Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 21
CHUONG 1 GIGI THIEU VE TAI CHINH DOANH NGHIEP (Introduction to Corporate Finance) das] a Ché 46 luong thuéng danh cho nhing ngudi diéu hanh doanh nghigp 6Hoaky tiéptuc 3 payeappay mot chi dé néng béng. Nhiéu ngudi cho rng tién Iuvong cla CEO da tang qué cao (it mhat 3 trong mot s6 trudng hap). Thang 7/2010, dao lust"BSo vé ngudi tieu ding va cai céch phé \Wall’é xuat bai Dodd &frank (Dodd- Frank Wall Street Reform and Consummer Protection Act) da chinh thu cé higu lyc. Phin "biéu quyét vé tién luong" cia dy lust nay quy dinh rng, bSt du tu thdng 1/2011, cic cng ty c6 gis tri thi trating trén $75 triéu phai cho phép, nung khéng bt bud, c8 déng bigu quyét vé tién Ivang clie ban diéu han. (Luu y, do Basstcam dy lugt nay chi ép dung cho céc cng ty c6 phn, nén né khéng cho ngubi dan c6 quyén “biéu quyét vé tién lang" cla céc thugng nghi sf va ha nghi st Hoa KS). ic biét, quy dinh nay cho phép cé déng théng qua hay khong théng qua ké hoach luang thudng cho ban lanh dao cong ty. Do dy luat nay khong cé tinh bat bud, nén né khéng cho phép cé déng phd quyét ké hoach long béng va khong dat ra gid han vé luang thuéng di vdi ban lanh dao céng ty. Vae thang 2/2011, cé déng cla céng ty Beaser Homes USA va Jacobs Engineering Group da tr thanh nhiing cé déng du tién biéu quyét chéng lai ché d6 lang thudng di véi ban lanh dgo cOng ty theo uat mdi nay. Mot chuyén gia phan tich hy vong rng day sé khong phai la hai cOng ty duy nhét. Ong tién doan ring it nhat c6 50 céng ty ma theo dé cé déng cing sé co nhiing biéu quyét phan d6i trong nim 2011 NYNO ONOL : 6 tim hiéu cach thuic mét céng ty ¢6 phan xy dung ké hoach luang thuéng cho ban linh dao cng ty, va vai trd cla cé déng trong qué trinh dé ra sao, chuong nay sé dn dat chting ta dén cac n6i dung vé co cu t6 chtic ciia cong ty, muc tiéu cia cong ty 66 phan va quyén kiém soat céng ty. 1.1 Tai Chinh Doanh Nghiép La Gi? Gia sit ban quyét dinh thinh lip mot doanh nghiép sin xuat bong quan vot. Dé thyc hign diéu nay, ban thué nhiing ngudi quan ly mua nguyén vat ligu, tap hop luc lugng lao dng dé sin xuat va bin béng quan vot. Theo ngon ngit tai chinh, ban thuc hign dau tu vao nhiing tai sin nhu hang t6n kho (nguyen vat ligu), may méc thiét bj, dat dai va lao déng. $6 tign ban dau tu vao nhéing tai sin nay phai bing véi s6 tién ban huy dng dugc. Khi ban bit dau ban dugc béng quan vot, 1a hic doanh nghigp ban tao ra tién. D6 la nén tang cia vigc tgo ra gid tri. Muc tigu cia doanh nghiép Ia tao ra gid tri cho ban, chi sé hiju doanh nghiép. Gid tri niy duoc thé hign dudi dang mat bang can déi ké toan don gian cita cong ty. BANG CAN DOI KE TOAN CUA DOANH NGHIEP Gia sit ching ta c6 mot biic anh chyp lai nhanh tinh hinh tai chinh va cac hoat dong cia mot doanh nghiép tai mot théi diém nhat dinh. Hinh 1.1 la phic hoa bang dé thj bang cin déi ké toan cita doanh nghiép va né sé gitip ban cé cai nhin Khai quat ban dau vé tai chinh doanh nghiép. Cac tai san cia doanh nghiép nam phia bén trai cia bang can déi ké toan. Nhiing tai san nay cé thé duge phan loai thanh tai san ng&n han (current assets) 1 Hinh 1.1 Bang can d6i kétoan cia doanh nghiép Phin I TONG QUAN va tai sin dai han (fixed assets), Tai san dai han hay can duige goi la tai sin cd dinh (Fixed assets) la nhiing tai san ma sé t6n tai trong mot thoi gian dai, nhu céc toa nha, Mot s6 tai sin ¢6 dinh 14 ti sin hiiu hinh nhu may méc thiét bj. Ning tai san c6 djnh khéc li tai san vo hinh, nhu bing phat minh sing ché (patents) va thuong higu (trademarks). Loai tii sin cdn lai, tai san ngcin han (current assets), bao gém nhiing tii sin e¢ doi sng ngin nhu hang tén kho. Cac qua béng quin vygt ma doanh nghigp ban sin xuat ra, nhung chuia ban ra ngoai, li mot phan cia hang t6n kho. Trit khi ban sin xuat ra qué nhiéu, sO béng nay sé nhanh chéng duigc tiéu thy va ri khéi doanh nghiép cia ban. Vén wan chuyén Taisinnginhan G rong SEO cent ay na 2.Taisin c6 din vo hinh Petar eric Gis tri téng tai sin Gia tr téng nguén vin ‘Truéc khi mot doanh nghiép cé thé thyic hign déu tu vao mot tai san, né phai 6 duigc nguén tai trg, nghia la phai huy déng dugc tién dé tang trai cho hoat dong dau tu cia minh. Cac dang nguén tai trg ma doanh nghiép da huy dong due trinh bay 6 phia bén phai cia bang can doi ké toan. Mét doanh nghiép sé phat hanh (ban) céc manh gidy dugc goi li ng (thoa thuan vay ng) hay cé phdn (c6 phiéu). No cing gidng nhu tai sin sé duige phan loai thanh ng ngin han hoc ng dai han. No ngin han duigc goi la nghia vu ng ngdn han (current liability). No gin han (short-term debt) bao gém ng vay ngin hang va céc nghia vu ng khic mi doanh nghiép phai hoan tra trong vong 1 nim. No dai han (long-term