PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH

Giảng viên: TS. Phan Hồng Mai

Email: hongmai@neu.edu.vn

Đơn vị: Bộ môn Tài chính DN, Viện Ngân hàng Tài
chính, Phòng 921, nhà A1, ĐH Kinh tế Quốc dân

Web: www.sbf.neu.edu.vn

TS Phan Hồng Mai, NEU 1

 PHÂN BỐ THỜI GIAN (1 tiết = 75 phút)

Tổng số
Nội dung Lý thuyết Bài tập
tiết
Chương 1: Tổng quan PTTC 2 2
Chương 2: Hệ thống BCTC 4 2 2
Chương 3: Phân tích tài chính 14 8 6
Kiểm tra bài số 1 2 2
Chương 4: Ứng dụng PTTC 6 2 4
Tổng kết kiến thức 2 2
Cộng 30 16 14

TS Phan Hồng Mai, NEU 2

 ĐÁNH GIÁ HỌC PHẦN

Điểm chuyên cần: 10%

Điểm bài kiểm tra số 1 (cá nhân): 20%

Điểm bài kiểm tra số 2 (nhóm): 20%

Điểm thi cuối kỳ: 50%

TS Phan Hồng Mai, NEU 3

 CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH

Khái niệm Phân tích tài chính doanh nghiệp

Mục tiêu phân tích

Phương pháp phân tích tài chính

Quy trình phân tích tài chính

Nội dung phân tích

TS Phan Hồng Mai, NEU 4

 MỤC TIÊU

Cần hiểu được:

Mô tả mục tiêu của những đối tượng quan tâm tới tình hình
tài chính của doanh nghiệp.
Phương pháp sử dụng trong phân tích tài chính.
Quy trình phân tích tài chính.
Thu thập thông tin sử dụng trong phân tích tài chính.
Nội dung phân tích

TS Phan Hồng Mai, NEU 5

 CÂU HỎI DẪN NHẬP

Phân tích tài chính là làm gì? như thế nào?

Tại sao cần phân tích tài chính?

TS Phan Hồng Mai, NEU 6

 TÌNH HUỐNG DẪN NHẬP
Khảo sát thị trường

• Cốc trắng trơn: 75K/chiếc • Tổng vốn đầu tư: 130 triệu
• Khuôn in: 5 triệu • Số lượng sx: 1000 chiếc
• In cốc: 15K/chiếc • Giá bán: 125K/chiếc

Kết quả sau 1 tháng kinh doanh Quyết định

đầu tư

Khách hàng mua 150 chiếc, đã trả tiền

100 chiếc, còn lại nợ đến tháng sau.

TS Phan Hồng
7 Mai, NEU
Xác định kết quả kinh doanh?
Dòng tiền ròng? Tổng tài sản?

Tăng, Giảm?
TS Phan Hồng
8 Mai, NEU
 Kết quả kinh doanh
Báo cáo kết quả kinh doanh
đến hết tháng 1 (đv: triệu)
Doanh thu
Bán cốc 0,125 x 150 = 18,75
Chi phí
Cốc trơn 0,075 x 150 = 11,25
Khấu hao khuôn in (5/1000) x 150 = 0,75
In cốc 0,015 x 150 = 2,25
Lợi nhuận ròng 4,5
TS Phan Hồng Mai, NEU 9
 Những sai sót phổ biến!
• Không ghi nhận kết quả bán được 50 chiếc cốc
(khách hàng chưa trả tiền, nợ đến tháng sau) vào
doanh thu của tháng 1
• Tính ngay toàn bộ tiền mua khuôn in thành chi
phí của tháng 1
• Tính ngay toàn bộ tiền mua và in 1000 chiếc cốc
thành chi phí của tháng 1

TS Phan Hồng
10 Mai, NEU
 Dòng tiền ròng

Báo cáo dòng tiền đến hết tháng 1 (đv: triệu)

Thu từ bán cốc 0,125 x 100 = 12,5$

Chi mua cốc trơn 0,075 x 1000 = 75

Chi mua khuôn in 5

Chi in cốc 0,015 x 1000 = 15$

Dòng tiền ròng - 82,5

TS Phan Hồng Mai, NEU 11

 Tổng tài sản
Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán
ngày đầu tháng 1 (đv: triệu) ngày cuối tháng 1 (đv: triệu)
Tài sản Tài sản
Tiền 130 Tiền 47,5
Phải thu 6,25
Hàng tồn kho 80,75
Tổng tài sản 134,5
Nguồn vốn Nguồn vốn
Vốn chủ sở hữu 130 Vốn chủ sở hữu 130
Lợi nhuận giữ lại 4,5
Tổng nguồn vốn 134,5
TS Phan Hồng Mai, NEU 12
 Những giả định cần thiết
• 50 chiếc cốc đã giao cho khách hàng sẽ được trả
tiền đầy đủ và đúng hạn -> giá trị khoản phải thu
trên sổ bằng giá thị trường tại thời điểm lập
bảng cân đối kế toán.
• 850 chiếc cốc còn trong kho sẽ được bán với giá
tối thiểu 125K/chiếc -> giá trị hàng tồn kho trên
sổ bằng giá thị trường tại thời điểm lập bảng cân
đối kế toán.

