KOMPAN REVIEWER Padre Pedro Chirino

-pinatunayan ang konsepto sa baybayin sa

Wikang Filipino kanyang Relocacion de las islas Filipinas(1604)
-ang sariling wikang pambansa sa pilipinas
Silibaryo
Dr. Isidro Dyan -binubuo ng 17 simbolo na tatlo dito ay patinig at 14
-isang dalubwika mula sa malaya-polinesya ay mga katinig.
- "Malaking kahihiyan para sa bansa kapag may
ginagamit na wikang dayuhan subalit di nag- .
aangkin ng sariling wikang pambansa. Kailangang -Nilalagay sa ibabaw kapag bibigkasing be o bi
magkaroon ng wikang pambansa upang malinang -Sa ilalim naman kapag bibigkasing bo o bu
ang pambansang paggalang at pagkilala sa sarili.”
+
Pilipino -ilalagay sa tabi kapag nawawala ang bigkas na “a”
-nagmula sa tagalog na pagkaraa’y naging Filipino.
//
Taga Cebu(cebuano) -ang nagpapahayag na tuldok.
-nagsabi na ang Filipino daw ay hindi pambansa
kung hindi tagalog na sinasalita lamang ng mga Dahon at Balat ng kahoy
taong nasa katagalugan -ginagamit na sulatan.

7,100 Matulis na bakal

-mga pulo sa pilipinas -panulat, tinatawag na sipol.

60 milyong mamamayan Vocabulario de Lengua Tagala

-gumamit ng mga 87 na iba’t ibang wika. -isa sa mga unang talasalitaang inilathala sa
pilipinas noong taong 1613.
Pangunahing wika:
*Tagalog Baybay
*Cebuano -nangangahulugang ispeling(mula sa ugat).
*Ilocano
*Pampanga Sulat-Moro
*Bicol -tawag ng mga taga bisayas sa baybayin dahil ito’y
*Pangasinan galing sa maynila na naging daan para sa mga
*Hiligaynon produkto ng mga mangangalakal na muslim.
*Waray
*Maranao “Isang bansa, Isang diwa”
-sumibol ito noong may mga manghihimagsik na
Baybayin pilipino laban sa mga kastila.
-ang uri ng pagsulat na nilikha ng mga lokal na
nagmula noong ika-14 na siglo. Amerikano
-titik o sulat ng mga tagalog. -noong dumating ang mga ito, itinakda ng
pamahalaan na ang ingles ang gawing opisyal na
Kawi script o Baybayin wikang panturo sa mga paaralan.
-ang isa sa pinaka mahalagang ebidensya nito ay
makikita sa mga disenyo ng mga Manuggal Lope K. Santos, Cecilio Lopez, at Teodoro
jar(890-710 BCE). Kalaw
-ang ating mga lider na makabayan na nagtatag ng
Inskripsyon sa binatbat na tanso ng kilusan na naging masigasig sa pagkakaroon ng
laguna(IBTL) o Laguna Copper Plate wikang pambansa.
-makikita rito ang maunlad na istilo ng pagsulat na
sinasabing isa sa lahing pagsulat na pinagmulan ng Manuel Gillego
pagsulat ng baybayin. -ang nagharap ng panukala na gawing wikang
pambansa at wikang opisyal ang tagalog.
Manuel L. Quezon
-ang tinaguriang “ama ng wikang pambansa”
Artikulo XIV(seksyon ng konstitusyon)
-isang probisyo tungkol sa wika ang sinama sa
saligang batas noong pebrero 8, 1935.
Agosto 7, 1973
-nilikha ng pambansang lupon ng edukasyon ang
resolusyong gagamiting midyum ng pagtuturo mula
sa antas elementarya hanggang tersyarya sa lahat
ng paaralan.

"Ang Pambansang Kapulungan ay magsasagawa

ng mga hakbangin tungo sa paglinang at paggamit
ng pambansang wikang batay sa isa sa umiiral na
katutubong mga wika. Samantalang hindi pa
itinatadhana ng batas, ang Ingles at Kastila ay
patuloy na mga wikang opisyal." (ARTIKULO XIV,
SEKSYON NG KONSTITUSYON)
Hunyo 19, 1974
-nilagdaan ni Juan Manuel ang kautusang
pangkagawaran Blg. 25 para sa pagpapatupad ng
edukasyong bilinggwal sa lahat ng kolehiyo at
pamantasan.

