Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 28

Inwestycje

studentów

SGH

Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii


Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Warszawa 2008

Spis treści

1. Opis badania i charakterystyka respondentów.....................................................................3


2. Charakterystyka inwestujących...........................................................................................7
3. Charakterystyka nieinwestujących.....................................................................................13
4. Opis inwestycji...................................................................................................................17
5. Informacje dodatkowe.......................................................................................................26
6. Podsumowanie...................................................................................................................33

Strona | 2
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

1. Opis badania i charakterystyka respondentów


Badanie „Inwestycje studentów SGH” zostało przeprowadzone między 7 a 13 stycznia
2008 roku. Próba studentów wylosowana do badania liczyła 322 osoby, losowanie było
warstwowe - z każdego roku studiów wylosowana została taka sama liczba osób. W badaniu
udział wzięli studenci lat 1-4. Brak obecności studentów roku piątego jest spowodowany
faktem, że rocznik ten zrealizował już lektoraty, na których to przeprowadzone zostało
badanie (ze względu na indywidualny tok studiów studentów SGH nie jest możliwe uzyskanie
reprezentatywnego badania przeprowadzając je na wykładach).
Celem badania było poznanie charakterystyki studentów inwestujących i
nieinwestujących, a także przyczyn braku zainteresowania kwestią inwestycji. Ważnym
elementem był także aspekt samej inwestycji i jej rezultatów.
Ze względu na znaczące różnice w liczebnościach respondentów kolejnych lat studiów
(zwłaszcza na relatywnie małą próbę studentów roku czwartego), próba została zważona tak,
aby każdy rok studiów miał w niej identyczny udział.
Poniżej zaprezentowane zostały wykresy słupkowe ora tabele częstości będące
charakterystykami struktury zbadanych studentów SGH.

Wykres 1.1. Struktura płci respondentów

Strona | 3
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Tabela 1.1. Struktura płci respondentów


Cumulative
Frequency Percent Valid Percent Percent

Valid Kobieta 140 46,1 46,7 46,7

Mężczyzna 160 52,6 53,3 100,0

Total 301 98,6 100,0

Missing 9999 4 1,4

Total 305 100,0


Wykres 1.2. Struktura kierunku studiów

Strona | 4
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Tabela 1.2. Struktura kierunku studiów


Cumulative
Frequency Percent Valid Percent Percent

Valid Ekonomia 9 2,9 2,9 2,9

Finanse i Bankowość 117 38,4 38,9 41,8

Gospodarka Przestrzenna 1 ,3 ,3 42,1

Metody ilościowe i systemy


39 12,9 13,0 55,1
informacyjne

Zarządzanie i Marketing 38 12,4 12,6 67,7

Stosunki Międzynarodowe 15 4,9 5,0 72,7

Studium Podstawowe 73 23,9 24,1 96,8

Inne 10 3,2 3,2 100,0

Total 301 98,8 100,0

Missing 9999 4 1,2

Total 305 100,0

Wykres 1.3. Struktura miejscowości pochodzenia

Strona | 5
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Tabela 1.3. Struktura miejscowości pochodzenia


Cumulative
Frequency Percent Valid Percent Percent

Valid wies 22 7,1 7,1 7,1

<20tys 37 12,0 12,0 19,1

20-100tys 81 26,5 26,6 45,7

100-500tys 80 26,2 26,2 71,9

500tys-1mln 12 4,0 4,0 75,9

>1mln 73 24,0 24,1 100,0

Total 304 99,7 100,0

Missing 9999 1 ,3

Total 305 100,0

Wykres 1.4. Struktura województwa pochodzenia

Strona | 6
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

2. Charakterystyka inwestujących

Strona | 7
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Wśród ankietowanych 46 % studentów zadeklarowało, ze obecnie inwestuje swoje środki


pieniężne na rynkach finansowych. Jest to dość wysoki wynik, gdyż nie można zapomnieć, ze
badaniem objęta została grupa studentów, którzy dysponują ograniczonymi środami
finansowymi. Z drugiej strony byli to studenci SGH, którzy z pewnością poprzez inwestycje
własnych środków starają się zdobyć doświadczenie na rynkach finansowych.