TS Phan Hồng
13 Mai, NEU
Phân tích LN ròng ->
tài chính khả năng
sinh lời Dòng tiền ròng->
khả năng chi trả
Tổng tài sản ->
quy mô DN

TS Phan Hồng
14 Mai, NEU
 KHÁI NIỆM

Phân tích tài chính: sử dụng một tập hợp các phương
pháp và công cụ để thu thập và xử lý các thông tin kế
toán và các thông tin khác trong quản lý doanh nghiệp,
nhằm đánh giá tình hình tài chính, khả năng và tiềm
lực của doanh nghiệp, giúp người sử dụng thông tin
đưa ra được các quyết định tài chính, quyết định quản
lý phù hợp

TS Phan Hồng Mai, NEU 15

 CÂU HỎI DẪN NHẬP

Những đối tượng nào thực hiện phân tích tài chính?
Kể tên một số công ty phân tích tài chính độc lập
trên thế giới và ở Việt Nam?

TS Phan Hồng Mai, NEU 16

Các tổ chức phân tích tài chính
Xếp hạng tín dụng, đo lường rủi ro, cung
cấp số liệu nghiên cứu và phân tích đầu tư

Giúp bạn tự tin về các quyết định của mình!

TS Phan Hồng
17 Mai, NEU
Các tổ chức PTTC
Ngày 27/4/2010
HY LẠP: nợ dài hạn BBB+  BB+
nợ trung hạn A-  B
BỒ ĐÀO NHA: nợ dài hạn A+  A-
Ngày 28/4/2010
TÂY BAN NHA: nợ dài hạn AA+  AA

EUR giảm xuống mức thấp nhất

trong vòng 1 năm so với USD
TS Phan Hồng
18 Mai, NEU
Các tổ chức PTTC
Nghiên cứu và Đánh giá

Cung cấp dữ liệu

Mô hình phân tích

Đào tạo
TS Phan Hồng
19 Mai, NEU
Các tổ chức PTTC

Ngày 15/3/2010,
HY LẠP:  Ba1, tín dụng bấp bênh, không triển vọng

Đồng EUR tiếp tục sụt giảm mạnh

TS Phan Hồng
20 Mai, NEU
Các tổ chức PTTC

TS Phan Hồng Mai, NEU 21

Các tổ chức PTTC
Ngày 28/4/2010
TÂY BAN NHA: nợ dài hạn AA+  AA

Ngày 24/3/2011
BỒ ĐÀO NHA: nợ dài hạn A+  A-
nợ ngắn hạn F1  F2

Thủ tướng Bồ Đào Nha từ chức

Ngân hàng châu Âu họp khẩn cấp

TS Phan Hồng Mai, NEU 22

Các tổ chức PTTC
Xếp hạng ngân hàng Việt Nam
31/08/2010, Fitch Ratings: ACB, VCB, BIDV (D/E), AgriB (E)
15/12/2010, Moody’s: tín nhiệm tiền gửi ngoại tệ B1  B2
ACB, BIDV, MB, SHB, VIB, TechcomBank
16/03/2011, S&P: VCB, BIDV, TechcomBank (BB-)

Lạm phát, tín dụng tăng trưởng quá mức

Chạy đua lãi suất

TS Phan Hồng Mai, NEU 23

Các tổ chức PTTC
1. Thông tin khách hàng: Hồ sơ kinh tế khách hàng, tài chính doanh
nghiệp, quan hệ tín dụng, thông tin kinh tế, tiền tệ, thông tin về doanh
nghiệp ngoài nước.

2. Phân tích, xếp loại tín dụng doanh nghiệp

3. Cung cấp thông tin tín dụng: Thông tin phục vụ nhiệm vụ quản lý của
NHNN, thông tin phục vụ phòng ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng, thông tin
dịch vụ đối với các TCTD và các tổ chức khác.

