Temat: SPADEK SWOBODNY.

Klasa: VII
Data: 15.04.2020
Temat: Spadek swobodny.
Cele:
Uczeń:
• posługuje się pojęciem przyspieszenia do opisu ruchu jednostajnie
przyspieszonego prostoliniowego,
• projektuje i przeprowadza doświadczenie dotyczące badania ruchu ciał swobodnie
spadających, analizuje jego wyniki i formułuje wnioski,
• opisuje swobodne spadanie ciał, stosując II zasadę dynamiki Newtona,
• posługuje się pojęciem przyspieszenie ziemskie,
• projektuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące niezależność czasu spadania
od masy ciała.

WPROWADZENIE:
Doświadczenie 1:
Niech każdy z Was weźmie do ręki monetę np. 2zł i 50 gr (żeby była róźnica mas) i upuści je
jednocześnie na ziemię czy stół z wysokości kilkudziesięciu centymetrów.
Która moneta spadnie pierwsza cięższa czy lżejsza?

Okazuje się, że obie spadają tak samo długo. Dlaczego?

Na cięższą monetę działa odpowiednio większa siła ciężkości, tak że obie spadają z tym
samym przyspieszeniem.
Oczywiście gdybyśmy do doświadczenia wzięli piórko i kamień, czas spadania nie byłby
jednakowy. Ale nie dlatego, że mają różne masy, tylko z powodu działających oporów
powietrza (na piórko działa inna siła oporu powietrza niż na kamień).
Dla monet upuszczanych z małej wysokości opory powietrza można pominąć.

Doświadczenie 2:
Przygotuj dwie kartki jednakowej wielkości i upuść je w tej samej chwili z tej samej
wysokości. Co obserwujesz?
Następnie z jednej kartki uformuj kulkę i upuść ją wraz z kartką niezgiętą w tej samej chwili z
tej samej wysokości. Co obserwujesz?

W pierwszej części doświadczenia obie kartki spadają równocześnie.

W drugiej już nie, dlaczego kartka zmięta w kulkę spadła szybciej? Masa się nie zmieniła, to
opór powietrza działał większy na kartkę o większej powierzchni i spowalniał jej spadek.

Gdybyśmy powtórzyli doświadczenie z kamieniem i piórkiem w próżni, gdzie nie działają

żadne opory ruchów okazałoby się, że piórko i kamień spadają w takim samym czasie.

Notatka: na zielono moje komentarze nie przepisujemy

Rysunki proszę przerysujcie:

Ciało porusza się ruchem jednostajnie przyspieszonym, a więc zwiększa się jego
prędkość (prędkość końcowa ma maksymalną wartość).

Stosujemy wzór na przyspieszenie z II zasady dynamiki (ruch jednostajnie

przyspieszony), następnie podstawiamy za siłę w liczniku siłę ciężkości tu działającą
iloczyn masy i przyspieszenia ziemskiego, masy się skracają w liczniku i
mianowniku, otrzymujemy zależność a=g , a więc przyspieszenie działające w
spadku swobodnym to przyspieszenie ziemskie!

a = Fc/ m = mg / m = g Fc - siła ciężkości [ N]

a=g g - przyspieszenie ziemskie [m/s2 lub N/kg]

g = 10 m/s2 lub 10 N/kg

Swobodne spadanie ciał jest ruchem jednostajnie przyspieszonym

z przyspieszeniem ziemskim g.

Spadek swobodny zachodzi pod wpływem stałej siły ciężkości, przy założeniu
pominięcia oporów ruchu !!! (piórko i kamień w próżni spadają w takim samym
czasie).
Gdy ciała spadają z dużej wysokości opory ruchu odgrywają rolę (np. spadające
krople deszczu - ruch jednostajnie prostoliniowy, bo wraz ze wzrostem prędkości
wzrastają opory powietrza).

Przyspieszenie ciał w spadku swobodnym nie zależy od ich masy ani kształtu!
Zależy jedynie od wysokości nad poziomem morza i szerokości geograficznej.

W spadku swobodnym (pominięte opory powietrza i V0=0) wartość prędkość ciała

obliczamy ze wzoru:

v = gt analogicznie do wzoru na prędkość w ruchu jednostajnie przyspieszonym,

tylko zamiast przyspieszenia “a” wpisujemy przyspieszenie grawitacyjne “g”
Żeby obliczyć prędkość w spadaniu swobodnym wystarczy mieć jedną daną - czas.

a drogę jaką pokonało ciało swobodnie spadające ze wzoru:

s = gt2/2 we wzorze na drogę w ruchu jednostajnie przyspieszonym zamiast

przyspieszenia “a” wstawiamy przyspieszenie “g”
Żeby obliczyć drogę w spadaniu swobodnym wystarczy jedna dana - czas.

Z obu wzorów i doświadczeń na początku lekcji wynika, że

Czas swobodnego spadku ciała nie zależy od jego masy! ( np. spadające dwie
różne monety.)

ZADANIA

Zadanie 1. Oblicz prędkość, jaką osiągnie młotek w czasie 15 s spadku

swobodnego.

Dane:
t = 15 s
Szukane:
v=?

v = gt
v = 10 m/s2 x 15 s = 150 m/s x oznacza kropkę, czyli mnożenie
Zadanie 2. Oblicz z jakiej wysokości spadło jabłko w czasie 4 s spadku
swobodnego.

Dane:
t=4s
Szukane:
h=s=?
s = gt2 / 2 / oznacza kreskę ułamkową czyli dzielenie
s = 10 m/s x (4s)2 /2 = 10 m/s2 x 16s2 / 2 = 160m / 2 = 80 m (s2 uległy skróceniu!)
2

Zadanie 3. Oblicz, po jakim czasie spadające klucze osiągną prędkość 80 m/s.

Dane:
v = 80 m/s
Szukane:
t=?

v = gt Musimy pozbyć się “g” stojącego przy niewiadomej “t”, przez podzielenie
t=v/g
t = 80m/s / 10 m/s2 = 8 s [ m/s x s2/m = s ] m/s dzielimy przez m/s2 , a więc
mnożymy przez odwrotność, czyli s2/m , metry i sekundy się upraszczają, zostaje
sekunda

Koniec notatki

Nie przesyłajcie proszę mi powyższych zadań, ponieważ są rozwiązane, bardzo

proszę przepiszcie je wraz z notatką do zeszytu.
Zadania będziemy ćwiczyć na konsultacjach. Pozdrawiam!