RELACJE MIĘDZY ŚWIATEM

REALNYM I FANTASTYCZNYM.
FANTASTYKA, BAŚNIOWOŚĆ

1. Wstęp
Motywy fantastyczne, wykorzystywane w utworach literackich, odchodzą od racjonalnego postrzegania świata i
sugerują, by poznawać go sercem i intuicją, odkładając na bok realizm.

2. Teza
Pozwalają one ukazać problemy duchowe, z którymi zmaga się człowiek, wzbogacając ludzką rzeczywistość i
świat przedstawiony, a także na niego wpływać i komunikować się z nim.

3. „Dziady” cz. II Adama Mickiewicza

 W epoce Romantyzmu wierzono w istnienie nadprzyrodzonego wymiaru świata
 Ukazywał obecność w ludowych wierzeniach
 Bohaterami utworu są wieśniacy gromadzący się we Wszystkich Świętych w kaplicy, by pod
przewodnictwem Guślarza odbyć obrzęd
 Wzywają duchy osób pokutujących za popełnione za życia grzechy
 Duchy opowiadają swoje historię, wyznają grzechy i mówią o swojej karze
 Życie bez goryczy i cierpienia – brak miejsca w niebie
 Bezwzględność wobec poddanych – będzie głód i pragnienie
 Słowa wypowiadane przez duchy stanowią pouczenie i przestrogę
 Wieśniacy próbują pomóc pokutującym duchom np. dając dzieciom ziarnko goryczy
 Świat realny nie tylko może się porozumieć z fantastycznym, lecz także na siebie wpływać

4. „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”

 Średniowiecze było oparte na wierze i religii
 Elementy fantastyczne podkreślały ludzką duchowność
 Bohater modli się w pustym kościele i prosi o spotkanie ze Śmiercią
 Ukazuje mu się sylwetka rozkładających się zwłok kobiety, owinięta w białe płótno z kosą w rękach
 Opowiada mistrzowi historię – wobec śmierci wszyscy są równi (bogaci, biedni, głupi, mądrzy itd.)
 Komunikacja świata realnego i fantastycznego umożliwia człowiekowi zyskanie mądrości, której nie uzyskał
by swoimi umiejętnościami poznawczymi

5. Zakończenie
Motywy fantastyczne obalają ograniczenia narzucone przez naukę i zachęcają do kierowania się intuicją. Związki
między światem materialnym a duchowym umożliwiają wzajemny wpływ na siebie. Istoty mogą dzielić się
mądrościami, nieść sobie pomoc lub przestrogę.