TINGKATAN 1 - BAB 2: ZAMAN AIR BATU (冰河时期)

2.1 Dunia Kita（我们的世界）

- Dunia 世界 merupakan bumi 地球 tempat tinggal 住所 kita dan tempat tinggal berjuta-juta 上百
万 hidupan yang lain 其它的生物.
- Bumi 地球 pada hari ini telah melalui 经过 pelbagai perubahan 各种改变 yang memberikan kesan 影
响 terhadap rupa bentuk fizikal 形态, iklim 气候, cuaca 天气, hidupan 生物 yang ada dan kedalaman
lautan 海洋深度.
- Kemajuan ilmu sains dan teknologi 科学与科技知识的进步 telah membantu manusia
untuk mengetahui 知道 sejarah 历史 yang berlaku kepada bumi semenjak jutaan tahun dahulu 上百万
年前.
- Pengetahuan 知识 dalam bidang 领域 paleontologi 古生物学, kimia 化学, arkeologi 考古, geologi 地质
学 dan fizik 物理 membantu kita membuat penyelidikan 研究 tentang perubahan 改变 yang berlaku
kepada bumi.
- Ahli sains 科学家 menjangkakan 估计 bahawa usia bumi 地球年龄 melebihi 4.6 bilion (46 亿)tahun.
- Bumi 地球 telah mengalami 面临 perubahan 改变 dari segi iklim 气候方面 dan fizikal 形态 semenjak
自从 bumi mula terbentuk 地球开始形成.

Hidupan Bumi 地球的生物

- Terdapat binatang yang berbulu tebal 厚毛 seperti mamot 长毛象, sloth 树懒 dan harimau bertaring
panjang 长齿虎 pada Zaman Air Batu 冰河时期.
- Bison occidentalis 北美野牛 merupakan binatang yang terdapat di Amerika Utara 北美 pada Zaman
Air Batu 冰河时期.
- Woolly Mammoth 猛犸象 merupakan binatang yang hidup pada Zaman Pleistosen 更新世时代.

Pembentukan Fizikal Bumi 地球形态的形成

i. Bumi 650 juta tahun dahulu (地球 6.5 亿年前)
- Tiada hidupan 没有生物 di bumi 在地球.
ii. Bumi 390 juta tahun dahulu (地球 3.9 亿年前)
- Air laut 海水 masih 还是 tawar 淡.
- Wujud hidupan 出现生物 seperti ikan 鱼 dan amfibia 两栖动物.
iii. Bumi 195 juta tahun dahulu (地球 1.95 亿年前)
- Wujud Zaman Jurasik 侏罗纪时代.
- Hidupan utama 主要的生物 ialah dinosaur 恐龙.
iv. Bumi 94 juta tahun dahulu (地球 9 千 400 万年前)
- Dinosaur 恐龙 mengalami kepupusan 面临灭绝.
- Rupa bentuk benua 大陆形状 mula kelihatan 出现.
v. Bumi 18,000 tahun dahulu (地球 1 万 8000 年前)
- Kebanyakan 大多数 binatang 动物 telah wujud 出现 seperti kuda 马, badak sumbu 犀牛, anjing
狗 dan kucing 猫.
- Paras 水位 air laut 海水 meningkat 上升.
vi. Bumi pada hari ini (地球今天)
- Bumi pada hari ini 现今的地球 setelah mengalami 面临 pelbagai perubahan 各种改变.