Wykres 2.1. Podział studentów ze względu na inwestycje

Wysoki odsetek studentów SGH, którzy inwestują powinien budzić zastanowienie jakie
instrumenty finansowe cieszą się największym powodzeniem wśród tej specyficznej
zbiorowości. Inwestycje w lokaty, obligacje świadczą o małej skłonności do ryzyka w
przeciwieństwie do inwestycji w akcje.
Badani studenci Szkoły Głównej Handlowej nie dają się łatwo sklasyfikować pod
rozważanym względem. Ponad połowa inwestujących studentów deklaruje inwestowanie w
fundusze inwestycyjne, na kolejnych miejscach są lokaty terminowe oraz akcje. Warto
zaznaczyć, że 14% inwestycji dotyczy ryku walutowego. Zdominowanie inwestycji przez
fundusze inwestycyjne pociąga za sobą wiele pytań i konsekwencji. Czy są to inwestorzy,
którzy świadomie wybierają fundusz analizując sytuację na rynku czy też za namową
znajomych, rodziny inwestują pieniądze bez większego zastanowienia licząc na zysk
wypracowany przez specjalistów?

Wykres 2.2. Inwestycje studentów wg instrumentów finansowych

Strona | 8
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Warto zainteresować się problematyką płci, roku i kierunku studiów oraz miejsca
pochodzenia w kontekście inwestycji. Płeć ma istotny wpływ na chęć inwestowania.
Zdecydowanie mniej kobiet jest skłonnych podjąć ryzyko inwestycji. Wśród inwestujących
mniej niż 40% to kobiety. Może to świadczyć o mniejszej odwadze kobiet bądź też o
posiadaniu niższych zasobów finansowych, a co za tym idzie niemożliwości inwestowania z
powodu braku wolnych środków.

Wykres 2.3. Struktura płci inwestujących studentów

Oprócz tego, że mężczyźni w SGH zdominowali sferę inwestycji, w szczegółowej analizie


instrumentów finansowych w większości kategorii także przeważają studenci a nie studentki.
Tylko przy inwestycjach w lokaty ilość inwestujących kobiet była wyższa o 5 punktów

Strona | 9
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

procentowych niż ilość mężczyzn. Prawdopodobnie jest to wynikiem większej awersji do


ryzyka wśród kobiet, gdyż lokata jest jedną z najbezpieczniejszych form inwestycji.
Potwierdza to fakt, że największa różnica pomiędzy odsetkiem inwestujących kobiet i
mężczyzn występuje w przypadku akcji, w które inwestycja wymaga określonej wiedzy,
środków i odwagi.

Wykres 2.4. Inwestycje studentów wg płci

Miejsce urodzenia oraz województwo pochodzenia nie wpływa istotnie na skłonności do


inwestowania. Struktura miejscowości i województwa pochodzenia pokrywa się ze strukturą
wszystkich respondentów, co widoczne jest na poniższych wykresach.

Wykres 2.5. Struktura województw pochodzenia studentów wg inwestycji

Strona | 10
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Wykres 2.6. Struktura miejscowości pochodzenia studentów wg inwestycji

Rok oraz kierunek studiów wyraźnie determinują chęć inwestowania. Zgodnie z


oczekiwaniami największe odsetki inwestujących występują na starszych latach studiów, na 3

Strona | 11
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

i 4 roku. Łącznie stanowią oni prawie 60% inwestujących. Jest to związane z większą wiedzą
o rynkach finansowych niż wśród studentów 1 czy 2 roku.

Wykres 2.7. Inwestujący studenci wg roku studiów

Równie ważnym czynnikiem jak rok studiów jest kierunek. Prawie 23% inwestujących
studentów stanowią studenci Finansów i bankowości (Finansów i rachunkowości), co nie jest
zaskakujące, gdyż studenci tego kierunku posiadają odpowiednią wiedzę teoretyczną tematy
związane z inwestowaniem. Kolejną grupę inwestorów stanowią badani z dawnego Studium
Podstawowego, czyli studenci pierwszych trzech semestrów studiów, a zaraz po nich plasują
się studenci Zarządzania oraz Metod Ilościowych w Ekonomii i Systemów Informacyjnych.

Strona | 12
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Wykres 2.8. Inwestujący i nieinwestujący studenci wg kierunku studiów

Strona | 13
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

3. Charakterystyka nieinwestujących

Pytanie nr 7 kwestionariusza dotyczyło powodów nie inwestowania na rynku finansowym.


