Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 71

Εισαγωγή στην Αθλητική Φυσικοθεραπεία

Δρ. Μαρία Γ. Παπανδρέου


Καθηγήτρια
2023-2024

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ- ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
• Εισαγωγή στην Αθλητική Φυσικοθεραπεία
• Αθλητικός Φυσικοθεραπευτής
• Κατηγορίες αθλητικών τραυματισμών
• Εξωγενείς και ενδογενείς παράγοντες πρόσκλησης των τραυματισμών
• Επιδημιολογία των αθλητικών τραυματισμών
• Παθοφυσιολογία και βιομηχανική των αθλητικών τραυματισμών
(βιολογικά υλικά, μηχανικές ιδιότητες, διαδικασία επούλωσης)
• Προπονητικές περίοδοι, περιοδικότητα
• ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΩΝ
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024
Αθλητική Φυσικοθεραπεία (1)
• Ευρύτερη περιοχή υγείας/θεραπείας, ειδικών υπηρεσιών
• Προϋποθέσεις: επιστημονική γνώση στην αξιολόγηση,
πρόληψη, διαχείριση, αποκατάσταση σχετικά με την άθληση,
άσκηση και άσκηση ευχαρίστησης
• NATA: national athletic association (στατιστικά στοιχεία)
- 25% των τραυματισμών του ενδοσχολικού αθλητισμού/
χρόνο,
- 37% των παικτών μένουν εκτός > 1 εβδομάδα/ χρόνο,
- 60% των τραυματισμών στις προπονητικές περιόδους;;;;
ποσοστά τραυματισμών ανά άθλημα, αιφνίδιοι θάνατοι….

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Εφαρμογή Αθλητικής Φυσικοθεραπείας
• Πρόβλεψη καθαρού, ασφαλούς και κατάλληλου περιβάλλοντος
• Πρόληψη τραυματισμών: αξιολόγηση επιπέδου υγείας,
παραμέτρων φυσικής κατάστασης, κατάλληλη υλικοτεχνική
υποδομή….
• Γνώση του συγκεκριμένου αθλήματος*
• Αθλητική περίοδος*
• Γνώση πρώτων βοηθειών
• Γνώση ΦΘ αποκατάστασης, λειτουργικής αποκατάστασης*
• Κινητικός έλεγχος και αντιστάθμιση; - διόρθωση*
• Εκπαίδευση και συμβουλευτική για τη συνέχεια της άθλησης
μετά το τραυματισμό
• Ethics
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024
Τι είναι ένας αθλητικός Φυσικοθεραπευτής
Ο αθλητικός φυσιοθεραπευτής είναι ένας αναγνωρισμένος επαγγελματίας
που καταδεικνύει προηγμένες ικανότητες,
α) στην προώθηση της ασφαλούς συμμετοχής σε αθλητικές δραστηριότητες
Β) στην παροχή συμβουλών,
Γ) στην εφαρμογή ιδανικών τεχνικών αποκατάστασης

Στόχος,
-την πρόληψη των τραυματισμών και την λειτουργική αποκατάσταση των
αθλητών,
- συμβάλλοντας στην ενίσχυση της αθλητικής απόδοσης, σε αθλητές όλων
των ηλικιών και ικανοτήτων,
- εξασφαλίζοντας παράλληλα ένα υψηλό επίπεδο των επαγγελματικών και
δεοντολογικών πρακτικών

Bulley, C., Donaghy, M., Coppoolse, R., Bizzini, M., van Cingel, R.,
DeCarlo, M., Dekker, L., Grant, M., Meeusen, R., Phillips, N., & Risberg, M.
(2004). Sports Physiotherapy Competencies and Standards.
Sports Physiotherapy For All Project. [online] Available at:
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024 www.SportsPhysiotherapyForAll.org/publications/
Kαθήκοντα του αθλητικού Φυσικοθεραπευτή .

