HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

HAZIRLIK 1860 TANZİMAT 1 TANZİMAT 2

Akif Paşa Şinasi Recaizade Mahmut Ekrem

Ali Suavi Namık Kemal Abdülhak Hamit Tarhan
Sadullah Paşa Ziya Paşa Samipaşazade Sezai
Y. Kâmil Paşa Ahmet Mithat Efendi Muallim Naci
Münif Paşa Ahmet Vefik Paşa Nabizade Nazım
Direktör Ali Bey
Ahmet Cevdet Paşa
Şemsettin Sami

DİVAN EDB 1860 TANZİMAT

16. 17.YY Avrupa zirvede Gutenberg (matbaa)

19. Yy M. Luther (kiliseye karşı)
Sanayi Devrimi
Rönesans /Reform
Osmanlı Avrupa Osmanlı
zirvede çöküşte çöküşte

TERCÜMELER

TELİF TERCÜME ADAPTASYON

Orijinal eser eserin aynen çevrilmesi uyarlama / Eserin değiştirilerek

uyarlanması

HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

 HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

ROMAN / HİKâYE
1. TELEMAK (ilk çeviri roman): Yusuf Kâmil Paşa Fenelon’dan çevirdi. Bu esere
Maarif Nazırı (Milli Eğitim Bakanı) bir ön söz yazmıştır: “Her ne kadar Fransız
hikayesi olsa da içinde hikmetler vardır.”

2.MONTE KRİSTO: Teodor Kasap

3.HİKâYE-İ MAĞDURİN: Münif Paşa bu eseri Victor Hugo’dan çevirmiştir daha

sonra bu esere Şemsettin Sami SEFİLLER adını vermiştir.

4.ROBENSON: Ahmet Mithat Efendi

5.ATALA : Recaizade Mahmut Ekrem, Chautabriand’ın yazmış olduğu bu roman

türündeki eseri çevirip Tiyatro olarak kaleme alır. (İlk olarak bir romanın
tiyatroya çevrilmesi)

6.KAMELYALI KADIN: Ahmet Mithat Efendi

ŞİİR

1.Tercüme-i Manzume: Şinasi

2.Tıfl-ı Naim: Ethem Pertev Paşa

FELSEFİ ESER

Muhaverat-ı Hikemiyye: Münif Paşa

HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

 HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

HAZIRLIK
1.ALİ SUAVİ (sarıklı ihtilalci): Muhbir (gazete haklı eğitmede bir mekteptir)

2.Münif Paşa: Muhaverat-ı Hikemiyye

Hikâye-i Mağdurin

3.Yusuf Kâmil Paşa: Telemak

4.Akif Paşa: Âdem Kasidesi (Hiçlik/yokluk)

Tabsıra (düz yazı)

5.Sadullah Paşa: 19. Asır Manzumesi

6.Hayrullah Efendi: Hikâye-i İbrahim Paşa ve İbrahim-i Gülşeni (ilk oyun

denemesi)

İLKLER
TANZİMAT1 / TANZİMAT 2

✒İlk edebi ve felsefi çeviri: Münif Paşa'nın "Muhaverat-ı Hikemiye"si

✒İlk çeviri roman: Yusuf Kâmil Paşa'nın Fransız yazar Fenelon'dan çevirdiği
"Telemak" adlı roman

✒İlk resmî gazete: Takvim-i Vekayi (1831)

✒İlk yarı resmî gazete: Ceride-i Havadis (1840)

✒İlk özel gazete: Şinasi ve Agah Efendi'nin çıkardığı Tercüman-ı Ahval (1860)

✒Batılı anlamda ilk günlük örneği: Direktör Ali Bey'in yazdığı "Seyahat
Jurnali"
✒İlk Türk gazetecisi: Şinasi

✒Batılı anlamda ilk tiyatro yapıtı: Şinasi'nin "Şair Evlenmesi"

✒Noktalama işaretlerini düz yazıda ilk kez kullanan: Şinasi

✒İlk makale: Şinasi'nin Tercüman-ı Ahval gazetesindeki "Mukaddime"

başlıklı yazısı

HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

 HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

✒Batılı anlamda ilk fabl örneklerini yazan: Şinasi

✒İlk tezli roman örneği: Nabizade Nazım'ın "Zehra" adlı yapıtı

✒Sahnelenen ilk tiyatro yapıtı: Namık Kemal'in "Vatan yahut Silistre"si

✒İlk öykü örnekleri: Ahmet Mithat Efendi'nin "Letaif- Rivayat", “Kıssadan

Hisse” ; Emin Nihat Bey “Müsameretname”

✒Batılı anlamda ilk öykü örnekleri: Sami Paşazade Sezai'nin "Küçük Şeyler"i

✒Batılı anlamda ilk eleştiri yazısı ve yapıtı: Namık Kemal'in "Lisan-ı Osmani
Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazat-ı Şamildir" yazısı, ilk eleştiri yapıtı "Tahrib-
i Harabat"

✒İlk edebi roman: Namık Kemal'in "İntibah" adlı romanı

✒İlk tarihi roman: Namık Kemal'in "Cezmi"si

✒İlk köy şiiri: Muallim Naci'nin yazdığı "Köylü Kızların Şarkısı"

