Professional Documents
Culture Documents
Reviewer Grade 10 3rd Quarter
Reviewer Grade 10 3rd Quarter
Reviewer Grade 10 3rd Quarter
SEX GENDER
Panlahat (universal) Kultural/nakatali sa kultura
Hindi nababago Nababago
Kategorya - babae o lalaki Kategorya - feminine o masculine
Katangiang pantay na pinahahalagahan Katangiang may tatak ng inekwalidad o di-
Ang babae ay may buwanang regla pagkakapantay-pantay
May bayag ang lalaki Sa Estados Unidos, mas mababa ang kita ng
Ang babae ay lumalaki ang dibdib tuwing babae kaysa lalaki
nagdadalaga Sa Vietnam, mas maraming lalaki ang
Mas malaki ang buto ng lalaki naninigarilyo
Sa Saudi Arabia, hindi maaaring magmaneho
ang babae
Sa maraming bansa, ang gawaing bahay ay
ginagawa ng babae
PEMENISMO/ FEMINISM
• Ang organisadong pagkilos upang itaguyod ang pagkakapantay pantay ng mga babae at lalaki
sa pulitikal, ekonomik, at kultural na larangan
• Layunin ng pemenismo ay ang pantay na karapatang pantao ng lahat at proteksyon sa ilalim
ng batas para sa mga kababaihan
• Ito ay batay sa paniniwalang ang pang-aapi sa kababaihan sa lipunan ay dulot ng patriyarka.
Layunin ng peminismo na wakasan ang patriyarka upang palayain ang mga kababaihan,
kalalakihan, at mga minorya (LGBT, PWD, IPs, etc.)
PATRIYARKA
• Isang hirarkikal na panlipunang sistema ng pag-iisip kung saan ang dominasyon o
pangingibabaw ng kalalakihan sa kababaihan sa lipunan ay nagdudulot ng lantarang di
pagkakapantay-pantay sa pulitikal, ekonomik, at kultural na aspeto ng buhay.
• Nasa kamay ng mga kalalakihan ang kapangyarihan sa lahat ng mahahalagang institusyong
panlipunan at mahirap itong makamtan ng mga kababihan. Hindi ibig sabihin nito na ang mga
kababaihan ay lubos na walang kapangyarihan, o lubos na walang karapatan, impluwensya o
pagkukunang yaman.
Panahon Adhikain
First Wave huling bahagi ng ika- pantay na kontrata; karapatan sa ari-
19 siglo at simula ng arian; paglaban sa pag-aari sa babae
ika-20 siglo; bilang asawa; karapatan sa pagboto o
industriyalismo Women’s Suffrage Movement.
Second Wave 1960s – 1990s kalayaan ng kababaihan o Women’s
Liberation; pagwakas sa
diskriminasyon at sexismo;
pagtaguyod ng karapatang sibil at
pulitikal ng kababaihan; CEDAW;
karapatang reproduktibo.
Third Wave Gitnang bahagi ng postmodern o kritikal at interseksyunal
1990s na pagtingin sa kasarian at
sekswalidad at ang kaugnayan nito sa
lahi, uri, sexual orientation, at iba pa.
Fourth Wave Huling bahagi ng pagwakas sa karahasang sekswal, di-
1990s pataas pantay na sahod, iba’t-ibang uri ng
opresyong panlipunan, at iba pa.
Ang salitang babaylan ay sinasabing tumutukoy sa babae, mayroon ding lalaking babaylan
– halimbawa ay ang mga asog sa Visayas noong ika-17 siglo - na hindi lamang nagbibihis-babae
kundi nagbabalat-kayo ring babae upang ang kanilang mga panalangin umano ay pakinggan ng
mga espiritu.
Ang mga lalaking ito, gayunman, ay hindi lamang nagsusuot ng kaugaliang kasuotan ng
mga babae, ginagaya rin nila ang mismong kilos ng mga babae, sila rin ay pinagkakalooban ng
panlipunang pagkilalang simboliko bilang “tila-babae
Ilan din sa mga babaylang ito ay kasal sa lalaki, kung saan sila ay may relasyong seksuwal.
Dekada 60 ang pinaniniwalaang dekada kung kailan umusbong ang Philippine gay culture
sa bansa.
Maidaragdag din ang sinulat ni Margarita Go-Singco Holmes na A Different Love: Being
Gay in the Philippines noong 1994.
Isang malaking yugto para sa lesbian activism sa Pilipinas ang naganap nang sumali ang
di-kilalang samahan na Lesbian Collective sa martsa ng International Women’s Day noong Marso
1992. Ito ang kauna-unahang demonstrasyon na nilahukan ng isang organisadong sektor ng
LGBT sa Pilipinas.
Dekada 90
ProGay Philippines noong 1993
Metropolitan Community Church noong 1992
UP Babaylan (pinakamatandang organisasyon ng mga mag-aaral na LGBT sa UP) noong 1992
CLIC (Cannot Live in a Closet)
Lesbian Advocates Philippines (LeAP)
Ang Ladlad – political party na itinatag ni Danton Remoto, propesor sa Ateneo de Manila
University noong Setyembre 21, 2003
Noong 2004 naman, ginanap sa Maynila ang ika-10 anibersaryo ng LGBT pride sa Pilipinas
bilang bahagi ng Gay Pride March. Ang pagdiriwang na ito ay dinaluhan ng mga indibidwal na
kinikilala ang sarili bilang bahagi ng pamayanan ng LGBT.
