Đặc điểm Độc quyền giai Độc quyền Độc quyền Độc quyền

đoạn cuối XIX nhà nước giai giai đoạn hiện nhà nước giai
đoạn cuối nay đoạn hiện nay
XIX
Nguyên Do sự phát triển - Do sự can - Do sự phát Do tích tụ và
nhân hình của lực lượng thiệp của nhà triển của công tập trung vốn
thành sản xuất thúc nước vào nền nghệ, càng lớn sinh
đẩy các tổ chức kinh tế Internet, khoa ra những cơ
độc quyền. - Do sự bất học máy tính cấu kinh tế to
Do sự cạnh bình đẳng xã -Xuất hiện lớn đòi hỏi
tranh gay gắt hội và áp lực khi một phải có sự
Do khủng hoảng từ các tư điều tiết về
sự phát triển của tưởng Mác- sản xuất và
hệ thống tín Lenin, đồng phân phối từ
dụng. thời phản ánh một trung tâm
cuộc đấu Do sự phát
tranh và bất triển của phân
ổn xã hội của công lao động
thời kỳ này. xã hội =>
xuất hiện
ngành nghề
mới
Do CNTB
phát triển,
phân hoá giàu
- nghèo và
mẫu thuẫn
giai cấp tăng
Do xu hướng
quốc tế hoá
đời sống kinh
tế thế giới,
hàng rào quốc
gia
Đặc điểm - Các xí nghiệp - Nhà nước -Xuất hiện
lớn chiếm tỷ nắm giữ một các công ty - Sự kết
trọng nhỏ, số ngành kinh độc quyền hợp về
nhưng nắm giữ tế quan trọng xuyên quốc nhân sự
chủ yếu nền gia giữa các tổ
kinh tế. -Nhiều chức độc
 các công ty vừa doanh nghiệp
và nhỏ có xu vừa và nhỏ có quyền và
hướng thỏa hiệp thế mạnh nhà nước
riêng
- Sự hình
thành,
phát triển
của sở hữu
nhà nước

- Độc quyền
nhà nước trở
thành công cụ
để nhà nước
điều tiết nền
kinh tế
Mục tiêu -Nắm lấy địa vị - Để thực hiện -Tối đa hóa Duy trì sự tồn
độc quyền lợi ích của lợi ích kinh tế tại và thích
nhà nước cho doanh nghi điều
nghiệp kiểm kiện mới của
soát thị TBCN
trường bằng
cách tạo ra
những rào cản
lớn đối với
việc cạnh
tranh từ các
công ty khác
Biểu hiện -Sự ra đời của - Nhà nước Biểu hiện mới -Những biểu
các tập đoàn tư nắm giữ các của tích tụ và hiện mới về
bản độc quyền ngành kinh tế tập trung tư cơ chế quan
quan trọng bản sự
như quân sự, - Giá cả cao -Biểu hiện
giao thông, và giảm sự đa mới về sở
viễn thông,... dạng trong hữu nhà nước
sản phẩm và -Biểu hiện
dịch vụ mới trong vai
trò công cụ
điều tiết kinh
tế của độc
quyền nhà
nước
Tác động Thúc đẩy sự - Góp phần *Tích cực:
tiến bộ khoa củng cố vai -Hỗ trợ sự
học, kỹ thuật. trò của nhà sáng tạo và
Tăng năng suất nước đầu tư nghiên
lao động, nâng Tăng vai trò cứu
cao năng lực của nhà nước -Bảo vệ sở
cạnh tranh và hữu trí tuệ
thúc đẩy nền -Tạo ra lợi
kinh tế phát nhuận và sự
triển. Ngoài ra, cạnh tranh
cạnh tranh có *Tiêu cực
thể gây thiệt hại -Gây hạn chế
đến người tiêu cạnh tranh
dùng và xã hội. -Hạn chế truy
Làm tăng sự cập và phát
phân hóa giàu triển
nghèo. -Gây tranh
cãi và lạm
dụng

Kết Luận

Độc quyền và độc quyền nhà nước đều là những hình thức tập trung sản xuất và
tư bản hóa cao độ. Tuy nhiên, giữa hai hình thức này có những điểm khác biệt
cơ bản như sau:

- Độc quyền là do sự phát triển của lực lượng sản xuất, sự cạnh tranh giữa
các nhà tư bản dẫn đến, trong khi độc quyền nhà nước là do sự can thiệp
của nhà nước vào nền kinh tế.
- Độc quyền chỉ tập trung vào một số ngành kinh tế quan trọng, trong khi
độc quyền nhà nước có thể nắm giữ tất cả các ngành kinh tế quan trọng.
- Độc quyền nhằm thực hiện lợi ích của giai cấp tư sản, trong khi độc
quyền nhà nước nhằm thực hiện lợi ích của nhà nước.