IKAPITONG LINGGO:

REBYU SA MGA BATAYANG KASANAYAN SA PANANALIKSIK:

REBYU NG LITERATURA

Rebyu ng Literatura
Ayon kay Mongan-Rallis (2014), ang rebyu ng literatura ay hindi anotasyon ng sanggunian na
kung saan ay ibinubuod ang bawat artikulo na binasa. Bagamat ang buod ng iyong mga binasa
ay nakapaloob sa rebyu ng literatura, dapat itong tingnan nang malalim higit sa simpleng
pagbubuod ng mga propesyunal na literatura. Ito ay nakatuon sa mga espisipikong paksa ng
interes kasama ang kritikal na pag-analisa sa ugnayan ng bawat iskolarling sulatin sa
kasalukuyang pag-aaral.

Sangkap ng Rebyu ng Literatura

Kailangang isama sa rebyu ng literatura ang mga sumusunod:
1. Layunin ng rebyu;
2. Pahapyaw na pagtasa sa paksa ng pag-aaral;
3. Maliwanag a kategorisasyon ng mga sanggunian na kasama sa pag-aaral;,
4.Tiyak na posisyon, mga oposisyon, at ibang literatura na nagbibigay ng taliwas
na mga argumento.
5. Pagtalakay sa pagkakaiba at pagkakatulad ng literatura sa iba pang mga literatura.

Mga Hakbang sa Rebyu ng Literatura

Nahahati sa mga sumusunod na hakbang ang rebyu ng literatura:
1. Pagbibigay ng kahulugan sa paksa at sakop ng rebyu.
2. Tingnan ang katalogo sa silid-aklatan, tiyak na mga database at kagamitan pag-aaral.
upang matukoy ang mga sanggunian na may kaugnayan sa kasalukuyang pag-aaral.
3. Basahin at bigyan ng ebalwasyon ang mga sanggunian upang matukoy ang kanilang
kakayahan na tumugon sa pangangailangan na maunawaan ang paksa.
4. Analisahin, bigyan ng interpretasyon, at talakayin ang mga natuklasan at kongklusyon ng mga
sanggunian na iyong pinili.

Ilang Konbensyon sa Pagsulat ng Rebyu

Ang mga sumusunod ay ilang lamang sa mga konbensyon sa pagsulat ng rebyu ng isang pag-
aaral:

Ang pagbubuod ay ang paglalahad ng mga pangunahing ideya sa mga binasang literatura
gamit ang sariling salita. Ito ay ang pinaiksing bersyon ng orihinal na teksto. Nakatutulong ito
nang malaki sa mananaliksik sapagkat idinidikta nito kung ano ang mahalaga at higit na
mahalagang ideya buhat sa orihinal na teksto.
Ang pagpaparirala ng orihinal na teksto (paraphrasing) ay mabisang metodo upang
maiwasan ang pangungopya o plagiarism habang isinasagawa ang rebyu ng isang pag-aaral.
Äng sariling salita o lenggwahe ng nagsasagawa ng pag- aaral ay iniuugnay o inilalagay sa
orihinal na bersyon. Ang pagpaparirala ay ang kumpletong pagpapalit ng salita at hindi ang
simpleng pag-aayos ng mga salita batay sa orihinal. Magagawa ang pagpaparirala kung ganap
na haintindihan ng nagsasagawa ng rebyu ang orihinal na teksto.

Direktang sipi. Ito ay ang pinakamadaling konbensyon sa pagsulat ng rebyu sapagkat

eksaktong kinukopya ng nagsasagawa ng rebyu ang mahahalagang detalye na nasa orihinal na
teksto. Dapat lamang tandaan na maging maingat sa paggamit ng mga bantas at posibleng
maling ispeling upang maiwasan ang akusasyon ng pananabotahe o misattribution.
Iminumungkahi na iwasan kung maaari ang ganitong uri ng rebyu lalo na sa panahon ngayon na
madali ang sistemang copy and paste dulot ng teknolohiya. Kung hindi talaga maliwasan ang
direktang sipi, huwag kakalimutan ang paglalagay ng pahina bilang ng sanggunian o orihinal na
teksto.

