2-1-2024 | EMMEN

Via:

Geachte heer Van der Aa,

Vriendelijk dank voor het respecteren van onze beslissing om de vragen niet op camera maar
schriftelijk te beantwoorden. Omdat het afzonderlijk beantwoorden van elke vraag zou betekenen dat
we informatie steeds opnieuw zouden moeten herhalen, hebben we de vrijheid genomen om vragen
te combineren en onze antwoorden te geven volgens de hoofdcategorieën die u heeft aangegeven.

Geloofsovertuiging en organisatie

Jehovah’s Getuigen zien Jezus als Hoofd van hun organisatie, het Besturende Lichaam zijn niet de
leiders. Het Besturende Lichaam heeft de supervisie over het Bijbelse onderwijs en de supervisie over
het wereldwijde evangelisatiewerk. Hoewel absolute gehoorzaamheid geen vereiste is, wordt de
organisatorische rol van het Besturende Lichaam wereldwijd door Getuigen van Jehovah
gerespecteerd en ondersteund.1

Jehovah’s Getuigen kennen geen kinderdoop, zoals bij sommige andere religies het geval is, waarbij
de keuze voor het kind door de ouders is gemaakt. Dat betekent onder andere dat ieder persoon die
overweegt om een Getuige van Jehovah te worden op zijn minst de basisleerstellingen van de Bijbel
moet begrijpen en ernaar leeft. Daarnaast moet iemand zelf de wens hebben om graag een Getuige
van Jehovah te willen worden. Als er wordt gesteld dat iemand als kind de keuze voor de doop niet
als vrij zou hebben ervaren, is het zonder specifieke details voor ons moeilijk om te beoordelen of in
een bepaald geval de kritiek terecht is.

Ouderlingen hebben een pastorale rol in de gemeente, wat betekent dat ze in geestelijk opzicht
zorgen voor personen die met dezelfde plaatselijke gemeente van Jehovah’s Getuigen zijn verbonden
als zijzelf. Ouderlingen zijn geen professionele hulpverleners en zijn ook geen vervangers voor deze
professionals. Het is aan iedere individuele Getuige om zelf te bepalen of ze gebruik willen maken van
professionele hulp. Ouderlingen zullen iemand niet ontmoedigen of ervan weerhouden om daar
gebruik van te maken. Tijdens een rechterlijk comité doen de ouderlingen een onderzoek aan de hand
van de Bijbel. Dit is een puur religieuze procedure, geen vervanging van het burgerlijke of

1
Wat is het Besturende Lichaam van Jehovah’s Getuigen? Huidige lijst van leden en helpers (jw.org)

Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen | hoofdkantoor voor Nederland | Noordbargerstraat 77, 7812 AA Emmen
informatie.nl@jw.org | www.jw.org | 0591 – 683 555
strafrechtelijke rechtssysteem, waarbij de ouderlingen Bijbelse instructies volgen en die zich beperkt
tot de status of reputatie die de beschuldigde heeft als een van Jehovah’s Getuigen.

(Vermeend) seksueel misbruik

We verwijzen naar ons beleidsdocument ‘Het Bijbelse standpunt van Jehovah’s Getuigen over de
bescherming van kinderen’ dat openbaar toegankelijk is op jw.org. 2
Het huidige
kinderbeschermingsbeleid van Jehovah's Getuigen, dat in 2018 is aangenomen, is geen nieuw beleid.

Het is een verfijning van het beleid dat de afgelopen 35 jaar geleidelijk is ontwikkeld. Hieronder enkele
citaten die betrekking hebben op uw vragen.

