19) Çarpanlarına Ayırma

ÇARPANLARINA AYIRMA SORU 2 / Sizin için öneriliyor

1) ORTAK ÇARPAN PARANTEZİNE ALMA a2(x – 5) – ab(5 – x)
Toplam fark durumundaki ifadeleri çarpım durumuna getirebilmek için ifadeler
ifadesinin çarpanlarından biri aşağıdakilerden hangisidir?
ortak terimlerin parantezine alınır.
ax + bx = x(a + b) A) a + b B) a – b C) a – 5
ax + bx – cx = x(a + b + c) D) 5 – a E) x
x2 + 3x = x(x + 3)
x3 – x2 = x2(x – 1)
x2y – xy2 = xy(x – y)
●● 2x – 4y = 2(x – 2y) = –2 (2y – x)
T
●● 77 . 83 – 77 . 81 = 77(83 – 81)
Y SORU 3 / Sizin için öneriliyor
●● 3x – 6x = 3x(1 – 2x) T (x – y) . (x – z)2 + (y – x)2 . (z – x)
●● 5 – 15 = 5 (1 – 3 ) ifadesinin çarpanlarından biri aşağıdakilerden hangisidir?
M
A A) x + 2y B) x – 2y C) z – y
T D) x + y E) x + z

●● (x – y) = – (y – x) E
M
●● (x – y)2 = (y – x)2
A 2) GRUPLANDIRARAK ORTAK ÇARPAN PARANTEZİNE ALMA
●● (x – y)3 = – (y – x)3
T
●● a(x – y) + b(y – x) = a(x – y) – b(x – y) = (x – y) . (a – b) Her terimde ortak çarpan yoksa ortak çarpan olanlar gruplandırılarak paranteze
İ alınır.
a(x – y)2 + b(y – x)2 = (x – y)2 . (a + b)
K
●●

ÖRNEK SORU
SORU 1 / Sizin için öneriliyor ●● ax – ay + bx – by = a(x – y) + b(x – y) = (x – y)(a + b)
x – y = 5 ve
●● x3 – x2 + x – 1 = x2(x – 1) + (x – 1) = (x – 1)(x2 + 1)
x2 – xy = 15
3.C

●● 27 + 25 + 22 + 1 = 25 (22 + 1) + (22 + 1) = (22 +1) (25 + 1)

olduğuna göre, y kaçtır?
2.A

●● x3 + y3 – x2y – xy2 = x2 (x – y) – y2 (x – y) = (x – y) (x2 – y2)

A) 2 B) 3 C) – 3 D) – 2 E) 6
1.D

384 / 132
 19) Çarpanlarına Ayırma

SORU 4 / Sizin için öneriliyor SORU 7 / Sizin için öneriliyor

8ax – 3by + 2ay – 12bx x ve y doğal sayılar olmak üzere,

ifadesinin çarpanlarından biri aşağıdakilerden hangisidir? x2 + xy – 4x – 4y = 17 olduğuna göre,

A) 2a + 3b B) 4x + y C) 2a + 4x y – x ifadesinin değeri kaçtır?

D) 2x – b E) 4x – y A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9

T
Y SORU 8 / Sizin için öneriliyor
SORU 5 / Sizin için öneriliyor
T
x – z = z – y = 5 olduğuna göre,
x – 3y = 3
M x2 – xz – xy + yz
y – 2z = 2 olduğuna göre,
A ifadesinin değeri kaçtır?
2xz + 3y2 – xy – 6zy
T
ifadesinin değeri kaçtır? A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60
E
A) – 6 B) – 3 C) 3 D) 6 E) 18 M
A
T
İ
K
3) ax2 + bx + c Üç Terimlisini Çarpanlarına Ayırma

8.C
SORU 6 / Sizin için öneriliyor

7.C
x y = 10 ve ●● a = 1 olduğunda
Çarpımları c’yi, toplamları b’yi veren iki sayı bulunuyorsa

6.D
x2y + y – xy2 – x = 36 olduğuna göre,
x2 + bx + c = (x + m) (x + n)
x – y ifadesinin değeri kaçtır?

