Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 35

Vitaminler

Suda çözünen vitaminler

B vitaminleri ve C vitamininden oluşur;

Esas olarak enzim kofaktörleri olarak işlev görürler.

B kompleksinin tek bir vitamininin eksikliği nadirdir, çünkü zayıf diyetler çoğu zaman çoklu
eksiklik durumları ile ilişkilidir.

Bununla birlikte, belirli sendromlar, belirli vitamin eksikliklerinin karakteristiğidir.

beriberi (tiamin);
cheilosis, glossit, sebore (riboflavin);
pellagra (niasin);
megaloblastik anemi, metilmalonik asidüri ve pernisyöz anemi (B12 vitamini);
megaloblastik anemi (folik asit);
skorbüt (C vitamini).
Vitamin B1
Tiamin, enerji oluşum metabolizmasında ve
özellikle karbohidratların metabolizmasında
merkezi bir role sahiptir.

Tiamin difosfat, oksidatif dekarboksilasyon


reaksiyonlarını katalize eden üç çoklu enzim
kompleksinin koenzimidir
Vitamin B1

Karbohidrat metabolizmasında, piruvat dehidrojenaz;

sitrik asit döngüsünde, a-ketoglutarat dehidrojenaz;

lösin, izolösin ve valin metabolizmasında yer alan dallı zincirli


keto-asit dehidrojenaz
Eksikliği

Beriberi, kalp yetmezliği ve ödem ile ilişkilidir.

• iştah kaybı ve genel halsizlik,


• sindirim düzensizlikleri ve
• uzuvlarda ve ekstremitelerde uyuşma ve güçsüzlük hissi

Kuru beriberide, kas atrofisi ve refleks kaybı ile birlikte, önce


bacaklarda ve sonra kollarda olmak üzere uzun sinirlerde kademeli bir
dejenerasyon vardır.

Daha akut bir form olan ıslak beriberide, büyük ölçüde kalp yetmezliği
ve zayıf dolaşımdan kaynaklanan ödem vardır.
Eksikliği

Korsakoff psikozlu Wernicke ensefalopatisi.

Sendrom aslında aynı anda ortaya çıkabilen iki ayrı durumdur, Wernicke hastalığı (WD) ve Korsakoff
sendromu.

WKS'nin belirtileri arasında kafa karışıklığı, gözlerde ve görmede değişiklikler veya abartılı hikaye
anlatımı sayılabilir.

Alkolizm veya kronik alkol kullanımı, WKS'nin en yaygın nedenidir.

WKS ayrıca B1 vitamininin emilimini bozan diyet eksiklikleri veya diğer tıbbi durumlarla da bağlantılı
olabilir.
Eksikliği

Piruvat dehidrojenazda tiamin difosfatın eksikliği,


piruvattan asetil CoA oluşumunu etkiler.

Nispeten yüksek karbohidrat diyeti uygulayan


deneklerde, laktat plazma konsantrasyonlarında artışa
neden olur. (laktik asidosis)
Vitamin B2
Riboflavin, flavin mononükleotit
(FMN) ve flavin adenin dinükleotit
(FAD) koenzimlerinin reaktif
kısımlarını sağlar.

FMN, riboflavinin ATP'ye bağlı


fosforilasyonu ile oluşturulur, oysa
FAD, AMP kısmının FMN'ye transfer
edildiği ATP ile daha fazla reaksiyonla
sentezlenir.

Riboflavin'in ana diyet kaynakları süt


ve süt ürünleridir. Ayrıca yoğun sarı
rengi nedeniyle riboflavin gıda katkı
maddesi olarak yaygın olarak
kullanılmaktadır. .
Vitamin B2
Riboflavin, enerji üretiminde önemli olan iki koenzim (dihidrolipoil dehidrojenaz [glikasyon] ve
süksinat dehidrojenaz [TCA döngüsü]) için öncü veya yapı taşı olarak işlev görür.
Eksikliği
Riboflavin, lipid ve karbohidrat
metabolizmasında merkezi olarak yer
almasına ve birçok ülkede eksiklik
görülmesine rağmen, doku riboflavinin çok
verimli bir şekilde korunması nedeniyle
ölümcül değildir.

Enzimlerin katabolizması ile salınan riboflavin,


yeni sentezlenen enzimlere hızla dahil edilir.

Riboflavin beslenme durumu, in vitro eklenen


FAD ile eritrosit glutatyon redüktaz
aktivasyonunun ölçülmesiyle değerlendirilir.
Vitamin B3

İki bileşik, nikotinik asit ve nikotinamid, niasinin biyolojik aktivitesine sahiptir; metabolik işlevi,
oksidasyon/indirgeme reaksiyonlarında NAD ve NADP koenzimlerinin nikotinamid halkası gibidir.
Eksikliği

Pellagra, ışığa duyarlı bir dermatit ile karakterizedir.


