Objawy pozytywne (inaczej „wytwórcze”, )

*urojenia i halucynacje
Zastosowanie
*Schizofrenia (główne zastosowanie)
*Depresja z objawami psychotycznymi
*Inne psychozy (choroby umysłowe wywołane
urazem mózgu, alkoholizmem)
*Mania z objawami psychotycznymi
*Choroba Tourett’a, chooba Huntingtona
*Zespół majaczeniowy
*Leczenie przciwwymiotne
*Psychozy urojenia, omamy, ostre stany lękowe,
podniecenia, dysforyczne
*Choroba dwubiegunowa
*nieskładna mowa i wypowiedzi (schizofazja)
Schizofrenia
*Choroba psychiczna, polegająca na
zaburzeniach w odbiorze rzeczywistości
*Zaburzenie w sygnalizacji dopaminergicznej, a
w pewnym stopniu także serotoninergicznej i
glutaminowej
*Teoria dopaminowa mówi o nadmiernej
aktywności dopaminy stąd klasyczne leki to
antagoniści receptora dopaminowego
*dziwaczne zachowanie
*zwiększenie lub zmniejszona aktywność
ruchowa (katatonia)
*zaburzenia myślenia (urojenia, błędny ciąg
myśli, nieracjonalne wnioski)
Objawy negatywne (inaczej „ubytkowe”)
*spłycenie afektywne
*apatia i wycofanie kontaktów społecznych
*awolicja (brak motywacji do wykonywania
czynności zależnych od woli)
*brak spontaniczności i motywacji
*niechęć do wykonywania codziennych
obowiązków
*anhedonia (niezdolność odczuwania
przyjemności)
*zaburzenia funkcji kognitywnych: uwagi,
pamięci
*poczucie winy, depresja, autoagresja, próby
samobójcze

Działanie na receptory Objawy uboczne

Adrenergiczne (α1) Hipotonia ortostatyczna, zawroty głowy, odruchowa tachykardia, suchość śluzówek w jamie ustnej
Histaminergiczne (H1) Senność, sedacja, wzrost łaknienia, zaburzenia poznawcze, działanie przeciwalergiczne, hipotensja ortostatyczna
Suchość śluzówek w jamie ustnej, nieostre widzenie, zawroty głowy, tachykardia, splątanie, retencja moczu,
Muskarynowe (M1)
zaparcia
 I generacji (klasyczne) Klasyczne
-chlorpromazyna *pochodne fenotiazyny z łańcuchem
-flufenazyna alifatycznym: chlorpromazyna, promazyna,
Mechanizm działania neuroleptyków:
-perazyna lewomepromazyna
-antagonizm do receptorów dopaminergicznych
-promazyna, lewomepromazyna *pochodne fenotiazyny z grupą piperazynową:
D2 (hamowanie przekaźnictwa
-prometazyna perazyna, prochlorperazyna, flufenazyna
dopaminergicznych w OUN)-poprzez
-chlorprotiksen *pochodne butyrofenonu: haloperidol
blokowanie receptorów dopaminergicznych oraz
-haloperidol *pochodne tioksantenu: flupentyksol,
hamowanie syntezy i uwalniania dopaminy z
-sulpiryd, amisulpryd chlorprotyksen, zuklopentyksol
zakończeń neuronalnych
-flupentiksol, zuklopentyksol
-blokuje receptory serotoninergiczne, 5-HT2A
-prochlorperozyna Atypowe
-blokowanie receptorów D1-stosowane gdy
-pimozyd *pochodne diazepiny i oksazepiny: klozapina,
nieskuteczne jest leczenie antagonistami D2
II generacji (atypowe) olanzapina, kwetiapina
-blokowanie receptorów histaminowych H1
-amisulpryd *pochodne benzamidowe: sulpiryd, tiapryd,
-blokowanie receptorów adrenergicznych (α1)
-kwetiapina amisulpryd
-blokowanie receptorów acetylocholinergicznych
-olanzapina *pochodne indolowe: sertymdol, zyprazydon
(Ach) M1
-aripiprazol *pochodne chinolinowe: arypiprazol,
-risperidon brekspiprazol
-klozapina *pochodne benzoksazolowe: rysperydon