Perubahan Bentuk Fizikal Bumi 地球形态的改变

- Iklim 气候 telah mempengaruhi 影响 perubahan bentuk fizikal bumi 地球形态的改变 menjadi daratan
大陆 dan lautan 海洋.
- Daratan 大陆 terdiri daripada gunung 山, banjaran 山脉 dan bukit 山丘, tanah pamah 低地, lembah
谷 dan sungai 河.
- Lautan 海洋 pula terdiri daripada laut 海, selat 海峡 dan teluk 海湾.
- Lautan 海洋 merupakan kawasan air masin 盐水地区 yang meliputi 71 peratus bentuk muka bumi 地
球表面.
- Terdapat lima lautan 五个海洋 di dunia 世界, iaitu Lautan Pasifik 太平洋, Lautan Atlantik 大西洋,
Lautan Hindi 印度洋, Lautan Selatan 南洋 dan Lautan Artik 北冰洋.
- Selat 海峡 pula merupakan kawasan perairan sempit 狭窄的水域 yang memisahkan 分隔 dua kawasan
daratan 两个大陆地区
- Teluk 海湾 merupakan bahagian perairan laut 部分海域 yang menghala ke 朝向 daratan 大陆 dan
kawasannya dibatasi oleh 被限制 daratan 大陆.
- Ahli-ahli sains 科学家 telah membahagikan 分开 kawasan daratan 大陆地区 kepada beberapa
buah benua 大陆.

2. 2 Zaman Air Batu（冰河时期）

- Zaman terpenting 最重要的时期 yang memberikan kesan 影响 kepada perubahan bentuk fizikal bumi
地球形态的改变 seperti yang ada pada hari ini ialah Zaman Air Batu 冰河时期.
- Zaman Air Batu 冰河时期 ialah garis masa 时间表 geologi 地质学 yang menunjukkan suhu bumi 地球
温度 menurun 下跌.
- Suhu bumi menurun 地球温度下跌 pada tahap membeku 冻结阶段 dalam jangka masa yang lama 长
的时段.
- Sebahagian besar 一大部分 bumi 地球 khususnya di bahagian Kutub Utara 北极 dan Kutub Selatan 南
极 diliputi oleh air batu tebal 厚石水 yang dikenali sebagai lapisan ais 冰层.
- Lapisan ais 冰层 ini menyebabkan kawasan air batu 冰河地区 menjadi luas 宽阔 di kawasan kutub 极
地地区 dan pergunungan 山.
- Pada akhir Zaman Air Batu 冰河时期末, bumi mengalami proses pengglasieran 冰川过程, iaitu kecairan
air batu 冰河液态.
- Terdapat sekurang-kurangnya 最少 tiga tahap 三个阶段 berlakunya glasier 冰川.
- Tahap pertama 第一阶段 ialah 900 hingga 600 juta tahun dahulu 九亿年前到六亿年前; tahap kedua
第二阶段, 250 hingga 80,000 tahun dahulu 二点五亿年前到八万年前; dan tahap ketiga 第三阶
段 10,000 tahun dahulu 一万年前.
- Perubahan iklim dunia 世界的气候改变 kepada suhu panas 高温 telah menyebabkan berakhirnya 结
束 Zaman Air Batu 冰河时期.

Tahap Zaman Air Batu 冰河时期阶段

- Zaman Air Batu 冰河时期 terbahagi kepada empat tahap 四个阶段 zaman, iaitu Zaman Miosen 中世
纪时期, Zaman Pliosen 上新世纪时期, Zaman Pleistosen 更新世时期 dan Zaman Holosen 全新世时期.

i. Tahap Pertama 第一阶段: Zaman Miosen 中世纪时期

- Zaman Miosen 中世纪时期 dipercayai berlaku antara 23 juta hingga 5 juta tahun dahulu 两千三百万年
前到五百万年前.
- Gunung-ganang 各种山脉 yang ada pada hari ini telah terbentuk 形成 secara fizikal 自然.
- Mamalia 哺乳动物 telah wujud 存在 dan berkembang di bumi, begitu juga dengan hidupan 生物 di
laut 海 dan di air 水.
- Suhu dunia 世界温度 panas 热 dan kering 干.
ii. Tahap Kedua 第二阶段: Zaman Pliosen 上新世纪时期
- Zaman Pliosen 上新世纪时期 dipercayai berlaku antara 5.3 juta hingga 2.6 juta tahun dahulu 五百三十
万年前到两百六十万年前.
- Ahli sains 科学家 menyatakan pada zaman inilah berlaku penyejukan global 全球冷却 Zaman
Miosen yang lebih panas 更热.
- Penyejukan 冷却 dan pengeringan 干燥 alam sekitar global 全球环境 menyumbang 贡献 kepada
penyebaran besar 大散布 padang rumput 草场 dan savana 大草原 pada masa itu.
- Jambatan darat Panama 巴拿马路桥 antara Amerika Utara 北美 dan Amerika Selatan 南美 terbentuk
形成 dan mendorong 推动 penghijrahan 迁移 tumbuhan 植物 dan haiwan 动物 ke habitat baharu
栖息地.
- Dataran tinggi 高原 terbentuk 形成 pada zaman ini, seperti di Colorado 科罗拉多州, Amerika Syarikat
美国 yang dikenali sebagai Grand Canyon 大峡谷.