5.A
↓ ↓
A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3 m+n m.n

4.B
384 / 133
 19) Çarpanlarına Ayırma

ÖRNEK SORU
●● a ≠ 1 olduğunda
Aşağıdaki ifadeleri çarpanlarına ayıralım:
ax2 + bx + c = (px + m)(qx + n)
●● x2 + 6x + 8 = (x + 2) . (x + 4)
px m
x +2
x +4 qx n

qmx + pnx = bx
●● x2 + 3x + 2 =
Çapraz kontrol, yan yana yaz.

●● x2 – 12x + 20 = (x – 10) . (x – 2)
x –10 T
x –2 Y
T
●● x2 – 7x + 12 =
M
●● x2 – 3x – 10 = (x – 5) . (x + 2) A
x –5 T
x +2 E ÖRNEK SORU
M
●● x2 + 4x – 12 = A ●● 3x2 + 4x + 1 = (3x + 1) . (x + 1) ●● 2x2 – x – 3 =
T 3x 1
●● x2 – 6x + 9 = (x – 3) . (x – 3) = (x – 3)2 İ
x 1
x –3 K
x + 3x = 4x
x –3

●● 6x2 – 13x + 6 = (3x – 2) . (2x – 3) ●● 15x2 – 2x – 8 =

3x –2
2x –3

–4x + – 9x = –13x
●● 3x2 – 7xy + 2y2 =

384 / 134
 19) Çarpanlarına Ayırma

SORU 9 / Sizin için öneriliyor 4) ÖZDEŞLİKLER

x ≠ y olmak üzere, a) İki Kare Farkı

3x2 – 5xy + 2y2 = 0 olduğuna göre, x2 – y2 = (x + y) . (x – y)

x+y
ifadesi aşağıdakilerden hangisine eşittir?
y–x

A) – 5 B) – 3 C) 1 D) 3 E) 5
ÖRNEK SORU

●● x2 – 1 = (x – 1) . (x + 1)
T ●● x2 – 9 = x2 – 32 = (x – 3) . (x + 3)
Y 9 3 2 3 3
x2 – = x2 – e o = e x – o . e x + o
T
●●
4 2 2 2
SORU 10 / Sizin için öneriliyor
●● 9x – 4y = (3x)2 – (2y)2 = (3x – 2y) . (3x + 2y)
2
x – 3x + 2 x –1 M
ifadesinin sadeleşmiş hâli olduğuna göre, ●● x4 – y6 = (x2)2 – (y3)2 = (x2 – y3) . (x2 + y3)
2
x + ax – 6 x +3 A
a'nın değeri kaçtır? T ●● 4x2 – 1 = (2x)2 – 12 = (2x – 1) . (2x + 1)
E
A) – 2 B) – 1 C) 1 D) 2 E) 3 ●● 25x2 – 9y2 = (5x – 3y) . (5x + 3y)
M
9 3 2 3 3
A ●● x2 – = x2 – e o = e x – o . e x + o
y
2 y y y
T
İ
K ÖRNEK SORU

x – y = ^ x h – _ y i = _ x – y i._ x + y i
2 2
SORU 11 /
●●
Sizin için öneriliyor
x – 2 = ^ x h – ^ 2 h = ^ x – 2 h.^ x + 2 h
2 2
2 ●●
2abx + (2b – a) x – 1
x – y = bx 2 + y 2 l .bx 2 – y 2 l
1 1 1 1
ax + 1 ●●

11.A
ifadesinin en sade hâli aşağıdakilerden hangisidir?
x 2 – y 2 = bx 4 + y 4 l .bx 4 – y 4 l
1 1 1 1 1 1
●●

10.C
A) 2bx – 1 B) bx – 1 C) bx – 2
x 4 – y 4 = bx 8 + y 8 l .bx 8 – y 8 l
1 1 1 1 1 1
D) 2bx – 3 E) bx – 3 ●●

9.E
384 / 135
 19) Çarpanlarına Ayırma

SORU 12 / Sizin için öneriliyor SORU 15 / Sizin için öneriliyor

1672 – 1662 = 37x olduğuna göre, x kaçtır? ^298 2 – 98 2h – 200 . 392

= 16
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 2x
olduğuna göre, x kaçtır?