4. Đầu mối hệ thống thông tin tín dụng(TTTD): Xây dựng, quản lý kho
dữ liệu TTTD quốc gia, trang Web CIC, xây dựng hành lang pháp lý hoạt
động TTTD; đào tạo, hướng dẫn nghiệp vụ TTTD; tư vấn và hỗ trợ tìm
kiếm thông tin, lựa chọn khách hàng.
TS Phan Hồng
24 Mai, NEU
Các tổ chức PTTC

TS Phan Hồng
25 Mai, NEU
Các tổ chức PTTC

TS Phan Hồng
26 Mai, NEU
Các tổ chức PTTC

TS Phan Hồng
27 Mai, NEU
Các tổ chức PTTC

500 DN lớn nhất (về tổng TS) Việt Nam năm 2009
1 Tập đoàn dầu khí
2 Tổng công ty xăng dầu Lao động

3 Tập đoàn điện lực

4 Tập đoàn CN than – khoáng sản
5 Tập đoàn bưu chính viễn thông
Lợi nhuận

TS Phan Hồng Mai, NEU 28

Các tổ chức PTTC

TS Phan Hồng Mai, NEU 29

 Các tổ chức PTTC
VietnamCredit là thành viên duy nhất của
ASIAGATE tại Việt Nam. Chúng tôi tự
hào là cổng thông tin tín nhiệm uy tín
nhất tại Châu Á. Trong đó, VietnamCredit
là công ty cung cấp thông tín nhiệm tốt
nhất tại Việt Nam và đã tham gia vào
ASIAGATE từ năm 2004”. – Chủ tịch
ASIAGATE

TS Phan Hồng Mai, NEU 30

Các tổ chức PTTC

TS Phan Hồng Mai, NEU 31

 CÂU HỎI DẪN NHẬP

Phân tích tài chính có tác dụng với ai? Cho việc gì?

TS Phan Hồng Mai, NEU 32

 MỤC ĐÍCH PHÂN TÍCH

Với mỗi đối tượng khác nhau, mục đích phân tích là khác
nhau:
Đối với nhà quản trị TCDN: ra quyết định cải thiện tình hình
tài chính
Đối với nhà đầu tư: ra quyết định góp vốn, mua/bán cổ phiếu
Đối với nhà cho vay: ra quyết định cho vay
Đối với đối tượng khác: nhà cung cấp của DN, người lao
động, cơ quan thuế, bảo hiểm, kiểm toán: ra quyết định bán
hàng, ký kết HĐ lao động, kiểm tra trách nhiệm nộp thuế,
tuân thủ quy định tài chính…

TS Phan Hồng Mai, NEU 33

 CÂU HỎI DẪN NHẬP

Phân tích tài chính thực hiện theo quy trình nào?
Bước nào trong quy trình phân tích tài chính là
quan trọng nhất?

TS Phan Hồng Mai, NEU 34

Quy trình phân tích tài chính
Thu thập thông tin
- Từ nội bộ DN
- Bên ngoài DN

Xử lý thông tin
- Phân tích môi trường bên ngoài, bên trong DN
- Phân tích BCTC
- Phân tích tỷ số tài chính
- Phân tích Dupont

Kết quả: Báo cáo đánh giá tình hình tài chính
mức độ rủi ro và hiệu quả hoạt động của DN
TS Phan Hồng Mai, NEU 35
 CÂU HỎI DẪN NHẬP

Phân tích tài chính cần những thông tin gì?

Nguồn thu thập thông tin phân tích tài chính?
Thông tin thu thập được có tin cậy?

TS Phan Hồng Mai, NEU 36

Thông tin phân tích tài chính
• Môi trường vĩ mô (kinh tế, chính trị, xã hội, luật pháp, tự nhiên,
công nghệ…)
• Thông tin chung về ngành, thị trường
• Thông tin tài chính - kế toán (BCTC, hợp đồng, hóa đơn)
• Thông tin chung về DN
- Lịch sử hình thành, quá trình phát triển
- Đặc điểm hoạt động sx, kinh doanh, tổ chức, nhân sự
- Những thay đổi về VCSH, cơ chế quản lý, công nghệ, sản
phẩm…
- Quá trình liên kết, hợp tác, giải thể
- Tình hình giao dịch với TCTD