Disyembre 30, 1937 Agosto 25, 1988

-inihayag ni pangulong quezon na ang wikang -nilagdaan ni pangulong corazon aquino na ang
pambansa ng pilipinas ay Tagalog. paglikha ng komisyong pangwika na siyang
magpapatuloy ng pagaaral ng filipino.
Nobyembre 1936
-inaprubahan ng kongreso ang batas komonwelt Cecilia Muñoz Palma
bilang 184 na lumikha ng surian ng wikang -bagong buo na rebolusyonaryo ng komisyong
pambansa at para pumili ng isa na magiging konstitusyonal.
batayan ng pambansang wika.
Wika
Abril 1, 1940 -bahagi ng kultura at kasaysayan ng bawat lugar.
-ipinalabas ang kautusang nagtadhana ng -ito ay simbolismo tungo sa pagkakakilanlan ng
paglilimbag ng isang balarila at isang diksyunaryo isang tao.
sa wikang pambansa. -sa pamamagitan nito ay nailalabas o
naipapahiwatig natin ang ating saloobin at
Hunyo 7, 1940 emosyon.
-pinagtibay ng batas komonwelt Blg. 570 na simula
hulyo 4,1946 ay ang wikang pambansa ay isa sa Barayti ng Wika
mga opisyal na wika ng bansa. -ito ay sanhi ng pagkakaiba ng uri ng lipunan, antas
ng edukasyon, hanapbuhay, edad, kasarian, o
Marso 26, 1954 heograpiys ng isang lugar.
-naglabas ng kautusan si pangulong quezon na sa
taunang pagdiriwang ng linggo ng wikang Mga Barayti ng Wika:
pambansa mula marso 29-abril 4. (ngunit ang *Idyolek
pagdiriwang ay inilipat sa agosto 13-19 tuwing *Dayalek
taon). *Sosyolek
*Etnolek
Agosto 12, 1959 *Ekolek
-tinawag na pilipino ang wikang pambansa nang *Pidgin
lagdaan ni kalihim Jose Romero. *Creole
*Register/ Rejister
Oktubre 24, 1967
-nilagdaan ni pangulong marcos na ang lahat ng Idyolek
mga gusali at mga taga pamahalaan ay -bawat indibidwal ay may sariling istilo ng
pangalanan sa pilipino. pamamahayag at pananalita na naiiba sa bawat
isa.
Marso 1968 -pagkakaroon ng personal na paggamit ng wika na
-ipinalabas ni Rafael Salas ang isang kautusan na nagsisilbing simbolismo ng kanilang pagkatao. Ito
ang lahat ng pamuhatan ng liham ng mga ay may salitang namumukod tangi at yunit.
tanggapan at mga sangay nito ay maisulat sa
pilipino. Dayalek
-ito ay barayti ng wika na nililikha ng dimensyong
heograpiko, ito ang salitang gamit ng mga tao ayon
sa partikular na rehiyon o lalawigan na kanilang
kinabibilangan.
Sosyolek
-uri ng wika na ginagamit ng isang partikular na
grupo, ang mga salitang ito ay may kinalaman sa
katayuang sosyo-ekonomiko at kasarian ng
indibidwal.
Etnolek
-uri ng wika na nadebelop mula sa salita ng mga
etnolonggwistang grupo.
-taglay nito ang mga wikang naging bahagi ng
pagkakakilanlan ng bawat pangkat etniko.
Ekolek
-barayti ng wika na kadalasang ginagamit sa loob
ng tahanan.
-madalas na namumutawi sa bibig ng mga bata at
mga nakatatanda.
-malimit itong ginagamit sa pang araw araw na
pakikipagtalastasan.
Tenor
-ayon ito sa relasyon ng kalahok.
Homogeneous
-nanggaling sa salitang griyego na “homo” na ang
ibig sabihin ay pareho at salitang “genos” na ang
kahulugan ay uri o yari.
-ang wika ay magkakatulad sa istruktura at sistema
nito.
-pagkakatulad ng mga salita ngunit nag iiba ang
kahulugan dahil sa pagbigkas at intonasyon.
Heterogeneous
-ang pagkakaiba iba ng sistema, gamit, kahulugan,
pagbigkas st baybay ng salita.
-nagtataglay ng magkakaibang elemento.
-mula sa salitang heteros na ang ibig sabihin ay
magkaiba.
-may iba’t ibang kultura, rejister, at rehiyon na
kinabibilangan ng isang indibidwal.
-epekto ito ng pagiging dinamiko ng wika.
-kombinasyon ng iba’t ibang salita na naipamana
ng ibang lahi.

Pidgin Gleason
-barayti ng wika na walang normal na estraktura. -ayon sakanya, ang wika ay pinipili at isinasaayos.
-binansagang “nobody’s native language” ng mga
dayuhan.
-ginagamit ng dalawang indibidwal na nag uusap
na may dalawa ring magkaibang wika.
-umaasa lamang sila sa mga “make shift” na salita
o mga pansamantalang wika lamang.

Creole
-uri ng wika na nadebelop dahil sa mga pinag halo
halong salita mula sa magkaibang lugar hanggang
sa ito ay naging pangunahing wika ng partikular na
lugar.
Halimbawa: Chavacano-Tagalog at Espanyol
Palenquero-African at Espanyol
Annobonese-Portuguese at Espanyol

Register
-barayti ng wikang espisyalisadong ginagamit ng
isang partikular na domeyn.
-ito ay may tatlong uri ng dimensyon(Field, Mode,
Tenor)

Field
-nakaukol ito sa layunin at paksa ayon sa
larangang sangkot ng komunikasyon.

Mode
-tungkol ito sa paraan kung paano isinasagawa ang
komunikasyon, pasalita o pasulat.