Wyniki procentowe przedstawia poniższy wykres:

Wykres 3.1. Powody nieinwestowania wśród nieinwestujących studentów

Dlaczego nie inwestujesz na rynku finansowym?

80

60
%

40
71,6

43,8
20

4,2 5,4
3,7
1,8
0
brak kapitału brak wiedzy koszt awersja do brak wzorców inne
alternatywny ryzyka

Stąd wynika, że istnieją 2 główne powody dla których badani studenci nie podejmują się
inwestowania na rynku finansowym. Najczęstszą tego przyczyną jest brak kapitału, na który
skarży się 71,6% nieinwestujących. 43,8% nieinwestujących uważa, że nie posiada
wystarczającej wiedzy, żeby podjąć inwestycje. Pozostałe powody widoczne na wykresie
pojawiały się stosunkowo rzadko.
Badanie sprawdzało stan zjawiska w danym momencie, uznaliśmy zatem za stosowne
zapytanie respondentów nie inwestujących, czy w przeszłości inwestowali w instrumenty
finansowe. Oto rezultat:

Strona | 14
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Wykres 3.2. Fakt inwestowania w przeszłości studentów nieinwestujących

100,0%

80,0%

60,0%
Procent

91,1%
40,0%

20,0%

8,9%
0,0%
Tak Nie

Czy inwestowałeś w przeszłości?

Niespełna 9% badanych w przeszłości podejmowało inwestycje. Świadczy to o pewnej inercji


– niewiele osób rezygnuje z rozpoczętych inwestycji.
Logiczną konsekwencją pytania nr 8 jest pytanie nr 9 o powody zaprzestania
inwestycji.
Główną przyczyną zaprzestania inwestycji w 42% przypadków były nagłe wydatki. Co
trzecia osoba podawała inne powody, m. in. brak wiedzy, chwilowa przerwa lub
nieopłacalność inwestycji. Nikogo nie odstraszył od inwestowania podatek od zysków
giełdowych (tzw. podatek Belki). Podobny, nieco ponad sześcioprocentowy udział, miały
takie powody jak sytuacja na rynku, strata w przeszłości lub zmiana sytuacji życiowej. Można
zatem stwierdzić, że szeroko pojęte względy finansowe mają decydujące znaczenia dla
przerwania inwestycji.
Wszystkich nieinwestujących respondentów zapytano w pytaniu nr 10, czy zamierzają
inwestować w przyszłości. Zdecydowana większość odpowiedziała twierdząco, co ilustruje
poniższy wykres:

Strona | 15
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Wykres 3.3. Powody zaprzestania inwestycji studentów nieinwestujących

Dlaczego juz nie inwestujesz na rynku finansowym?

50

40

30
%

20 42,04%

31,17%

10

6,5% 6,15% 6,5%


0 …

Wykres 3.4. Chęć inwestowania w przyszłości studentów nieinwestujących

100,0%

80,0%
Procent

60,0%

40,0% 85,08%

20,0%

14,92%
0,0%
Tak Nie

Czy zamierzasz inwestować w przyszłości?

Osoby wyrażające gotowość do podjęcia w przyszłości inwestycji, czyli 85% ogółu nie
inwestujących, została zapytana w pytaniu nr 11 o przygotowania poczynione w celu
rozpoczęcia inwestowania. Oto rezultaty:

Strona | 16
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Wykres 3.5. Przygotowania do inwestycji studentów nieinwestujących

Jakie dotąd poczyniłeś/aś przygotowania w celu rozpoczęcia inwestowania?

50

40

30
%

46,4
20
34
25,9 28
25,1
10 20

8,1
5,7 4,7
0
2,5 0,6 1,2

Najczęstszą odpowiedzią było bliżej niesprecyzowane śledzenie gospodarki (46,4%). Co


trzeci badany korzysta z książek i podręczników, co czwarty sięga po literaturę naukową oraz
przegląda strony internetowe zawierające materiały naukowe. Stąd wniosek, że większość
respondentów stara się poszerzyć swoją wiedzę na temat rynków finansowych i inwestycji.
Bardziej aktywne przygotowania są mniej popularne (tylko co piąty badany zetknął się z
wirtualnymi grami giełdowymi. 28% osób zamierzających inwestować w przyszłości nie
podjęło jak do tej pory żadnych przygotowań w tym celu.