Alinea 3: Jehovah’s Getuigen hebben een afschuw van kindermisbruik en bezien het als een misdrijf
(Romeinen 12:9). Wij erkennen dat de autoriteiten verantwoordelijk zijn voor het aanpakken van zulke
misdrijven (Romeinen 13:1-4). De ouderlingen nemen kindermisbruikers nooit tegen de bevoegde
autoriteiten in bescherming

Alinea 4: In alle gevallen hebben het slachtoffer en de ouders het recht om aangifte te doen van
kindermisbruik. Het slachtoffer, de ouders of ieder ander die kindermisbruik bij de ouderlingen meldt, wordt
er daarom door de ouderlingen duidelijk over geïnformeerd dat ze het recht hebben aangifte te doen. Iemand
die ervoor kiest aangifte te doen, wordt niet door de ouderlingen bekritiseerd (Galaten 6:5).

Alinea 5: Het bijkantoor van Jehovah’s Getuigen zal de ouderlingen instrueren om, zelfs als dat wettelijk niet
verplicht is, aangifte te doen wanneer een minderjarige nog steeds gevaar loopt te worden misbruikt of als
er andere gegronde redenen zijn.

Alinea 11: Als wordt vastgesteld dat iemand die schuldig is aan seksueel kindermisbruik, berouw heeft en
deel blijft uitmaken van de gemeente, worden er restricties opgelegd aan zijn activiteiten in de gemeente. De
ouderlingen zullen de betreffende persoon specifiek duidelijk maken dat hij nooit met een kind alleen mag
zijn, geen vriendschappen met kinderen aan mag gaan en geen affectie voor kinderen mag tonen. Daarnaast
kunnen de ouderlingen de ouders van minderjarigen in de gemeente erover informeren dat ze alert moeten
zijn op contacten van hun kinderen met de betreffende persoon.

Alinea 13: Dit document wordt op verzoek beschikbaar gesteld. Het wordt op zijn minst eens in de drie jaar
opnieuw beschouwd.

Het Utrecht-rapport richtte zich op Jehovah's Getuigen als religie en had betrekking op vermeend

2
Het Bijbelse standpunt van Jehovah’s Getuigen over de bescherming van kinderen | Informatiepakket (jw.org)

Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen | hoofdkantoor voor Nederland | Noordbargerstraat 77, 7812 AA Emmen
informatie.nl@jw.org | www.jw.org | 0591 – 683 555
seksueel misbruik door ‘lekenleden’, niet door ouderlingen, in tegensteling tot het Deetman-
onderzoek. De commissie Deetman deed geen onderzoek naar de meldingsbereidheid van seksueel
misbruik van de 4.000.000 lekenleden van de katholieke kerk in Nederland. Het was uitsluitend een
onderzoek naar beschuldigingen van institutioneel seksueel misbruik door geestelijken en
medewerkers van de kerk van minderjarigen die aan hun zorg waren ’toevertrouwd’. De overgrote
meerderheid van de beschuldigingen (96%) in het Utrecht-rapport betrof familiaal of niet-
institutioneel seksueel misbruik door “directe familie”, “indirecte familie”, “geloofsgenoot”, “voogd”,
“Buiten JG” en "niet uit antwoord af te leiden". Slechts 4 procent van de beschuldigingen (15
beschuldigingen) werd geuit tegen een “ouderling of andere gezaghebbende binnen gemeenschap”
(Bijlage 1, p. 37, figuur 3). 96% van de beschuldigingen had dus niets te maken met vermeend
institutioneel seksueel misbruik binnen de religie van Jehovah's Getuigen. Ook moet worden
benadrukt dat in het Utrecht-rapport in twee zinnen wordt toegegeven dat van geen van de
beschuldigingen in het rapport is “nagegaan of het daadwerkelijk heeft plaatsgevonden” en dat het
onderzoek niet ging over “waarheidsvinding” (blz. 29).

Onafhankelijk van het rapport van de Universiteit Utrecht en onze kritiek daarop, blijven wij scherp op
het evalueren van ons kinderbeschermingsbeleid en blijven wij binnen onze gemeenschap aandringen
op het volgen van interne (veiligheids)protocollen. Dat wij kritiek op het rapport van de Universiteit
Utrecht hebben, betekent niet dat wij geen maatregelen treffen of zullen gaan treffen.

