POJĘCIE PRZESTĘPSTWA

Art. 1. [Struktura przestępstwa. Warunki odpowiedzialności]

§ 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego
popełnienia.
§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

PRZESTĘPSTWEM jest:
1. czyn człowieka
2. zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia (nullum crimen sine lege)
3. bezprawny
4. społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy
5. zawiniony (nie ma przestępstwa bez winy)

1. CZYN CZŁOWIEKA – czynem w prawie karnym jest mające społeczną doniosłość (poddające się społecznemu wartościowaniu) zachowanie
człowieka, determinowane i w sposób celowy sterowane jego wolą (jest wynikiem jego woli).

CZŁOWIEK:
• wykluczamy odpowiedzialność zwierząt i przedmiotów (wszystkie maszyny sterowane komputerowo)
• chodzi o osobę fizyczną, a nie o osobę prawną lub inny tzw. podmiot zbiorowy
wyjątek: w Polsce obowiązuje ustawa z 2002r. „o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary”

CZYN:
 NIE STANOWIĄ czynu człowieka (czyli nie jest przestępstwem):
a) Przymus bezwzględny „VIS ABSOLUTA” (siła fizyczna) – zachowanie człowieka niebędące produktem jego woli, całkowite poddanie
się fizycznemu oddziaływaniu.
Przykład: sprawca bierze rękę i kreśli podpis
b) Myśli i zamiary
c) Odruchy bezwarunkowe
Przykład: odruchy wynikające z porażenia prądem, łapanie równowagi
Przykład: osoba, która w czasie ataku epilepsji uderzyła osobę udzielającą jej pomocy
d) Szczególne stany chorobowe – stany chorobowe, w którym nie panujemy nad ruchem naszego ciała, zachowanie wynikające z
procesów fizjologicznych organizmu nad którymi nie można zapanować (to nie jest niepoczytalność)
Przykład: zawał serca, padaczka
e) Prawa fizyki, którym nie można się oprzeć
f) Fizyczna niemożność sprostania obowiązkowi, wykonania rozkazu – występuje przy zaniechaniu, gdy osoba nie miała fizycznej
możliwości podjęcia wymaganej aktywności
Przykład: strażak na którym ciąży obowiązek zaalarmowania służb, nie dopuszcza się tego gdyż został ogłuszony i skrępowany
linami
 STANOWI czyn człowieka (czyli jest przestępstwem):
a) Przymus względny „VIS COMPULSIVA” – zachowanie podjęte, gdy człowiek ma chociażby minimalną możliwość wyboru swojego
zachowania
Przykład: wjechanie autem w przechodnia, gdy pasażer przystawi mu broń do skroni i zagrozi zabójstwem jeżeli tego nie zrobi

DZIAŁANIE A ZANIECHANIE
 Działanie – czyli aktywne zachowanie człowieka (mieści się w powyższej definicji czynu)
 Zaniechanie – mamy do czynienia z brakiem ludzkiej aktywności, w którym dodatkowym elementem jest powinność działania
Zaniechanie może wywoływać konsekwencje takie same jak działanie (działanie: podanie trucizny) (zaniechanie: niepodanie ważnego leku)

ZANIECHANIEM – jest więc brak działania powinnego. Zaniechanie składa się z 2 elementów:
• braku aktywności
• czemu musi towarzyszyć naruszenie obowiązku aktywności

2. ZABRONIONY POD GROŹBĄ KARY PRZEZ USTAWĘ OBOWIĄZUJĄCĄ W CZASIE JEGO POPEŁNIENIA
Ustawodawca opisuje czyn zabroniony za pomocą ZNAMION (art. 115§1) – to one stanowią charakterystykę czynu zabronionego.
 USTAWOWE ZNAMIONA – to cechy charakterystyczne dla danego typu czynu zabronionego (służą wyodrębnieniu zachowań zabronionych
pod groźbą kary od tych, które nie są sprzeczne z normą sankcjonującą oraz od innych czynów zabronionych).

PRZEDMIOT OCHORNY
Przedmiot ochrony – to dobro społeczne ze względu na które przepisy prawa karnego zostały ustanowione (tytuły części szczególnej KK).
Jest to równocześnie przedmiot zamachu atakowany przez sprawcę czynu zabronionego.