Ang personal na komento ay mahalaga ring konbensyon sa pagsulat ng rebyu sapagkat dito
nabibigyan ng pagkakataon ang nagsasagawa ng rebyu na pagtatahiin ang kaugnayan ng
bawat literatura na kasama sa pag-aaral. Dapat nga lamang tandaan na maging lohikal sa
pamamagitan ng paglalagay ng mga batayan sa bawat argumentong ibinibigay upang
mapanatili ang pagiging iskolarli ng isang rebyu.

Ang pinakamagandang konbensyon sa pagsulat ng rebyu ay ang kakayahan

ng nagsasagawa ng rebyu na gamitin ang kombinasyon ng alinman sa mga
naunang konbensyon na tinalakay. Sa pamamagitan nito ay matatamo sa maayos
na pamamaraan ang pagiging iskolarli ng isang sulatin.

Ebalwasyon sa mga Sanggunian

Sa pagsusuri ng sanggunian, mahalaga na bigyan ng konsiderasyon ang
mga sumusunod:
1. Kasanayan at pinagkadalubhasaan ng may-akda sa larangan g pag-aaral;
2. Argumento ng mga may-akda na sinusuportahan ng naoobserbahang ebidensya (halimbawa:
mga kwantitatibo at kwalitatibong pag-aaral)
3. Pagkiling ng may-akda batay sa mga kasalungat na pananaw at mga pag-aaral;
4. Kakanyahan ng sanggunian na mag-ambag sa higit na pag-unawa sa paksa.

Mga Pamantayan sa Pagsulat ng Rebyu ng Literatura

Si Pautassao (2013) ay nagbigay ng sampung pamantayan sa pagsulat ng
rebyu ng literatura. Ang mga ito ay ang mga sumusunod:
Tukuyin ang Paksa at ang mga Inaasahang Magbabasa Nito. Ang unang dapat isaaalang-
alang sa rebyu ng literatura ay ang paksa na tiyak na malapit sa puso ng mananaliksik. Ang
isang paksa ay nararapat na (1) malapit sa yo; (2) mahalagang aspeto ng iyong
pinagkakadalubhasaan; (3)
natutukoy ang mahahalagang isyu o usapin.

Manaliksik at Patuloy na Manaliksik ng mga Literatura. Hindi matatapos ang rebyu ng

literatura sa loob ng isang upuan lamang. Nangangailangan ito ng masusing pag-aaral at pag-
ingat sapagkat dito nakasalalay ang pagbuo ng balangkas ng pag-aaral na magiging sanligan
ng isang maayos at may kredibilidad na pananaliksik.

Magtala habang nagbabasa. Makabubuti na magtala ng mahahalagang impormasyon sa

binasang literatura habang isinasagawa ang pagbabasa upang makasiguradong detalyadong
mailalagay sa rebyu ang mga nasabing mahahalagang impormasyon. Ang mga naitalang
impormasyon ay nangangailangan ng muling pagsulat (rewriting), muling pagsasaayos
(restructuring), at muling pag-iisip (rethinking) upang makuha ang teksto sa maayos nitong
pangangatwiran.

Pilin ang uri ng rebyu na nais mong talakayin. Masasabi na may sapat ka ng sanggunian
para sa rebyu matapos maisagawa ang pagtatala ng mahahalagang impormasyon habang
nagbabasa. Ito ang tamang pagkakataon upang magdesisyon kung gagamit ng buong rebyu
(full review) o munting rebyu (mini review). Marami sa mga dyornal sa kasalukuyan ang higit na
pumapabor sa munting rebyu (mini review) na nakatuon ang pansin sa mga pag-aaral na bago
na may limitasyon sa bilang ng salita at sipi (citations).

Panatilihin ang pokus sa paksa ng pagtalakay subalit gawin ito na higit na malawak na
interes. Mahalaga ang pokus sa pag-aaral anuman ang uri ng rebyu na napagpasyahan mong
gamitin kaugnay ng iyong pananaliksik. Karaniwan na nagiging isyu o usapin ng mga
mananaliksik ang pagpapanatili ng pokus lalong higit kung kinasasangkutan ito ng rebyu ng
magkahalong disiplina (interdiscipline) na ang layunin ay lutasin ang usapin na hindi pa napag-
aaralan.

