Podstawy elektroenergetyki

WYKŁAD II

LINIE ELEKTROENERGETYCZNE
LINIE NAPOWIETRZNE
 Linie elektroenergetyczne

Linia elektroenergetyczna jest to zespół

przewodów przeznaczonych do przesyłania energii,
odpowiednio izolowanych, umieszczonych obok siebie na
konstrukcjach wsporczych (linia napowietrzna) lub w
ziemi (linia kablowa).

Linie elektroenergetyczne ze względu na ich rolę w

systemie elektroenergetycznym można podzielić na:
 Linie przesyłowe
 Linie rozdzielcze
 Linie elektroenergetyczne

Linie elektroenergetyczne ze względu na ich konstrukcję

można podzielić na:
 linie napowietrzne z przewodami gołymi (bez warstwy
izolacji stałej, przewody zawieszone na konstrukcjach
wsporczych),
 linie izolowane lub częściowo izolowane (przewody z
warstwą izolacji stałej, zawieszone na konstrukcjach
wsporczych),
 linie kablowe (układane w gruncie, tunelach kablowych)
 Linie napowietrzne

Linia napowietrzna składa się z

następujących elementów:
 konstrukcje wsporcze czyli słupy
 izolatory
 przewody fazowe
 przewody odgromowe
 osprzęt liniowy.
 Linie napowietrzne - słupy

Ze względu na przeznaczenie i rodzaj pracy linii wyróżnia się

następujące rodzaje słupów:
 przelotowe - przeznaczone do podtrzymywania przewodów bez
przejmowania ich naciągu.
 narożne - przeznaczone do utrzymywania przewodów oraz przejmują
siły ich naciągu, wynikające ze zmiany kierunku (kąt załomu > 5° )
 odporowe – słupy tzw. mocne, stanowią punkty odporowe linii dla
umiejscowienia zakłóceń mechanicznych.
 odporowo-narożne – pełnią funkcję słupa odporowego i narożnego.
 krańcowe – ustawiane na krańcach linii, przeznaczone do
przejmowania jednostronnego naciągu przewodów.
 rozgałęźne – ustawiane w punktach rozgałęzienia linii; łączą funkcje
różnych słupów.
 Linie napowietrzne - słupy

P – słup przelotowy, O – słup odporowy ,K – słup krańcowy,

ON – słup odporowo –narożny, RPK – słup rozgałęźny, przelotowo-krańcowy.
 Linie napowietrzne - słupy

 Rys. Słupy linii SN: a) słup przelotowy żerdź ŻN12 – układ przewodów trójkątny, (konstrukcja
słaba mechanicznie – do 70 mm2 AFL), b) słup przelotowy żerdź BSW12 – układ przewodów
płaski, c) słup narożny z podporą – układ przewodów trójkątny, d) słup narożny – układ
przewodów płaski, e) słup odporowy – układ przewodów trójkątny
 Linie napowietrzne - słupy

Rys. Słupy kratowe stosowane w liniach 110 kV: a) seria B2 – słup przelotowy,
b) seria B2 – słup przelotowy leśny, c) seria O24 – słup przelotowy,
d) seria O24 – słup odporowo-narożny
 Linie napowietrzne - słupy

Rys. Sylwetki słupów linii 220 kV:

a) seria H52 słup przelotowy, b) seria H52 słup odporowo-narożny,
c) seria M52 słup przelotowy.
 Linie napowietrzne - słupy

Rys. Sylwetki słupów linii 400 kV:

a) seria Y52 słup przelotowy, b) seria Y52 słup odporowo-narożny, c) seria Z52 słup przelotowy.
 Linie napowietrzne - słupy

Rys. Słupy przesyłowych linii napowietrznych WN:

a) linia 110 kV – słup przelotowy, b) linia 220 kV – słup przelotowy
 Linie napowietrzne - słupy

Rys. Słupy przesyłowych linii napowietrznych WN:

c) linia 220 kV – słup odporowy, d) linia 400 kV dwutorowa – słupy przelotowy i narożny
 Linie napowietrzne - słupy

Rys. Słupy przesyłowych linii napowietrznych WN:

e) linia 400 kV – słup odporowy, f) linia 220 kV – słup przelotowy dwutorowy
 Linie napowietrzne - izolatory

Przewody linii napowietrznych są mocowane do

konstrukcji wsporczych za pośrednictwem izolatorów.