STRONA PRZEDMIOTOWA
Strona przedmiotowa – wskazuje ustawowe cechy zachowania się sprawcy charakterystycznego dla danego typu czynu zabronionego,
skutek, znamiona modalne czynu oraz przedmiot czynności wykonawczej.

 zachowanie się (np. zabija, powoduje, znęca się) – opisane przez znamię czasownikowe, zasadniczy elementem strony przedmiotowej
o przestępstwa z działania (narusza zakaz zachowania)
o przestępstwa z zaniechania (narusza nakaz zachowania)

 skutek w przypadku przestępstwa materialnego

o przestępstwa skutkowe (materialne)
o przestępstwa bezskutkowe (formalne)

 znamiona modalne – znamiona dot. zachowania sprawcy, które dot. sposobu zachowania sprawcy, miejsca, sytuacji i czasu.

W większości przypadkach nie mają znaczenia dla bytu przestępstwa, ale są pewne wyjątki, w których ustawodawca podjął decyzje o
kryminalizacji określonego zachowania popełnianego wyłącznie w określonych okolicznościach.
Najczęściej pojawiające się – znamię „publiczne” np. propagowanie faszyzmu wtedy jest czynem zabronionym, kiedy jest dokonywane publicznie

Istota publicznego zachowania polega na tym, iż może być ono dostrzeżone przez bliżej nieokreśloną liczbę osób i nieskończenie
odbywać się musi w miejscu publicznym, przy czym sprawca, mając świadomość tej możliwości, co najmniej się na to godził.

Do charakterystycznych znamion modalnych należą też:

o przemoc – oddziaływanie środkami fizycznymi nakierowane na przełamanie lub uniemożliwienie oporu ofiary i mające na celu:
 niedopuszczenie do swobodnego powstania i wykonania aktu wolitywnego ofiary
 nastawienie jej procesów motywacyjnych w kierunku zachowania pożądanego przez sprawcę.
o groźba bezprawna
 grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej
 groźba spowodowania postępowania karnego (chyba że ma na celu ochronę prawa naruszonego przestępstwem)
 rozgłoszenie wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego albo jego osoby najbliższej
o podstęp – wprowadzenie ofiary w błąd

 przedmiot czynności wykonawczej – (przedmiot wykonawczy, przedmiot przestępstwa)

– „Materialny” substrat przedmiotu ochrony, na którym czyn jest dokonywany.
np. zabójstwo  ciało człowieka; naruszenie nietykalności cielesnej  powłoka cielesna.
– Zdarza się, że przedmiot czynności wykonawczej nie ma charakteru materialnego.
np. przestępstwo gróźb karalnych  psychika pokrzywdzonego.
– Są też takie przestępstwa, gdzie przedmiot czynności wykonawczej nie istnieje.
np. przestępstwo łapownictwa, wymiar sprawiedliwości

 problematyka związku przyczynowo-skutkowego – wyróżniamy 4 teorie:

o ekwiwalencji – produkcja broni powoduje śmierć
o adekwatnego związku – strzał powoduje śmierć (typowy skutek), a nie produkcja broni
o relewancji – najpierw ekwiwalencji, potem zbadać czy dana przyczyna jest relewantna
o obiektywnego przypisania skutku

PODMIOT

(TEMAT O USTAWOWYCH ZNAMIONACH)

3. BEZPRAWNY
Wypełnienie znamion jest ważnym składnikiem bezprawności – jednak nie przesądzają jeszcze o bezprawności.
Występują jeszcze okoliczności wyłączające bezprawność.
 (OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE BEZPRAWNOŚĆ)

4. SPOŁECZNIE SZKODLIWY W STOPNIU WYŻSZYM NIŻ ZNIKOMY

Art. 1. [Struktura przestępstwa. Warunki odpowiedzialności]
§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

Jeżeli szkodliwość czynu okaże się znikoma, taki czyn nie jest przestępstwem (art. 1§2)
Przykład: szef prosi o podpisanie dokumentów bo podpis jest potrzebny na teraz (pracownik robi to za zgodą szefa).

Ustawodawca uznał, że nie każdy czyn karalny jest karygodny – potrzeba eliminacji spraw błahych.
W związku z tym przeprowadza się ocenę znikomej społecznej szkodliwości.