debt) 1a nghia vu ng ma doanh nghigp khong phai hoan tra trong vong 1 nim. Vn c6 phin (equity) cita c6 dong lA chénh léch gitta gid tri ciia tong tai sin va tng ng cia doanh nghiép. Theo dinh nghia nay, vén c6 phan (hay von chii sé hit) chinh 1 phan tai sin cn lai eta doanh nghiép sau khi tra hét ng. ‘Titkét cdu cita bang cn d6i ké todn, chiing ta o6 thé dé dang hiéu duigc tai sao tai chinh doanh nghigp duigc thiét lap nhim tra léi ba cau héi dudi day: 1. Doanh nghiép nén dau tu vao ogi tai sin dai han nao? Cau hoi nay lién quan dén cau tric phia bén trai ciia bang cn d6i ké ton. Di nhién, doanh nghiép du tu vio loai li tai sin nao, ty Ie bao nhigu thuéng sé do dic thi: nganh Vécie vin dé ma céc CFO dang gp hai, hay xem www.cfo.com 1.2 Chuong 1 GIOITHIEU VE TAI CHINH DOANH NGHIEP 3 nghé quyét dink. Ching ta sit dung thuat nga hogch dinh ngan sich vn (capital budgeting) dé m6 ta qué trinh hinh thanh va quan ly nhting chi tiéu dau tu vao cac tai sin dai han, 2. Bing cach nao doanh nghiép cé thé huy dong tién dé trang trai cho cée nhu cfu chi tiéu dau tut cin thiét? Cau hei nay lign quan dén cau trac phan ben phai ciia bing can déi ké ton. Cau trd Idi cla cau héi nay lién quan dén cu tric vén (capital structure) ciia doanh nghigp, tic li ty Ie gitla cc nguéa thi trg ng bao gém ng ngin han va dai han, va von cé phan. 3. Dong tién hoat dong trong ngin han sé duige quan If ra sao? Cau hoi nay lién quan dén phan phia tren cia bang cin d6i ké toan. Thung thi trong hoat dong kinh doanh thési diém dong tién vao va thai diém dang tign ra khong Khép véi nhau. Hon niia, chiing ta ting khang biét mét cach chic chin vé s6 lugng va thai diém dong tién hoat dong phat sinh. Vi vay céc nha quan trj tai chinh phai biét céch quan ly sy khac biét vé thai diém phat sinh nay cha dong lign. Duéi géc nin tif bing cn d6i ké toan, quan ly dong tién trong ngin han lign quan dén quan ly vén ludn chuyén rong (net working capital) cia doanh nghiép. Vn luan chuyén rong duoc dinh ghia la chénh lech gitta thi sin ngin han va ng ngin han. Dudi géc dé tai chinh, céc van 46 trong quan tr} ding tién trong ngén han phat sinh tit st! khong tring hop trong thdi diém cia dong tign vao va dong tién ra. Day chinb la chi dé cia quan ti tai chinh ngin han. GIAM DOC TAI CHINH ‘Trong cic doanh nghiép 1én, hoat d6ng tai chinh thu@ng gan véi mot nhan su cap cao ciia céng ty nhu phé téng gidm déc va gidm déc tai chinh, va mot vai nhan su 6 cap thip hon. Hinh 1.2 phac hoa mét co ciu t6 chite cha mét céng ty théng thudng cé nhdn mgnh dén hoat déng tai chinh doanh nghiép. Chiu tréch nhigm bao cdo cho gidm déc tai chinh 1A gidm dc ngén qu (treasurer) va ké toan truténg (controller). Gidm déc ngin quy chju tréch nhigm vé quin ly dong tién, quan lj céc quyét dinh chi tiéu von dau tu, vi lap kéhoach tai chinh. Ké ton trudng phu trach chuyén mén vé ké toan, bao g6m thué, ké toan chi phi, ké todn tai chinh, va hé théng thong tin ké ton. Loai Hinh Doanh Nghiép (Corporate Firm) Doanh nghigp 1a mot cach thtic t6 chiic hoat dong kinh té cia nhiéu c4 nhan. Mot vin dé co bin ma bit cit doanh nghigp nio cling gip phai dé 1A lam sao huy dong duige von. Loai hinh doanh nghiép c6 phin la loai hinh ma cng ty 88 duige t6 chtic nhut mot cng ty c6 phan - 1 phuong php t6 cht tigu chudn 46 giai quyét cdc van 48 phat sinh khi doanh nghiép can phai huy dng vén lén. Tuy nhién, cic doanh nghiép vin c6 thé dugc t6 chic duéi nhiing loai hinh kinh doanh khéc. Trong phén nay, ching ta sé xem xét ba loai hinh doanh nghiép co bin, va sau dé sé tim hiéu cich thifc mdi logi hinh doanh nghiép sé thuc hién nhigm vy huy dng vén nhu thé nao. CONG TY TU NHAN Céng ty tu nhan (Sole proprietorship) la logi hinh doanh nghigp do m$t ca nhan duy nht lam cha. Gia sit ban quyét dinh thinh gp mot doanh nghigp dé sin xudt by chuét. Thinh lip doanh nghiép nay rit don gidn: Ban sé chi cdn théng bao ring “Hom nay, t6i sé thanh lip céng ty ché tgo ra mot bay chudt tot va higu qua hon’, 4 Hinh 1.2 Sodé co céuté chiic ctia mot céng ty dign hinh BE big thém vé loaihinh doanh nghigp 1h hy xem phn “Thanh lp Doanh nghiep' tai www.nole.com Phin I TONG QUAN ibm ae ‘Kétosntruéng gan quy Tring phong Trung phong |_| Tring phong “Ting phong tién mat tindyng quan ly thug ‘K€ toan chi phi ‘Truéng phong ‘Trudng phong Chitiéu vn ese kéto’n pene tai chinh aaa Hiiu hét cfc thinh phé lén déi héi ban phai cé gidy phép thanh lap doanh aghigp. Sau dé, ban cé thé bat dau thué nhan su va di vay s6 tién ban cin cho thanh lip cng ty va dua né vio hoat dong. Vao cudi nam, ban sé li ngudi duce huiéng loi nhuan hodc ganh chju toan bo khodn 1d ma cng ty tgo ra, Dudi day la mot vai dac diém quan trong khi xem xét thinh lap cOng ty tu nhan: 