Over het rapport van de Australische Royal Commission zei professor Massimo Introvigne, een van
de wereldwijd bekendste godsdienstsociologen: "While scholars have criticized the methodology of
the Australian investigation, the Jehovah’s Witnesses nonetheless fared better in terms of how they

protected children than other religious organizations". 3 Het is opmerkelijk dat verschillende media in
Australië artikelen met lasterlijke uitspraken over Jehovah's Getuigen en kindermisbruik van hun
websites moesten verwijderen. Bovendien hebben sommige media publiekelijk hun excuses
aangeboden aan Jehovah's Getuigen. 4

Voor een volledige bespreking van de specifieke Australische bevindingen van de Australische Royal
Commission verwijzen we naar het deskundigenrapport van augustus 2021 van professor Patrick
Parkinson (zie in het bijzonder de alinea’s 48-59 en 90) dat beschikbaar is op de website van het
National Office for Child Safety, Government of Australia.5

3
Spain: A Hate Speech Campaign Against the Jehovah’s Witnesses (bitterwinter.org)
4
Apologies to Jehovah's Witnesses. (mamamia.com.au)
5
Jehovah's Witnesses 2021 Progress Report | National Office for Child Safety

Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen | hoofdkantoor voor Nederland | Noordbargerstraat 77, 7812 AA Emmen
informatie.nl@jw.org | www.jw.org | 0591 – 683 555
We betreuren het oprecht om in uw e-mail te moeten lezen dat sommige slachtoffers ontevreden
waren over de manier waarop ze werden geholpen door ouderlingen. Zonder specifieke details is het
echter voor ons moeilijk om te beoordelen of in een bepaald geval zulke kritiek terecht is. Dat gezegd
hebbende, streven we er altijd naar om beter te reageren op elke beschuldiging van misbruik. Zoals
ons kinderbeschermingsbeleid duidelijk maakt, is de bescherming van kinderen ‘van het grootste
belang’ voor ons en streven ouderlingen ernaar ‘slachtoffers van kindermisbruik met mededogen,
begrip en vriendelijkheid te behandelen

(Vermeend) huiselijk geweld

De officiële website van Jehovah’s Getuigen vermeld het volgende over slachtoffers van huiselijk
geweld:6

Een goede vriend of familielid kan voorzien in praktische en emotionele steun. Praten met iemand
die om u geeft kan al een grote hulp zijn. Hulplijnen voor slachtoffers van huiselijk geweld kunnen
onmiddellijk hulp bieden. Medewerkers van zulke hulplijnen kunnen u helpen een noodplan te
maken. Als uw partner zijn probleem erkent en oprecht wil veranderen, kan een hulplijn hem
misschien helpen bij de eerste stappen die hij moet nemen. Andere hulpverleners kunnen hulp
bieden als u in onmiddellijk gevaar verkeert. Dat kunnen artsen, verpleegkundigen of andere
deskundigen zijn.

Zonder specifieke details is het voor ons moeilijk om te beoordelen of in een bepaald geval de kritiek
terecht is betreffende situaties van ‘(vermeend) huiselijk geweld’, zoals u aangeeft. Mocht
desalniettemin blijken dat een Getuige zich schuldig maakt aan een vorm van geweld en zijn gedrag
niet wil veranderen, kan iemand niet langer een van Jehovah’s Getuigen zijn.7

Vrouwen spelen geen minderwaardige rol in de religieuze organisatie van Jehovah’s Getuigen.
Mannen en vrouwen worden als gelijken bezien. 8 Vrouwen zijn actief betrokken bij de religieuze
activiteiten en diensten. 9
Ze nemen net als mannen deel aan evangelisatieactiviteiten,
rampenbestrijding en de bouw van vergaderplaatsen, naast vele andere activiteiten. Zie bijvoorbeeld
de opmerkingen van aannemers die geen Getuigen zijn, over de prominente rol van vrouwen bij de
bouw van het nationale hoofdkantoor