iii.Tahap Ketiga 第三阶段: Zaman Pleistosen 更新世时期

- Zaman Pleistosen 更新世时期 berlaku antara 2.5 juta hingga 10,000 tahun dahulu 两百五十万年前到
一万年前.
- Pada zaman ini, glasier utama 主要冰川 berlaku sebanyak 11 kali.
- Manusia telah mengetahui 知道 cara membuat api 生火方式.
- Kebanyakan binatang yang wujud pada ketika itu masih kekal 保留 hingga kini 现今.
- Manusia dipercayai telah sampai ke Australia 澳洲 melalui jalan darat 陆地 dari Asia Tenggara 东南亚
(Pentas Sunda) sekitar 50,000 tahun dahulu 五万年前.

iv. Tahap Keempat: Zaman Holosen 全新世时期

- Zaman Holosen 全新世时期 ialah zaman yang bermula sejak 10,000 tahun dahulu hingga kini 一万年前
到现今.
- Berlaku kemajuan 进步 dalam kehidupan manusia 人类生活.
- Manusia telah mengetahui 知道 cara mendapatkan makanan 得到食物方法 melalui aktiviti pertanian
农业活动.
- Roda 轮子 dan tulisan kuneiform 楔形文字 dicipta 被发明 kira-kira 5,500 tahun dahulu 五千五百年前.

- Setelah itu, tamadun manusia 人类文明 terus berkembang 发展 dalam bidang keagamaan 宗教方面,
pendidikan 教育, pentadbiran 行政 dan undang-undang 法律.

2. 3 Garis Masa Zaman Air Batu（冰河时期时间表）

- Zaman Air Batu 冰河时期 terbahagi kepada empat tahap 阶段 zaman, iaitu Zaman Miosen 中世纪时
期, Zaman Pliosen 上新世纪时期, Zaman Pleistosen 更新世时期 dan Zaman Holosen 全新世时期.
- Berdasarkan garis masa Zaman Air Batu 冰河时期时间表 di bawah, kita dapat melihat tempoh masa 时
段 setiap tahap zaman tersebut.

- Ahli paleontologi 古生物学家 yang mengkaji 研究 sejarah bumi 地球历史 berpendapat

bahawa hidupan 生物 di bumi bermula semenjak 545 juta tahun dahulu 5.45 亿年前.
- Kewujudan hidupan 生物 seperti kepelbagaian 各种各样 spesies binatang 动物种类 berkait rapat
dengan perubahan iklim 气候变化 dan peringkat zaman yang dilalui seperti dalam garis masa 时间表 di
bawah.
- Berdasarkan garis masa 时间表 di bawah dapat dilihat perkembangan 发展 dan evolusi hidupan 生物
进化 dan binatang 动物 mengikut perkembangan tempoh masa 时段发展.