Ο Αθλητικός φυσιοθεραπευτής πρέπει να:


• εργάζεται με αθλητές όλων των ηλικιών και ικανοτήτων, σε ατομικό ή και ομαδικό
επίπεδο, για την αποφυγή τραυματισμού και την αποκατάσταση της βέλτιστης
σωματικής λειτουργίας
• συμβάλλει στη βελτίωση των αθλητικών επιδόσεων, μέσω της χρήσης ειδικών
αθλητικών γνώσεων, δεξιοτήτων και συμπεριφορών με στόχο την επίτευξη της
καλύτερης κλινικής πρακτική
• Να είναι πρωτοπόρος στον τομέα του, να διαθέτει κριτικό πνεύμα στην
αξιολόγηση των κλινικών θεραπευτικών εφαρμογών
• Να αναπτύσσει νέα γνώση μέσω της έρευνας και την ενσωματώνει στην κλινική
του πρακτική
• Στοχεύει στην προώθηση της ασφαλούς συμμετοχής σε φυσική δραστηριότητα
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024
ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ – ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ
Νεωτεριστής

Επαγγελματίας
Νεωτεριστής

Διαχείριση του ασθενή

Επαγγελματίας Νεωτεριστής

Σύμβουλος

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Διαχείριση του τραυματισμένου αθλητή &
Αθλητικός ΦΘ

• Πρόληψη τραυματισμών
(Injury Prevention)
• Αρχική προσέγγιση σε τραυματισμό
( Acute Intervention)
• Αποκατάσταση κάκωσης
(Rehabilitation)
• Βελτίωση απόδοσης
(Performance Enhancement)

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


•Βασική επιστημονική γνώση
Πρόληψη κακώσεων
•Ανάπτυξη ορθού κλινικού
Γνώσεις ανατομίας, κινησιολογίας-
συλλογισμού Εμβιομηχανικής, Εργοφυσιολογίας,
•Συλλογή πληροφοριών – Αιτιολογικών παραγόντων κάκωσης,
προπονητικής….
αξιολόγηση αθλητών
•Εφαρμογή πλάνου πρόληψης Συνεχής ενημέρωση σχετικά με την
Κακώσεων ερευνητική εξέλιξη των τεχνικών μείωσης του
ρίσκου κακώσεων

Ιστορικό
Προ-αγωνιστική αξιολόγηση
Εμβιομηχανική αξιολόγηση

Διόρθωση λειτουργικών ελλειμμάτων-


ασυμμετριών
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024
Αθλητική υποστηρικτική ομάδα
• 4 μεγάλες κατηγορίες: Φίλοι, οικογένεια, είδος/επίπεδο
άθλησης, αθλητικός γυμναστής
(γενικό επίπεδο φυσικής κατάστασης)

• Γενικός γιατρός και προπονητής


• 3 υποκατηγορίες: άμεση υποστήριξη / πρώτες βοήθειες,
σχετικές ιατρικές ειδικότητες, προπονητικό επιτελείο

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Άμεση υποστήριξη / πρώτες βοήθειες,
ιατρικές ειδικότητες, προπονητικό επιτελείο….

Α. Ειδικοί ιατροί: οδοντίατρος, νοσοκόμα, ορθοπαιδικός,


φαρμακοποιός, φυσικοθεραπευτής….
Β. Αλλεργιολόγος, γυναικολόγος, ψυχολόγος, ουρολόγος,
πνευμονολόγος, διατροφολόγος…
Γ. Διαχειριστής της υλικοτεχνικής υποδομής, αθλητικός
διαχειριστής, ειδικός γυμναστής

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Εξειδίκευση & Αθλητικός ΦΘ
• Ιατρικό προσωπικό
• Αθλητικές κλινικές
• Εξετάσεις
• Συμβόλαια εργασίας
• Άδεια άσκησης επαγγέλματος και
ανανέωση κάθε 2-3 χρόνια…

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κατηγορίες αθλητικών τραυματισμών

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Αιτιολογικοί παράγοντες κάκωσης!!
ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