A) 10 B) 20 C) 25 D) 30 E) 32

T
Y
T
SORU 13 / Sizin için öneriliyor SORU 16 / Sizin için öneriliyor

(x + 1)2 – (x – 1)2 M 4 4
6 –2
A işleminin sonucu kaçtır?
ifadesi aşağıdakilerden hangisine eşittir? 5.2
4

T
A) 2x B) 3x C) 4x D) 5x E) 6x A) 9 B) 11 C) 16 D) 15 E) 17
E
M
A
T
İ
K
17.B
16.C

SORU 17 /
15.C

Sizin için öneriliyor

SORU 14 / Sizin için öneriliyor
(x – 1) . (x + 1) . (x2 + 1) . (x4 + 1) = 15
14.D

x – y = y – z = 5 olduğuna göre,
olduğuna göre, x'in alabileceği değerler çarpımı kaçtır?
x2 + z2 – 2y2 ifadesinin değeri kaçtır?
13.C

A) – 4 B) – 2 C) 2 D) 4 E) 8
A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60
12.D

384 / 136
 19) Çarpanlarına Ayırma

SORU 18 / Sizin için öneriliyor SORU 20 / Sizin için öneriliyor

x
a3 8 – 1k . a3 8 + 1k
1 1
3 –1
1 ^3 2 + 1h . ^3 4 + 1h . ^3 8 + 1h =
34 + 1 = x olduğuna göre, 1
8
32 –1 olduğuna göre, x kaçtır?
ifadesi aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) 4 B) 8 C) 16 D) 32 E) 64
1 1
A) x B) C) x2 D) 2 E) x3
x x

T
Y
T

M
A
T
E
M
SORU 19 / Sizin için öneriliyor A
T
İ
K
x y

SORU 21 / Sizin için öneriliyor

21.C
(x + y + z)2 – (x – y – z)2
Şekildeki karelerin kenar uzunlukları x ve y birimdir. Karelerin çevreleri
ifadesinin çarpanlarından biri aşağıdakilerden hangisidir?

20.C
toplamı 44 br'dir.

Taralı alan 55 br2 olduğuna göre, x – y kaçtır? A) y B) z C) y + z

19.B
D) y – z E) x – z
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

18.B
384 / 137
 19) Çarpanlarına Ayırma

b) Tam Kare Açılımı x2 – 10x + 3 =

●● (x – 5)2 – 22
↓ ↓
(x + y)2 = x2 + 2xy + y2 10
●● yarısı – =–5 25 – 22 = 3
2
●● (x – y)2 = x2 – 2xy + y2 Karesini 3 yapacak sayıyı çıkar.
●● (x + y + z)2 = x2 + y2 + z2 + 2(xy + xz + yz)
2. x2 nin katsayısı 1’den farklı ise
ÖRNEK SORU
●● 4x2 + 12xy + 9y2 = (2x + 3y)2
●● (x + 3)2 = x2 + 6x + 9
↓ ↓
●● (x – 2y)2 = x2 – 4xy + y2 Karekökünü al Karekökünü al
3 2 3 9 9
●● ex + o = x + 2. x . +
2 2
= x +6+ 2 T 2x . 3y $ 2 ile çarp 12xy
x x x2 x Y
_ x + y i = x + 2 xy + y
2
T
●●
●● 9x2 – 6xy + y2 = (3x – y)2
2 2 2 2
●● (x – 2y + z) = x + 4y + z + 2(–2xy + xz – 2yz) ↓ ↓
M 3x . y $ 2 ile çarp 6xy
●● (2x – y – 2z)2 = 4x2 + y2 + 4z2 + 2(–2xy – 4xz + 2yz)
A
T ●● 4x2 – 12x + 16 = (2x – 3)2 + 7
Verilen üç terimli ifadelerin tam kare yapılması E
↓
M –12x = –3
1. x2 nin katsayısı 1 ise
A 4x
x2 + 4x + 4 = (x + 2)2
T
●●
–12x sayısını, 1. terimin karekökünün 2 katına böl. Kareyi oluştur. Sabiti oluşturacak
↓ İ uygun sayıyı ekle veya çıkar.
4x sayısının yarısını alıp kareyi oluştur. Sabiti oluşturacak sayıyı ekle veya çıkar. K
●● 9x2 – 12x + 1 = (3x – 2)2 – 3
2 2
●● x – 6x + 9 = (x – 3) ↓
–12x
↓ 3x . 2 = 6x = –2
6 6x
– =–3
2

●● x2 – 4x + 10 = (x – 2)2 + 6
↓ ↓
4
yarısı – = – 2 4 + 6 = 10
2
Karesini 10’a tamamlayan sayıyı ekle

