนยค์ ดนงนนนั้นคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์จซงมทคข่าเทข่ากนบ

Z0 = √ Z1 Z2 (8.7)

และจาก Z1 แทนคข่าอนินดนกททฟรทแอกแตนซค์ และ Z2 แทนคข่าคาปาซนิททฟรทแอกแตนซค์ ทนาใหด้สามารถเขทยนสมการ

คข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ใหมข่ไดด้เทข่ากนบ
บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-5
 Z0 =
√ 2 π fL×
1
2 π fC
(8.8)
นนนซึ่ ครือคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ขซนั้นอยถูข่กนบคข่าอนินดนกแตนซค์และคข่าคาปาซนิแตนซค์ดนงสมการ (8.9)
Z0 =
√ L
C
(8.9)

ตนวอยข่าง 8.1
สายสข่งคลรืซึ่นโคแอกเชทยลชนนิด RG-58/U มทคข่าคาปาซนิแตนซค์ เทข่ากนบ 82 pF/m และมทคข่าอนินดนกแตนซค์เทข่ากนบ
205 nH/m ใหด้คนานวณหาคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์สนาหรนบสายชนนิดนทนั้ททซึ่ความยาว 1 เมตร

วนิธททนา
Z0 =
√ L
C

√
−9
205×10
Z0 =
82×10−12
Z 0 = √ 2500
Z 0 = 50 Ω

คข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์สนาหรนบสายชนนิดนทนั้ททซึ่ความยาว 1 เมตร มทคข่าเทข่ากนบ 50 โอหค์ม

เมรืซึ่อพนิจารณาคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์สนาหรนบสายสข่งคลรืซึ่นจะพบวข่าไมข่มทการเปลทซึ่ยนแปลงตามความยาว
ของสาย แตข่จะขซนั้นอยถูข่กนบระยะหข่างระหวข่างตนวนนาทนนั้งสอง ซซซึ่งระยะหข่างดนงกลข่าวจะทนาใหด้คข่าอนินดนกแตนซค์และ คข่าคาปาซนิ
แตนซค์ของสายมทการเปลทซึ่ยนแปลง โดยหากเพนิซึ่มระยะหข่างจะเปป็นการเพนิซึ่มคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ อทกสข่วนหนซซึ่ง
ครือขนาดของตนวนนา เมรืซึ่อตนวนนามทขนาดใหญข่ขซนั้นจะมทกระแสไหลไดด้มากขซนั้นมทผลตข่อคข่าอนินดนกแตนซค์ของสาย นอกจากนทนั้คข่าได
อนิเลล็กทรนิกของวนสดอุททซึ่อยถูข่ระหวข่างตนวนนาทนนั้งสองกล็มทผลตข่อคข่าคาปาซนิแตนซค์ดด้วยเชข่นกนน ดนงนนนั้นจากสมการ (8.9) สามารถเขทยน
สมการคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์สนาหรนบสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดเสด้นคถูข่ใหมข่ดด้วยความสนมพนนธค์ดนงกลข่าวไดด้ดนงนทนั้

1 μ 2D
Z0 =
2π ε √
ln
d
(8.10)
หรรือประมาณ
276 2D
Z 0 ≃ √ ε log10
r d
(8.11)
โดย D= ระยะหข่างระหวข่างสายตนวนนา
d = เสด้นผข่านศถูนยค์กลางของสายตนวนนา
 = คข่าการซซมซนบสนามแมข่เหลล็กของฉนวน ปรกตนิมทคข่าเทข่ากนบ 1
r = คข่าคงททซึ่ไดอนิเลล็กทรนิกของวนสดอุททซึ่อยถูข่ระหวข่างตนวนนาเททยบกนบอากาศ

8-6 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 สนาหรนบสายโคแอกเชทยลคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์เกนิดจากคข่าอนินดนกแตนซค์และคข่าคาปาซนิแตนซค์ของสาย
เชข่นเดทยวกนน เพทยงแตข่โครงสรด้างของสายโคแอกเชทยลแตกตข่างจากสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดเสด้นคถูข่ สมการคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิม
พทแดนซค์สนาหรนบสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดโคแอกเชทยลใหมข่ดด้วยความสนมพนนธค์ดนงกลข่าวไดด้ดนงนทนั้

138 D
Z 0 ≃ √ε log 10
r d
(8.12)
โดย D = เสด้นผข่านศถูนยค์กลางของสายตนวนนาดด้านนอก
d = เสด้นผข่านศถูนยค์กลางของสายตนวนนาดด้านใน
r = คข่าคงททซึ่ไดอนิเลล็กทรนิกของวนสดอุททซึ่อยถูข่ระหวข่างตนวนนาเททยบกนบอากาศ

คข่าคงททซึ่ไดอนิเลล็กทรนิกของวนสดอุททซึ่มทความสนมพนนธค์เททยบกนบอากาศททซึ่คข่าคงททซึ่เทข่ากนบ 1 วนสดอุโพลทเอททลทนมทคข่าเทข่ากนบ
2.3 และวนสดอุเทฟลอนมทคข่าเทข่ากนบ 2.1

ตนวอยข่าง 8.2
คนานวณหาคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของ
(ก) สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดเสด้นคถูข่ ททซึ่มทคข่าอนตราสข่วน D/d เทข่ากนบ 2 และมทอากาศเปป็นไดอนิเลล็กทรนิก
(ข) สายโคแอกเชทยล ททซึ่มทคข่าอนตราสข่วน D/d เทข่ากนบ 2.35 และมทอากาศเปป็นไดอนิเลล็กทรนิก
(ค) สายโคแอกเชทยลชนนิด RG-58/U ททซึ่มทคข่าเสด้นผข่านศถูนยค์กลางของสายตนวนนาดด้านนอก 2.9 mm และมทเสด้นผข่าน
ศถูนยค์กลางของสายตนวนนาดด้านใน 0.81 mm และใชด้วนสดอุโพลทเอททลทนเปป็นไดอนิเลล็กทรนิก

วนิธททนา
(ก) คข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดเสด้นคถูข่มทคข่าเทข่ากนบ
276 D
Z 0 ≃ √ ε log10
r d
276
≃ log10 4
1
≃ 166Ω

(ข) คข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายโคแอกเชทยล
138 D
Z 0 ≃ √ ε log 10
r d
138
≃ log 10 2.35
1
≃ 51.2 Ω

(ค) คข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายโคแอกเชทยลชนนิด RG-58/U

138 D
Z 0 ≃ √ ε log 10
r d
138 2.90
≃
√ 2.3
log 10
0.81( )
≃ 50.4 Ω

บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-7

8.1.4 สายสส่งคลลที่นนอนเรโซแนนทย์และเรโซแนนทย์ (Nonresonent and Resonent Transmission Lines)
สายสข่งคลรืซึ่นนอนเรโซแนนทค์หมายถซงสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทความยาวไมข่จนากนด หรรือมทการยอุตนิปลายสายดด้วยโหลดความ
ตด้านทานททซึ่มทคข่าเทข่าเททยมกนนกนบคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่น มทผลใหด้พลนงงานททซึ่ถถูกสข่งผข่านสายสข่งคลรืซึ่น
ถถูกรนบไวด้ดด้วยโหลดความตด้า นทานททซึ่อ ยถูข่ป ลายสาย แรงดน นและกระแสของคลรืซึ่น เรทย กวข่ า คลรืซึ่น จร (traveling wave)
เคลรืซึ่อนททซึ่ในลนกษณะอนินเฟสกนน (in phase) จากแหลข่งกนาเนนิดสนญญาณไปยนงโหลดปลายทาง ขณะททซึ่สายสข่งคลรืซึ่นเรโซแน
นทค์หมายถซงสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทการยอุตนิปลายสายดด้วยโหลดอนิมพทแดนซค์ททซึ่มทคข่าไมข่เทข่ากนนกนบคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์
ของสายสข่งคลรืซึ่น โดยความยาวของสายสข่งคลรืซึ่นเรโซแนนทค์ตด้องถถูกนนามาพนิจารณาดด้วยซซซึ่งแตกตข่างจากสายสข่งคลรืซึ่นนอนเรโซ
แนนทค์ททซึ่ความยาวสายสข่งททซึ่แตกตข่างกนนไมข่มทผลตข่อการสข่งผข่านพลนงงาน และในการนนาไปใชด้งานบางครนนั้งอาจจนาเปป็นตด้องมท
การลนดวงจร หรรือทนาการเปปิดวงจรททซึ่ปลายสาย ผลททซึ่เกนิดขซนั้นจากการกรณทดนงกลข่าวแสดงดนงหนวขด้อตข่อไป

8.1.4.1 คลรืซึ่นยรืนบนสายสข่งเปปิดวงจร และลนดวงจร

(Standing Waves on Open-Circuited and Shorted-Circuited Line)
สายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทการปลข่อยปลายสายเปปิดวงจรไวด้ หรรือมทการลนดวงจรททซึ่ปลายจะมทคลรืซึ่นสะทด้อนกลนบไปยนงแหลข่ง
กนาเนนิด หรรือในลนกษณะททซึ่โหลดความตด้านทานททซึ่ปลายสายมทคข่าเทข่าไมข่เทข่ากนนกนบ คข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของ
สายสข่งคลรืซึ่น มทผลใหด้พลนงงานททซึ่ถถูกสข่งผข่านสายสข่งคลรืซึ่นบางสข่วนสะทด้อนกลนบไปยนงแหลข่งกนาเนนิดสนญญาณ ผลของคลรืซึ่นททซึ่เกนิด
ขซนั้นในสายสข่งดนงกลข่าวเรทยกวข่าคลรืซึ่นยรืน (standing wave) คลรืซึ่นททซึ่ถถูกสข่งผข่านจากแหลข่งกนาเนนิดไปยนงปลายทางเรทยกวข่า คลรืซึ่น
พอุข่ง (incident wave) ผลของการสะทด้อนคลรืซึ่นของคลรืซึ่นแรงดนนเมรืซึ่อปลายสายเปปิดวงจรและคลรืซึ่นกระแสเมรืซึ่อปลายสาย
ลนดวงจรมทลนกษณะเดทยวกนนครืออนินเฟส แสดงดนงเสด้นประททซึ่ลากตข่อจากคลรืซึ่นยรืนเมรืซึ่อมาถซงปลายสาย (เสด้นประสทดนา ) นนาไป
เขทยนใหมข่ไดด้เปป็นคลรืซึ่นสะทด้อน และเมรืซึ่อรวมผลของคลรืซึ่นพอุข่งและคลรืซึ่นสะทด้อนจะไดด้คลรืซึ่นผลลนพธค์ดนง ภาพททซึ่ 8.7 สข่วนผลของ
การสะทด้อนคลรืซึ่นคลรืซึ่นแรงดนนเมรืซึ่อปลายสายลนดวงจรและคลรืซึ่นกระแสเมรืซึ่อปลายสายเปปิดวงจรมทลนกษณะเดทยวกนนครือตข่างเฟส
กนน 180o แสดงดนงเสด้นประททซึ่ลากตข่อจากคลรืซึ่นพอุข่งเมรืซึ่อมาถซงปลายสาย (เสด้นประสทดนา ) นนาไปเขทยนใหมข่ไดด้เปป็นคลรืซึ่นสะทด้อน
และเมรืซึ่อรวมผลของคลรืซึ่นพอุข่งและคลรืซึ่นสะทด้อนจะไดด้คลรืซึ่นผลลนพธค์ดนงภาพททซึ่ 8.8

คลรืซึ่นยรืน
คลรืซึ่นสะทด้อน
ผลการสะทด้อน

คลรืซึ่นพอุข่ง

ภาพททซึ่ 8.7 ผลของการสะทด้อนคลรืซึ่นของคลรืซึ่นแรงดนนเมรืซึ่อปลายสายเปปิดวงจร

และคลรืซึ่นกระแสเมรืซึ่อปลายสายลนดวงจร

8-8 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 คลรืซึ่นยรืน
คลรืซึ่นสะทด้อน

คลรืซึ่นพอุข่ง

ผลการสะทด้อน

ภาพททซึ่ 8.8 ผลของการสะทด้อนคลรืซึ่นคลรืซึ่นแรงดนนเมรืซึ่อปลายสายลนดวงจร

และคลรืซึ่นกระแสเมรืซึ่อปลายสายเปปิดวงจร
ในภาพททซึ่ 8.9 เปป็นการแสดงคลรืซึ่นยรืนบนสายสข่งเปปิดวงจร กระแสททซึ่ปลายสายจะมทคข่าเทข่ากนบศถูนยค์และแรงดนนจะ
มทคข่าสถูงสอุด โดยมทคข่าความตข่างเฟสระหวข่างแรงดนนและกระแสเทข่ากนบ 90o สข่วนในภาพททซึ่ 8.10 เปป็นการแสดงคลรืซึ่นยรืนบน
สายสข่งลนดวงจร กระแสททซึ่ปลายสายจะมทคข่าสถูงสอุดและแรงดนนจะมทคข่าเทข่ากนบศถูนยค์ โดยมทคข่าความตข่างเฟสระหวข่างแรงดนน
และกระแสเทข่ากนบ 90o เชข่นกนน จากภาพแสดงคลรืซึ่นยรืนบนสายสข่งทนนั้งสองชนนิดทนาใหด้ทราบวข่าสามารถทนาการหาตนาแหนข่ง
บนสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทคข่าแรงดนนมากททซึ่สอุดหรรือนด้อยททซึ่สอุดไดด้ รวมถซงสามารถหาตนาแหนข่งบนสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทคข่ากระแสมากททซึ่สอุด
หรรือนด้อยททซึ่สอุดไดด้หากทราบถซงคข่าความถทซึ่ของสนญญาณททซึ่ถถูกปฟ้อนมาบนสาย
¼
E
I


~

ภาพททซึ่ 8.9 คลรืซึ่นยรืนบนสายสข่งเปปิดวงจร

¼
I
E


~

ภาพททซึ่ 8.10 คลรืซึ่นยรืนบนสายสข่งลนดวงจร

บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-9

 ตนวอยข่าง 8.3
ใหด้ทนาการวาดรถูปคลรืซึ่นพอุข่ง คลรืซึ่นสะทด้อน และคลรืซึ่นผลลนพธค์ ของคลรืซึ่นแรงดนนและคลรืซึ่นกระแสของสายสข่งคลรืซึ่น ททซึ่
ปลายสายเปปิดวงจร และมทความยาวสายเทข่ากนบ 1.5 เทข่าของความยาวคลรืซึ่น โดยเรนิซึ่มททซึ่คข่าสถูงสอุดของแรงดนนและกระแสททซึ่
แหลข่งกนาเนนิด

วนิธททนา
(ก) คลรืซึ่นแรงดนน และ (ข) คลรืซึ่นกระแส
ปลายสายเปปิดวงจร
v(t)

(ก)

คลรืซึ่นยรืน คลรืซึ่นสะทด้อน คลรืซึ่นพอุข่ง ผลการสะทด้อน

i(t)

(ข)

8.1.4.2 อนตราสข่วนคลรืซึ่นยรืน (Standing Wave Ratio)

คลรืซึ่นยรืนครือผลลนพธค์ของการรวมกนนระหวข่างคลรืซึ่นพอุข่งและคลรืซึ่นสะทด้อน โดยอนตราสข่วนของแรงดนนสะทด้อนกลนบตข่อ
แรงดนนพอุข่งเรทยกวข่าคข่าสนมประสนิทธนิธิ์การสะทด้อน (reflection coefficient : ) นนนซึ่ ครือ

Er
Γ =
Ei
(8.13)

8-10 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

โดย  ครือคข่าสนมประสนิทธนิธิ์การสะทด้อน
Er ครือแรงดนนสะทด้อนกลนบ
Ei ครือแรงดนนพอุข่ง

เมรืซึ่อสายสข่งคลรืซึ่นถถูกเปปิดวงจร ลนดวงจร หรรือตข่อโหลดรทแอกททฟททซึ่ปลายสาย พลนงงานจะถถูกสะทด้อนกลนบทนนั้งหมด

ซซซึ่งจะมทคข่าสนมประสนิทธนิธิ์การสะทด้อน || เทข่ากนบ 1 แตข่หากสายสข่งคลรืซึ่นถถูกตข่อโหลดอนิมพทแดนซค์ททซึ่มทคข่าเทข่ากนบคข่าลนกษณะ
เฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่น พลนงงานจะถถูกรนบไวด้ททซึ่โหลดทนนั้งหมด ไมข่มทการสะทด้อนกลนบคข่าสนมประสนิทธนิธิ์การ
สะทด้อนจะเทข่ากนบ 0 สข่วนกรณทททซึ่โหลดอนิมพทแดนซค์ททซึ่มทคข่าไมข่เทข่ากนบคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่น
พลนงงานจะถถูกสะทด้อนกลนบบางสข่วนซซซึ่งคข่าสนมประสนิทธนิธิ์การสะทด้อนจะอยถูข่ในชข่วงระหวข่าง 0 และ 1 ซซซึ่งคข่าสนมประสนิทธนิธิ์การ
สะทด้อนของโหลดอนิมพทแดนซค์ททซึ่มทคข่าไมข่เทข่ากนบคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่นสามารถเขทยนไดด้ดนงนทนั้

Z L− Z 0
Γ =
Z L +Z 0
(8.14)

โดย ZL ครือคข่าโหลดอนิมพทแดนซค์

ในสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่ไมข่มทการสถูญเสทย คข่าแรงดนนสถูงสอุดและแรงดนนตนซึ่า สอุดของคลรืซึ่นนนิซึ่งมทขนาดคงททซึ่ อนตราสข่วนของ

คข่าแรงดน นสถู งสอุ ดตข่ อแรงดนน ตนซึ่า สอุด ของคลรืซึ่น ในสายเรทย กวข่ า คข่า อนต ราสข่ว นแรงดนน คลรืซึ่ นยรื น (Voltage Standing Wave
Ratio : VSWR) ซซซึ่งสามารถเขทยนไดด้ดนงสมการ (8.15)

E max
VSWR =
E min
(8.15)

ในรถูปทนซึ่วไปของอนตราสข่วนททซึ่สามารถแสดงแทนทนนั้งอนตราสข่วนของแรงดนน และกระแส สามารถเรทยกสนนั้นๆไดด้วข่าคข่า

อนตราสข่วนคลรืซึ่นยรืน (Standing Wave Ratio : SWR) ซซซึ่งสามารถเขทยนไดด้ดนงสมการ (8.16)
E max I max
SWR = VSWR =
E min
=
I min
(8.16)

นอกจากนนนั้นคข่าอนตราสข่วนแรงดนนคลรืซึ่นยรืนสามารถเขทยนในรถูปของ  ไดด้ดนงสมการ (8.17) โดยคข่า VSWR จะมทคข่า

อนนนตค์เมรืซึ่อมทการสะทด้อนคลรืซึ่นกลนบทนนั้งหมดเนรืซึ่องจากคข่า Emin มทคข่าเทข่ากนบ 0 และคข่า VSWR จะมทคข่าเทข่ากนบ 1 เมรืซึ่อไมข่มทการ
สะทด้อนคลรืซึ่นกลนบ

1+∣Γ∣
VSWR =
1−∣Γ∣
(8.17)

บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-11

 ตนวอยข่าง 8.4
เครรืซึ่องสข่งวนิทยอุเครรืซึ่องหนซซึ่งใชด้คข่าความถทซึ่ 27 MHz มทคข่ากนาลนงสข่ง 4 W ตข่อผข่านสายสข่งคลรืซึ่นโคแอกเชทยล RG-8A/U
ไปยนงสายอากาศททซึ่มทความตด้านทาน 300  ใหด้คนานวณหา
(ก) คข่าสนมประสนิทธนิธิ์การสะทด้อน
(ข) คข่าอนตราสข่วนแรงดนนคลรืซึ่นยรืน
(ค) ปรนิมาณกนาลนงงานเอาทค์พอุทททซึ่สายอากาศสามารถรนบไดด้

วนิธททนา
(ก)
Z L −Z 0
Γ =
Z L+ Z 0
300 Ω−50 Ω
=
300 Ω+50 Ω
= 0.71

(ข)
1+Γ
VSWR =
1−Γ
1+0.71
=
1−0.71
= 6

(ค)
P load = P o −P reflect
= 4 W −( Γ 2× P o)
= 4 W −( 0.712 ×4W )
= 1.96 W

8.1.4.3 สข่วนแมตชค์ชนิซึ่งสายสข่งหนซซึ่งสข่วนสทซึ่ความยาวคลรืซึ่น (Quarter-Wavelength Matching)

วนิธทการแมตชค์ชนิซึ่งสายสข่งคลรืซึ่นและโหลดอนิมพทแดนซค์ททซึ่มทคข่าแตกตข่างกนนสามารถทนาไดด้โดยการเชรืซึ่อมตข่อ สข่วนแมตชค์ชนิซึ่ง
สายสข่งหนซซึ่งสข่วนสทซึ่ความยาวคลรืซึ่น โดยหากคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่น Z0 = 50  ตข่อกนบโหลด
ความตด้ า นทาน RL = 300  จะสามารถคนา นวณหาคข่ า ลน ก ษณะเฉพาะของอนิ ม พท แ ดนซค์ ข องสายสข่ ง หนซซึ่ ง สข่ ว นสทซึ่
ความยาวคลรืซึ่น Z'0 จากสมการ (8.18) ไดด้เทข่ากนบ Z '0 = √ 50 Ω×300 Ω = 122Ω
'
Z0 = √ Z 0 RL (8.18)

8-12 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

8.1.5 แผนภภูมวิสมวิธ (The Smith chart)
การคนานวณคข่าอนิมพทแดนซค์ททซึ่ตนาแหนข่งตข่างๆของสายสข่งคลรืซึ่นมทความซนบซด้อนในการคนานวณมาก ซซซึ่งจะตด้องทราบ
ถซงคข่าอนินพอุทอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งททซึ่ทราบความยาวททซึ่แนข่นอน และทราบถซงคข่าโหลดอนิมพทแดนซค์ โดยคข่าอนิมพทแดนซค์ททซึ่
ตนาแหนข่งตข่างๆของสายสข่งคลรืซึ่นสามารถคนานวณไดด้จากคข่าคลรืซึ่นยรืนของแรงดนนและกระแสททซึ่มทการซนนั้าคข่าทอุกๆครซซึ่งหนซซึ่งของ
ความยาวคลรืซึ่นในสาย การคนานวณสามารถทนาไดด้โดยคข่าอนตราสข่วนระหวข่างแรงดนนและกระแสททซึ่ตนาแหนข่งใดๆททซึ่ตด้องการ
ทราบคข่า ซซซึ่งสามารถหาไดด้จากความสนมพนนธค์ของสมการสนาหรนบสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่ไมข่มทการสถูญเสทย (lossless) ดนงนทนั้

Z L + j Z 0 tan β s
Z s = Z0
Z 0+ j Z L tan β s
(8.19)

โดย Zs ครือคข่าอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่ตนาแหนข่งใดๆททซึ่ตด้องการทราบคข่า
ZL ครือคข่าอนิมพทแดนซค์ของโหลด
Z0 ครือคข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่น
s ครือระยะหข่างระหวข่างโหลดถซงตนาแหนข่งททซึ่ตด้องการทราบคข่าอนิมพทแดนซค์ (ในหนข่วยความยาวคลรืซึ่น)

โดยคข่าฟฟังกค์ชนน tan จะใหด้คข่าซนนั้าในทอุก 180o หรรือครซซึ่งหนซซึ่งของความยาวคลรืซึ่น นนซึ่นหมายถซงคข่าอนิมพทแดนซค์ของ

สายจะมทคข่าซนนั้ากนนในทอุกๆระยะทางครซซึ่งหนซซึ่งของความยาวคลรืซึ่น เชข่นตนาแหนข่งของสายหข่างจากโหลดททซึ่ ¼ จะมทคข่าอนิมพท
แดนซค์เทข่ากนนกนบททซึ่ตนาแหนข่ง ¾

8.1.5.1 แนะนนาแผนภถูมนิสมนิธ (Introduction to the Smith chart)

การคนานวณหาคข่าอนิมพทแดนซค์ในสายสข่งคลรืซึ่นสามารถคนานวณไดด้ดด้วยสมการ (8.19) ซซซึ่งมทความซนบซด้อนในการ
คนานวณ โดยหากใชด้แผนภถูมนิสมนิธ ดนงแสดงในภาพททซึ่ 8.11 จะสามารถลดความซนบซด้อนลงไดด้ซซซึ่งจะมทความสะดวกในการหา
คข่าอนิมพทแดนซค์ในสายสข่งคลรืซึ่นมากกวข่า แผนภถูมนิสมนิธถถูกใชด้กนนอยข่างแพรข่หลายมาเปป็นระยะเวลานานเพรืซึ่อคนา นวณหาคข่า
สายสข่งคลรืซึ่น สายอากาศ และทข่อนนาคลรืซึ่น แผนภถูมนิสมนิธในภาพททซึ่ 8.11 ประกอบดด้วยเสด้นสองกลอุข่ม เสด้นกลอุข่มททซึ่หนซซึ่งแทนคข่า
คงททซึ่ของความตด้านทาน เปป็นเสด้นวงกลมททซึ่ปลายมารวมประชนิดกนนททซึ่ดด้านขวามรือของเสด้นตรงกลางแนวขวางของแผนภถูมนิ
คข่าความตด้านทานบนเสด้นดนงกลข่าวเปป็นคข่าคงททซึ่แสดงอยถูข่บนเสด้น เสด้นกลอุข่มททซึ่สองเปป็นเสด้นโคด้งแทนคข่ารทแอกแตนซค์ โดยเสด้นโคด้ง
ดนงกลข่าวมทปลายรวมประชนิดกนนททซึ่ดด้านขวามรือของแผนภถูมนิเชข่นกนน คข่าคงททซึ่ของรทแอกแตนวค์ถถูกระบอุไวด้บรนิเวณเสด้นรอบวงของ
แผนภถูมนิโดยททซึ่ครซซึ่งบนของวงกลมเปป็นคข่าบวกและครซซึ่งลข่างของวงกลมเปป็นคข่าลบ

บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-13

 *ภาพททซึ่ 8.11 แผนภถูมนิสมนิธ
* This file was derived from: Smith chart gen-2012-03-02.svg [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Smith_chart
_gen-2012-03-02.svg] by Buster3.0 [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Buster3.0] CC BY
[http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en]

8.1.5.2 การใชด้งานแผนภถูมนิสมนิธ (Using the Smith chart)

การใชด้งานแผนภถูมนิสมนิธเพรืซึ่อหาคข่าอนิมพทแดนซค์หรรือแอดมนิตแตนซค์จนาเปป็นตด้องทนาการนอมอลไลซค์ (normalizing)
โดยทนาการหารคข่าอนิมพทแดนซค์ดด้วยคข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่น ดนงสามารถหาคข่านอมอลไลซค์ของอนิมพท
แดนซค์และแอดมนิตแตนซค์ไดด้จากสมการ (8.20) และ (8.21) ตามลนาดนบ การทนานอมอลไลซค์เปป็นการทนาใหด้สามารถพลล็อต
คข่าอนิมพทแดนซค์เชข่น 100 + j50  สามารถพลล็อตลงบนสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทคข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์เทข่ากนบ 50  ไดด้ ซซซึ่ง
ไดด้เทข่ากนบ 2 + j1

Z
z =
Z0 (8.20)

8-14 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 Y
y =
Y0 (8.21)

แผนภถูมนิสมนิธในภาพททซึ่ 8.11 สามารถพลล็อตคข่าอนิมพทแดนซค์ 50 + j50  ไดด้โดยทนาการนอมอลไลซค์ซซซึ่งจะไดด้ z =

1 + j1 ดนงแสดงในจอุด A และเมรืซึ่อตด้องการทราบคข่าแอดมนิตแตนซค์เมรืซึ่อทราบคข่าอนิมพทแดนซค์ของโหลด เชข่นทราบคข่าโหลด
อนิมพทแดนซค์ ZL = 42.5 – j45  เมรืซึ่อทนาการนอมอลไลซค์ซซซึ่งจะไดด้ zL = 0.85 – j0.9 ดนงแสดงในจอุด B จะสามารถหาไดด้
โดยการวาดเสด้นวงกลมททซึ่จอุดศถูนยค์กลางวงกลมอยถูข่ททซึ่ศถูนยค์กลางของแผนภถูมนิ และเสด้นรอบวงกลมวาดผข่านจอุด B จากนนนั้นลาก
เสด้นจากจอุด B ผข่านศถูนยค์กลางไปตนดวงกลมอทกดด้านหนซซึ่ง ซซซึ่งจะเปป็นเสด้นแบข่งครซซึ่งวงกลม ททซึ่มทความยาวคลรืซึ่นเทข่ากนบ ¼ (หนซซึ่ง
วงกลมของแผนภถูมนิมทคข่าความยาวคลรืซึ่นเทข่ากนบ ½) จอุดตนดกนนดนงกลข่าวครือจอุด C ซซซึ่งกล็ครือคข่าแอดมนินแตนซค์ อข่านคข่าไดด้เทข่ากนบ
y = 0.55 + j0.59 หรรือมทคข่าเทข่ากนบ Y = 27.5 + j29.5 S และจากจอุด B เมรืซึ่อพนิจารณาตามเสด้นรอบวงกลมตามการหมอุน
ตามเขล็มนาฬนิกาจะเปป็นการเลรืซึ่อนตนาแหนข่งบนสายสข่งคลรืซึ่นเขด้าสถูข่แหลข่งกนาเนนิด แตข่หากหมอุนทวนเขล็มนาฬนิกาจะเปป็นการเลรืซึ่อน
ตนาแหนข่งบนสายสข่งคลรืซึ่นเขด้าสถูข่โหลด ซซซึ่งจากจอุด B ไปยนงจอุด D ครือการเลรืซึ่อนเขด้าสถูข่ตนาแหนข่งททซึ่อนิมพทแดนซค์มทคข่าความตด้านทาน
เทข่านนนั้น ซซซึ่งตนาแหนข่ง D มทคข่าเทข่ากนบ z = 0.38 มทคข่าอนิมพทแดนซค์จรนิงเทข่ากนบ Z = z x Z0 = 0.38 x 50 = 19  ซซซึ่งจาก
ตนาแหนข่ง D นทนั้เปป็นการเลรืซึ่อนจากตนาแหนข่ง B มาดด้วยระยะเทข่ากนบ 0.5 – 0.352 = 0.148
จากตนาแหนข่ง D บนแผนภถูมนิสมนิธในภาพททซึ่ 8.11 สามารถหาคข่า VSWR ไดด้โดยเลรืซึ่อนตนาแหนข่งบนเสด้นรอบวงไป
อทก ¼ หรรือครซซึ่งวงกลม ซซซึ่งจะครือจอุด E มทคข่า z = 2.59 นนซึ่นกล็ครือคข่า VSWR ของโหลดนทนั้นนซึ่นเอง ในสข่วนตนาแหนข่ง F ซซซึ่งอยถูข่
ดด้านซด้ายมรือสอุดครือตนาแหนข่งททซึ่แสดงคข่าลนดวงจร นนซึ่นครือ z = 0 + j0 และตนาแหนข่งททซึ่แสดงคข่าเปปิดวงจร z =  อยถูข่บนจอุด G
ดด้านขวามรือสอุดของแผนภถูมนิ

ตนวอยข่าง 8.5
หาคข่าอนิมพทแดนซค์และ คข่า VSWR ของสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทความยาว 4.3 มทคข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ Z0 =
100  และโหลดอนิมพทแดนซค์ ZL = 200 – j200 

วนิธททนา
ทนา การนอมอลไลซค์ซซซึ่งจะไดด้ z = ZL / Z0 = 200 – j200 /100  = 2 – j2 ดนงแสดงในจอุด A ในภาพททซึ่
8.12
จากนนนั้นทนาการวาดเสด้นวงกลมททซึ่จอุดศถูนยค์กลางวงกลมอยถูข่ททซึ่ศถูนยค์กลางของแผนภถูมนิ และเสด้นรอบวงกลมวาดผข่าน
จอุด A จอุดตนดของวงกลมบนเสด้นแนวนอนกลางแผนภถูมนิครือตนาแหนข่ง z = 4.27 นนซึ่นกล็ครือคข่า VSWR ของโหลด
การคนานวณหาอนินพอุทอนิมพทแดนซค์ทนาโดยการเลรืซึ่อนตามเสด้นรอบวงตามเขล็มนาฬนิกาจนานวน 8 รอบ และ 0.3
(จากความยาวสายมทคข่า 4.3 และหนซซึ่งรอบวงกลมมทคข่าความยาวคลรืซึ่นเทข่ากนบ ½) ดนงนนนั้นอนินพอุทอนิมพทแดนซค์จซงสามารถ
หาไดด้จากการเลรืซึ่อนตนาแหนข่งตามเสด้นรอบวงตามเขล็มนาฬนิกาเปป็นระยะทาง 0.3ซซซึ่งลากเสด้นตรงจากจอุดศถูนยค์กลางผข่าน
ตนาแหนข่ง A ไปยนงขอบของแผนภถูมนิจะสามารถอข่านคข่าความยาวคลรืซึ่นไดด้ 0.291 นนซึ่นครือจากตนาแหนข่งครซซึ่งวงกลมดด้านซด้าย
มรือสอุดมายนงตนาแหนข่ง A มทความยาวเทข่ากนบ 0.5 – 0.291 = 0.209 เมรืซึ่อหนกจากความยาวททซึ่ตด้องการหาครือ 0.3ยนง
จนาเปป็นจะตด้องเลรืซึ่อนวงกลมตข่อจากตนาแหนข่งครซซึ่งวงกลมดด้านซด้ายมรือสอุดไปอทก 0.3 – 0.209 = 0.091 โดยจอุดตนดของ
เสด้นททซึ่ลากจากจอุดศถูนยค์กลางผข่านไปยนงขอบของแผนภถูมนิททซึ่ตนาแหนข่ง 0.091 ตนดกนนกนบเสด้นรอบวงของวงกลมครือตนาแหนข่ง B
หรรือตนาแหนข่งอนินพอุทอนิมพทแดนซค์ มทคข่าเทข่ากนบ zin = 0.32 + j0.59
ดนงนนนนั้ คข่าอนินพอุทอนิมพทแดนซค์จซงมทคข่าเทข่ากนบ Zin = zin x Z0 = (0.32 + j0.59) x 100 = 32 + j59  

บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-15

 *ภาพททซึ่ 8.12 แผนภถูมนิสมนิธสนาหรนบตนวอยข่างททซึ่ 8.5

Zin = ? ZL

4.3 

ภาพททซึ่ 8.13 วงจรสายสข่งคลรืซึ่นสนาหรนบตนวอยข่างททซึ่ 8.5

* This file was derived from: Smith chart gen-2012-03-02.svg [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Smith_chart

_gen-2012-03-02.svg] by Buster3.0 [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Buster3.0] CC BY
[http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en]

8-16 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 8.1.5.3 การแมตชค์ชนิซึ่งดด้วยแผนภถูมนิสมนิธ (Matching Using the Smith Chart)
การแมตชค์ชนิซึ่งสายสข่งคลรืซึ่นเพรืซึ่อใหด้คข่า VSWR มทคข่าเทข่ากนบศถูนยค์หรรือตนซึ่า ททซึ่สอุดเทข่าททซึ่ทนา ไดด้สามารถทนา ไดด้ดด้วยการ
คนานวณดด้วยการใชด้แผนภถูมนิสมนิธ ดนงแสดงตนวอยข่างการคนานวณในตนวอยข่าง 8.6

ตนวอยข่าง 8.6
โหลดอนิมพทแดนซค์มทคข่า ZL = 75 + j50  ตข่อททซึ่ปลายสายสข่งททซึ่มทลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ Z0 = 50  ผข่าน
สข่วนแมตชค์ชนิซึ่งททซึ่มทความยาวสายสข่ง ¼ ใหด้คนานวณหาตนาแหนข่งในการตนิดตนนั้งและคข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ของสข่วน
แมตชค์ชนิซึ่งสายสข่ง

วนิธททนา
ทนาการนอมอลไลซค์ซซซึ่งจะไดด้ z = ZL / Z0 = (75 – j50 )/50  = 1.5 + j1 ดนงแสดงในจอุด A ในภาพททซึ่ 8.14
จากนนนั้นทนาการวาดเสด้นวงกลมททซึ่จอุดศถูนยค์กลางวงกลมอยถูข่ททซึ่ศถูนยค์กลางของแผนภถูมนิ และเสด้นรอบวงกลมวาดผข่าน
จอุด A จอุดตนดของวงกลมบนเสด้นแนวนอนกลางแผนภถูมนิครือตนาแหนข่ง B และตนาแหนข่ง C ซซซึ่งตนาแหนข่งทนนั้งสองเปป็นจอุดททซึ่ทนาใหด้
อนิมพทแดนซค์มทเฉพาะคข่าความตด้านทานเทข่านนนั้น การเลรือกตนาแหนข่งการแมตชค์ชนิซึ่งจซงเลรือกตนาแหนข่งใดตนาแหนข่งหนซซึ่งจากสองจอุด
นทนั้ ซซซึ่งหากเลรือกจอุด B จะเปป็นจอุดททซึ่มทระยะหข่างจากโหลดในตนาแหนข่งจอุด A นด้อยกวข่า
เมรืซึ่อลากเสด้นตรงจากจอุดศถูนยค์กลางผข่านตนาแหนข่ง A ไปยนงขอบของแผนภถูมนิจะสามารถอข่านคข่าความยาวคลรืซึ่นไดด้
0.192 นนซึ่นครื อ จากตนา แหนข่ ง ตนา แหนข่ ง A มายนง ครซซึ่ ง วงกลมดด้ า นขวามรื อ สอุ ด มท ค วามยาวเทข่ า กน บ 0.25 – 0.192 =
0.058 ซซซึ่งการเลรืซึ่อนตนาแหนข่งตามเขล็มนาฬนิกาหมายถซงตนาแหนข่งการตนิดตนนั้งสข่วนแมตชค์ชนิซึ่งมทระยะหข่างจากโหลด 0.058
จอุดตนดของวงกลมบนเสด้นแนวนอนกลางแผนภถูมนิครือตนา แหนข่ง B มทคข่า z = 2.4 นนซึ่นกล็ครือคข่า VSWR ของโหลด
สามารถหาคข่า RL ไดด้จาก RL = 2.4 x 50  = 120  และสามารถคนานวณหาคข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ Z'0 ของ
สข่วนแมตชค์ชนิซึ่งไดด้จากสมการ (8.18) ไดด้เทข่ากนบ
'
Z0 = √ 50 Ω×120 Ω = 77.5Ω

8.2 การเแพรส่ของคลลที่น (Wave Propagation)