Strona | 17
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

4.Opis inwestycji
Spośród 322 studentów SGH wyłonionych zostało 149, którzy podjęli mniej lub
bardziej bezpośrednie inwestowanie na rynku finansowym. Tym osobom zadano kilka pytań
na temat ich poczynań na ścieżce obrotu kapitałem.
Jednym z czynników, który został zbadany była ich strategia na rynku. Wyniki były
zaskakująco rozważne, ponieważ ponad 56,6% z nich podejmuje inwestycje z myślą o
przyszłości (nagromadzenie kapitału 36,1%; zabezpieczenie kapitału 20,5%), a niewiele
ponad 15% traktuje rynek spekulacyjnie, co stanowi zbliżoną częstość do osób traktujących
swoje oszczędności jako narzędzie edukacyjne przed rozstawieniem żagli (12,7%).
Dodatkowo można zauważyć, że dla wielu inwestowanie to nie tylko raporty finansowe,
przeliczanie wskaźników i analiza techniczna, ale również forma rozrywki.

Wykres 4.2. Cele inwestycyjne studentów inwestujących

Adekwatnie do swoich postanowień studenci SGH podejmują głównie poważne i


długoterminowe inwestycje i tylko niespełna 22% z nich decyduje się na spekulowanie
instrumentami finansowymi. Łatwo też zauważyć, że nie jest to bardzo agresywna strategia,
ponieważ, jedynie 3,1% studentów decyduje się na spekulacje trwające nie dłużej niż jedną
sesję.

Strona | 18
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Niepokojące jest jednak to, że studenci nie korzystają z szerokiego wachlarza


możliwości, jakie daje rynek kapitałowy. Spośród 149 osób inwestujących tylko jedna z nich
była arbitrażystą i niespełna 4% wykorzystuje możliwość handlu akcjami na krótkiej pozycji.
Żaden z badanych nie zabezpiecza swoich przedsięwzięć produktami hedgingowymi.

Wykres 4.2. Strategia rynkowa studentów inwestujących

W celu przybliżenia strategii studentów SGH wykluczono z próby inwestujących w


lokaty i za pośrednictwem funduszy inwestycyjnych. Jak się okazało wyniki wcale nie są
identyczne. Inwestującym bezpośrednio przyświeca nieco inny cel, a jego realizacji pomaga
zupełnie odwrotna strategia.
Otóż studenci inwestujący samodzielnie wydają się robić to raczej w celu
edukacyjnym. Choć cechą dominującą jest tu nagromadzenie kapitału, to z uwagi na to, że
jest to normalne zjawisko wśród ekonomistów, warto zwrócić uwagę na niemalże równie
często wymieniany aspekt samokształcenia i malejącą w tej grupie potrzebę zabezpieczenia
aktywów. Co za tym idzie Ci studenci, którzy stawiają pierwsze kroki na parkiecie poświęcają
posiadany kapitał w zamian za wiedzę, która w przyszłości pozwoli im osiągnąć jeszcze
wyższe dochody (a więc inwestują w samych siebie).

Strona | 19
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Wykres 4.3. Cele inwestycyjne studentów inwestujących bezpośrednio

Niewielkie przywiązanie do kapitału widoczne jest również w sposobie zarządzania


portfelem przez przyszłych asset managment’ów. W momencie gdy następuje tu proces
edukacji metody spekulacyjne, aczkolwiek nie bardzo agresywne, to jednak dominują nad
rozważnym inwestowaniem (56% do 46%). Na szczęście ta przewaga nie jest bardzo duża –
prawie połowa badanych studentów decyduje się bowiem na łączenie edukacji i rozważnego,
długoterminowego podejścia do rynku.

Wykres 4.4. Strategia studentów inwestujących bezpośrednio

Co się tyczy kapitału z jakim studenci-inwestorzy wkraczają na rynek, to jest to


najczęściej od tysiąca do 5-ciu tysięcy zł. Rzadko kiedy ta wartość przekracza 10 tysięcy.
Wykres 4.5. Wysokość kapitału początkowego

Strona | 20
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Z przeprowadzonych badań wynika, że większość z respondentów inwestuje nie dłużej


niż dwa lata, choć są i tacy, którzy swoją przygodę z rynkiem finansowym rozpoczęli jeszcze
na długo przed podjęciem studiów. Wydawałoby się, że wynika to stricte z charakteru badanej
grupy – student podejmuje zastosowanie nabytej w trakcie studiów wiedzy w momencie gdy
takową w jakimś stopniu posiądzie (tj. 2-3 rok).