384 / 138
 19) Çarpanlarına Ayırma

SORU 22 / Sizin için öneriliyor SORU 25 / Sizin için öneriliyor

x+y=5 x2 + y2 = 12 ve

x . y = 7 olduğuna göre, x.y=2 olduğuna göre,

x2 + y2 ifadesinin değeri kaçtır? x + y’nin değeri aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) 7 B) 9 C) 11 D) 14 E) 18 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

T
Y
T
SORU 23 / Sizin için öneriliyor SORU 26 / Sizin için öneriliyor

2
x – (a + 2)x + 9 ifadesi bir tamkare olduğuna göre, M 1356 . 1362 + 9 ifadesinin değeri kaçtır?
A
a'nın alabileceği değerler toplamı kaçtır? A) 1356 B) 1357 C) 1359 D) 1360 E) 1365
T
A) – 4 B) – 2 C) 0 D) 1 E) 2 E
M
A
T
İ
K

27.B
SORU 27 / Sizin için öneriliyor
SORU 24 / Sizin için öneriliyor

26.C
3 1
x= , y= olmak üzere,
1 1 2 2
+ = 3 ve

25.C
x y 2
(x + y) – 4xy
x . y = 3 olduğuna göre, ifadesinin değeri kaçtır?

24.E
2 2
x –y
x2 + y2 ifadesinin değeri kaçtır?

23.A
1 1
A) 6 B) 27 C) 45 D) 60 E) 75 A) B) C) 1 D) 2 E) 3
3 2

22.C
384 / 139
 19) Çarpanlarına Ayırma

SORU 28 / Sizin için öneriliyor SORU 30 / Sizin için öneriliyor

x2 – y2 = 3 ve x2 + 10y2 – 6xy – 4y + 4 = 0

x.y=3 olduğuna göre, olduğuna göre,

x4 + y4 ifadesinin değeri kaçtır? x + y toplamı kaçtır?

A) 12 B) 18 C) 24 D) 27 E) 30 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10

T
Y
T SORU 31 / Sizin için öneriliyor
SORU 29 / Sizin için öneriliyor
1
x2 + y2 + 6x – 4y + 21 M x+ = 3 olduğuna göre,
x
A
ifadesinin alabileceği en küçük değer kaçtır?
T 2 1
a) x + ifadesinin değeri kaçtır? (7)
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 E x
2

M
A
1
T b) x – ifadesinin pozitif değeri kaçtır? ^ 5 h
x
İ
K

SORU 32 / Sizin için öneriliyor

32.B

x2 – 4x + 2 = 0 olduğuna göre,
30.C

2 4
En küçük değer sorulan soruları tam kare yap. x + 2
ifadesinin değeri kaçtır?
x
29.C

A) 10 B) 12 C) 14 D) 16 E) 18
28.D

384 / 140
 19) Çarpanlarına Ayırma

SORU 33 / Sizin için öneriliyor SORU 36 / Sizin için öneriliyor

3 x–y–z=5
x+ = 5 olduğuna göre,
x–2 xy + xz – yz = 2 olduğuna göre,
9
(x – 2)2 + ifadesinin değeri kaçtır?
x2 + y2 + z2 ifadesinin değeri kaçtır?
2
(x – 2)

A) 1 B) 3 C) 8 D) 16 E) 21 A) 21 B) 25 C) 29 D) 33 E) 41

T c) İki Küp Toplamı ve Farkı

Y a3 + b3 = (a + b) . (a2 – ab + b2)
T
a3 – b3 = (a – b) . (a2 + ab + b2)
SORU 34 / Sizin için öneriliyor

M
x– x = 7 olduğuna göre,
A
7
x– ifadesinin değeri kaçtır? T
x ÖRNEK SORU
E
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 M ●● x3 + 1 = (x + 1) . (x2 – x + 1)
A ●● x3 – 1 = (x – 1) . (x2 + x + 1)
T
İ ●● x3 – 8 = x3 – 23 = (x – 2) . (x2 + 2x + 4)
K ●● 27x – 8x = ^3 h – ^2 h = ^3 – 2 h . ^3 + 6 + 4 h
x 3 x 3 x x 2x x x

x6 + y6 = ^x h + _ y i = (x2 + y2) . (x4 – x2 y2 + y4)