สนญญาณทางไฟฟฟ้าททซึ่เคลรืซึ่อนททซึ่ในสายตนวนนามทลนกษณะของการแลกเปลทซึ่ยนอนิเลล็กตรอน แตข่อากาศไมข่เปป็นตนวกลาง
ททซึ่เปป็นตนวนนาทางไฟฟฟ้าดนงนนนั้นพลนงงานททซึ่ถถูกสข่งผข่านสายสข่งสนญญาณเพรืซึ่อสข่งผข่านตนวกลางททซึ่เปป็นอากาศ จซงตด้องมทการเปลทซึ่ยนรถูป
แบบดด้วยสายอากาศเพรืซึ่อใหด้สามารถแพรข่กระจายพลนงงานจากสายสข่งสนญญาณไปยนงอากาศไดด้ หลนกการของสายอากาศ
ทนา หนด้ า ททซึ่ เ ปป็ น ออุ ป กรณค์ ท รานซค์ ดนิ ว เซอรค์ (transducer) เพรืซึ่ อ แปลงพลน ง งานไฟฟฟ้ า (electrical energy) ไปสถูข่ พ ลน ง งาน
คลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้า (electromagnetic energy) โดยคลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าจะอยถูข่ในยข่านประมาณ 1.5 x 104 Hz ถซง 3 x
1011 Hz และเมรืซึ่ อ คลรืซึ่ น ถถู ก สข่ ง ผข่ า นตน ว กลางอากาศมายน ง วงจรรน บ สายอากาศฝฟัฝั่ ง รน บ จะทนา หนด้ า ททซึ่ แ ปลงพลน ง งาน
คลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าททซึ่รนบมาไดด้กลนบไปเปป็นพลนงงานไฟฟฟ้าเชข่นเดนิม

บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-17

 *ภาพททซึ่ 8.14 แผนภถูมนิสมนิธสนาหรนบตนวอยข่างททซึ่ 8.6

0.058 

Z'0 = 77.5 
Z0 = 50  ZA = 2.4 ZL

¼

ภาพททซึ่ 8.15 วงจรสายสข่งคลรืซึ่นสนาหรนบตนวอยข่างททซึ่ 8.6

* This file was derived from: Smith chart gen-2012-03-02.svg [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Smith_chart

_gen-2012-03-02.svg] by Buster3.0 [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Buster3.0] CC BY
[http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en]
8-18 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 8.2.1 คลลที่นแมส่เหลล็กไฟฟฟ้า (Electromagnetic Waves)
สนามแมข่เหลล็กไฟฟฟ้า (electromagnetic field) ประกอบดด้วยสนามไฟฟฟ้า (electric field) และสนามแมข่
เหลล็ก (magnetic field) ดนงแสดงในภาพททซึ่ 8.16 สนามทนนั้งสองเกนิดขซนั้นในทอุกวงจรไฟฟฟ้าเมรืซึ่อมทกระแสไหลในตนวนนาจะเกนิด
สนามแมข่เหลล็กขซนั้นรอบๆตนวนนา ในสข่วนของศนกยค์ไฟฟฟ้า เมรืซึ่อตนาแหนข่งสองแหข่งใดๆในวงจรมทคข่าความตข่างศนกยค์ไฟฟฟ้าจะกข่อใหด้
เกนิดสนามไฟฟฟ้าขซนั้น สนามแมข่เหลล็กและสนามไฟฟฟ้าทนนั้งสองนทนั้มทพลนงงานสะสมอยถูข่ โดยในวงจร สนามพลนงงานเหลข่านทนั้จะถถูก
นนากลนบเขด้าสถูข่วงจรเมรืซึ่อสนามทนนั้งสองยอุบตนวลง แตข่หากพลนงงานของสนามทนนั้งสองไมข่ถถูกนนากลนบสถูข่วงจรทนนั้งหมด คลรืซึ่นบางสข่วน
จะหลอุดรอดออกมาสถูข่อากาศซซซึ่งจะถถูกเรทยกวข่าการหลอุดของคลรืซึ่นนทนั้วข่าการแพรข่กระจายคลรืซึ่น (radiated) (Cheng, 1993)
สนามแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าแสดงในภาพททซึ่ 8.16 มทคข่าความยาวคลรืซึ่นเทข่ากนบ 2 โดยททซึ่สนามไฟฟฟ้า (electric field: E)
และสนามแมข่เหลล็ก (magnetic field: H) มทการแพรข่ของคลรืซึ่นในลนกษณะตนนั้งฉากซซซึ่งกนนและกนน (perpendicular) และ
คลรืซึ่นดนงกลข่าวมทลนกษณะทรานซค์เวอรค์ส (transverse) ครือการออสซนิเลตของคลรืซึ่นมทลนกษณะตนนั้งฉากกนนกนบทนิศทางการแพรข่
ของคลรืซึ่น สข่วนโพลาไลซค์เซซนซึ่น (polarization) ของคลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าหาไดด้จากทนิศทางของสนามไฟฟฟ้า E ซซซึ่งในภาพททซึ่
8.16 นทนั้สนามไฟฟฟ้าอยถูข่ในแนวดนิซึ่ง (แกน y) ซซซึ่งเรทยกวข่ามทโพลาไลซค์เซซนซึ่นในแนวดนิซึ่ง (vertical polarization) ซซซึ่งทนิศทางของ
โพลาไลซค์เซซนซึ่นจะขซนั้นอยถูข่กนบการวางตนาแหนข่งของสายอากาศ โดยหากสายอากาศวางในแนวดนิซึ่ง โพลาไลซค์เซซนซึ่นจะอยถูข่ใน
แนวดนิซึ่งดด้วยเชข่นกนน
E

t


*ภาพททซึ่ 8.16 คลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้า

* This file was derived from: Electromagnetic wave.svg [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Electromagnetic
_wave.svg] by LennyWikidata [http://commons.wikimedia.org/wiki/User:LennyWikidata] CC BY
[http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en]

8.2.1.1 คข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ของอวกาศวข่าง (Characteristic Impedance of Free Space)

ความเขด้ ม ของสนามไฟฟฟ้ า E ททซึ่ ระยะหข่ า ง r จากแหลข่ง กนา เนนิ ด สามารถคนา นวณไดด้ โ ดยสมการแมกซค์ เวล
(Maxwell's equation) ททซึ่เกทซึ่ยวขด้องกนบคลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้า จากสมการ
E =
√ 30 P t [v/m] (8.22)
r
โดย Pt ครือกนาลนงสข่ง [W]
บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-19
 นอกจากนทนั้ความหนาแนข่นกนาลนง (Power density : P) ซซซึ่งมทความสนมพนนธค์กนบคข่าความเขด้มสนามไฟฟฟ้า และคข่า
ลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ของอวกาศวข่าง (Characteristic Impedance of Free Space : Z) วข่างดนงสมการ
2
E
P =
Z
(8.23)

โดยททซึ่ความหนาแนข่นกนาลนงสามารถคนานวณไดด้จากสมการ (8.24) ซซซึ่งแปรผนนตามคข่ากนาลนงสข่งและแปรผลผนนกนบระยะทาง

กนาลนงสอง
Pt
P = 2 (8.24)
4π r

คข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ของอวกาศวข่างคนานวณหาไดด้จาก
2
E
Z =
P
2
(30 P t )/ r
= (8.25)
P t /( 4 π r 2 )
= 120 π
= 377 Ω

นอกเหนรือจากการคนานวณหาคข่า ลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ของอวกาศวข่างดนงสมการ (8.25) แลด้ว ยนงสามารถ

คนานวณหาคข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ของคลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าในตนวนนาคลรืซึ่นใดๆไดด้ดด้วยความสนมพนนธค์ของ คข่าการซซมซนบ
สนามแมข่เหลล็กของฉนวน (permeability : ) และคข่าคงททซึ่ไดอนิเลล็กทรนิกของวนสดอุ (permittivity : ) ดนงสมการ (8.26)

Z = √ με [ ] (8.26)

สนาหรนบคข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ของอวกาศวข่างคนานวณโดยใชด้สมการ (8.26) โดยททซึ่คข่าการซซมซนบสนามแมข่

เหลล็กของอากาศวข่าง  = 1.26 x 10-6 H/m และคข่าคงททซึ่ไดอนิเลล็กทรนิกของอากาศวข่าง  = 8.85 x 10-12 F/m ไดด้เทข่ากนบ

√
−6
1.26 x 10
Z = √ με =
8.85 x 10−12
= 377Ω

8.2.1.2 การเแพรข่ของคลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าในตนวนนาคลรืซึ่นใดๆ (Wave Propagation in non-Free Space)

การแพรข่ของคลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าในอวกาศวข่างซซซึ่งอยถูข่ในภาวะสถูญญากาศ หรรือในททซึ่ททซึ่ไมข่มทสนิซึ่งหนซซึ่งสนิซึ่งใดอยถูข่รข่วมดด้วย
หรรือไมข่มทสนิซึ่งใดกทดขวางการแพรข่ของคลรืซึ่นไมข่วข่าทนิศทางใด การแพรข่ของคลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าในอวกาศวข่างจซงไมข่มทผลกระทบ
จากสนิซึ่งแวดลด้อมตข่างๆ ทนนั้งจากการสะทด้อนคลรืซึ่น (reflection) การหนกเหของคลรืซึ่น (refraction) และการเลทนั้ยวเบนของ
คลรืซึ่น (diffraction) เปป็นตด้น แตข่การแพรข่ของคลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าในตนวนนาคลรืซึ่นใดๆททซึ่ไมข่ใชข่อวกาศวข่าง จะไดด้รนบผลกระทบ
จากสนิซึ่งแวดลด้อมตข่าง ซซซึ่งจะสข่งผลตข่อการรนบพลนงงานคลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าของวงจรรนบสนญญาณ
การสะทด้อนคลรืซึ่น (reflection) คลด้ายกนบการสะทด้อนภาพของกระจกเงา โดยคลรืซึ่นความถทซึ่วนิทยอุถถูกสะทด้อนโดย
8-20 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
ตนวกลางททซึ่มทความนนา กระแส เชข่นพรืนั้นผนิวโลหะ หรรือพรืนั้นผนิวโลก เปป็นตด้น มอุมพอุข่งกระทบ (incident angle) จะเทข่ากนบมอุม
สะทด้อน (reflection angle) ดนงแสดงในภาพททซึ่ 8.17 โดยในการสะทด้อนจะทนาใหด้เกนิดการเปลทซึ่ยนแปลงเฟสซซซึ่งจะสามารถ
เหล็นไดด้จากทนิศทางโพลาไลซค์เซซนซึ่นของคลรืซึ่นททซึ่พอุข่งกระทบจะแตกตข่างจากโพลาไลซค์เซซนซึ่นของคลรืซึ่นสะทด้อน โดยจะมทเฟสแตก
ตข่างกนน 180o
A1 B1
คลรืซึ่นพอุข่ง โพลาไลเซชนซึ่น คลรืซึ่นสะทด้อน

Y X1

A B

X Y1
พรืนนั้ ผนิวสะทด้อน
มอุมพอุข่งกระทบ มอุมสะทด้อน
ภาพททซึ่ 8.17 การสะทด้อนคลรืซึ่น

การหนกเหของคลรืซึ่น (refraction) เกนิดขซนั้นเมรืซึ่อคลรืซึ่นความถทซึ่วนิทยอุแพรข่สถูข่ตนวกลางททซึ่มทความหนาแนข่นททซึ่แตกตข่างกนน

ดนงแสดงใน ภาพททซึ่ 8.18 โดยมอุมของคลรืซึ่นพอุข่งกระทบ 1 และมอุมหนกเหของคลรืซึ่น 2 มทความสนมพนนธค์กนนตามกฎของสเนล
(Snell's law) ดนงสมการ (8.27) ดนชนทหนกเหของสถูญญากาศมทคข่าเทข่ากนบ 1 ตนวกลางททซึ่เปป็นนนนั้ามทคข่าดนชนทการหนกเหประมาณ
1.33 และแกด้วมทดนชนทการหนกเหประมาณ 1.5 เปป็นตด้น

n1 sin θ1 = n2 sin θ2 (8.27)

โดย n1 ครือดนชนทหนกเหของตนวกลางททซึ่คลรืซึ่นพอุข่งกระทบ
n2 ครือดนชนทหนกเหของตนวกลางททซึ่คลรืซึ่นหนกเห

มอุมพอุงข่ มอุมสะทด้อน

คลรืซึ่นพอุข่ง
คลรืซึ่นสะทด้อน

มอุมหนกเห
คลรืซึ่นหนกเห

ภาพททซึ่ 8.18 การหนกเหของคลรืซึ่น

บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-21

 การเลทนั้ยวเบนของคลรืซึ่น (diffraction) เปป็นปรากฎการณค์ททซึ่คลรืซึ่นเดนินทางในแนวเสด้นตรงแลด้วเกนิดการโคด้งเมรืซึ่อ
กระทบสนิซึ่งกทดขวาง แสดงดนง ภาพททซึ่ 8.19 ซซซึ่งคลรืซึ่นเมรืซึ่อกระทบกนบสนิซึ่งกทดขวางเชข่นอาคารสนิซึ่งปลถูกสรด้าง หรรือภถูเขา คลรืซึ่นจะ
เลทนั้ยวเบนออกสข่งผลใหด้คลรืซึ่นสามารถสข่งผข่านไปยนงสถานทรนบททซึ่อยถูข่ดด้านหลนงสนิซึ่งกทดขวางไดด้ แตข่บางพรืนั้นททซึ่ททซึ่อยถูข่ดด้านหลนงสนิซึ่ง
กทดขวางการรนบสนญญาณกล็อาจไมข่สามารถทนาไดด้ โดยพรืนั้นททซึ่ดนงกลข่าวเรทยกวข่า พรืนนั้ ททซึ่เงา (shadow zone) โดยในภาพททซึ่ 8.19
เมรืซึ่อคลรืซึ่นจากสถานทสข่งสข่งผข่านมากระทบกนบยอดภถูเขาคลรืซึ่นโดยตรงจะไมข่สามารถผข่านแนวกนาบนงของภถูเขาไดด้ เสมรือนกนบ
คลรืซึ่นถถูกสรด้างขซนั้นมาใหมข่ตามการเลทนั้ยวเบนของคลรืซึ่นททซึ่ยอดภถูเขา คลรืซึ่นเลทนั้ยวเบนตนวใหมข่นทนั้เองททซึ่สามารถสข่งผข่านมาถซงสถานทรนบ
สนญญาณไดด้ โดยมทการเกนิดพรืนั้นททซึ่เงาททซึ่ไมข่สามารถรนบคลรืซึ่นเลทนั้ยวเบนนทนั้ไดด้บางสข่วน ซซซึ่งขนาดพรืนั้นททซึ่เงานทนั้แปรผนนตามความถทซึ่
หากความถทซึ่ตนซึ่าจะมทการเกนิดพรืนั้นททซึ่เงานด้อยกวข่าความถทซึ่สถูง

พรืนั้นททซึ่เงา
สถานทสข่ง สถานทรนบ
ภาพททซึ่ 8.19 การเลทนั้ยวเบนของคลรืซึ่น

8.2.2 การแพรส่คลลที่นววิทยยในชลัชั้นบรรยากาศ (Radio Wave Propagation within Ionosphere)

การแพรข่คลรืซึ่นวนิทยอุในชนนั้นบรรยากาศจากสามารถจนาแนกไดด้ดด้วยลนกษณะการแพรข่ของคลรืซึ่นสามลนกษณะครือ คลรืซึ่น
ดนิน (ground wave) คลรืซึ่นอากาศ (space wave) และคลรืซึ่นฟฟ้า (sky wave) โดยคข่าความถทซึ่ของคลรืซึ่นเปป็นตนวแปรสนาคนญ
ดด้านประสนิทธนิภาพในการแพรข่ของคลรืซึ่นแตข่ละชนนิด

8.2.2.1 การแพรข่คลรืซึ่นดนิน (Ground Wave Propagation)

คลรืซึ่นดนินครือคลรืซึ่นความถทซึ่วนิทยอุททซึ่เดนินทางตามแนวพรืนั้นผนิวโลก โดยคลรืซึ่นดนินจะมทแนวโพลาไลซค์เซชนซึ่นในแนวตนนั้ง หาก
คลรืซึ่นดนินมทแนวโพลาไลซค์เซชนซึ่นในแนวนอนพรืนั้นผนิวโลกจะซซมซนบสนามไฟฟฟ้า การเปลทซึ่ยนแปลงพรืนั้นผนิวมทผลตข่อการแพรข่ของ
คลรืซึ่นดนินสถูง ซซซึ่งคข่าการลดทอนของการแพรข่คลรืซึ่นดนินแปรผนนตามอนิมพทแดนซค์ของพรืนั้นผนิวโลก อนิมพทแดนซค์ของพรืนั้นผนิวโลกขซนั้นอยถูข่
กนบคข่าความนนาของพรืนั้นผนิวโลกและคข่าความถทซึ่ของคลรืซึ่น หากพรืนั้นผนิวโลกมทคข่าความนนามาก คข่าการซซมซนบพลนงงานของคลรืซึ่นจะ
มทนด้อยทนาใหด้คข่าลดทอนการแพรข่คลรืซึ่นดนินจะตนซึ่าลงดด้วย เชข่นคลรืซึ่นดนินสามารถแพรข่ไดด้ดทกวข่าบนพรืนั้นผนิวนนนั้าเมรืซึ่อเททยบกนบพรืนั้นผนิวททซึ่
เปป็นทะเลทราย
คข่าพลนงงานการแพรข่ของคลรืซึ่นดนินแปรผกผนนกนบความถทซึ่ททซึ่เพนิซึ่มขซนั้น คลรืซึ่นดนินมทการลดทอนมากททซึ่ความถทซึ่สถูงดนงนนน
การแพรข่คลรืซึ่นดนินททซึ่ความถทซึ่สถูงกวข่า 2 MHz จซงมทประสนิทธนิภาพตนซึ่า อยข่างไรกล็ดทการสข่งผข่านคลรืซึ่นดนินมทความนข่าเชรืซึ่อถรือและมท
ความแนข่นอนในการสข่งผข่านขด้อมถูลสถูงมากโดยไมข่มทผลกระทบจากภถูมนิอากาศททซึ่เปลทซึ่ยนแปลง เชข่นการบดบนงคลรืซึ่นของเมฆ
หมอกหรรือฝน นอกจากนนนั้นการแพรข่คลรืซึ่นดนินเปป็นวนิธทการเดทยวททซึ่สามารถสข่งผข่านคลรืซึ่นในมหาสมอุทรททซึ่เปป็นการสรืซึ่อสารใตด้นนนั้าไดด้
เชข่นการสข่งผข่านคลรืซึ่นความถทซึ่ 100 Hz ททซึ่อยถูข่ในยข่านความถทซึ่ตนซึ่ามาก (extremely low frequency : ELF) สามารถสข่งผข่าน
คลรืซึ่นใตด้นนนั้า ดด้วยการลดทอนประมาณ 0.3 dB/m ขณะททซึ่ความถทซึ่ททซึ่สถูงขซนั้นระดนบ 1 GHz จะมทคข่าการลดทอนเพนิซึ่มขซนั้นเปป็น
1000 dB/m

8.2.2.2 การแพรข่คลรืซึ่นอากาศ (Space Wave Propagation)

การแพรข่คลรืซึ่นอากาศแบข่งไดด้สองประเภทครือ การแพรข่คลรืซึ่นโดยตรง (direct wave) และการแพรข่คลรืซึ่นสะทด้อน
8-22 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
(reflected wave) ดนงแสดงในภาพททซึ่ 8.20 โดยการแพรข่คลรืซึ่นสะทด้อนพรืนั้นนทนั้ตข่างจากการแพรข่คลรืซึ่นดนินในหนวขด้อททซึ่ผข่านมา
การแพรข่คลรืซึ่นอากาศในลนกษณะการแพรข่คลรืซึ่นโดยตรงไดด้รนบความนนิยมในการใชด้งานมาก ทนาการแพรข่คลรืซึ่นผข่านสายอากาศ
จากวงจรสข่งมายนงวงจรรนบ โดยเปป็นการแพรข่คลรืซึ่นเหนรือพรืนั้นดนิน ดนงนนนั้นจซงไมข่เกนิดการลดทอนพลนงงานจากพรืนั้นผนิวโลก การ
แพรข่คลรืซึ่นอากาศในลนกษณะการแพรข่คลรืซึ่นโดยตรงมทขด้อจนากนดททซึ่สนาคนญประการหนซซึ่งครือ ระยะหข่างการสรืซึ่อสารในแนวสายตา
(line-of-sight transmission distances) ททซึ่มทตนวแปรหลนกครือความสถูงของสายอากาศและความโคด้งของเปลรือกโลก
ระยะทางการแพรข่คลรืซึ่นวนิทยอุจะแตกตข่างจากระยะหข่างการสรืซึ่อสารในแนวสายตาจรนิง โดยมทคข่ามากกวข่า 4/3 ของ
ระยะหข่างการสรืซึ่อสารในแนวสายตาจรนิงเนรืซึ่องจากผลของการเลทนั้ยวเบนของคลรืซึ่น ซซซึ่งสามารถประมาณไดด้ดนงสมการ (8.28)

d ≃ √ 17 ht + √ 17 hr (8.28)

โดย d ครือระยะทางการแพรข่คลรืซึ่นวนิทยอุในแนวสายตา (หนข่วย กนิโลเมตร (km))

ht ครือความสถูงของสายอากาศสข่ง (หนข่วย เมตร (m))
hr ครือความสถูงของสายอากาศรนบ (หนข่วย เมตร (m))

ผลของการเลทนั้ยวเบนของคลรืซึ่นทนา ใหด้คลรืซึ่นโคด้งเลล็กนด้อยดนง ภาพททซึ่ 8.21 โดยหากทนาการตนิดตนนั้งสายอากาศฝฟัฝั่งสข่ง

สนญญาณททซึ่ระดนบความสถูง 300 เมตร และสายอากาศฝฟัฝั่งรนบมทความสถูง 6 เมตรจากระดนบพรืนั้นดนิน ระยะทางการแพรข่
คลรืซึ่นวนิทยอุในแนวสายตาจะมทคข่าประมาณ 81.5 กนิโลเมตร หรรือนนซึ่นครือระยะการครอบคลอุมพรืนั้นททซึ่การใหด้บรนิการการออก
อากาศคลรืซึ่นวนิทยอุหรรือโทรทนศนค์ ซซซึ่งมทการแพรข่คลรืซึ่นวนิทยอุในลนกษณะการแพรข่คลรืซึ่นอากาศนนซึ่นเอง นอกเหนรือจากการแพรข่คลรืซึ่น
โดยตรง จากในภาพททซึ่ 8.20 วงจรรนบสนญญาณจะไดด้รนบคลรืซึ่นอทกสข่วนหนซซึ่งจากการแพรข่คลรืซึ่นสะทด้อนพรืนั้นซซซึ่งหากเฟสของ
สนญ ญาณททซึ่ไดด้รนบจากการแพรข่คลรืซึ่นโดยตรงและการแพรข่คลรืซึ่นสะทด้อนพรืนั้นไมข่ตรงกนนจะสข่งผลใหด้เกนิดการลดทอนของ
สนญญาณหรรือเฟดดนินั้ง
สถานทสข่ง สถานทรนบ
คลรืซึ่นโดยตรง
คลรืซึ่นสะทด้อนพรืนั้น

พรืนนั้ ผนิวโลก

ภาพททซึ่ 8.20 การแพรข่คลรืซึ่นอากาศโดยตรงและสะทด้อนพรืนั้น

สายอากาศสถานทสข่ง สายอากาศสถานทรนบ
ht dt dr hr
d

พรืนนั้ ผนิวโลก
ภาพททซึ่ 8.21 การแพรข่คลรืซึ่นอากาศ

บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-23

 8.2.2.3 การแพรข่คลรืซึ่นฟฟ้า (Sky Wave Propagation)
หนซซึ่งในวนิธทการสข่งคลรืซึ่นสนญญาณในระยะทางไกลททซึ่ไดด้รนบความนนิยมครือการแพรข่คลรืซึ่นฟฟ้า คลรืซึ่นฟฟ้าครือคลรืซึ่นททซึ่แพรข่
จากสายอากาศฝฟัฝั่งวงจรสข่งสนญญาณในทนิศทางททซึ่มทแนวทนามอุมกนบพรืนั้นผนิวโลก เพรืซึ่อใหด้คลรืซึ่นพอุข่งไปกระทบกนบชนนั้นบรรยากาศไอ
โอโนสสเฟฟียรค์ (Ionosphere) แลด้วหนกเหกลนบมายนงพรืนั้นผนิวโลก กลนบไปกลนบมาระหวข่างชนนั้นบรรยากาศและพรืนั้นผนิวโลก จน
กระทนซึ่งถซงสายอากาศของฝฟัฝั่งวงจรรนบสนญญาณ ดนงแสดงในภาพททซึ่ 8.22 ซซซึ่งเรทยกการหนกเหของคลรืซึ่นในลนกษณะนทนั้วข่า สคนิปปปิปิ้ง
(skipping)

ชนนั้นบรรยากาศ

สถานทรนบ

สถานทสข่ง

ภาพททซึ่ 8.22 การแพรข่คลรืซึ่นฟฟ้า

8.3 สรยปทท้ายบท
บทนทนั้อธนิบายถซงสายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ โดยสายสข่งคลรืซึ่นเปป็นตนวกลางนนาสนญญาณชนนิดหนซซึ่งททซึ่เชรืซึ่อม
ระหวข่างออุปกรณค์ของระบบการสรืซึ่อสารเพรืซึ่อนนาสนญญาณจากสข่วนประกอบของระบบจอุดหนซซึ่งไปยนงอทกจอุดหนซซึ่ง ในขณะททซึ่การ
แพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุสามารถนนาสนญญาณเชรืซึ่อมตข่อระหวข่างเครรืซึ่องสข่งและเครรืซึ่องรนบไดด้โดยไมข่ตด้องใชด้ตนวกลางนนาสนญญาณ การ
ศซกษาปรากฎการณค์ททซึ่สนาคนญตข่างๆในสายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุเพรืซึ่อใหด้สามารถสข่งผข่านสนญญาณขด้อมถูลไดด้อยข่าง
มทประสนิทธนิภาพ

8-24 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 คคาถามทท้ายบท

1. สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่มทลนกษณะพนิเศษเปป็นเชข่นไร ?
2. สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ไขวด้มทลนกษณะพนิเศษเปป็นเชข่นไร ?
3. สายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายโคแอกเชทยลมทลนกษณะพนิเศษเปป็นเชข่นไร ?
4. ออุปกรณค์สนาหรนบใชด้เชรืซึ่อมตข่อระหวข่างสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสมดอุลยค์และชนนิดไมข่สมดอุลยค์เรทยกวข่าอะไร ?
5. สมการอนตราสข่วนกนาลนงเขทยนในรถูปสมการคณนิตศาสตรค์ไดด้อยข่างไร ?
6. สมการคข่าสนมประสนิทธนิธิ์การสะทด้อนเขทยนในรถูปสมการคณนิตศาสตรค์ไดด้อยข่างไร ?
7. โพลาไรซค์เซชนซึ่นครืออะไร ?
8. การหนกเหของคลรืซึ่นครืออะไร ?
9. การสะทด้อนของคลรืซึ่นครืออะไร ?
10. คลรืซึ่นยรืนบนสายสข่งมทลนกษณะเชข่นไร ?
11. คลรืซึ่นสะทด้อนบนสายสข่งททซึ่มทปลายสายเปปิดวงจรมทลนกษณะเปป็นเชข่นไร ?
12. คลรืซึ่นสะทด้อนบนสายสข่งททซึ่มทปลายสายปปิดวงจรมทลนกษณะเปป็นเชข่นไร ?
13. คข่าความแตกตข่างของมอุมเฟสระหวข่างกระแสและแรงดนนของคลรืซึ่นยรืนในสายสข่งททซึ่มทปลายสายเปปิดวงจรมทคข่าเทข่าใด ?
14. คข่าความแตกตข่างของมอุมเฟสระหวข่างกระแสและแรงดนนของคลรืซึ่นยรืนในสายสข่งททซึ่มทปลายสายปปิดวงจรมทคข่าเทข่าใด ?
15. การเลทนั้ยวเบนของคลรืซึ่นมทลนกษณะเชข่นไร ?
16. Shadow zone ครือพรืนั้นททซึ่สข่วนใด ?
17. การแพรข่คลรืซึ่นดนินมทลนกษณะเชข่นใด ?
18. การแพรข่คลรืซึ่นอากาศมทลนกษณะเชข่นใด ?
19. การแพรข่คลรืซึ่นฟฟ้ามทลนกษณะเชข่นใด ?

บทททซึ่ 8 สายสข่งคลรืซึ่นและการแพรข่ของคลรืซึ่นวนิทยอุ (Transmission Lines and Radio Wave Propagation) 8-25

 แบบฝฝึกหลัดทท้ายบท

1. ลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่นครืออะไร ? และมทความสนาคนญเชข่นไร ?
2. คนานวณหาคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ ททซึ่มทอนตราสข่วน D/d เทข่ากนบ 2.5 และมทอากาศ
เปป็นไดอนิเลล็กทรนิก
3. คนานวณหาคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายโคแอกเชทยล ททซึ่มทอนตราสข่วน D/d เทข่ากนบ 2.5
และมทอากาศเปป็นไดอนิเลล็กทรนิก
4. คนานวณหาคข่าลนกษณะเฉพาะของอนิมพทแดนซค์ของสายสข่งคลรืซึ่นชนนิดสายคถูข่ ททซึ่มทอนตราสข่วน D/d เทข่ากนบ 2.5 และมทอากาศ
เปป็นไดอนิเลล็กทรนิก
5. เครรืซึ่องสข่งวนิทยอุเครรืซึ่องหนซซึ่งใชด้คข่าความถทซึ่ 144 MHz มทคข่ากนาลนงสข่ง 5 W ตข่อผข่านสายสข่งคลรืซึ่นโคแอกเชทยล RG-58/U ไปยนง
สายอากาศททซึ่มทความตด้านทาน 75  ใหด้คนานวณหา
(ก) คข่าสนมประสนิทธนิธิ์การสะทด้อน
(ข) คข่าอนตราสข่วนแรงดนนคลรืซึ่นยรืน
(ค) ปรนิมาณกนาลนงงานเอาทค์พอุทททซึ่สายอากาศสามารถรนบไดด้
6. แผนภถูมนิสมนิธครืออะไร ? มทความสนาคนญเชข่นไร ?
7. อธนิบายวนิธทการใชด้งานแผนภถูมนิสมนิธ
8. หาคข่าอนิมพทแดนซค์และ คข่า VSWR ของสายสข่งคลรืซึ่นททซึ่มทความยาว 3.5 มทคข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ Z0 = 75 
และโหลดอนิมพทแดนซค์ ZL = 150 – j200 
9. โหลดอนิมพทแดนซค์มทคข่า ZL = 75 + j100  ตข่อททซึ่ปลายสายสข่งททซึ่มทลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ Z0 = 50  ผข่านสข่วน
แมตชค์ชนิซึ่งททซึ่มทความยาวสายสข่ง ¼ ใหด้คนานวณหาตนาแหนข่งในการตนิดตนนั้งและคข่าลนกษณะเฉพาะอนิมพทแดนซค์ของสข่วนแมตชค์ชนิซึ่ง
สายสข่ง
10. อธนิบายความแตกตข่างระหวข่างการแพรข่คลรืซึ่นดนินและคลรืซึ่นอากาศ
11. หากสถานทสข่งตนิดตนนั้งสายอากาศสถูง 150 เมตร และสถานทรนบตนิดตนนั้งสายอากาศสถูง 5 เมตร จากระดนบพรืนั้นดนิน ใหด้คนานวณ
หาระยะทางการแพรข่คลรืซึ่นวนิทยอุในแนวสายตาสถูงสอุดททซึ่สามารถทนาไดด้

8-26 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 บทททที่ 9

การสสที่อสารไมโครเวฟและดาวเททยม
MICROWAVES AND SATELLITES COMMUNICATION

เครรือขข่ายโทรคมนาคมประกอบดด้วยองคค์ประกอบหลายสข่วน ซซซึ่งหนซซึ่งในนนนั้นครือตนวกลางนนาสนญญาณ การสรืซึ่อสาร

ในระยะทางไกลของเครรือขข่ายโทรคมนาคมททซึ่ใชด้ตนวกลางเปป็นอากาศททซึ่ใชด้กนนอยข่างแพรข่หลายครือการสรืซึ่อสารไมโครเวฟในรรูป
แบบแนวสายตา (line-of-sight microwave : LOS microwave) ททซึ่มทลนกษณะการสรืซึ่อสารระหวข่างจานรนบสข่งสนญญาณ
คลรืซึ่นไมโครเวฟททซึ่ตติดตนนั้งหนนหนด้าจานเขด้าหากนนโดยตรง ระยะหข่างสรูงสสุดระหวข่างสถานทรนบและสถานทททซึ่สามารถตติดตนนั้งไดด้ถรูก
จนากนดจากความโคด้งของพรืนั้นผติวโลก ดนงนนนั้นหากเพติซึ่มความสรูงของสายอากาศททซึ่ใชด้ในสถานทสข่งและสถานทรนบสนญญาณ ระยะ
หข่างระหวข่างสถานทในการสรืซึ่อสารจะเพติซึ่มมากขซนั้น นอกจากนนนั้นยนงมทการสรืซึ่อสารดาวเททยมททซึ่ใชด้การสข่งคลรืซึ่นความถทซึ่ผข่านชนนั้น
บรรยากาศของโลกไปยนงดาวเททยมททซึ่มทวงโคจรรอบโลก เพรืซึ่อทนา การทวนสนญ ญาณและสข่งกลนบมายนงจานรนบสนญ ญาณ
ดาวเททยมบนพรืนั้นโลก ขด้อแตกตข่างททซึ่ชนดเจนระหวข่างการสรืซึ่อสารทนนั้งสองประการหนซซึ่งครือคข่าการหนข่วงเวลาของการสข่งผข่าน
ขด้อมรูล เนรืซึ่องจากการสรืซึ่อสารดาวเททยมมทระยะทางการสรืซึ่อสารททซึ่ไกลมากจซงมทคข่าการหนข่วงเวลาของการสข่งผข่านขด้อมรูล
มากกวข่ามาก (Bruce, 1987) และ (Timothy, 2003) การสรืซึ่อสารดด้วยคลรืซึ่นทนนั้งสองชนติดนทนั้หากใชด้ในการสข่งผข่านกนา ลนงงา
นมากๆจนา เปป็นจะตด้องใชด้อสุปกรณค์สข่งผข่านคลรืซึ่นสนญญาณททซึ่มทลนกษณะเฉพาะเพรืซึ่อเชรืซึ่อมสนญญาณขด้อมรูลจากสข่วนตข่างๆของ
ระบบ และโดยเฉพาะจากวงจรขยายกนา ลนงไปยนงสายอากาศททซึ่มทการใชด้ทข่อนนา คลรืซึ่นสนญญาณมทลนกษณะเปป็นทข่อทองแดง
กลวงหนด้าตนดทข่อทรงกลม ทรงรท หรรือทรงสรืซึ่เหลทซึ่ยมผรืนผด้า (Gary, 1999) ตนวอยข่างทข่อนนาคลรืซึ่นทรงสทซึ่เหลทซึ่ยมผรืนผด้าแสดงใน
ภาพททซึ่ 9.1

9.1 ออุปกรณณ์ในระบบการสสที่อสารไมโครเวฟ (Microwave Communication System Components)

9.1.1 ทท่อนนาคลสที่น (Waveguide)
ทข่อนนาคลรืซึ่นมทขด้อดทกวข่าสายนนาสนญญาณในดด้านการสข่งผข่านกนา ลนงงาน เนรืซึ่องจากสามารถลดคข่าความสรูญเสทยใน
ตนวกลางทองแดงไดด้ โดยทข่อนนาคลรืซึ่นมทการใชด้ขนาดพรืนั้นททซึ่ผติวของตนวนนามากกวข่าสายนนาสนญญาณ โดยคลรืซึ่นสนญญาณในยข่าน
ไมโครเวฟจะเดตินทางททซึ่ผติวของตนวนนาหากตนวนนาขนาดเลล็กมทพรืนั้นททซึ่ผติวนด้อยความตด้านทานจะสรูงกวข่าและกระแสจะสข่งผข่านไดด้
นด้อย ผลของพรืนั้นททซึ่ผติวตข่อการเปลทซึ่ยนแปลงคข่าความตด้านทานเรทยกวข่าสกตินเอฟเฟก (skin effect) นอกเหนรือจากผลของ
สกตินเอฟเฟกแลด้ว คข่าการสรูญเสทยไดอติเลล็กทรติก (dielectric losses) ในทข่อนนาคลรืซึ่นกล็มทนด้อยกวข่าสายตนวนนาชนติดสายครูข่ หรรือ
สายโคแอกเชทยล เกติดจากความรด้อนของไดอติเลล็กทรติกททซึ่เพติซึ่มมากขซนั้นสาเหตสุมาจากคข่าศนกยค์ไฟฟฟ้าททซึ่แตกตข่างระหวข่างตนวนนา
สนญญาณ ไดอติเลล็กทรติกททซึ่อยรูข่ระหวข่างกลางของตนวนนาทนนั้งสองจซงมทอสุณหภรูมติเพติซึ่มมากขซนั้นดด้วย รวมถซงการเบรกดาวนค์ (break
down) ของไดอติเลล็กทรติกกล็สข่งผลตข่อการนนาสนญญาณดด้วย ซซซึ่งในสข่วนของทข่อนนาคลรืซึ่นมทลนกษณะกลวงภายในซซซึ่งบรรจสุดด้วย
อากาศ มทคข่าไดอติเลล็กทรติกตนซึ่ากวข่าคข่าไดอติเลล็กทรติกของฉนวนโดยทนซึ่วไป สนา หรนบขด้อจนา กนดของทข่อนนา คลรืซึ่นประการหนซซึ่งครือ
ขนาดของทข่อนนาคลรืซึ่นททซึ่มทความกวด้างของพรืนั้นททซึ่หนด้าตนดทข่อแปรผนนตามคข่าความยาวคลรืซึ่น โดยจะตด้องมทคข่าอยข่างนด้อยครซซึ่งหนซซึ่ง
ของคข่าความยาวคลรืซึ่นททซึ่ใชด้ในการสข่งผข่านคลรืซึ่นสนญญาณ ดนงแสดงใน ภาพททซึ่ 9.1 นนซึ่นหมายถซงหากสนญญาณททซึ่มทความถทซึ่ตนซึ่ากวข่า
1 GHz จะตด้องมทความกวด้างของทข่อนนาคลรืซึ่นไมข่นด้อยกวข่า 15 cm ดนงนนนั้นทข่อนนาคลรืซึ่นสข่วนใหญข่จซงถรูกใชด้สนาหรนบความถทซึ่ยข่าน
ไมโครเวฟ นอกจากนนนั้นโครงสรด้างของทข่อนนาคลรืซึ่นทนาดด้วยโลหะแขล็งภายในกลวง มทความยากในการตติดตนนั้ง ชข่วงรอยตข่อ
ตข่างๆตด้องใชด้อสุปกรณค์ททซึ่ทนาขซนั้นพติเศษเพรืซึ่อลดผลของการสรูญเสทยกนาลนงงานคลรืซึ่น รวมถซงผติวภายในทข่อนนาคลรืซึ่นจะตด้องเคลรือบ
บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-1
ดด้วยวนสดสุเงตินหรรือทองเพรืซึ่อลดคข่าความสรูญเสทยจากสกตินเอฟเฟก

b
a

½
หรรือมากกวข่า
ภาพททซึ่ 9.1: ตนวอยข่างทข่อนนาคลรืซึ่นทรงสทซึ่เหลทซึ่ยมผรืนผด้า

คลรืซึ่นททซึ่เดตินทางในทข่อนนาคลรืซึ่นครือคลรืซึ่นแมข่เหลล็กไฟฟฟ้าจซงมทองคค์ประกอบของคลรืซึ่นไฟฟฟ้า (E field) และคลรืซึ่นแมข่