Maging mapanuri at konsistent. Ang isang mabuting rebyu ay hindi isang simpleng
pangangalap at pagbubuod ng datos, kundi ito ay pagkakataon para sa isang kritikal na
pagtalakay, pagtukoy sa mga usaping pangmetodo, pagtukoy sa mga isyu na hindi nabigyan ng
solusyon sa pag-aaral.
Maghanap ng lohikal na istruktura. Bukod sa matalinong rebyung literatura, mahalaga rin sa
pananaliksik ang maayos na istruktura ng paglalahad ng bawat ng rebyu: Maaaring gamitin ng
mga mag-aaral ang sumusunod na ideya sa pagbuo ng rebyu:

1. Paggamit ng iskema o balangkas. Makatutulong ito upang lohikal na maisa-ayos ang mga
detalye ng rebyu at maiugnay ito sa iba pang mga pag-aaral. Ang maingat na pagpili ng diagram
at mga pigura na may kaugnayan sa paksa na nirebyu ay makatutulong nang malaki sa pagbuo
ng istruktura ng teksto.

2. Magpasya sa istilo ng paglalagay ng sanggunian. Ang istilo sa citation ang nagdidikta ng

impormasyon na kinakailangan sa citation, paano inilalahad ang impormasyon, kasama ang
bantas, at ibang pamamaraan sa pagporma.

May iba't ibang pamamaraan sa paglalagay ng citation para sa pananaliksik.Karaniwan itong

nakabatay sa disiplina ng pag-aaral na kasangkot.
1.Ang APA (American Psychological Association) ay ginagamit sa Edukasyon, Sikolohiya, at
Agham;
2. Ang MLA (Modern Language Association) ma istilo ay ginagamit sa Humanidades;
3. Ang Chicago/Turabian) na istilo ay ginagamit sa Kalakalan, Kasaysayan, at Sining

Isaalang-alang ang feedback o tugon. Mahalaga sa mabuting pananaliksik ang pagiging

bukas ng isipan na ang magandang awtput ay bunga ng kolaborasyon ng mananaliksik,
tagapayo, statistician, grammarian, at taga-rebyu sa papel.

Isama ang iyong kaugnay na pag-aaral subalit maging obhektibo, sa gagawing ito. May
mga pagkakataon na ang isang mananaliksik ay magsasama ng sariling pag-aaral sa gagawing
rebyu ng mga literatura at pag-aaral. Wala namang prohibisyon sa bagay na ito subalit
iminumungkahi pa rin na maging obhektibosa buong proseso ng rebyu. Bilang isang
mananaliksik, inaasahan ang pag-iwas sa mga pagkiling upang mapanatili ang katatagan at
kredibilidad ng isang pag-aaral.

Maging makabago subalit huwag talikdan ang luma o mga nakaraang pag-aaral. Suriin ang
mga sanggunian batay sa sakop nito at kapanahunan. Ang rebyu ay kailangang sumakop sa
mga sanggunian nailathala sa loob ng nakalipas na limang taon subalit hindi kailangang isa-
isangtabi lamang ang mga luma o landmark cases na may mahalagang papel na ginagampanan
sa pananaliksik.
IKAWALONG LINGGO:
PAMAMARAAN SA PAGTITIPON NG DATOS

Pamamaraan sa Pagtitipon ng Datos

Ang sumusunod naman ang ma karaniwang pamamaraang magagamit sa pangangalap

at pagtitipon ng mga datos:

1. Video Documentation. Ang bidyo dokumentasyon, bilang paraan ng pagkalap ng

mga datos, ay isang paraan para makaptyur at maiimbak ang mga mahahalagang
pangyayari sa proseso ng pananaliksik. Maaaring gawing tuluyang o segmental ang
video documentation. Ang tuluyang video documentation ay sa tuloy-tuloy na pagkuha
ng bidyo ng isang pangyayari. Segmental naman ang tawag sa dokumentasyong
kombinasyon ng mga maiikling bahagi at kalaunay makabubuo ng isang mahusay na
istorya.

2. Interbyu. Ang pakikipanayam ay tumutukoy sa isahang pakikipag-usap ng

mananaliksik sa kaniyang impormante upang kumalap ng mahahalagang impormasyon
na ipinagpapalagay ng mananaliksik na pinakamahusay na maibibigay ng napiling
impormante.