1. Céng ty tu nban 18 loai hinh doanh nghigp t6n it chi phi thanh Ip nhat. Khong cn phai c6 diéu lé hoat dng chinh thiic va it phai tun thi cc quy dinh cia chinh phi hau hét moi nginh nghé. 2. COng ty tu nhin khéng phai nop thué thu nhap doanh nghiép. Toan bé loi nhuan cia doanh nghiép duge xem la thu nhap cd nhdn khi danh thué. 3. Céng ty tu nhan chju trich nhiém vo han déi vdi cc khodn ng va céc nghia vy hoan tra cita cng ty. Khéng cé su phan bigt giifa tai san cd nhan va tai sin cia doanh nghiép trong vige thy hign nghia vy ng nay. Déi sng cia cong ty tu nhan bi gidi han theo tudi tho cia chit sé hitu, 5. Do tién dau tu vao cong ty hoan toan a ti tién von céia chi sé hitu, nén kha nang huy dong vén cita loai hinh céng ty tu nhin hoan toan phu thudc vio miic dé giau cé cita ngudi chi sé hitu duy nhat nay. Chuong 1 GIOITHIEU VE TAI CHINH DOANH NGHIEP 5 CONG TY HOP DANH Chi can tit hai ngudi tr lén la e6 thé thanh lap céng ty hgp danh (partnership), Cong ty hgp danh c6 hai loai: (1) Cong ty hgp danh théng thudng (general partnership) va (2) cong ty hgp danh hiiu han (limited partnership). Déi véiloai hinh céng ty hop danh thong theddng, tat cd cac déi tac déng ¥ dong g6p mot phan céng stic va tién bac dé dude chia sé loi nhuan hoge cling chiu 1b. Méi di tac phai chju tréch nhiém d6i véi toan bo khoan ng cia cong ty hop danh. Ban diéu Ié khi thanh lap cng ty (partnership agreement) sé néu 1 chi tiét vé vige phan chia nay. Thod thuan hgp danh cé thé la thoa thuan bing migng hole bing vin ban chinh thiic duge soan ra dé tat cd cling hiéu Cong ty hgp danh hitu han cho phép mét vai ddi tac ¢6 teach nhigm hitu han 6i véi phiin von gép vio cong ty hgp dan. Cong ty hgp danh hitu han thudng quy dinh ring: (1) it nhat phai ob mét thanh vien la d6i téc thong thuéng va (2) cic d6i tc hitu han khéng duigc tham gia digu hanh céng ty. Dudi day 1a mot vai dic diém quan trong khi xem xét hinh thtic cong ty hgp danh: 1. Cac céng ty hgp danh thuang khéng tén nhiéu chi phi dé thinh lip. Déi véi théa thuan hgp danh phiic tap, Iuat yéu cu tai ligu nay phai duige soan thao bang van ban. Tai Hoa Ky vigc thanh lap cong ty hgp danh phai tra chi phi.xin gidy phép va ding ky kinh doanh. 2. Cae déi tde théng thuding (general partners) c6 trach nhiém v6 han vé tat ci Khoan ng cia cng ty. Trach nhigm cita cdc d6i tac hitu han (limited part- ners) thuidng chi gidi han & muic von gép cia méi thanh vién trong cong ty hop danh. Néu mot déi tac thong thuidng khéng thé dap ting cam két hoan tra ng cia cong ty ting ting vdi phan von gop ciia minh thi cdc déi tac thong thug khac phai bit dap phan thiéu hut con lai. 3. Céng ty hop danh thuding sé cham duit hoat déng khi mét déi tac thong thuding chét hoic rit ra khéi cong ty (nhuing diéu nay khéng ap dung cho dai tac hiiu han). Theo thong Ié trong cong ty hgp dank, phan von gép cia d6i tac thong thudng rat khé chuyén nhuong quyén sé hiiu ma khong lim cong ty bi gidi thé néu khong duigc tat ca cic d6i tac thong thug khac déng ¥. Tuy nhién, di tac hitu han c6 thé bin phan v6n cia minh trong doanh nghiép. 4, Cong ty hgp danh khé huy ddng lugng von Ién. Von gép thudng bi gidi han béi kha ning va mong muén cia méi déi tac khi g6p vn vao cong ty hyp danh. Nhiéu céng ty, nhut céng ty Apple khdi nghiép dudi dang cing ty tu nhan hoi céng ty hgp danb, nhuing & mét thai diém nao d6, ho phai quyét dinh chuyén sang hinh thite ¢6 phai 5. Thu nhap tit c6ng ty hgp danh bj dan thué nhu thu nip ca nhin déi véi cde déi tac. 6. Quyén quan ly nim trong tay cic di tic thong thuéng. Tuy nhién theo thong Ig d6i vdi cac van dé quan trong, vi du nhut sé lugng Igi nhuan dugc giti lai trong doanh nghiép, cin phai dat duge da s6 phiéu tir tit c& céc thinh vien trong céng ty. Cae doanh nghiép lén khé tén tai 6 dang cing ty tf nin hoac céng ty hop danh. Lgi thé chii yéu cita loai hinh céng ty tf nhin va céng ty hgp danh la chi phi khéi nghiép thap. Tuy nhién sau dé, nhiing bat loi nh (1) tréch nhiém vo han, (2) di sng doanh nghiép hitu han, (3) khé chuyén nhugng quyén s6 hitu s@ tr nén nghiém trong. Ba bat lgi nay lam cho loai hinh cong ty hgp danh tr nén (4) khé huy dong vén, Phin I TONG QUAN CONG TY C6 PHAN Cho dén ngiy nay cong ty cé phan (corporation) 1i mét trong nhiing loai hin doanh nghiép quan trong nhat. Cong ty ¢6 phan cé tu cach phap nhan riéng biét. Nhu vay, m6t cong ty ¢6 phan cé thé cé tén, va c6 nhiéu quyén han phap ly nhut mot con ngudi. Vi du, cong ty cé phan cé thé mua va ban bat dong san. Cac cong ty c6 phiin cé thé tham gia vao cac hgp déng, cé thé cha déng khéi kién hoac bi kién, Vé mat luat phdp, cong ty c6 phan duge déi xit nhu mét cong dan tuy nhién né khéng thé tham gia bu ci) ‘Thanh lap mot cng ty