Professional Documents
Culture Documents
All Ap Takdang Aralin For 3RD Quarter
All Ap Takdang Aralin For 3RD Quarter
All Ap Takdang Aralin For 3RD Quarter
Ang Rebolusyong Industriyal naman ay nagsimula noong ika-18 siglo sa Inglatera at kumalat sa
iba't ibang bahagi ng mundo. Ito ay isang panahon ng malawakang pagbabago sa pamamaraan
ng produksyon, kung saan ang mga tradisyonal na gawain sa agrikultura at mga gawaing gawa
sa kamay ay pinalitan ng mga makina at pabrika. Ang mga pangunahing salik na nagtulak sa
rebolusyong ito ay ang pag-usbong ng teknolohiya tulad ng steam engine, ang paglipat ng
lakas-paggawa mula sa agraryo tungo sa industriyal, at ang paglago ng merkado at kalakalan.
- John Locke: Naniniwala si Locke na ang bawat tao ay isinilang na may "tabula rasa" o
blankong isipan, na puno ng potensyal na maapektuhan ng kanyang kapaligiran at
karanasan. Ipinapahayag niya ang kahalagahan ng indibidwal na kalayaan at karapatan.
- Thomas Hobbes: Isinulat ang "Leviathan," kung saan itinatag ang ideya ng malakas na
pamahalaan para sa kaayusan at katahimikan ng lipunan.
- Francis Marie Arouet (Voltaire): Isang pambihirang manunulat na nagtanggol sa
kalayaan ng pamamahayag at relihiyon.
- John Locke: Isinulong ang konsepto ng natural rights at ang ideya na ang pamahalaan
ay dapat sumunod sa kagustuhan ng mga mamamayan.
- Jean Jacques Rousseau: Ang kanyang "The Social Contract" ay nagbigay-diin sa
konsepto ng popular sovereignty at ang kahalagahan ng kolektibong desisyon ng
lipunan.
- Baron De Montesquieu: Isinulat ang "The Spirit of the Laws" kung saan ipinakilala ang
konsepto ng paghihiwalay ng kapangyarihan sa pamahalaan upang maiwasan ang
pang-aabuso.
- Cesare Beccaria: Isinulat ang "On Crimes and Punishments" na nagtulak para sa
pagbabago sa sistema ng katarungan tungo sa mas makatarungang pagtrato sa mga
kriminal.
- Denis Diderot: Pinangunahan ang pagsasalin sa "Encyclopédie," isang koleksyon ng
kaalaman at ideya na naglalayong magbigay-liwanag sa mga tao.
- Mary Wollstonecraft: Kilala sa kanyang pagtanggol sa karapatan ng kababaihan at
kanyang panawagan para sa pagkakapantay-pantay sa pagitan ng mga kasarian.
- Immanuel Kant: Ang kanyang "Critique of Pure Reason" ay nagbigay-diin sa
kahalagahan ng rasyonal na pag-iisip at pagtuklas sa katotohanan.
- Adam Smith: Isinulat ang "The Wealth of Nations" na nagtukoy sa prinsipyong
kapitalismo at kalakalan, at ang konsepto ng malayang merkado.
4. Impluwensya sa Lipunan:
2. Ang ilang mga lider ng 13 states na nanguna sa paghihimagsik ay sina George Washington,
Thomas Jefferson, at Benjamin Franklin. Ang mga batas na nagpahirap sa mga Amerikano at
nagbigay-daan sa paghihimagsik ay ang sumusunod:
Stamp Act: Ito ay nagpapataw ng buwis sa mga dokumento at mga materyales na may tatak o
selyo.
Sugar Act: Nagpapataw ng buwis sa mga produktong asukal at iba pang mga import mula sa
labas ng Britanya.
Navigation Acts: Ito ay isang serye ng mga batas na nag-regulate sa kalakalan ng mga kolonya
at nagbawal sa mga kolonyal na Amerikano na makipagkalakalan sa ibang bansa maliban sa
Britanya.
Townshend Acts: Nagpapataw ng buwis sa mga produktong inaangkat mula sa Britanya.
Intolerable Acts: Ito ay mga parusang ipinataw sa mga kolonya bilang tugon sa Boston Tea
Party, kabilang ang pagsasara ng Boston Harbor at pagtataas ng kontrol ng Britanya sa
Massachusetts.
6. Ang rebolusyon ay nagdulot ng pagtatatag ng Estados Unidos bilang isang malayang bansa.
Ito ay nagbigay-daan sa pagbuo ng isang bagong uri ng pamahalaan, na nagtataguyod ng mga
prinsipyong tulad ng demokrasya, kalayaan, at karapatan ng tao.
- Mga Inspirasyon Mula sa Ibang Rebolusyon: Ang mga ideya mula sa Rebolusyong
Amerikano at ang Enlightenment ay nagbigay inspirasyon sa mga Pranses na labanan ang
kanilang pamahalaan.