Durum ilerledikçe, bunama ve muhtemelen ishal vardır.
Tedavi edilmeyen pellagra ölümcüldür.

Çoğu pellagra salgınlarında, muhtemelen östrojen


metabolitleri tarafından triptofan metabolizmasının
inhibisyonu sonucu, erkeklerin iki katı kadar kadın
etkilenir.
Hiperlipidemi Tedavisi

–VLDL ve LDL'yi ve önemli ölçüde azaltır, HDL'yi ↑

1. Hücre içi lipaz sistemini inhibe ederek yağ


dokularından serbest yağ asidi (FFA) salınımını
engeller
2. Lipoprotein lipaz yolu aracılığıyla VLDL'nin
temizlenmesini artırır
3. Kana VLDL salgılanmasını engelleyerek LDL
üretimini engeller
4. HDL katabolik hızı azalır
Vitamin B6
Altı bileşik B6 vitamini aktivitesine sahiptir:
piridoksin, piridoksal, piridoksamin ve bunların 5'-
fosfatları.

Aktif koenzim piridoksal 5'-fosfattır.

Vücudun toplam B6 vitamininin yaklaşık %80'i


piridoksaldır.
Piridoksal fosfat, amino asit metabolizmasında, özellikle transaminasyon ve dekarboksilasyonda yer alan
birçok enzim için bir koenzimdir.

Aynı zamanda, fosfat grubunun katalitik olarak önemli olduğu glikojen fosforilazın kofaktörüdür.

Ayrıca B6, steroid hormon etkisinde önemlidir. Piridoksal fosfat, hormon-reseptör kompleksini DNA
bağlanmasından uzaklaştırarak hormonların etkisini sona erdirir.
Eksikliği

Orta derecede eksiklik, Triptofan ve metionin


metabolizmasında anormalliklerle sonuçlanır.

Tüberküloz ilacı İzoniazid, PLP ile etkileşime girerek


inaktif hale getirir
Pantotenik asit
Pantotenik asit, koenzim A veya asil taşıyıcı proteinin
(ACP) pantetein fonksiyonel kısmı olarak bulunur ve açil
grup metabolizmasında merkezi bir role sahiptir.

CoA, sitrik asit döngüsü, yağ asidi oksidasyonu,


asetilasyonlar ve kolesterol sentezi reaksiyonlarında yer
alır.

Vitamin, tüm gıda maddelerinde yaygın olarak


bulunmaktadır ve insanlarda eksiklik kesin olarak
bildirilmemiştir.
Biotin
Biotin, biocytin ve karboksibiotin (aktif metabolik ara ürün)

Biotin, proteoliz sırasında salınan biocytin (-amino-biotinyllysine)


olarak birçok gıdada yaygın olarak bulunur.

Bağırsak florası tarafından sentezlenir.

Eksiklik;
aylarca total parenteral beslenme ile beslenen insanlar ve
biotine bağlanan ve onu emilimi için kullanılamaz hale getiren bir
protein olan avidin içeren anormal derecede fazla miktarda
pişmemiş yumurta akı yiyen çok az sayıda kişi dışında
bilinmemektedir.
Biotin, az sayıda reaksiyonda karbondioksiti transfer
etme işlevi görür:

asetil-CoA karboksilaz,
piruvat karboksilaz,
propionil-CoA karboksilaz ve
metilkrotonil-CoA karboksilaz.

Biotin ayrıca hücre döngüsünün düzenlenmesinde de


rol oynar.
Vitamin B12
"B12 vitamini" terimi, vitaminin biyolojik aktivitesine sahip olan korinoidler (korrin halkasına
sahip kobalt içeren bileşikler) olan kobalaminler için genel bir tanımlayıcı olarak kullanılır.

Mikroorganizmalar tarafından sentezlenmesine rağmen, pratik olarak B12 vitamini sadece


hayvansal gıdalarda bulunur, bu vitaminin bitkisel kaynakları yoktur. Bu, katı vejetaryenlerin
(veganların) B12 eksikliği geliştirme riski altında olduğu anlamına gelir.
Metilmalonil CoA mutaz, lösin aminomutaz ve metionin sentaz, B12 vitaminine bağımlı
enzimlerdir.
Pernisiyöz aneminin en yaygın nedeni, diyet
eksikliğinden ziyade B12 vitamini emilimindeki
başarısızlıktır.