c6 phiin phite tap hon so véi thinh lap mot c6ng ty tu han hodc céng ty hop danh, Nhitng ngudi thanh lip céng ty phai lap ban diéu le (articles of incorporation) vi quy ché hoat dong (set of bylaws) cho céng ty. Bin digu Ig phai bao gém cdc ndi dung sau: Ten cng ty 6 phan Déi sng dy kign cia cong ty (cé thé la mai mai) Muc dich kinh doanh S6 c6 phan cOng ty duigc phép phat hanh, ciing v6i quy dinh vé nhiing gidi han va quyén clia cic loai c6 phn khac nhau. Be ” Ban chat cita cc quyén ma 6 déng duige huéng 36 lugng thanh vien trong hoi déng quan tri ban du a Quy ché hoat dong la cic quy dinh sé dugc cng ty 6 phiin sit dung dé vin hanh céng ty va cac quy dink nay cé lién quan mat thiét dén cic c6 dang, h déng quan tri, va céc nha quan ly cita cng ty. Quy ché hoat dng cé thé chi la tuyén bé ngin gon vé cdc quy dinh quan ly cia cng ty hodc c6 thé dai dén hang trim trang. 6 dang don gidn nhit, cdng ty ¢6 phin bao gém ba nhém loi ich rigng biét: cdc o6 déng (cic chi sé hitu), cc thanh vién hoi déng quan tri, va cac vign chttc quin lf cia cong ty (Lanh do cp cao). Thong thudng, cic c6 dong kiém soat dinh hung chién lugc phat trién, céc chinh sich va hoat déng ca cong ty. Céc 6 déng sé bau ra mét hoi ding quan tri, nhiing ngudi nay sau dé sé lua chon ban quan ly cap cao cho céng ty. Cac thinh vién cia ban quan ly cp cao lam vige nhut nhiing vien chiic ciia cOng ty va quan IY hoat dong cng ty sao cho mang lai loi ich tot nhat cho c6 dong. Trong mot cong ty cé phan nhé cé it c6 dng, c6 thé co suf triing lip giita cé déng, héi déng quan tri va ban quan ly cap cao. Tuy nhién, trong cac c6ng ty ¢6 phan lén, e6 déng, hoi déng quan tri va ban quan ly cp cao thudng 1a nhiing nhém ngudi khdc biét Vigc tach bach gitia quyén s6 hit véi quyén quan ly dem Iai cho cong ty mét s6 Igi thé so vai logi hinh cong ty tu’ nhan va céng ty hgp danh. 1. Do quyén sé hiiu trong mét céng ty c6 phan duge dai dign bai 6 p! quyén s6 hii c6 thé dé ding chuyén nhugng cho céc chit sé hiiu mi. Khong gidng nhu trong logi hinh cong ty hgp danb, cong ty cd phan ton tai dc lap v6i nhiing ngudi sé hiiu c6 phiéu cita n6, nén sé khong c6 han ché trong kha nang chuyén nhugng quyén sé hiu cia cic cé dong. 2. Céng ty e6 phan c6 dai s6ng v6 han. Do cong ty ¢6 phan tach biét vi chi sé hdu nén néu chi sé hitu qua di hodc rit von khoi cong ty ciing sé khong anh hung dén su t6n tai vé mat phap ly cia cong ty. Cong ty cé phan vin c6 thé hoat dong lign tuc sau khi cac chi sd’ hiiu ban dau rat vén, Chuong 1 GIOITHIEU VE TAI CHINH DOANH NGHIEP 7 3. Cac e6 dong chi chiu trich nhigm hitu han trén 6 vén dau tut cha ho vio 6 phan cia cong ty. Vi dy, néu mot c6 dng mua $1,000 c6 phan trong mot c6ng ty, thi khoan 16 t6i da ngudi nay phai chju sé 14 $1.000. rong cong ty hgp danh, d6i tac thong thudng cé von gép $1.000 khong chi mat di $ nay ma c6 thé nhiéu hon s6 vén gop ban dau vi con phai chiu trich nhi d6i véi nhiing khoan ng khéc cia céng ty. ‘Trach nhigm hitu han, dé ding chuyén nhutgng vén, va déi sng vo han la hiing loi thé chinh cita loai hinh céng ty e6 phan. Nhiing dic diém nay sé nang cao kha nang huy dong von cho cing ty ¢6 phan. Dé tim higu them ‘Tuy nhién, loai hinh céng ty ¢6 phan ciing c6 mot bit Igi lén. Chinh phi lién v6 LLCs hay bang danh thué thu nhap doanh nghiép (céc bang cing lim nhu vay) d6i véi loai twycpwwm inh cng ty c6 phan. Thué nay nim ngoai thué thu nhap ca nhan ma cé dong incorporate.com —_phai tra trén thu nh§p c6 tiic ma ho nhan duigc. Nhu vay e6 déng cia loai hinh cong ty c6 phan sé bi danh thué hai ln khi so véi vigc chi bi danh thué mot lin & loai hinh cong ty tu’ nhan hay cong ty hgp danb. Bang 1.1. tom lugc thio luan cia chiing ta vé cing ty hap danh va cng ty e6 phan, Hign nay, ton bd 50 bang 6 Hoa Ky da thyic thi cac luat cho phép lp ra mot loi hinh doanh nghiép kha méi, 6 li loai hinh c6ng ty trich nhigm hitu han (LLC), Mue dich ciia loai hinh nay la duge van hinh va bi dinh thué gidng nhu cong ty hop danh nhuing vin duy tri dugc tréch nhigm hitu han cho chi sé hitu. ‘Vi thé loai hinh LLC vé co ban la mot loai hinh lai tap gitfa cong ty hgp danh va cong ty c6 phn. Mac di céc tiéu bang khac nhau cé cac dinh nghia khéc nhau vé loai hinh LLC, nhuing nguiéi quyét dinh chinh lai la Cuc Thué (Internal Revenue Service _ IRS). IRS sé quyét dinh xem mot céng ty cé la cong ty c6 phan khong va néu c6 sé danh thué 2 lan, trit khi cong ty dap ting dugc céc tiéu chi cy thé nao 6 dé duige xem nhut a LLC. Vé co ban, logi hinh LLC khong thé qua ging mot cong ty c6 phan néu khong né sé bi IRS xem Ia cong ty ¢6 phan. Ngay nay loai hinh LLC da tré nén kha phé bién. Vi dy, Goldman Sachs and Co., céng ty hyp danh cuéi cing cén lai ctia Phé Wall, da quyét