Kapag magsasagawa ng isang interbyu, mahalagang isaalang-alang ang ilang

mahahalagang konsiderasyon: relasyonal, kontekstwal, 'di ebalwatibo, tuon sa tao, at di
nyutral (Ravitch & Carl, 2016). Idinagdag din nila na maaaring bumuo ng sumusunod na
katanungan lalo na sa mga kwalitatibong interbyu:

• Experience and Behavior Questions - nakatuon sa mga nagawa na, ginagawa,

o gagawin pa lamang ng kinakapanayam,
• Opinion and Values Questions - mga katangungang nakapokus sa pananaw at
paniniwala ng kinakapanayam ukol sa isang paksa, karanasan, penomenon, o
kaganapan at kung paano niya pinahahalagahan ito,
• Feelings Questions - tumutuon sa kasalukuyang pakiramdam at sa
pakiramdam sa isang karanasan ng kinakapanayam,
• Knowledge Questions - mga katanungang humahango ng mga impormasayon
at kaalamang taglay ng kinapapanayam ukol sa paksang pinag-aaralan, at
• Background/Demographic Questions - mga katanungang sinasagot ng
lokasyon, identidad at iba pa.
4. Focus Group Discussion (FGD). Ang FGD ay isang pamamaraan ng elisitasyon ng
mahahalagang impormasyon, partikular ng pananaw at imbak na karunungan, ng mga
piling indibidwal na may kaugnayan sa isang pag-aaral. Halos katulad ito ng isang
ordinaryong interbyu, subalit may dalawa o higit pang indibidwal na kalahok sa proseso.
Minsan, tinatawag din ito bilang group interview.

5. Obserbasyon at Participant Observation. Ang obserbasyon ay isang proseso ng

masuring pagmamasid at pagtatala ng mananaliksik sa kanyang mga nasaksihan sa
loob ng isang partikular na lugar, pangyayari, kaganapan, o sitwasyon. Sa
obserbasyon, may nakahanda nang observation sheet na siyang gabay ng
mananaliksik sa mga tiyak na aspektong bibigyang-tuon sa kanyang pagmamasid.

6. Archival Research. Isa ito sa pinakaunang paraan ng pagkalap ng impormasyon

para sa mga isinasagawang pananaliksik. Tumutukoy ang pamamaraang archival
research sa paghango ng mga pangunahing sangunian sa mga nakaimbak na
sanggunian sa mga arkibya. Kasama sa mga arkibyang sanggunian ang mga
manuskrito, dokumento, rekord na elektroniko, materyales na awdyo-biswal at iba.

7. Pagsasagawa ng Sarbey. Kung may kalakihan ang bilang ng mga respondent o

tagatugon at halos hindi kakayaning makausap sa pamamagitan ng interbyu o focus
group discussion, makukuha ang mga datos sa pamamagitan ng sarbey. Ang sarbey ay
isang proseso ng pagkalap ng impormasyon mula sa mga inaasahang tagatugon sa
pananaliksik sa pamamagitang ng survey questionnaires, checklist, o iba pang anyo ng
survey forms.

Sa paglikha ng isang questionnaire, dapat isaalang-alang ang mga sumusunod:

• Gawing simple at malinaw ang mga tanong,
• Gawin ding maikli ang mismong kabuuan ng survey form,
• Dapat hindi opensibo ang mga katanungan,
• Gawing lohikal ang pagkakaayos ng mga hinihinging datos, at
• Iwasan ang paghinging masyadong mahahabang kasagutan mula sa tagatugon.

8. Transkripsyon. Isinasagawa ang prosesong ito sa paglikha ng tekstwal na anyo ng

isang audio o audio-visual na sanggunian. Kadalasang ginagawa ang pagtranskrayb sa
mga usapan o oral na mga pahayag mula sa mga interbyu, focus group discussion,
obserbasyon, at audio o audio-video documentary o file. Sa transkripsyon, may
tinatawag na raw transcription na tumutukoy sa non-edited na bersyon ng isang audio
file. Tinatawag namang polished transcription ang isinaayos na bersyon ng raw
transcription na siyang ginagamit para sa pag-analisa, paglalahad at paglilimbag.
IKASIYAM NA LINGGO:
PAMAMARAAN SA PAGSUSURI NG DATOS

Pamamaraan sa Pagsusuri ng Datos

Ang sumusunod naman ang ma maaaring magamit na pamamaran sa pagsusuri ng
datos na nakalap:

1. SWOT Analysis. Ang Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats Analysis

ay isang pamamaraan sa pagtukoy sa kalakasan, kahinaan, oportunidad at mga
bantang maiuugnay sa isang proyekto, polisiya, at iba pang gawain. Isang mahalagang
pamamaraan ito sa pagtaya sa feasibility ng isang tunguhin. Madalas makikitang
ginagamit ito sa mga proyektong ipanatutupad ng isang organisasyon, negosyo,
gobyerno, o kahit indibidwal upang tiyaking mas mataas ang posibilidad ng tagumpay
ng isang planong gawain.

