FRANSIZ İHTİLALİ=1789

FRANSIZ İHT. SEBEPLERİ= devletlerin ülke sınırları genişletme isteği / ekonomik kriz/ brujuva yükselmesi (
vergilerde brujuva muaf tutulu)/ aydınlanma düşüncesi etkisi
JOKEBENLER OLAYI=1793 de robespierre öncülüğünde iktidarı ele geçiren jokebenler fransada
cumhuriyete karşı çıkanları isyancı ilan edip idam ettiler,bu olay sonrası din adam çalışmaları
durdurulması ve kilisenin kalıcı olarak kapatılması vendee halkı isyan başlattı, halk hükümeti ekonomik
krize sokmakla suçladı özgürlüğü reddetiler.
FRANSIZ İHT.SONUÇLARI= eşitlik hak hukuk kavramı/liberalizm ve milliyetçilik avrupaya yayıldı/ulus
devlet anlayışı/Avusturya ve Prusya ile savaş/çok uluklu devletlerin parçalanmasına sebep oldu
FRANSIZ İHT.OSMANLIYA ETKİSİ= milliyetçilik akımı osmanlı içinde yayıldı bu akımla beraber isyan çıktı
balkanları ele geçirmek , mısıra ulaşmak ve doğu akdenizi almak isteyen Napolyon Hristiyanlara
bağımsızlık düşüncesi aşılamak istedi
SIRP İSYANI=Avusturya ve rusya sırpları ayaklandırmak için milliyetçilik propagandası yaptı,merkezi
otorite zayıfladı, vergilerin artması yeniçeriler ve ayanların baskısının artması sonucu sırplar osmanlıya
baş kaldırıdı. Bağımsız devlet kurma isteğyle 1804 de kara yorgi öncülüğünde isyan etti, sırp isyanı
osmanlı rusya arası 1812 büveş antlaşmasıyla son buldu. Bu isyan ilk defa Hristiyan topluluğunun
bağımsızlık için harekete geçtiği kısmen başarılı olduğu isyandır
YUNAN İSYANI= ruya ve fransa: osmanlı toprakları üzerinde çıkar sağlamak için yunan azınlığını
destekledi,viyana kongresinden güçlenerek çıkan rusya : yunanların milliyetçilik duygusunu kullanarak
isyan başlattı,osmanlı mısır valisi Mehmet ali paşadan yardım istedi bunun sonucunda İngiltere rusya ve
fransanın ortak donanması navarin de osmanlı donanmasını yaktı. Bunun sonucu imzalanan edirne
antlaşması ile osmanlı yunanistanın bağımsız olduğunu kabul etti.
SANAYİ DEVRİMİ = insan ve hayvan gücüne dayalı üretim tarzında makine gücüne dayalı üretim tarzına
geçiştir,
SANAYİ DEVRİMİN BAŞLADIĞI ÜLKE = İNGİLTERE de ortaya çıktı.
SANAYİ DEVRİMİ SONUCLARI= avrupada üretimde artış sağlanmış ve ekonomik büyüme
sağlanmıştır/geçimlik ekonomi anlayışı terk edilmiş ve ekonomide kar elde etme amacı gelişti/ işçi sınıfı
ortaya çıktı/tıp gelişimiyle nufüs artışı / bankacılıkta, ticarette para hacminde genişleme oldu / yeni
hammadde ve Pazar arayışı avrupalı devletler arası rekabet arttırdı.
SÖMÜRGECİLİK = sanayileşen avrupalı devletlerin kapitalist uygulamalarla ucuz ve fazla mal üretimş,
hammadde ve Pazar arayışı için yapılmıştır.
SÖMÜRGECİ DEVLETLER: İngiltere, fransa,Hollanda ,ispanya,portekiz,almanya,Belçika,italya
ZORUNLU ASKERLİK SİTEMİ= ulus devletlerin profesyonel ordusunun dışında veya ordusuna asker
sağlamak amacıyla vatandaşları devletin savunmasında belirli bir zaman için görevlendirilmesidir, özellikle
19.yy da etkili olan bu sistemde devlet: askerlerin giyim ,teçhizat ve temel insani ihtiyaçlarını karşıladı.
Fransız ihtilali sonrası hem ulus devletlerin kurulmasında hem de cumhuriyet rejimlerinin ortaya
çıkmasında önemli rol oynadı.
NİZAMI CEDİD = III.selim askeri alanda reformlar yaptı, 1792 de batı tarzında eğitilen ve teçhizatlandırılan
nızami cedid ordusu kuruldu, ordunun ihtiyacını karşılamak için iran ı cedid adında hazine kuruldu,
ordunun asker ihtiyacı anadoludaki köylerden karşılandı, bu orduya girebilmenin temel şartı müslüman
olmaktır, bu ordu ile hem İstanbul hemde taşrada merkezi otorite kurulması amaçlanmıştır.