dinh chuyén d6i tif mot cng ty hop danh hitu han thanh loai hinh LLC (sau dé né “c6 phan hoa’, tré thanh mot cong ty c6 phan dai chiing). Cac cong ty tu van, ké toan va lugt c6 quy mo lén déu chuyén d6i thanh LLC. Bang 1.1 So sanh giiia céng ty hop danh va céng ty cé phan ES Ar Lert n oe Cr Tinh thanh khodn C6 phan cé thé duoc chuyén nhugngma Cac phan vén gép (units) chiu rang buéc va kha nang tiép khng lam gién doan hoat dong cua én vé kha nang chuyén nhugng. én thi trueng céng ty. Cé phiéu phé théng é thé Thung khong cé thi tubng giao dich duce niém yét trén th) trudng ching _cho cdc phn vin 6p vao céng ty khoan hgp danh. Quyén biéu quyét_—Théng thuding mai cé phiéu phé thang, Cac di tac hdtu han cé mot vai quyén cho phép ngudi nam git mot phiéu bidu quyét. Tuy nhién, cic 46 téc bidu quyét d6i vai nhiing vn dé cn théng thudng ¢é quyén diéu hanh va phai biéu quyét va bau héi déng quan quan ly hoat dong cia cong ty. tri HO! déng quan tri quyét dinh lve chon ban quan ly cp cao. 8 Phin I TONG QUAN lene med ri Tr Banh thué éng ty cé phn bi danh thué 2l6n:Thu Cc cng ty hgp danh khéng bi dénh nap cla céng ty bi dinh thué va c6 tic thué, Céc déi tic déng thué thu nhap chi trd cho c6 déng cting bi danh thué ca nhan trén loi nhuan co dugc tr c6ng ty hop danh. Téidéu turva chitra Céc céng ty phan c6 pham virét ng Cc céng ty hop danh thuéng bi cm tai cB tte trong céc quyétdinh chinh sach chitra du turlgl nhudn cita c6ng ty. Ton bo cbc gi nhudn dugc phan phéi cho céc bén hgp danh. Tréch nhiém C6 dong khéng phai chiu tréch nhiém c4— Céc d6i téc httu han khéng phai chi nhan d6i véicac nghia vungclacéng —_tréch nhiém di véi nhdng nghia vy tyc6 phn. ng cila céng ty hep danh, Céc di tac théng thuting c6 thé phai chiu tréch nhiém vé han vdi nhing nghia vu no ca cong ty. Tinh lin tue trong Céng ty ¢6 phn c6 adi s6ng vd han. ‘Cong ty hgp danh c6 dai s6ng hd han. hoat dng CAC TEN GOI KHAC CUA CONGTY C6 PHAN... ‘Trén thé gidi, loai hinh cOng ty c6 phan c6 thé c6 nhigu bign thé Khéc nhau, Di nhién, quy tac va luat Ig & mdi nudc mdi khic, nhung cic dic diém co ban vé quyén s@ hitu dai chiing va trich nhigm hitu han thi khong thay d6i. Nhiing doanh nghiép loai nay thudng dude goi la cc céng ty 6 phan (joint stock companies); cdc cong ty trch nhigm hiu han dai chiing (public limited companies); hodc céc cOng ty trdch nhigm hitu han A6i v6i nghia vu ng (limited liability companies), tuy thuge vao dic diém cu thé cita titng cong ty va cia quéc gia xuat xit Bang 1.2 dua ra mot vai tén goi cita m6t vai cong ty ¢6 phan quéc té ndi tiéng, quéc gia xuat x, va dich thugt tit vit tat theo sau tén ctia méi céng ty. Bayeriche Motoren Bie Aktiengesellschaft Céng ty ¢8 phén Werke (BMW) AG Red Bull GmBH fo Gesellschaft mit Cong ty tréch nhiém huu Beschrankter Haftung han Rolls-Royce PLC ‘Yuong quéc Anh Publiclimited company Céng ty tréch nhiém hou han dai ching Shell UK Ltd. ‘Yuong quéc Anh Limited Cong ty 6 phén Unilever NV Ha lan Naamloze Vennootschap _Céng ty c6 phén Fiat SpA % Societa per Azioni Céng ty ¢6 phén Volvo AB Thuy Bién ‘Aktiebolag Cong ty cé phan Peugoet SA Phap. Societe Anonyme Cong ty c6 phén SMEG OEM men Cac Ky Nang Can Thiét Dé6i V6i Giam Déc Tai Chinh Ctta EFINANCE.COM Chién luge gia truéng (Chief Strategist): Cac FO sé cn céc théng tin t8i chinh dya tén thei gian thy (real-time financial information) dé duia ra cc quyét dinh quan trong mét cach nhanh chéng, Gidm aéc phy tréch cdc thuong vy mua Iai va Gidm déc phu tréch rii ro (Chief Risk Officer) Han ché ri 10 sé tr nén quan trong hon khi thi truOng C6 tinh toan cdu va cc cong cu phdng nguta ri 0 tr nén phuic tap hon, Gidm 46c truyén théng (Chief Communicator): Gianh dugc sy tin nhiém cua Phé Wall va phuong tién truyén théng sé cuc ky quan trong. NGUON: Business Week 28/6/2000, 120, sdp nhdp (Chief Deal Maker): Cac CFO phai tinh thong vé vin mao hiém, mua lai va sép nhap, va céc cong ty hap danh chién luge. 1.3 Tam Quan Trong Cita Dong Tién Nhigm vy quan trong nhat ciia nha quan tr] tai chinh la tao ra gid tri tit cAc hogt dong dau tu, tai trg va von luan chuyén rong cia cong ty. Céc nha quan tr ti chink tgo ra gid tr} nhu thé nio? Cau tra loi la c6ng ty nén: 1. C6 ging mua nhiing ti san tao ra nhiéu tién hon chi phi bé ra dé mua tai sin dé, 2. Ban trai phiéu, 6 phiéu va nhaing cong cu tai chinh khéc sao cho cé thé huy dong duigc nhiéu tién hon 1a chi phi phai tra. Do vay, cong ty phai tgo ra nhiéu tign hon sit dung tign. Dang tign tra cho trai chai va c6 d6ng cia cong ty nén 1én hon dong tién ma nhitng c6 dong va trdi chit nay dau tu vio cOng ty. Dé hiéu céch thitc thue hign vigc niy, chang ta cé thé lin theo dong chu chuyén cita dong tién tii doanh nghiép dén thi truémng