2. Discourse Analysis. Ang pagsusuri sa mga diskurso ay nakatuon sa proseso ng

pagsusuri sa paggamit ng wika sa loob ng panlipunang konteksto. Tumutukoy ang wika,
sa kasong ito, sa ano mang teksto o sa ano mang ma pahayag na pasalita,
samantalang pumapaloob naman ang konteksto sa ano mang sitwasyong panlipunan
pangkomunikatibo kung saan ginamit ang wika. Wika at konteksto ang dalawang
mahahalagang elemento sa pagsusuri ng diskurso.

3. Document Analysis at Content Analysis. Ayon kay Bowen (2009), ang document
analysis o pagsusuri sa dokumento ay isang proseso sa pagsusuri sa anyo, estruktura
at nilalaman ng mga dokumento upang makapagbigay ng tinig at kahulugan sa isang
paksa. Naisasagawa ito sa pamamagitan ng paghahanap ng mga tema kung saan iikot
ang pagpapakahulugan sa isang dokumento. May tatlong uri ng dokumento ayon kay
O'Leary (2014): 1) pampublikong tala tulad ng policy manuals, annual reports,
handbooks, syllani, strategic plans, 2) personal na dokumento tulad ng e-mails,
scrapbooks, blogs, duty logs, incident report, reflections, journals, at 3) pisikal na
ebidensiya tulad ng flyers, posters, agenda, training materials.

Narito ang mga mungkahing hakbang sa pagsusuri ng dokumento ayon kay O'Leary
(2014):
a. Tukuyin ang mga dokumentong susuriin at tiyakin ang awtensidad ng mga ito.
b. Tukuyin kung may mataas na subjectivity ang nilalaman ng dokumento.
Mahalaga ito upang mas maging balance ang pagsusuri sa nilalaman nito.
c. Suriin ang latent content ng dokumento. Kasama sa latent content ang estilo ng
pagkakasulat, ang tono ng mga pahayag, ang intensyon ng pagsulat, at ang mga
opinyon at katotohanan ng nilalaman.
4. Policy Review at Impact Assessment. Ang policy review ay isang pamamaraan ng
pagsusuri ng isang nag-e-exist na patakaran upang matukoy kung ito ay mabisa at
kapaki-pakinabang. Sa pagsasagawa nito, maaaring gamitin ang SWOT analysis upang
malaman ang kahinaan at kalakasan nito kasama na ang mga nakaambang panganib
at posibleng oportunidad na dala nito. Gayon pa man, maaari rin namang suriin ang
bisa at kahusayan gamit ang isang estandardisadong panukat na karaniwan ay
inilalabas ng pamahalaan o mga standardization organization. Posible ring gumawa ng
pansariling panukat na nakabase sa mga tiyak na pamantayang nais makita sa polisiya.
Halimbawa, kung susuriin ang polisiyang ekonomiko ng Pilipinas, maaaring magtakda
ng pamantayan tulad ng impak nito sa mahihirap, long term na epekto, short-term na
epekto, at legalidad. Sa malalawak na kategoryang ito, bubuo ng mga espesipikong
pamantayan upang makita ang kahusayan o kahinaan ng polisiya.

5. Comparative Analysis. Maaaring gamitin ang pagsusuring ito sa maraming bagay.

Ang comparative analysis ay isang paraan ng pagsusuring detalyadong nagtatala sa
pagkakatulad at/o pagkakaiba ng dalawa o higit pang aytem (tao, bagay, lugar,
kaganapan, penomenon at iba pa).

Ginagamit ito para makita ang kakulangan o kahigitan ng isa sa iba upang magamit sa
paglinang at pagpapabuti nito. Isang halimbawa na maaaring gamitan ng metodong ito
ang pag-aaral sa kulturang Pilipino at Amerikano. Maaaring gawan ng pagtutulad ang
dalawang kulturang ito base sa kung ano ang kulturang umiiral sa Pilipinas dahil sa
impluwensya ng pananakop ng mga Amerikano, at ng pag-iba ng kultura ng dalawang
bansa base sa lokasyong topograpikal ng mga ito.