เหลล็ก (H field) ซซซึ่งมทลนกษณะเดทยวกนนกนบการแพรข่กระจายคลรืซึ่นวติทยสุ ลนกษณะการเกติดสนามของคลรืซึ่นไฟฟฟ้าเกติดจากเมรืซึ่อมท
ศนกยค์ไฟฟฟ้าททซึ่แตกตข่างระหวข่างแผข่นเพลตททซึ่วางขนานและมทระยะหข่างระหวข่างแผข่นเพลตนนนั้น สนามของคลรืซึ่นไฟฟฟ้าจะแพรข่
จากแผข่นเพลตททซึ่มทศนกยค์ไฟฟฟ้าสรูงไปยนงแผข่นเพลตททซึ่มทศนกยค์ไฟฟฟ้าตนซึ่า และคลรืซึ่นแมข่เหลล็กเกติดจากการไหลของกระแสไฟฟฟ้าผข่าน
ตนวนนาโลหะโดยจะมทสนามแมข่เหลล็กเกติดขซนั้นรอบๆตนวนนาททซึ่มทกระแสไฟฟฟ้าไหลนนนั้น โดยองคค์ประกอบของคลรืซึ่นเปป็นตนวกนาหนด
โหมดของการทนางาน (mode of operation) หากไมข่มทสนามไฟฟฟ้าอยรูข่ในแนวการเดตินทางของคลรืซึ่นจะถรูกเรทยกวข่าโหมด
TE (transverse electric) ขณะททซึ่โหมด TM (transverse magnetic) จะไมข่มทสนามแมข่เหลล็กอยรูข่ในแนวการเดตินทางของ
คลรืซึ่นดนง นอกจากนทนั้ตนวเลขหด้อยทด้ายสองหลนกมทความหมายดนงนทนั้ สนา หรนบโหมด TE เลขหลนกแรกบอกถซงจนา นวนรรูปแบบ
สนามไฟฟฟ้าครซซึ่งความยาวคลรืซึ่นในแนวดด้าน a หรรือดด้านแนวขวาง และเลขหลนกหลนงบอกถซงจนานวนรรูปแบบสนามไฟฟฟ้าครซซึ่ง
ความยาวคลรืซึ่นในแนวดด้าน b หรรือดด้านแนวตนนั้ง สนาหรนบโหมด TM เลขหลนกแรกบอกถซงจนานวนรรูปแบบสนามแมข่เหลล็กครซซึ่ง
ความยาวคลรืซึ่ น ในแนวดด้ า น a หรรื อ ดด้ า นแนวขวาง และเลขหลน ก หลน ง บอกถซ ง จนา นวนรรู ป แบบสนามแมข่ เ หลล็ ก ครซซึ่ ง
ความยาวคลรืซึ่นในแนวดด้าน b หรรือดด้านแนวตนนั้ง ตนวอยข่างโหมดการทนางานในทข่อนนาคลรืซึ่นชนติดสทซึ่เหลทซึ่ยมผรืนผด้าเชข่นโหมด TE10
TE11 TM11 และ TM21 เปป็นตด้น
9.1.2 ขข้องอและขข้อตท่อททที่มทการบบิด
การตติดตนนั้งทข่อนนาคลรืซึ่นตามสถานททซึ่ตข่างๆจนาเปป็นตด้องตติดตนนั้งทข่อนนาคลรืซึ่นโคด้งงอตามแนวอาคาร และเพรืซึ่อใหด้การสข่ง
สนญญาณในทข่อนนาคลรืซึ่นมทการลดทอนกนา ลนงงานตนซึ่า การออกแบบขด้องอและขด้อตข่อททซึ่มทการบติดจซงตด้องออกแบบเปป็นพติเศษ
9-2 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
สนาหรนบขด้องอแบข่งออกเปป็นสองลนกษณะครือขด้องอ H (H bend) และขด้องอ E (E bend) ดนงแสดงในภาพททซึ่ 9.2(ก) และ
ภาพททซึ่ 9.2(ข) ตามลนาดนบ ขด้องอ H มทหนด้าททซึ่เปลทซึ่ยนทติศการเดตินทางของสนามแมข่เหลล็กในมสุมฉากขณะททซึ่สนามไฟฟฟ้าคงเดติม
โดยมสุมขอการโคด้งดด้านในของทข่อนนา คลรืซึ่นตด้องมทรนศมทมากกวข่าสองเทข่าของความยาวคลรืซึ่น เพรืซึ่อลดการสรูญเสทยกนา ลนงงาน
สนาหรนบขด้องอ E มทหนด้าททซึ่เปลทซึ่ยนทติศการเดตินทางของสนามแมข่ไฟฟฟ้าในมสุมฉากขณะททซึ่สนามแมข่เหลล็กคงเดติม โดยมสุมขอการ
โคด้งดด้านในของทข่อนนา คลรืซึ่นตด้องมทรนศมทมากกวข่าสองเทข่าของความยาวคลรืซึ่นเชข่นกนน ในสข่วนของสข่วนขด้อตข่อททซึ่มทการบติดใชด้
สนา หรนบการเปลทซึ่ย นโพลาไลเซชนซึ่นของคลรืซึ่น โดยความยาวของขด้อตข่อททซึ่มทการบติด ตด้อ งมท ความยาวมากวข่า สองเทข่า ของ
ความยาวคลรืซึ่น

(ก) (ข)
ภาพททซึ่ 9.2: ขด้องอสนาหรนบเปลทซึ่ยนทติศการเดตินทางของสนามในทข่อนนาคลรืซึ่น

9.1.3 สามทางและสามทางเมจบิก (Tees and Magic Tee)

สามทางขนาน (shunt tee) ในภาพททซึ่ 9.3(ก) มทโครงสรด้างททซึ่ทนาใหด้สนามไฟฟฟ้าในโหมด TE ของแขนของสาม
ทางทนนั้งสองขด้างขนานกนน นนซึ่นครือหากคลรืซึ่นอตินพสุทเขด้าสรูข่สามทางจากดด้าน A และ B ในลนกษณะอตินเฟสกนน คลรืซึ่นสนญญาณ
จาก A และ B จะรวมกนนออกสรูข่ดด้าน C ในทนานองเดทยวกนน หากคลรืซึ่นอตินพสุทเขด้าสรูข่สามทางจากดด้าน C จะไดด้คลรืซึ่นเอาทค์พสุท
ททซึ่มทกนาลนงงานครซซึ่งหนซซึ่งของกนาลนงงานจากอตินพสุทดด้าน C ออกสรูข่ดด้าน A และ B เทข่าๆกนนและอตินเฟสกนน
สามทางอนสุกรม (series tee) ในภาพททซึ่ 9.3(ข) มทโครงสรด้างททซึ่ทนาใหด้สนามไฟฟฟ้าออกสรูข่แขนของสามทางกลนบ
เฟสกนน หากคลรืซึ่นอตินพสุทเขด้าสรูข่สามทางจากดด้าน D จะไดด้คลรืซึ่นเอาทค์พสุทททซึ่มทกนาลนงงานครซซึ่งหนซซึ่งของกนาลนงงานจากอตินพสุทดด้าน
D ออกสรูข่ดด้าน A และ B เทข่าๆกนนและเฟสตข่างกนน 180o โดยสามทางอนสุกรมนติยมใชด้สนาหรนบการทนาอติมพทแดนซค์แมชชติซึ่ง ซซซึ่ง
จะใหด้ดด้าน D ตข่ออยรูข่กนบอสุปกรณค์เทอรค์มติเนเตอรค์ททซึ่สามารถเลรืซึ่อนตนาแหนข่งปลายดด้านในเพรืซึ่อใหด้สามารถปรนบตนา แหนข่งการ
ลนดวงจรในตนาแหนข่งตข่างๆไดด้
สามทางไฮบรติดหรรือสามทางเมจติก (hybrid or magic tee) ในภาพททซึ่ 9.3(ค) มทโครงสรด้างททซึ่รวมสามทาง
อนสุกรมและสามทางขนานไวด้ดด้วยกนน หากมทคลรืซึ่นอตินพสุทเขด้าสรูข่สามทางจากดด้าน A และ B ในลนกษณะอตินเฟสกนน คลรืซึ่น
สนญญาณจาก A และ B จะรวมกนนออกสรูข่ดด้าน C ขณะททซึ่ดด้าน D คลรืซึ่นสนญญาณจะหนกลด้างกนน ไมข่มทสนญญาณเอาทค์พสุทเกติดขซนั้น
ททซึ่ดด้าน D หรรือหากคลรืซึ่นอตินพสุทเขด้าสรูข่สามทางจากดด้าน C จะไดด้คลรืซึ่นเอาทค์พสุทททซึ่มทกนาลนงงานครซซึ่งหนซซึ่งของกนาลนงงานจากอตินพสุ
ทดด้าน C ออกสรูข่ดด้าน A และ B เทข่าๆกนนและอตินเฟสกนนแตข่จะไมข่มทกนาลนงงานของคลรืซึ่นออกสรูข่ดด้าน D

บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-3

 B D
B

C
A A

(ก) (ข)

D
B

A
C

(ค)

ภาพททซึ่ 9.3: สามทางและสามทางเมจติก

การประยสุกตค์ใชด้สามทางเมจติกแสดงดนง ภาพททซึ่ 9.4 ใชด้สนาหรนบเปป็นอสุปกรณค์สวติตชค์ระหวข่างวงจรรนบและวงจรสข่งโดย
ใชด้สายอากาศเพทยงตนวเดทยว กนาลนงงานจากวงจรสข่งสนญญาณถรูกปฟ้อนเขด้าสรูข่ดด้าน C ของสามทางเมจติกซซซึ่งจะแบข่งกนาลนงออกสรูข่
สายอากาศดด้าน A และแมทชค์โหลดดด้าน B โดยจะไมข่มทกนาลนงงานออกสรูข่ดด้าน D และหากมทการรนบคลรืซึ่นสนญญาณจากสาย
อากาศดด้าน B กนาลนงงานจะถรูกสข่งไปยนงวงจรรนบดด้าน D และแมทชค์โหลดดด้าน A เพรืซึ่อไมข่ใหด้เกติดคลรืซึ่นสะทด้อนกลนบ โดยจะมท
กนาลนงงานเลล็กนด้อยไปสรูข่ดด้าน C ซซซึ่งกนาลนงงานททซึ่รนบไดด้จากสายอากาศมทคข่าไมข่สรูงมากนนกจซงไมข่สข่งผลตข่อภาคเอาทค์พสุทของวงจร
สข่งสนญญาณ

9-4 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 วงจรรนบคลรืซึ่น D
B
สายอากาศ

A
C
ดนมมทซึ่โหลด วงจรสข่งกนาลนง
ภาพททซึ่ 9.4: การประยสุกตค์ใชด้สามทางเมจติก

9.1.4 เทอรณ์มบิเนชชที่นและตชวลดทอน (Termination and Attenuation)

ทข่อนนาคลรืซึ่นสามารถทนาการเทอรค์มติเนตคลรืซึ่นสนญญาณททซึ่สข่งมาในทข่อดด้วยโหลดความตด้านทานททซึ่แมตชค์กนนกนบคข่า
ลนกษณะเฉพาะอติมพทแดนซค์ Z0 ของทข่อนนา คลรืซึ่น โดยโหลดความตด้านทานททซึ่ทนา หนด้าททซึ่นทนั้มนกเรทยกวข่าดนมมทซึ่โหลด (dummy
load) โดยจะทนาหนด้าททซึ่ดรูดซนบกนาลนงงานในทข่อนนาคลรืซึ่นโดยไมข่ใหด้มทคลรืซึ่นสะทด้อนกลนบ ดด้วยลนกษณะทางกายภาพของทข่อนนา
คลรืซึ่นททซึ่เปป็นทข่อตนวนนากลวงจซงไมข่สามารถททซึ่จะตข่อตนวตด้านทานเพรืซึ่อทนาหนด้าททซึ่ดนงกลข่าว การตข่อโหลดความตด้านทานในทข่อนนา
คลรืซึ่นจซงทนาในลนกษณะพติเศษ วติธทหนซซึ่งในการเทอรค์มติเนตคลรืซึ่นในทข่อนนาคลรืซึ่นทนาดด้วยการใสข่ทรายกราไฟตค์ (graphited sand)
ททซึ่ปลายของทข่อนนาคลรืซึ่น เมรืซึ่อคลรืซึ่นสนญญาณเขด้าสรูข่ปลายทข่อททซึ่บรรจสุทรายกราไฟตค์ สนามไฟฟฟ้าของคลรืซึ่นจะกข่อใหด้เกติดกระแส
ไหลในทรายกราไฟตค์ททซึ่มทคสุณสมบนตติเสมรือนโหลดความตด้านทานและกข่อใหด้เกติดความรด้อน กนาลนงงานของคลรืซึ่นททซึ่ผข่านเขด้ามา
จะถรูกดรูดซนบและเปลทซึ่ยนใหด้เปป็นความรด้อนจซงไมข่มทคลรืซึ่นสะทด้อนกลนบออกไป อทกลนกษณะของการเทอรค์มติเนตคลรืซึ่นในทข่อนนา
คลรืซึ่นทนาโดยการตติดตนนั้งแทข่งความตด้านทานสรูง (high-resistaance rod) ททซึ่ตนาแหนข่งตรงกลางของสนามไฟฟฟ้า สนามไฟฟฟ้า
จะกข่อใหด้เกติดกระแสไหลผข่านแทข่งความตด้านทานซซซึ่งจะเปป็นการดรูดซนบกนาลนงงานในรรูปแบบของการสรูญเสทยพลนงงานตามกฎ
ของโอหค์ม (I2R loss) และวติธทการเทอรค์มติเนตคลรืซึ่นอทกชนติดหนซซึ่งแสดงในภาพททซึ่ 9.5 ทนาโดยการตติดตนนั้งอสุปกรณค์ตนวตด้านทานททซึ่
มทลนกษณะเปป็นลติซึ่ม วางตนนั้งฉากกนบเสด้นแรงแมข่เหลล็ก เมรืซึ่อเสด้นแรงแมข่เหลล็กตนดผข่านลติซึ่มตนวตด้านทานนทนั้จะเกติดการเหนทซึ่ยวนนาใหด้
เกติดแรงดนนขซนั้น กระแสททซึ่เกติดจากการเหนทซึ่ยวนนาดนงกลข่าวจะไหลผข่านอสุปกรณค์ตนวตด้านทานซซซึ่งจะเปป็นการดรูดซนบกนาลนงงานใน
รรูปแบบของการสรูญเสทยพลนงงานตามกฎของโอหค์มกลายเปป็นความรด้อนเกติดขซนั้น คลรืซึ่นสะทด้อนททซึ่เกติดขซนั้นจะมทเพทยงเลล็กนด้อย
เทข่านนนั้น

บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-5

 ตนวตด้านทานททซึ่มทลนกษณะเปป็นลติซึ่ม
ภาพททซึ่ 9.5: ตนวอยข่างอสุปกรณค์เทอรค์มติเนตสนญญาณในทข่อนนาคลรืซึ่น

ตนวลดทอนสนญญาณชนติดปรนบคข่าไดด้ในทข่อนนา คลรืซึ่นมทสองลนกษณะครือตนวลดทอนสนญญาณชนติดปรนบคข่าไดด้แบบ
แฟลล็บ (flap attenuator) มทลนกษณะเปป็นแผข่นตนวตด้านทานททซึ่เสทยบลงในรข่องดด้านบนของทข่อนนา คลรืซึ่น การปรนบคข่าความ
ตด้านทานทนาโดยการปรนบปรติมาณของแผข่นตนวตด้านทานททซึ่เสทยบลงในรข่อง หากเสทยบตนวตด้านทานลงไปมากจะเปป็นการเพติซึ่ม
คข่าความตด้านทานในทข่อนนาคลรืซึ่นแสดงตนวอยข่างดนง ภาพททซึ่ 9.6 อทกชนติดหนซซึ่งของตนวลดทอนสนญญาณครือตนวลดทอนสนญญาณ
ชนติดปรนบคข่าไดด้แบบเวน (vane attenuator) โดยเวนครือแผข่นตนวตด้านทานมทลนกษณะเปป็นแผข่นบาง ทนาการตติดตนนั้งแผข่นเวนททซึ่
ดด้านในของทข่อนนาคลรืซึ่นทนนั้งสองดด้าน แผข่นเวนททซึ่ตนาแหนข่งตติดกนบผนนงของทข่อนนาคลรืซึ่นจะมทคข่าความตด้านทานตนซึ่าททซึ่สสุด และเพติซึ่ม
มากขซนั้นจนสรูงสสุดเมรืซึ่อแผข่นเวนเคลรืซึ่อนททซึ่มาททซึ่ตนาแหนข่งกลางทข่อนนาคลรืซึ่น

กลไกสนาหรนบปรนบตนาแหนข่ง

ตนวตด้านทานททซึ่สามารถเลรืซึ่อน
ตนาแหนข่งไดด้

ภาพททซึ่ 9.6: ตนวอยข่างตนวลดทอนสนญญาณในทข่อนนาคลรืซึ่นแบบแฟลล็บ

9-6 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 9.1.5 ไดเรกชชที่นนอลคชปเปลอรณ์ (Directional Coupler)
ไดเรกชนซึ่นนอลคนปเปลอรค์ครืออสุปกรณค์ททซึ่ใชด้สนาหรนบการสสุข่มคข่ากนาลนงงานบางสข่วนจากทข่อนนาคลรืซึ่นเพรืซึ่อใชด้สนาหรนบการ
วนดหรรือนนาสนญญาณไปใชด้ในวงจรอรืซึ่นๆ โดยสข่วนใหญข่แลด้วอสุปกรณค์ไดเรกชนซึ่นนอลคนปเปลอรค์จะสสุข่มกนาลนงงานของคลรืซึ่นเพทยง
ทติศทางเดทยวเทข่านนนั้น แตข่หากอสุปกรณค์ดนงกลข่าวสามารถสสุข่มกนาลนงงานของคลรืซึ่นไดด้ทนนั้งสองทางจะเรทยกวข่า ไบไดเรกชนซึ่นนอลคนป
เปลอรค์ (bidirectional coupler) อสุปกรณค์ไดเรกชนซึ่นนอลคนปเปลอรค์สามารถสรด้างไดด้หลายวติธท หนซซึ่งในนนนั้นสามารถสรด้างไดด้
โดยการวางทข่อนนาคลรืซึ่นททซึ่มทขนาดเทข่ากนนโดยใหด้ผนนง b วางตติดกนน โดยททซึ่ผนนงททซึ่ตติดกนนนนนั้นมทรรูเชรืซึ่อมระหวข่างทข่อนนาคลรืซึ่นจนานวน
สองรรู มทระยะหข่างระหวข่างรรูทนนั้งสองเทข่ากนบ ¼ ทข่อนนาคลรืซึ่นอนนหนซซึ่งทนาหนด้าททซึ่เปป็นตนวกลางนนาคลรืซึ่นในระบบการสรืซึ่อสารเรทยก
วข่ า ทข่ อ นนา คลรืซึ่ น หลน ก (primary waveguide) อท ก อน น หนซซึ่ ง ทนา หนด้ า ททซึ่ สสุข่ ม กนา ลน ง งานของคลรืซึ่ น เรท ย กวข่ า ทข่ อ นนา คลรืซึ่ น รอง
(secondary waveguide) โดยปลายดด้านหนซซึ่งของทข่อนนาคลรืซึ่นรองนทนั้ทนาการตติดตนนั้งลติซึ่มตนวตด้านทานททซึ่ทนาหนด้าททซึ่ดรูดซนบกนาลนง
งานของคลรืซึ่นสนญญาณ สข่วนปลายอทกดด้านหนซซึ่งของทข่อนนาคลรืซึ่นรองตติดตนนั้งโพรบเพรืซึ่อสสุข่มกนาลนงงานคลรืซึ่น ดนงแสดงในภาพททซึ่ 9.7

ตติตตนนั้งลติซึ่มตนวตด้านทาน โพรบสสุข่มกนาลนงงานคลรืซึ่น
อยรูภข่ ายในทข่อนนาคลรืซึ่นรอง

ทข่อนนาคลรืซึ่นรอง

ทข่อนนาคลรืซึ่นหลนก

ภาพททซึ่ 9.7: ไดเรกชนซึ่นนอลคนปเปลอรค์

หลนกการทนางานของไดเรกชนซึ่นนอลคนปเปลอรค์สามารถแสดงไดด้โดยผนงการเดตินทางของคลรืซึ่น A, B, C และ D ดนง

แสดงในภาพททซึ่ 9.8 คลรืซึ่น A และ B เดตินทางจากทางซด้ายมรือมายนงทางขวามรือ มทระยะการเดตินทางไปยนงเอาทค์พสุทททซึ่เทข่ากนน
และอตินเฟสกนน แมด้จะเดตินทางออกจากรรูททซึ่เชรืซึ่อมระหวข่างทข่อนนาคลรืซึ่นตข่างรรูกนน ซซซึ่งจะทนาใหด้คลรืซึ่นทนนั้งสองรวมกนนออกสรูข่เอาทค์
พสุท ขณะททซึ่คลรืซึ่น C และ D เดตินทางจากทางขวามรือมายนงทางซด้ายมรือดด้วยทางออกจากรรูททซึ่เชรืซึ่อมระหวข่างทข่อนนาคลรืซึ่นตข่างรรู
กนนมทระยะการเดตินทางตข่างกนน ¼ จซงทนาใหด้เฟสตข่างกนน 180o เมรืซึ่อรวมกนนจซงหนกลด้างกนน และถรูกดรูดซนบกนาลนงงานดด้วยลติซึ่มตนว
ตด้านทานททซึ่ตติดตนนั้งอยรูข่ททซึ่ปลายทข่อนนาคลรืซึ่นรอง จากหลนกการททซึ่ทนาใหด้เฟสตข่างกนน 180o เพรืซึ่อหนกลด้างกนาลนงงานคลรืซึ่นเมรืซึ่อรวมกนน
ดด้วยระยะหข่างระหวข่างรรูทนนั้งสองเทข่ากนบ ¼ จซงทนาใหด้อสุปกรณค์ไดเรกชนซึ่นนอลคนปเปลอรค์มทผลตข่อการเปลทซึ่ยนแปลงคข่าความถทซึ่
ของคลรืซึ่นททซึ่ใชด้งาน ซซซึ่งหากคข่าความททซึ่ททซึ่ใชด้งานตข่างจากความยาวคลรืซึ่นททซึ่ออกแบบไวด้จะสข่งผลตข่อการหนกลด้างกนา ลนงงานคลรืซึ่น
การใชด้งานอสุปกรณค์ไดเรกชนซึ่นนอลคนปเปลอรค์นอกจากตด้องระบสุคข่าความถทซึ่ททซึ่ใชด้งานแลด้ว ยนงจนาเปป็นตด้องระบสุคข่าอนตราสข่วนกนาลนง
งานอตินพสุทและเอาทค์พสุทททซึ่คนบปลตินั้งออกไปไดด้ของทข่อนนาคลรืซึ่นรองจากทข่อนนาคลรืซึ่นหลนก

บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-7

 ลติซึ่มตนวตด้านทาน ทข่อนนาคลรืซึ่นรอง P3
P4 D B
C A
P1 P2
¼ ทข่อนนาคลรืซึ่นหลนก

ภาพททซึ่ 9.8: หลนกการทนางานของไดเรกชนซึ่นนอลคนปเปลอรค์

โดยสมการการหาคข่าอนตราสข่วนกนาลนงหรรือเรทยกวข่าคข่าการคนปปลตินั้ง (coupling) หาไดด้จากสมการ (9.1) มทหนข่วย

จากการคนานวณครือเดซติเบล ทนนั้งนทนั้เพรืซึ่อความงข่ายตข่อการเขทยนสมการจซงใชด้เลขพอรค์ตกนากนบ โดยกนาหนดใหด้ P1 ครือพอรค์ตอติน
พสุทอยรูข่ททซึ่ทข่อนนาคลรืซึ่นหลนก P2 ครือพอรค์ตเอาทค์พสุทอยรูข่ททซึ่ทข่อนนาคลรืซึ่นหลนก P3 ครือพอรค์ตเอาทค์พสุทททซึ่ไดด้จากการคนบปลตินั้งอยรูข่ททซึ่ทข่อ
นนาคลรืซึ่นรอง และ P4 ครือพอรค์ตเทอรค์มติเนตคลรืซึ่น
P1
coupling = 10 log 10
P3
[dB] (9.1)

นอกเหนรื อ จากคข่ า การคน ป ปลตินั้ ง แลด้ ว คข่ า พารามติ เ ตอรค์ ททซึ่ สนา คน ญ อท ก สามคข่ า ครื อ คข่ า สรู ญ เสท ย จากการสอดแทรก
(insertion loss) คข่าการไอโซเลต (isolation) และคข่าไดเรกตติวติตทนั้ (directivity) สามารถคนานวณไดด้จากอนตราสข่วนกนาลนง
งานจากแตข่ละพอรค์ตดนงแสดงในสมการ (9.2) (9.3) และ (9.4) ตามลนาดนบ
P1
insertion loss = 10 log 10
P2
[dB] (9.2)
P1
isolation = 10 log10
P4
[dB] (9.3)
P3
directivity = 10 log10
P4
[dB] (9.4)

การใชด้งานอสุปกรณค์ไดเรกชนซึ่นนอลคนปเปลอรค์สามารถนนามาใชด้กนบการวนดคข่ากนาลนงงานของระบบไมโครเวฟไดด้ดด้วย
การตติดตนนั้งมติเตอรค์วนดกนาลนงททซึ่พอรค์ต 3 ซซซึ่งโดยทนซึ่วไปแลด้วมทคข่ากนาลนงงานททซึ่คนปปลตินั้งตนซึ่ากวข่า 1% ของกนาลนงงานคลรืซึ่นททซึ่สข่งเขด้ามาททซึ่
อตินพสุทพอรค์ต 1 โดยจะมทการลดทอนกนาลนงงานททซึ่สข่งออกไปยนงพอรค์ต 2 บางสข่วน นอกจากนทนั้หากตติดตนนั้งอสุปกรณค์ไดเรกชนซึ่น
นอลคนปเปลอรค์กลนบทติศทาง จะสามารถทนา การวนดคข่าการสะทด้อนกลนบของคลรืซึ่น ซซซึ่งจะสามารถนนา คข่าททซึ่ไดด้ดนงกลข่าวเพรืซึ่อ
คนานวณหาคข่าอนตราสข่วนคลรืซึ่นยรืน (SWR) ไดด้

9.1.6 ออุปกรณณ์คชปเปลอรณ์ทท่อนนาคลสที่น (Waveguide Coupler)

การนนา กนา ลนงงานเขด้าสรูข่หรรือออกจากทข่อนนา คลรืซึ่นสามารถทนา ไดด้โดยใชด้อสุปกรณค์คนปเปลอรค์ทข่อนนา คลรืซึ่น มทอยรูข่สาม
ลนกษณะครือ แบบโพรบ (probe coupler) แบบลรูป (loop coupler) และแบบชข่อง (aperture coupler) ดนงแสดงใน
ภาพททซึ่ 9.9 ภาพททซึ่ 9.10 และ ภาพททซึ่ 9.11 ตามลนาดนบ

9-8 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 อสุปกรณค์คนปเปลอรค์ทข่อนนาคลรืซึ่นแบบโพรบใชด้หลนกการคนปปลตินั้งแบบคาปาซติททฟ มทลนกษณะคลด้ายกนบการทนางานของ
สายอากาศควอเตอรค์เวฟไดโพล เมรืซึ่อโพรบถรูกกระตสุด้นจากคลรืซึ่นสนญญาณความถทซึ่วติทยสุ สนามไฟฟฟ้าจะถรูกสรด้างขซนั้น ตนาแหนข่ง
การตติดตนนั้งของโพรบตด้องอยรูข่ททซึ่กซซึ่งกลางดด้าน a ของทข่อนนาคลรืซึ่นและอยรูข่หข่างจากปลายดด้านลนดวงจรดด้านหนซซึ่งของทข่อนนาคลรืซึ่น
ในระยะ ¼ หรรือเปป็นจนานวนเทข่าททซึ่เปป็นเลขคทซึ่ของ ¼ ซซซึ่งเปป็นตนาแหนข่งททซึ่มทคข่าสนามไฟฟฟ้าสรูงสสุด โดยทนซึ่วไปแลด้วโพรบจะ
ทนาดด้วยตนวนนาคลรืซึ่นททซึ่อยรูข่แกนกลางของสายโคแอกเชทยลททซึ่มทความยาวไมข่มากนนก และตนวนนาดด้านนอกของสายโคแอกเชทยล
ตข่อกนบผนนงของทข่อนนาคลรืซึ่นดนงแสดงในภาพททซึ่ 9.9 สนาหรนบปรติมาณการคนปปลตินั้งสามารถปรนบใหด้มากหรรือนด้อยไดด้ดด้วยการปรนบ
ความยาวของโพรบททซึ่อยรูข่ในทข่อนนาคลรืซึ่น การเลรืซึ่อนตนา แหนข่งการวางโพรบเยรืนั้องออกจากกซซึ่งกลางดด้าน a ของทข่อนนา คลรืซึ่น
หรรือการหข่อหสุด้มตนวโพรบ

ภาพททซึ่ 9.9: อสุปกรณค์คนปเปลอรค์ทข่อนนาคลรืซึ่นแบบโพรบ

อสุปกรณค์คนปเปลอรค์ทข่อนนาคลรืซึ่นแบบลรูปใชด้หลนกการคนปปลตินั้งแบบอตินดนกททฟ โดยลรูปถรูกวางในตนาแหนข่งททซึ่มทคข่าสนาม
แมข่เหลล็กสรูงสสุดในทข่อนนาคลรืซึ่น ลรูปจะทนาดด้วยตนวนนาคลรืซึ่นททซึ่อยรูข่แกนกลางของสายโคแอกเชทยลดนดโคด้งใหด้เปป็นลรูป และตนวนนา
ดด้านนอกของสายโคแอกเชทยลตข่อกนบผนนงของทข่อนนาคลรืซึ่นดนงแสดงในภาพททซึ่ 9.10 กระแสททซึ่ไหลในลรูปจะสรด้างสนามแมข่
เหลล็กในทข่อนนาคลรืซึ่น สนาหรนบตนาแหนข่งการวางของลรูปสามารถวางไดด้มากกวข่าหนซซึ่งตนา แหนข่ง ในสข่วนปรติมาณการคนปปลตินั้ง
สามารถปรนบใหด้มากหรรือนด้อยไดด้ดด้วยการเพติซึ่มหรรือลดจนานวนรอบของลรูป

สายโคแอกเชทยล
คนปเปลอรค์แบบลรูป

ภาพททซึ่ 9.10: อสุปกรณค์คนปเปลอรค์ทข่อนนาคลรืซึ่นแบบลรูป

อสุปกรณค์คนปเปลอรค์วติธทททซึ่สามใชด้การเจาะชข่องหรรือสลล๊อตเพรืซึ่อการคนปปลตินั้งดนงแสดงในภาพททซึ่ 9.11 โดยการเจาะชข่อง

ในลนกษณะ A อยรูข่ในบรติเวณททซึ่มทสนามไฟฟฟ้าสรูงสสุด เรทยกวข่าการคนปปลตินั้งสนามไฟฟฟ้า สข่วนการเจาะชข่องในลนกษณะ B อยรูข่ใน
บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-9
บรติเวณททซึ่มทสนามแมข่เหลล็กสรูงสสุด เรทยกวข่าการคนปปลตินั้งสนามแมข่เหลล็ก และการเจาะชข่องในลนกษณะ C อยรูข่ในบรติเวณททซึ่มทสนาม
ไฟฟฟ้าและสนามแมข่เหลล็กสรูงสสุด เรทยกวข่าการคนปปลตินั้งสนามแมข่เหลล็กไฟฟฟ้า
C
A B

ภาพททซึ่ 9.11: อสุปกรณค์คนปเปลอรค์ทข่อนนาคลรืซึ่นแบบชข่อง

9.2 การสสที่อสารดาวเททยม (Satellite Communications)

การสรืซึ่อสารดาวเททย มนนนั้นเสมรือนการตข่อขยายการสรืซึ่อสารไมโครเวฟในรรูปแบบแนวสายตา (line-of-sight
microwave : LOS microwave) ใหด้มทระยะทางในการเชรืซึ่อมตข่อขด้อมรูลมากยติซึ่งขซนั้น โดยททซึ่ดาวเททยมททซึ่ใชด้ในการสรืซึ่อสารนนนั้น
จะตด้องอยรูข่ในแนวสายตาของสถานทภาคพรืนั้นดตินและไมข่มทสติซึ่งกทดขวางการสข่งคลรืซึ่นสนญญาณ ในสข่วนของระดนบกนาลนงงานททซึ่ไดด้
รนบจากคลรืซึ่นสนญญาณของการสรืซึ่อสารดาวเททยมนนนั้น มทขนาดนด้อยกวข่าการสรืซึ่อสารไมโครเวฟในรรูปแบบแนวสายตา และไดด้
รนบผลกระทบจากสนญญาณรบกวนมากกวข่าดด้วย ระบบดาวเททย มสนา หรนบการสรืซึ่อสารสข่วนใหญข่ใชด้หลนกการทวนคลรืซึ่น
สนญญาณ รรูปแบบการทวนสนญญาณงข่ายททซึ่สสุดครือการทวนคลรืซึ่นความถทซึ่วติทยสุโดยทนาการขยายกนาลนงงานคลรืซึ่นสนญญาณททซึ่ไดด้รนบ
จากสถานทภาคพรืนั้นดตินและสข่งตข่อกลนบไปยนงสถานทภาคพรืนั้นดตินอทกแหข่งหนซซึ่ง กระบวนการทวนสนญญาณททซึ่ซนบซด้อนขซนั้นทนาโดย
การดทมอดรูเลตและสรด้างสนญญาณกลนบขซนั้นมาใหมข่กข่อนทนาการขยายและสข่งตข่อไปยนงสถานทภาคพรืนั้นดติน ดาวเททยมบางดวง
อาจมทอสุปกรณค์สวติตชติซึ่งหรรือเกตเวยค์ททซึ่ซนบซด้อนอยรูข่ดด้วยซซซึ่งเปป็นการเพติซึ่มความสามารถในการสรืซึ่อสารใหด้กนบดาวเททยมดวงนนนั้นๆ
(Timothy, 2003) ในภาพททซึ่ 9.12 แสดงถซงกระบวนการทวนสนญญาณผข่านดาวเททยมสองดวงเพรืซึ่อสข่งขด้อมรูลการสรืซึ่อสาร
จากซทกโลกหนซซึ่งไปยนงอทกซทกโลกหนซซึ่งททซึ่อยรูข่ตรงขด้ามกนน

*ภาพททซึ่ 9.12: กระบวนการทวนสนญญาณผข่านดาวเททยม

* This file was derived from: Couverture satellite inmarsat.svg

[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Couverture_satellite_inmarsat.svg] by historicair
[http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Historicair] CC BY [http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en]
9-10 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 ระยะทางการสข่งคลรืซึ่นสนญญาณผข่านดาวเททยมมทระยะทางททซึ่ไกลมาก เวลาการเดตินทางของคลรืซึ่นจซงตด้องใชด้มาก
ตามไปดด้วย สามารถประมาณเวลาเดตินทางของคลรืซึ่นผข่านดาวเททยมคด้างฟฟ้า (Round-Trip Delay of Geosynchronous
earth-orbit satellite : td) ไดด้โดยคนานวณจากรนศมทของโลกมทระยะประมาณ 6,371 km ระยะหข่างจากศรูนยค์กลางโลกถซง
ดาวเททยมคด้างฟฟ้ามทระยะประมาณ 42,157 km ดนงนนนั้นระยะหข่างจากสถานทภาคพรืนั้นดตินไปยนงดาวเททยมคด้างฟฟ้า (d) จซงมท
ระยะประมาณ 42,157 – 6,371 = 35,786 km และความเรล็วของคลรืซึ่นททซึ่เดตินทางประมาณดด้วยความเรล็วของการเดติน
ทางของแสง (c) ซซซึ่งจะสามารถคนานวณหาเวลาเดตินทางของคลรืซึ่นจากสถานทภาคพรืนั้นดตินผข่านดาวเททยมคด้างฟฟ้ากลนบมายนง
สถานทภาคพรืนั้นดตินอทกครนนั้งไดด้ประมาณเทข่ากนบ
2(d)
td =
c
2( 35,768) km
= 8
3×10 m/s
= 238 ms

เวลาเดตินทางของคลรืซึ่นผข่านดาวเททยมคด้างฟฟ้าหนซซึ่งรอบมทคข่าประมาณ ¼ วตินาทท ดนงนนนั้นการทวนสนญญาณผข่าน

ดาวเททยมสองดวงเพรืซึ่อสข่งขด้อมรูลการสรืซึ่อสารจากซทกโลกหนซซึ่งไปยนงอทกซทกโลกหนซซึ่งททซึ่อยรูข่ตรงขด้ามกนนดนงแสดงในภาพททซึ่ 9.12
จะตด้องใชด้เวลาในการเดตินทางของคลรืซึ่นประมาณ ½ วตินาทท เวลาเดตินทางของคลรืซึ่นดนงกลข่าวนทนั้มากกวข่าการเดตินทางของคลรืซึ่น
ทสุ กๆชนติ ดททซึ่ ใชด้ ในการสรืซึ่ อสารในพรืนั้ นโลก และสข่ ง ผลใหด้ เ กติ ด ปปั ญ หาในการสรืซึ่ อ สารเสท ย งในเวลาจรติ ง (real-time voice
communication) จะมทผลกระทบในดด้านการหนข่วงและเอคโค (echo) เกติดขซนั้น และจากระยะทางในการสรืซึ่อสารททซึ่ไกล
มาก รวมถซงดาวเททยมใชด้พลนงงานจากแผงโซลาเซลลค์ททซึ่มทขด้อจนากนดในการใหด้พลนงงานแกข่วงจรภายในดาวเททยมและใชด้ในการ
ประจสุพลนงงานใหด้แกข่แบตเตอรทสนาหรนบใชด้ในชข่วงเวลาททซึ่ดาวเททยมไมข่ไดด้รนบพลนงงานจากดวงอาทติตยค์ การสข่งกนาลนงงานททซึ่สรูง
จากดาวเททยมมายนงสถานทภาคพรืนั้นดตินจซงเปป็นขด้อจนากนด และทนาใหด้คลรืซึ่นสนญญาณททซึ่สข่งมาจากดาวเททยมนนนั้นททซึ่สถานทภาคพรืนั้นดติน
สามารถรนบคข่าไดด้ในระดนบททซึ่ตนซึ่ามากในชข่วงประมาณ – 150 dBW ซซซึ่งเปป็นคข่าระดนบเดทยวกนนกนบสนญญาณรบกวน
การใชด้งานดาวเททยมคด้างฟฟ้าเพรืซึ่อการสรืซึ่ อสารครอบคลสุมพรืนั้นททซึ่ทนซึ่วโลกจนาเปป็นตด้องใชด้จนานวนดาวเททยมคด้างฟฟ้าอยข่าง
นด้อยจนานวนสามดวงดนงแสดงในภาพททซึ่ 9.13

