Basahin ang kuwentong “Isang Mangkok ng Sabaw ng Paa ng Manok” na
isinulat ng isang Indonesian na nagtatrabaho bilang mangagawang
dayo sa Hong Kong . Isang Mangkok ng Sabaw ng Paa ng Manok Ni Yuli Duryat Umpisa pa lang, alam ko nang “ espesyal” ang trato nila sa akin. Nalaman kong marami pa akong dapat matutunan ngayong nagtratrabaho na ako sa ibang bansa. Napagtanto kong iba-iba ang ibig sabihin ng respeto sa bawat lugar.Lumaki ako sa ibang kultura , at sila, na napakadaling itapon ang salitang “baliw”, ay tinuturuan ako kung paano igalang ang kanilang gawi. Mula sa opisina ng Jumbo Agency sa 15th floor, sinundan ko ang aking amo, isang lalaking napakatulin maglakad. Napakahirap makipagsiksikan sa dagsa ng paroo’t paritong mga tao sa kalsada na may buhat-buhat akong mabigat na berdeng bag. Naisip kong hindi siya siguro marunong makiramdam sa iba. Nang makarating kami sa kanilang apartment sa Fanling , saka lamang siya lumingon at dumako sa akin ang kanyang mga singkit na mata.Isang tingin ng panghahamak ang itinapon niya sa akin. “ Kailangang mabilis kang kumilos dito’. Hindi gusto ng Chinese ang pakupadkupad,” magaspang niyang sambit. Tumango lang ako , pinipilit itago ang pagod at takot sa kanya. Nalaman ko kalaunan na may problema siya sa paningin.Meron siyang hyperopia, malinaw ang paningin niya sa malayo pero hindi nakakakita nang malapitan. At beinte porsyento lang ng normal na paningin ang nakikita niya. Saka ko pa lang naibaba ang mabigat kong dala-dala nang makarating kami sa magulo’t marumi nilang apartment. Pinapaliwanag ang mga dapat kong gawin sa bahay. Wala akong maintindihan sa kanyang sinasabi. Pagod na ang aking paa sa paglalakad nang malayo at ngayon nama’y pagtayo nang matagal, ni hindi manlang ako binigyan ng pagkakataong mapakagpahinga o makainom ng tubig, ay agad na niyang binuksan ang pinto ng apartment at pinasunod ulit ako palabas ng building. Nagpunta kami sa restaurant kung saan hinihintay na kami ng pamilya ng aking amo dahil birthday ng kanyang anak. “ O, lei sang kung yan a?” sabi ng isang bababeng may maikling buhok. Tumango ang amo kong lalaki. At saka muli siyang nagsalita nang mabilis, at dahil alam kong tungkol ito sa akin, napakunot ang aking noo sa pag-intindi ng kanyang sinasabi. Matagal rin akong nakatayo sa harap nila. Di ko alam ang gagawin. Kinakabahan ako’t nanginginig sa pagod., nahihiya at natatakot nang sabaysabay. Lumapit sa akin ang matandang babae at pinaupo ako. Iniabot niya sa akin ang menu at sinabihan akong mamili na ng oorderin. May tinuro akong isang larawan ng pagkain. Ngumiti siya at malambing na tinapik ang aking balikan. Doon medyo humupa ang aking kaba. Nalaman ko na siya ang ina ng aking among lalaki. Palautos siya ngunit mabait naman, kabaliktaran ng insensitibo niyang anak. “ Lei em sai keng. Lei yiu ciuki goe’a Sei haito Cece a’, sabi ng matandang babae habang nakaturo sa isang batang mapula ang mga mata at namimintog ang tiyan. Mukhang ayaw sa akin ng bata. Sa loob ng tatlong oras sa restaurant na iyon, tanging pag-iling, pangngiti at pagsasabing “ yes’ lang ang ginawa ko.Saka lang ako kinausap ng amo kong babae nang makabalik