osm anlı klasik dönem

hukukunda suç ve ceza:

ANADOLU’DA
KAMU DÜZENİ
 Osmanlı KlasiK Dönem HuKuKunDa suç ve Ceza:
anaDOlu’Da Kamu Düzeni
muhammed Yazıcı

Editör: Hüseyin Onur Ercan

©Yeditepe Yayınevi
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
Sertifika No: 16427

ISBN: 978-605-9787-98-7
Yeditepe Yayınevi: 343
Araştırma İnceleme: 276

1. Baskı: Ocak 2019

sayfa Düzeni
Adem Şenel

Kapak Tasarımı
Sercan Arslan

Baskı-Cilt
Birlik Ozalit
Nispetiye Mah., Birlik Sokak & Yücel Sokak Nevin Arıcan Plaza No:2,
34340 Beşiktaş /İstanbul (Sertifika No: 20179)

YeDiTePe YaYınevi
Çatalçeşme Sok. No: 52/1 34410 Cağaloğlu-İstanbul
Tel: (0212) 528 47 53 Faks: (0212) 512 33 78
www.yeditepeyayinevi. com / bilgi@yeditepeyayinevi.com
 osm anlı klasik dönem
hukukunda suç ve ceza:

ANADOLU’DA
KAMU DÜZENİ

mUhammed YaZICI
Kısaltmalar

bkz. (Bakınız)
BŞS (Bursa Şer’iyye Sicili)
C. (Cilt)
Çev. (Çeviren)
DİA (Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi)
ed (Editör)
İA (İslam Ansiklopedisi, MEB Neşri)
Kay.ŞS (Kayseri Şer’iyye Sicili)
KŞS (Konya Şer’iyye Sicili)
MAD (Maliyeden Müdevver)
MD (Mühimme Defteri)
MŞS (Manisa Şer’iyye Sicili)
MZD (Mühimme Zeyli Defteri)
s. (Sayfa)
S. (Sayı)
TALİD (Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi)
TD (Tahrir Defteri)
TŞS (Trabzon Şer’iyye Sicili)
TTK (Türk Tarih Kurumu)
 İÇİNdeKİLeR

Kısaltmalar......................................................................................... 4
önsöz ............................................................................................. 13
çalışmanın Konusu ve Kaynakları................................................. 15
çalışmanın Konusu ......................................................................... 15

çalışmanın Kaynakları ................................................................... 17

Şer’iyye Sicilleri ......................................................................................17
Mühimme Defterleri .............................................................................21
Araştırma ve İnceleme Eserler ............................................................22
GiRiŞ ................................................................................................ 25

BiRinCi Bölüm

Kamu Düzeninin HuKuKi BOYuTu ................................... 31

Osmanlı Ceza Hukuku .................................................................... 31
Şer’i Hukuk/İslam Ceza Hukuku .......................................................33
İslam Ceza Hukukunda Suç ve Ceza Kavramları ......................37
Örfi Hukukun Kaynağı: Osmanlı Ceza Kanunnameleri ..........45
İslam Ceza Hukuku ve Osmanlı Ceza
Kanunnamelerinde Suçlar ve Cezalar ..........................................54
Adam Öldürme Suçu ve Cezası ................................................54
Hırsızlık Suçu ve Cezası .............................................................61
İçki İçme Suçu ve Cezası ............................................................70
Cinsel ve Genel Ahlaka
Aykırı Suçlar ve Cezaları............................................................72
Müessir Fiiller ve Cezası.............................................................81
Küfür/Hakaret Suçu ve Cezası ..................................................86
 Osmanlı Ceza Muhakemesi Usulü .....................................................86
Ceza Davalarının Mahkemeye İntikali ve
Soruşturma Süreci ............................................................................87
Mahkeme Süreci ..............................................................................95
Şer’iyye Sicillerinde Suçlulara Kesin Olarak Suçluluk
Yüklenmemesi ve Verilecek Cezanın Belirtilmemesi ..............102

iKinCi Bölüm

Osmanlı DevleTinDe Kamu Düzenini

iHlal eDen suçlaR................................................................. 109
Adam Öldürme Suçu .........................................................................112
Hırsızlık Suçu .......................................................................................124
İçki İçme Suçu ......................................................................................140
Cinsel ve Genel Ahlaka Aykırı Suçlar .............................................157
Müessir Fiil Suçu .................................................................................174
Küfür ve Hakaret Suçu .......................................................................180
İktisadi Hayatı Bozan Suçlar .............................................................185
Kamu Düzenini Bozan Suçlar
Üzerine Genel Değerlendirmeler ......................................................190
Suçların Mekânda Dağılımı .........................................................190
Şehirlerde Ön Plana Çıkan Suçlar
(Bursa, Trabzon, Manisa) ....................................................... 190
Şehrin Mahallelerinde Suçların Dağılımı
(Bursa Örneği) ......................................................................... 199
Suç İşlenme Yerleri .................................................................. 200
Davalı ve Davacı Kimlikleri .........................................................202
Davacı Kimlikleri .................................................................... 202
Dinsel Açıdan Dağılım ....................................................... 203
Cinsiyet Açısından Dağılım ............................................... 204
Meslek/Görev Olarak Dağılım ........................................... 205
Davalı Kimlikleri ..................................................................... 207
Dinsel Açıdan Dağılım ....................................................... 207
Cinsiyet Açısından Dağılım ............................................... 209
Meslek/Görev Olarak Dağılım ............................................211
 üçünCü Bölüm

Kamu Düzeninin KOlluK BOYuTu:

suBaŞılıK KuRumu ................................................................. 215
Kamu Düzeninden Sorumlu Kolluk Görevlileri ...........................215
Subaşılar ...........................................................................................217
Subaşıların Kolluk Görevleri .................................................. 233
Subaşıların Beledî Görevleri ................................................... 239
Subaşıların Halkla İlişkileri ................................................... 241
Subaşıların Görevlerine İlişkin Suiistimalleri ...................... 243
Asesler...............................................................................................251
Yasakçılar .........................................................................................254

ıv. Bölüm

Kamu Düzeninin iŞleYiŞi .................................................... 257

Osmanlı Devleti’nde Kamu Düzenini
Olumsuz Etkileyen Durumlar...........................................................258
Serbest Tımar Uygulaması ............................................................258
Yeniçeriler ile Yerel Halk ve Devlet
Görevlileri Arasında Yaşanan Huzursuzluklar.........................262
Meyhaneler ve İçki Tüketimi .......................................................265
İltizam Usulü ..................................................................................266
Askeri Sınıfın Farklı Cezalandırma
Usullerine Tabi Olması ..................................................................269
Osmanlı Devletinde Kamu Düzeninin
Sağlanmasına Yönelik Alınan Tedbirler .........................................271
İdari Değişiklikler ..........................................................................271
Kefalet Sistemi ................................................................................273
Şehirlerde Yapılan Düzenlemeler ................................................279
Kürek Cezası....................................................................................281
Tüfek Kullanımına Getirilen Sınırlandırmalar ........................283
Sefer Zamanlarında Alınan Tedbirler.........................................286

sOnuç ........................................................................................... 289

aRŞiv KaYnaKlaRı ................................................................. 295
aRaŞTıRma ve inCelemeleR .............................................. 297
eKleR ............................................................................................ 309