2 3 2 3
●●

SORU 35 / Sizin için öneriliyor

36.C
4
x– = 17 olduğuna göre,
x

35.A
x – 4 x ifadesinin değeri kaçtır? x5 – 1 = (x – 1) . (x4 + x3 + x2 + x + 1)

34.D
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 x5 + 1 = (x + 1) . (x4 + x3 + x2 + x + 1)

33.B
384 / 141
 19) Çarpanlarına Ayırma

SORU 37 / Sizin için öneriliyor SORU 40 / Sizin için öneriliyor

x – y = 4 ve 6
x –1
x . y = 3 olduğuna göre, 1 1
ex – o.fx +
2
+1p
x x
2

x3 – y3 ifadesinin değeri kaçtır? ifadesinin sadeleştirilmiş biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) 80 B) 84 C) 96 D) 100 E) 114 A) 1 B) x C) x2 D) x3 E) –x

T
Y
SORU 38 / Sizin için öneriliyor T
1 d) Tam Küp Açılımı
x+ = 3 olduğuna göre,
x M
A (x + y)3 = x3 + 3x2y + 3xy2 + y3
3 1
x + 3 ifadesinin değeri kaçtır? T (x – y)3 = x3 – 3x2y + 3xy2 – y3
x
E
A) 9 B) 12 C) 15 D) 16 E) 18 M
A
T
İ
K
ÖRNEK SORU
SORU 39 / Sizin için öneriliyor ●● (x – 1)3 = x3 – 3x2 + 3x – 1
x2 – x + 1 = 0 olduğuna göre,
●● (x + 2)3 = x3 + 6x2 + 12x + 8

●● (x – 2y)3 = x3 – 6x2y + 12xy2 – 8y3

a) x5 ifadesinin eşiti nedir? (Cevap: – x + 1)
40.D

●● (x + 1)3 = x3 + 3x2 + 3x + 1
38.E

●● (x – 2)3 = x3 – 6x2 + 12x – 8

b) x2020 ifadesinin eşiti nedir? (Cevap: – x)
37.D

384 / 142
 19) Çarpanlarına Ayırma

SORU 41 / Sizin için öneriliyor

x = 42 ve
x3 + y3 = (x + y)3 – 3xy . (x + y)
y = – 39 olduğuna göre,

x3 + 3x2y + 3xy2 + y3

ifadesinin değeri kaçtır?

A) 8 B) 27 C) – 8 D) – 27 E) 81

PASCAL ÜÇGENİ İLE (x + y)n KUVVETİ AÇILIMI

T 1 (x + y)0
Y 1 1 (x + y)1
T
1 2 1 (x + y)2
SORU 42 / Sizin için öneriliyor
1 3 3 1 (x + y)3
M
x3 – 3x2y = 3 ve (x + y)4
A 1 4 6 4 1
y3 – 3xy2 = 11 olduğuna göre, T 1 5 10 10 5 1 (x + y)5
x – y’nin değeri kaçtır? E
M
A) – 2 B) – 1 C) 1 D) 2 E) 3 A
T
İ
K

SORU 44 / Sizin için öneriliyor

SORU 43 / Sizin için öneriliyor
x = 2 + 4 3 olduğuna göre,

44.E
x + y = 5 ve
(x – 1)4 – 4(x – 1)3 + 6(x – 1)2 – 4(x – 1) + 1

43.C
x . y = 5 olduğuna göre,
ifadesinin değeri kaçtır?
x3 + y3 aşağıdakilerden hangisine eşittir?

42.A
A) – 3 B) – 2 C) 1 D) 2 E) 3
A) 40 B) 45 C) 50 D) 55 E) 60

41.B
384 / 143
 19) Çarpanlarına Ayırma

SORU 45 / Sizin için öneriliyor

3 2
x – 4x x –x–6
2
: 2
x +x–6 x –9

ifadesinin en sade biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) x B) x – 2 C) x + 2
D) x – 3 E) x + 3

T
Y
T
SORU 46 / Sizin için öneriliyor
M
1
x– 2
x – x +1 A
x :
1 x +1
3 T
x+ +2
x E
ifadesinin en sade biçimi aşağıdakilerden hangisidir? M
A
A) x B) x2 C) x2 + 1 T
D) x – 1 E) x – 2 İ
K

Bu sorularda paydayı 0 yapmayacak şekilde değer seçilip yerine yazılabilir.

46.D
45.A

384 / 144