Geografia sprawdzian

Dział I Mapy i skala:

Treść mapy-tworzą wszystkie ważne obiekty znajdujące się w terenie, przedstawione za pomocą
umownych znaków kartograficznych.

Znak linowy- to barwna linia, która odzwierciedlana na przykład przebieg drogi, linii kolejowej,
rzeki czy szlaku turystycznego.

Tytuł mapy-to nazwa przedstawionego obszaru lub ilustrowanego zjawiska.

Skala-informuje, ile razy pomniejszono na mapie rzeczywiste odległości lub wymiary obiektów.
Umożliwia obliczanie odległości w terenie na podstawie pomiarów na mapie.

Legenda-zawiera zestawienie wszystkich znaków kartograficznych użytych na mapie oraz ich

wyjaśnienia.

Znak powierzchniowy- to barwna plama, która przedstawia zasięg rozległego obiektu, np. lasu,
zabudowy miejskiej czy cmentarza.

Znak punktowy- to mały obrazek, którym zaznacza się pojedynczy obiekt, np. samotne drzewo,
budynek, urząd pocztowy czy przystań.
Dział II odległości na mapie i w terenie:

Obliczanie odległości w terenie za pomocą skali liczbowej.

Odległość w terenie między dwoma punktami zaznaczonymi na mapie można obliczyć na

podstawie skali liczbowej. Ten sposób najlepiej sprawdza się przy mierzeniu odległości w linii
prostej lub długości trasy złożonej z odcinków.

Obliczanie odległości w terenie za pomocą podziałki liniowej.

Kształt i przebieg trasy, np .wielu ulic, szlaków turystycznych lub krętych dróg, często powodują,
że jej długości nie można zmierzyć linijką. Wtedy najlepiej skorzystać z zamieszczonej na mapie
podziałki liniowej oraz nitki , tasiemki lub innego cienkiego i łatwo wyginającego się przedmiotu.

Dział III ukształtowanie powierzchni na mapach:

Ukształtowanie powierzchni na mapach to ważny element mapy, który pozwala na odczytanie

ukształtowania terenu. Wysokość względna i bezwzględna to dwa pojęcia, które pomagają w
zrozumieniu ukształtowania terenu. Wysokość bezwzględna to wysokość każdego punktu na
Ziemi mierzona od poziomu morza, podczas gdy wysokość względna to wysokość od
najwyższego punktu danej formy terenu do jej podstawy. Poziomica (izohipsa) to linia na mapie
łącząca punkty o tej samej wysokości nad poziomem morza. Mapa poziomicowa to mapa, na
której za pomocą poziomic można odczytać ukształtowanie terenu. Z mapy poziomicowej
odczytujemy: wysokość bezwzględną, wysokość względną, nachylenie terenu, rodzaje form
terenu. Mapa hipsometryczna to mapa, na której wysokości w terenie są przedstawione za
pomocą poziomic. Pasy między nimi zostały pomalowane umownymi kolorami (skala barw).
Mapy te ukazują ukształtowanie powierzchni terenu. Skala barw: niziny (odcienie zieleni) –
obszary, które leżą 0 do 300 m n.p.m. wyżyny (odcienie żółci) – obszary leżące powyżej 300 m
n.p.m i mające wysokości względne do 300 m. góry (odcienie pomarańczowego, czerwonego) –
obszary leżące powyżej 500 m n.p.m. i odznaczające się wysokościami względnymi
przekraczającymi 300 m n.p.m. depresje (ciemnozielony) – obszary lądowe leżące poniżej
poziomu morza. Morza, rzeki, jeziora zaznacza się barwą niebieską. Im większa jest głębokość,
tym ciemniejszy jest odcień tej barwy .
 ciemnozielone – wysokość poniżej poziomu morza – depresje;
zielone – wysokość od 0 do 200–300 m n.p.m. – niziny;
żółte – od 200–300 do 500–1000 m n.p.m. – wyżyny i najniższe góry.

Dla obszarów wyżej położonych stosuje się różną kolorystykę, np. barwy:

czarny
beże przechodzące w brązy dla najwyższych obszarów;
odcienie fioletu.

Dział IIII czytamy mapę najbliższej okolicy:

Rodzaje map

Ze względu na to, do jakich celów wykorzystujemy daną mapę, wyróżnia się między innymi mapy
ogólnogeograficzne, mapy krajobrazowe, mapy turystyczne oraz plany miast.

Mapy ogólnogeograficzne- przedstawiają podstawowe informacje o danym obszarze, największe

takie jak: ukształtowanie powierzchni, największe rzeki i jeziora , najważniejsze miasta, drogi ,
granice państw.

Na mapach krajobrazowych -przedstawia się przede wszystkim zagospodarowanie terenu, w tym

pola uprawne, łąki, lasy, a także zabudowę miejską i przemysłową.
Mapy turystyczne- są przeznaczone głównie dla turystów. Zawierają informacje o szlakach
turystycznych oraz najciekawszych miejscach do zwiedzania, np. zabytkowych budowlach.

Plany miast-ułatwiają poruszenie się po bardzo zróżnicowanych obszarze. Znajdziemy na nich

pełną sieć ulic i ich nazwy, rodzaje zabudowy oraz ważne budynki, np. muzea i poczty.

Czym są mapy cyfrowe -w życiu codziennym często używamy map cyfrowych, czyli
elektronicznych. Najpopularniejsze z nich są dostępne w Internecie oraz stosowane w nawigacji
satelitarnej, np. w samochodach. Mają one tę przewagę nad drukowanymi mapami, że:

można je dowolnie powiększać i pomniejszać;

zawierają dużo szczegółów, ale można dowolnie wybierać wyświetlanie informacje;
zawsze można je mieć przy sobie , np. w telefonie lub tablecie;
są często aktualizowane, co oznacza, że na bieżąco zaznacza się na nich nowe informacje.

Mapy cyfrowe wskazują między innymi, jak dotrzeć pieszo lub samochodem do wybranego
miejsca.

Czytamy mapę turystyczną i plan miasta:

Abyśmy mogli skorzystać z mapy w terenie , musimy zapoznać się z jej legendą i skalą. Kolejnym
krokiem jest zorientowanie mapy. Polega ono na takim ułożeniu mapy, aby kierunki
geograficzne na niej pokrywały się z kierunkami geograficznymi w terenie. Możemy to zrobić na
dwa sposoby: za pomocą obiektów w terenie.