6
Hulp voor slachtoffers van huiselijk geweld: U staat er niet alleen voor (jw.org)
7
Waarom is het goed uw woede te beteugelen? — Watchtower ONLINE LIBRARY (jw.org)
8
God geeft vrouwen respect en waardigheid (jw.org)
9
‘De bouw is ook iets voor vrouwen’ (jw.org)

Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen | hoofdkantoor voor Nederland | Noordbargerstraat 77, 7812 AA Emmen
informatie.nl@jw.org | www.jw.org | 0591 – 683 555
van Jehovah's Getuigen in Chelmsford, Groot Brittannië.10

Uitsluiting

Iemand die ernstig heeft gezondigd, wordt niet automatisch uitgesloten. Maar als een gedoopte
Getuige er een gewoonte van maakt Bijbelse normen te overtreden en geen berouw heeft, wordt hij
of zij gemeden, uitgesloten. Wij zien dit niet als een uniek kenmerk van onze gemeenschap. Ook
andere religieuze stromingen kennen een vergelijkbaar mechanisme. Beroepsverenigingen, zoals
advocaten en artsen, hebben ook voorgeschreven normen waaraan leden moeten voldoen - en als ze
niet aan die normen voldoen, kan de persoon als lid worden verwijderd.

Als een Getuige van Jehovah wordt uitgesloten, is dat meestal voor een relatief korte periode. Een
uitgesloten (of teruggetrokken) persoon is welkom om religieuze bijeenkomsten bij te wonen, mee te
zingen met religieuze liederen tijdens die bijeenkomsten, religieuze publicaties te ontvangen en
pastorale hulp van de ouderlingen te ontvangen. Als hij of zij berouw toont, kan de persoon een
aanvraag indienen om hersteld te worden als een van Jehovah's Getuigen. Met andere woorden,
iemand die uitgesloten of teruggetrokken is, wordt niet gehaat door de Getuigen. Integendeel, de
Bijbel gebiedt in 2 Korintiërs 2:6-8 dat wanneer iemand weer hersteld wordt in de gemeente,
aanhangers hun liefde en genegenheid voor zo iemand moeten ‘bevestigen’. Binnen de directe familie
is er geen verandering in de sociale relatie. De officiële website van Jehovah's Getuigen legt uit:11

“De religieuze band met zijn gezin verandert, maar de bloedband blijft. De huwelijksband blijft intact
en de genegenheid en dagelijkse gang van zaken binnen het gezin veranderen niet. Uitgesloten
personen mogen naar onze religieuze diensten komen. Als ze willen, kunnen ze van de
gemeenteouderlingen raad op geestelijk gebied krijgen.”

Los van een ‘religieuze uitsluiting’, kunnen vrienden en familie een eigen afweging maken om de
omgang met de uitgeslotene te beperken of te verbreken vanwege de emotionele pijn en het leed die
hij het gezin heeft berokkend, zoals in het geval van een echtgenoot die zijn vrouw en kinderen in de
steek heeft gelaten of het spaargeld van het gezin heeft verspild aan alcohol- of drugsverslaving.
Demissionair Minister Weerwind schrijft in zijn brief van 14 december 2023 aan de Tweede Kamer:

“Op basis van het bureauonderzoek is gebleken dat sociale uitsluiting een veel voorkomend
maatschappelijk verschijnsel is. Het manifesteert zich in verschillende facetten van het
maatschappelijke leven, krijgt doorgaans in fases vorm en kan ook optreden bij religieuze
gemeenschappen.(…) Doordat uitsluiting een veelvoorkomend maatschappelijk verschijnsel is, valt
ook te betwisten of uitsluiting op zichzelf een ongewenste gedraging is of dat het juist de ermee
gepaard gaande gedragingen en de gevolgen daarvan zijn die onwenselijk of zelfs

10
Online Video Library | JW.ORG Videos English en Online Video Library | JW.ORG Videos English
11
Mijden Jehovah’s Getuigen voormalige geloofsgenoten? (jw.org)

Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen | hoofdkantoor voor Nederland | Noordbargerstraat 77, 7812 AA Emmen
informatie.nl@jw.org | www.jw.org | 0591 – 683 555
 schadelijk kunnen zijn.”12