• Επαφή από αντίπαλο


 Φύλο  Επίπεδο Άθλησης
 Ηλικία  Επίπεδο ικανοτήτων του αθλητή
 Ανατομικές Ασυμμετρίες  Προπονητικά Σφάλματα ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ
 Μυοδυναμικές ασυμμετρίες  Η αγωνιστική θέση του παίκτη
 Ασυμμετρίες Ευλυγισίας  Η μη χρήση προστατευτικού
 Ασυμμετρίες ιδιοδεκτικής εξοπλισμού (περίδεση….)  ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΚΩΣΕΩΝ
λειτουργίας  Επιφάνειες Άθλησης  ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΗ
 Έλλειψη επαρκούς  Υλικοτεχνική υποδομή  ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
αποκατάστασή τους….  Ελλιπής τακτική/τεχνική….  ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ-ΑΓΩΝΑ
 Προβλήματα υγείας  Κλιματολογικές συνθήκες…  ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
 Προβλήματα διατροφής  Επίπεδο φυσικής κατάστασης  ……………..
 Ψυχολογική κατάσταση…….  Φάρμακα  …………………….
 Φίλαθλοι

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κατηγορίες αθλητικών τραυματισμών
Γιατί είναι σημαντική η διάκριση;;;
Α. Τραυματισμοί λόγω ατυχημάτων: σκελετικές κακώσεις,
συνδεσμικές κακώσεις, εξαρθρήματα, μυοτενόντιοι
τραυματισμοί, διαστρέμματα….
Β. Σύνδρομα υπέρχρησης:
φλεγμονές των βιολογικών υλικών, περιοστίτιδες, τενοντίτιδες,
κατάγματα κόπωσης, αρθρικές νόσοι…
Γ. Διάφοροι τραυματισμοί:
ανοικτές πληγές, καψίματα τριβής, εκδορές, μυϊκές κράμπες,
σύνδρομα σωματικής κόπωσης, τραυματισμοί εσωτερικών
οργάνων, αιμορραγίες, οξείς πόνοι εσωτερικών οργάνων,
αιμορραγίες…

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Ταξινόμηση Αθλητικής κάκωσης

a) το μηχανισμό πρόκλησης
b) των εμπλεκόμενων μυοσκελετικών δομών
c) της διάρκειας εκδήλωσης των συμπτωμάτων και
d) της σοβαρότητας των κακώσεων
Παραδείγματα….. και αθλητικές δραστηριότητες

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Α. Μηχανισμός πρόκλησης (1)
• Διακρίνονται σε άμεσες (επαφής),
μη άμεσες (μη-επαφής) και
τραυματισμούς υπέρχρησης-
καταπόνησης

Άμεσες κακώσεις (επαφής)

• Οι άμεσες κακώσεις προκαλούνται από μια


εξωτερική δύναμη (χτύπημα) που μπορεί
να προέλθει είτε από αντίπαλο,
είτε από το εξωτερικό αντικείμενο ή
στο περιβάλλον….

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Β. Μηχανισμός πρόκλησης
(2)
Μη άμεσες κακώσεις (μη-επαφής)

•Παράδειγμα τέτοιων τραυματισμών


αποτελούν οι μυϊκοί τραυματισμοί που
συμβαίνουν κατά τη διάρκεια
εκρηκτικών προσπαθειών αλλά και σε
συνθήκες εμβιομηχανικά λανθασμένης
εκτέλεσης των κινήσεων
•Τραυματισμοί υπέρχρησης-
καταπόνησης

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Γ. Των εμπλεκόμενων μυοσκελετικών δομών
• Κακώσεις μαλακών ιστών (soft-tissue injury): • Κακώσεις Σκληρών ιστών (Hard-tissue injury):
εμφανίζουν την υψηλότερη επιδημιολογική περιλαμβάνουν κυρίως κατάγματα, ήπιας έως
εμφάνιση στον αθλητισμό και περιλαμβάνουν και σοβαρής μορφής (συντριπτικά κατάγματα)
κυρίως:
- Α) Δερματικές κακώσεις (εκδορές, σχασίματα,
τρυπήματα κ.α.)
- Β) Μυϊκές κακώσεις (Θλάσεις, αιματώματα…)
- Γ) Τενόντιες Κακώσεις (τενοντoπάθειες,
τενοντοελυτρίτιδες, τενοντώσεις,
πατατενοντίτιδες)
- Δ) Συνδεσμικές Κακώσεις (Κακώσεις, διαστρέμματα)
- Ε) Θυλακικές Κακώσεις (θυλακίτιδες,
ορογονοθυλακίτιδες)
- Ζ) Κακώσεις Αρθρικού χόνδρου (χονδροπάθειες)