1. Unang Estate - ito’y binubuo ng mga ubispo, hari, at ilan pang mga may katungkulan sa
simabahan.
3. Ikatlong Estate - binubuo ng mga pranses, tulad ng mga magsasaka, may ari ng mga
tindahan, mga utusan, guro, manananggol, doktor, at mga manggagawa
3. Pagpapaliwanag sa mga pangyayari:
a. Pagsugod sa Tennis court ng Third Estate: Ito ay nangyari noong Hunyo 20, 1789, kung
saan pinigil ng mga pinuno ng Third Estate ang kanilang mga pinto ng Tennis Court ng
Versailles, isang pagpapahayag ng kanilang pagtutol sa pamamahala ng hari.
b. Pagbagsak ng Bastille: Nangyari noong Hulyo 14, 1789, kung saan pinasabog ng mga
rebolusyonaryo ang Bastille, isang simbolo ng kapangyarihan ng monarkiya at nagmarka ng
pagsisimula ng rebolusyon.
c. Great Fear: Ito ay ang panahon ng takot at kaguluhan sa Pransya noong taglagas ng 1789,
kung saan ang mga magsasaka ay natakot sa pag-atake ng mga aristokrata kaya't sila ay
nag-alsa at nagsimulang mag-ambag ng mga petisyon at pagbabaklas.
e. Declaration of Rights of men and the Citizen: Ito ay isang deklarasyon ng mga karapatan
ng mga tao na inilabas noong Agosto 1789, na nagpapahayag ng pantay na karapatan para sa
lahat ng mamamayan at naglalayong pabagsakin ang pamahalaang monarkiya.
f. Pagtatag ng Directory: Ito ay isang anyo ng pamahalaan sa Pransya na itinatag noong 1795
matapos ang panahon ng teror. Ito ay binubuo ng limang mga direktor na nagpasya sa
pamahalaan.
a. Paggamit ng Pwersa Militar: Ang mga bansang kolonyalista tulad ng Britanya, Pransiya, at
Espanya ay naglunsad ng mga military expedition upang sakupin ang mga teritoryo sa Asya,
Africa, at iba pang mga lugar. Ginamit nila ang kanilang lakas ng armadong pwersa upang
supilin ang mga lokal na pamahalaan at kontrolin ang mga likas-yaman ng mga lugar na
kanilang sinakop.
4. Madaling naging para sa mga kanluranin ang manakop sa mga bansa dahil sa kanilang mas
advanced na teknolohiya, pwersa militar, at pondo para sa ekspedisyon. Ang mga lokal na
pamahalaan at kultura sa mga sinakop na lugar ay madalas hindi handa sa uri ng pwersa na
dala ng mga imperyalista, kaya't madaling napasuko sa kanilang pananakop.
5. Ang ikalawang imperyalismo ay may malalim na epekto sa mga kanluranin at sa mga sinakop
na bansa:
b. Paglalakbay sa Iba't ibang mga Kultura: Ipinakilala ng pananakop ng mga kanluranin ang
mga kanluraning kultura sa mga kolonya, na nagdulot ng pagbabago sa mga tradisyon at
kultura ng mga nasasakop na bansa.
2.
1. Mexico:
- Fr. Miguel Hidalgo: Siya ang pinakamahalagang lider ng simula ng rebolusyon sa Mexico
noong 1810. Ipinahayag niya ang "Grito de Dolores," isang pahayag na tumatawag sa mga tao
upang mag-alsa laban sa Espanya.
- Jose Maria Morales: Kaalyado ni Hidalgo sa rebolusyon laban sa Espanya.
- Ahustin de Iturbide: Isang dating opisyal ng Espanya na sumapi sa mga rebolusyonaryo at
naging lider ng Mexican independence movement. Siya ang nagdeklara ng Mexican
independence noong 1821.
- Manuel Felix: Isa pang personalidad na nakipaglaban para sa kalayaan ng Mexico laban sa
mga Espanyol.
2. Haiti:
- Toussaint Louverture: Kilala bilang lider ng Haitian Revolution, isang rebolusyonaryong
kilusan na naglayong makamtan ang kalayaan mula sa kolonyal na pagsasamantala ng
Pransya.
- Jean Jacques Dessalines: Isa sa mga pinuno ng Haitian Revolution at naging unang
pangulo ng Haiti, na itinatag bilang unang libreng republika ng mga dating alipin noong 1804.
3. Brazil:
- Joao VI: Hari ng Portugal na naglayag papuntang Brazil noong panahon ng mga invasyon
ng Pranses sa Portugal.
- Dom Pedro: Anak ni Joao VI na nagdeklara ng Brazilian independence mula sa Portugal
noong 1822, na naging Emperor Pedro I ng Brazil.