i. 500 juta tahun dahulu 五亿年前

- Trilobite 三叶虫
- Eurypterids 广翅鲎
- Crinoid stone-lily 海百合石

ii. 25 juta tahun dahulu 两千五百万年前

- Dipterus 肺鱼类

iii. 5.2 juta tahun dahulu 五百二十万年前

- Coiled Cephalopod 盘绕头足类动物

iv. 2 juta tahun dahulu 两百万年前

- Stegosaurus 剑龙
- Diatryma 冠恐鸟
- Hyracotherium 始祖马

v. 12000 tahun dahulu 一万两千年前

- Deinotherium 恐象

2.4 Ciri-ciri Zaman Air Batu Akhir（冰河时期末期的特征）

- Bumi 地球 mengalami 面临 cuaca panas 热天气 bermula 8,500 tahun dahulu 八千五百年前.
- Suhu dunia 地球温度 meningkat 上升 dan menyebabkan berlaku kecairan air batu 冰河液态. Proses
ini 这个过程 dinamakan pengglasieran 冰川 yang memberikan kesan besar 大影响 terhadap rupa
bentuk fizikal bumi 地球的外在形态.
- Kecairan air batu 冰河液态 menyebabkan paras air laut dunia 世界的海平面 meningkat 上升.
- Kesannya bukit-bukau 各种山丘 dan kawasan tanah tinggi 高山地区 mulai terbentuk 形
成 seperti tasik 湖 dan pulau 岛.
- Pembentukan 形成 tasik 湖 dan pulau 岛 telah memisahkan 分开 haiwan 动物 dan tumbuhan 植
物 di kawasan yang berbeza 不同的地方.
- Maka berakhirlah 结束 Zaman Air Batu Akhir 冰河时期末期.
- Perubahan cuaca 气候改变 yang tidak lagi sejuk 不在冰冷 memberikan kesan terhadap aktiviti manusia
人类活动.
- Manusia mula menjalankan 开始进行 aktiviti pertanian 农业活动 dan pengeluaran 出产 bahan
makanan.
- Perkembangan perindustrian 工业发展, aktiviti pembakaran terbuka 露天燃烧活动, penebangan
pokok 砍伐树木 dan pembakaran minyak 燃烧汽油 daripada enjin kenderaan 汽车引擎 telah
meningkatkan 提高 suhu dunia 地球温度.
- Terdapat ahli sains 科学家 yang menjangkakan 预料 berlaku peningkatan 提高 suhu dunia 地球温
度 sekurang-kurangnya 最少 sembilan darjah Celsius 九摄氏度 setiap 50 tahun.
- Peningkatan suhu dunia 世界温度的提高 boleh menyebabkan kenaikan paras air laut 海平面上升.
- Oleh itu, kita perlu mencari tenaga alternatif 替代能源 bagi mengatasi peningkatan suhu dunia
demi menjaga alam sekitar 照顾环境.

Ciri-ciri Khusus Zaman Air Batu Akhir 冰河时期末期的具体特征

- Zaman Air Batu Akhir 冰河时期末期 mempunyai ciri-ciri khusus 具体特征 yang dapat membezakannya
区分 dengan zaman-zaman lain 其它时期. Ciri-ciri ini dapat dilihat seperti yang berikut:

i. Aras Laut 海平面

- Permukaan air laut 海水面 membeku 冻结.
- Paras air laut 海平面 rendah 低.
- Pulau-pulau 岛屿 bersambung 连接 dengan tanah besar 大陆 dan memudahkan 使..容易 manusia 人
类 serta binatang 动物 bermigrasi 迁移.

ii. Kehidupan Manusia 人类生活

- Terdapat manusia yang tinggal di kawasan tanah pamah 低地 yang sejuk 冰冷.
- Mereka hidup secara nomad 游牧 dan memburu binatang 狩猎动物.

iii. Fizikal Bumi 地球形态

- Permukaan air laut 海水表面 yang membeku 冻结 menyebabkan sebahagian besar bumi dilitupi 被覆
盖 salji 雪.

iv. Binatang 动物
- Binatang seperti mamot berbulu 多毛象, badak 犀牛, kuda 马, dan singa 狮子 tinggal di kawasan tanah
pamah 低地 yang sejuk 冰冷.

v. Tumbuhan 植物
- Tumbuhan utama 主要的植物 ialah rumput 草 dan tumbuhan renek 灌木 yang menjalar 伸展.

vi. Suhu 温度
- Suhu dunia 世界温度 terlalu sejuk 太冰冷.
- Dunia dipenuhi oleh salji 雪 terutamanya di kawasan kutub 极地 dan benua Eropah 欧洲大陆.