Wykres 4.6. Długość inwestycji badanych studentów

Strona | 21
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Okres inwestowania, nie znajduje dużego odbicia w etapie studiów. Wykres poniżej
przedstawia ten rozkład i doskonale obrazuje fakt, iż poszczególne grupy (kryterium stanowi
tu okres inwestowania) posiadają dość równomiernie rozłożone częstości studentów
poszczególnych lat studiów.

Wykres 4.7. Okres inwestowania

Jednym z pytań, które zadano studentom Szkoły Głównej Handlowej lokującym swoje
oszczędności w instrumenty rynku finansowego, było pytanie o wysokość zwrotów z
zainwestowanego kapitału. Jak się okazuje ponad 38% studentów wykonuje „syzyfową
pracę” uzyskując nominalną stopę zwrotu na poziomie pomiędzy 0, a 10%. Realna stopa w
tym przypadku wynosi pomiędzy -4,12% a 5,46% (czyli średnio 0,67%), zakładając że stopa
inf. w 2007r. wyniosła 4,3%.

Wykres 4.8. Stopa zwrotu z inwestycji

Strona | 22
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Jednakże prawdziwe zaniepokojenie budzi fakt, że w ujęciu realnym, prawie 37%


studentów traci na swoich inwestycjach, a niektórzy tracą całkiem sporo. Ponad 6%
inwestorów z SGH straciło (realnie) od niemalże ¼ do prawie połowy swoich pieniędzy.

Wykres 4.9. Porównanie straty i dochodu realnego z inwestycji

Jak wynika ze statystyk rzeczywiste zyski (tj. po ujęciu inflacji, podatku od zysków
kapitałowych oraz kosztu alternatywnego wynikającego z poziomu stóp procentowych)
uzyskuje niespełna 52,4%, a więc nieco ponad połowa młodych inwestorów, przy czym są to
głównie zyski na średnim poziomie.
Sprawdzone zostały przyczyny takiej sytuacji. W tym celu ponownie podzielono grupę
inwestujących studentów pomiędzy inwestujących bezpośrednio i tych, którzy inwestują za

Strona | 23
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

pośrednictwem TFI oraz lokat bankowych. Okazuje się, że niepowodzenie nie wynika
wyłącznie z ich umiejętności. Po pierwsze porównano nominalne średnie stopy zwrotu (to
najbardziej czytelny i przekonywujący wskaźnik dla tego porównania), które wynoszą
odpowiednio 9,22% dla samodzielnych i 7,51% dla pośrednich inwestorów (realne wynoszą
odpowiednio 4,72% i 3,08%). Jak widać wyniki dla obu grup są bardzo zbliżone, co pozwala
sądzić, że studenci potrafią zarządzać swoim kapitałem równie efektywnie co doradcy
inwestycyjni zarządzający towarzystwami funduszy inwestycyjnych.
Zauważono jednak pewną znaczącą różnicę w obu podgrupach, a mianowicie
dyspersję rozkładu stóp zwrotu. W badanej grupie rozstęp wśród inwestujących za
pośrednictwem jednostek finansowych wynosi 75 (od -15% do 60%) z kolei w przypadku
samodzielnych inwestorów 140 (od -40% do 100%) z kolei odchylenie standardowe wyniosło
odpowiednio 10,9 oraz 31,6.