Neuroleptyki klasyczne Neuroleptyki atypowe

antagoniści D2, M1, H1, 5-HT2 (ale w niewielkim Antagoniści 5-HT2, słaby antagonizm
Działanie receptorowe
stopniu) receptorów α1, α2, H1
Działanie farmakologiczne objawy pozytywne objawy pozytywne negatywne
Wskazania ciężkie, ostre stany psychoz stany lżejsze i oporne na leczenie
Objawy pozapiramidowe często rzadko
Zaburzenia metaboliczne rzadziej częściej
 Pozapiramidowe działania niepożądane
Dystonie
Napadowe skurcze mięśni
Dyskinezy
połączone z usztywnieniem i
Skutek blokady receptorów
ruchami mimowolnymi, dotyczą
dopaminowych D2, w prążkowiu.
przede wszystkim karku, tułowia,
Wczesne dyskinezy →występują w Neuroleptyczny zespół parkinsona
dalszych części kończyny→
początkowej fazie po rozpoczęciu (parkinsonizm polekowy) Złośliwy zespół neuroleptyczny
zmuszają chorego do wykonywania
leczenia neuroleptykami Powstaje na wskutek zablokowania Krytyczny zespół objawów
nagłych, powtarzających się ruchów
Późne dyskinezy→efekt przez neuroleptyki receptora D2, klinicznych, stan zagrożenia życia.
lub przyjmowania nienaturalnej
nadwrażliwości receptorów D2, przewaga w tym układzie Rozwija się u osób cechujących się
postawy. Objawy: nagłe skurcze
wynikającej z regulacji w górę pozapiramidowym mechanizmów nadwrażliwością receptorów D2 na
mięśni, np. wyginanie szyi,
długotrwale blokowanych cholinergicznych (podwyższenie substancje dopaminolityczne
gwałtowne zwracanie oczu do góry,
receptorów D2. Dyskinezy późne nie działania acetylocholiny). Objawy: (antagoniści receptorów dopaminy)
a nawet skurcze utrudniające
poddają się leczeniu a cholinolityki spowolnienie ruchowe, drżenie, Wymaga leczenia na Oddziale
przełykanie
mogą je pogorszyć. Objawy: wzmożone napięcia mięśni, Intensywnej Terapii
dziwne, rytmiczne, niekontrolowane osłabienie mimiki, ślinotok
Akatyzja
ruchy, najczęściej w obrębie twarzy,
Poczucie wewnętrznego niepokoju,
ciągłe ruchy warg, rytmiczne ruchy
uniemożliwiające. Objawy:
językiem
niemożność usiedzenia czy ustania
w miejscu
Biopierwiastek Źródło Rola fizjologiczna Zastosowanie
Zapalenie kości, stymulowanie wzrostu
Bor Pokarmy roślinne Homeostaza kości
masy mięśni
Wspomaganie leczenia cukrzycy' typu 2.,
Chrom Ziarna zbóż, produkty mleczne, mięso Działanie insuliny, przemiany lipidów
zespołu metabolicznego i hiperlipidemii
Działanie wielu enzymów i Różne dolegliwości skórne,
czynników transkrypcyjnych, wyniszczenie, zwiększone
Cynk Owoce morza, mięso, jajka, otręby
wchodzi w skład kości, hamuje zapotrzebowane (sport wyczynowy),
wchłanianie miedzi stany zapalne jelit
Zapobieganie i leczenie próchnicy oraz
Fluorowana woda. herbata, owoce morza (w
Fluor Składnik kości i szkliwa osteoporozy
szkielecie), pasta do zębów
(uwaga na zatrucie-fluoroza!)
Małe dawki w sytuacji niedoboru jodu
Sól jodowana, ryby morskie. warzywa rosnące na
Jod Składnik hormonów tarczycy zwiększają syntezę hormonów tarczycy,
terenach bogatych w jod
duże dawki działają tyreostatycznie
Składnik wielu enzymów,
Miedź Mięso, orzechy' ceruloplazminy, bierze udział w Stany wyniszczenia
syntezie kolagenu oraz noradrenaliny
Profilaktyka i leczenie próchnicy (duży
Wchodzi w skład oksydaz, wzmaga
Molibden Zboża, jarzyny, mleko nadmiar może spowodować dnę
mineralizację kości
moczanową)
Wspomaganie leczenia chorób układu
Kofaktor peroksydazy glutationowej i krążenia i zapobieganie im. środek
Selen Rośliny z terenów bogatych w selen
5'-jodynazy (wytwarzającej T3 z T4) immunostymulujący. profilaktyka
przeciwnowotworowa
Składnik hemu i hemoproteid,
odgrywa rolę w transporcie tlenu,
Żelazo Czerwone mięso oraz niektóre rośliny Leczenie niedokrwistość z niedoboru
oddychaniu komórkowym,
wytwarzaniu wielu mediatorów