*ภาพททซึ่ 9.13: ดาวเททยมคด้างฟฟ้าจนานวนสามดวงเพรืซึ่อการสรืซึ่อสารครอบคลสุมทนซึ่วโลก

* This file was derived from: Couverture satellite inmarsat.svg
[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Couverture_satellite_inmarsat.svg] by historicair
[http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Historicair] CC BY [http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en]
บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-11
 9.2.1 แถบความถทที่ททที่ใชข้ในการสสที่อสารดาวเททยม (Frequency Bands for Satellite Communication)
แถบความถทซึ่ททซึ่เปป็นททซึ่ตด้องการใชด้ในการสรืซึ่อสารดาวเททยมอยรูข่ในยข่านความถทซึ่ประมาณ 1 – 10 GHz เนรืซึ่องจากคลรืซึ่น
ความถทซึ่ในยข่านนทนั้ไดด้รนบผลกระทบจากการดรูดซนบโดยชนนั้นบรรยากาศของโลกนด้อยกวข่าคลรืซึ่นททซึ่มทความถทซึ่สรูงกวข่า ไมข่มทผลกระทบ
จากการสรูญเสทยกนาลนงงานเนรืซึ่องจากฝน มทผลกระทบจากสนญญาณรบกวนนด้อยกวข่า และมทคข่าการสรูญเสทยกนาลนงงานจากการ
สข่งคลรืซึ่นในอวกาศวข่างตนซึ่ากวข่าคลรืซึ่นททซึ่มทความถทซึ่สรูง แตข่แถบความถทซึ่ดนงกลข่าวนทนั้ไดด้รนบผลกระทบจากการรบกวนกนนของการใชด้ใน
การแพรข่คลรืซึ่นวติทยสุในชนนั้นบรรยากาศ (terrestrial radio wave propagation) และดด้วยขด้อดทหลายประการททซึ่มทอยรูข่จซงมท
การใชด้งานคลรืซึ่นความถทซึ่ในยข่านนทนั้อยข่างหนาแนข่นสข่งผลใหด้มทการรบกวนกนนระหวข่างดาวเททยมททซึ่ใชด้ยข่านความถทซึ่ใกลด้เคทยงกนน
ดด้วยเหตสุนทนั้การใชด้งานคลรืซึ่นความถทซึ่ททซึ่อยรูข่ในยข่านความถทซึ่ททซึ่สรูงขซนั้นกวข่า 10 GHz จซงถรูกนนามาใชด้แมด้จะไดด้รนบผลกระทบทนนั้งจากการ
ลดทอนเนรืซึ่องจากฝน การกระเจติงของคลรืซึ่นเมรืซึ่อสข่งผข่านกล๊าซ หมอก และความชรืนั้นททซึ่อยรูข่ในชนนั้นบรรยากาศ โดยททซึ่การสรืซึ่อสาร
ดาวเททยมททซึ่ตด้องการเสถทยรภาพของการสรืซึ่อสารททซึ่สรูงเมรืซึ่อใชด้คลรืซึ่นความถทซึ่ยข่านททซึ่สรูงขซนั้นกวข่า 10 GHz จซงอาจตด้องตติดตนนั้งสาย
อากาศมากกวข่า หนซซึ่ งแหข่ง เพรืซึ่ อทนา สเปสไดเวอรค์ ซติตทนั้ (space diversity) ซซซึ่งจะสามารถลดผลกระทบจากการลดทอน
เนรืซึ่องจากฝนและการกระเจติงในชนนั้นบรรยากาศไดด้ โดยทนา การตติดตนนั้งสายอากาศใหด้มทระยะหข่างกนน 4 – 10 km เพรืซึ่อใหด้
มนซึ่นใจวข่าสายอากาศทนนั้งสองแหข่งจะไมข่ไดด้รนบผลกระทบพรด้อมกนน ตนวอยข่างแถบความถทซึ่ททซึ่ใชด้ในการสรืซึ่อสารดาวเททยมแสดงดนง
ตารางททซึ่ 9.1
ตารางททซึ่ 9.1 แถบความถทซึ่ททซึ่ใชด้ในการสรืซึ่อสารดาวเททยม
Frequency band (GHz)
Band Services
Uplink Downlink
C 5.925 – 6.425 3.700 – 4.200 Fixed
X 7.90 – 8.40 7.25 – 7.75 Military
Ku 14.00 – 14.50 11.70 – 12.20 Fixed video broadcast
Ka 27.50 – 31.00 17.70 – 21.20 Fixed, intersatellites
mm waves 40.00 – 300.0 40.00 – 300.00 intersatellites

9.2.2 วงโคจรดาวเททยม (Satellite Orbits)

วงโคจรของดาวเททยมหากแบข่งตามระยะหข่างจากพรืนั้นผติวโลกสามารถแบข่งไดด้ 4 ลนกษณะครือ 1) วงโคจรระดนบตนซึ่า
(low earth orbit satellite : LEO satellite) 2) วงโคจรระดนบปานกลาง (medium earth orbit satellite : MEO
satellite) 3) วงโคจรระดนบททซึ่มทความเรล็วเชติงมสุมเทข่ากนบความเรล็วการหมสุนของโลก (geosynchronous earth orbit
satellite : GEO satellite) และ 4) วงโคจรททซึ่ สรูง กวข่ า วงโคจร GEO (high earth orbit satellite : HEO satellite)
โดยดาวเททยมมทวงโคจรเปป็นวงกลมมทเพทยงชนติดเดทยวครือดาวเททยมททซึ่มทวงโคจร GEO หรรือเรทยกอทกชรืซึ่อหนซซึ่งวข่าดาวเททยมชนติด
ดาวเททยมคด้างฟฟ้า (geostationary earth orbit satellite) มทระยะหข่างจากพรืนั้นผติวโลกประมาณ 35,786 km สนาหรนบใชด้
ในการสรืซึ่อสารโทรคมนาคม มทเวลาเดตินทางของคลรืซึ่นมากททซึ่สสุด สข่วนดาวเททยมททซึ่มทวงโคจรเปป็นวงรทมทสามชนติดครือดาวเททยมททซึ่
มทวงโคจรระดนบตนซึ่า ททซึ่มทระยะหข่างจากพรืนั้นผติวโลกประมาณ 159 km – 1931 km ใชด้สนาหรนบสนารวจทรนพยากรธรรมชาตติ
ถข่ายภาพจากอากาศ ทนาแผนททซึ่ภรูมติประเทศ รวมถซงใชด้เปป็นเครรือขข่ายการสรืซึ่อสารททซึ่ใชด้ดาวเททยมจนานวนหลายดวงเปป็นสถานท
ฐานเชข่นโครงการอติรติเดทย ม (iridium) ดนงแสดงตนา แหนข่งของกลสุข่มดาวเททย มอติรติเดทย มดนง ภาพททซึ่ 9.14 และภาพททซึ่ 9.15
เปป็นตด้น อทกชนติดหนซซึ่งครือดาวเททยมททซึ่มทวงโคจรระดนบปานกลาง ททซึ่มทระยะหข่างจากพรืนั้นผติวโลกประมาณ 20,200 km ใชด้ใน
9-12 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
ระบบการนนา ทางเชข่ น ระบบจท พท เ อส (global positioning system : GPS) เชข่ น กลสุข่ ม ดาวเทท ย ม GPS, GLONASS,
COMPASS และ Galileo ดนงแสดงตนาแหนข่งของกลสุข่มดาวเททยม GPS ดนงภาพททซึ่ 9.16 เปป็นตด้น และดาวเททยม HEO ซซซึ่งมท
ระดนบความสรูงจากพรืนั้นผติวโลกมากกวข่า 35,786 km สนาหรนบใชด้ในกติจการทางทหารและการทดลองทางวติทยาศาสตรค์ เชข่น
ดาวเททยม Vela 1A มทระดนบความสรูงจากพรืนั้นผติวโลกมากกวข่า 101,925 km

*ภาพททซึ่ 9.14: ตนาแหนข่งของกลสุข่มดาวเททยมอติรติเดทยมในลนกษณะสามมติตติ

*ภาพททซึ่ 9.15: ตนาแหนข่งของกลสุข่มดาวเททยมอติรติเดทยมบนแผนททซึ่โลก

* These files were derived from: Android program "Satellite 3D" [https://play.google.com/store/apps/details?
id=com.jmsys.satellite&hl=en] by Dokon Jang [https://play.google.com/store/apps/developer?id=Dokon+Jang]

บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-13

 *ภาพททซึ่ 9.16: ตนาแหนข่งของกลสุข่มดาวเททยม GPS
* This file was derived from: Android program "SpaceSim-GPS" [https://play.google.com/store/apps/details?
id=com.olympio.gps3d&hl=en] by JTO [https://play.google.com/store/apps/developer?id=JTO]

9.2.3 ดาวเททยมคข้างฟฟ้าของประเทศไทย (Geosynchronous Satellites of Thailand)

ดาวเททยมคด้างฟฟ้าดวงแรกของประเทศไทยครือดาวเททยมไทยคม 1 (THAICOM-1A) สข่งออกสรูข่วงโคจรในวนนททซึ่ 17
ธนนวาคม พ.ศ. 2536 ททซึ่ตนาแหนข่ง 120 องศาตะวนนออก มทนนนั้าหนนก 1,080 kg มททรานสค์ปอนเดอรค์ยข่าน C จนานวน 12 ตนว
แตข่ละตนวมทแบนดค์วติท 36 MHz และยข่าน Ku จนานวน 3 ตนว แตข่ละตนวมทแบนดค์วติท 54 MHz ครอบคลสุมพรืนั้นททซึ่ประเทศไทย
ลาว กนมพรูชา เมทย นมข่ารค์ เวทย ดนาม มาเลเซทย ฟฟิลติปปฟินสค์ เกาหลท ญทซึ่ปสุปุ่น และบางสข่วนของประเทศจทน ดวงททซึ่สองครือ
ดาวเททยมไทยคม 2 (THAICOM-2) สข่งออกสรูข่วงโคจรในวนนททซึ่ 7 ตสุลาคม พ.ศ. 2537 ททซึ่ตนาแหนข่ง 78.5 องศาตะวนนออก มท
นนนั้าหนนก ทรานสค์ปอนเดอรค์และการครอบคลสุมพรืนั้นททซึ่เทข่ากนนกนบดาวเททยมไทยคม 1 ดาวเททยมดวงททซึ่สามครือดาวเททยมไทย
คม 3 (THAICOM-3) สข่งออกสรูข่วงโคจรในวนนททซึ่ 16 เมษายน พ.ศ. 2540 ททซึ่ตนา แหนข่ง 78.5 องศาตะวนนออก มทนนนั้า หนนก
2,652 kg มททรานสค์ปอนเดอรค์ยข่าน C จนา นวน 13 ตนว แตข่ละตนวมทแบนดค์วติท 36 MHz และยข่าน Ku จนา นวน 14 ตนว ใน
จนา นวนนนนั้น 2 ตนวมทแบนดค์วติท 54 MHz และอทก 12 ตนวมทแบนดค์วติท 36 MHz แตข่หลนงจากใชด้งานมาเปป็นระยะหนซซึ่งเกติด
ปปัญหาในดด้านอสุปกรณค์การจข่ายพลนงงานเสทยหายจากผลกระทบของพายสุสสุรติยะในปปี พ .ศ. 2546 จากนนนั้นหยสุดการใหด้บรติการ
และถรูกทดแทนดด้วยดาวเททยมไทยคม 5 (THAICOM-5) ในปปี วนนททซึ่ 2 ตสุลาคม พ.ศ. 2549 ดาวเททยมดวงททซึ่สทซึ่ครือดาวเททยม
ไทยคม 4 หรรือไอพทสตารค์ (THAICOM-4 or IPSTAR) สข่งออกสรูข่วงโคจรในวนนททซึ่ 11 สติงหาคม พ.ศ. 2548 ททซึ่ตนา แหนข่ง
119.5 องศาตะวนนออก มทนนนั้าหนนก 6,505 kg มทความสามารถในการสข่งผข่านขด้อมรูลรวมของทรานสค์ปอนเดอรค์ทนนั้งหมด 45
Gbps หรรือเททยบเทข่ากนบทรานสค์ปอนเดอรค์ททซึ่มทแบนดค์วติท 36 MHz มากกวข่า 1000 ตนว ดาวเททยมดวงถนดมาครือดาวเททยม
ไทยคม 5 สข่งออกสรูข่วงโคจรในวนนททซึ่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2549 ททซึ่ตนาแหนข่ง 78.5 องศาตะวนนออก มทนนนั้าหนนก 2,766 kg
เพรืซึ่อทดแทนดาวเททยมไทยคม 3 มททรานสค์ปอนเดอรค์ยข่าน C จนานวน 25 ตนว แตข่ละตนวมทแบนดค์วติท 36 MHz และยข่าน Ku
9-14 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
จนานวน 14 ตนว ในจนานวนนนนั้น 2 ตนวมทแบนดค์วติท 54 MHz และอทก 12 ตนวมทแบนดค์วติท 36 MHz นอกจากนนนั้นยนงมทการสข่ง
ดาวเททยมไทยคม 6 ททซึ่ตนาแหนข่ง 78.5 องศาตะวนนออก และดาวเททยมไทยคม 7 ททซึ่ตนาแหนข่ง 120 องศาตะวนนออก ในปปี
พ.ศ. 2556 และ พ.ศ. 2557 ตามลนาดนบ ในการตติดตนนั้งจานรนบสนญญาณจากดาวเททยมไทยคมจนาเปป็นจะตด้องหนนหนด้าจานรนบ
สนญญาณไปยนงตนาแหนข่งททซึ่ดาวเททยมอยรูข่ซซซึ่งขซนั้นอยรูข่กนบตนาแหนข่งของสถานทรนบสนญญาณภาคพรืนั้นดตินโดยตนวอยข่างของตนาแหนข่ง
ของดาวเททยมและมสุมมองจากสถานทภาคพรืนั้นดตินในตนาแหนข่งตข่างๆไปยนงดาวเททยมแสดงดนงตารางททซึ่ 9.2

ตารางททซึ่ 9.2 ตนวอยข่างของตนาแหนข่งของดาวเททยมและมสุมมองจากสถานทภาคพรืนั้นดตินในตนาแหนข่งตข่างๆไปยนงดาวเททยม

Station Location Look Angles
Satellite Longitude
Area Longitude Latitude Azimuth Elevation
THAICOM-1A 120.0 Bangkok 100.57 13.75 123.95 62.33
ChaingMai 98.97 18.75 129.87 57.44
HatYai 100.45 7.02 108.97 65.71
THAICOM-2 78.5 Bangkok 100.57 13.75 239.65 59.83
THAICOM-5 ChaingMai 98.97 18.75 229.29 57.92
HatYai 100.45 7.02 253.15 63.08
THAICOM-4 119.5 Bangkok 100.57 13.75 124.69 62.79
(IPSTAR) ChaingMai 98.97 18.75 130.6 57.87
HatYai 100.45 7.02 109.47 66.25

มสุ ม มองจากสถานท ภ าคพรืนั้ น ดติ น ไปยน ง ดาวเทท ย มกนา หนดไดด้ จ ากมสุ ม กวาด (azimuth angle) และมสุ ม เงย
(elevation angle) ซซซึ่งมสุมทนนั้งสองจะมทความแตกตข่างกนนเมรืซึ่อมองไปยนงดาวเททยมดวงเดทยวกนนแตข่สถานทภาคพรืนั้นดตินอยรูข่ตข่าง
ตนาแหนข่งกนน เชข่นดาวเททยมไทยคม 5 มทตนาแหนข่งอยรูข่ททซึ่ 78.5 องศาตะวนนออก เมรืซึ่อมองจากททซึ่กรสุงเทพฯ จะตด้องปรนบหนด้า
จานรนบสนญญาณดาวเททยมใหด้มทมสุมกวาดเทข่ากนบ 239.65 องศา และมสุมเงยเทข่ากนบ 59.83 องศา แตข่หากเปลทซึ่ยนตนาแหนข่ง
ของสถานทภาคพรืนั้นดตินจากกรสุงเทพฯ ไปยนงจนงหวนดเชทยงใหมข่ จะตด้องปรนบหนด้าจานรนบสนญญาณดาวเททยมเปลทซึ่ยนไป ใหด้มทมสุม
กวาดและมสุมเงยเทข่ากนบ 229.29 องศา และ 57.92 องศาตามลนาดนบ
9.2.4 การคนา นวณดข้านกนา ลชงและความสสูญเสทยในระบบการสสที่อสารดาวเททยม (Satellite Communication
System Link Budget)
การคนานวณดด้านกนาลนงงานททซึ่จะรนบไดด้ททซึ่สถานทภาคพรืนั้นดตินสามารถคนานวณไดด้จากกนาลนงงานททซึ่สข่งมาจากดาวเททยม
และหนกคข่าความสรูญเสทยในระบบ โดยกนาลนงงานททซึ่สข่งมาจากดาวเททยม (Pt) เมรืซึ่อผข่านระยะทาง (R) จะสามารถคนานวณหา
คข่าความหนาแนข่นของฟลนกซค์ (F) โดยพติจารณาคข่าอนตราการขยายของสายอากาศภาคสข่ง (Gt) ไดด้เทข่ากนบ
P t Gt
F = 2 [W/m2] (9.5)
4πR
บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-15
 โดยคข่า PtGt เรทยกวข่าคข่าอทไออารค์พท (effective isotropically radiated power : EIRP) ซซซึ่งเปป็นการรวมกนน
ระหวข่างกนาลนงงานททซึ่สข่งและอนตราการขยายของสายอากาศภาคสข่ง ดนงนนนั้น กนาลนงงานททซึ่รนบไดด้ททซึ่สถานทภาคพรืนั้นดติน (Pr) ดด้วย
พรืนนั้ ททซึ่รนบสนญญาณในหนข่วยตารางเมตร (A) จซงสามารถคนานวณไดด้เทข่ากนบ

Pr = FA [W] (9.6)

ดนงนนนนั้
P t Gt A
Pr = 2 [W] (9.7)
4π R

หากรวมกนบอนตราการขยายของสายอากาศภาครนบ (Gr) ททซึ่แปรผนนตามขนาดพรืนั้นททซึ่ครือ

4π A
Gr = 2 (9.8)
λ

กนาลนงงานททซึ่ไดด้รนบจะมทคข่าเทข่ากนบ 2
Pr = P t Gt G r
[ λ
4π R ] [W] (9.9)

สมการ (9.9) เรทยกวข่าสมการการสข่งคลรืซึ่นฟรติสสค์ (Friis transmission equation) และคข่า [4R/]2 ครือคข่าการ

สรูญเสทยจากระยะทาง (path loss, Lp) ซซซึ่งจะสามารถเขทยนสมการ (9.9) ใหมข่ไดด้ครือ
EIRP×Gr
Pr =
Lp
[W] (9.10)

และสามารถเขทยนสมการในรรูปแบบเดซติเบลไดด้เทข่ากนบ

Pr = EIRP+G r − L p [dBW] (9.11)

โดย EIRP = 10 log10 (PtGt) dBW,

Gr = 10 log10 (4A/2) dB,
Lp = 20 log10 (4R/) dB

สนาหรนบสมการ (9.11) นนนั้นยนงไมข่รวมคข่าการสรูญเสทยททซึ่เกติดขซนั้นทนนั้งจากการสรูญเสทยในชนนั้นบรรยากาศและการสรูญเสทย

ในสายอากาศทนนั้งภาครนบและภาคสข่ง ดนงนนนั้นเมรืซึ่อรวมคข่าการสรูญเสทยตข่างๆแลด้ว สามารถเขทยนสมการ (9.11) ใหมข่ไดด้ครือ

Pr = EIRP+G r − L p− L a− L ta − L ra [dBW] (9.12)

โดย Lp ครือคข่าการสรูญเสทยในชนนั้นบรรยากาศ
Lta ครือคข่าการสรูญเสทยในสายอากาศภาคสข่ง
Lra ครือคข่าการสรูญเสทยในสายอากาศภาครนบ
9-16 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
ตนวอยข่าง 9.1
ดาวเททยมดวงหนซซึ่งมทระยะหข่างจากพรืนั้นผติวโลก 35,786 km ทนาการแพรข่กระจายคลรืซึ่นกนาลนงงาน 2 W จากสาย
อากาศททซึ่มทอนตราการขยาย 17 dB ในทติศทางเดทยวกนนกนบสายอากาศฝปัฝั่งรนบจากสถานทภาคพรืนั้นดติน ใหด้คนานวณหา
ก) คข่าความหนาแนข่นฟลนกซค์ทภทซึ่ าครนบคลรืซึ่น
ข) คข่ากนาลนงงานททซึ่รนบไดด้หากใชด้สายอากาศททซึ่มทพรืนั้นททซึ่รนบคลรืซึ่น 10 m2
ค) คข่ากนาลนงงานททซึ่รนบไดด้หากดาวเททยมดวงนทนั้ใชด้คลรืซึ่นททซึ่มทความถทซึ่ 11 GHz
วติธททนา
ก) คข่าความหนาแนข่นฟลนกซค์ (F) ททซึ่ภาครนบคลรืซึ่นคนานวณไดด้โดยใชด้สมการ (9.5)
P t Gt
F = 2
4π R
17 / 10
2 (10 )
=
4 π (35,786×103 )2
= 4.96×10−15 W/m 2

ข) คข่ากนาลนงงานททซึ่รนบไดด้หากใชด้สายอากาศททซึ่มทพรืนั้นททซึ่รนบคลรืซึ่น A = 10 m2 โดยใชด้สมการ (9.6)

Pr = F A
= 4.96×10−15 (10)
= 4.96×10−14 W

ค) คข่ากนาลนงงานททซึ่รนบไดด้หากดาวเททยมดวงนทนั้ใชด้คลรืซึ่นททซึ่มทความถทซึ่ 11 GHz สามารถคนานวณไดด้โดยใชด้สมการ (9.11)

Pr = EIRP+G r − L p [dBW]
โดย EIRP = 10 log10 (PtGt)
= 10 log10 (2x1017/10)
= 20 dBW

Gr = 10 log10 (4A/2)
= 10 log10 (4(10)/(3x108/11x109)2)
= 52.3 dB

Lp = 20 log10 (4R/)
= 20 log10 (4(35,786x103)/(3x108/11x109)2)
= 205.3 dB

จากสมการ (9.11) จะไดด้ Pr = 20 + 52.3 – 205.3 = –133 dBW

บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-17

 9.3 สรอุปทข้ายบท
บทนทนั้อธติบายถซง การสรืซึ่อสารในระยะทางไกลของเครรือขข่ายโทรคมนาคมททซึ่ใชด้ตนวกลางเปป็นอากาศททซึ่ใชด้กนนอยข่าง
แพรข่หลายครือการสรืซึ่อสารไมโครเวฟในรรูปแบบแนวสายตาททซึ่ถรูกจนากนดระยะทางการสรืซึ่อสารจากขด้อจนากนดดด้านความโคด้งของ
พรืนั้นผติวโลก จนาเปป็นตด้องใชด้สถานททวนสนญญาณเมรืซึ่อตด้องการเชรืซึ่อมตข่อการสรืซึ่อสารททซึ่มทระยะทางไกลมาก แตข่หากตด้องการการ
สรืซึ่อ สารททซึ่ ครอบคลสุม พรืนั้น ททซึ่ม าก การสรืซึ่ อสารดาวเทท ย มเปป็ นทางเลรื อ กททซึ่ เ หมาะสมททซึ่ สสุ ด ใชด้ ก ารสข่ ง คลรืซึ่ น ความถทซึ่ ผข่ า นชนนั้ น
บรรยากาศของโลกไปยนงดาวเททยมททซึ่มทวงโคจรรอบโลก เพรืซึ่อทนา การทวนสนญญาณและสข่งกลนบมายนงจานรนบสนญญาณ
ดาวเททยมบนพรืนั้นโลก แตข่เนรืซึ่องจากการสรืซึ่อสารดาวเททยมมทระยะทางการสรืซึ่อสารททซึ่ไกลมากจซงมทขด้อดด้อยในเรรืซึ่องการหนข่วง
เวลาของการสข่งผข่านขด้อมรูลททซึ่มทคข่าการหนข่วงเวลามาก

9-18 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 คนาถามทข้ายบท

1. ขด้องอ H และขด้องอ E แตกตข่างกนนอยข่างไร ?

2. ดด้านกวด้างของทข่อนนาคลรืซึ่นตด้องมทขนาดอยข่างนด้อยเทข่าใด ?
3. หากทข่อนนาคลรืซึ่นมทความกวด้าง 2.5 cm อยากทราบวข่าจะสามารถใชด้สข่งผข่านความถทซึ่เทข่าใด ?
4. ดาวเททยม (satellite) ครืออะไร ?
5. ดาวเททยม (satellite) มทความสนาคนญตข่อการสรืซึ่อสารโทรคมนาคมอยข่างไร ?
6. เหตสุใดจซงเรทยกอสุปกรณค์สรืซึ่อสารททซึ่อยรูข่นอกโลกชนติดหนซซึ่งนทนั้วข่าดาวเททยม (satellite) ?
7. ดาวเททยม (satellite) ชนติดแอกททฟ (active) ตข่างจากชนติดแพสซทฟ (passive) อยข่างไร ?
8. ประเทศไทยมทดาวเททยม (satellite) เปป็นของเราเอง ชรืซึ่อวข่าอะไรบด้าง ?
9. จานรนบสนญญาณดาวเททยมมทรรูปทรงพาราโบลข่า อยากทราบถซงสาเหตสุวข่าทนาไมเปป็นเชข่นนนนั้น ?
10. เหตสุใดเมรืซึ่อเกติดฝนตกหนนก การรนบสนญญาณดาวเททยมจซงเกติดปปัญหาขซนั้น ?
11. Satellite orbit ครืออะไร ?
12. Satellite orbit มทกทซึ่ชนติด อะไรบด้าง?
13. Satellite orbit แตข่ละชนติดตข่างกนนอยข่างไร ?
14. Geosynchronous Earth Orbit Satellite (GEO) มทลนกษณะเดข่นครืออะไร ?
15. ดาวเททยมชนติดใดมทวงโคจรหข่างจากโลกมากททซึ่สสุด ?
16. ดาวเททยมชนติดใดมทวงโคจรหข่างจากโลกนด้อยททซึ่สสุด ?
17. ดาวเททยมชนติดใดมนกนนาไปใชด้ในการสนารวจ ?
18. ดาวเททยมชนติดใดมนกนนาไปใชด้ในการสรด้างแผนททซึ่ ?
19. ดาวเททยมชนติดใดมนกนนาไปใชด้ในการสรืซึ่อสาร ?
20. การสรืซึ่อสารผข่านดาวเททยมมทขด้อจนากนดอยข่างไรบด้าง ?
21. ดาวเททยมชนติด Geosynchronous Earth Orbit (GEO) มทลนกษณะเดข่นพติเศษอยข่างไรบด้าง ?
22. Angle of inclination ในวงโคจรของดาวเททยม ครืออะไร ?
23. Round trip delay ในการสรืซึ่อสารดาวเททยมครืออะไร ?
24. หากตด้องการใหด้การสรืซึ่อสารครอบคลสุมพรืนั้นททซึ่ทนซึ่วโลก จนาเปป็นตด้องใชด้Geosynchronous Satellite จนานวนกทซึ่ดวง?
25. เหตสุใดตนาแหนข่งการวางดาวเททยมชนติด GEO จซงมทความสนาคนญมาก ?
26. Footprint ของ Satellite ครืออะไร ?
27. Angle of Elevation ของการสรืซึ่อสารดาวเททยมครืออะไร ?
28. Azimuth angle ของการสรืซึ่อสารดาวเททยมครืออะไร ?
29. Up link และ Down link ของการสรืซึ่อสารผข่านดาวเททยมครืออะไร ?
30. การสรืซึ่อสารดาวเททยมยข่าน C band มทคข่า uplink และ downlink ในยข่านใด ?
31. การสรืซึ่อสารดาวเททยมยข่าน Ku band มทคข่า uplink และ downlink ในยข่านใด ?
32. จานรนบสนญญาณการสรืซึ่อสารดาวเททยมยข่าน C band หรรือ Ku band ยข่านใดมทขนาดใหญข่กวข่ากนน ?
33. จานรนบสนญญาณจากการใหด้บรติการของบรติษนท True vision อยรูข่ในยข่านใด ?
34. Polar Orbit Satellite มทลนกษณะเดข่นครืออะไร ?
35. วงโคจรของดาวเททยมชนติด MEO มทลนกษณะเชข่นใด ?
36. ดาวเททยมไทยคมททซึ่ชรืซึ่อวข่า IPSTAR มทลนกษณะเดข่นอยข่างไร ?
บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-19
37. บรติเวณบนพรืนนั้ โลกททซึ่ตติดตข่อสรืซึ่อสารกนบดาวเททยมไดด้เรทยกวข่าอะไร ?
38. Azimuth angle ของการสรืซึ่อสารผข่านดาวเททยมครืออะไร ?
39. การสรืซึ่อสารผข่านดาวเททยม สามารถใหด้บรติการ Broad band networking ไดด้หรรือไมข่ ?
40. Propagation delay ของการสรืซึ่อสารผข่านดาวเททยม GEO มทคข่าเทข่าใด ?
41. Propagation delay ของการสรืซึ่อสารผข่านดาวเททยม GEO มทคข่ามากหรรือนด้อยกวข่าการสรืซึ่อสารผข่านดาวเททยม LEO ?
42. หากเราตติด ตนนั้ง จานรน บสน ญญาณดาวเททย มของ True vision อยากทราบวข่า ระบบการสรืซึ่อ สารททซึ่ ใชด้ จ ะเปป็ น แบบ
อนาลล็อกหรรือระบบดติจติตอล

9-20 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 แบบฝฝึกหชดทข้ายบท

1. อธติบายความแตกตข่างระหวข่างการใชด้ระบบการสรืซึ่อสารไมโครเวฟและระบบการสรืซึ่อสารดาวเททยม
2. วาดลนกษณะของทข่อนนาคลรืซึ่น ขด้องอ H ขด้องอ E สามทาง และสามทางเมจติก
3. อธติบายการทนางานของสามทางเมจติก
4. สามทางเมจติกใชด้สนาหรนบการสข่งและรนบสนญญาณดด้วยสายอากาศเพทยงตด้นเดทยวไดด้อยข่างไร ?
5. เทอรค์มติเนชนซึ่นและตนวลดทอนคลรืซึ่นในทข่อนนาคลรืซึ่นมทลนกษณะเปป็นเชข่นใด ? และมทหลนกการทนางานอยข่างไร ?
6. อธติบายหลนกการทนางานของไดเรกชนซึ่นนอลคนปเปลอรค์
7. คนปเปลอรค์ทข่อนนาคลรืซึ่นแบบโพรบและแบบลรูปมทหลนกการทนางานแตกตข่างกนนอยข่างไร ?
8. อธติบายคนาตข่อไปนทนั้
– Orbit
– Round-trip propagation delay
– Antenna look angle

9. อธติบายถซงหลนกการสรืซึ่อสารขด้อมรูลของดาวเททยมชนติด Low Earth Orbit (LEO) และ Geosynchronous Earth

Orbit (GEO) พรด้อมทนนั้งชทนั้ใหด้เหล็นถซงความแตกตข่าง และความไดด้เปรทยบเสทยเปรทยบระหวข่างทนนั้งสองชนติด

10. หากระยะทางจากจสุดศรูนยค์กลางโลกหข่างจากดาวเททยมชนติด Geosynchronous Earth Orbit (GEO) เปป็นระยะ

ทาง 42,164 km และโลกมทเสด้นผข่านศรูนยค์กลางยาว 12,756 km สข่วนระยะหข่างจากผติวโลกของดาวเททยมชนติด Low
Earth Orbit (LEO) มทระยะทาง 770 km ใหด้นนกศซกษาคนานวณหาคข่าความแตกตข่างของระยะเวลาเดตินทางจากการสข่ง
สนญญาณภาคพรืนนั้ ดติน ผข่านไปยนงดาวเททยมและสข่งกลนบมายนงสถานทรนบสนญญาณภาคพรืนั้นดตินอทกครนนั้ง (Round-Trip Time
Delay) ของดาวเททยมทนนั้งสองชนติดนทนั้

บทททซึ่ 9 การสรืซึ่อสารไมโครเวฟ และดาวเททยม (Microwaves and Satellites Communication) 9-21

9-22 หลนกการสรืซึ่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 บทททที่ 10

แนะนนนำระบบสสที่อสนำรสนำยใยนนนำแสง
INTRODUCTION TO OPTICAL FIBER COMMUNICATION SYSTEMS
ระบบสสสื่อ สารสายใยนนา แสงมมี บทบาทตต่ อระบบโทรคมนาคมในยยุค ปปัจ จยุบบั นมาก เนสสื่ อ งจากความตต้ อ งการ
ความเรร็วในการสสสื่อสารขต้อมมูลของผมูต้ใชต้บรริการมมีสมูงขขขึ้นอยต่างตต่อเนสสื่อง ชต่องทางสนาหรบับสสสื่อสารขต้อมมูลทมีสื่มมีความเรร็วสมูงจขงเปป็นทมีสื่
ตต้องการและไดต้รบับความนริยมขขนขึ้ ตามลนาดบับ ในชต่วงแรกนนามาใชต้สนาหรบับเชสสื่อมตต่อระหวต่างชยุมสายโทรศบัพทท์ และการเชสสื่อมตต่อ
โทรคมนาคมระยะทางไกล ตต่อมามมีการพบัฒนาใหต้บรริการโดยตรงจากผมูต้ใหต้บรริการดต้านเครสอขต่ายไปถขงทมีสื่พบักอาศบัยของผมูต้ใชต้
บรริการ หรสอทมีสื่เรมียกวต่าบรริการไฟเบอรท์ทมูเดอะโฮม (Fiber-to-the-Home, FTTH) โดยสามารถใหต้บรริการการสสสื่อสารไดต้ทยุก
รมูปแบบทบัขึ้งขต้อมมูล ดนตรมี ภาพนริสื่ง เสมียง หรสอวริดมีทบัศนท์ความละเอมียดสมูง (ไพโรจนท์, 2553) พรต้อมกบันในเวลาเดมียว หลบักการ
ของระบบสสสื่อสารใยนนาแสง (Palais, 1992) จะไดต้กลต่าวถขงในบทนมีขึ้

10.1 ประววัตกติ นำรสสที่อสนำรดด้วยสนำยใยนนนำแสง

ในปปี พ.ศ. 2423 อะเลร็กซานเดอรท์ เกรแฮม เบลลท์ (Alexander Graham Bell) และผมูต้ชต่วย สรต้างตต้นแบบการ
สสสื่ อ สารทางแสงคส อ โทรศบั พ ทท์ ผต่ า นแสง (Photophone) ทมีสื่ หต้ อ งปฏริ บบั ตริ ก ารเบลลท์ (Bell's laboratory) ประเทศ
สหรบัฐอเมรริกา ซขสื่งเปป็นการสต่งผต่านเสมียงดต้วยลนาแสงระหวต่างสองอาคาร มมีระยะหต่างระหวต่างอาคาร 213 เมตร ตต่อมาในปปี
พ.ศ. 2509 ชารท์ลสท์ เค เกา (Charles K. Kao) และจอรท์จ ฮอกแฮม (George Hockham) คริดคต้นและนนาเสนอเสต้นใยนนา
แสงทมีสื่หต้องปฏริบบัตริการเอสทมีซมี (STC Laboratories) ประเทศอบังกฤษ มมีการสมูญ เสมีย ทมีสื่ 1000 dB/km มมีสาเหตยุจากสริสื่ง
เจสอปนในเสต้นใยนนาแสง และสริสื่งเจสอปนดบังกลต่าวสามารถกนาจบัดออกไปไดต้ การพบัฒนาใยแกต้วนนาแสงไดต้ดนาเนรินการอยต่างตต่อ
เนสสื่องและประสบความสนาเรร็จ ในอมีกสมีสื่ปปีถบัดจากนบัขึ้น โดยบรริษบัทคอรท์นนริง กลาส เวริกสท์ (Corning Glass Works) สามารถ
พบัฒนาเสต้นใยแกต้นนนา แสงทมีสื่มมีคต่าการลดทอนตนสื่า ในระดบับ 20 dB/km สนา เรร็จ ซขสื่งเปป็นระดบับทมีสื่เพมียงพอสนา หรบับใชต้ในการ
สสสื่อสาร และในชต่วงเวลาเดมียวกบันนมีขึ้เองการพบัฒนาเลเซอรท์ทมีสื่ทนามาจากสารกขสื่งตบัวนนาชนริด GaAs (GaAs semiconductor
lasers) กร็ประสบความสนาเรร็จขขขึ้นทมีสื่หต้องปฏริบบัตริการเบลลท์ โดยเลเซอรท์ทมีสื่พบัฒนาขขขึ้นมมีขนาดกะทบัดรบัดจขงเหมาะสนาหรบับการสต่ง
แสงผต่านสายเคเบริลใยแกต้วนนา แสงเพสสื่อการสสสื่อสารโทรคมนาคม หลบังจากชต่วงเวลาของการวริจบัยไดต้ดนา เนรินมาจนกระทบัสื่ง
สามารถใชต้งานสายใยแกต้วนนาแสงในเชริงพาณริชยท์ไดต้ ในปปี พ.ศ. 2518 การใชต้งานสายใยแกต้วนนาแสงเชริงพาณริชยท์แหต่งแรกไดต้
ดนาเนรินการขขขึ้น โดยใชต้แสงความยาวคลสสื่นประมาณ 0.8 ไมโครเมตร และเลเซอรท์ทมีสื่ทนามาจากสารกขสื่งตบัวนนาชนริด GaAs โดย
มมีอบัตราความเรร็วในการสสสื่อสารทมีสื่ 45 Mbps ดต้วยระยะหต่างระหวต่างอยุปกรณท์ทวนสบัญญาณ 10 กริโลเมตร การพบัฒนาการ
สสสื่ อ สารสายใยแกต้ ว นนา แสงสนา หรบั บ การใชต้ ง านเชริ ง พาณริ ช ยท์ ไ ดต้ พบั ฒ นาตต่ อ เนสสื่ อ ง ในชต่ ว งตต้ น ปปี พ .ศ. 2523 มมี ก ารใชต้ แ สง
ความยาวคลสสื่นประมาณ 1.3 ไมโครเมตร และใชต้เลเซอรท์ทมีสื่ทนา มาจากสารกขสื่งตบัวนนา ชนริด Indium gallium arsenide
(InGaAs) ซขสื่งสามารถลดปปัญหาทมีสื่เกริดขขขึ้นจากระบบเดริมทมีสื่ถมูกจนากบัดความเรร็วในการสสสื่อสารจากการลดทอนสบัญญารแสงทมีสื่
เกริดมบัลตริโหมดดริสเปอรท์ชบัสื่น (multi-mode dispersion) จากนบัขึ้นในปปี พ.ศ. 2524 สายใยแกต้วนนาแสงชนริดโหมดเดมียสื่ วไดต้รบับ
การพบัฒนาขขขึ้น และพบัฒนาอยต่างตต่อเนสสื่องจนกระทบัขึ้งในปปี พ.ศ. 2530 สามารถดนาเนรินการสต่งผต่านขต้อมมูลทมีสื่อบัตราความเรร็ว
มากถขง 1.7 Gbps ดต้วยระยะหต่างระหวต่างอยุปกรณท์ทวนสบัญญาณ 50 กริโลเมตร ในปปี พ.ศ. 2531 ไดต้มมีการดนาเนรินโครงการ
เชสสื่อมขต่ายสายโทรศบัพทท์ขต้ามมหาสมยุทรแอตแลนตริกโดยใชต้สายใยแกต้วนนาแสงเปป็นครบัขึ้งแรก ชสสื่อโครงการทมีเอทมี -ลนาดบับทมีสื่แปด
(TAT-8) เชสสื่อมโยงระหวต่างเมสองเพนมารท์ช ประเทศฝรบัสื่งเศส อต่าวไวดท์เมาทท์ ประเทศอบังกฤษ และเมสองนริวเจอรท์ซมี ประเทศ

บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-1

สหรบัฐอเมรริกา (เกมียรตริศบักดริด, 2552)
การพบัฒนาสายใยแกต้วนนาแสงยบังคงวริจบัยอยต่างตต่อเนสสื่องซขสื่งไดต้มมีการพบัฒนาใหต้เลเซอรท์ทมีสื่ทนามาจากสารกขสื่งตบัวนนาชนริด
InGaAs ใชต้แสงความยาวคลสสื่นประมาณ 1.55 ไมโครเมตร มมีคต่าการลดทอนตนสื่า ในระดบับ 0.2 dB/km สนา เรร็จ โดยลด
ปปัญหาการลดทอนทมีสื่เกริดขขขึ้นจากการกระจายตบัวของพบัลสท์ (pulse-spreading) ทมีสื่มมีสาเหตยุมาจากมบัลตริโหมด โดยทนาการ
สรต้างสเปกตรบัมของคลสสื่นแสงใหต้มมีโหมดเดมียว (single mode) ซขสื่งทนา ใหต้สามารถสต่งผต่านขต้อมมูลทมีสื่อบัตราความเรร็วในการ
สสสื่อสาร 2.5 Gbps ดต้วยระยะหต่างระหวต่างอยุปกรณท์ทวนสบัญญาณมากกวต่า 100 กริโลเมตร การพบัฒนาการสสสื่อสารใยแกต้วนนา
แสงเพสสื่อเพริสื่มระยะทางในการเชสสื่อมตต่อสามารถเพริสื่มไดต้ดต้วยการใชต้อยุปกรณท์ขยายสบัญญาณแสง (optical amplification)
ซขสื่ ง จะสามารถลดการใชต้ อยุ ป กรณท์ ท วนสบั ญ ญาณ (repeater) และมมี ก ารพบั ฒ นาอยุ ป กรณท์ มบั ล ตริ เ พลร็ ก ซท์ ค วามยาวคลสสื่ น
(wavelength-division multiplexing) เพสสื่อเพริสื่มปรริมาณการสต่งผต่านขต้อมมูลใหต้มากขขขึ้น โดยสามารถเพริสื่มอบัตราความเรร็วใน
การสสสื่อสารไดต้ถขง 14 Tbps ดต้วยระยะหต่างระหวต่างสถานมีสสสื่อสารมากกวต่า 160 กริโลเมตร ในปปี พ.ศ. 2549 (Fiber-optic
communication, 2013)
นอกจากสายใยแกต้วนนาแสงทมีสื่แกนกลางนนาแสงทนาจากแกต้วแลต้ว ยบังมมีสายใยนนาแสงทมีสื่แกนกลางนนาแสงทนาจาก
พลาสตริกอมีกดต้วย โดย สายใยนนาแสงชนริดพลาสตริก (Plastic optical fiber: POF) เปป็นสายใยนนาแสงทมีสื่แกนกลางนนาแสง
(core) ทนาจากวบัสดยุอะครริลริค (acrylic) และแคลต้ดดริขึ้งทนาจากวบัสดยุโพลมีเมอรท์ (Polymer) ในปปี พ.ศ. 2533 ไดต้มมีการพบัฒนา
สายใยนนาแสงชนริดพลาสตริกใหต้มมีคยุณภาพสมูงขขขึ้นโดยใชต้วบัสดยุ perfluorinated polymer ทนาแกนกลางนนาแสงและเรริสื่มนนามา
ใชต้ในเชริงพาณริชยท์ โดยสายใยนนาแสงชนริดพลาสตริกจะมมีขนาดใหญต่ พสขึ้นทมีสื่หนต้าตบัดของสายสต่วนใหญต่ประมาณ 96 % เปป็น
แกนกลางนนาแสง ซขสื่งแกนกลางของสายใยนนาแสงชนริดพลาสตริกจะมมีขนาดใหญต่กวต่าแกนกลางสายใยแกต้วนนาแสงประมาณ
100 เทต่า สายใยนนาแสงชนริดพลาสตริกทมีสื่ทนาจากวบัสดยุอะครริลริคมมีราคาไมต่แพงและมบักใชต้สนาหรบับการสสสื่อสารทมีสื่มมีความเรร็วไมต่สมูง
และมมีระยะทางไมต่มากนบัก เชต่นใชต้ในการเชสสื่อมสบัญญาณระหวต่างเครสสื่องเสมียงในบต้าน การเชสสื่อมสบัญญาณในรถยนตท์ เปป็นตต้น
สต่วนสายใยนนาแสงชนริดพลาสตริกคยุณภาพสมูงจะมมีความเรร็วในการสต่งผต่านขต้อมมูลสมูงกวต่าและสามารถใชต้ในการเชสสื่อมตต่อเครสอ
ขต่ายการสสสื่อสารภายในอาคารไดต้ แตต่สนาหรบับการเชสสื่อมตต่อสสสื่อสารโทรคมนาคมระยะไกลนบัขึ้น การใชต้งานสายใยนนาแสงชนริด
พลาสตริกยบังมมีขต้อจนากบัด การใชต้งานสต่วนใหญต่ยบังคงเปป็นสายใยแกต้วนนาแสงทมีสื่ทนาจากแกต้ว เนสสื่องจากมมีคต่าการลดทอนตต่อระยะ
ทางตนสื่ากวต่ามาก โดยสายใยนนา แสงชนริดพลาสตริกมมีคต่าการลดทอนในระดบับ 1 dB/m ทมีสื่ความยาวคลสสื่นแสง 650 นาโน
เมตร (Plastic optical fiber, 2013)

10.2 เปรทยบเททยบคคุณสมบวัตติของสนำยใยนนนำแสงกวับสนำยโลหะนนนำสวัญญนำณ
สายใยนนา แสงเปป็นตบัวกลางสต่งผต่านสบัญญาณชนริดหนขสื่งทมีสื่ใชต้แสงเปป็นตบัวนนา พาขต้อมมูลผต่านไปบนสายใยแกต้วหรสอ
สายใยพลาสตริก ขต้อดมีของสายใยนนา แสงทมีสื่มมีเหนสอกวต่าสายนนา สบัญญาณ หรสอชต่องทางการสสสื่อสารชนริดอสสื่นๆคสอ ปรริมาณ
ขต้อมมูลทมีสื่สามารถสต่งผต่านไดต้สมู งมากทมีสื่สยุด เนสสื่องจากมมีแบนดท์วริ ทของชต่อ งทางนนา สบัญ ญาณสมู ง รวมถขง มมีคต่ าความสมู ญ เสมีย
เนสสื่องจากการลดทอนสบัญญาณในสายตนสื่าจขงสามารถสต่งสบัญญาณขต่าวสารไปไดต้ในระยะทางไกลโดยทมีสื่ใชต้จนานวนสถานมีทวน
สบัญญาณนต้อยกวต่าการใชต้ชต่องทางชนริดอสสื่น นอกจากนบัขึ้นยบังมมีความคงทนตต่อสบัญญาณรบกวนทมีสื่เกริดจากคลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้า
ในสภาพแวดลต้อม หรสอสบั ญญาณรบกวนทมีสื่ เกริ ดจากตบัว นนา ทมีสื่อ ยมูต่ใ กลต้ เคมี ย งทมีสื่ เรมี ย กวต่า สบัญ ญาณครอสทอรท์ก (crosstalk)
เนสสื่องจากสายใยนนาแสงทนาจากแกต้วหรสอพลาสตริกซขสื่งเปป็นวบัสดยุทมีสื่ไมต่ใชต่ตบัวนนาไฟฟฟ้า ใชต้หลบักการสต่งผต่านคลสสื่นแสง สบัญญาณคลสสื่น
แมต่เหลร็กไฟฟฟ้าใดๆจขงไมต่มมีผลรบกวนตต่อคยุณภาพของสบัญญาณทมีสื่ถมูกสต่งผต่านชต่องทางการสสสื่อสารชนริดนมีขึ้ และดต้วยสายใยนนา
แสงทมีสื่ผลริตจากแกต้วหรสอพลาสตริกจขงทนตต่อสภาวะแวดลต้อมไดต้ดมี เชต่นการเปลมีสื่ยนแปลงของอยุณหภมูมริ ความชสขึ้น หรสอการ
กบัดกรต่อนจากสนริม เชต่นทมีสื่เกริดในสายตบัวนนาทองแดง รวมทบัขึ้งการทมีสื่สายใยนนาแสงสต่งผต่านขต้อมมูลดต้วยคลสสื่นแสง ซขสื่งยากตต่อการ
ดบักฟปังหรสอขโมยสบัญญาณกลางทาง การสต่งผต่านขต้อมมูลดต้วยสายใยนนาแสงจขงมมีความปลอดภบัยตต่อขต้อมมูล และมมีความนต่าเชสสื่อ
ถสอ รวมถขงความคงทนตต่อการสต่งสบัญญาณสอดแทรกเพสสื่อรบกวน มากกวต่าตบัวนนาสบัญญาณชนริดอสสื่นๆ
10-2 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 ขต้อดต้อยของการสสสื่อสารดต้วยสายใยนนา แสงอยมูต่บต้าง เชต่นการเชสสื่อมตต่อการสสสื่อสารระหวต่างสายใยนนา แสงและ
อยุปกรณท์อริเลร็กทรอนริกสท์ทมีสื่สต่งผต่านสบัญญาณไฟฟฟ้า จนาเปป็นจะตต้องแปลงสบัญญาณไฟฟฟ้าใหต้อยมูต่ในรมูปสบัญญาณแสง ซขสื่งอยุปกรณท์
แปลงสบัญญาณดบังกลต่าวมมีราคาสมูง การตริดตบัขึ้ง ซต่อมแซม หรสอทนาการเชสสื่อมตต่อจนาเปป็นจะตต้องใชต้เครสสื่องมสอพริเศษทมีสื่จนาเปป็นตต้องมมี
การฝฝึกฝนทบักษะในการใชต้งาน ขต้อดต้อยอมีกประการหนขสื่งคสอความแขร็งแรง เนสสื่องจากวบัสดยุทมีสื่ใชต้ทนาสายใยนนาแสงคสอแกต้ว หรสอ
พลาสตริกทมีสื่มมีขนาดเลร็กมากจขงมมีโอกาสแตกหบักงต่าย นอกจากนมีขึ้สายใยนนาแสงยบังไมต่สามารถสต่งผต่านพลบังงานจากตต้นทางไป
ยบังอยุปกรณท์ปลายทางไดต้ เชต่นเดมีย วกบันกบับสายตบัวนนา โลหะ เชต่นระบบโทรศบัพ ทท์ทมีสื่สามารถสต่ง ผต่านพลบัง งานจากชยุม สาย
โทรศบัพทท์ไปยบังเครสสื่องโทรศบัพทท์ปลายทาง โดยสามารถใชต้โทรศบัพทท์ในการสสสื่อสารไดต้โดยไมต่ตต้องปฟ้อนกระแสไฟฟฟ้า ดบังนบัขึ้นการ
สสสื่อสารดต้วยสายใยนนาแสง จขงจนาเปป็นจะตต้องมมีแหลต่งกนาเนริดพลบังงานปฟ้อนใหต้กบับอยุปกรณท์ปลายทาง

10.3 นติยนำมของแสง (Describing Light)

การสต่งผต่านสบัญญาณขต้อมมูลขต่าวสารโดยผต่านตบัวกลางนนาสบัญญาณชนริดสายใยแกต้วนนาแสง มมีความแตกตต่างจาก
การสต่งผต่านดต้วยตบัวกลางทมีสื่ใชต้สายตบัวนนาโลหะ โดยจะมมีการแทนทมีสื่สริสื่งทมีสื่ถมูกสต่งผต่านจากสบัญญาณไฟฟฟ้าดต้วยสบัญญาณแสง การ
เขต้าใจถขงนริย ามและพฤตริกรรมของแสงจขงเปป็นสริสื่งทมีสื่สนา คบัญ การนริยามแสงถมูกนริย ามในสองลบักษณะคสอ นริยามแสงเปป็น
อนยุภ าค (light as a particle) และนริยามแสงเปป็นคลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้า (light as an electromagnetic wave) หาก
พริจารณาแสงเปป็นการเคลสสื่อนทมีสื่ของอนยุภาค แตต่ละอนยุภาคทมีสื่เคลสสื่อนทมีสื่จะหมายถขงโฟตอน (photon) โดยโฟตอนจะมมีเพมียง
แคต่พลบังงานไมต่มมีมวล ดบังนบัขึ้นลนาแสงจะประกอบดต้วยการเคลสสื่อนทมีสื่ของโฟตอนทมีสื่ไมต่มมีมวล สต่วนความเขต้มของแสงจะเปป็น
สบัดสต่วนโดยตรงกบับจนานวนการเคลสสื่อนทมีสื่ของโฟตอนนบัสื่นคสอหากมมีความเขต้มแสงทมีสื่สมูงจะมมีจนา นวนโฟตอนทมีสื่เคลสสื่อนทมีสื่มาก
และในอมีกนริยามหนขสื่ง แสงถมูกนริยามเปป็นคลสสื่น ซขงสื่ ในระบบการสสสื่อสารโทรคมนาคมการนริยามแสงเปป็นคลสสื่นจะมมีความเหมาะ
สมกวต่าการพริจารณาแสงเปป็นอนยุภาค คลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้าสามารถพริจารณาไดต้วต่าเปป็นการแกวต่ง (oscillating) ของสนาม
ไฟฟฟ้าและสนามแมต่เหลร็กอยต่างตต่อเนสสื่อง ซขสื่งเคลสสื่อนทมีสื่เปป็นเสต้นตรงทมีสื่ความเรร็วคงทมีสื่ประมาณ 300,000,000 เมตรตต่อวรินาทมี
โดยไดต้มมีการอธริบายกระบวนการสต่งผต่านขต้อมมูลขต่าวสารดต้วยการกลนขึ้าสบัญญาณขต้อมมูลขต่าวสารเขต้ากบับคลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้าเพสสื่อ
ใหต้สามารถสต่งผต่านขต้อมมูลขต่าวสารผต่านชต่องทางการสสสื่อสารไดต้อยต่างเหมาะสม

10.4 พสพื้นฐนำนของคลสที่นแมม่เหลล็กไฟฟฟ้นำ (Basics of Electromagnetic Waves)

พารามริเตอรท์พสขึ้นฐานของคลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้าประกอบดต้วยความถมีสื่ และความยาวคลสสื่น โดยความถมีสื่หมายถขง
จนา นวนครบัขึ้งของการแกวต่งทมีสื่ซนขึ้า รายคาบ (periodic) หรสอจนา นวนคลสสื่นทมีสื่เกริดขขขึ้นตต่อหนขสื่งหนต่วยเวลา สต่วนความยาวคลสสื่น
หมายถขงความยาวของคาบการแกวต่งของคลสสื่น มมีหนต่วยเปป็นเมตร

10.4.1 ควนำมถทที่ (Frequency)

ความถมีสื่ของคลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้าหมายถขงจนานวนครบัขึ้งของการแกวต่งทมีสื่ซนขึ้ารายคาบตต่อหนขสื่งหนต่วยเวลา จนานวนครบัขึ้ง
ของการแกวต่งทมีสื่แตกตต่างหมายถขงคลสสื่นทมีสื่ความถมีสื่แตกตต่างกบัน โดยคลสสื่นซายนท์ทมีสื่มมีการแกวต่งหนขสื่งรอบในหนขสื่งวรินาทมีเรมียกวต่า 1
Hz โดยหนต่วยการนบับของจนานวนรอบการแกวต่งในหนขสื่งวรินาทมีเรมียกวต่าเฮริรท์ซ (Hertz, Hz) และหากคลสสื่นซายนท์มมีการแกวต่ง
มากขขขึ้นเปป็นสองเทต่าคสอสองรอบในหนขสื่งวรินาทมีจะเรมียกคลสสื่นสบัญญาณนบัขึ้นวต่ามมีความถมีสื่ 2 Hz
เวลาทมีสื่ใชต้ในการสต่งผต่านสบัญญาณคลสสื่นความถมีสื่ทมีสื่มมีระยะทางเทต่ากบับหนขสื่งความยาวคลสสื่นเรมียกวต่าคาบของสบัญญาณ
(period, T) คาบของสบัญญาณแสดงแทนชต่วงเวลาของรอบคลสสื่นโดยจะเปป็นสบัดสต่วนกบับความถมีสื่ ดบังนบัขึ้นเมสสื่อ T แสดงแทน
คาบของสบัญญาณ และ f แสดงแทนความถมีสื่ จะสามารถเขมียนความสบัมพบันธท์ไดต้ดบังนมีขึ้ T = 1/f

บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-3

10.4.2 ควนำมยนำวคลสที่น (Wavelength)
คาบของการแกวต่งของสบัญญาณสามารถแสดงไดต้ดต้วยความยาวคลสสื่นของสบัญญาณ (wave length, ) โดย
ความยาวคลสสื่นสามารถคนานวณหาไดต้ดต้วยการหารคต่าความเรร็วของแสง (ประมาณ 3 x 108 m/s) ดต้วยคต่าความถมีสื่ดบังแสดง
ในสมการ (10.3)

c
λ=
f
(10.1)
โดยทมีสื่ความยาวคลสสื่นมมีหนต่วยเปป็นเมตร ความเรร็วแสงมมีหนต่วยเปป็นเมตรตต่อวรินาทมี และความทมีสื่มมีหนต่วยเปป็น Hz
หรสอรอบตต่อวรินาทมี ในทางกลบับกบัน หากเราทราบถขงคต่าความยาวคลสสื่นของสบัญญาณ จะสามารถคนานวณหาคต่าความถมีสื่ไดต้
จากสมการ (10.2)

c
f=
λ
(10.2)

10.4.3 สเปกตรวัมควนำมถทที่ (Frequency Spectrum)

เมสสื่อแสงสามารถนริยามใหต้อยมูต่ในรมูปของคลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้า การเปรมียบเทมียบกบับสบัญญาณคลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้า
ชนริดอสสื่นๆ เชต่นสบัญญาณคลสสื่นวริทยยุเอเอร็ม เอฟเอร็ม หรสอสบัญญาณการกระจายคลสสื่นโทรทบัศนท์ บนชารท์ตการกระจายสเปกตรบัม
ความถมีสื่ จะสามารถเขต้ า ใจรมู ป แบบของคลสสื่ น สบั ญ ญาณแสงไดต้ ชบั ด เจนขขขึ้ น ชารท์ ต การกระจายสเปกตรบั ม ความถมีสื่
คลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้าแสดงดบัง ภาพทมีสื่ 10.1 ประกอบดต้วยคลสสื่น 7 ชนริดคสอ คลสสื่นความถมีสื่วริทยยุ ไมโครเวฟ อรินฟราเรด แสงทมีสื่
มองเหร็นไดต้ อบัลตราไวโอเลต คลสสื่นรบังสมีเอร็กซท์ และคลสสื่นแกมมา โดยในแกนดต้านซต้ายมสอแสดงในคต่าความถมีสื่มมีหนต่วยเปป็น Hz
และแกนดต้านขวามสอแสดงในคต่าความยาวคลสสื่นมมีหนต่วยเปป็นเมตร สนา หรบับสเปกตรบัมของแสงยต่านสมีทมีสื่มองเหร็นไดต้จะมมี
ความยาวคลสสื่นในหนต่วยไมโครเมตร (m) ในชต่วงระหวต่าง 0.40 m ถขง 0.70 m เชต่นแสงสมีแดงมมีความยาวคลสสื่น 0.68
m หรสอเทต่ากบับ 680 นาโนเมตร (nm) เปป็นตต้น สต่วนคลสสื่นแสงทมีสื่มมีความยาวคลสสื่นตนสื่าและสมูงกวต่านบัขึ้น จะไมต่สามารถมองเหร็น
ไดต้ดต้วยตาเปลต่า
ในภาพทมีสื่ 10.1 ความยาวคลสสื่นในชต่วง 10-3m ถขง 10-8m เปป็นแถบความถมีสื่ยต่านไฟฟฟ้า -แสง (electro-optical
frequency, EOF) ในแถบความถมีสื่นมีขึ้จะประกอบไปดต้วยคลสสื่นแสงอรินฟราเรด (infrared light) แสงทมีสื่มองเหร็นไดต้ (visible
light) และแสงอบัลตราไวโอเลต (ultraviolet light) ซขสื่งแสงทมีสื่ถมูกใชต้ในการสสสื่อสารผต่านสายใยแกต้วนนา แสงจะอยมูต่ในแถบ
ความทมีสื่ในชต่วงไฟฟฟ้า-แสงดบังกลต่าวนมีขึ้ โดยจะเปป็นแถบความถมีสื่ในยต่านแคบๆทมีสื่สามารถสรต้างไดต้จาก ไดโอดเปลต่งแสง (light-
emitting diodes, LEDs) และเลเซอรท์ไดโอด (laser diodes) ความยาวคลสสื่นทมีสื่ถมูกนนามาใชต้ในระบบการสสสื่อสารใยแกต้วนนา
แสงมมีหลายความยาวคลสสื่น เชต่นการเชสสื่อมตต่อเครสอขต่ายทต้องถริสื่น (Local Area Network: LAN) ใชต้ความยาวคลสสื่น 850
และ 1300 nm การเชสสื่อมตต่อเครสอขต่ายชยุมสายโทรศบัพทท์ใชต้ความยาวคลสสื่น 1310 และ 1550 nm เปป็นตต้น

10-4 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 Frequency (Hz)

Wavelength
Gamma-rays 0.1 Å
1019
1Å
0.1 nm
1018
X-rays 400 nm
1 nm
1017

10 nm
1016 500 nm
Ultraviolet
100 nm
1015
Visible 1000 nm
Near IR 1 µm
1014 600 nm

Infra-red 10 µm
1013

Thermal IR 100 µm
700 nm
1012
Far IR
1000 µm
1000 MHz 1 mm
10 11

UHF Microwaves 1 cm
500 MHz 1010
Radar
10 cm
109

VHF 1m
7-13 108 Radio, TV
100 MHz FM 10 m
VHF 107
2-6
100 m
50 MHz
106 AM

1000 m
Long-waves

*ภาพทมีสื่ 10.1: สเปกตรบัมคลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้า (Electromagnetic Spectrum)

* Electromagnetic-Spectrum.svg [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Electromagnetic-Spectrum.svg] by Victor
Blacus [http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Victor_Blacus] CC BY [http://creativecommons.org/licenses /by-
sa/3.0/deed.en]
บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-5
 10.4.3.1 คลสสื่นแสงอรินฟราเรด (infrared light)
คลสสื่นแสงอรินฟราเรดเกริดขขขึ้นในชต่วงสเปกตรบัมความถมีสื่เหนสอยต่านไมโครเวฟแตต่ตนสื่ากวต่ายต่านแสงทมีสื่มองเหร็นไดต้ รบังสมี
อรินฟราเรดเกริดขขขึ้นจากวบัตถยุทมีสื่มมีความรต้อน โดยจะเกริดขขขึ้นในรมูปแบบการแพรต่รบังสมี (radiation) ซขสื่งหากใชต้อยุปกรณท์ทรานซท์ดริว
เซอรท์ทมีสื่สามารถตรวจจบับสบัญญาณคลสสื่นความถมีสื่ยต่านอรินฟราเรดนมีขึ้ จะสามารถประยยุกตท์เพสสื่อใชต้ในการตรวจจบับวบัตถยุ การ
เคลสสื่อนไหวของสริสื่งตต่างๆทมีสื่สะทต้อนคลสสื่นรบังสมีอรินฟราเรดไดต้ นอกจากนมีขึ้คลสสื่นแสงอรินฟราเรดยบังถมูกนนามาใชต้ในการสสสื่อสารระยะ
ใกลต้อยต่างแพรต่หลาย เชต่นการสสสื่อสารระหวต่างอยุปกรณท์โทรศบัพทท์และเครสสื่องคอมพริวเตอรท์โนน๊ตบยุน๊ค หรสอการควบคยุมเครสสื่องรบับ
สบัญญาณโทรทบัศนท์ระยะไกล เปป็นตต้น

10.4.3.2 คลสสื่นแสงทมีสื่มองเหร็นไดต้ (visible light)

คลสสื่นแสงทมีสื่มองเหร็นไดต้อยมูต่ในชต่วงความยาวคลสสื่นประมาณ 400 – 700 นาโนเมตร (nm) หรสออยมูต่ในชต่วงระหวต่าง
คลสสื่นแสงสมีแดงทมีสื่ความยาวคลสสื่น 680 nm และแสงสมีมต่วงทมีสื่ความยาวคลสสื่น 410 nm ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.1 ซขสื่งคลสสื่นดบัง
กลต่าวหากมากระทบทมีสื่ดวงตามนยุษยท์ จะมมีความถมีสื่การแกวต่งของคลสสื่นทมีสื่ประสาทตาของมนยุษยท์รบับไดต้ประมาณ 441,176 ถขง
731,707 พบันลต้านครบัขึ้งตต่อวรินาทมี

10.4.4 พลวังงนำนและแสง (Energy and Light)

หนต่วยการวบัดคต่าพลบังงานของแสงหาไดต้จากอบัตราการขยายของพลบังงานเมสสื่ออริเลร็กตรอนผต่านแรงดบันบวกทมีสื่มมีคต่า
หนขสื่งโวลตท์ ซขสื่งเรมียกหนต่วยการวบัดนมีขึ้วต่า อริเลร็กตรอนโวลตท์ (electronvolt: eV) โดยสบัญญาณแสงทมีสื่มองเหร็นไดต้เมสสื่อพริจารณา
ในรมูปของอนยุภาคโฟตอน มมีคต่าพลบังงานอยมูต่ในชต่วง 1.8 – 3.1 eV ซขสื่งคต่าพลบังงานในชต่วงนมีขึ้เปป็นชต่วงพลบังงานทมีสื่การรบับรมูต้แสง
ของสายตามนยุษยท์สามารถมองเหร็นไดต้ หรสออยมูต่ในหนต่วยความถมีสื่ประมาณ 440 THz สนา หรบับแสงสมีแดง และ 730 THz
สนาหรบับแสงสมีมต่วง ในสต่วนของแสงทมีสื่มมีคต่าพลบังงานตนสื่ากวต่าหรสอสมูงกวต่ายต่านนมีขึ้จะไมต่สามารถมองเหร็นแสงไดต้ดต้วยตาเปลต่า แตต่
จะสามารถตรวจจบับไดต้ดต้วยอยุปกรณท์ทรานซท์ดริวเซอรท์ทมีสื่สรต้างขขขึ้นมาโดยเฉพาะ

10.4.5 พลวังงนำนและควนำมยนำวคลสที่น (Energy and Wavelenght)

เมสสื่อพลบังงานของอนยุภาคโฟตอน (E) เพริสื่มขขขึ้น ความยาวคลสสื่นของโฟตอนจะลดลง สามารถกลต่าวไดต้วต่า พลบังงาน
ของแสงเปป็นสบัดสต่วนผกผบันกบับความยาวคลสสื่น เชต่นอนยุภาคโฟตอนแสงสมีแดงมมีพลบังงานประมาณ 1.8 eV มมีความยาวคลสสื่น
ประมาณ 700 nm ขณะทมีสื่อนยุภาคโฟตอนแสงสมีมต่วงมมีพลบังงานประมาณ 3.1 eV มมีความยาวคลสสื่นประมาณ 400 nm
โดยคต่าพลบังงานของอนยุภาคโฟตอนจะเปป็นสบัดสต่วนโดยตรงกบับคต่าความถมีสื่ของแสง สามารถเขมียนไดต้ดบั งสมการ (10.3) หรสอ
เขมียนในรมูปความสบัมพบันธท์ของความยาวคลสสื่นและความเรร็วแสงจะสามารถเขมียนไดต้ดบังสมการ (10.4)
E=hf (10.3)

hc
E=
λ (10.4)
โดย h คสอคต่าคงทมีสื่พลบัลั๊งคท์ (Planck constant) มมีคต่าเทต่ากบับ 4.136 x 10-15 eV/s.

นอกจากนมีขึ้ผลคมูณของคต่าคงทมีสื่พลบัลั๊งคท์และความเรร็วแสงมมีคต่าเทต่ากบับ 1240 eV/nm จขงสามารถเขมียนสมการคต่า

พลบังงานใหมต่ไดต้ดบังสมการ (10.5) และนนาคต่าความสบัมพบันธท์ระหวต่างพลบังงานในหนต่วย eV และความยาวคลสสื่นของอนยุภาค
โฟตอนมาพลน๊อตไดต้ดบังภาพทมีสื่ 10.2
10-6 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 1240
E= (10.5)
λ( nm)

ภาพทมีสื่ 10.2: ความสบัมพบันธท์ระหวต่างพลบังงานและความยาวคลสสื่นของอนยุภาคโฟตอน

10.5 กนำรเคลสที่อนททที่ของแสงในสนำยใยแกด้วนนนำแสง (Propagation of light along the optical fiber)

แสงถมูกนนา ทางการเคลสสื่อนทมีสื่ตามแนวของแสงในสายใยแกต้วนนา แสง หากสายใยแกต้วนนา แสงนบัขึ้นมมีแกนกลาง
(core) ทนาดต้วยแกต้ว และสายใยแกต้วนนาแสงเสต้นนบัขึ้นถมูกหต่อหยุต้มดต้วยอากาศทมีสื่มมีคต่าอบัตราการหบักแหของแสงตต่างจากคต่าอบัตรา
การหบักเหของแกต้วทมีสื่ใชต้ทนาแกนกลาง ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.3 เมสสื่อมยุมกระทบของแสงกบับขอบตบัวนนาแสงไมต่เกรินกวต่าคต่ามยุม
วริกฤต (critical angle) ลนาแสงนบัขึ้นกร็จะสะทต้อนกลบับไปกลบับมาภายในสายใยแกต้วนนาแสงไดต้ และสามารถนนาพาแสงใหต้เดริน
ทางจากแหลต่งกนาเนริดแสงตต้นทางไปยบังอยุปกรณท์ปลายทางไดต้

แนวเสต้นตบัขึ้งฉากระหวต่างรอยตต่อ
คลสสื่นแสงกระเจริงออกนอกแกนกลาง
คลสสื่นสะทต้อนในทต่อนนาแสง
คลสสื่นแสงทมีสื่เคลสสื่อนทมีสื่เขต้า

มยุมวริกฤต
ภาพทมีสื่ 10.3: การเคลสสื่อนทมีสื่ของแสงในสายใยแกต้วนนาแสง

การเคลสสื่อนทมีสื่ของแสงในสายใยแกต้วนนาแสงทมีสื่อาศบัยการสต่งผต่านแสงดต้วยแกนกลางของสายใยแกต้วนนา แสงโดย
ลนาพบังอาจมมีปปัญหาในการสต่งผต่านไดต้ หากพสขึ้นผริวของสายใยแกต้วนนาแสงไมต่สะอาด เชต่นเกริดคราบไขมบันบนพสขึ้นผริวของสายใย
แกต้วนนา แสงจากการถมูกสบัมผบัสดต้วยมสอ ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.4 คราบไขมบันจะทนา ใหต้ดบัชนมีการหบักเหของแสงทมีสื่รอยตต่อ
ระหวต่างพสนขึ้ ผริวสายใยแกต้วนนาแสง และอากาศมมีการเปลมีสื่ยนแปลง สต่งผลใหต้คต่ามยุมวริกฤตเดริมมมีการเปลมีสื่ยนแปลง เมสสื่อรบังสมีของ
แสงเคลสสื่อนทมีสื่มาตกกระทบยบังจยุดดบังกลต่าวอาจสต่งผลในแสงกระเจริงออกนอกแกนกลางของสายใยแกต้วนนาแสงไดต้ ดบังนบัขึ้นการ
สบัมผบัส หรสอจบับยขดสายใยแกต้วนนาแสงจะสต่งผลทนาใหต้ผริวของสายใยแกต้วนนาแสงไมต่สะอาด และจะเกริดการสมูญเสมียสบัญญาณ
บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-7
แสงขขขึ้น วริธมีการแกต้ไขปปัญหานมีขึ้ทนาไดต้โดยการหต่อหยุต้มแกนกลางของสายใยแกต้วนนาแสงดต้วยชบัขึ้นของแกต้วอมีกหนขสื่งชบัขึ้นทมีสื่มมีคต่าอบัตรา
การหบักของแสงแตกตต่างจากคต่าดบัชนมีการหบักแหของแกนกลาง ซขสื่งชบัขึ้นของการหต่อหยุต้มนมีขึ้เรมียกวต่า แคลต้ดดริขึ้ง (cladding) ดบัง
แสดงในภาพทมีสื่ 10.5 โดยการหต่อหยุต้มนมีขึ้จะถมูกทนาในขบัขึ้นตอนเดมียวกบันกบับกระบวนการผลริตแกนกลางของสายใยแกต้วนนาแสง
ซขสื่งจะใชต้วบัสดยุเดมียวกบันตต่างกบันเพมียงคต่าดบัชนมีการหบักเหของแสง

คลสสื่นแสงกระเจริงออกนอกแกนกลาง
สริสื่งสกปรก
คลสสื่นสะทต้อนในทต่อนนาแสง
คลสสื่นแสงทมีสื่เคลสสื่อนทมีสื่เขต้า

ภาพทมีสื่ 10.4: การกระเจริงของแสงเมสสื่อพสขึ้นผริวแกนกลางสกปรก

แคลต้ดดริขึ้ง
แกนกลาง รบังสมีของแสง

ภาพทมีสื่ 10.5: การหต่อหยุต้มแกนกลางสายใยแกต้วนนาแสง

เมสสื่อแกนกลางของสายใยแกต้วนนาแสงถมูกหต่อหยุต้มดต้วยแคลต้ดดริขึ้งจะสามารถปฟ้องกบันผลทมีสื่เกริดจากสริสื่งสกปรกมาสบัมผบัส
กบับพสขึ้นผริวของแกนกลาง อมีกทบัขึ้งเมสสื่อรบังสมีของแสงทมีสื่กระทบกบับผริวของแกนกลางมมีคต่ามากกวต่ามยุมวริกฤตเลร็กนต้อย แสงจะถมูก
หบักเหใหต้ยต้อนกลบับมายบังแกนกลางของสายใยแกต้วนนาแสงอมีกดต้วย สต่งผลใหต้แสงทบัขึ้งหมดเดรินทางอยมูต่ภายในสายใยแกต้วนนา
แสงดต้วยการสะทต้อนไปมา ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.6

หบักเหใหต้ยอต้ นกลบับมายบังแกนกลาง
แคลต้ดดริขึ้ง
แกนกลาง รบังสมีของแสง

ภาพทมีสื่ 10.6: การสะทต้อนแสงในสายใยแกต้วนนาแสง

10.5.1 กนำรหวักเหและกฎของสเนล (Refraction and Snell's Law)

เมสสื่อคลสสื่นแสงเดรินทางไปพบรอยตต่ อระหวต่า งตบั วกลางสองชนริดซขสื่ง มมีคต่ า ดบัชนมีหบักเหของตบั วกลาง (refractive
index, n) ไมต่เทต่ากบัน คลสสื่นแสงทมีสื่ เคลสสื่อนทมีสื่ เขต้าไปตบัวกลางใหมต่เรมีย กวต่าคลสสื่นหบักเห การหบักเหเกริดจากการทมีสื่คลสสื่นแสงมมี
อบัตราเรร็วในตบัวกลางไมต่เทต่ากบัน นบันสื่ คสอเมสสื่อคลสสื่นแสงเดรินทางจากตบัวกลางหนขสื่งผต่านรอยตต่อเขต้าไปในอมีกตบัวกลางหนขสื่ง ปรริมาณ
ของคลสสื่นทมีสื่เปลมีสื่ยนไปคสอ อบัตราเรร็ว ความยาวคลสสื่น แตต่ปรริมาณทมีสื่มมีคต่าคงเดริมคสอความถมีสื่ นอกจากนมีขึ้คลสสื่นแสงเมสสื่อเดรินทางไป
พบรอยตต่ออาจเกริดการสะทต้อนขมีขึ้นไดต้อมีกดต้วย โดยการสะทต้อนของคลสสื่นและการหบักเหอาจเกริดขขขึ้นพรต้อมกบันไดต้
10-8 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 การหบักเหของแสงมมีทริศทางทมีสื่เกริดขขขึ้นแตกตต่างกบันจากคต่าความแตกตต่างของดบัชนมีการหบักเหระหวต่างตบัวกลางทบัขึ้ง
สองชนริด เชต่น อากาศมมีคต่าดบัชนมีการหบักเหเทต่ากบับ 1.00 แกต้วมมีคต่าดบัชนมีการหบักเหเทต่ากบับ 1.52 และนนขึ้ามมีคต่าดบัชนมีการหบักเห
เทต่ากบับ 1.33 เปป็นตต้น โดยหากรบังสมีของแสงเดรินทางจากตบัวกลางทมีสื่มมีคต่าดบัชนมีการหบักเหนต้อย ไปยบังตบัวกลางทมีสื่มมีคต่าดบัชนมีการ
หบักเหมากกวต่า รบังสมีของแสงจะหบักเหเขต้าสมูต่แนวเสต้นตบัขึ้งฉากระหวต่างรอยตต่อของตบัวกลางทบัขึ้งสอง และหากรบังสมีของแสงเดริน
ทางจากตบัวกลางทมีสื่มมีคต่าดบัชนมีการหบักเหมาก ไปยบังตบัวกลางทมีสื่มมีคต่าดบัชนมีการหบักเหนต้อยกวต่า รบังสมีของแสงจะหบักเหออกจาก
แนวเสต้นตบัขึ้งฉากระหวต่างรอยตต่อของตบัวกลางทบัขึ้งสอง แตต่หากดบัชนมีการหบักเหของแสงของตบัวกลางทบัขึ้งสองมมีคต่าเทต่ากบัน รบังสมี
ของแสงจะเดรินทางเปป็นเสต้นตรงไมต่มมีการหบักเหของแสงเกริดขขขึ้น ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.7

ตบัวกลาง n1 1

ตบัวกลาง n2
2 2 n1 > n2

n1 = n2
n1 < n2

ภาพทมีสื่ 10.7: การหบักเหของแสงเมสสื่อผต่านตบัวกลางตต่างชนริดกบัน

การคนานวณมยุมหบักเหของรบังสมีเมสสื่อเดรินทางผต่านตบัวกลางตต่างชนริดกบัน สามารถคนานวณไดต้โดยใชต้กฎของสเนลดบัง
สมการ (10.6)

n 1 sin θ1=n 2 sin θ 2 (10.6)