TS Phan Hồng Mai, NEU 37

Thông tin phân tích tài chính
• Môi trường vĩ mô (kinh tế, chính trị, xã
hội, luật pháp, tự nhiên, công nghệ…)
• Thông tin chung về ngành, thị trường
• Thông tin tài chính - kế toán (BCTC,
hợp đồng, hóa đơn)
• Thông tin chung về DN: Lịch sử hình
thành, quá trình phát triển; Đặc điểm
hoạt động sx, kinh doanh, tổ chức,
nhân sự; Những thay đổi về VCSH, cơ
chế quản lý, công nghệ, sản phẩm…;
Quá trình liên kết, hợp tác, giải thể;
Tình hình giao dịch với TCTD
TS Phan Hồng Mai, NEU 38
Thu thập từ nội bộ DN:
- Báo cáo thường niên
- Báo cáo quản trị
- Hệ thống sổ sách tài
chính - kế toán - quản lý
- Quan sát trực tiếp
- Phỏng vấn CBCNV
Thu thập bên ngoài DN:
- Hiệp hội ngành nghề
- Tổ chức chuyên nghiệp
- Chuyên gia
- Phương tiện truyền thông
- Khác: thuế, thanh tra,
kiểm toán, đối tác …
 QUY TRÌNH PHÂN TÍCH

Số liệu để phân tích tài chính có tin cậy?

https://vnexpress.net/bat-thuong-trong-thong-ke-kinh-te-
viet-nam-2727460.html
https://vietstock.vn/chu-de/442-7/be-boi-ke-toan.htm
https://vneconomy.vn/bat-luc-voi-chuyen-an-khong-noi-co-
tren-bao-cao-tai-chinh.htm

TS Phan Hồng Mai, NEU 39

 QUY TRÌNH PHÂN TÍCH

Rà soát, đối chiếu, “làm sạch” các BCTC.

Lập và sử dụng Báo cáo chuẩn năm gốc.
Lập và sử dụng Báo cáo chuẩn tỷ trọng

TS Phan Hồng Mai, NEU 40

Nguồn thông tin của

Cơ sở dữ liệu và điều tra của VNR

Điều tra DN hàng năm của Tổng cục Thống kê

Danh sách các DN được khen thưởng của Tổng cục Thuế

Hồ sơ các Dn được giải thưởng VN tốt nhất (VN Net)

TS Phan Hồng Mai, NEU 41
 Nguồn thông tin của CIC

Số hồ sơ KT của khách hàng đã thu thập được (nghìn hồ sơ)

Dư Nợ VND đã theo dõi (nghìn tỷ VND)

TS Phan Hồng Mai, NEU 42

Nguồn download thông tin của công ty niêm yết và DN cùng ngành?

Website công ty: https://www.ttcsugar.com.vn/

Website Sở giao dịch chứng khoán TP HCM, Hà Nội
https://www.hsx.vn/Modules/Listed/Web/SymbolView/155
Website các công ty chứng khoán
cafeF: https://s.cafef.vn/bao-cao-tai-chinh/SBT/IncSta/2021/1/-
8/0/ket-qua-hoat-dong-kinh-doanh-cong-ty-co-phan-thanh-thanh-
cong-bien-hoa.chn
Cophieu68: https://www.cophieu68.vn/financial.php?id=SBT
Vietstock:https://finance.vietstock.vn/SBT/tai-tai-
lieu.htm?doctype=2

TS Phan Hồng Mai, NEU 43

 CÂU HỎI DẪN NHẬP

Phân tích tài chính bằng phương pháp nào?

Mỗi phương pháp phân tích có ưu, nhược điểm gì?

TS Phan Hồng Mai, NEU 44

 PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH

Phương pháp phân tích so sánh:

So sánh số tuyệt đối, so sánh tỷ lệ
So sánh theo thời gian, so sánh theo không gian
Phương pháp phân tích tách đoạn (Dupont)
Phương pháp khác (sử dụng mô hình kinh tế lượng)

TS Phan Hồng Mai, NEU 45

 PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH

Nguyên tắc:
Điều kiện so sánh: phải đảm bảo tính chất so sánh được
(có cùng nội dung, cách thức xác định, đơn vị đo lường)
Xác định gốc để so sánh: phụ thuộc vào mục đích phân
tích (VD: chỉ tiêu kỳ trước, chỉ tiêu kỳ kế hoạch, giá trị
trung bình của ngành, tỷ trọng từng chỉ tiêu so với tổng
thể …)

TS Phan Hồng Mai, NEU 46

Phương pháp so sánh

TS Phan Hồng Mai, NEU 47

Phương pháp so sánh
Ưu điểm:
- Đơn giản, dễ thực hiện
- Phản ánh xu thế biến động của các chỉ tiêu tài chính
- Phản ánh vị thế của doanh nghiệp đang nghiên cứu so
với các doanh nghiệp khác cùng ngành