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Δ. Της διάρκειας εκδήλωσης των συμπτωμάτων
Οξείες Κακώσεις
•Οι οξείες κακώσεις αφορούν τραυματισμούς
ξαφνικής έναρξης και βραχείας διάρκειας. Ο
μηχανισμός πρόκλησης είναι ένα μεμονωμένο
τραυματικό συμβάν

Χρόνιες Κακώσεις
•Ο συνηθέστερος μηχανισμός κάκωσης αφορά την
συσσώρευση μικρο-κακώσεων από
επαναλαμβανόμενη καταπόνηση, που δεν
προκάλεσαν άμεση κάκωση
Παραδείγματα από αθλητικά συμβάντα…

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Ε. Της σοβαρότητας των κακώσεων

Αντιμετώπιση…..
•Συντηρητική
•Χειρουργική
•Επιπτώσεις στην υγεία και
αθλητική επίδοση

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Επιδημιολογία αθλητικών τραυματισμών

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Επιδημιολογικά στοιχεία

• Επιδημιολογικές μελέτες ανά άθλημα, ανά χώρα, ανά κατηγορία….


• Πληροφορίες ανάλογα με το είδος του αθλήματος
(αερόβιο, αναερόβιο, μικτό, επαφής…)
• Πληροφορίες με το είδος των φορτίων…
• Κατηγορίες τραυματισμών…

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Επιδημιολογία (1)

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Επιδημιολογία (2)

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Επιδημιολογία (3)

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024
Επιδημιολογία Αθλητικών Κακώσεων:
Ομαδικά αθλήματα (1)
Συχνότητα τραυματισμού
(τραυματισμός/ 1000 ώρες)
Αγωνιστικό Επίπεδο,
Ερευνητές Ηλικία, Φύλο
Ποδόσφαιρο Προπόνηση & Αγώνας Αγώνας Προπόνηση

Schmidt-Olsen et al (1985) Νεανίδες 19,9 17,9 6,2

Ekstrand & Tropp (1990) Άνδρες Επαγγελματίες 9,25 9,9 1,7

Yde & Nielsen (1990) Έφηβοι 5,6 24 7


Engstrom et al (1991) Άνδρες Επαγγελματίες 12 - -
Arnason et al (1996) Άνδρες Επαγγελματίες 12,4 34,8 5,9
Luthje et al (1996) Άνδρες Επαγγελματίες - 16,6 2,1
Peterson et al (2000) Άνδρες Επαγγελματίες 53,9 33,03 4,15
Junge et al (2004) Έφηβοι - 47,5 15,4
Arnason et al (2004) Άνδρες Επαγγελματίες - 24.6 2,1

Εmery et al, (2005) Άνδρες Επαγγελματίες 5,59


Walden et al (2005) Άνδρες Επαγγελματίες 9,4 30,5 5,8

Hagglund et al, (2006) Άνδρες Επαγγελματίες - 25,9 5,2

Arnason et al, (2008) Άνδρες Επαγγελματίες 6,1 6,6


Fousekis et al, (2011) Άνδρες Επαγγελματίες 5.23 21.8 1.1
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024
Επιδημιολογία Αθλητικών Κακώσεων:
Ομαδικά αθλήματα (2)
Συχνότητα τραυματισμού
Αγωνιστικό Επίπεδο, (τραυματισμός/ 1000 ώρες)
Ερευνητές
Ηλικία, Φύλλο.
Προπόνηση &
Kαλαθοσφαίριση Αγώνας
Αγώνας Προπόνηση

Yde & Nielsen (1990) Έφηβοι - - 4,1


McKay GD et al (2001) Άνδρες Ερασιτέχνες - 24,7 -
Stergioulas et al (2007) Άνδρες Ερασιτέχνες 0,72 - -
Γυναίκες
Stergioulas et al (2007)
Ερασιτέχνες
0,56 - -