โดย n1 คสอ คต่าดบัชนมีหบักเหของตบัวกลางทมีสื่แสงเดรินทางเขต้ามายบังรอยตต่อ

n2 คสอ คต่าดบัชนมีหบักเหของตบัวกลางทมีสื่แสงเดรินทางออกจากรอยตต่อ
1 คสอ มยุมของรบังสมีแสงทมีสื่เดรินทางเขต้าสมูต่รอยตต่อของตบัวกลางทบัขึ้งสองเทมียบจากแนวเสต้นตบัขึ้งฉาก
ระหวต่างรอยตต่อของตบัวกลางทบัขึ้งสอง
2 คสอ มยุมของรบังสมีแสงทมีสื่เดรินทางออกจากรอยตต่อของตบัวกลางทบัขึ้งสองเทมียบจาก
แนวเสต้นตบัขึ้งฉากระหวต่างรอยตต่อของตบัวกลางทบัขึ้งสอง

10.5.2 มคุมวติกฤต (Critical angle)

เมสสื่อรบังสมีของแสงเดรินทางจากแหลต่งกนาเนริดจากตบัวกลางทมีสื่เปป็นแกต้วเขต้าสมูต่รอยตต่อระหวต่างตบัวกลางทมีสื่มมีตบัวกลางอมีก
ชนริดหนขสื่งคสออากาศ มมีปรากฎการณท์ทมีสื่อาจเกริดขขขึ้นไดต้สามลบักษณะดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.8 ปรากฎการณท์ทมีสื่อาจเกริดขขขึ้นทบัขึ้ง
สามนมีขึ้ เกริดจากความแตกตต่างของมยุมของรบังสมีของแสงทมีสื่ตกกระทบทมีสื่รอยตต่อระหวต่างตบัวกลางเทมียบกบับ แนวเสต้นตบัขึ้งฉาก
ระหวต่างรอยตต่อของตบัวกลางทบัขึ้งสอง โดย 1) หากมยุมของรบังสมีทมีสื่เกริดขขขึ้นมากกวต่า มยุมวริกฤต (c) รบังสมีของแสงเดรินทางจาก
บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-9
ตบัวกลางทมีสื่เปป็นแกต้วมาถขงรอยตต่อและเกริดการหบักเหของแสงผต่านไปในตบัวกลางทมีสื่เปป็นอากาศพรต้อมกบับเกริดการสะทต้อนของ
รบังสมีของแสงกลบับมายบังตบัวกลางทมีสื่เปป็นแกต้ว 2) หากมยุมของรบังสมีทมีสื่เกริดขขขึ้นเทต่ากบันกบับามยุมวริกฤต รบังสมีของแสงเดรินทางจาก
ตบัวกลางทมีสื่เปป็นแกต้วมาถขงรอยตต่อและเกริดการหบักเหของแสงใหต้เดรินทางขนานไปกบับแนวของรอยตต่อระหวต่างตบัวกลางทบัขึ้งสอง
และ 3) หากมยุมของรบังสมีทมีสื่เกริดขขขึ้นนต้อยกวต่ามยุมวริกฤต รบังสมีของแสงเดรินทางจากตบัวกลางทมีสื่เปป็นแกต้วมาถขงรอยตต่อและเกริดการ
สะทต้อนของรบังสมีของแสงกลบับมายบังตบัวกลางทมีสื่เปป็นแกต้วทบัขึ้งหมด โดยมยุมวริกฤตสามารถคนานวณไดต้โดยใชต้สมการ (10.7)

อากาศ
แกต้ว  


แหลต่งกนาเนริดแสง
มยุมวริกฤต
ภาพทมีสื่ 10.8: มยุมวริกฤต

n2
(10.7)
−1
θc =sin
n1

นอกจากนมีขึ้มยุมวริกฤตยบังใชต้ในการพริจารณาแนวรบังสมีของแสงทมีสื่เดรินทางออกจากสายใยแกต้วนนาแสงไปยบังตบัวกลาง
อสสื่นเชต่นอากาศ ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.9 โดยมยุมวริกฤตคสอมยุมทมีสื่อยมูต่ดต้านนอกสยุดของรบังสมีของแสงทมีสื่อาจเกริดขขขึ้น สามารถ
คนานวณไดต้โดยใชต้กฎของสเนลรต่วมดต้วย

แคลต้ดดริงขึ้
แกนกลาง รบังสมีของแสง
รบังสมีของแสง กระจายตบัวออก
เขต้าสมูต่สาย

ภาพทมีสื่ 10.9: มยุมวริกฤตเมสสื่อรบังสมีของแสงเดรินทางผต่านรอยตต่อของตบัวกลาง

ตบัวอยต่าง 10.1
หากสายใยแกต้วนนาแสงเสต้นหนขสื่งมมีคต่าดบัชนมีการหบักเหของแกนกลางเทต่ากบับ 1.50 และดบัชนมีการหบักเหของแคลต้ดดริขึ้ง
เทต่ากบับ 1.48 คนานวณหามยุมมากทมีสื่สยุดของรบังสมีของแสงเมสสื่อเดรินทางออกจากตบัวกลางทมีสื่เปป็นแกต้วมายบังตบัวกลางทมีสื่เปป็นอากาศ

วริธมีทนา
คนานวณหามยุมวริกฤตทมีสื่เกริดจากแกนกลางของสายใยแกต้วนนาแสงและแคลต้ดดริขึ้ง ดบังภาพทมีสื่ 10.10
10-10 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 n2
−1
θc =sin
n1
=sin −1
1.48
1.50{ }
=80.60 o

รบังสมีของแสง
แคลต้ดดริงขึ้
แกนกลาง
มยุมวริกฤต 80.6o
แนวเสต้นตบัขึ้งฉากระหวต่างรอย
ตต่อของตบัวกลางทบัขึ้งสอง
ภาพทมีสื่ 10.10: มยุมวริกฤตภายในแกนกลางสายใยแกต้วนนาแสง

คนานวณหามยุมใหมต่ทมีสื่เกริดขขขึ้นเมสสื่อรบังสมีของแสงเดรินทางจากแกนกลางของสายใยแกต้วนนา แสงมายบังรอยตต่อของ
ตบัวกลางใหมต่คสออากาศ โดยจะพริจารณามยุมทมีสื่เกริดขขขึ้นเทมียบกบับ แนวเสต้นตบัขึ้งฉากระหวต่างรอยตต่อของตบัวกลางทบัขึ้งสอง หาไดต้
จาก 90o – 80.6o = 9.4o ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.11 และจากมยุมของรบังสมีของแสงทมีสื่เดรินทางจากแกนกลางผต่านรอยตต่อสมูต่
ตบัวกลางอากาศทมีสื่มมีคต่าดบัชนมีการหบักเหเทต่ากบับ 1.0 สามารถนนาไปคนานวณหาคต่ามยุมหบักเหของแสงเมสสื่อรบังสมีเดรินทางออกสมูต่
อากาศไดต้โดยใชต้กฎของสเนล
n1 sin θ1 = n 2 sin θ2
1.5 sin (9.4o ) = 1.0 sin θ2
1.5×0.1637 = sin θ2
o
θ2 = 14.18

แคลต้ดดริขึ้ง
9.4o
แกนกลาง แนวเสต้นตบัขึ้งฉากระหวต่างรอย
14.18o
ตต่อของตบัวกลางทบัขึ้งสอง

ภาพทมีสื่ 10.11: ผลการคนานวณมยุมวริกฤตเมสสื่อรบังสมีของแสงเดรินทางผต่านรอยตต่อของตบัวกลาง

บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-11

10.5.3 มคุมรวับแสง (Acceptance angle)
มยุมรบับแสงของสายใยแกต้วนนาแสงมมีลบักษณะเปป็นรมูปทรงโคนดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.12 เมสสื่อรบังสมีของแสงเดรินทาง
เขต้าสมูต่แกนกลางของสายใยแกต้วนนาแสงภายในมยุมวริกฤต รบังสมีของแสงทบัขึ้งหมดจะสามารถเดรินทางไปในแนวทต่อนนาแสงไดต้
จากตบัวอยต่างทมีสื่ 10.1 ผลการคนานวณหาคต่ามยุมวริกฤตของสายใยแกต้วนนาแสงมมีคต่าเทต่ากบับ 14.18o เมสสื่อคต่าดบัชนมีการหบักเหของ
แสงของแกนกลางเทต่ากบับ 1.50 คต่าดบัชนมีการหบักเหของแสงของแคลต้ดดริขึ้งเทต่ากบับ 1.48 และคต่าดบัชนมีการหบักเหของแสงของ
อากาศเทต่ากบับ 1.00 โดยทมีสื่มยุมมากทมีสื่สยุดของรบังสมีของแสงเมสสื่อเดรินทางออกจากตบัวกลางทมีสื่เปป็นแกต้วมายบังตบัวกลางทมีสื่เปป็น
อากาศ จะมมีคต่าเทต่ากบันกบับมยุมรบับแสงของรบังสมีเมสสื่อเดรินทางจากตบัวกลางทมีสื่เปป็นอากาศเขต้าสมูต่แกนกลางของสายใยแกต้วนนาแสง
ทมีสื่เปป็นแกต้ว ดบังนบัขึ้นมยุมรบับแสงของสายใยแกต้วนนาแสงในตบัวอยต่างทมีสื่ 10.1 จขงมมีมยุมรบับแสงเทต่ากบับ 14.18o ดต้วยเชต่นกบัน

14.18o

ภาพทมีสื่ 10.12: มยุมรบับแสงของสายใยแกต้วนนาแสง

10.5.4 คม่นำควนำมสนำมนำรถในกนำรรวับแสง (Numerical Aperture : NA)

นอกเหนสอจากการคนานวณหาคต่ามยุมรบับแสงดต้วยวริธมีการหาคต่าจากมยุมวริกฤตภายในสายใยแกต้วนนา แสงแลต้ว ยบัง
สามารถคนานวณหาไดต้จากการหาคต่าความสามารถในการรบับแสง ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.13

อากาศ n0 แคลต้ดดริขึ้ง n2
แกนกลาง n1
รบังสมีของแสง
มยุมรบับแสงทมีสื่มากทมีสื่สยุด
มยุมวริกฤต

ภาพทมีสื่ 10.13: มยุมรบับแสงและคต่าความสามารถในการรบับแสง

คนานวณคต่าความสามารถในการรบับแสงโดยใชต้กฎของสเนล โดย max คสอมยุมรบับแสงทมีสื่มากทมีสื่สยุดทมีสื่สามารถสต่ง
ผต่านรบังสมีของแสงไปยบังสายใยแกต้วนนาแสงไดต้โดยไมต่มมีการลดทอนแสง และ c คสอมยุมวริกฤตของตบัวกลางสองชนริดคสอแกน
กลางและแคลต้ดดริขึ้งทมีสื่มมีคต่าดบัชนมีการหบักเหเทต่ากบับ n1 และ n2 ตามลนา ดบับ สนา หรบับดบัชนมีการหบักเหของแสงในอากาศมมีคต่า
เทต่ากบับ n0
o
n0 sin θmax = n1 sin (90 −θc )
(1.0) sin θmax = n1 cosθc
√
sin θmax =n 1 ( 1−sin 2 θc )

จากความสบัมพบันธท์ 2
cos α=( 1−sin α )
2
และจากสมการมยุมวริกฤต
10-12 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 √(
2 2

จะไดต้
จบัดรมูปใหมต่ไดต้
sin θ max= n1
n1 −n 2
2
n1 )
NA = sin θ max = n1 √ 2 Δ (10.8)
โดย  คสอผลตต่างของดบัชนมีการหบักเหของแสงทมีสื่มมีคต่าแตกตต่างกบันขขขึ้นอยมูต่กบับชนริดของสายใยแกต้วนนาแสง
2 2
n1− n 2
สนาหรบับสายใยแกต้วนนาแสงชนริดเกรดอรินเดร็กซท์ (GI) Δ GI =
2 n12
n1 −n2
และสนา หรบับสายใยแกต้วนนา แสงชนริดสเตร็ปอรินเดร็ กซท์ Δ SI =
n1
(SI)

คต่าความสามารถในการรบับแสงเปป็นตบัวชมีขึ้วบัดความสามารถในการรบับรบังสมีของแสงจากแหลต่งกนาเนริดเขต้าสมูต่สายใย
แกต้วนนาแสง โดยหากคต่าความสามารถในการรบับแสงมมีมากแสดงถขงความสามารถในการรบับแสงของสายใยแกต้วนนาแสงเสต้น
นบัขึ้นมมีสมูง ซขสื่งโดยทบัสื่วไปแลต้วหากขนาดเสต้นผต่านศมูนยท์กลางของสายใยแกต้วนนาแสงมมีมากจะมมีคต่าความสามารถในการรบับแสง
มากขขขึ้นดต้วย
จากคต่าความสามารถในการรบับแสงทมีสื่คนา นวณไดต้จากคต่าดบัชนมีการหบักเหของแสงของแกนกลางและแคลต้ดดริขึ้ง
สามารถนนาไปคนานวณหาคต่ามยุมรบับแสงไดต้ดบังสมการ (10.9)

acceptance angle = sin NA

−1
(10.9)

ตบัวอยต่าง 10.2
หากสายใยแกต้วนนาแสงชนริดเกรดอรินเดร็กซท์เสต้นหนขสื่งมมีคต่าดบัชนมีการหบักเหของแกนกลางเทต่ากบับ 1.50 และดบัชนมีการ
หบักเหของแคลต้ดดริขึ้งเทต่ากบับ 1.48 คนานวณหามยุมมากทมีสื่สยุดของรบังสมีของแสงเมสสื่อเดรินทางออกจากตบัวกลางทมีสื่เปป็นแกต้วมายบัง
ตบัวกลางทมีสื่เปป็นอากาศ โดยใชต้เทคนริคการหาจากคต่าความสามารถในการรบับแสง

วริธมีทนา
คนา นวณหาคต่าความสามารถในการรบับแสงจากดบัชนมีการหบักเหของแกนกลางของสายใยแกต้วนนา แสงและแค
ลต้ดดริขึ้ง
2 2
n1− n 2
NA = n1 √ 2Δ GI เมสสื่อ Δ GI =
2 n12

NA = √ n −n2
1
2
2

= √ 1.50 −1.48
2 2

= 0.244
คนานวณหาคต่ามยุมรบับแสงไดต้
คต่ามยุมรบับแสงทมีสื่มากทมีสื่สยุด −1
θmax = sin 0.244
o
= 14.12

บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-13

 10.6 โครงสรด้นำงของสนำยใยแกด้วนนนำแสง (Optical Fiber Construction)
สายใยแกต้วนนา แสงมมีโครงสรต้างหลบักสองสต่วนคสอสต่วนทมีสื่มมีหนต้าทมีสื่ในการนนา พารบังสมีของแสง และสต่วนทมีสื่ปกปฟ้อง
สายใยแกต้วไมต่ใหต้เกริดการเสมียหายจากแรงหรสอสภาพแวดลต้อมภายนอก โดยทมีสื่โครงสรต้างในสต่วนทมีสื่มมีหนต้าทมีสื่ในการนนาพารบังสมี
ของแสง สรต้างจากวบัสดยุแกต้วหรสอพลาสตริก มมีสต่วนประกอบยต่อยสองสต่วนคสอแกนกลาง (core) และสต่วนหต่อหยุต้มหรสอแค
ลต้ดดริขึ้ง (cladding) สนา หรบับสต่วนทมีสื่ปกปฟ้องสายใยแกต้วสามารถแบต่งไดต้สองประเภทตามการใชต้งานคสอสนา หรบับการใชต้งาน
ภายในอาคาร มมีโครงสรต้างการปกปฟ้องทมีสื่นต้อยกวต่า ในสต่วนการใชต้งานภายนอกอาคาร มมีโครงสรต้างการปกปฟ้องทมีสื่มากกวต่า
รวมถขงอาจมมีจนานวนสายใยแกต้วนนาแสงในสต่วนการนนาพารบังสมี มากกวต่าหนขสื่งเสต้นภายในโครงสรต้างเดมียวกบัน สต่วนประกอบ
โครงสรต้างของสายใยแกต้วนนาแสงแสดงดบัง ภาพทมีสื่ 10.14 โครงสรต้างโดยทบัสื่วไปของสายใยแกต้วนนาแสงประกอบดต้วย 1) แกน
กลาง 2) แคลต้ดดริขึ้ง 3) วบัสดยุเคลสอบผริวปฟ้องกบันการขมูดขมีด 4) บบัฟเฟอรท์ (buffer) เพสสื่อปฟ้องกบันการกดทบับ 5) วบัสดยุเพริสื่มการรบับ
แรงดขงของสาย และ 6) วบัสดยุหต่อหยุต้มภายนอก
แกนกลางและแคลต้ดดริขึ้ง ทนาหนต้าทมีสื่ในการในพารบังสมีของแสงไปจากแหลต่งกนาเนริดแสงไปยบังอยุปกรณท์รบับแสงทมีสื่ตริดตบัขึ้ง
ปลายทาง โดยวบัสดยุทมีสื่ใชต้สต่วนใหญต่จะเปป็นแกต้ว สามารถแบต่งชนริดของแกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งไดต้สามชนริด ซขสื่งจะไดต้กลต่าวถขง
ในลนาดบับตต่อไป ถบัดจากนบัขึ้นจะเปป็นการเคลสอบผริวแคลต้ดดริขึ้งดต้วยพลาสตริกเพสสื่อปฟ้องกบันรอยขมูดขมีด (protective coating) ซขสื่ง
จะสต่งผลทนาใหต้เกริดคต่าความสมูญเสมียของแสงไดต้ ทบัขึ้งยบังปกปฟ้องความชสขึ้นทมีสื่อาจเกริดขขขึ้นไดต้ดต้วย ชบัขึ้นตต่อมาของโครงสรต้างทมีสื่ทนาไวต้
เพสสื่อปกปฟ้องสายใยแกต้วคสอบบัฟเฟอรท์หรสอการเพริสื่มความหนา โดยบบัฟเฟอรท์สามารถสรต้างไดต้สองลบักษณะคสอแบบทต่อแนต่น
(tight-tube) และแบบทต่อหลวม (loose-tube) บบัฟเฟอรท์แบบทต่อแนต่นสต่วนใหญต่ถมูกนนา มาใชต้ในงานการสสสื่อสารขต้อมมูล
ภายในอาคาร มมีความยสดหยยุต่นและการโคต้งงอไดต้มากกวต่า ในขณะทมีสื่บบัฟเฟอรท์แบบทต่อหลวมสต่วนใหญต่ถมูกใชต้ในการสสสื่อสาร
โทรคมนาคมระยะไกลภายนอกอาคาร สามารถบรรจยุสายใยแกต้วนนาแสงหลายเสต้นรวมไวต้ในทต่อหลวมเดมียวกบันโดยในทต่อ
หลวมบรรจยุเจลเพสสื่อปฟ้องกบันนนขึ้าจากภายนอก และเพริสื่มการปกปฟ้องสายใยแกต้วระหวต่างการตริดตบัขึ้งไมต่ใหต้สายหลายเสต้นทมีสื่อยมูต่
ในทต่อเสมียดสมีหรสอกระทบกบัน และจากโครงสรต้างทมีสื่แยกสายใยแกต้วนนาแสงออกจากสต่วนปฟ้องกบันทนาใหต้สายชนริดบบัฟเฟอรท์
แบบทต่อหลวมนมีขึ้สามารถรบับแรงดขงระหวต่างการตริดตบัขึ้งไดต้มากกวต่าแบบทต่อแนต่นอมีกดต้วย ในสต่วนวบัสดยุรบับแรงดขงของสาย
สนาหรบับสายชนริดบบัฟเฟอรท์แบบทต่อแนต่นจะใชต้การเสรริมแรงดขงดต้วยวบัสดยุเคฟลต่า (Kevlar) และหต่อหยุต่มดต้วยเปลสอกชบัขึ้นนอกสยุด
เพสสื่อปฟ้องกบันการกระแทกและการรบกวนจากสภาพแวดลต้อม นอกเหนสอจากการจบัดเรมียงสายในแบบทต่อแนต่นและแบบทต่อ
หลวมแลต้ว ยบังมมีการจบัดเรมียงสายในลบักษณะรริบบต้อน (ribbon) ไดต้อมีกดต้วย การจบัดเรมียงสายแบบรริบบต้อนมมีความพริเศษใน
ดต้านขนาด โดยจะสามารถจบัดเรมียงสายใยแกต้วจนานวนหลายเสต้นในพสขึ้นทมีสื่หนต้าตบัดขนาดเลร็กไดต้ เชต่นสามารถจบัดเรมียงสายใย
แกต้วนนาแสงทมีสื่มมีการเคลสอบสารปฟ้องกบันรอยขมีดขต่วนแลต้วจนานวนหนขสื่งรต้อยเสต้นโดยมมีพสขึ้นทมีสื่หนต้าตบัดเพมียงครขสื่งตารางนริขึ้วเทต่านบัขึ้น
ตบัวอยต่างสายใยแกต้วนนาแสงชนริดใชต้ภายนอกอาคารแสดงดบังภาพทมีสื่ 10.15

วบัสดยุหต่อหยุมต้ ภายนอก วบัสดยุเพริสื่มการรบับแรงดขงของสาย บบัฟเฟอรท์

วบัสดยุเคลสอบผริวปฟ้องกบันการขมูดขมีด

แกนกลางและแคลต้ดดริขึ้ง

ภาพทมีสื่ 10.14: สต่วนประกอบโครงสรต้างของสายใยแกต้วนนาแสง

10-14 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ภาพทมีสื่ 10.15: ตบัวอยต่างสายใยแกต้วนนาแสงชนริดใชต้ภายนอกอาคาร

10.6.1 โหมดกนำรเดตินทนำงของแสง (Mode of Propagation)

แกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งของสายใยแกต้วนนาแสงทนาหนต้าทมีสื่ในการในพารบังสมีของแสงไปจากแหลต่งกนาเนริดแสงไปยบัง
อยุปกรณท์รบับแสงทมีสื่ตริดตบัขึ้งปลายทาง สามารถแบต่งประเภทของแกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งไดต้สองลบักษณะคสอ แบต่งตามโหมดการ
เดรินทางของแสง และแบต่งตามดบัชนมีการหบักเหของแสงของวบัสดยุ การแบต่งประเภทของสายใยแกต้วนนาแสงตามโหมดการเดริน
ทางของแสง สามารถแบต่งไดต้สองชนริดคสอสายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมด (multimode fiber) และสายใยแกต้วนนาแสง
ชนริดโหมดเดมียว (single-mode fiber) ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.16 สายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมดสามารถใหต้รบังสมีของ
แสงเดรินทางผต่านแกนกลางไดต้หลายเสต้นทางในสายหรสอทมีสื่เรมียกวต่าแสงเดรินทางไดต้หลายโหมด รบังสมีของแสงทมีสื่เดรินทางเขต้าสมูต่
และเดรินทางออกจากแกนกลางของสายใยแกต้วนนาแสงมมีมยุมเขต้า และมยุมออกของแสงทมีสื่แตกตต่างกบันหลากหลายมยุม สายใย
แกต้วนนาแสงชนริดโหมดเดมียวมมีขนาดแกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งประมาณหกเทต่าของความยาวคลสสื่นของแสงทมีสื่เดรินทางในสาย
บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-15
และมมีคต่าความแตกตต่างระหวต่างดบัชนมีการหบักเหของแสงในแกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งตนสื่ากวต่าสายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลาย
โหมด ซขสื่งทนาใหต้รบังสมีของแสงเดรินทางไดต้เพมียงโหมดเดมียวเทต่านบัขึ้น มมีผลทนาใหต้ไมต่เกริดการสมูญเสมียในสายทมีสื่เรมียกวต่าโมดบัลดริสเปอรท์
ชบัน (modal dispersion) ทบัขึ้งยบังมมีแบนดท์วริทในการสสสื่อสารมากกวต่าสายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมดมาก

แกนกลาง (ก)

(ข)
*ภาพทมีสื่ 10.16: โหมดการเดรินทางของแสงในสายใยแกต้วนนาแสง ก) โหมดเดมียว และข) หลายโหมด
* This file was derived from: Optical fiber types.svg [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Optical_fiber_types.svg]
by Mrzeon [http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Mrzeon] CC BY [http://creativecommons.org/licenses /by-
sa/3.0/deed.en]

10.6.2 รรูปโครงรม่นำงของดวัชนทกนำรหวักเห (Index Profile)

รมูปโครงรต่างของดบัชนมีการหบักเหของแกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งแบต่งออกไดต้เปป็นสองชนริดคสอ แบบดบัชนมีเปป็นขบัขึ้น
(step-index) และแบบดบัชนมีกระจายระดบับ (graded-index) ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.17 รมูปโครงรต่างของดบัชนมีการหบักเห
แบบเปป็นขบัขึ้น มมีคต่าดบัชนมีหบักเหของแสงของแกนกลางเทต่ากบันหมดทบัขึ้งระนาบหนต้าตบัดของสายในแกต้วนนาแสง และมมีคต่าดบัชนมี
หบักเหของแสงของแคลต้ดดริขึ้งทมีสื่แตกตต่างจากดบัชนมีหบักเหของแสงของแกนกลาง หากสายใยแกต้วนนาแสงชนริดนมีขึ้รบับรบังสมีของแสง
หลายโหมดเขต้าสมูต่แกนกลาง แสงจะเดรินทางไปถขงปลายทางดต้วยเวลาไมต่เทต่ากบัน และจะสต่งผลใหต้เกริดปปัญหาการลดทอนใน
สต่วนการแผต่ฐานของพบัลสท์ (pulse spreading) ซขสื่งเปป็นปปัญหาทมีสื่ทนาใหต้แบนดท์วริทของสายใยแกต้วนมีขึ้ถมูกจนากบัด ในสต่วนรมูปโครง
รต่างของดบัชนมีการหบักเหแบบเปป็นกระจายระดบับ ดบัชนมีการกระจายแสงของแกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งถมูกสรต้างดต้วยชบัขึ้นแกต้ว
หลายชบัขึ้น โดยจะมมีการกระจายตบัวของดบัชนมีในรมูปแบบพาราโบลา มมีคต่าดบัชนมีมากทมีสื่สยุดทมีสื่กขสื่งกลางของแกนกลาง และคต่าดบัชนมี
ของแตต่ละชบัขึ้นลดลงจนกระทบัสื่งมมีคต่าดบัชนมีนต้อยสยุดทมีสื่ชบัขึ้นของแคลต้ดดริขึ้ง ดต้วยคยุณสมบบัตริของรบังสมีของแสงทมีสื่เคลสสื่อนทมีสื่ดต้วยความเรร็ว
สมูงเมสสื่อคต่าดบัชนมีการหบักเหของแสงมมีคต่าตนสื่า และจะเดรินทางดต้วยความเรร็วตนสื่ากวต่าในตบัวกลางทมีสื่มมีดบัชนมีการหบักเหของแสงมมีคต่าสมูง
กวต่า แสงทมีสื่เดรินทางผต่านสายใยแกต้วนนาแสงชนริดนมีขึ้จะเดรินทางดต้วยความเรร็วสมูงเมสสื่ออยมูต่ในบรริเวณขอบของสาย และเดรินทาง
ชต้าลงเมสสื่ออยมูต่บรริเวณกลางสาย สต่งผลใหต้แสงจากหลายโหมดทมีสื่เดรินทางในสายใยแกต้วนนาแสงชนริดนมีขึ้ เดรินทางถขงปลายทางรบับ
สบัญญาณทมีสื่เวลาใกลต้เคมียงกบัน ปปัญหาการลดทอนในสต่วนการแผต่ฐานของพบัลสท์กร็ลดลงตามไปดต้วย แบนดท์วริทของสายชนริดน
จขงมมีคต่ามากกวต่าสายใยแกต้วนนาแสงชนริดดบัชนมีการหบักเหแบบเปป็นชบัขึ้นมาก

10-16 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 รมูปโครงรต่างของ
ดบัชนมีการหบักเห พบัลสท์อรินพยุท พบัลสท์เอาทท์พทยุ

(ก)
แกนกลาง

(ข)
*ภาพทมีสื่ 10.17: รมูปโครงรต่างของดบัชนมีการหบักเห (ก) แบบดบัชนมีเปป็นขบัขึ้น และ(ข) แบบดบัชนมีกระจาย
* This file was derived from: Optical fiber types.svg [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Optical_fiber_types.svg]
by Mrzeon [http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Mrzeon] CC BY [http://creativecommons.org/licenses /by-
sa/3.0/deed.en]

10.6.3 กนำรจนนำแนกชนติดของสนำยใยแกด้วนนนำแสง (Optical Fiber Classifications)

จากโหมดการเดรินทางของแสงทมีสื่สามารถจนาแนกไดต้สองประเภทคสอ สายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมด และ
สายใยแกต้วนนาแสงชนริดโหมดเดมียว รวมถขงประเภทของรมูปโครงรต่างของดบัชนมีการหบักเหของแกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งซขสื่ง
สามารถแบต่งออกไดต้เปป็นสองประเภทคสอ แบบดบัชนมีเปป็นขบัขึ้น และแบบดบัชนมีกระจายระดบับ สามารถนนามาใชต้จนาแนกชนริด
ของสายใยแกต้วนนาแสงทมีสื่ใชต้อยมูต่ปปัจจยุบบันไดต้สามชนริดคสอ 1) สายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมดดบัชนมีเปป็นขบัขึ้น (multimode
step index fiber) 2) สายใยแกต้วนนา แสงชนริดหลายโหมดดบัชนมีกระจายระดบับ (multimode graded-index) และ 3)
สายใยแกต้วนนาแสงชนริดโหมดเดมียวดบัชนมีเปป็นขบัขึ้น (single-mode step Index fiber) ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.18

10.6.3.1 สายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมดดบัชนมีเปป็นขบัขึ้น (multimode step Index fiber)

สายใยแกต้วนนาแสงชนริดนมีขึ้แกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งสามารถทนาจากวบัสดยุไดต้ทบัขึ้งแกต้วและพลาสตริก แกนกลางโดย
ทบัสื่วไปจะมมีขนาดใหญต่สามารถรบับแสงเขต้าสมูต่สายไดต้งต่าย รบับรบังสมีของแสงหลายโหมด แสงจะเดรินทางไปถขงปลายทางดต้วย
เวลาไมต่เทต่ากบัน มมีการลดทอนในลบักษณะการแผต่ฐานของพบัลสท์ ทนา ใหต้แบนดท์วริทของสายใยแกต้วชนริดนมีขึ้มมีคต่านต้อยทมีสื่สยุด แตต่
เนสสื่องดต้วยสายมมีขนาดใหญต่ อยุปกรณท์การเชสสื่อมตต่อตต่างๆสามารถทนาไดต้โดยงต่าย และมบักใชต้ในระยะทางใกลต้ๆเนสสื่องจากมมีคต่า
การลดทอนภายในสายสมูง มมีแบนดท์วริทตนสื่ากวต่าสายชนริดอสสื่นๆ

10.6.3.2 สายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมดดบัชนมีกระจายระดบับ (multimode graded-index fiber)

สายในแกต้วนนาแสงชนริดนมีขึ้แกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งทนาจากแกต้ว ดบัชนมีการกระจายแสงมมีการกระจายตบัวของดบัชนมี
ในรมูปแบบพาราโบลา ถมูกสรต้างขขขึ้นจากชบัขึ้นแกต้วหลายชบัขึ้น มมีคต่าดบัชนมีมากทมีสื่สยุดทมีสื่กขสื่งกลางของแกนกลาง และคต่าดบัชนมีของ
แตต่ละชบัขึ้นลดลงจนกระทบัสื่งมมีคต่าดบัชนมีนต้อยสยุดทมีสื่ชบัขึ้นของแคลต้ดดริขึ้ง ซขสื่งสามารถแกต้ไขปปัญหาการลดทอนในลบักษณะการแผต่ฐาน
ของพบัลสท์ทมีสื่เกริดขขขึ้นในสายใยแกต้วนนา แสงชนริดหลายโหมดดบัชนมีเปป็นขบัขึ้นไดต้ แบนดท์วริทของสายใยแกต้วนนา แสงชนริดนมีขึ้จขงมมี
มากกวต่าสายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมดดบัชนมีเปป็นขบัขึ้นดต้วย มบักใชต้ในการเชสสื่อมตต่อเครสอขต่ายขต้อมมูลการสสสื่อสารในระยะทาง
บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-17
ใกลต้ๆ หรสอใชต้เชสสื่อมตต่อภายในอาคาร
10.6.3.3 สายใยแกต้วนนาแสงชนริดโหมดเดมียวดบัชนมีเปป็นขบันขึ้ (single-mode step index fiber)
สายในแกต้วนนาแสงชนริดนมีขึ้แกนกลางและแคลต้ดดริขึ้งทนาจากแกต้ว แกนกลางโดยทบัสื่วไปจะมมีขนาดเลร็ก การรบับแสง
เขต้าสมูต่สายทนาไดต้ยาก จนาเปป็นตต้องใชต้แหลต่งกนาเนริดแสงทมีสื่มมีคต่าความเขต้มแสงสมูงเชต่นเลเซอรท์ รบับรบังสมีของแสงเพมียงโหมดเดมียว มมี
การแพรต่กระจายสบัญญาณพบัลสท์ (dispersion) ตนสื่าทมีสื่สยุด การลดทอนสบัญญาณตนสื่ากวต่าสายใยแกต้วชนริดอสสื่น แตต่อาจเกริดปปัญหา
จากแสงทมีสื่มมีหลายความยาวคลสสื่น แตต่ละความยาวคลสสื่นจะเดรินทางไปถขงปลายทางดต้วยเวลาไมต่เทต่ากบัน กต่อใหต้เกริดการลด
ทอนในลบักษณะการแพรต่กระจายแถบสมีของแสง (chromatic dispersion) สายใยแกต้วนนาแสงชนริดนมีขึ้มบักใชต้ในการเชสสื่อม
ตต่อเครสอขต่ายขต้อมมูลหรสอโครงขต่ายโทรคมนาคมในระยะทางไกลๆ มมีอบัตราความเรร็วในการสสสื่อสารขต้อมมูลสมูงทมีสื่สยุด

(ก)

(ข)

(ค)
*ภาพทมีสื่ 10.18: ชนริดของสายใยแกต้วนนาแสง (ก) หลายโหมดดบัชนมีเปป็นขบันขึ้
(ข) ชนริดหลายโหมดดบัชนมีกระจายระดบับ และ(ค) ชนริดโหมดเดมียวดบัชนมีเปป็นขบัขึ้น

* This file was derived from: Optical fiber types.svg [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Optical_fiber_types.svg]

by Mrzeon [http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Mrzeon] CC BY [http://creativecommons.org/licenses /by-
sa/3.0/deed.en]

10.7 กนำรสรูญเสทยในสนำยใยแกด้วนนนำแสง (Losses in Optical Fiber Cables)

การสมูญเสมียในสายใยแกต้วนนาแสงเกริดขขขึ้นไดต้จากหลายสาเหตยุเชต่น การลดทอนแสงในสาย การแพรต่กระจายจาก
แสงหลายโหมด การแพรต่กระจายความกวต้างพบัลสท์ การแพรต่กระจายแถบสมีของแสง การสมูญเสมียเนสสื่องจากการเชสสื่อมตต่อสาย
เปป็นตต้น

10-18 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

10.7.1 กนำรลดทอนแสงในสนำย (Fiber Cable Attenuation)
การลดทอนแสงในสายเกริดไดต้จากสองสาเหตยุหลบักคสอ การดมูดซบับแสง (absorption) และการกระเจริงแสง
(scattering) การลดทอนจากการดมูดซบับแสงมมีสาเหตยุมาจากการผลริตแกนกลางของสายใยแกต้วนนาแสงทมีสื่มมีการเตริมสาร
เจสอปนเพสสื่อปรบับเปลมีสื่ยนคต่าดบัชนมีการหบักเหของแสง มมีผลทนาใหต้มมีการดมูดซบับแสงทมีสื่ความยาวคลสสื่นตต่างๆไมต่เทต่ากบัน กระจายตบัว
ในหลายคต่าความยาวคลสสื่น เชต่นทมีสื่คต่าความยาวคลสสื่น 1000 nm 1400 nm และ 1600 nm เปป็นตต้น สต่วนการลดทอน
เนสสื่องจากการกระเจริงของแสงนบัขึ้นมมีผลตต่อการลดทอนแสงในสายมากทมีสื่สยุด การกระเจริงของแสงมมีสาเหตยุมากจากความไมต่
บรริสยุทธริดของสารทมีสื่ใชต้ทนาการผลริตสายใยแกต้วนนาแสง และฟองอากาศทมีสื่อาจเกริดขขขึ้นในระหวต่างขบัขึ้นตอนการผลริต เมสสื่อแสง
กระทบกบับฟองอากาศหรสอโมเลกยุลของสารทมีสื่เจสอปนในสาย แสงจะกระเจริงออกในทยุกทริศทาง บางสต่วนจะหลยุดออกจาก
สายใยแกต้วนนาแสง และบางสต่วนจะยต้อนกลบับสมูต่แหลต่งกนาเนริด แสงทมีสื่ความยาวคลสสื่นนต้อยจะไดต้รบับผลของการกระเจริงของแสง
มากกวต่าแสงทมีสื่มมีความยาวคลสสื่นมาก ดบังนบัขึ้นการสสสื่อสารโทรคมนาคมระยะไกลจขงเลสอกใชต้ความยาวคลสสื่นแสงทมีสื่มมีความยาว
มากในการสสสื่อสาร เพสสื่อลดผลกระทบจากการกระเจริงของแสง จากสาเหตยุของการลดทอนแสงในสายทมีสื่เกริดจากการดมูดซบับ
แสงและการกระเจริงแสง ทนาใหต้การสสสื่อสารดต้วยสายใยแกต้วนนาแสงมมีชต่วงความยาวคลสสื่นทมีสื่มมีคต่าการลดทอนตนสื่าจนานวนสาม
ชต่วงคสอชต่วงความยาวคลสสื่น 850 nm 1300 nm และ 1550 nm ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.19 และในสต่วนสายใยแกต้วนนาแสง
ทมีสื่สรต้างจากพลาสตริกจะใชต้แสงจากแหลต่งกนาเนริดแสงชนริดไดโอดเปลต่งแสงทมีสื่ความยาวคลสสื่น 660 nm
คต่าการลดทอนแสงในสายใยแกต้วนนาแสงชนริดตต่างๆมมีตบัวอยต่างดบังนมีขึ้ เชต่น สายใยแกต้วนนาแสงชนริ ดโหมดเดมียวดบัชนมี
เปป็นขบัขึ้นมมีคต่าการลดทอนประมาณ 0.4 – 0.5 dB/km สนาหรบับสายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมดดบัชนมีเปป็นขบัขึ้น และชนริด
หลายโหมดดบัชนมีกระจายระดบับมมีคต่าการลดทอนประมาณ 4 – 6 dB/km

*ภาพทมีสื่ 10.19: ชต่วงความยาวคลสสื่นทมีสื่มมีคต่าการลดทอนตนสื่าในสายใยแกต้วนนาแสง

* Optical fiber transmission windows.svg [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Optical_fiber
_transmission_windows.svg] by Sassospicco [http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Sassospicco] CC BY
[http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en]

บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-19

10.7.2 กนำรแพรม่กระจนำยจนำกแสงหลนำยโหมด (Modal Dispersion)
ปรริมาณขต้อมมูลทมีสื่สต่งผต่านสายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมดถมูกจนากบัดความเรร็วของการสต่งขต้อมมูลจากผลของการ
แพรต่กระจายแสงหลายโหมด ซขสื่งสาเหตยุมาจากในสายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมดดบัชนมีเปป็นขบัขึ้น รบังสมีของแสงทมีสื่ปฟ้อนเขต้าสมูต่
แกนกลางของสายใยแกต้วมมีหลายเสต้นทางหรสอหลายโหมด และแตต่ละเสต้นทางของแสงเดรินทางไปถขงปลายทางดต้วยเวลาไมต่
เทต่ากบัน ในสต่วนของสายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมดดบัชนมีเปป็นขบัขึ้นมมีการสรต้างดบัชนมีการหบักเหของแสงในแตต่ละชบัขึ้นของแกน
กลางดต้วยคต่าดบัชนมีทมีสื่แตกตต่างกบันเพสสื่อใหต้รบังสมีของแสงในแตต่ละเสต้นทางหรสอแตต่ละโหมดเดรินทางไปถขงปลายทางพรต้อมกบัน แตต่
ในทางปฏริบบัตริ การสรต้างดบัชนมีการหบักเหของแสงใหต้สมบมูรณท์อยต่างทมีสื่ตต้องการทนา ไดต้ยาก การแพรต่กระจายจากแสงหลาย
โหมดจขงเกริดขขขึ้น แตต่มมีผลกระทบนต้อยกวต่าสายใยแกต้วนนา แสงชนริดหลายโหมดดบัชนมีเปป็นขบัขึ้น ภาพเสต้นทางของแสงหลาย
โหมดในสายใยแกต้วนนาแสงชนริดดบัชนมีเปป็นขบัขึ้นและดบัชนมีกระจายแสดงดบัง ภาพทมีสื่ 10.18 เมสสื่อแสงแตต่ละเสต้นทางหรสอแตต่ละ
โหมดเดรินทางไปถขงปลายทางไมต่พรต้อมกบัน การสรต้างสบัญญาณพบัลสท์กลบับขขขึ้นมาใหมต่จะถมูกทนาใหต้แผต่กระจายออกใหต้มมีความ
กวต้างของพบัลสท์มากขขขึ้นกวต่าพบัลสท์ตต้นฉบบับทมีสื่ถมูกสต่งมา
10.7.3 กนำรแพรม่กระจนำยแถบสทของแสง (chromatic dispersion)
แสงสมีขาวเมสสื่อกระทบกบับแทต่งแกต้วปรริซขมจะเกริดการแพรต่กระจายแถบสมีของแสงเนสสื่องจากแสงแตต่ละสมีหรสอแตต่ละ
ความยาวคลสสื่นมมีความเรร็วในการเดรินทางไมต่เทต่ากบัน รวมถขงเกริดการหบักเหของแสงของแตต่ละความยาวคลสสื่นกร็เกริดขขขึ้นในมยุมทมีสื่
แตกตต่างกบันดต้วย การออกแบบสรต้างสายใยแกต้วนนาแสงชนริด หลายโหมดดบัชนมีเปป็นขบัขึ้นสามารถทนาใหต้รบังสมีของแสงจากหลาย
ความยาวคลสสื่นในชต่วงแคบๆประมาณ 1300 nm เดรินทางในสายใยแกต้วนนาแสงดต้วยความเรร็วโดยรวมใกลต้เคมียงกบัน สต่วน
แสงสมีอสสื่นนอกเหนสอจากนบัขึ้นจะเกริดผลกระทบจากการแพรต่กระจายแถบสมีของแสง ซขสื่งผลกระทบนมีขึ้จะเปป็นปปัญหามากจาก
แหลต่งกนา เนริดแสงชนริดไดโอดเปลต่งแสง เนสสื่องจากมมีการสรต้างสเปกตรบัมของแสงทมีสื่กวต้างกวต่า และรบังสมีของแสงทมีสื่เกริดขขขึ้น
กระจายหลายทริศทาง แตกตต่างจากแหลต่งกนาเนริดแสงชนริดเลเซอรท์ทมีสื่มมีการสรต้างสเปกตรบัมของแสงในยต่านทมีสื่แคบกวต่า แสงทมีสื่
มมีความยาวคลสสื่นมมีสื่ยาวกวต่าจะเดรินทางในสายใยแกต้วนนาแสงไดต้เรร็วกวต่า การเกริดการแพรต่กระจายแถบสมีของแสงจากความ
เรร็ซของแสงทมีสื่เดรินทางไมต่เทต่ากบัน แสดงดบังภาพทมีสื่ 10.20

ความยาวคลสสื่นทมีสื่ยาวกวต่า เดรินทางเรร็วกวต่า
ภาพทมีสื่ 10.20: การแพรต่กระจายแถบสมีของแสงจากความเรร็วของแสงทมีสื่เดรินทางไมต่เทต่ากบัน

10.7.4 กนำรสรูญเสทยจนำกกนำรเชสที่อมตม่อ (Coupling Losses)

การสมูญเสมียจากการเชสสื่อมตต่อแบต่งไดต้เปป็นสองลบักษณะคสอการสมูญเสมียจากการเชสสื่อมตต่อดต้วยคอนเนกเตอรท์ และ
การสมูญเสมียจากการเชสสื่อมตต่อดต้วยการสไปซท์ (splice) การเชสสื่อมตต่อดต้วยคอนเนกเตอรท์เปป็นการเชสสื่อมตต่อในลบักษณะเชสสื่อมตต่อ
ไมต่ถาวรสามารถถอดแยกปลายสายทบัขึ้งสองเสต้นทมีสื่เชสสื่อมตต่อกบันแลต้วออกจากกบันไดต้ การสมูญเสมียจากการเชสสื่อมตต่อดต้วยคอน
เนกเตอรท์นบัขึ้น สนาหรบับสายใยแกต้วนนาแสงชนริดโหมดเดมียว มมีคต่าทมีสื่ยอมรบับไดต้สนาหรบับแตต่ละคมูต่ของการเชสสื่อมตต่อในชต่วง 0.1 –
1.0 dB ขณะทมีสื่สายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมด มมีคต่าทมีสื่ยอมรบับไดต้ในชต่วงนต้อยกวต่า 0.75 dB และมมีคต่าสมูญเสมียจากการ
10-20 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
สะทต้อนกลบับทมีสื่รอยตต่อ (return loss) ดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.21 ดมีกวต่า 30 dB และ 25 dB ตามลนาดบับ ชนริดของการเชสสื่อม
ตต่อดต้วยคอนเนกเตอรท์ทมีสื่ไดต้รบับความนริยมมมีหลายชนริด เชต่นชนริด ST, SC, FC, MT-RJ และ Opti-Jack เปป็นตต้น ตบัวอยต่าง
คอนเนกเตอรท์ในการเชสสื่อมตต่อสายใยแกต้วนนาแสงแสดงดบังภาพทมีสื่ 10.22

แสงสะทต้อนกลบับ
แสงทมีสื่ถมูกสต่งผต่าน
แสงทมีสื่ปฟ้อนเขต้าสมูต่รอยตต่อ
รอยเชสสื่อมตต่อ
ภาพทมีสื่ 10.21: การสมูญเสมียจากการเชสสื่อมตต่อ

(ก) ชนริด SC

(ข) ชนริด ST

(ค) ชนริด LC
ภาพทมีสื่ 10.22: ตบัวอยต่างคอนเนกเตอรท์สายใยแกต้วนนาแสง

ความสมูญเสมียในสายใยแกต้วนนาแสงทมีสื่เกริดจากการเชสสื่อมตต่อคอนเนกเตอรท์มมีหลายสาเหตยุดบังแสดงในภาพทมีสื่ 10.23
เชต่น 1) เกริดระยะหต่างระหวต่างปลายสาย (end gap) 2) เกริดรอยขรยุขระทมีสื่ผริวปลายสายหรสอมมีสริสื่งสกปรก (finish and
dirt) 3) ปลายสายทบัขึ้งสองมมีความแตกตต่างโดยปลายดต้านหนขสื่งแกนกลางเปป็นวงกลม ขณะทมีสื่อมีกดต้านหนขสื่งเปป็นวงรมีทมีสื่เกริด
ความผริดพลาดจากขบัขึ้นตอนการผลริต (concentricity) 4) เกริดการเหลสสื่อมกบันของแกนกลาง (coaxiality) 5) ปลายสาย
ดต้านใดดต้านหนขสื่งหรสอทบัขึ้งสองดต้านเกริดมยุมเฉมียง (end angle) 6) ตนาแหนต่งการวางสายดต้านใดดต้านหนขสื่งหรสอทบัขึ้งสองดต้านเกริด
มยุมทมีสื่ไมต่อยมูต่ในแนวระนาบ (axial run-out) 7) คต่าความสามารถในการรบับแสงของปลายสายทบัขึ้งสองเสต้นมมีความแตกตต่าง
กบัน (NA mismatch) และ 8) ขนาดแกนกลางของปลายสายทบัขึ้งสองเสต้นมมีความแตกตต่างกบัน (core mismatch)
การเชสสื่อมตต่อดต้วยการสไปซท์เปป็นการเชสสื่อมตต่อในลบักษณะเชสสื่อมตต่อถาวรไมต่สามารถถอดแยกปลายสายทบัขึ้งสองเสต้น
ทมีสื่เชสสื่อมตต่อกบันแลต้วออกจากกบันไดต้ สามารถแบต่งวริธมีการเชสสื่อมตต่อนมีขึ้ไดต้สองวริธมีคสอ 1) วริธมีหลอมละลาย (fusion) และวริธมีการ
บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-21
เชสสื่อมตต่อทางกล (mechanical) โดยทบัสื่วไปแลต้ววริธมีการเชสสื่อมตต่อดต้วยการสไปซท์จะมมีคต่าการลดทอนสบัญญาณ และคต่าสมูญเสมีย
จากการสะทต้อนกลบับทมีสื่รอยตต่อ รวมถขงความแขร็งแรงทมีสื่รอยตต่อ ดมีกวต่าการเชสสื่อมตต่อดต้วยคอนเนคเตอรท์ การสมูญเสมียจากการ
เชสสื่อมตต่อดต้วยการสไปซท์สนาหรบับสายใยแกต้วนนาแสงชนริดโหมดเดมียว มมีคต่าทมีสื่ยอมรบับไดต้สนาหรบับแตต่ละคมูต่ของการเชสสื่อมตต่อในชต่วง
0 – 0.15 dB และมมีคต่าสมูญเสมียจากการสะทต้อนกลบับทมีสื่รอยตต่อดมีกวต่า 50 dB ขณะทมีสื่สายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมด มมี
คต่าทมีสื่ยอมรบับไดต้สนาหรบับแตต่ละคมูต่ของการเชสสื่อมตต่อในชต่วง 0 – 0.25 dB และมมีคต่าสมูญเสมียจากการสะทต้อนกลบับทมีสื่รอยตต่อดมีกวต่า
50 dB การเชสสื่อมตต่อดต้วยการหลอมละลาย ใชต้หลบักการหลอมปลายสายใยแกต้วนนาแสงใหต้รวมตบัวกบันดต้วยความรต้อนจาก
การอารท์กไฟฟฟ้า (electric arc ionizing) ทมีสื่อยุณหภมูมริประมาณ 1100oC เมสสื่อปลายสายทบัขึ้งสองหลอมรวมกบันแลต้ว จขง
ทนาการหต่อหยุต้มดต้วยทต่อหดเพสสื่อปกปฟ้องรอยตต่อทดแทนสารเคลสอบผริวเดริม ตบัวอยต่างเครสสื่องเชสสื่อมตต่อสายใยแกต้วนนาแสงดต้วยการ
หลอมละลายแสดงดบังภาพทมีสื่ 10.24

ระยะหต่างระหวต่างปลายสาย รอยขรยุขระทมีสื่ผริวปลายสาย

รมูปรต่างแกนกลางแตกตต่างกบัน แกนกลางเหลสสื่อมกบัน

ปลายสายเกริดมยุมเฉมียง ปลายสายไมต่อยมูต่ในระนาบ

คต่า NA แตกตต่างกบัน ขนาดแกนกลางแตกตต่างกบัน

ภาพทมีสื่ 10.23: การสมูญเสมียจากการเชสสื่อมตต่อดต้วยคอนเนกเตอรท์

ภาพทมีสื่ 10.24: ตบัวอยต่างเครสสื่องเชสสื่อมตต่อสายใยแกต้วนนาแสงดต้วยการหลอมละลาย

10-22 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 การเชสสื่อมตต่อสายใยแกต้วนนาแสงดต้วยวริธมีทางกล มมีความสะดวกในการใชต้งานมากกวต่าการเชสสื่อมตต่อสายใยแกต้วนนา
แสงดต้วยวริธมีการหลอมละลาย มบักใชต้สนาหรบับการเชสสื่อมตต่อสายใยแกต้วนนาแสงชนริดหลายโหมด มมีความแขร็งแรงทมีสื่รอยตต่อสมูง
กวต่าการเชสสื่อมตต่อดต้วยคอนเนคเตอรท์แตต่ตนสื่ากวต่าการเชสสื่อมตต่อดต้วยวริธมีการหลอมละลาย การเชสสื่อมตต่อดต้วยวริธมีทางกลอาศบัยหลบัก
การของรต่องตบัววมี (V-groove) หรสอทต่อประคองเพสสื่อจบัดวางแนวตนาแหนต่งสายใหต้อยมูใต่ นระนาบเดมียวกบัน

10.8 ระบบกนำรสสที่อสนำรดด้วยสนำยใยแกด้วนนนำแสง (Optical Fiber Communication System)

ระบบการสสสื่อสารดต้วยสายใยแกต้วนนาแสงคสอระบบการสสสื่อสารทมีสื่ใชต้ตบัวกลางชนริดสายใยแกต้วนนา พาแสงซขสื่งเปป็น
สบัญญาณทมีสื่ถมูกแปลงจากสบัญญาณทางไฟฟฟ้าจากแหลต่งกนาเนริดสบัญญาณไปยบังอยุปกรณท์ปลายทาง สต่วนประกอบของระบบ
การสสสื่อสารดต้วยสายใยแกต้วนนา แสงแสดงดบัง ภาพทมีสื่ 10.25 มมีดบังนมีขึ้ 1) แหลต่งกนา เนริดแสงทมีสื่ปลายดต้านหนขสื่ งของระบบทมีสื่
ประกอบดต้วย วงจรรบับสบัญญาณขต่าวสารและแปลงสบัญญาณแรงดบันเปป็นกระแส วงจรขบับกระแส แหลต่งกนา เนริดแสง 2)
สายใยแกต้วนนาแสงและอยุปกรณท์ตต่อพต่วงประกอบดต้วย อยุปกรณท์นนาแสงจากแหลต่งกนาเนริดสมูต่สายใยแกต้วนนาแสงและอยุปกรณท์นนา
แสงจากสายใยแกต้วสมูต่อยุปกรณท์ตรวจจบับแสง และ 3) วงจรรบับสบัญญาณทมีสื่ปลายทางอมีกดต้านหนขสื่ง ประกอบดต้วยอยุปกรณท์
ตรวจจบับแสง และวงจรการแปลงสบัญญาณกระแสกลบับเปป็นแรงดบัน นอกจากนมีขึ้หากระบบการสสสื่อสารดต้วยสายใยแกต้วถมูกใชต้
ในระยะทางไกลอาจจนา เปป็นทมีสื่จะตริดตบัขึ้งอยุปกรณท์ทวนสบัญ ญาณ (repeater) หรสออยุปกรณท์ขยายสบัญญาณแสง (optical
amplifier) เพสสื่อเพริสื่มระยะทางในการสสสื่อสารไดต้อมีกดต้วย
ภาคสต่งสบัญญาณ สายใยแกต้วนนาแสง ภาครบับสบัญญาณ
วงจรขบับกระแส วงจรขยาย
สบัญญาณอรินพยุท สบัญญาณเอาทท์พยุท
แหลต่งกนาเนริดแสง คอนเนกเตอรท์ ตบัวตรวจจบับแสง

ภาพทมีสื่ 10.25: บลร็อกไดอะแกรมระบบการสสสื่อสารดต้วยสายใยแกต้วนนาแสง

10.9 กนำรคนนำ นวณดด้นำนกนนำ ลวัง และควนำมสรูญเสทยในระบบกนำรสสที่อสนำรดด้วยสนำยใยแกด้วนนนำ แสง (Optical Fiber

System Link Budget)
การออกแบบระบบการสสสื่อสารดต้วยสายใยแกต้วนนา แสงมมีหลายองคท์ประกอบในการพริจารณา หนขสื่งในองคท์
ประกอบทมีสื่สนาคบัญคสอการคนานวณดต้านกนาลบังสต่งและคต่าความสมูญเสมียตต่างๆในระบบ หากคต่ากนาลบังสต่งมมีมากพอจะสามารถสต่ง
สบัญญาณผต่านสายใยแกต้วนนาแสงและอยุปกรณท์เชสสื่อมตต่อตต่างๆทมีสื่มมีคต่าการลดทอนสบัญญาณ เพสสื่อใหต้อยุปกรณท์รบับสบัญญาณแปลง
สบัญญาณแสงกลบับเปป็นสบัญญาณไฟฟฟ้าและสต่งตต่อไปยบังอยุปกรณท์อสสื่นตต่อไปไดต้ หากสบัญญาณทมีสื่รบับไดต้มมีคต่าตนสื่า มาก วงจรรบับ
สบัญญาณจะทนาการแยกสบัญญาณออกจากสบัญญาณรบกวนไดต้ไมต่มมีประสริทธริภาพนบัก สต่งผลทนาใหต้เกริดความผริดพลาดของ
ขต้อมมูลหรสอสบัญญาณทมีสื่รบับมาไดต้ในปรริมาณมาก
การคนานวณดต้านกนาลบังและความสมูญเสมียในระบบการสสสื่อสารดต้วยสายใยแกต้วนนาแสงทนาการคนานวณจากคต่ากนาลบัง
งานทมีสื่เกริดขขขึ้นจากแหลต่งกนา เนริดแสงผต่านการสมูญเสมีย สบัญ ญาณตต่างๆจนถขงอยุปกรณท์ตรวจจบับสบัญ ญาณ โดยการสมูญ เสมีย
สบัญญาณอาจเกริดขขขึ้นจาก 1) การลดทอนในสายใยแกต้วนนาแสง 2) การสมูญเสมียจากการเชสสื่อมตต่อทบัขึ้งจากการเชสสื่อมตต่อแบบ
คอนเนคเตอรท์ และแบบการสไปซท์ 3) การสมูญเสมียเนสสื่องจาก อยุปกรณท์นนาแสงจากแหลต่งกนาเนริดสมูต่สายใยแกต้วนนา แสงและ
อยุปกรณท์นนาแสงจากสายใยแกต้วสมูต่อยุปกรณท์ตรวจจบับแสง และ 4) การสมูญเสมียเนสสื่องจากการโคต้งงอ สมการการคนานวณหาคต่า
กนาลบังงานทมีสื่อยุปกรณท์ตรวจจบับสบัญญาณแสดงดบังสมการ (10.10)
บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-23
 Pr = P t – P losses (10.10)
โดย Pr คสอคต่ากนาลบังงานทมีสื่รบับไดต้จากอยุปกรณท์ตรวจจบับสบัญญาณ
Pt คสอคต่ากนาลบังงานทมีสื่เกริดขขขึ้นจากแหลต่งกนาเนริดแสง
Plosses คสอคต่าการสมูญเสมียกนาลบังงานรวมทมีสื่เกริดขขขึ้นจากสต่วนตต่างๆในระบบ
ตบัวอยต่าง 10.3
หาคต่ากนาลบังงานแสงทมีสื่รบับไดต้ทมีสื่ปลายทางในหนต่วย dBm และวบัตตท์ (watt) ของการเชสสื่อมตต่อสายใยแกต้วนนาแสงทมีสื่มมี
คต่าตบัวแปรตต่างๆ ดบังนมีขึ้
– ระยะทางการเชสสื่อมตต่อ 20 km
– กนาลบังงานเอาทท์พยุทจากแหลต่งกนาเนริดแสงเทต่ากบับ 30 mW
– ถมูกตต่อเชสสื่อมทยุกๆ 5 km โดยมมีคต่าความสมูญเสมียในอยุปกรณท์เชสสื่อมตต่อแตต่ละตบัวเทต่ากบับ 2 dB
– คต่าความสมูญเสมียในสายเทต่ากบับ 0.5 dB/km
– คต่าความสมูญเสมียระหวต่างแหลต่งกนาเนริดแสงและสายเทต่ากบับ 1.9 dB
– คต่าความสมูญเสมียระหวต่างสายและอยุปกรณท์ตบัวรบับแสงเทต่ากบับ 2.1 dB
– ไมต่มมีคต่าความสมูญเสมียเนสสื่องจากสายถมูกโคต้งงอ

วริธมีทนา
กนาลบังงานเอาทท์พยุทจากแหลต่งกนาเนริดแสง = 10 log (30 mW / 1 mW) = 14.8 dBm
คต่าความสมูญเสมียในสายรวม = 20 km (0.5 dB / km) = 10 dB
คต่าความสมูญเสมียในอยุปกรณท์เชสสื่อมตต่อรวม = 3 (2 dB) = 6 dB
คต่าการสมูญเสมียกนาลบังงานรวมทมีสื่เกริดขขขึ้นจากสต่วนตต่างๆในระบบ = 10 + 6 + 1.9 + 2.1 dB = 20 dB
ดบังนบัขึ้น คต่ากนาลบังงานแสงทมีสื่รบับไดต้ทมีสื่ปลายทางในหนต่วย dBm
Pr = 14.8 dBm – 20 dB = - 5.2 dBm

และคต่ากนาลบังงานแสงทมีสื่รบับไดต้ทมีสื่ปลายทางในหนต่วยวบัตตท์ = 10(-5.2 dBm / 10) x 1 mW = 301.99 W

ตบัวอยต่าง 10.4
หาคต่ากนาลบังงานแสงตนสื่าสยุดทมีสื่อยุปกรณท์กนาเนริดแสงตต้องสรต้างขขขึ้นเพสสื่อสามารถมมีกนาลบังงานในการสต่งเพมียงพอสนาหรบับ
ระบบทมีสื่มมีคต่าตบัวแปรตต่างๆ ดบังนมีขึ้
– ระยะทางการเชสสื่อมตต่อ 3.84 km
– กนาลบังงานแสงตนสื่าสยุดทมีสื่อยุปกรณท์รบับสบัญญาณสามารถทนางานไดต้อยต่างถมูกตต้องมมีคต่าเทต่ากบับ -25 dBm
– ถมูกตต่อเชสสื่อมดต้วยคอนเนคเตอรท์สองตบัวโดยมมีคต่าความสมูญเสมียในอยุปกรณท์เชสสื่อมตต่อแตต่ละตบัวเทต่ากบับ 1 dB
– ถมูกตต่อเชสสื่อมดต้วยการสไปซท์โดยมมีคต่าความสมูญเสมียเทต่ากบับ 0.2 dB
– คต่าความสมูญเสมียในสายเทต่ากบับ 3.5 dB/km
– ไมต่มมีคต่าความสมูญเสมียเนสสื่องจากสายถมูกโคต้งงอ

10-24 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

วริธมีทนา
คต่าความสมูญเสมียในสายรวม = 3.84 km (3.5 dB / km) = 13.44 dB
คต่าความสมูญเสมียในอยุปกรณท์เชสสื่อมตต่อรวม = 2 (1 dB) + 0.2 dB = 2.2 dB
คต่าการสมูญเสมียกนาลบังงานรวมทมีสื่เกริดขขขึ้นจากสต่วนตต่างๆในระบบ = 13.44 dB + 2.2 dB = 15.64 dB

ดบังนบันขึ้ คต่ากนาลบังงานแสงตนสื่าสยุดทมีสื่อยุปกรณท์กนาเนริดแสงตต้องสรต้างขขขึ้นในหนต่วย dBm

Pt= -25 dBm + 15.64 dB = - 9.36 dBm

และคต่ากนาลบังงานแสงทมีสื่อยุปกรณท์กนาเนริดแสงตต้องสรต้างขขขึ้นในหนต่วยวบัตตท์ = 10(-9.36 dBm / 10) x 1 mW = 115.88 W

10.10 สรคุปทด้นำยบท
บทนมีขึ้อธริบายถขง การสสสื่อสารสายใยนนาแสงซขสื่งถมูกนนามาใชต้สนาหรบับเชสสื่อมตต่อระหวต่างชยุมสายโทรศบัพทท์ และการเชสสื่อม
ตต่อโทรคมนาคมระยะทางไกลเนสสื่องจากมมีความเรร็วในการสสสื่อสารขต้อมมูลสมูงทมีสื่สยุดและถมูกรบกวนจากสบัญ ญาณรบกวน
ภายนอกตนสื่า ทมีสื่สยุด โดยมมีการอธริบายถขงพสขึ้นฐานของคลสสื่นและความถมีสื่ในยต่านแสง การสะทต้อนและหบักเหของแสง การ
เคลสสื่อนทมีสื่ของแสงในสายใยแกต้วนนาแสง การลดทอนของแสงในระบบ และประเภทของสายใยแกต้วนนาแสง

บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-25

 คนนำถนำมทด้นำยบท

1. ใหต้นบักศขกษาบอกถขงขต้อดมี ทมีสื่สายใยแกต้วนนาแสงมมีเหนสอกวต่าสายนนาสบัญญาณชนริดอสสื่นๆ
2. ใหต้นบักศขกษาบอกถขงขต้อเสมีย ทมีสื่สายใยแกต้วนนาแสงดต้อยกวต่าสายนนาสบัญญาณชนริดอสสื่นๆ
3. ครอสทอรท์ก (crosstalk) คสออะไร ?
4. ความยาวคลสสื่นแสง 660 nm มมีคต่าความถมีสื่เทต่ากบับเทต่าใด ?
5. ใหต้นบักศขกษาวาดบลร็อกไดอะแกรมของการสต่งผต่านสบัญญาณผต่านระบบสสสื่อสารใยแกต้วนนาแสง
6. อธริบายกฏการหบักเหของแสง และกฏของสเนลลท์ (Refraction and Snell's Law)
7. คต่าดบัชนมีการหบักเหของแสง (index of refraction) มมีผลอยต่างไร ? หากแสงตต้องเดรินทางผต่านวบัตถยุสองชนริดทมีสื่มมีคต่า
ดบัชนมีการหบักเหของแสงตต่างกบัน
8. อธริบายความหมายของคนาวต่า มยุมวริกฤต (critical angle)
9. มยุมวริกฤต (critical angle) มมีผลอยต่างไรตต่อการสต่งผต่านแสงผต่านสายใยแกต้วนนาแสง
10. สต่วนประกอบสนาคบัญของสายใยแกต้วนนาแสงมมีอะไรบต้าง ?
11. สต่วนประกอบสนาคบัญของสายใยแกต้วนนาแสงแตต่ละสต่วนมมีหนต้าทมีสื่อยต่างไรบต้าง ใหต้อธริบายพอสบังเขป
12. มยุมรบับแสงของสายใยแกต้วนนาแสง (acceptance angle) คสออะไร ?
13. มยุมรบับแสงของสายใยแกต้วนนาแสง (acceptance angle) มมีขต้อจนากบัดอยต่างไรบต้าง ?
14. หาคต่ากนาลบังงานแสงในหนต่วย dBm หากมมีคต่ากนาลบังงานเทต่ากบับ 10 mW ?
15. โหมดการเดรินทางของแสง (mode of propagation) ในสายใยแกต้วนนาแสงมมีอยมูต่สองแบบ คสออะไร ?
16. โหมดการเดรินทางชนริดโหมดเดมียว (single mode propagation) มมีลบักษณะอยต่างไร ?
17. โหมดการเดรินทางชนริดหลายโหมด (multi-mode propagation) มมีลบักษณะอยต่างไร ?
18. รมูปแบบดบัชนมีการหบักเหของแสงในสายใยแกต้วนนาแสง (index profile) มมีอยมูต่สองแบบ คสออะไร ?
19. รมู ป แบบดบั ช นมี ก ารหบั ก เหของแสงในสายใยแกต้ ว นนา แสง (index profile) แบบเปป็ น ขบัขึ้ น (step index) มมี ลบั ก ษณะ
อยต่างไร?
20. รมูปแบบดบัชนมีการหบักเหของแสงในสายใยแกต้วนนา แสง (index profile) แบบกระจาย (graded index) มมีลบักษณะ
อยต่างไร ?
21. เมสสื่อนนารมูปแบบดบัชนมีการหบักเหของแสงและโหมดการเดรินทางของแสงมาพริจารณารต่วมกบัน สามารถจนาแนกชนริดของ
สายในแกต้วนนาแสงไดต้กมีสื่ชนริด อะไรบต้าง ?
22. ใหต้นบักศขกษาอธริบายถขงลบักษณะของสายใยแกต้วนนาแสงแตต่ละชนริดมาพอสบังเขป
23. สายใยแกต้วนนาแสงชนริดใดมมีขนาดสายใยแกต้วนนาแสง (core) ทมีสื่เลร็กทมีสื่สยุด ?
24. สายใยแกต้วนนาแสงชนริดใดมมีแบนดท์วริทกวต้างทมีสื่สยุด ?
25. สายใยแกต้วนนาแสงชนริดใดทมีสื่มบักจะนริยมนนามาใชต้ตต่อเครสอขต่ายคอมพริวเตอรท์ทต้องถริสื่น (LAN)
26. สายใยแกต้วนนาแสงชนริดใดทมีสื่มบักจะนริยมนนามาใชต้ตต่อเครสอขต่ายระดบับประเทศ (WAN)
27. ใหต้นบักศขกษาบอกถขงขต้อดมี และขต้อเสมียของสายใยแกต้วนนาแสงแตต่ละชนริด
28. เหตยุใดสายใยแกต้วนนาแสงชนริด Multi-mode Graded-Index ถขงมมีความนริยมนต้อยกวต่าสายชนริดอสสื่น ?
29. สริสื่งใดบต้างทมีสื่ทนาใหต้เกริดการสมูญเสมียสบัญญาณในสายใยแกต้วนนาแสง ?
30. หากนนาไดโอดเปลต่งแสงมาใชต้เปป็นแหลต่งกนา เนริดแสงในการสต่งผต่านขต้อมมูลในสายใยแกต้วนนา แสงชนริด Single-mode
Step-Index อยากทราบวต่าสามารถใชต้ไดต้หรสอไมต่ เพราะเหตยุใด ?
31. Absorption loss ในสายใยแกต้วนนาแสงคสออะไร ?
10-26 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
32. Material loss ในสายใยแกต้วนนาแสงคสออะไร ?
33. Wavelength Dispersion ในสายใยแกต้วนนาแสงคสออะไร ?
34. Radiation loss ในสายใยแกต้วนนาแสงคสออะไร ?
35. Pulse spreading ในสายใยแกต้วนนาแสงคสออะไร ?
36. Coupling loss ในสายใยแกต้วนนาแสงคสออะไร ?
37. Modal Dispersion มมีผลอยต่างไรในการสต่งผต่านสบัญญาณผต่านสายใยแกต้วนนาแสง ?
38. ความสมูญเสมียเนสสื่องจากการเชสสื่อมตต่อสายใยแกต้วนนาแสงมมี 4 ลบักษณะ อะไรบต้าง ?
39. Intersymbol-interference ในสายใยแกต้วนนาแสงคสออะไร ?
40. คต่า dBm ตต่างจาก dB อยต่างไร ?
41. ใหต้นบักศขกษาเขมียนสมการแปลงคต่าอบัตราสต่วนกนาลบังใหต้อยมูต่ในรมูป dB
42. คต่าแรงดบัน 3 mV สามารถเขมียนในรมูป dBmV ไดต้เทต่ากบับเทต่าไร ?
43. เหตยุใดจขงตต้องทนา การแปลงอบัตราสต่วนของสบัญญาณใหต้อยมูต่ในรมูปของ dB ในการคนา นวณ ? หากไมต่ทนา การแปลงจะ
สามารถทนาการคนานวณไดต้หรสอไมต่ ?
44. หากตต้องการรวมคต่า dB และ dBm เขต้าดต้วยกบัน จะสามารถรวมไดต้หรสอไมต่ และรวมกบันแลต้วจะไดต้หนต่วยเปป็นคต่าอะไร
?
45. ใหต้นบักศขกษาเขมียนสมการการแปลงคต่า dB ใหต้อยมูต่ในรมูปของอบัตราสต่วนกนาลบัง
46. หากสายใยแกต้วนนาแสงขาด เราสามารถตต่อเพสสื่อใชต้งานอมีกครบัขึ้งไดต้หรสอไมต่ อยต่างไร ?
47. เหตยุใดการสสสื่อสารผต่านใยแกต้วนนาแสงจขงมมีความปลอดภบัยตต่อขต้อมมูลสมูงกวต่าการสสสื่อสารดต้วยตบัวนนาชนริดอสสื่นๆ ?
48. การสสสื่อสารผต่านใยแกต้วนนาแสง จะถมูกรบกวนจากคลสสื่นแมต่เหลร็กไฟฟฟ้าหรสอไมต่ ใหต้อธริบายเสรริมดต้วย
49. สายใยแกต้วนนาแสงชนริด Single mode จะตต้องใชต้แหลต่งกนาเนริดแสงชนริดใด เหตยุใดจขงเปป็นเชต่นนบัขึ้น ?
50. ใหต้นบักศขกษาอธริบายขต้อแตกตต่างระหวต่างสายใยแกต้วนนาแสงแตต่ละชนริด
51. สายใยแกต้วนนาแสงสามารถสต่งผต่านพลบังงานไฟฟฟ้าไปยบังปลายทางไดต้หรสอไมต่ ?

บททมีสื่ 10 แนะนนาระบบสสสื่อสารสายใยนนาแสง (Introduction to Optical Fiber Communication Systems) 10-27

 แบบฝฝึกหวัดทด้นำยบท

1.หากแบต่งชนริดของสายใยแกต้วนนาแสงตามลบักษณะของโหมดของการเดรินทางของแสง (mode of propagation) และ

ดบัชนมีการสะทต้อนแสง (reflection index) จะแบต่งไดต้ 3 ชนริด คสออะไรบต้าง แตต่ละชนริดมมีคยุณสมบบัตริอยต่างไร ?

2.ใหต้นบักศขกษาอธริบายถขงขต้อดมี และขต้อเสมียของสายใยแกต้วนนาแสงเมสสื่อนนามาใชต้ในระบบสสสื่อสารโดยเปรมียบเทมียบกบับสายตบัว
นนาทองแดง

3.Coupling losses ในสายใยแกต้วนนาแสงมมีอยมูต่ 4 ลบักษณะ อะไรบต้าง ?

4.หาคต่าพลบังงานแสงทมีสื่รบับไดต้ทมีสื่ปลายทางในหนต่วย dBm และ watts ของการเชสสื่อมตต่อสายใยแกต้วนนาแสง (optical fiber

link) ทมีสื่มมีคต่าตบัวแปรตต่างๆ ดบังนมีขึ้
– ความยาว 24 km
– กนาลบังงานเอาทท์พยุทจาก LED มมีคต่า 20 mW
– ถมูกตต่อเชสสื่อมทยุกๆ 4 km โดยมมีคต่าความสมูญเสมียในตบัวตต่อแตต่ละตบัวเทต่ากบับ 2.1 dB
– คต่าความสมูญเสมียในสายเทต่ากบับ 0.6 dB/km
– คต่าความสมูญเสมียระหวต่างแหลต่งกนาเนริดแสงและสายเทต่ากบับ 2.2 dB
– คต่าความสมูญเสมียระหวต่างสายและอยุปกรณท์ตบัวรบับแสงเทต่ากบับ 1.8 dB
– ไมต่มมีคต่าความสมูญเสมียเนสสื่องจากสายถมูกโคต้งงอ

5. ใหต้นบักศขกษาอธริบายสต่วนประกอบของสายใยแกต้วนนาแสงทมีสื่ใชต้ภายในอาคาร

6. ใหต้นบักศขกษาอธริบายสต่วนประกอบของสายใยแกต้วนนาแสงทมีสื่ใชต้ภายนอกอาคาร

7.โหมดการเดรินทางของแสง (mode of propagation) แบบซริงเกริขึ้ลโหมด และมบัลตริโหมดแตกตต่างกบันอยต่างไร และแบบ

ไหนสามารถสต่งผต่านขต้อมมูลไดต้มากกวต่ากบัน บอกเหตยุผลสนบับสนยุนดต้วย ?

8. สายใยแกต้วนนาแสงถมูกใชต้เปป็นสายสบัญญาณระหวต่างตบัวสต่ง และตบัวรบับทมีสื่หต่างกบัน 60 km โดยใชต้สายใยแกต้วนนาแสงทมีสื่ยาว

12 km หลายเสต้นมาเชสสื่อมกบันเพสสื่อใชต้เปป็นสายสต่ง โดยการสมูญเสมียตต่างๆประกอบดต้วยการลดทอนสบัญญาณของสายใย
แกต้วนนาแสง (fiber attenuation) 0.5 dB/km การสมูญเสมียจากการเชสสื่อม (splice loss) 0.3 dB ตต่อการเชสสื่อมหนขสื่งจยุด
และ 1 dB/connector จงคนานวณหาการสมูญเสมียรวมของสายสต่งนมีขึ้

9. สายใยแกต้วมมีคต่าการลดทอนสบัญญาณ 0.2 dB/km เชสสื่อมตต่อระหวต่างสองสถานมีซขสื่งอยมูต่หต่างกบัน 50 km ถต้าสถานมีตต้นทาง

สต่งสบัญญาณดต้วยกนาลบังงานแสง 1mW จงหากนาลบังงานแสงทมีสื่สถานมีปลายทาง

10-28 หลบักการสสสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ภาคผนวก ก.

ตัวอย่างการใช้โปรแกรม Spread Sheet ในการคำานวณฟูเรียร์

SpreadSheet สำำ หรั บคำำ นวณเพื่ อช่ วยในกำรตรวจทำนคำำ ตอบในหั ว ข้ อ อนุก รมฟู เรี ย ร์ เขี ย นขึ้ นโดยใช้
โปรแกรม OpenOffice.org SpreadSheet เพื่อใช้สำำหรับกำรตรวจทำนคำำตอบของกำรหำค่ำ a0 an และ bn เทียบกับ
กำรคำำนวณอนุกรมฟูเรียร์ด้วยกำรอินทิเกรต กำรคำำนวณจะแสดงผลลัพธ์ดังนี้คือค่ำองค์ประกอบฟูเรียร์ พร้อมทั้งพล็อต
ค่ำขนำดและเฟสของฟังก์ชั่นที่ใส่อินพุทลงไป
กำรใส่อินพุทให้ใส่ในคอลัมน์ที่ได้มีกำรทำำไฮไลท์สีพื้นเป็นสีฟ้ำเอำไว้ ดังแสดงในภำพที่ ก.1 โดยใส่ให้ครบคำบ
ของสัญญำณ (ในที่นี้คือ 360 องศำ หรือ 2 นั่นเอง) ในกำรใส่อินพุทสำมำรถใส่ได้โดยกำรกรอกตัวเลขลงทีละองศำที่
เปลี่ยนแปลงเช่นในตัวอย่ำง 'SquareWave' หรือ สำมำรถให้ค่ำฟังก์ชั่นได้ เช่นในตัวอย่ำง 'SineWave'
ผู้ ส นใจสำมำรถ download SpreadSheet ได้ ส องรู ป แบบคื อ OpenOffice.org SpreadSheet และ
Microsoft Excel ที่
http://mrpreecha.blogspot.com/2007/06/spreadsheet-fourier-series.html

ภำพที่ ก.1 ตัวอย่ำงโปรแกรม Spread Sheet ในกำรคำำนวณฟูเรียร์

ภำคผนวก ก ก-1
ก-2 หลักกำรสื่อสำรและโทรคมนำคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 ภาคผนวก ข.