YENİÇERİ OCAĞININ KAPATILMASI = vaka-i Hayriye olarak geçer, yeniçeriler adam kayırma,rüşvet vb
yapmış , devletin yaptığı tüm yeniliklere karşı çıkmıştır, sultan II.mahmut eşkinci adı verilen tüfek brliği
kurmuştur ama yeniçeriler buraya da isyan başlattı, II.mahmut meclis-i meşveret i topladı ve karar aldı,
karar sonucu yeniçeri ocağını ortadan kaldırdı, bu olay modernleşmenin başlangıcı kabul edildi.
ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHADDİME = yeniçeri ocağının kapatılması sonucu hz.muhammedin adına
ithafen bu İstanbul-edirne hattı 1855 mart ayında başlandı ve istanbuldan edirneye 270 km hat çekildi, 19
agustos 1855 de edirne telgrafhanesinin de açılmasıyla istanbula ilk defa telgraf gelmiştir ordu açıldı,batı
tarzında olan bu ordu III. Selim döneminde nizam-ı cedid ordusu örnek alınarak yapıldı, hizmet süresi 12
yıl ve emeklilik hakkı verildi.
ULAŞIM ÇEŞİTLERİ AVANTAJ -DEZAVANTAJ = tren, gemicilik, AVANTAJLAR- ham madde ve pazarlara kolay
ulaşım, hızlı ve ucuza mal ulaşımı, merkezi devlet otoritesinin uzaklara kadar ulaşması, iç güvenlik
sağlaması, tarım vergilerinin toplanması,savaş zamanlarında cepheye asker taşınması // DEZAVANTAJ –
yapım maliyetlerinin yüksek olması sebebiyle ancak yabancı şirketlere imtiyaz vererek yaptırmak,
osmanlı kapitalist devletlerin ekonomik siyasi ve askeri çıkarlarına göre ele aldı.
OSMANLI’DA TELGRAF = ilk çalışmalar kırım harbi sırasında başladı, İstanbul-edirne hattı çalışmaları 1855
de başladı ve buraya 270 km lik hat çekildi, 19 ağustos 1855 de edirne telgrafhanesinin de faaliyete
geçmesiyle istanbula ilk telgraf çekildi.
OSMANLIDA AÇILAN ASKERİ MODERN OKULLAR = hendesehane ( çağdaşlaşma hareketinin ilk
kurumu ) / mühendishane-i bahr-i hümayun (deniz harp okulu )/ mühendishane-i berr-i hümayun (kara
mühendishanesi )/ mekteb-i harbiye(subay yetiştirici)/ mekteb-i tıbbiye(modern tıp okulu) / mekteb-i
mülkiye( ilk sivil yüksekokulu)
OSMANLI’DA YABANCI OKULLAR= ilk Fransız okulu 18 kasım 1583’te istanbulda ; amerika 1859 harput
koleji; ermenilerin 1790 kumkapı … yabancı okullar yürüttükleri siyasi faaliyetler yüzünden osmanlıya
zarar verdi.
II.ABDULHAMİT DÖNEMİ AÇILAN OKULLAR= sanayi-i nefise/ polis mektebi/ kız sanayi mektebi/gümrük
mektebi/handese-i mülkiye mektebi/mehteb-i fünun-ı maliye/ lisan mektebi/aşiret mektebi /deniz
ticareti mektebi/hamidiye ticaret mektebi/ çoban mektebi/orman ve maadin mektebi/tüccar kaptan
mektebleri/hukuk mektebi/sağır kör ve dilsizler mektebi/ziraat ve baytar mektebi/zeytincilik ve yağcılık
mektebi
SOSYAL DEVLET = II. Abdülhamit döneminde pek çok sosyal yardım kurumu açıldı,
darülaceze ;çocuk ,yaşlı, sakatları koruma amaçlı açıldı(1895) darülhayr-i ali ;ermeni olayları sonrası
yetim kalan müslüman çocukların eğitim ve tüm ihtiyaçlarını karşılamak için kuruldu(1890) himaye-i eftal
; kimsesiz ve muhtaç çocukları koruma amaçlı (1908)
EMEKLİLİK(1866-1881)=ilk kurum 1866 da askerler için askeri tekaüd sandığıdır , daha sonra tüm devlet
memuları için tekaüd sandığı kuruldu
OSMANLI’DA BAYRAK = III.selim dönemi hilalin yanına 8 köşeli yıldız eklendi, II.mahmut döneminde
ııı.selim bayrağı devam etti, sultan Abdülmecit dönemi sonlarında yıldız 5 köşeliye dönüştü