Mandaya

(CARAGA)

Inihanda nina:

Airalisah P. at
Nishrin Tampi
Alioden Didaagun
Mandaya
Nagmula ang katagang Mandaya sa salitang "man" (tao) at "daya" (itaas na
bahagi ng ilog) "Inhabitants of the uplands"
Katimugang Mindano sa davao del Norte, Compostella Valley province,
Agusan del Sur, at Davao Oriental na siyang may pinakamaraming
populasyon ng mga Mandaya.

Sangab ay matatagpuan sa Silangang bahagi ng Mindanao sa lalawigan

ng Davao Oriental sa munisipalidad ng Caraga, ng Barangay Pichon.
Walang sinumang makakapasok sa nasabing lugar(sangab) kung walang
pahintulot ang kanilang tianaguriang Datu o Chieftain.

Ang mga Mandaya ay walang kaibahan sa ibang grupo sa kanilang sosyal

na gawain at sa kanilang pananampalataya
2
Wika
Isa sa pinagmulan ng mga natatanging
dyalekto tulad nang Kamayo, Mansaka at
Dibabawon.

“Davawenyo”.

Sila ay lagalag na mga magsasaka at

magaling sa larangan ng pangingisda,
pangangaso at pagtatanim ng abaca.

3
Kultura at Tradisyon

Pagpapakasal at Kaugalian
Pagaasawa Ayon sa kanilang kaugalian,
Ang pag-aasawa ay isang paraan lamang ng ang istraktura ng pamilyang Mandaya
mga mandaya upang masunod ang kayamanan
o pamana ng mga magulang. Kaya ang mga
ay “Paternalistic”.
magulang ang nag-uusap para sa kanilang mga Ama ang nakikitang pinuno at nag-
anak at kahit sa panliligaw din ay kasama sila
iisang tagapagbigay ng pamilya.
lalo na kung ang ama ay isang pinuno sa
pamayanan at ang anak ay mayroon ding Ang ina na naman ay nangangalaga
mabuting pag-uugali.
Ang gustong mag-asawa ay
sa lahat ng mga gawain sa
madedetermina lamang kung ang mga lalaki sambahayan, at inaalagaan ang mga
ay marunong nang mangaso, magtayo ng
bahay, magsaka at iba pa. pangangailangan ng kanyang asawa
Ang mga babae naman ay kung marunong
at mga anak.
nang magluto, magtanim at gumawa ng iba
pang gawaing bahay. 5
 Kultura at Tradisyon

Kasuotan Panganganak

• Sa pagbubuntis, ang Mandayang babae ay palaging

Ang tradisyunal na kasuotan ng mga
Mandaya ay nailalarawan sa
pamamagitan ng mga disenyo ng block,
pattern na linya, scroll, mga brilyante.
Ang kanilang alahas ay ginagamit bilang
isang sukatan sa katayuan ng buhay.
hinahaplasan o pinapahiran ng halamang gamot at
pagdating ng ikalimang buwan ay hinihilot ng mga
manghihilot.
• Pagkatapos ng panganganak, ang mananabang
ay bibigyan ng mga gamit o di kaya ay pera o hayop
bilang pasasalamat.
• Pagkalipas ng tatlong araw, ang ina at sanggol ay
pwede nang maligo gamit ang tubig na nilalagyan ng
sagbong (gabon) o di kaya ay dahon ng kalamansi.

6
 Kultura at Tradisyon
Pagdiriwang ng
Kaarawan
• Ang pagdiriwang ng kaarawan ay hindi
sinusunod. Tanging bunong (bagong silang)
lamang ang kanilang ipinagdiriwang.
• Kapag ipinanganak ang sanggol, ang ama
ay agad magtatanim ng punong kahoy sa
kanilang bakuran para maging kasabay ito sa
paglaki ng kanyang anak.
Kamatayan at
Paglilibing
• Naniniwalang kung may namatay ay
kinuha ito ni Ibol’l na siyang naninirahan sa
ilalim ng lupa at nag-aari sa mga patay.
• Isang araw lamang lalamayan ang patay
bago ilibing.
• Babalutan ang patay ng kumot o gagawan
ng ritwal bago umalis sa bahay. Kasamang
ililibing o ipadadala ang mga gamit ng
patay.
6
 Gamot
Kultura at Tradisyon
• Nagsisilbing palengke at parmasiya sa
kanila ang kagubatan sa pagkat dito sila
kumukuba ng kanilang pang-araw-araw na
Pananampalataya pagkain at gamot.

• May ritwal na ginagawa bilang paraan

ng kanilang pasasalamat at paghingi ng
kapatawaran sa mga nagawang kasalanan
kay magbabaya upang suyuin ang Paniniwala sa sakit
masasamang espiritu nang hindi manggulo
sa mga tao.
• Lubusang naniniwala na ang lahat ng • Pinaniniwalaang may masamang
bagay ay talagang may nagmamay-ari kaya espiritu na sumanib, dumapo o di
dapat lamang magbigay galang o respeto kaya’y nakialam sa katawan ng tao pag
gayundin ang pagpapaalam sa mga espiritu
may sakit ito.
na naninirahan. 6
Kultura at Tradisyon

Pampaganda

• Ang kagandahan ay makikita sa ugali

lalong-lalo na kapag ang babaeng
Mandaya ay bayagid o biyabagid o ang
ngipin nito ay pinutulan.

Ang mga sangkap na kanilang

ginagamit sa pagmamaganda ay
kinukuha lamang sa mga halaman at
bulaklak na tumutubo sa kagubatan.

6
Maraming
Salamat sa
Pakikinig at
Panonood