Αθλητές Κολεγιακού
Dick et al (2007)
Επιπέδου
9.9 4.3
Αθλήτριες Κολεγιακού
Agel et al (2007)
Επιπέδου
7.68 3.99
Άνδρες-Γυναίκες
Cumps et al (2007)
Επαγγελματίες
9.8 - -

Hoot man et al (2007) Άνδρες Ερασιτέχνες - 13,8 4


Sorensen et al (1996) Παίδες - 73,3 -
Αθλητές Ηλικιακού
Darrow et al (2009)
Επιπέδου
0,39 0,79 0,24

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Επιδημιολογία Αθλητικών Κακώσεων:
Ομαδικά αθλήματα (3)
Συχνότητα τραυματισμού
Αγωνιστικό Επίπεδο, (τραυματισμός/ 1000 ώρες)
Ερευνητές
Ηλικία, Φύλλο. Προπόνηση &
Αγώνας Προπόνηση
Αγώνας

Jorgensen (1984) Άνδρες Επαγγελματίες 8.3


Nielsen & Yde (1989) Άνδρες - 11,4 4,6
Επαγγελματίες
Seil et al (1997) Άνδρες Ερασιτέχνες - 13,5 0,8
Seil et al (1998) Άνδρες - 14,3 0,6
Επαγγελματίες
Gansevoort et al (2006) Άνδρες - 10,8 -
Επαγγελματίες
Wedderkopp et al (1997) Γυναίκες Αθλήτριες - 40,7 -
Άνδρες
Muller et al (2012)
Επαγγελματίες
23.5

Χειροσφαίριση

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Επιδημιολογία Αθλητικών Κακώσεων:
Ομαδικά αθλήματα (4)
Άνδρες και
Bahr & Bahr(1997) Γυναίκες 1.7 3.5 1.5
ερασιτέχνες

Πετοσφαίριση
4.9
Επαγγελματίες (beach-volley)
Aagaard et al (1997)
Αθλητές 4.2 (indoor
volleyball)

Αθλήτριες
Agel et al, (2007) 4.10 4.58
Επαγγελματίες
Αθλήτριες
Verhagen et al (2004) 2.6 4.1 1.8
Αντισφαίριση Επαγγελματίες
Winge et al, (1989) Αθλητές 2.3
Επαγγελματίες
Αθλητές
Larsen, (1991) 5.0
Επαγγελματίες
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024 Safran et al., (1999 ) Νεαροί Αθλητές 2.99
Epidemiology..….

1. Βιομηχανική του
αθλήματος
2. Συχνότερα
προσβαλλόμενες
ανατομικές περιοχές
3. Συγκεκριμένα
εργαλεία
διάγνωσης……….

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Α. Είδος φορτίου και αθλητικοί
τραυματισμοί

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Μηχανισμός κάκωσης και επούλωσης των ιστών
• Είδος ιστού
• Είδος φορτίου
• Γωνία φόρτισης
• Χρόνος φόρτισης
• Αντοχή του ιστού (σωματότυπο, χειρουργείο, ηλικία,
φύλο…)
• Είδος τραυματισμού
• Μηχανισμός κάκωσης

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Force- τάση
• Η εφαρμογή του φορτίου παράγει
επιτάχυνση ή παραμόρφωση στο
αντικείμενο που επιδρά :
τάση= φορτίο/μονάδα επιφανείας
Stress= force/area
Τάσεις χωρίζονται σε δύο μεγάλες
κατηγορίες ανάλογα με τον τρόπο
φόρτισης :
α. ορθές =παράλληλες φορτίσεις προς
τον επιμήκη άξονα του υλικού
(εφελκυσμός…)
β. διατμητικές τάσεις= κάθετες
φορτίσεις προς τον επιμήκη άξονα του
υλικού (διατμητικά φορτία…)

Παραδείγματα… συσχέτιση με τη
διαδικασία φθ αποκατάστασης
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024
Load-deformation curve for tendons and ligaments

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Anisotropic forces
Πως σχετίζεται με την αποκατάσταση;

• Διαφορετικά είδη φορτίων από


διαφορετικές κατευθύνσεις
Α) τραυματισμούς
Β) σε δυναμικές καταστάσεις φόρτισης -ΚΚΑ

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Tensile stress και διαφορετικοί ιστοί

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Είδη φορτίων και βιολογικά υλικά
παραδείγματα….