Ano ang reaksiyon o sa mga nalaman mong impormasyon?
Ikalawang bahagi ng ika-20 siglo lamang pinayagan ng ilang bansa sa Africa at Kanlurang
Asya ang mga babae na makaboto.
Ang kaharian ng Saudi Arabia sa paghihigpit sa mga kababaihan. Hanggang ngayon sila ay
hindi pa maaaring bumoto (ayon sa pangako ni Haring Saud, sa taong 2015 pa lamang sila
makakaboto sa halalan).
May pagbabawal din sa mga babae na magmaneho ng sasakyan nang walang pahintulot
sa kamag- anak na lalaki (asawa, magulang, o kapatid).
Ang paglalakbay rin ng mga babae ay napipigilan sapagkat may ilang bansa na hindi pinapayagan
ang mga babae na maglakbay nang mag-isa o kung payagan man ay nahaharap sa malaking
banta ng pang-aabuso (seksuwal at pisikal).
Ayon sa datos ng World Health Organization (WHO), may 125 milyong kababaihan (bata at
matanda) ang biktima ng Female Genital Mutilation (FGM) sa 29 na bansa sa africa at Kanlurang
Asya.
Ang Female Genital Mutilation o FGM ay isang proseso ng pagbabago sa ari ng
kababaihan (bata o matanda) nang walang anumang benepisyong medikal.
Ito ay isinasagawa sa paniniwalang mapapanatili nitong walang bahid dungis ang babae
hanggang siya ay maikasal. Walang basehang-panrelihiyon ang paniniwala at prosesong ito na
nagdudulot ng impeksiyon, pagdurugo, hirap umihi at maging kamatayan.
Ang ganitong gawain ay maituturing na paglabag sa karapatang pantao ng kababaihan.
May mabuti bang dulot ang Female Genital Mutilation o FGM sa mga babae?
Ano sa palagay mo ang epekto sa:
a) emosyonal,
b) sosyal,
c) sikolohikal na kalagayan ng mga babaeng sumailalim dito?
Sa pag-aaral na isinagawa ni Margaret Mead,
Taong 1931 nang ang antropologong si Margaret Mead at ang kanyang asawa na si Reo
Fortune ay nagtungo sa rehiyon ng Sepik sa Papua New Guinea upang pag-aralan ang mga
pangkultura pangkat sa lugar na ito.
Sa kanilang pananatili roon nakatagpo nila ang tatlong (3) pangkulturang pangkat; Arapesh,
Mundugamur, at Tchambuli.
Ang Arapesh (na nangangahulugang “tao”)
Walang mga pangalan ang mga tao rito. Napansin nila na ang mga babae at mga lalaki ay
kapwa maalaga at mapag-aruga sa kanilang mga anak, matulungin, mapayapa, kooperatibo sa
kanilang pamilya at pangkat.
Pangkat ng Mundugumur
(o kilala rin sa tawag na biwat)
Ang mga mga babae at mga lalaki ay kapwa matapang, agresibo, bayolente, at naghahangad ng
kapangyarihan o posisyon sa kanilang pangkat
GLOSSARY
Anti-Violence Against Women and Their Children Act - Isang batas na nagsasaad ng mga
karahasan laban sa kababaihan at kanilang mga anak, nagbibigay ng lunas at proteksiyon sa mga
biktima nito, at nagtatalaga ng mga kaukulang parusa sa mga lumalabag dito.
Bakla – Lalaking nakaramdam ng atraksiyon sa kapwa lalaki, may iilang bakla ang nagdadamit at
kumikilos na parang babae.
Female Genital Mutilation – Isang prosesong pagbabago sa ari ng kababaihan (bata o matanda)
nang walang anumang benepisyong medikal.
Foot Binding - Ito ay isinasagawa ng mga sinaunang babae sa China. Ang mga paa ng mga
babaeng ito ay pinapaliit hanggang tatlong pulgada gamit ang pagbalot ng isang pirasong bakal o
bubog sa talampakan.
GABRIELA (General Assembly Binding Women for Reforms Integrity, Leadership and
Action) – Isang samahan sa Pilipinas na laban sa iba’t ibang porma ng karahasang nararanasan
ng kababaihan na tinaguriang bilang Seven Deadly Sins Against Women.
Gender – Tumutukoy sa panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinakda ng lipunan para sa
mga babae at lalaki.
Marginalized Women - Mga babaeng mahirap o nasa di-panatag na kalagayan. Sila ang mga
wala o may limitadong kakayahan namatamo ang mga batayang pangangailangan at serbisyo.
Lesbian– Tinatawag ding tomboy, mga babae na ang kilos at damdamin ay panlalaki; babaeng
may pusong lalaki at umiibig sa kapwa babae.
LGBTQ - Isang inisyal na tumutukoy sa lesbiyan, bakla, bi-sexual, transgender, at mga di tiyak.
Queer o Questioning - mga taong hindi pa tiyak o hindi pa sigurado ang kanilang sekswal na
pagkakakilanlan.
Transgender - kung ang isang tao ay nakararamdam na siya ay nabubuhay sa maling katawan,
ang kanyang pag-iisip ang pangangatawan ay hindi magkatugma , siya ay maaring may
transgender na katauhan.