Ter informatie en voor de volledigheid wijzen wij u tot slot nog op de volgende punten. Beroeps- en
hooggerechtshoven over de hele wereld hebben geconcludeerd dat deze religieuze procedure van
Jehovah's Getuigen volledig rechtmatig is. Het Hooggerechtshof van Engeland en Wales concludeerde
in 2019 bijvoorbeeld het volgende over deze religieuze procedure:

“Het is niet meer dan logisch dat een geloofsgemeenschap die zich laat leiden door Bijbelse principes
en ze tracht toe te passen het recht zou hebben om een zondaar in specifieke gevallen uit te sluiten.
Dat is niet alleen redelijk, maar in veel gevallen zelfs essentieel. Iemand die niet in staat of bereid is
zich aan Bijbelse principes te houden, voldoet namelijk niet langer aan de vereisten van zo’n
gemeenschap en zou, tenzij hij of zij wordt uitgesloten, een onwenselijke invloed hebben op de
andere gelovigen.”

Het staat vast dat de religieuze overtuigingen van Jehovah's Getuigen over uitsluiting
(excommunicatie) en “mijden” beschermd worden door het recht op vrijheid van godsdienst dat
gewaarborgd wordt door artikel 9 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).

Op 7 juni 2022 stelde het Hof van Beroep in Gent (België) over de uitsluitingsprocedure van Jehovah's
Getuigen het volgende:13

" 2.9.3 (...) wat in essentie wordt aangeklaagd (…) is het passief sociaal mijdingsgedrag”

"2.12.4 (...) Onder randnummer 2.9.3 werd voorts reeds overwogen dat de strafinformatie niet
aantoont dat het mijdingsbeleid ertoe strekt om ex-leden van Jehovah’s Getuigen actief te
doen benaderen, belagen, bedreigen of pesten. De omstandigheden dat de bedoelden derden –
andersgelovigen en ex-gelovigen – zich hierdoor begrijpelijkerwijze gegriefd op gekwetst voelen, of
zich sociaal afgesloten zien van hun oorspronkelijke vriendenkring, volstaat niet om de uitwerking
van artikel 9 EVRM te neutraliseren (…) [Onderstreping toegevoegd]”

Het hof van beroep te Gent concludeerde verder dat het zogenaamde mijden van Jehovah's Getuigen
volkomen geoorloofd is:

" 2.12.2 (...) Het is duidelijk niet verenigbaar met artikel 9 EVRM om een geloofsgemeenschap of de

12
Brief Minister voor Rechtsbescherming d.d. 14 december 2023; ‘Beleidsreactie op het WODC-onderzoek naar uitsluiting’.
Beschikbaar via: https://open.overheid.nl/documenten/dpc-3b4abc2a39b97c72d181590c6d6e6190e203dca4/pdf
13
Beschikbaar via 2022_06_07__Hof_Gent.pdf (unia.be)

Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen | hoofdkantoor voor Nederland | Noordbargerstraat 77, 7812 AA Emmen
informatie.nl@jw.org | www.jw.org | 0591 – 683 555
 leden daarvan van overheidswege het strafrechtelijk afdwingbaar gebod op te leggen om zich ten
aanzien van andersgelovigen of gewezen gelovigen op precies dezelfde wijze te verhouden als ten
aanzien van de leden van de geloofsgemeenschap zelf (…)

2.12.3 Met betrekking tot de praktische uitwerking van het mijdingsbeleid, dat volgens de burgerlijke
partijen tot "compleet isolement" of "volledig sociaal isolement" leidt, merkt het hof vooreerst op
dat, blijkens de verklaringen van de burgerlijke partijen en geregistreerde benadeelden in de
strafinformatie, het mijdingsbeleid hoogstens leidt tot sociale isolatie ten aanzien van andere
leden van de geloofsgemeenschap van de Getuigen van Jehovah, en niet tot een veralgemeende
sociale isolatie.