แนะนำาเบื้องต้นการใช้โปรแกรม SCILAB (ปิยะ, 2551)

ข.1 การติดตั้งโปรแกรม Scilab

การติดตั้งโปรแกรม Scilab สามารถติดตั้งได้หลายระบบปฏิบัติการเช่น Linux, Windows หรือ Mac OS
โดยทำาการดาวน์โหลดโปรแกรมติดตั้งจากเวปไซต์ http://www.scilab.org

ข.2 ตัวอย่างการใช้คำาสั่งของ Scilabs เบื้องต้น

ข.2.1 การสร้างเมตริก (Creating a Matrix)
การสร้างเมตริกใส่ไว้ในตัวแปร (variable) เพื่อที่จะสามารถเรียกใช้เมตริกนี้ได้ในภายหลังให้ทำาการพิมพ์คำา
สั่งดังนี้
--> a = [ 1, 1, 2; 3, 5, 8; 13, 21, 34 ]
a =
1 1 2
3 5 8
13 21 34

Scilab จะทำาการแสดงค่าของเมตริกในตัวแปร a ทันทีหลังจากทำาการป้อนคำาสั่ง แต่หากไม่ต้องการให้มีการ

แสดงค่าในตัวแปร สามารถทำาได้โดยเพิ่มเครื่องหมายเซมิโคลอน (;) ด้านท้ายของคำาสั่ง เช่น
--> b = rand (3, 2);

คำาสั่งนี้จะทำาการสร้างเมตริกขนาด 3 แถว 2 คอลัมน์ ที่มีค่าตัวเลขสุ่มระหว่าง 0 ถึง 1 ไว้ในตัวแปร b โดย

หากต้องการให้แสดงค่าในตัวแปรออกมา สามารถทำาได้โดยการพิมพ์ชื่อตัวแปรลงบนหน้าจอรับคำาสั่ง ดังนี้
--> b
b =

0.054502 0.441635
0.995480 0.698354
0.609649 0.259973

ข.2.2 การประมวลผลเมตริกและ อาเรย์ (Matrix and Array Operations)

การประมวลผลเมตริกที่มีใช้ใน Scilab แสดงดังต่อไปนี้

+ บวก (addition)
- ลบ (subtraction)
* คูณ (multiplication)
^ ยกกำาลัง (power)
' คอนจูเกต ทรานซ์โพส (conjugate transpose)
ภาคผนวก ข ข-1
 \ หารซ้าย (left division)
x = A \ b คือการหาคำาตอบของ A * x = b
/ หารขวา (right division)
x = b / A คือการหาคำาตอบของ x * A = b.
Scilab สามารถประมวลผลการคำานวณเมตริกได้ง่ายและสะดวก ตัวอย่างเช่น ต้องการคูณเมตริก a เข้ากับ
ค่าคงที่ สามารถพิมพ์คำาสั่งการคูณได้โดยตรง
--> 2 * a
ans =

2 2 4
6 10 16
26 42 68

เมื่อต้องการคูณเมตริก a และเมตริก b ทำาได้โดยการพิมพ์คำาสั่งดังนี้

--> a * b
ans =

2.2693 1.6599
10.0181 6.8965
42.3417 29.2458

เมื่อต้องการทำาการยกกำาลังสองของเมตริก a สามารถทำาได้โดย
--> a ^ 2
ans =

30 48 78
122 196 318
518 832 1350

สำาหรับการประมวลผลอาเรย์สามารถทำาได้โดยการใช้ จุด (.) นำาหน้าสัญลักษณ์การประมวลผล เช่น หาก

ต้องการยกกำาลังสองในทุกค่าของตัวแปร a
--> a .^ 2
ans =

1 1 4
9 25 64
169 441 1156

ข.2.3 การเรียกดูวิธีใช้งานฟังก์ชั่นหรือ ข้อความช่วยเหลือ

การเรียกดูวิธีใช้งานฟังก์ชั่นหรือ ข้อความช่วยเหลือสามารถทำาได้โดยพิมพ์คำาว่า “ help” แล้วพิมพ์ตามด้วย
ฟังก์ชั่นที่ต้องการ เมื่อเรียกดูข้อความช่วยเหลือ Scilab จะแสดงข้อมูลของฟังก์ชั่นนั้นๆทางหน้าจอของโปรแกรม เช่น

ข-2 หลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

เมื่อต้องการทราบวิธีการใช้งานของฟังก์ชั่นในการพล๊อต ก็พิมพ์คำาสั่งดังนี้
--> help plot

ข.2.4 ฟังก์ชั่นสกาล่า เวกเตอร์ และเมตริกซ์ (Scalar, Vector and Matrix Functions)

ฟังก์ชั่นที่ใช้จะมีหลายรูปแบบการใช้งานทั้ง ฟังก์ชั่นสกาล่า ฟังก์ชั่นเวกเตอร์ และฟังก์ชั่น เมตริกซ์ ฟังก์ชั่น
สกาล่าจะใช้กับข้อมูลที่มีค่าเดี่ยวๆ ส่วนฟังก์ชั่นเวกเตอร์จะใช้กับข้อมูลที่อยู่ในรูปของแถวหรือคอลัมน์ และฟังก์ชั่นเม
ตริกซ์จะเป็นฟังก์ชั่นที่ใช้คำานวณในรูปแบบเมตริกซ์ด้วยความรวดเร็วและสะดวกซึ่งเป็นข้อเด่นของโปรแกรม Scilab นี้
ด้วย ตัวอย่างของกลุ่มฟังก์ชั่นเหล่านี้แสดงให้เห็นดังนี้

ฟังก์ชั่นสกาล่า
sin asin abs round exp
cos acos sqrt floor log
tan atan sign ceil log10

ฟังก์ชั่นเวกเตอร์
max sum median min prod
mean gsort std

ตัวอย่างการใช้งานฟังก์ชั่นเวกเตอร์เช่น การหาค่าสูงสุดของ A ซึ่งเป็นตัวแปรที่มีข้อมูลทั้งในแถวและใน

คอลัมน์ การหาค่าสูงสุดของ A จำาเป็นจะต้องใช้ max(max(A)) แทนที่จะใช้เพียงคำาสั่ง max(A)
ฟังก์ชั่น เมตริกซ์
eigs chol svd inv
lu qr hess rank
rref expm sqrtm poly
det size norm cond

ฟังก์ชั่นที่ใช้เหล่านี้อาจให้ค่าเอาท์พุทเพียงหนึ่งค่า หรือมากกว่าก็เป็นได้ เช่น Amax = max(max(A)) จะให้

ค่าเอาท์พุทเพียงค่าเดียว หรือ [r, c] = size(A) จะให้ค่าเอาท์พุทสองค่าคือ r และ c

ข.2.5 เมตริกซ์ย่อยและการใช้สัญลักษณ์โคลอน
การใช้งานเวกเตอร์ และเมตริกซ์จะมีใช้มากในโปรแกรม Scilab โดยการใช้เมตริกซ์ย่อยและสัญลักษณ์
โคลอนจะช่วยให้การคำานวณโดยใช้ Scilab มีประสิทธิภาพมากขึ้น ทั้งในการสร้างเมตริกซ์ หรือการอ้างถึงเมตริกซ์นั้นๆ
เป็นบางส่วน อีกประการหนึ่งคือเพื่อให้การเขียนโปรแกรมมีประสิทธิภาพมากขึ้นโดยการใช้สัญลักษณ์โคลอนในการ
เพิ่มตัวเลขในอนุกรม แทนที่การเขียนโปรแกรมเป็นลูป
หากต้องการค่าเวกเตอร์ [0.2, 0.4, 0.6, 0.8, 1.0, 1.2] สามารถสร้างได้โดย 0.2:0.2:1.2
หรือหากเราพิมพ์ 5:-1:1 จะได้ [5 4 3 2 1] เป็นต้น
หรือหากต้องการสร้างเวกเตอร์ y ให้เป็นค่าฟังก์ชั่นซายน์ของ x สามารถเขียนฟังก์ชั่นดังนี้
x = [0:0.1:2*%pi];
ภาคผนวก ข ข-3
 y = sin(x);
[x y]

สัญลักษณ์โคลอนยังสามารถใช้งานเป็นการเข้าถึงเมตริกซ์ย่อยได้ดังเช่น A(1:4,3) คือการอ้างถึงข้อมูลใน

แถวที่ 1 ถึง 4 ของคอลัมน์ที่ 3 ของเมตริกซ์ A
และหากใช้สัญลักษณ์โคลอนเพีย งลำา พังยังสามารถแทนที่แถวทั้งหมด หรือคอลัมน์ทั้งหมดได้ ด้วย เช่น
A(:,3) แสดงถึงข้อมูลทุกแถวในคอลัมน์ที่ 3 ของ A หรือ A(2,:) แสดงถึงข้อมูลทุกคอลัมน์ในแถวที่ 2 ของ A ส่วน
A(:,[2 4]) แสดงข้อมูลทุกแถวในคอลัมน์ที่ 2 และ 4 ของ A เป็นต้น

ตัวอย่างการใช้อื่นๆแสดงให้เห็นด้านล่าง
A(:,[2 4 5]) = B(:,1:3)
A(:,[2,4]) = A(:,[2,4])*[1 2;3 4]

ข.3 การป้อนชุดคำาสั่งต่อเนื่อง
การป้อนชุดคำาสั่งต่อเนื่องสามารถทำา ได้โดยการใช้โปรแกรมประมวลผลคำา (Text editor) ใดๆก็ได้ การใช้
งานจะเหมือนกับการพิมพ์คำาสั่งลงบนหน้าจอรับคำาสั่ง เพียงแต่สามารถที่จะให้ Scilab ทำางานได้ต่อเนื่องตามสคริปของ
คำาสั่งที่ทำาการป้อนไว้บนโปรแกรมประมวลผลคำา โดยต้องทำาการบันทึกข้อมูลของชุดคำา สั่งไว้ในโฟล์เดอร์ที่สามารถ
เรียกใช้ได้
การบันทึกชุดคำาสั่ง ควรจะกำาหนดนามสกุลของไฟล์ด้วย เช่น “.sci” และเมื่อต้องการประมวลผลชุดคำาสั่ง ก็
สามารถทำาได้โดยการป้อนชื่อชุดคำาสั่งที่ได้ทำาการบันทึกไว้ลงบนหน้าจอรับคำาสั่งของ Scilab
หากต้องการพิมพ์ข้อความในไฟล์ชุดคำาสั่งเพื่อความเข้าใจในกระบวนการคำานวณ แต่ไม่ต้องการให้ Scilab
ทำาการประมวลผลในบรรทัดนั้นๆ สามารถทำาได้โดยการใช้สัญลักษณ์ “//” นำาหน้าในบรรทัดนั้น
การควบคุ ม การทำา งานของชุ ด คำา สั่ ง สามารถทำา ได้ โ ดยใช้ คำา สั่ ง For while if หรื อ relation
operators ซึ่งจะมีลักษณะการใช้งานคล้ายกันกับที่ใช้อยู่ในโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์อื่นๆ เช่น ภาษา C หรือ
Matlab

ข-4 หลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ภาคผนวก ค.

ตัวอย่างการใช้โปรแกรม SCILAB ในการคำานวณ (Senthilkumar, 2010)

ค.1 บทที่ 1
// fig 1.5
t=[-2:0.001:2];
vt=sinc(2*%pi*t)^2;
figure;plot(t,vt);

// fig 1.6
noisegen(0.005,10,0.1);
t=0:0.001:3;
nt=feval(t,Noise);
nt2=feval(t,Noise);
vt=cos(2*%pi*t);
subplot(3,2,1);plot(t,vt); title('cosine ');
subplot(3,2,2);plot(t,nt); title('noise ');
vtnt=vt+nt;
subplot(3,2,3);plot(t,vtnt); title('cosine+noise ');
vtntamp=vtnt*2;
subplot(3,2,4);plot(t,vtntamp); title('cosine+noise amplify ');
vtntnt2=vtntamp+nt2;
subplot(3,2,5);plot(t,vtntnt2); title('cosine+noise amplify +noise');
subplot(3,2,6);plot(t,nt2); title('noise2 ');

ค.2 บทที่ 2
// fig 2.13
t=[-1:0.001:1];
vt=cos(2*%pi*t+45);
figure;plot(t,vt);

// fig 2.14
t=[-1:0.001:1];
vt=cos(2*%pi*t);
figure;plot(t,vt,'b');
vt=-cos(3*2*%pi*t)./3;
plot(t,vt,'r');
vt=cos(2*%pi*t)-cos(3*2*%pi*t)./3;
plot(t,vt,'k');

// fig 2.15
t=[-1:0.001:1];
hsign=-1;
vt=cos(2*%pi*t);
figure;plot(t,vt,'b');
for ii=3:2:20 // a)20,b)200,c)2000,d)20000 Plot using subplot(2,2,x)
vii=hsign*cos(ii*2*%pi*t)./ii;

ภาคผนวก ค ค-1
 vt=vt+vii;
plot(t,vii,'b');
hsign=-1*hsign;
end
plot(t,vt,'k');

// fig 2.18
M = 12;
N = 2^M;
n = 0:1:N-1;
tend = 1;
T = 6;
dt = T/N;
t = n*dt;

w = zeros(length(t),1);
for (i = 1:1:length(w))
if (t(i) <= tend)
w(i) = 1;
end;
end;

// Calculating FFT
W = dt*fft(w);
f = n/T;

subplot(211);
plot(t,w);
xlabel('t');
ylabel('v(t)');
title('Time Waveform');

subplot(212);
plot(f(1:N/64),abs(W(1:N/64)));
xlabel('f');
title('MAGNITUDE SPECTRUM to fs/64');

ค.3 บทที่ 4
// fig 4.1
t=[0:0.0001:3];
mt=cos(2*%pi*t);
ct=cos(2*10*%pi*t);
stam=mt.*ct;
bt=3;
stfm=cos(2*10*%pi*t + bt*sin(2*%pi*t));
subplot(4,1,1);plot(t,mt); title('cosine signal');
subplot(4,1,2);plot(t,ct); title('carrier wave');
subplot(4,1,3);plot(t,stam); title('AM wave');
subplot(4,1,4);plot(t,stfm); title('FM wave');

% Fig 4.2
t=[0:0.0001:3];
mt=cos(2*%pi*t)+0.5*cos(%pi*t);
ct=cos(2*10*%pi*t);
stam=(1+mt).*ct;

ค-2 หลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

stamo=mt.*ct;
subplot(3,1,1);plot(t,mt); title('modulating signal');
subplot(3,1,2);plot(t,stam); title('under mod. AM wave');
subplot(3,1,3);plot(t,stamo); title('over mod. AM wave');
subplot(3,1,2);plot(t,1+mt);
subplot(3,1,3);plot(t,mt);

% Fig 4.5
v=[0:0.0001:3];
i=v+3*v^2;
plot(v,i);

% Fig 4.13
t=[0:0.0001:3];
mt=cos(2*%pi*t);
ct=cos(2*10*%pi*t);
bt=4;
stfm=cos(2*10*%pi*t + bt*sin(2*%pi*t));
subplot(4,1,1);plot(t,mt); title('cosine signal');
subplot(4,1,2);plot(t,stfm); title('FM wave');
dmt=cos(2*%pi*t+%pi/2);
subplot(4,1,3);plot(t,dmt); title('derivative signal');
stpm=cos(2*10*%pi*t + bt*sin(2*%pi*t+%pi/2));
subplot(4,1,4);plot(t,stpm); title('PM wave');

% Fig 4.15
t=[0:0.0001:3];
mt=cos(2*%pi*t);
ct=cos(2*10*%pi*t);
stam=mt.*ct;
bt=0.2;
stfm=cos(2*10*%pi*t + bt*sin(2*%pi*t));
//subplot(4,1,1);plot(t,mt); title('cosine signal');
subplot(2,1,1);plot(t,stfm); title('FM wave');
subplot(2,1,2);plot(t,stam); title('DSBSC wave');

% Fig 4.17
t=[0:0.0001:3];
mt=cos(2*%pi*t);
ct=cos(2*10*%pi*t);
bt=1;
stfm=cos(2*10*%pi*t + bt*sin(2*%pi*t));
subplot(4,1,1);plot(t,mt); title('cosine signal');
subplot(4,1,2);plot(t,stfm); title('beta = 1');
bt=3;
stfm=cos(2*10*%pi*t + bt*sin(2*%pi*t));
subplot(4,1,3);plot(t,stfm); title('beta = 1');
bt=6;
stfm=cos(2*10*%pi*t + bt*sin(2*%pi*t));
subplot(4,1,4);plot(t,stfm); title('beta = 1');

ค.4 บทที่ 5
// fig 5.6
data = [1,0,0,0,1,0,0,0,1,0,0,0,1,0,0,0,1,0,0,0];//sampling interval
t = [0:0.0001:1];

ภาคผนวก ค ค-3
mt=cos(2*%pi*t)+0.5*cos(%pi*t);
y = [];
z = data;
pam = [];
for i = 1:length(data)
x = z(i)*ones(1,(length(t)-1)/length(data))
.*mt((i-1)*(length(t)-1)/length(data)+1:i*(length(t)-1)/length(data));
y2 = z(i)*ones(1,(length(t)-1)/length(data));
pam = [pam,x];
y = [y,y2];
end
subplot(3,1,1);plot(mt);
subplot(3,1,2);plot(y);
subplot(3,1,3);plot(pam);
subplot(3,1,3);plot(mt);

// fig 5.7
data = [1,0,0,0,1,0,0,0,1,0,0,0,1,0,0,0,1,0,0,0];//sampling interval
t = [0:0.0001:1];
mt=cos(2*%pi*t)+0.5*cos(%pi*t);
y = [];
z = data;
pam = [];
for i = 1:length(data)
x = z(i)*ones(1,(length(t)-1)/length(data))
*mt((i-1)*(length(t)-1)/length(data)+1);
y2 = z(i)*ones(1,(length(t)-1)/length(data));
pam = [pam,x];
y = [y,y2];
end
subplot(3,1,1);plot(mt);
subplot(3,1,2);plot(y);
subplot(3,1,3);plot(pam);
subplot(3,1,3);plot(mt);

// fig 5.8
data = [1,1,1,1,1,1,1,1,1,1];//sampling interval
t = [0:0.0001:1];
t2 = [-1.5:0.0001*length(data)*3:1.5];
mt=cos(2*%pi*t)+0.5*cos(%pi*t);
y = [];
z = data;
pwm = [];
ppm = [];
for i = 1:length(data)
y2 = t2(1:length(t2)-1);
y = [y,y2];
k=0;
for j = 1:length(t2)-2
if (mt((i-1)*(length(t)-1)/length(data)+1+j)>=y2(j))
ppm = [ppm,0];
else if k<=20
ppm = [ppm,1];
k = k+1;
end
if k>20
ppm = [ppm,0];
end
ค-4 หลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 end
end
end
for i = 1:length(y)
if (mt(i)>=y(i))
pwm = [pwm,1];
else
pwm = [pwm,0];
end
end
subplot(4,1,1);plot(mt);
subplot(4,1,2);plot(y);
subplot(4,1,3);plot(pwm);
subplot(4,1,4);plot(ppm);
subplot(4,1,2);plot(mt);

// fig 5.11
x = [0:0.001:1];
mu = 0;
Xmax = max(abs(x));
if(log(1+mu)~=0)
Cx = (log(1+mu*abs(x/Xmax))./log(1+mu));
else
Cx = x/Xmax;
end
Cx = Cx/Xmax; //normalization of output vector
subplot(1,2,1);plot(x,Cx);

mu = 10;
Xmax = max(abs(x));
if(log(1+mu)~=0)
Cx = (log(1+mu*abs(x/Xmax))./log(1+mu));
else
Cx = x/Xmax;
end
Cx = Cx/Xmax; //normalization of output vector
subplot(1,2,1);plot(x,Cx);

mu = 255;
Xmax = max(abs(x));
if(log(1+mu)~=0)
Cx = (log(1+mu*abs(x/Xmax))./log(1+mu));
else
Cx = x/Xmax;
end
Cx = Cx/Xmax; //normalization of output vector
subplot(1,2,1);plot(x,Cx);

x = [0:0.001:1];
A = 1;
Xmax = max(abs(x));
for i = 1:length(x)
if(x(i)/Xmax <= 1/A)
Cx(i) = A*abs(x(i)/Xmax)./(1+log(A));
elseif(x(i)/Xmax > 1/A)
Cx(i) = (1+log(A*abs(x(i)/Xmax)))./(1+log(A));
end
end
ภาคผนวก ค ค-5
Cx = Cx/Xmax; //normalization of output vector
Cx = Cx';
subplot(1,2,2);plot(x,Cx);

A = 10;
Xmax = max(abs(x));
for i = 1:length(x)
if(x(i)/Xmax <= 1/A)
Cx(i) = A*abs(x(i)/Xmax)./(1+log(A));
elseif(x(i)/Xmax > 1/A)
Cx(i) = (1+log(A*abs(x(i)/Xmax)))./(1+log(A));
end
end
Cx = Cx/Xmax; //normalization of output vector
Cx = Cx';
subplot(1,2,2);plot(x,Cx);

A = 87.6;
Xmax = max(abs(x));
for i = 1:length(x)
if(x(i)/Xmax <= 1/A)
Cx(i) = A*abs(x(i)/Xmax)./(1+log(A));
elseif(x(i)/Xmax > 1/A)
Cx(i) = (1+log(A*abs(x(i)/Xmax)))./(1+log(A));
end
end
Cx = Cx/Xmax; //normalization of output vector
Cx = Cx';
subplot(1,2,2);plot(x,Cx);

ค.5 บทที่ 6
// fig 6.3
x =[1,1,0,0,0,1,1,0,1,0];
//Unipolar NRZ code
binary_one = [1,1,1,1,1];
binary_zero = [0,0,0,0,0];
unipolar_out = [];
for i = 1:length(x)
if(x(i)==1)
unipolar_out = [unipolar_out,binary_one];
else
unipolar_out = [unipolar_out,binary_zero];
end
end
subplot(4,1,1);plot2d2([0:length(unipolar_out)-1],unipolar_out);

//Polar NRZ code

binary_one = [1,1,1,1,1];
binary_minus_one = -[1,1,1,1,1];
polar_out = [];
for i = 1:length(x)
if(x(i)==1)
polar_out = [polar_out,binary_one];
else
polar_out = [polar_out,binary_minus_one];
end

ค-6 หลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

end
subplot(4,1,2);plot2d2([0:length(polar_out)-1],polar_out);

// Bipolar NRZ code

binary_one = [1,1,1,1,1];
binary_zero = [0,0,0,0,0];
S = 1;
Bipolar_out = [];
for i = 1:length(x)
if(x(i)==1)
Bipolar_out = [Bipolar_out,S*binary_one];
S = S*-1;
else
Bipolar_out = [Bipolar_out,binary_zero];
end
end
subplot(4,1,3);plot2d2([0:length(Bipolar_out)-1],Bipolar_out);

// Manchester code
binary_one = [1,1,1];
binary_minus_one = -[1,1,1];
Manchester_out = [];
for i = 1:length(x)
if(x(i)==1)
Manchester_out = [Manchester_out,binary_one,binary_minus_one];
else
Manchester_out = [Manchester_out,binary_minus_one,binary_one];
end
end
subplot(4,1,4);plot2d2([0:length( Manchester_out)-1], Manchester_out);

ค.6 บทที่ 7
// fig 7.2 ASK mod

data = [1,4,-3,-1,1,-2,1,3];
fc = 4;
Ac = 1;
t = [0:0.001:1];
y = [];
z = data;
ask = [];
for i = 1:length(data)
x = z(i)*Ac*sin(2*%pi*fc*t);
y2 = z(i)*ones(1,length(t));
ask = [ask,x];
y = [y,y2];
end
subplot(2,1,1);plot(y);
subplot(2,1,2);plot(ask);
subplot(2,1,2);plot(y);

// fig 7.5 OOK mod

data = [0,1,1,1,0,0,1,0];
fc = 4;
Ac = 1;

ภาคผนวก ค ค-7
t = [0:0.001:1];
y = [];
z = data;
ask = [];
for i = 1:length(data)
x = z(i)*Ac*sin(2*%pi*fc*t);
y2 = z(i)*ones(1,length(t));
ask = [ask,x];
y = [y,y2];
end
subplot(2,1,1);plot(y);
subplot(2,1,2);plot(ask);
subplot(2,1,2);plot(y);

// fig 7.11 FSK mod

fc1 = 4;
fc2 = 8;
Ac = 1 ;
data =[0,1,1,1,0,0,1,0];
t = 0:0.001:1;
x1 = Ac*sin(2*%pi*fc1*t);
x2 = Ac*sin(2*%pi*fc2*t);
y = [];
z = data;
fsk =[];
for i = 1:length(z)
if(z(i)==1) then
fsk = [fsk,x1];
else
fsk = [fsk,x2];
end
y2 = z(i)*ones(1,length(t));
y = [y,y2];
end
subplot(2,1,1);plot(y);
subplot(2,1,2);plot(fsk);

// fig 7.12 PSK mod

Ac = 1;
fc = 4;
data = [1,3,2,4,3,1,2,3];
t = 0:0.001:1;
y = [];
z = data;
psk =[];
for i = 1:length(data)
phi = ((2*z(i)-1)*%pi)/4;
x = Ac*sin(2*%pi*fc*t+phi);
y2 = z(i)*ones(1,length(t));
psk = [psk,x];
y = [y,y2];
end
subplot(2,1,1);plot(y);
subplot(2,1,2);plot(psk);

// fig 7.15 QPSK mod

Ac = 1;
fc = 4;
ค-8 หลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
data = [1,-1,1,1,1,-1,-1,1,1,-1];
t = 0:0.001:1;
y = [];
iy = [];
qy = [];
z = data;
psk =[];
ipsk =[];
qpsk =[];
for i = 1:1:length(data)
y2 = z(i)*ones(1,length(t));
y = [y,y2];
end
for i = 1:2:length(data)
x = z(i)*Ac*cos(2*%pi*fc*t);
y2 = z(i)*ones(1,2*length(t));
ipsk = [ipsk,x];
ipsk = [ipsk,x];
iy = [iy,y2];
end
for i = 2:2:length(data)
x = z(i)*Ac*sin(2*%pi*fc*t);
y2 = z(i)*ones(1,2*length(t));
qpsk = [qpsk,x];
qpsk = [qpsk,x];
qy = [qy,y2];
end
psk = ipsk + qpsk;
subplot(6,1,1);plot(y);
subplot(6,1,2);plot(iy);
subplot(6,1,3);plot(ipsk);
subplot(6,1,4);plot(qy);
subplot(6,1,5);plot(qpsk);
subplot(6,1,6);plot(psk);

ค.7 บทที่ 8
% fig 8.8
t=[0:0.001:1];
it=[1:-0.001:0];
vt=cos(2*%pi*t-45);
plot(t,vt);
vtr=cos(2*%pi*t-45);
plot(it,vtr);
svt=vt+vtr;
plot(t,svt);

% fig 8.9
t=[0:0.001:1];
vt=cos(2*%pi*t-45);
plot(t,vt);
vtr=cos(2*%pi*t+180);
plot(t,vtr);
svt=vt+vtr;
plot(t,svt);

% fig 8.10

ภาคผนวก ค ค-9
t=[0:0.001:4*%pi];
vt=abs(cos(t));
plot(t,vt);
vtr=abs(cos(t+%pi/2));
plot(t,vtr);

ค-10 หลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

 ภาคผนวก ง.

แผนภูมิสมิธ (Smith Chart)

*Smith chart gen-2012-03-02.svg [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Smith_chart _gen-2012-03-02.svg] by

Buster3.0 [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Buster3.0] CC BY
[http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en]

ภาคผนวก ง ง-1
ง-2 หลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 บรรณานุกรม
เกียรติศักดิ์ ศรีพิมานวัฒน์ และคณะ. 2552. สารานุกรมโทรคมนาคมไทย. กรุงเทพฯ: สมาคมวิชาการไฟฟ้า
อิเล็กทรอนิกส์ คอมพิวเตอร์ โทรคมนาคม และสารสนเทศ (อีซีทีไอ).
ปิยะ โควินท์ทวีวัฒน์. 2551. คู่มือโปรแกรมภาษา SCILAB สำาหรับผู้เริ่มต้น. นครปฐม: คณะวิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎนครปฐม.
ปิยะ โควินท์ทวีวัฒน์. 2552. สัญญาณและระบบกับการประยุกต์ใช้โปรแกรม SCILAB. พิมพ์ครั้งที่ 1. นครปฐม:
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎนครปฐม.
ปิยะ โควินท์ทวีวัฒน์. 2555. การสื่อสารดิจิทัล กับการประยุกต์ใช้โปรแกรม SCILAB. พิมพ์ครั้งที่ 1. นครปฐม:
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎนครปฐม.
พิสิฐ วนิชชานันท์ และคณะ. 2552. ทฤษฎีรหัสช่องสัญญาณ. กรุงเทพมหานคร: สถาบันวิจัยและพัฒนา
อุตสาหกรรมโทรคมนาคม.
ไพโรจน์ ปิ่นแก้ว และคณะ. 2553. เทคโนโลยีการกระจายเสียงและแพร่ภาพโทรทัศน์. กรุงเทพมหานคร: คณะ
วิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ลัญฉกร วุฒิสิทธิกุลกิจ. 2554. หลักการไฟฟ้าสื่อสาร. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: สำานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย.
สภาวิศวกร. 2549. ความรู้พื้นฐานวิชาชีพวิศวกรรมไฟฟ้าสื่อสาร. กรุงเทพมหานคร: เดอะบุ๊คส์เลิฟเวอร์ และ
โครงการไอซีที-เทเลคอมออนไลน์.
นิรันดร์ คำาประเสริฐ. 2538. คณิตศาสตร์วิศวกรรมไฟฟ้า 1. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์สื่อเสริมกรุงเทพ.
Anderson, John B. and Johannesson R. 2005. Understanding Information Transmission.
Piscataway, NJ: John Wiley & Sons.
Baraniuk R., et al. 2003. Signal and Systems. Rice University, Houston TX: The Connexions
Project.
Baron, Stanley N. and Krivocheev, Mark I. 1996. Digital Image and Audio Communications. New
York: Van Nostrand Reinhold.
Bellamy John. 1991. Digital Telephony. New York: John Wiley & Sons.
Bhattacharya A. 2006. Digital Communication. New Delhi: Tata McGraw-Hill.
Bruce R. Elbert. 1987. Introduction to Satellite Communication. Norwood, MA: Artech House.
Carlson, A. Bruce. 1986. Communication Systems: An Introduction to Signal and Noise.
Singapore: McGraw-Hill.
Cheng, David K. 1993. Fundamentals of Engineering Electromagnetics. Reading Massachusetts:
Addison-Wesley.
Clarke R.J. 1995. Digital Compression of Still Images and Video. London: Academic Press.
Cover, Thomas M. and Thomas, Joy A. 1991. Elements of Information Theory. New York: John
Wiley & Sons.
Ferrel G. Stremler. 1990. Introduction to Communication Systems. Reading Massachusetts:
Addison-Wesley.

บรรณานุกรม
Fiber-optic communication. 2013. Retrieved December 22, 2013, from Wikipedia, the free
encyclopedia: http://en.m.wikipedia.org/wiki/Fiber-optic_communication
Freeman, R. L. 1991. Telecommunication Transmission Handbook. New Jersey: John Wiley &
Sons.
Freeman, R. L. 2005. Fundamentals of Telecommunication. 2nd ed. Hoboken, NJ: John Wiley &
Sons.
Gary M. Miller. 1999. Modern Electronic Communication. 6th ed. Rochester, NY: Prentice-Hall.
Ghanbari M. 1999. Video Coding : An Introduction to Standard Codecs. Herts: The Institute of
Electrical Engineers.
Haykin Simon. 1989. An Introduction to Analog and Digital Communications. New York: John
Wiley & Sons.
Haykin Simon. 2001. Communication Systems. New York: John Wiley & Sons.
Hwei P. HSU. 1993. Schaum's Outline of Theory and Problems of Analog and Digital
Communications. Singapore: McGraw-Hill.
Jeruchim, Michel C., et al. 2000. Simulation of Communication System:Modeling, Methodology
and Techniques. New York: Kluwer Academic.
Kocharoen P., et al. 2005 “Adaptive Mesh Generation For Mesh-Based Image Coding Using Node
Elimination Approach”, IEEE International Conference on Communications, ICC05, May
16 – 20, 2005. pp. 2052-2056. Seoul, Korea.
Kularatna N. and Dias D. 2004. Essentials of Modern Telecommunications Systems. Norwood,
MA: Artech House.
Leon, W. C.II. 1997. Digital and Analog Communication Systems. Upper Saddle River, NJ:
Prentice-Hall.
Palais, Joseph C. 1992. Fiber Optic Communications. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Pearson J.E. 1992. Basic Communication Theory. Hertfordshire: Prentice Hall.
Pingzhi Fan and Michael Darnell. 1996. Sequence Design for Communications Applications.
Somerset, England: John Wiley & Sons.
Plastic optical fiber. 2013. Retrieved December 22, 2013, from Wikipedia, the free encyclopedia:
http://en.m.wikipedia.org/wiki/Plastic_optical_fiber
Proakis, John G. 1995. Digital Communications. New York: McGraw-Hill.
Robert, Michael J . 2004. Signals and Systems: Analysis Using Transform Methods and MATLAB.
Boston: McGraw-Hill.
Saadawi T.N., et al. 1994. Fundamentals of Telecommunication.Networks. New York: John
Wiley & Sons.
Senthilkumar R. 2010. Scilab Code for Digital Communication, by Simon Haykin. Retrieved
December 17, 2013, from www.scilab.in.
Stallings W. 2004. Data and Computer Communications. 7th ed. Upper Saddle River, NJ:
Pearson.
หลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
Timothy P., et al. 2003. Satellite Communications. 2nd ed. New York: John Wiley & Sons.
Tomasi W. 2004. Electronic Communications Systems:Fundamental Through Advanced. 5th
ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson.
Wiggert D. 1988. Codes for Error Control and Synchronization. Norwood, MA: Artech House.
Xiong F. 2000. Digital Modulation Techniques. Norwood, MA: Artech House.

บรรณานุกรม
หลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)
 ประววัตติผผผู้เขขียน
ผผผู้ชช่วยศาสตราจารยย.ดร.ปรขีชา กอเจรติญ
อาจารยย์ประจจาภาคววิชาววิศวกรรมไฟฟฟ้าและอวิเลล็กทรอนวิกสย์ประยยุกตย์
คณะววิศวกรรมศาสตรย์ มหาววิทยาลลัยศรรีปทยุม

preecha.ko@spu.ac.th
http://mrpreecha.blogspot.com
http://www.facebook.com/SARGMET

ความเชรีชี่ยวชาญ Wireless Sensor Network, Visible Light Communication, Image and Video
Processing, Agritronic, Data communication, Coding and Modulation
การศศึกษา D.Eng (Telecommunication) Asian Institute of Technology (AIT), Thailand
M.Sc. (Communication Engineering) University of Manchester Institute of
Science and Technology (UMIST), Manchester, UK.
B.Eng. (Electrical) Sripatum University, Thailand
ประสบการณย์ หลัวหนน้ากลยุลุ่มววิจลัย : กลยุลุ่มศศึกษาและววิจลัยเชวิงประยยุกตย์ไมโครคอนโทรลเลอรย์ อวิเลล็กทรอนวิกสย์ และ
โทรคมนาคม (SARGMET) คณะววิศวกรรมศาสตรย์ มหาววิทยาลลัยศรรีปทยุม
หลัวหนน้าสาขาววิชาววิศวกรรมอวิเลล็กทรอนวิกสย์และโทรคมนาคม และ อาจารยย์ดจารงตจาแหนลุ่งผผน้ชลุ่วย
ศาสตราจารยย์ สายความเชรีชี่ยวชาญดน้านโทรคมนาคม คณะววิศวกรรมศาสตรย์ มหาววิทยาลลัย
ศรรีปทยุม
กรรมการดจาเนวินงาน สมาคม IEEE ComSoc Thailand
บทความววิจลัยดน้านโทรคมนาคม มากกวลุ่า 20 บทความ
ววิทยากร บรรยายในหลัวขน้อดน้านววิศวกรรมโทรคมนาคม เครรชี่องมรอสรชี่อสารในสลังคมยยุคใหมลุ่ และ
Wireless Broadband
คณะกรรมการพวิจารณาผลการประกวดราคาซรซื้อ ชยุดสถานรีตรวจสอบการใชน้ความถรีชี่ววิทยยุระบบ
ควบคยุมระยะไกล สจานลักงานคณะกรรมการกวิจการโทรคมนาคมแหลุ่งชาตวิ
คณะกรรมการจลัดซรซื้อระบบเครรชี่องทดสอบอยุปกรณย์ววิทยยุคมนาคม จจานวน 2 ระบบ โดยววิธรีพวิเศษ
สจานลักงานคณะกรรมการกวิจการโทรคมนาคมแหลุ่งชาตวิ
คณะทจางานเทคนวิค อภวิธานศลัพทย์โทรคมนาคมไทย IEEE ComSoc Thailand
ไดน้รลับทยุนสนลับสนยุนงานววิจลัยดน้านโทรคมนาคม และการจลัดการภลัยพวิบลัตวิทางธรรมชาตวิ จจานวน 6
เรรชี่อง
 ศรีปทุม ~ เป็นบ่อเกิดแห่งวิชาที่เบิกบานเช่นดอกบัว
ปัญญา เชี่ยวชาญ เบิกบาน คุณธรรม

หนังสือหลักการสื่อสารและโทรคมนาคม (Principle of Communications and Telecommunications)

เล่มนี้ได้จัดทำาขึ้นให้ตรงตามหลักเกณฑ์วิชาเฉพาะทางวิศวกรรมฯตามข้อกำาหนดของสภาวิศวกร ปี พ.ศ. 2554
โดยเขียนขึ้นเพือ่ ให้เหมาะสมกับนักเรียน นักศึกษา ที่มีพื้นฐานมาจากการเรียนในสายวิชาชีพ ที่ต้องการศึกษา
ต่อในหลักสูตรวิศวกรรมศาสตรบัณฑิต เพื่อให้สามารถเรียนรู้และเข้าใจเนื้อหาด้านการสื่อสารโทรคมนาคมได้
อย่างเข้าใจง่าย โดยมีการสอดแทรกชุดคำาสั่งของโปรแกรม Spread sheet และ SCILAB เพื่อช่วยในการ
คำานวณในเนื้อหาของบทเรียนต่างๆ ซึ่งจะสามารถเพิ่มความเข้าใจในเนื้อหาการเรียนได้มากขึ้น

ISBN 978-616-348-642-4

ราคา 180.00 บาท

http://www.facebook.com/SARGMET

View publication stats