4. Venezuela:
- Simon Bolivar: Kilala bilang "The Liberator," si Bolivar ang pangunahing lider ng Latin
American revolutions laban sa Espanya. Siya ang nangunguna sa paglaya ng Venezuela at
maraming iba pang mga bansa sa Latin America mula sa kolonyal na paghahari ng Espanya.
5. Argentina:
- Jose de San Martin: Kilala bilang isa sa mga pangunahing lider ng Argentine War of
Independence laban sa Espanya at naging pangunahing tagapagtaguyod ng pananakop sa iba
pang mga kolonyang Espanyol sa Latin America.
6. Cuba:
- Jose Julian Marti Y Perez: Kilala bilang isa sa mga pangunahing tagapagtatag ng Cuban
Revolutionary Party, na nanguna sa mga pagsisikap para sa kalayaan mula sa Espanya.
- Tomas Estrada Palma: Isa sa mga pinuno ng rebolusyonaryong kilusan sa Cuba laban sa
Espanya at naging unang pangulo ng Republika ng Cuba noong 1902.
5. Ang bunga ng kanilang laban sa mga imperyalista ay ang pagtatag ng mga independiyenteng
bansa sa Latin Amerika. Matapos ang mga rebolusyon, naging malaya na sila mula sa
pang-aapi at pagsasamantala ng mga mananakop. Ito ay nagbigay-daan sa pagbuo ng mga
bagong pamahalaan at pagpapatibay ng kanilang pambansang identidad at soberanya. Subalit,
mayroon ding mga hamon tulad ng pagbuo ng mga institusyong pampolitika at
pang-ekonomiya, at pagtugon sa mga isyu ng korapsyon at kahirapan.
1. Congress sa Vienna
- Ipinatawag ang Congress of Vienna upang ayusin ang pagsasaayos ng Europa matapos ang
pagbagsak ni Napoleon at ang digmaang sumunod. Layunin nito ang pagbabalik sa dating
estado ng mga bansa, ang pagtatakda ng mga bagong hangganan, at ang pagpapanatili ng
kapayapaan at balanse ng kapangyarihan sa kontinente. Lumahok dito ang mga representante
mula sa Austria, Prussia, Rusya, Great Britain, at iba pang mga bansa ng Europa.
- Ang resulta ng pagpupulong ay ang pagkakabuo ng isang sistema ng "balance of power"
upang maiwasan ang muling pagkakaroon ng malaking digmaan sa Europa. Tinatayang naging
epektibo ito sa pagpapanatili ng kapayapaan sa loob ng ilang dekada.
2. Concert of Europe
- Ang Concert of Europe ay binuo ng Austria, Prussia, Rusya, at Great Britain. Layunin nito
ang pagtulong sa pagpapanatili ng kapayapaan sa Europa at pagtataguyod ng status quo
upang maiwasan ang muling pagkakaroon ng malawakang digmaan.
- Sa Germany, ang radikal na kilusan na bumuo ay ang Burschenschaften, isang grupo ng
mga estudyanteng Aleman na nagnanais ng pagkakaisa at demokrasya. Binuwag ito ni
Clemens Von Metternich, ang tagapayo ng Austria, dahil sa takot sa potensyal na
pagpapalaganap ng demokratikong ideya at pagkakaisa laban sa monarkiya.
- Sa Italy, ang mga kilusan na naitatag upang mabuo ang bansa ay kasama ang Carbonari at
ang mga gerilyang laban sa mga dayuhan. Ang resulta ng unipikasyon ng Italy ay ang
pagkakabuo ng isang pambansang estado mula sa mga dating estadong independyente at
teritoryo ng mga dayuhan, na nagdulot ng mas malaking pagkakaisa sa bansa.
- Ang Greece ay nakalaya mula sa Imperyong Ottoman sa pamamagitan ng isang rebolusyon.
Ang kanilang unang hari ay si Otto ng Bavaria.
- Sa Spain, nagkaroon ng pag-aalsa noong 1820 dahil sa kawalan ng katiyakan sa
pamahalaan at ang pangangailangan para sa reporma. Ang resulta ng pag-aalsang ito ay ang
pagtatag ng isang konstitusyon at paglilimita sa kapangyarihan ng hari.
- Sa France, ang pagsiklab sa Paris noong 1830 ay nagsimula sa hindi pagkakasundo sa
pagitan ng hari at ng mga rebolusyonaryong grupo. Ang resulta nito ay ang pagpapatalsik sa
hari at ang pagtatag ng isang konstitusyon.
- Sa Imperyong Austria-Hungary, nagkaroon ng pag-aalsa sa Vienna ang mga magsasaka,
manggagawa, at estudyante dahil sa hindi pagkakasundo sa pamahalaan at ang
pangangailangan para sa pagbabago. Ang resulta ng pag-aalsa ay ang pagpapatupad ng mga
reporma at pagkakaloob ng karagdagang kalayaan sa mga grupo na nag-aalsa.