Wykres 4.10. Stopa zwrotu wg podziału na inwestujących pośrednio i samodzielnie

Dlaczego zatem wyniki są takie słabe? Dużym usprawiedliwieniem zarówno dla ogółu
inwestujących studentów jak i dla studentów inwestujących w produkty wymagające szerszej
wiedzy ekonomicznej jest obecna koniunktura. Mimo iż gospodarka Polski jest w doskonałej

Strona | 24
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

kondycji, to macierzysty rynek kapitałowy przeżywa od połowy zeszłego roku (06 lipca
2007), a więc przez połowę cyklu inwestycyjnego, o którego wyniki spytaliśmy naszych
respondentów, coś co można by już nazwać bessą spowodowaną kryzysem na rynku
kredytów hipotecznych w Stanach Zjednoczonych Ameryki. I tak jak dotąd kwestia wynikach
studentów SGH była poruszana w ujęciu absolutnym, tak teraz należy spojrzeć na nie w
sposób względny wyliczając benchmark tj. porównując stopę zwrotu jaką udało im się
osiągnąć z paralelną dynamiką rynku. Jako punkt odniesienia przyjęto dwa podstawowe
indeksy giełdowe WGPW– WIG i WIG 20, będące wypadkową wyników odpowiednio
wszystkich spółek notowanych na rynku podstawowym warszawskiego parkietu i 20-stu z
nich, które charakteryzują się między innymi najwyższymi obrotami i płynnością oraz
najwyższą kapitalizacją - tzw. blue chipy.

Wykres 4.11. Indeks WIG

Strona | 25
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

Wykres 4.12. Indeks WIG20

Indeksy te w okresie od 2-ego stycznia 2007 do 2-ego stycznia 2008 roku (tj. w
analogicznym do poruszonego w ankiecie okresie) wzrosły o odpowiednio 8,43% WIG i
2,19% WIG20. Z kolei średnia nominalna stopa zwrotu z inwestycji poczynionych przez ogół
studentów-inwestorów w 2007 roku wyniosła 10,85% co oznacza, że ich wynik jest o 2,42
punkty procentowe wyższy niż wzrost wartości indeksu wszystkich spółek notowanych na
GPW w Warszawie w tym okresie i o 8,66 punktów procentowych wyższy niż indeksu
dwudziestu największych spółek z tegoż rynku i przedziału czasowego. Konkluzja jest prosta:
studenci Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie osiągają nieco wyższą stopę zwrotu z
poczynionych inwestycji niż przeciętny inwestor giełdowy.

Strona | 26
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

5. Informacje dodatkowe
Jako jeden z czynników sprzyjających inwestowaniu rozpatrywany może być przykład
idący od przyjaciół lub rodziny. Postanowiono więc zbadać czy występuje zależność
pomiędzy tym czy ktoś z otoczenia studenta inwestuje, a skłonnością do inwestycji samego
respondenta.
Spośród ankietowanych, którzy zadeklarowali, że inwestują aż w 88,1% przypadków okazuje
się, że również w ich otoczeniu (rodzina, przyjaciele) są osoby zajmujące się inwestowaniem.
W przypadku zaś osób, które nie inwestują jest to o 9,8 punktu procentowego osób mniej.
Obydwie zależności przedstawiają poniższe wykresy:

Wykres 5.1. Zestawienie przedstawiające przykład jaki do studenta dochodzi z otoczenia w


przypadku gdy a) nie inwestuje on, b) inwestuje on.
a) b)

Jak widać na wykresach można


zaobserwować różnicę w rozkładzie. Aby uzyskać większą pewność przeprowadzono test chi-
kwadrat zależności dwóch zmiennych nominalnych. Wykazał on, że przy poziomie istotności
równym 0,05 należy odrzucić hipotezę zerową testu mówiącą o braku zależności między
przykładom inwestowania z otoczenia respondentów a ich własną skłonnością do
inwestowania (p-value = 0,023). Zależność ta nie jest jednak duża. Charakteryzujący ją
współczynnik V-Crammera wynosi zaledwie 0,132 co pozwala wysnuć wniosek o słabej
zależności statystycznej badanych zjawisk.
W związku z dość szerokim postrzeganiem zjawiska inwestowania (od lokat po instrumenty
pochodne) w przeprowadzanym badaniu, postanowiono odizolować respondentów, których
inwestycje wymagają nieco większej znajomości rynku jak również pochłaniają nieco więcej
czasu. W tym przypadku zależność również występowała (była nawet nieco silniejsza: p-

Strona | 27
© Studenckie Koło Naukowe Statystyki i Demografii SGH

value = 0,004) oraz podniosła się nieco wartość współczynnika V-Crammera (0,195), w
dalszym ciągu jednak zależność może być uznana za słabą.

Strona | 28

You might also like