Art. 115. [Słowniczek wyrażeń ustawowych]

§ 2. Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę
• rodzaj i charakter naruszonego (lub zagrożonego) dobra
• rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody
• sposób i okoliczności popełnienia czynu
• wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków
• jak również postać zamiaru
• motywację sprawcy
• rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia

Uznanie czynu za przestępstwo może być uzależnione tylko od właściwości czynu (a nie od właściwości sprawcy).

Społeczna szkodliwość czynu jest stopniowalna:

• czyny, które w ogóle są pozbawione tej cechy
• czyny, których społeczna szkodliwość jest znikoma
• czyny, których społeczna szkodliwość nie jest znaczna
• czyny, których społeczna szkodliwość jest znaczna

5. ZAWINIONY
Art. 1. [Struktura przestępstwa. Warunki odpowiedzialności]
§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

WINĘ można przypisać osobie, która W CHWILI CZYNU:

1) OSIĄGNĘŁA ODPOWIEDNI WIEK (co do zasady nie można przypisać winy nieletniemu) (art. 10 k.k.)
Art. 10. [Zdolność wiekowa odpowiedzialności karnej]
§ 1. Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.
§ 2. Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego określonego w art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1
lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 3 lub 4, art. 223 § 2, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280, może
odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i
warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały
się bezskuteczne.
§ 3. W wypadku określonym w § 2 orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia
przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo; sąd może zastosować także nadzwyczajne złagodzenie kary.
§ 4. W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje
środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju
sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

CO DO ZASADY: odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.

WYJĄTEK: może odpowiadać nieletni, który po ukończeniu 15 lat
• dopuszcza się czynu zabronionego, który został enumeratywnie wymieniony w art. 10§2:
o art. 134 zamach na życie Prezydenta RP
o art. 148 zabójstwo § 1, 2 lub 3
o art. 156 spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu § 1 lub 3
o art. 163 sprowadzenie katastrofy § 1 lub 3
o art. 166 piractwo
o art. 173 sprowadzenie katastrofy w ruchu § 1 lub 3
 o art. 197 zgwałcenie lub wymuszenie czynności seksualnej § 3 lub 4
o art. 223 czynna napaść na funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną § 2
o art. 252 wzięcie lub przetrzymywanie zakładnika § 1 lub 2
o art. 280 rozbój
• jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają,
a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.

„może” – pociągniecie do odpowiedzialności nieletniego (15 – 17 lat) ma charakter fakultatywny.

Kara przewidziana wobec nieletniego (15 – 17 lat):

• orzeczona kara nie może przekroczyć 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przestępstwo
• sąd może zastosować także nadzwyczajne złagodzenie kary.

W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje:
• przewidziane dla nieletnich:
o środki wychowawcze
o środki lecznicze
o środki poprawcze
• jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

2) STAN PSYCHICZNY pozwalał na przypisanie winy (co do zasady nie można przypisać winy niepoczytalnemu) (art. 31 § 1 k.k.)
Art. 31. [Niepoczytalność, poczytalność ograniczona. Warunki odpowiedzialności karnej]
§ 1. Nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności
psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.
§ 2. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w
znacznym stopniu ograniczona, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub
ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć.

Nie można przypisać winy (czyli nie popełnia przestępstwa) osobie, która nie mogła w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub
pokierować swoim postępowaniem, z powodu:
a) choroby psychicznej – np. schizofrenia, paranoje
b) upośledzenia umysłowego – np. funkcjonowanie intelektualne na poziomie niższe niż średnie
c) innego zakłócenia czynności psychicznych – rojenia patologiczne, skrajne przemęczenie,

OGRANICZONA POCZYTALNOŚĆ – jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania
postępowaniem była:
• w znacznym stopniu ograniczona – sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary
• w nieznacznym stopniu ograniczona – sąd może odpowiednio zmniejszyć wymiar kary

WYJĄTEK: nie ma mowy o niepoczytalności, jeżeli sprawca wprawił się dobrowolnie i świadomie w stan
• nietrzeźwości
• odurzenia
powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć.