2.5 Perubahan Zaman Air Batu Akhir（冰河时期末期的改变）

- Perubahan suhu yang meningkat 上升的温度改变 pada Zaman Air Batu Akhir 冰河时期末
memberikan kesan 影响 terhadap bentuk fizikal 形态 dan hidupan 生物 di bumi 地球.

i. Perubahan Bentuk Fizikal Bumi 地球形态的改变

- Glasier 冰川 telah menukarkan 改变 wajah 外部 dan bentuk fizikal bumi 地球形态.
- Air batu 冰块 yang cair 溶化 dari kawasan tanah tinggi 高地 dan gunung 山 akan membawa bersama-
sama batu 石头 dan tanah 泥土 semasa menuruni 下 tanah tinggi 高地.
- Lebihan air 多余的水 yang dibawa akan melimpahi 溢出 laut dan kawasan tanah tinggi 高地.
- Satu daripada kesan penting 重要影响 perubahan Zaman Air Batu 冰河时期改变 ialah rupa bentuk
fizikal bumi 地球形态 seperti yang terbentuk 形成 pada hari ini 现今.
- Kesannya, berlaku perubahan paras air laut 水平面改变 dengan kedalaman 深度 100 meter 一百米.

ii. Terbentuknya Tasik dan Sungai 形成湖和河

- Kecairan air batu 冰块溶化 telah membentuk 形成 tasik-tasik air tawar 淡水湖, seperti Great
Lakes di Kanada dan Tasik Dayang Bunting di Malaysia. Bentuk saliran sungai 河流形态 juga berubah
改变 kepada bentuk 形态 yang ada pada hari ini.

iii. Binatang Zaman Pleistosen Pupus 更新世时期动物灭绝

- Kepupusan binatang 动物绝种 yang hidup pada Zaman Pleistosen 更新世时期.
- Antara binatang yang pupus termasuklah mamot 长毛象, sloth 树懒 dan harimau bertaring panjang 长
齿虎.

iv. Kehidupan Manusia 人类生活

- Pada Zaman Air Batu Akhir 冰河时期末期 yang dikenali sebagai Zaman Holosen 全新世时期,
perubahan iklim 气候改变 telah memberikan kesan besar terhadap kehidupan manusia 人类生
活 kerana mereka perlu menyesuaikan 适应 aktiviti harian 日常生活 dengan perubahan iklim 气候改
变.
- Manusia bergerak keluar 移出 dari benua Afrika 非洲大陆 dan secara beransur-ansur 逐步的 mendiami
居住 benua Eropah 欧洲大陆 dan benua Asia 亚洲大陆.
- Pergerakan 移动 ini dipengaruhi oleh 被影响 suhu 温度 di Asia 亚洲 dan Eropah 欧洲 yang tidak lagi
terlalu sejuk 不再太冷.
- Pada Zaman Air Batu Akhir 冰河时期末, suhu bumi 地球温度 adalah seperti pada hari ini 现今.

v. Perubahan Iklim Bumi 地球温度改变

- Bumi 地球 mula mengalami 开始面临 perubahan iklim 气候改变 daripada terlalu sejuk 太冰冷
kepada sederhana sejuk 中等冷.
- Kegiatan radiasi bumi 地球辐射活动 merupakan penyebab utama 主要原因 kepada peningkatan suhu
bumi 地球温度提升.

2.6 Kesan Perubahan Zaman Air Batu di Asia Tenggara（冰河时期在东南亚的改变影响）

- Perkembangan 发展 yang berlaku pada Zaman Air Batu Akhir 冰河时期末期 memberikan kesan yang
sama 一样的影响 di Asia Tenggara 东南亚.
- Dua kesan penting ialah kenaikan paras air laut 海水平上升 di Pentas Sunda 大陆架 dan pergerakan
manusia 人类的移动 di sekitarnya 四周.