na kami sa apartment. Sinabi niya na ang kanyang anak ang kanyang kaligayahan, katulad ng nakasaad sa asul na papel na aking kontrata. Sakitin ang bata. Parehong may trabaho buong araw ang magasawa kaya ako ang naatasang maghatid-sundo sa bata sa eskuwela, bantayan siya sa pag-aaral sa bahay at pagluluto ng hapunan. Napakabagal lumipas ng aking unang linggo sa bahay na iyon. Hindi rin ako nakapagpahinga nang maayos dahil may kamera sa bawat sulok ng silid ng apartment. Sa banyo ako nagbibihis para lang hindi makukuhanan ng CCTV. Sa pagdaan ng panahon ay nakilala ko ang aking amo. Hindi ko na mabilang kung ilang beses na narinig sa mag-asawa ang salitang “jisin” Noong una, hindi ko maintindihan ang kahulugan nito. Bumagsak ang dibdib ko nang malaman ang ibig nitong sabihin. Nahihiya ako para sa kanila na napakadaling sambitin ang salitang ito.Sa amin, hindi basta-basta at may pagkabastos ang pagtatapon ng salitang “ Baliw” para sabihin ng mag-asawa sa isa’t isa, o ng anak sa kanyang magulang. Pero dito sa Hongkong, sing-dali ng paghinga ang pagtawag ng “ baliw” sa kapwa. Isang Sabado inimbitahan ako ng aking among lalaki sa restaurant. Apat lang kami_ ako, ang mag-asawa kong amo at ang kanilang anak na aking alaga. Kumain kami sa isang restaurant , yum cha ang tawag nila. Napakahaba ng pila ng mga naghihintay makaupo sa restaurant na iyon. Nakakatuwa ang pasensiya ng mga taga Hongkong makakain lang sa gusto nilang restaurant. Sa wakas ay may nabakante nang lamesa para sa amin. Inabot agad sa akin ng among lalaki ang menu at sinabihan akong umorder pagkaupong-pagkaupo namin. Umorder ako ng sabaw ng paa ng manok. Isang maliit na mangkok na may limang adidas ang inilapag sa harap ko.Hindi ko alam ang kultura ng yum cha,na iba-ibang mangkok ng ulam ang nakahain at pinagsasaluhan pala ng buong mesa. Akala ko ay katulad din sa amin:bawat isa ay may order at makakakain ako ay kung ano lamang ang gusto kong kainin At iyon nga ang aking ginawa.Inubos ko mag-isa ang isang mangkok ng sabaw ng paa ng manok.Gulat na gulat sa ginawa ko ang mag-asawa. Hindi ko pa malalaman na may ginawa akong mali kung hindi pa sila magbubulungan sa isa’t isa.Medyo naasiwa ako sa aking sarili sapagkat doon ko nalaman na may nagawa na naman akong mali.Pagkauwi namin ng apartment, saka ako pinagalitan ng aking among lalaki.Pinagsabihan niyang bastos at kahiya-hiya ang ginawa ko sa restaurant. Ang mga inorder namin ay dapat pinagsasaluhan ng buong mesa.Nanghina ako. Napahamak ako ng sarili kong kamangmangan wala pang isang linggo sa aking pagtratrabaho sa kanila.Simula noon ay dinagsa na ako ng sermon mula sa aking boss tungkol sa mga tamang gawi dito sa Hongkong.Hinamak niya ang aking pagkatao.Sa isip niya, hindi ako napalaki nang maayos sa aking sariling bayan.Napakasakit ng mga salitang iyon sa aking dibdib.Hindi lamang magulang ko ang ininsulto niya kundi ang buong gawi ng aking bansa.Dahil lamang sa maliit na pagkakamali ay malupit niya akong pinagsabihang mas maging maingat at mapagmasid sa mga kaugalian at kakatwang bayang ito.Kahit alam naman niyang hindi lumaki sa alam niyang tama at mali ang lahat ng tao sa mundo