tai chinh va quay tré lai doanh nghiép. Sui tuong tac gidta cic hoat dong cia doanh nghigp véi thi trudng tai chink dugc minh hoa trong Hinh 1.3, Cac mii ten trong Hinh 1.3 cho thay dang tién Hinh 1.3 Cac déng tién qua oo min tu Rann eK ang AT inghiép va thi z Doanh nghiép_ truong ere ‘alsin (8) ‘Tai san ngan han Tai san dai han Téng gia tricia tai san Téng gia tri doanh nghigp ‘ma c6 déng dug huténg trén cdcthi truéng tai chinh 10 Phin I TONG QUAN tii doanh nghiép dé vao thi trvdng tai chinh va quay tré lai doanh nghiép. Gia sil chting ta bat dau bing hoat dong tai trg ciia doanh nghiép. Dé huy d6ng von, cong ty ban ng va vén e6 phan cho cic nha du tu trén thj trudng tai chinh. Hoat dong nay tao ra dong tién tii thj trutmg tai chinh chay vé doanh nghiép (A). Dang tign nay sé duigc ban lin dao céng ty chi tiéu vio hoat dong dau tu! mua sim cc thi sin cn thiét cho hoat dng kinh doanh cia doanh nghiép (B). Tién do cong ty tgo ra (C) duige chi tra cho c6 dong va trai chi (F). C6 dong nhan tién mit dui dang 6 tuic, tréi chit cho cOng ty vay von nhan Iai tién lai vay va vn g6c khi khoan ng vay ban dau duge hoin tra. Khéng phai toin bo tién cia cong ty duge chi tra. Mét s6 dug giti lai (F), va mét s6 phai nop cho chinh phi dudi tén goi li thué (D). Theo thei gian, néu s6 tién chi tra cho cé dong va trai chi (F) 1én hon s6 tién huy dong trén thi trudng tai chinh (A), thi tic la gid tri da dugc tao ra. Xéc dinh dong tién Rat tiéc d6i khi ching ta khong dé dang quan sit duge dong tién mot cach tryc tigp. Nhiéu thong tin chiing ta c6 dugc 6 duéi dang cdc bao cdo ké ton, va dai hai phai thue hign phan tich tai chinh dé rat ra thong tin vé dong tién tit cdc bao cdo ké toan nay. Vi du dudi day minh hoa cng viéc phan tich nay duige thc hign nh thé nao. ALY? | So sénh Igi nhugn ké toan va dong tién Cong ty Midland hoat déng tinh luyén va kinh doanh vang. Vao cudi nam, cong ty ban 2.500 ounces vang v6i gid $1 triéu. Cong da mua vang vao dau ném v6i gid $900,000. Céng ty da chitra bang tién mat khi mua vang, Tuy nhién, cong ty chua thu tién Gugc tu khdch hang mua vang cla minh, Dud day la hhach todn ké todn cho cac sy kién tai chinh cla Midland vao cudi nam: eee ee ere eu eu tru Pekar ee Maes Doanh thu $1,000,000 Chi phi Lginhuan Theo céc nguyen tac ké ton chung duge chap nhan (GAAP), doanh thu dugc ghi nhgn ingay c khi khch hang chufa thanh todn tién. Gid dinh rang khach hang sé sém thanh ton. Theo quan diém ké todn, Midland dung nhu sé cé Iai. Tuy nhién, quan digm cia tai chinh doanh nghiép lai khdc. Quan iém nay tap trung vao dong tién ema Bao céo thu nh§p theo quan diém tai chinh Rebar can ee Dewars Dong tién vao $0 Dong tién ra $900.00 =$900.000 Quan diém cla tai chinh doanh nghiép chi trong dén viéc céc hoat déng kinh doanh vang cila Midland cé tao ra dng tién hay khng, Viéc tao ra gj tri thi phu thuéc vo. dong tién. Béi vdi Midland, viéc tao ra gid tri phu thud vo viée ligu cng ty ¢é nhan dugc $1 trigu_ hay khéng va khi nao thi nhan duck. Chuong 1 GIOITHIEU VE TAI CHINH DOANH NGHIEP WW Thoi diém tao ra dong tién Gié tr) cia mot dy n du tu do mot cong ty thuchign phy thudc vio théi diém phat sinh dong tién. MOt trong nhiing nguyén tic quan trong cia tai chinh Ii con ngudi thuéng thich nin duge tién sém hon la nan sau. Mot dé la nhan duigc duge ngay hom nay cé gid tri nhigu hon 1 d6 la nhin duge 6 nim sau. Thai diém tao ra dong tién Cong ty Midland dang 6 gang \ya chon gita hai dy an sn xuat ra sin phém méi. Cé hai du! én déu tao dong tién phat sinh trong khong thei gian 4 nam va cé chi phi déu tu ban dau le $10,000, Dui day la dona tién tit hal dy én nay: Ea Eo) 1 $0 $4,000 2 4.000 3 4000 4 4.000 Téng $16.00 20,000 $20.00 Thoat nhin, dy dn A cé vé tét hon. Tuy nhién, ding tién ty dy én B sém hon dang tién, cia du dn A. NEU khéng 6 thém théng tin, chting ta khong thé quyét dinh dng tién cia dy én nao sé tao ra nhiéu gid tri hon cho trai chil va c6 dng. NO phy thudc vo viéc lieu gid tri ca viec nhan dong tién s6m hon cua dy an B C6 cao hon téng dong tién tis dun A khéng.Gid trai phidu va cé phiéu sé bao gém ca suf ua thich cho viée nhn tién sdm hon va chting ta sé xem xét xem chting ta sé st dung sua thich nay dé lua chon gita A va B nhu thé nao. Riti ro cia dong tién Doanh nghiép phai xem xét dén ri ro. Thuong chung ta khong biét chac chan vé gid trj cing nhu thoi diém phat sinh cita dng tign trong tuong lai. Hau hét céc nha dau tut déu c6 syle ngai véi sul khong chic chan hay rii ro nay. Ri ro Cong ty Midland dang dy dinh mé rng hoat dong ra nude ngoai. Cong ty dang xét hai thi truéng la Nhat ban va Chau Au. Chau Au duge cho la kha an toan trong khi hoat déng Nhat Ban 6 vé rt ni 0, Trong cé hai truéing hgp, cong ty