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Mechanical Forces
• Tension – a force that pulls or stretches the tissue.
– Stretching beyond the YIELD POINT causes a structure to
tear or break
• Laffy Taffy
• Compression – a force that, with enough energy
crushes tissue
– Compression fractures
• Pop can
• Bending – Compression and tension forces applied
together upon a structure
– Tongue depressor

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Compression, Tension Forces

Παραδείγματα αθλητικών
τραυματισμών…..
Μυϊκοί τραυματισμοί

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Type of forces

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Mechanical forces (1)
• Shearing – a force that moves parallel
with the tissue
– Blisters,
– Abrasions, and
– Disk Injuries

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Mechanical forces (2)
• Rotation
– the action or process
of rotating on or as if on an
axis or center
• Torsion
– the twisting or wrenching
of a body by the exertion
of forces tending to turn
one end or part about a
longitudinal axis while the
other is held fast or turned
in the opposite direction
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024
Soft Tissue Injuries & Forces (1)
• T.P.S. – what are the different types of soft
tissue in your body?
• Wound Types/ Classifications
– Blisters -Abrasions
– Bruise - Laceration
– Avulsion - Incision
– Puncture

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Soft Tissue Injuries & Forces (2)
Abrasions Surface layer of skin is
scraped off
Puncture Penetration by a sharp
object
Incision A straight/ sharp cut
Avulsion Tissue is ripped from its
source
Blister A collection of fluid
below or w/in the top
layer of skin
Laceration A jagged cut
Bruise Bleeding under the skin.

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Ροπή
• Στροφική επίδραση της
δύναμης (αρθρώσεις..)
• Τάση της δύναμης να περιστρέψει
ένα αντικείμενο γύρω από έναν
άξονα
• Δύο μηχανικοί παράγοντες:
μέγεθος της δύναμης και
moment arm = κάθετη απόσταση
από τη γραμμή παραγωγής της
δύναμης στον άξονα περιστροφής

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Άσκηση πράξη: 1
• A soccer player
(in this picture) has
just made a slide
tackle.
– What types of
forces are being
applied?
– What are some of
the possible
injuries that either
player could
receive from this
motion?

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Β. Μηχανικές ιδιότητες των
βιολογικών υλικών και αθλητικές κακώσεις

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Μηχανικές ιδιότητες των βιολογικών υλικών

• Ελαστικότητα
• Πλαστικότητα
• Η γλοιότητα
• Η αντοχή

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Γλοιότητα (1)
• Η δυνατότητα των υλικών να ανθίσταται στη διατμητική φόρτιση
(υγρά). Ανάλογη με τη τριβή που υπάρχει μεταξύ των τοιχωμάτων ενός
σωλήνα και του υγρού που κινείται σε αυτόν.
• Η παραμόρφωση είναι ανάλογη του χρόνου εφαρμογής και
αντιστρόφως ανάλογη της ταχύτητας εφαρμογής (χόνδροι- μηνίσκοι)

ΦΘ αποκατάσταση και Παραδείγματα….

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Γλοιότητα (2)
• Εφαρμογή σταθερού μεγέθους φορτίο
• Φορτίσεις ανάλογα με το χρόνο
α. γρήγορες 1/10 δευτ.
β. αργές 1/10- 60 δευτ.
γ. σταθερές ή μεγάλης χρονικής διάρκειας >1 λεπτού
• Η αντοχή του κολλαγόνου ιστού στις γρήγορες φορτίσεις
αυξάνεται από 30-100% συγκριτικά με τις αργές, καθώς και
δυνατότητά τους να αποθηκεύουν ενέργεια
Παραδείγματα από φθ αποκατάσταση
σε αθλητικές δραστηριότητες….
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024
Φορτίσεις μεγάλης χρονικής διάρκειας
2 Φαινόμενα εφαρμογής φορτίου για συγκεκριμένο χρόνο:
Α.  πλαστικότητας: σταθερό stress και προοδευτική
 strain= (creep) – αρθρικό σύστημα
Β. σταθερό strain και προοδευτική  stress = (stress relaxation) –
μυοτενόντιο σύστημα
Η παραμόρφωση αρχίζει μετά από 20΄ και αποκτά τη μέγιστη
τιμή της σε 3 ώρες και συνεχίζεται για μήνες (αρθρική δυσκαμψία)