3) NIE ZNAJDUJE SIĘ W ANORMALNEJ SYTUACJI MOTYWACYJNEJ – in. od której można wymagać zachowania zgodnego z prawem (art.
26 §2 k.k.)
Art. 26. [Kontratyp stanu wyższej konieczności. Kolizja obowiązków]
§ 2. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione prawem w warunkach określonych w § 1, poświęca dobro,
które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego.
§ 4. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli sprawca poświęca dobro, które ma szczególny obowiązek chronić nawet z narażeniem się na
niebezpieczeństwo osobiste.

STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI (wyłączający winę) – poświęcenie dobra o wartości równiej lub wyższej od dobra ratowanego.

WYJĄTEK: na ten przepis nie może się powołać sprawca, który poświęca dobro, które ma szczególny obowiązek chronić nawet z
narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste.

4) NIE TOWARZYSZYŁA USPRAWIEDLIWIONA NIEŚWIADOMOŚĆ JEGO BEZPRAWNOŚCI (art. 30 k.k.)

Art. 30. [Nieświadomość bezprawności]
Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli
błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności.
 Mowa o sytuacji, w której sprawca mylnie zakłada że jego czyn jest bezprawny (np. obywatel Holandii przewozi marihuanę).

W przypadku:
• usprawiedliwionego błędu – nie popełnia przestępstwa (nie ma winy)
• nieusprawiedliwionego błędu – sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary

5) NIE TOWARZYSZYŁO USPRAWIEDLIWIONE UROJENIE okoliczności wyłączającej bezprawność lub winę (art. 29 k.k.)
Art. 29. [Błąd co do okoliczności wyłączającej odpowiedzialność]
Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi
okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne
złagodzenie kary.

Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi
okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę.
Przykład: błąd co do kontratypu szczególnych uprawnień i obowiązków – ustawa o policji – ograniczenie wolności przez policjanta
wobec nie tej osoby, wobec które powinno
Przykład: kontratyp prawa do krytyki – postawienie przez dziennikarza zarzutu osobie niemającej z nim nic wspólnego

W przypadku:
• usprawiedliwionego błędu – nie popełnia przestępstwa (nie ma winy)
• nieusprawiedliwionego błędu – sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary

Winę należy oddzielić od umyślności i nieumyślności (ponieważ są to elementy typu czynu zabronionego).

Wina jest stopniowalna.

OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE KARALNOŚĆ

PRZESTĘPSTWO JEST KARALNE jeżeli wystąpiły wszystkie przesłanki warunkujące byt przestępstwa.

WYJĄTEK: ustawodawca przesądza jednak, że w pewnych sytuacjach nie ma potrzeby karania „sąd może odstąpić od wymierzenia kary”.
1. Czynny żal
2. Przekroczenie granicy obrony koniecznej
3. Przedawnienie
4. Immunitety

PODZIAŁ CZYNÓW ZABRONIONYCH

Typy czynów zabronionych pod groźbą kary dzielimy na (podstawą tego podziału jest abstrakcyjna społeczna szkodliwość czynu):
1. zbrodnie
2. występki

Przestępstwami nie są wykroczenia.

1. ZBRODNIE
Art. 7. [Kategorie przestępstw - cechy zbrodni i występku]
§ 2. Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony
• karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3
• albo karą surowszą.

W zbrodni znaczenie ma dolna granica ustawowego zagrożenia („czas nie krótszy od 3 lat”).
Podkreśla się, że chodzi o zagrożenie karą, a nie o karę.
• jeśli wymorzono za czyn zagrożony karą od 3 lat pozbawienia wolności niższą karę (stosując np. nadzwyczajne złagodzenie kary) to czyn ten i tak będzie zbrodnią
• jeśli za czyn zagrożony karą od 3 miesięcy do 5 lat wymierzono karę 3 lat pozbawienia wolności, to czyn ten zbrodnią nie będzie (bo dolna granica ustawowego zagrożenia wynosiła 3 miesiące)

2. WYSTĘPKI
Art. 7. [Kategorie przestępstw - cechy zbrodni i występku]
§ 3. Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony
• grzywną
o powyżej 30 stawek dziennych
 o albo powyżej 5 000 złotych
• karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc
• albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.

W występku znaczenie ma górna granica ustawowego zagrożenia („powyżej”, „przekraczająca”).

