Komórka

Zadanie 1
Wśród komórek eukariotycznych wyróżnia się komórki roślinne, zwierzęce i komórki grzybowe. Na rysunku przedstawiono dwa
rodzaje komórek eukariotycznych (A i B), w których cyframi (1–7) oznaczono ich organelle.

A. …………………………… B. ……………………………..
a) Rozpoznaj rodzaje komórek eukariotycznych przedstawione na rysunku. Podpisz każdą z nich oraz podaj element budowy
różniący je od siebie.
………………………………………………………………………………………………………………………………………….
b) Do każdego z elementów budowy oznaczonych cyframi 1 i 2 przyporządkuj po dwa zdania wybrane spośród I–VI, które ten
element opisują.
I. Jest zbudowany z glikoprotein i kolagenu.
II. Jest zbudowany głównie z węglowodanów.
III. Jest zbudowany głównie z lipidów i białek.
IV. Oddziela protoplast od środowiska zewnętrznego.
V. Chroni protoplast przed parowaniem i patogenami.
VI. Uniemożliwia wzrost komórki.
Element budowy 1 - ………………..

Element budowy 2 - ……………….

c) Wymień ze schematu nazwy organelli komórkowych otoczonych podwójną błoną.

………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 2
Komórki charakteryzujące się wysokim tempem syntezy białek, np. komórki trzustki, zawierają szczególnie dużo
rybosomów. Takie komórki mają również dobrze widoczne aktywne jąderka oraz liczne mitochondria. Część
rybosomów jest zawieszona w cytozolu komórki, a część przyłącza się do cytozolowej powierzchni błon siateczki
śródplazmatycznej. Rybosomy występują również w matriks mitochondriów.
a) Wykaż związek między obecnością licznych rybosomów w komórkach trzustki a obecnością dobrze widocznych
jąderek w jej komórkach.
…………………………………………………………………………………………………...………………………
…………………………………………………………………………………………………...………………………
…………………………………………………………………………………………………...………………………
…………………………………………………………………………………………………...………………………
b) Wyjaśnij, dlaczego w komórkach trzustki znaczna część białek jest syntetyzowana na rybosomach przyłączonych
do siateczki śródplazmatycznej, a nie jest – na rybosomach w cytozolu. W odpowiedzi uwzględnij funkcję trzustki
w organizmie i funkcję szorstkiej siateczki śródplazmatycznej w komórce.
…………………………………………………………………………………………………...………………………
…………………………………………………………………………………………………...………………………
…………………………………………………………………………………………………...……………………
…………………………………………………………………………………………………...………………………
c) Określ, na czym polega różnica między rybosomami występującymi w cytozolu a rybosomami występującymi w
matriks mitochondriów komórek trzustki. W odpowiedzi porównaj oba typy rybosomów.
…………………………………………………………………………………………………...………………………
…………………………………………………………………………………………………...………………………
…………………………………………………………………………………………………...………………………
…………………………………………………………………………………………………...………………………
Zadanie 3
Na rysunkach I−III przedstawiono zjawisko zachodzące w komórce roślinnej umieszczonej w roztworze sacharozy.

a) Zaznacz strzałką na rysunku III błonę komórkową i ją podpisz.

b) Podaj nazwę zjawiska biologicznego przedstawionego na rysunkach. ……………………………………………..
c) Określ, jaki powinien być roztwór względem komórki (soku komórkowego), aby wywołać zjawisko przedstawione na
rysunkach. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając proces fizyczny warunkujący to zjawisko. roztwór hipotoniczny roztwór
izotoniczny roztwór hipertoniczny Uzasadnienie:
.................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
Zadanie 5
Na rysunku przedstawiono budowę błony komórkowej.

a) Określ, która z widocznych na rysunku cech budowy przedstawionej błony świadczy o tym, że jest to błona komórki
zwierzęcej.
.................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
b) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące budowy błony komórkowej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
Zadanie 7
W otoczce jądrowej obecne są pory, jakich nie mają błony innych organelli komórkowych. Przez te niewielkie otwory
transportowane są różnego rodzaju substancje z jądra komórkowego do cytoplazmy i z cytoplazmy do jądra. Liczba porów w
otoczce jądrowej jest różna w różnych rodzajach komórek i zależy od ich aktywności metabolicznej.
a) Podaj po jednym przykładzie substancji, które przenikają
z jądra komórkowego do cytoplazmy…………………………………………………………………………
z cytoplazmy do jądra komórkowego…………………………………………………………………………….
b) Wykaż związek pomiędzy aktywnością metaboliczną komórki a zwiększoną liczbą porów w otoczce jej jądra.
.................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Zadanie 8
Jądro komórkowe zawiera jąderko, którego funkcją jest synteza rRNA i formowanie podjednostek tworzących rybosomy.
Dojrzałe plemniki mają haploidalne jądro komórkowe, bez jąderka, z silnie skondensowaną chromatyną. Uwzględniając funkcję
plemników, wyjaśnij, dlaczego w ich jądrach komórkowych nie występują jąderka.
.................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
Zadanie 9
Mitochondrium otoczone jest dwiema błonami. Błona wewnętrzna jest pofałdowana i tworzy grzebienie.

Liczba grzebieni i ich rozmiary zwiększają się w mitochondriach występujących w komórkach narządów o intensywnym
metabolizmie. Na rysunkach przestawiono schematycznie mitochondria pochodzące z dwóch różnych narządów. Podaj, który
schemat przedstawia mitochondrium pochodzące najprawdopodobniej z mięśnia szkieletowego. Wybór uzasadnij jednym
argumentem, uwzględniając funkcję mięśni i mitochondriów.
.................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
Zadanie 10
Teoria endosymbiozy zakłada, że mitochondria i plastydy są przekształconymi w procesie ewolucji mikroorganizmami, które
dostały się do wnętrza komórki praeukariotycznej drogą fagocytozy, przy czym nie uległy strawieniu, lecz przekształciły się w
wymienione wcześniej organella. Spośród zdań zaznacz dwa, które stanowią argumenty przemawiające za teorią endosymbiozy.
1. Plastydy są spotykane w komórkach roślinnych i bakteryjnych.
2. Mitochondria są spotykane we wszystkich komórkach oddychających tlenowo.
3. Mitochondria i plastydy zawierają własną informację genetyczną w postaci DNA.
4. Jedynie mitochondria zawierają enzymy umożliwiające przeprowadzanie oddychania tlenowego.
5. Komórka eukariotyczna potrafi sama wytwarzać nowe mitochondria na drodze syntez potrzebnych składników.
6. Niektóre formy plastydów mogą być bezbarwne.
7. Analiza sekwencyjna białek mitochondrialnych i plastydowych wskazuje na ich bliskie pokrewieństwo z prokariontami.
Zadanie 11
Na rysunku przedstawiono budowę jądra komórkowego.

a) Podaj nazwę struktury oznaczonej na rysunku literą X……………

b) Określ, czy jest to jądro komórki będące w trakcie podziału, czy – znajdujące się w stadium międzypodziałowym. Odpowiedź
uzasadnij.
.................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................