Er blijkt uit de strafinformatie geen enkele aanwijzing dat Jehovah's Getuigen op één of andere wijze
ten aanzien van niet-gelovigen of andersgelovigen tussenkomen, wanneer een al dan niet
vrijwillig uitgesloten lid buiten de geloofsgemeenschap sociale contacten opbouwt, aansluiting
zoekt tot bepaalde verenigingen of zich bekeert tot een ander geloof. (…)

Evenmin kan worden gesteld dat het bedoeld uitsluitingsbeleid defacto een veralgemeende
sociale isolatie teweegbrengt. Jehovah’s Getuigen vormen blijkens de door de beklaagde
bijgebrachte stukken - die op dit punt door de burgerlijke partijen niet worden tegengesproken
- een (zeer) kleine geloofsgemeenschap van ongeveer zesentwintigduizend
leden in heel België, zodat het eerder de uitzondering dan de regel zal zijn dat in de algemene
sociale omgang een lid van Jehovah's Getuigen wordt ontmoet’. [Nadruk toegevoegd]

Bovenstaande conclusies zijn door het Hof van Cassatie van België op 19 december 2023 bevestigd.
Wereldwijd zijn Beroepsrechtbanken en Hooggerechtshoven tot dezelfde conclusie gekomen.14

Slot

Wij hebben er begrip voor dat u vragen heeft over bepaalde aspecten van de geloofsovertuiging en

14
Zie de vele rechterlijke uitspraken, waaronder:
United Kingdom: Otuo v. Watch Tower Bible and Tract Society of Britain [2019] EWHC 1349 (QB), para. 122: "… Het is niet meer dan logisch
dat een geloofsgemeenschap die zich laat leiden door Bijbelse principes en ze tracht toe te passen het recht zou hebben om een zondaar in
specifieke gevallen uit te sluiten. Dat is niet alleen redelijk, maar in veel gevallen zelfs essentieel. Iemand die niet in staat of bereid is zich
aan Bijbelse principes te houden, voldoet namelijk niet langer aan de vereisten van zo’n gemeenschap en zou, tenzij hij of zij wordt
uitgesloten, een onwenselijke invloed hebben op de andere gelovigen.” Oorspronkelijke tekst beschikbaar via: (https://www.bailii.org/cgi-
bin/format.cgi?doc=/ew/cases/EWHC/QB/2019/1349.html&query=(2019)+AND+(EWHC)+AND+(1349))
Italy: Supreme Court of Cassation, no 9561, 13 april 2017: “Indeed, the challenged judgment accurately assessed the behavior that xxx
denounced, and the Court reached the conclusion that, since the alleged ostracism was a refusal to associate with him, since there is no
law that requires a person to behave in the opposite manner, no discrimination occurred, while the overall behavior involved a violation of
the norms regarding good manners and civilized behavior, and does not constitute a crime or civil fault that deserves judicial protection
(...), the judge's review must be conceived as a protection of the fundamental rights of the individual. These rights are certainly not called
into question by the free choice of certain individuals, or even of a class of persons, to break or interrupt personal relationships, which
deserves no legal protection.”

Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen | hoofdkantoor voor Nederland | Noordbargerstraat 77, 7812 AA Emmen
informatie.nl@jw.org | www.jw.org | 0591 – 683 555
organisatie van Jehovah’s Getuigen. Uit ervaring weten wij echter ook hoe beschuldigingen van
ontevreden voormalige leden, ongenuanceerd gepubliceerd in de media, kunnen bijdragen aan een
klimaat van vooroordelen en intolerantie. Wij vertrouwen er dan ook op dat u begrijpt dat ons
antwoord op deze vragen - zonder specifieke context - niet als sluitende wederhoor kan worden
beschouwd, en dat uiteindelijke (eventuele) beschuldigingen in uw documentaire tijdig ter
commentaar aan ons zullen worden voorgelegd.

Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen | hoofdkantoor voor Nederland | Noordbargerstraat 77, 7812 AA Emmen
informatie.nl@jw.org | www.jw.org | 0591 – 683 555