Pernisyöz anemide vücudun bağışıklık sisteminin


bir parçası olan antikorlar intrinsik faktöre veya
bu faktörü üreten paryetal hücrelere saldırır.

İntrinsik faktör B12 vitamininin emilimi için


gereklidir, sonuç olarak intrinsik faktördeki
azalma B12 vitaminin emilimini sekteye uğratır.

Bu nedenle B12 vitamini eksikliği sonucu olarak


da Eritrositlerin (alyuvarların) sayısı azalır ve
ölçüleri büyür.
Folik Asit
Folik asidin (pteroil glutamat) aktif formu tetrahidrofolattır.

Gıdalardaki folatlar, -peptit bağlarıyla bağlı yedi adede kadar ek


glutamat kalıntısına sahip olabilir.

Ek olarak, tek karbonlu sübstitüe edilmiş folatların tümü gıdalarda


da bulunabilir.

Tetrahidrofolat, bağlı olduğu tek karbonlu parçaları taşıyabilir.


N-5 (formil, formimino veya metil grupları), N-10 (formil) veya
N-5–N-10 (metilen veya metenil grupları) arasında köprü
oluşturma.
Bir metil donörü olarak hareket ederken, S-adenosil
metiyonin, vitamin B12'ye bağımlı bir enzim olan
metionin sentaz tarafından katalize edilen metil-
tetrahidrofolat tarafından yeniden metillenebilen
homosistein oluşturur.

Metilen-tetrahidrofolatın metil-tetrahidrofolata
indirgenmesi geri döndürülemez olduğundan ve
dokular için ana tetrahidrofolat kaynağı metil-
tetrahidrofolat olduğundan, metiyonin sentazın rolü
hayati önem taşır ve folat ile B12 vitamini işlevleri
arasında bir bağlantı sağlar.

B12 vitamini eksikliğinde metionin sentazın


bozulması, metiltetrahidrofolatın -"folat kapanı"nın
birikmesine neden olur.

Bu nedenle, B12 vitamini eksikliğine sekonder olarak


fonksiyonel folat eksikliği vardır.
Folik asidin kendisinin eksikliği veya fonksiyonel folik asit eksikliğine yol açan B12 vitamini eksikliği,
DNA sentezi için timidine büyük ihtiyaç duydukları için hızla bölünen hücreleri etkiler. Klinik olarak,
bu kemik iliğini etkiler ve megaloblastik anemiye yol açar.
Vitamin C
C vitamini, insanlar ve diğer primatlar, kobaylar, yarasalar, ötücü kuşlar ve çoğu balık ve omurgasızlar
için bir vitamindir; diğer hayvanlar onu glikoz metabolizmasının üronik asit yolunda bir ara madde
olarak sentezler.

Hem askorbik asit hem de dehidroaskorbik asit vitamin aktivitesine


sahiptir.
Askorbik asit, bakır içeren hidroksilazlarda ve a-
ketoglutarat bağlı demir içeren hidroksilazlarda spesifik
rollere sahiptir.

Ek olarak, indirgeyici ajan ve oksijen radikali söndürücü


olarak etkisinin bir sonucu olarak bir dizi enzimatik
olmayan etkiye sahiptir.

Dopamin b-hidroksilaz, adrenal medulla ve merkezi


sinir sistemindeki tirozinden katekolaminlerin
(norepinefrin ve epinefrin) sentezinde yer alan bakır
içeren bir enzimdir.

Hidroksilasyon sırasında Cu+, Cu2+'ya oksitlenir; Cu+'ya


geri indirgenme, özellikle monodehidroaskorbata
oksitlenen askorbat gerektirir.
Eksikliği

C vitamini eksikliğinin belirtileri arasında cilt değişiklikleri,


kan kılcal damarlarının kırılganlığı, diş kaybı ve kemik
kırılması yer alır ve bunların çoğu yetersiz kollajen
sentezine bağlanabilir.

Yaklaşık 100 mg/gün üzerindeki alımlarda vücudun


kapasitesi C vitaminini metabolize etmek için yeterlidir,
ve daha fazla alımı idrarla atılmasına neden olur

Bununla birlikte, diğer rollerine ek olarak, C vitamini


demirin emilimini arttırır ve bu, vitaminin bağırsaktaki
varlığına bağlıdır. Bu nedenle, artan alımlar faydalı olabilir.

Yüksek dozlarda C vitamininin soğuk algınlığını önlediğine


dair çok az kanıt vardır, ancak semptomların süresini ve
şiddetini azaltabilirler.

You might also like