Cechy izolatorów:
 odpowiednia wytrzymałość elektryczna i
mechaniczna
 odporność na wpływy atmosferyczne i chemiczne.
 Linie napowietrzne - izolatory

Materiałami stosowanymi do budowy izolatorów są

ceramika, szkło i tworzywa sztuczne.

Wyróżnia się dwa typy izolatorów:

 stojące
dla napięć do 30 kV: deltowe, deltowe wzmocnione, pniowe
 wiszące
dla napięć SN i WN: jednokołpakowe, wielokołpakowe,
długopniowe.
 Linie napowietrzne - izolatory

Rys. 3 Izolatory liniowe:

a,b,c) stojący dwuszyjkowy N, szpulowy S, szklany NS);
d,e,f) stojący deltowy LDS, stojący pniowy LWP, wiszący pniowy LP
1 – szyjka, 2 – klosz, 3 – głowa, 4 – rowek głowy, 5 – stopa,
6 – pień, 7 – ucho, 8 – trzon, 9 – okap klosza.
 Linie napowietrzne - izolatory

Rozróżnia się
łańcuchy izolatorów:
 jednorzędowe
 wielorzędowe – dwa lub
więcej łańcuchów
szeregowych
połączonych równolegle
 złożone – zespół
dwóch lub więcej
łańcuchów jedno- lub
wielorzędowych, np.
układ typu V lub Y.
Linie napowietrzne - izolatory
 Linie napowietrzne
– zawieszenie przewodów

Podstawowe rodzaje zawieszenia przewodów

roboczych i odgromowych:
 przelotowe - stosuje się wówczas, gdy izolator lub łańcuch
izolatorów nie podlega sile naciągu albo, gdy siła ta jest
mała;
 odciągowe - służy do przejęcia siły pochodzącej z
niezrównoważonych naciągów;
 przelotowo – odciągowe - łączy cechy obu
przedstawionych rodzajów zawieszenia.
Rys. Zawieszenia przewodów:
a) przelotowe na izolatorze
stojącym,
b) odciągowe na izolatorach
stojących,
c) przelotowe na izolatorze
wiszącym,
d) d) odciągowe na izolatorach
wiszących,
e) e) przelotowe przewodu
odgromowego,
f) f) odciągowe przewodu
odgromowego.

1- izolator, 2- drut wiązałkowy,

3- przewód, 4- mostek, 5- złączki
śrubowo-kabłąkowe, 6- uchwyt
przelotowy, 7- uchwyt odciągowy
zaprasowywany, 8- różki ochronne,
9- fragment poprzecznika, 10- zacisk
uziemiający do konstrukcji słupa.
Rys. Rodzaje zawieszeń bezpiecznych
przewodów:
a) przelotowe z przewodem
zabezpieczającym przymocowanym do
tego samego izolatora,
b) jak wyżej, lecz z przewodem
przymocowanym do izolatora
dodatniego,
c) bezpieczne odciągowe,
d) przelotowo-odciągowe,
e) bezpieczne przelotowe na izolatorach
wiszących,
f) bezpieczne odciągowe na izolatorach
wiszących (linie 220 kV),
g) bezpieczne odciągowe na izolatorach
wiszących (linie 400 kV).

1- przewód roboczy, 2- przewód zabezpieczający,

3- złączka śrubowo-kabłąkowa, 4- złączka
zakarbowywana, 5- uchwyt przelotowo-odciągowy,
6- łącznik przedłużający, 7- uchwyt przelotowy,
8- uchwyt odciągowy, 9- orczyk, 10- pierścień
ochronny, 11- rożek ochronny, 12- ściągacz.
 Linie napowietrzne - przewody

Przewody charakteryzują się następującymi cechami:

 dużą przewodnością elektryczną
 odpornością na działania atmosferyczne i chemiczne
 odpornością na drgania
 dużą wytrzymałością mechaniczną.
Linie napowietrzne - przewody

a) Linia AFL
b) Linia AFLs
 Linie napowietrzne - przewody

Tradycyjne przewody aluminiowe i ze stopów

aluminium
 AL (AAC) – przewód aluminiowy (All Aluminium Conductor)
 AAL (AAAC) – przewód ze stopu aluminium (All Aluminium
Alloy Conductor)
 AFL (ACSR) – przewód stalowo-aluminiowy (Aluminium
Conductor Steel Reinforced)
 (AACSR) - przewód stalowo-aluminiowy stopowy (Aluminium
Alloy Conductor Steel Reinforced)
 (ACSR/AC) – przewód z drutów i stalowych aluminiowanych
(Aluminium Conductor Aluminium Cald Steel Steel
Reinforced)
 Linie napowietrzne - przewody