•Συνεπώς: γρήγορες φορτίσεις της αντοχής,


αργές της παραμόρφωσης
Χρόνο-εξαρτώμενα φαινόμενα

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κακώσεις μαλακών μορίων

• Τένοντες, σύνδεσμοι, μυς, δέρμα: κυρίως κολλαγόνος ιστός.


Δέχονται διαφόρους τύπους φορτίων
• Φορτία τραυματισμών: εφελκυστικά, και στροφικά…..
• Ο κολλαγόνος ιστός κυρίως αντιστέκεται στην τάση και
χορηγεί δύναμη και ελαστικότητα (εφελκυστική αντοχή) στους
ιστούς αλλά είναι κυρίως ανελαστικό υλικό

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κολλαγόνος ιστός
• Βασικά δομικά συστατικά του: ελαστίνη και
πρωτεΐνη και βρίσκεται σχεδόν σε όλα τα
βιολογικά υλικά σε διαφορετικό ποσοστό και με
διαφορετική κατεύθυνση κολλαγόνων ινών,
υπεύθυνες για την αντοχή και τη σκληρότητα
• Ελαστικές και δοκιδωτές ίνες δίνουν την
κατεύθυνση και το πάχος στον ιστό αντίστοιχα

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κολλαγόνες ίνες

• Επιμήκυνση της τάξης 6-8%


σε εφελκυστική αντοχή,
στη συνέχεια σπάνε

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κολλαγόνες ίνες- Δέρμα

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κολλαγόνες ίνες- Μυς

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κολλαγόνες ίνες- Τένοντες

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κολλαγόνες ίνες- Σύνδεσμοι

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Επούλωση μαλακών μορίων
3 – 4 στάδια
• Οξεία φάση (φλεγμονή και φαγοκύτοση –ισταμίνη και
βραδυκινίνη) ~ 72 ώρες
• Ανακατασκευή, αναγέννηση (2 εβδομάδες: 6 και 8 ημέρες)-
21 ημέρες
• Ουλώδης ιστός !!! (αποφυγή με υψηλά εφελκυστικά φορτία)
• Κολλαγόνος ιστός >6 εβδομάδες - 6 μήνες

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κακώσεις οστών
• Μοναδικές ιδιότητες: αυτό-επισκευής και
αυτό-προσαρμογής (ανάλογα με τα μηχανικά
φορτία που δέχεται αλλάζει σχήμα και μέγεθος)
• Όλες τις μηχανικές ιδιότητες, κυρίως είναι
γλοιοελαστικό υλικό

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Αντοχή του οστού
Εξαρτάται:
1. Κατεύθυνση της φόρτισης ανάλογα με τον επιμήκη άξονά του.
Ανισότροπο υλικό (διαφορετικές μηχανικές ιδιότητες ανάλογα με το αν
θα φορτιστεί κάθετα ή παράλληλα με τον επιμήκη άξονά του)
2. Από το χρόνο που θα φορτιστεί (μικρός χρόνος μεγαλύτερο φορτίο)
3. Το τύπο του φορτίου (μεγαλύτερη αντοχή στο συμπιεστικό φορτίο,
καμπτικά, εφελκυστικά, διατμητικά, στροφικά)