✒Yabancı ülkede geçen bir macerayı anlatan ilk tiyatro yapıtı: Abdülhak
Hamit Tarhan'ın "Finten"i
✒Aruzla yazılan ilk manzum tiyatro yapıtı: Abdülhak Hamit Tarhan'ın
"Eşber''i

✒Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro yapıtı: Abdülhak Hamit Tarhan'ın

"Nesteren"i
✒İlk pastoral şiir: Abdülhak Hamit Tarhan'ın "Sahra"sı

✒İlk edebiyat teorisi yapıtı: Recaizade Mahmut Ekrem'in "Talim-i Edebiyat"ı

✒İlk polisiye roman: Ahmet Mithat Efendi'nin "Esrar-ı Cinayat" adlı romanı

✒Türk romancılığında ilk alafranga tip: Ahmet Mithat Efendi'nin roman

kahramanı olan Felatun Bey

✒Batılı anlamda ilk antoloji: Ziya Paşa'nın üç ciltlik "Harabat"ı

✒Türk tiyatrosunda Batı'dan eser uyarlamayı ilk kez yapan: Ahmet Vefik
Paşa

✒Türkçe sözlük adını ilk kullanan, ilk yerli roman olan "Taaşşuk-ı Talat ve
Fitnat"ı yazan: Şemsettin Sami

HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

 HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

✒İlk tarih ve coğrafya ansiklopedimiz: Şemsettin Sami'nin yazdığı

"Kamusü'I­Alam"

✒İlk köy romanı: Nabizade Nazım'ın "Karabibik"i

✒İlk realist romanı: Recaizade Mahmut Ekrem'in "Araba Sevdası"

✒Batı Tekniğine Uygun İlk Realist Roman: Mai ve Siyah, Halit Ziya Uşaklıgil

✒Çocuklara yönelik ilk dergi: 1869'da çıkan Mümeyyiz

✒Edebiyat tarihi adıyla yazılan ilk eser: Abdülhalim Memduh'un "Tarih-i

Edebiyat-ı Osmaniye"si

✒İlk kadın romancı: Fatma Aliye Hanım

✒Tanzimat'tan sonraki edebiyatımızın ilk kadın şairi: Nigâr Hanım

✒İlk mizah dergisi: Teodor Kasap'ın çıkardığı Diyojen

✒İlk mizahi sözlük: Direktör Ali Bey'in "Lehçetü'I-Hakayık"ı

✒İlk psikolojik roman denemesi: Nabizade Nazım'ın "Zehra"sı

✒İlk dergi: Münif Paşa'nın çıkardığı Mecmua-ı Fünun

✒Matbaada basılan ilk yapıt: "Van kulu Lügati"

SERVETİFÜNUN VE FECRİ ATİ

✒İlk edebi beyannameyi (bildiriyi) yayımlayan: Fecriati topluluğu

✒İlk mensur şiir: Halit Ziya'nın "Mensur Şiirler"i

✒İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf'un "Eylül" romanı

✒Sone nazım biçimini ilk kez kullanan: Süleyman Nesip

✒Anjambmanı ilk kullanan şair: Tevfik Fikret

✒Çocuklar için yazılmış ilk şiir kitabı: Tevfik Fikret'in "Şermin" yapıtı

✒İlk önemli fıkra yazarı: Ahmet Rasim

HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

 HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

GAZETELER

1.TAKVİM-İ VAKAİ- 1831 İLK RESMİ GAZETE

memur ataması + askeri ve resmi işler

2.CERİDE-İ HAVADİS- 1840 İLK YARI RESMİ GAZETE

SARAY +WİLLİAM Churchill
ilk gazete eki
ilk okuyucu mektubu
ilk ölüm ilanı
ilk savaş muhabiri

HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

 HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

3.TERCÜMAN-I AHVAL-1860 İLK ÖZEL GAZETE

Şinasi + Agah Efendi
Batılı anlamda ilk tiyatronun yayınlanması
ilk noktalama işaretlerinin kullanılması
ilk makalenin yayınlanması (Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi: Şinasi)

4.TASVİR-İ EFKâR-1862 / 2. ÖZEL GAZETE * ŞİNASİ ÇIKARDI

İlk defa edebiyat kelimesi kullanıldı
ilk eleştiri yazısı burada yayımlandı (Namık Kemal'in "Lisan-ı Osmani Edebiyatı
Hakkında Bazı Mülahazat-ı Şamildir" yazısı)

HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

 HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �

5.HÜRRİYET- NAMIK KEMAL + ZİYA PAŞA -YURT DIŞINDA ÇIKAN İLK GAZETE
*LONDRA

6. MUHBİR- ALİ SUAVİ (SARIKLI İHTİLALCİ)

7.DEVİR AHMET MİTHAT EFENDİ

8.BEDİR
9.İTTİHAT
*10.TERCÜMAN-I HAKİKAT

11.SABAH ŞEMSETTİN SAMİ

12.TERCÜMAN-I ŞARK
13.DİYOJEN- TEODOR KASAP -İLK MİZAH DERGİSİ

*14.İBRET: NAMIK KEMAL

15.BASİRET: ALİ EFENDİ

HASGÜL KARTIN DERS NOTLARI �