sé déng cia hoat dang sau 1 nam, Sau khi hon tat bao cio thi chinh, Midland di udc tinh dugc cc dng tién dy kién cho. ké hoach mé tng 6 3 tinh hudng sau: bi quan, binh thudng va lac quan. Et Elica) ere chau Au $75,000 $100.00 $125.00 Nhat ban 0 150000 200000 Néu chiing ta bé qua tinh hugng bi quan, c6 lé Nhgt Ban [a chon Iya tét han. Khi ching ta tinh dén cd tinh hudng bi quan, thi viéc chon Iya lai tré:nén khéng 16 rang. Nhat Ban 16 ra ri ro han, nhung cing mang lai dng tién ky vong cao hon. Vy, thé nao [8 ri ro va lam sao xéc dinh dugc ri 0? Chiing ta phai cé gng tré Idi nhizing cau hdl quan trong nay. Tai chinh doanh nghiép khdng thé né trénh vic doanh nghiép phai G6i pho véi cic ri ro khéc nhau, va quyén séch nay dinh mét phan dang ké d8 phat trién cdc phuong phép danh gid cac ca hdi du tu c6 ri ro 14 Phin TONG QUAN Muc Tiéu Cia Quan Tri Tai Chinh Gia sii thao ludn cia ching ta chi gidi han 6 cdc doanh nghiép hoat dong vi loi nhuan, muc tigu cita quan tri tai chinh Ia tao ra tién hoae gia tng gid tri cho chit s hitu. Di nhién, muc tiéu nay hoi mi: mé, vi thé chiing ta sé khdo sit mot s6 cach thitc tgo ra gia tri khdc nhau dé di dén mot dinh nghia chinh xc hon. Mot dinh nghia chinh xc nhu vay la quan trong béi vi n6 dan t6i mot nén ting co bin dé duia ra céc quyét dinh tai chinh cing nhui danh gia ching. CAC MUCTIEU C6 THE CO ‘Néu chiing ta xem xét cic muc tigu ti chinh ¢6 thé e6, chting ta c6 thé nghi dén mot sé y tudng nhu: + S\itén tai ciia cong ty + Trinh bj kidt qué tai chinh va pha sin + Dinh bai cae déi thi canh tranh + Téida hoa doanh sé hoac thi phin + Gidm thiéu chi phi + Toi da hoa loi nhuan + Duy tri su ting trudng thu nhap mot céch déu dan Day chi la mot s6 trong nhiing muc tiéu ma chiing ta c6 thé ligt ké. Hon nila, ‘ting muc tiéu quan tyj tai chinh nay déu cé nhting nhuge digm trong khi ching ta can mot dinh nghia chinh xdc vé muc tigu ca nha quan tri tai chinh, Vi dy, néu mye tiéu ciia quan trj tai chinh la lam sao d8 dang tang thj phan ho§c doanh s6: Néu nhu vay tat ea vigc ching ta phai lam chi la gidm gid ban hogc néi ldng chinh sich tin dung. Tuong tu, ching ta cting cé thé cat giam cac chi phi bing céch cat b nhiing hoat dong nhu nghién ciiu va phat trién. Ching ta Cé thé trinh bj phd san bang cach khéng bao gid vay muign hogc khong bao gi chap nhan bat ky rai ro ndo, van van, Nhiing céch thife quan trj ti chinh nhu thé nay ligu c6 mang lai Igi ich t6t nbat cho c6 dong khong vin la diéu chua r ring. ‘Toi da hod Igi nhugn cé ve 1A muc tigu duge dé cap phé bién nhat, nhung 46 van chufa phai IA muc tiéu chinh xc. Cé phai ld ching ta dang muén néi dén loi nhuin nim nay? Néu vay, thi chiing ta nén luu ¥ ring doanh nghigp c6 thé dé dang dat duigc muc tiéu trong ngin han nay bing cach tri hoan hoat dong bio tri, sit dung hang tn kho, va diing céc bign phap cat gidm chi phi ngan han khéc dé gia ting loi nhugn doanh nghigp trong nam, nhuing r6 ring la cdc hoat dong nay Khong duige cac doanh nghigp mong muén. Muc tiéu t6i da héa Igi nhugn cing van khong r6 nghia mot cach chinh xiéc vind 6 thé dug hiéu la myc tiéu Igi nhugn cin dat trong “dai han” hogc “trung binh’. ‘Truéc hét c6 phai la ching ta mudn néi dén loi nhudn rdng ké todn hay thu nhap trén méi cé phin thuiting? Nhu &t chi tit hon trong chuiong sau, nhiing con s6 ké toan nay ¢6 thé gan nhu kh6ng lign quan dén nhiing gi tot hay xiu cho céng ty. Chuing ta thyic sy quan tim nhiéu hon dén dong tién. Thi hai, c6 phat 18 chiing ta dang muén néi dén myc tiéu dai han? Nhu mot nha kinh té hoc néi tiéng da ting phat biéu ring trong dai han, tit ca ching ta déu sé chét! Hon nifa, myc dich dii han khéng cho chiing ta biét sy dnh déi git loi nhujn hign nay va Iginnhugn trong tuiong lai. ing ta sé xem Cae mye dich cia quan tr tai chinh ma chiing ta da ligt ké 6 day la rat khéc nhau, nhuing chting cé xu huiéng rai vao hai nhom. Nhém thtinhst lign quan dén kha nang Tham khéo vé deo dic kinh doanh tai www.business- ethics.com Chuong 1 GIOITHIEU VE TAI CHINH DOANH NGHIEP 13 sinh Igi. Day la muc dich gin lign véi doanh s6, thi phan va kiém soat chi phi, mi & mot khia canh nio dé déu lign quan dén céc cach khdc nhau dé gia ting thu nhap ho§clginhugn. Cac muc dich trong nhém thit hai, gin lién véi vigc tranh bj pha sin, hoat dng kink doank én dinh va an ton, thi ai lign quan dén céch thifc kiém sost rai ro. Theo duéi Igi nhujn thuding lién quan dén i yéu t6 ri ro, vi thé dat duge déng théi myc tiéu téi da hod loi nbuin Lin sy an toan dung nhu li khéng thé. Do vay, nhiing gi chiing ta can la mot muc dich ma da tinh dn cd hai yéu t6 nay. MUCTIEU CUA QUAN TRI TAI CHINH Nha quan tr] ti chinh trong cong ty 6 phan duia ra cdc quyét dinh nhan danh cic o6 dong