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Πώρωση οστών
4-6 εβδομάδες ~ 6 μήνες…
• Φάσεις πώρωσης-επούλωσης – 4 φάσεις???
• Εξαρτώνται από το είδος του κατάγματος
• Αντιμετώπιση του κατάγματος
• Μηχανικές ιδιότητες
• Βιολογικούς παράγοντες
• Μηχανικά μειονεκτήματα
• Απαρχή της επούλωσης: σχηματισμός callus = ινώδης
ιστός που περιέχει ανώριμο οστίτη ιστό που
σχηματίζεται στις περιοχές του κατάγματος κατά την
ανακατασκευή και αναγέννηση του οστού
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024
Κακώσεις νεύρων (1)
• Κάθε τραυματισμός εμπεριέχει και προσβολή του νευρικού
συστήματος (ΝΣ)
• Κεντρικού τύπου, περιφερικού τύπου, αυτόνομο, συμπαθητικό
συμπαθητικό νευρικό σύστημα…
• Τραυματισμοί ΝΣ ανάλογα με την κατηγορία του τραυματισμού
• Βασικά συμπτώματα: πόνος, μούδιασμα, κάψιμο, υπαισθησία,
τσίμπημα, αστάθειες, πάγωμα, αναφερόμενοι πόνοι, πορεία πόνου…

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Κακώσεις νεύρων (2)
• Συσχετισμοί περιοχής τραυματισμού με εσωτερικά
όργανα (νευρικά πλέγματα)
• Συμπτώματα με εγκεφαλικά κέντρα
• Συμπτώματα περιοχής με πορείες περιφερικών
νεύρων (δερμοτόμια)
• Αρθρώσεις με ιδιοδεκτικούς υποδοχείς
• Ιατρική αντιμετώπιση (συντηρητική, χειρουργική,
ακινητοποίηση)

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Επούλωση νεύρων
• Μετά το τραυματισμό της νευρικής ίνας το περίβλημα της μυελίνης
παραμένει άθικτο και έτσι πραγματοποιείται η διαδικασία της
επούλωσης.
• Η αναγέννηση του νεύρου (κυρίως μετά από ρήξη ή χειρουργείο)
ακολουθεί μια τυχαία σειρά ανακατασκευής στο σχηματισμό ενός
neuroma=a nerve tumor.
• Η επούλωση είναι μια πολύ αργή διαδικασία σε αναλογία > 1mm την
ημέρα ή περίπου 25cm το μήνα.

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Νευρικό σύστημα- νευρικές προσαρμογές (1)

• Enoka: τα οφέλη της δύναμης μπορεί να αποκτηθούν χωρίς δομικές


μεταβολές στο μυϊκό περιβάλλον, αλλά όχι χωρίς νευρικές
• Τα οφέλη της δύναμης μπορεί να αποκτηθούν με την απουσία της
υπερτροφίας
• Τις πρώτες 3-5 εβδομάδες άσκησης η αύξηση της μυϊκής δύναμης
συνοδεύεται από ελάχιστη έως καθόλου υπερτροφία του μυός
(Moritani et al, 1993; Staron et al. 1994; Akima et al. 1997)

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Νευρικό σύστημα
«Το νευρικό σύστημα βρίσκεται σε αδιάκοπη δομική μεταβολή:
πλαστικότητα.
Η πλαστικότητα μεταφράζεται στο γεγονός ότι, το νευρικό σύστημα
συμμετέχει με τα αισθητήρια και τα εκτελεστικά του όργανα στα
πεδία αλληλεπίδρασης του οργανισμού που επιλέγουν τις δομικές
μεταβολές του.
Στη συνέχεια, παίρνει μέρος στην ανανεωμένη δομική μεταβολή της
αντίστοιχης δομής του οργανισμού και διατηρεί την κατάσταση της
προσαρμογής του»
(Maturama & Varela, 1992)

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Συμπεράσματα
• Είδος κάκωσης
• Ταξινόμηση κάκωσης
• Αιτιολογικοί παράγοντες
• Μηχανισμός κάκωσης
Σε σχέση με την αντιμετώπιση:
• Επιδημιολογία σε σχέση με τα σωματομετρικά/
συντηρητική ή χειρουργική,
προπονητικά χαρακτηριστικά
είδος αθλήματος και την
• Είδος φορτίου προπονητική περίοδο
• Είδος βιολογικού υλικού
• Μηχανικές ιδιότητες υλικού
• Χρόνοι επούλωσης

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024


Ευχαριστώ πολύ

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΘ- ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Μ. 2024

You might also like