- Perubahan paras air laut 海水平 yang aktif 活跃 berlaku pada 17,000 hingga 20,000 tahun dahulu. Sejak
tempoh tersebut aras laut telah naik 上升 antara 100 hingga 120 meter.

- Ketika itu, Pentas Sunda merupakan daratan 大陆 yang mempunyai kawasan tanah rendah 低地 di
antara pulau-pulau 岛屿 yang wujud pada hari ini. Kepulauan Sumatera 苏门答腊岛, Jawa 爪
哇 dan Borneo 婆罗 berada di atas Pentas Sunda. Kawasan yang dihubungkan melalui daratan 大陆
seluas lebih 3.2 juta kilometer persegi yang menyatukan Burma 缅甸 (Myanmar), Thailand 泰国, Laos
寮国, Kemboja 柬埔寨, Vietnam 越南, Semenanjung Tanah Melayu 马来亚半岛, Borneo 婆
罗 dan Singapura 新加坡.

- Sebelum 10,000 tahun dahulu, Asia Tenggara 东南亚 merupakan kawasan tanah yang luas terbentang
yang menghubungkan 连接 kawasan daratan 大陆 dengan kepulauan 岛屿. Gugusan tanah
ini dikenali sebagai Pentas Sunda. Pentas Sunda merupakan tunjang kebenuaan 大陆的中心点 di Asia
Tenggara 东南亚. Keadaan ini menyebabkan negara-negara di Asia Tenggara 东南亚 mempunyai ciri-
ciri fizikal 外在特征 dan hidupan 生物 yang hampir sama 接近一样.

- Manusia yang tinggal di rantau Asia Tenggara 东南亚区域 khususnya di kawasan Pentas Sunda
berkongsi tamadun yang sama 共享同样的文明 seperti kepercayaan 信仰, asal usul keturunan 遗传,
bahasa 语言, budaya 文化 dan masyarakat 社会. Sebagai contoh, penduduk 居民 di Malaysia 马来西
亚, Indonesia 印尼, selatan Thailand 泰南 dan selatan Filipina 菲力宾南部 berkongsi 共享 bahasa
yang sama 共同语言, iaitu bahasa Melayu 马来语.

- Kecairan air batu 冰河溶化 pada peringkat akhir 最后阶段 Zaman Holosen 全新世时期
menyebabkan terjadinya 形成 sungai 河流 dan tasik 湖 di Asia Tenggara 东南亚. Sungai yang
 terbentuk 形成的河流 telah mengalirkan air 水流 ke dalam tasik 湖 dan ke laut 海. Antara sungai
terbesar 最大的河 termasuklah Sungai Sunda Utara.
- Aliran sungai 河流 yang mengalir telah menenggelamkan 淹没 kawasan tanah rendah 低地 di
sepanjang tepi pantai 海边. Perkembangan ini mempengaruhi 影响 pembentukan 形成 Selat Melaka
马六甲海峡, Teluk Siam 暹罗湾 dan Laut Jawa 爪哇海.

- Perubahan 改变 yang berlaku di kawasan Asia Tenggara 东南亚 pada Zaman Air Batu Akhir 冰河时期
末 khususnya peringkat akhir 最后时段 Zaman Holosen 全新世时期 memberikan kesan kepada bentuk
fizikal 外在形态 dan hidupan 生物 di kawasan ini.
- Kawasan Asia Tenggara telah dihuni 被居住 oleh kumpulan mamalia 哺乳动物 bersaiz sederhana 中等
dan besar 大. Asia Tenggara 东南亚 merupakan kawasan tumpuan 集中地区 mamalia 哺乳动物
kerana kawasan ini didiami oleh sebanyak 13 peratus mamalia dunia. Walau bagaimanapun, beberapa
binatang seperti stegodon 剑齿象 (gajah) dan pachycrocuta 短吻鳄(hyena 鬣狗 atau dubuk 鬣狗)
bersaiz besar telah pupus 绝种.