cita cOng ty. Vi thé, thay vi ligt ké céc muc dich kha di déi véi mot nha quan tri ti chinh, thi chung ta can tra loi mot cau hoi co bin hon: Theo quan dim cia cé déng, nhu thé nao IA mét quyét dinh tai chinh t6t? huang ta gia sit ring, c6 déng mua cé phiéu bai viho tim kiém Igi ich vé chinh, thi cau tra l6i hién nhién sé la: cc quyét dinh tai chinh t6t sé lam ting gid tri cia cé phiéu, va cdc quyét dinh ti sé kam gidm gid tri cla cé phiéu. ‘Tut cdc s6 ligu quan sét cia minh, chiing toi thay ring nha quan trj tai chinh hanh d6ng vi loi ich tt nhit cho c6 dong bing cach dua ra cac quyét dink lam ting gia c6 phiéu. Do vay, muc dich phi: hop di véi nha quan tr tai chinh e6 thé 8 ding phat bigu nhu sau: ‘Muc dich cita nha quan tr] tai chinh la tdi da hod gi phan dang liu hanh. én tai cia mai c6 ‘Muc dich tdi da hoa gié tri c6 phiéu sé trinh duge céc van dé cia céc muc dich hdc ma ching ta vita néu 6 trén, Khong cé sit mo hé trong tiéu chi nay, va khong niy sinh vin dé ngin han so véi dai han. Chting ta r6 ring muda néi ring muc dich cha chting ta li t6i da hoa gid tri e6 phiéu hign hank, Néu myc dich nay cé vé hai manh hoac don digu déi véi ban, thi hay nhé Hing c6 déng trong mét cng ty 1a nhiing ngudii chi sé hitu trén tai sin cdn lai cia cong ty. Bang cach nay, chiing ta mudn ndi rang céc ¢6 dong chi duige hudng nhiing gi con Iai sau khi ngui lao dong, nha cung cAp va céc chit ng (va nhiing ngudi Khéc c6 quyén yéu cdu béi hoan hgp phap) da dugc thanh toan day di, Néu bit ky ai trong nhiing ngudi nay chua duigc thanh toan, thi c6 dng ciing sé khéng nhan duge gi. Vi thé, theo nghia nay néu c6 dong thang, khi phan du con Iai trén tai sin cng ty gia ting, thi chic chan ring tat e4 nhiing bén c6 lién quan khac ciing thing. Do muc dich cita quan tri tai chinh la t6i da hod gia tri cita ¢6 phiéu, chting ta cin hoc eich hoach dinh céc dun dau tu va Iya chon ciu tric von t6i uu dé lim tang gia tri cho c6 phiéu. Day chinh xac la nhiing gi chting ta dang nghién ctu. ‘Trong phan truéc, chung ta da nhan manh dén tim quan trong cita dong tién trong vigc tao ra gid tri. Thu ra, chting ta ciing da dinh nghia tai chink doanh nghigp la nghién citu vé méi quan hé gitta cdc quyét dinh trong doanh nghiép, dang tign va gid tri cita c6 phiéu. MUCTIEU KHAI QUAT HON Néu myc dich cia quan tr] tai chinh la nhu da phat biéu 6 phan trén (t6i da hod gi tri cia c6 phiéu), thi lgi nay sinh mot cau héi hién nhién khdc: néu c6 phiéu cla cong ty khéng duge giao dich thi muc dich phii hgp phai la gi? Chic chin loai hinh céng ty c6 phan khéng phai la loai hinh doanh nghiép duy nhat; va ¢6 phiéu ciia nhiéu céng ty cé phin cing rit hiém khi thay déi chi sé hiu, vi thé Kh6 ma biét gid tri méi o6 phan 1A bao nhiéu 6 vio mot thi digm cy thé. 4 1.5 Phin I TONG QUAN Chiing nao ma chiing ta con dang xem xét cc cOng ty hoat déng vi loi nhuan, thi chiing ta chi cn diéu chinh Iai mt chuit vé dinh nghia cia myc tiéu quan tri tai chinh. Téng gia trj ca cdc c6 phiéu trong mot cong ty ¢6 phan don gidn bing gid tri tng nguén vén chii sé hitu, Vi thé, cé mt cach tng quat hon dé phat bigu vé mye dich cia quan tri tai chinh nhut sau: Toi da hod gid tri von chit sé iu hién hanh. ‘Vi muc dich nay, chiing ta khong cn quan tim xem doanh nghiép dé la cong ty tui nhan, cong ty hgp danh, hay cong ty c6 phan, D6i véi tiing loai hinh nay, cdc quyét dinh tii chinh t6t sé lam ting gid tri ciia von chii sé hifu, va cde quyét dinh tai chinh t6i sé lim giam gia tri. That ra, mac di ching ta chon tap trung vao cong ty c6 phan trong nhiing chuiong sau, nhung nhiing nguyén ly ching ta phat tridn cé thé ép dung cho tat c4 cic logi hin doanh nghiép. Khong nhiing thé, nhigu nguyén ly con dp dung dugc cho ca cic doanh nghiép hoat dong khong nhim muc tiéu Igi nhugn, Cui ciang, myc dich cita ching ta khng ham ¥ ring céc giam déc tai chinh nén thuc hign cac hinh vi phi phap hoic phi dao dite véi hy vong lam gia ting gia tri von cé phan trong doanh nghiép. Nhiing gi chting ta muén ndi la giam déc tai chinh cn mang lai nhiing diéu tot nhit cho cc chi sé hitu doanh nghigp bing cach nhjn dign nhiing hang hod va dich vy nao sé lam gia ting gia tri cho doanh nghigp béi vi nhiing hing hoa va dich vu nay la nhiing thi dugc mong muén va 6 gia tri trén thi trudng ty do. Van Dé Dai Dién Va Su Kiém Soat Trong Loai Hinh Céng Ty Cé Phan Ching ta da thay ring gidm déc tai chinh hanh dong vi loi ich tét nhat ciia cd dong bang cach thyc hign cic hogt dong lam ting gia tri cita c6 phiéu. Tuy nhién, trong cac cng ty ¢6 phan Ién, quyén s6 hu cé thé bj phan tan cho mot s6 lugng ritlon 6 dong! TG phigu nude kha ngodi Hoa Kj v8 Anh, cdc cng ty 69 alae dich dai chang thudng do mothoxe nhiéue

You might also like