MATERIALNE (skutkowe) I FORMALNE (bezskutkowe) TYPY CZYNÓW ZABRONIONYCH (wróć do tego)

Czyny zabronione można podzielić na:

1. skutkowe (materialne)
2. bezskutkowe (formalne)

1. SKUTKOWE (MATERIALNE) – występuje, gdy w ustawowym opisie czynu zabronionego (w kodeksie) możemy wyodrębnić:
• czyn sprawcy
• oraz wynikający z niego skutek (a nie czy zachowanie sprawcy w ogóle wywołuje skutki społeczne).

Wszystkie znamiona takiej typizacji będą wypełnione z chwilą wystąpienia skutku.

(w procesie karnym trzeba udowodnić sprawcy popełnienie czynu oraz wystąpienie skutku).

Znamię skutku najłatwiej dostrzec po czasownikach: „powoduje”, „doprowadza”, „sprowadza”, i następnie określa stan rzeczy.
Art. 282 k.k. – Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przemocą, groźbą zamachu na życie lub zdrowie albo gwałtownego zamachu na mienie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem
własnym lub cudzym … podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
 CZYN – stosowanie przemocy, groźby zamachu, gwałtowny zamach na mienie; SKUTEK – rozporządzenie przez osobę poddaną takiemu oddziaływaniu mieniem.

W przestępstwach skutkowych ustawodawca często nie definiuje wyraźnie czynu, który ma być przyczyną dla skutku.
Po prostu zakazuje powodowania określonego stanu rzeczy (w każdy sposób).
Art. 157a. § 1. Kto powoduje uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
 Ustawodawca nie definiuje czynu sprawcy, a jedynie stan rzeczy, który ma być jego skutkiem (zakazem objęte są wszelkie zachowania, które mogą spowodować uszkodzenie ciała dziecka)

W wielu przypadkach opis czynu jak i skutek jest zawarty w tym samym znamieniu czasownikowym.
Przykład: „zabija”, „niszczy”, „uszkadza”.

2. BEZSKUTKOWE (FORMALNE) – występuje, gdy ustawowy opis czynu zabronionego (w kodeksie) zawiera jedynie charakterystykę jakiegoś
działania lub zaniechania sprawcy (a więc jedynie czyn).

Takie czyny też wywołują skutki społeczne (są źródłem zmiany w świecie zewnętrznym), jednak ustawodawca tych skutków nie opisuje.
Np. art. 178a §1 k.k. – Kto znajdując się w stanie nietrzeźwości… prowadzi pojazd mechaniczny….
 Ustawodawca wskazuje tu wyłącznie na CZYN (prowadzi w określonym stanie). Nie opisuje żadnych następstw tej sytuacji.

TYPIZACJE NARAŻENIA NA NIEBEZPIECZEŃSTWO (wróć do tego)

Ustawodawca podejmuje decyzję o kryminalizacji niektórych czynów, niezależnie od tego czy powodują one uszczerbek dla dobra prawnego.
Mówimy wtedy o kryminalizacji na przedpolu naruszenia dobra prawnego.

Ustawodawca może to czynić na 2 sposoby:

• typizacja konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo – mają charakter czynów skutkowych
Art. 160. § 1. Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• typizacja abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwo – mają charakter czynów bezskutkowych
Art. 180. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, pełni czynności związane bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa ruchu pojazdów mechanicznych …

CZYN ZABRONIONY JAKO DZIAŁANIE LUB ZANIECHANIE (wróć do tego)

TYPY PODSATWOWE I ZMODYFIKOWANE

Ze względu na relację, która występuje pomiędzy opisami typów czynów zabronionych, wyróżniamy:
• TYP PODSTAWOWY – jest ogólnym opisem jakiegoś czynu społecznie szkodliwego
• TYP ZMODYFIKOWANY – wzbogacony tym podstawowy
 o TYP UPRZYWILEJOWANY – dodatkowe znamiona powodują, że społeczna szkodliwość typu uprzywilejowanego jest niższa od
podstawowej
o TYP KWALIFIKOWANY – dodatkowe znamiona powodują, że społeczna szkodliwość typu kwalifikowanego jest wyższa od
podstawowej.

CZYNY ZABRONIONE POWSZECHNE I INDYWIDUALNE