Nhược điểm:
-Các kết luận không chính xác khi đối tượng so sánh
không đồng nhất hoặc đặt trong các bối cảnh khác nhau
-Không thể hiện nguyên nhân thay đổi các chỉ tiêu

TS Phan Hồng Mai, NEU 48

 PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TÁCH ĐOẠN
Dupont

Nguyên tắc:
Mô hình Dupont tích hợp nhiều yếu tố của Báo cáo kết quả
kinh doanh với Bảng cân đối kế toán, từ đó sẽ nhận biết được
các nguyên nhân dẫn đến các hiện tượng tốt, xấu trong hoạt
động của doanh nghiệp. Bản chất của phương pháp này là tách
một tỷ số tổng hợp phản ánh sức sinh lợi của doanh nghiệp như
thu nhập trên tài sản (ROA), thu nhập sau thuế trên vốn chủ sở
hữu (ROE) thành tích số của chuỗi các tỷ số có mối quan hệ
nhân quả với nhau. Điều đó cho phép phân tích ảnh hưởng của
các tỷ số đó đối với tỷ số tổng hợp.

TS Phan Hồng Mai, NEU 49

Phương pháp tách đoạn
Cấp 1 LNST
ROA =
 TS

Cấp 2
LNST Doanh thu
Doanh thu  TS

Cấp 3
Doanh thu Doanh thu Doanh thu
Phải thu Hàng tồn kho TSCĐ

TS Phan Hồng Mai, NEU 50

Phương pháp tách đoạn

Ưu điểm: phản ánh mức độ tác động của các chỉ tiêu
bộ phận tới chỉ tiêu tổng hợp, là cơ sở xác định nguyên
nhân thay đổi tình hình tài chính của doanh nghiệp

Nhược điểm:
- Khó vận dụng (không phải lúc nào cũng có thể tách 1
chỉ tiêu tổng hơp thành các chỉ tiêu có nghĩa).
- Không xác định được mức độ tác động của từng chỉ
tiêu thành phần

TS Phan Hồng Mai, NEU 51

Phương pháp khác
* Sử dụng mô hình kinh tế lượng để
phân tích tương quan
Yi = β1 + β2 X2i + β3 X3i +… + βn Xni + ei
• i là số thứ tự của quan sát trong n quan sát.
• Các tham số β2, β3 … βn lần lượt thể hiện
chiều và mức độ tác động của các biến X2,
X3…..Xn tới biến Y.

* Sử dụng mô hình kinh tế lượng để xây dựng các

chỉ báo như Z_score, PD…
TS Phan Hồng Mai, NEU 52
Phương pháp khác

Ưu điểm:
- cho biết chiều và mức độ tác động của từng thành phần tới
biến phụ thuộc
- có thể dự báo giá trị biến phụ thuộc trong tương lai gần
- các thông số rõ ràng, định lượng cụ thể

Nhược điểm:
- Khó vận dụng
- Tốn kém thời gian, kinh phí, công sức
- Việc chọn mẫu có thể làm sai lệch kết quả ước lượng

TS Phan Hồng Mai, NEU 53

 NỘI DUNG PHÂN TÍCH

Phân tích báo cáo tài chính

Phân tích bảng cân đối kế toán: cơ cấu tài sản, cơ cấu nguồn vốn,
NWC
Phân tích báo cáo kết quả kinh doanh: doanh thu, chi phí, lợi nhuận
Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ: dòng tiền thu, dòng tiền chi,
(dòng tiền đầu tư, dòng tiền tài trợ), dòng tiền ròng.
Phân tích các tỷ số tài chính
Phân tích khả năng thanh toán
Phân tích khả năng cân đối vốn, đòn bẩy
Phân tích khả năng hoạt động
Phân tích khả năng sinh lời
Phân tích Dupont, phân tích tương quan khác
TS Phan Hồng Mai, NEU 54
 NỘI DUNG PHÂN TÍCH

Phân tích hoạt động đầu tư

Phân tích cơ cấu tài sản
Phân tích dòng tiền đầu tư
Phân tích hoạt động tài trợ
Phân tích cơ cấu nguồn vốn, NWC, khả năng cân đối vốn
Phân tích dòng tiền tài trợ
Phân tích đòn bẩy
Phân tích kết quả kinh doanh và khả năng hoạt động
Phân tích doanh thu, chi phí, lợi nhuận
Phân tích khả năng hoạt động
Phân tích khả năng thanh toán và khả năng sinh lời
Phân tích khả năng thanh toán
Phân tích khả năng sinh lời
Phân tích Dupont, phân tích tương quan khác

TS Phan Hồng Mai, NEU 55