Nowoczesne przewody linii napowietrznych to przewody ACCC, których

rdzeń wykonany jest z włókien węglowych i szklanych, a pozostała część z
wyżarzonych aluminiowych drutów trapezoidalnych.
 Linie napowietrzne - przewody

W sieciach SN do 20 kV stosuje się także przewody aluminiowe z żyłą

wielodrutową w izolacji z polietylenu usieciowanego (typu AALXS,
EKOPS, itd.)
 Linie napowietrzne - przewody

Zalety zastosowania przewodów izolowanych:

 mała awaryjność z powodu upadków drzew czy dotknięć gałęzi,
 oddziaływania wiatru, szadzi,
 bardzo mała szerokość pasa lasu do wycinki,
 bezpieczne dla zwierząt

W liniach najwyższych napięć, tj. 400 i 750 kV, gdzie natężenie pola
elektrycznego jest największe, stosowane są przewody wiązkowe.
Przewody takie wykonywane są z kilku linek (w linii 400 kV są to dwie lub
trzy linki), oddalonych od siebie na stałą odległość za pomocą specjalnych
rozpórek.
 Linie napowietrzne - przewody

W liniach napowietrznych o napięciu od 110 kV w górę stosowane są przewody odgromowe.

Wykonywane są najczęściej jako linki AFL, chociaż stosuje się także rozwiązania specjalne ze
światłowodem, wykorzystywanym do przesyłu informacji (typu OPGW) .
Nowoczesne przewody
wykonane są z użyciem
materiałów o lepszych
właściwościach
(cieplnych,
mechanicznych,
elektrycznych), tzw.
HTLS (High
Temperature Low Sag -
Niskostratne
Wysokotemperaturowe
Przewody o Małym
Zwisie ).
 Linie napowietrzne
– osprzęt

Osprzęt sieciowy obejmuje elementy służące do

łączenia izolatorów między sobą, łączenia izolatorów z
przewodem i łączenia izolatorów ze słupem a także
elementy chroniące izolatory przed skutkami łuku
elektrycznego

Rodzaje osprzętów:
 Osprzęt izolatorowy
 Osprzęt ochronny
 Osprzęt przewdodowy
 Linie napowietrzne
– osprzęt izolatorowy

Osprzęt izolatorowy – przeznaczony do mocowania

izolatorów do słupów
 trzony – służą do mocowania izolatorów stojących na
konstrukcjach wsporczych
 wieszaki – służą do zawieszenia izolatorów wiszących na słupie
 orczyki – służą do zawieszenia dwóch izoalto0rów równolegle
 Linie
napowietrzne
– osprzęt izolatorowy

Osprzęt do mocowania izolatorów liniowych:

a) trzon hakowy do izolatorów nn, b) trzon kabłąkowy do izolatorów szpulowych nn,
c) trzon hakowy do izolatorów stojących WN, d) trzon prosty do izolatorów stojących
WN, e) wieszak odciągowy kabłąkowy do izolatorów wiszących WN,
f) wieszak śrubowo-kabłąkowy do izolatorów wiszących WN, g) orczyk dwurzędowy.
1- trzon, 2- sworzeń.
 Linie napowietrzne
– osprzęt przewodowy

Osprzęt przewodowy – przeznaczony do mocowania i

łączenia przewodów:
 zaciski – służą do łączenia przewodów w liniach
napowietrznych, ich zadaniem jest tylko przewodzenie prądu
 złączki - służą do łączenia przewodów w liniach
napowietrznych, ich zadaniem jest przewodzenie prądu oraz
przenoszenie sił naciągu przewodów
 uchwyty – służą do mocowania przewodów do izolatorów
wiszących
 odstępniki
 Linie napowietrzne
– osprzęt przewodowy - zaciski
 Linie napowietrzne
– osprzęt przewodowy - złączki
 Linie napowietrzne
– osprzęt przewodowy - uchwyty
 Linie napowietrzne
– osprzęt przewodowy - uchwyty
 Linie napowietrzne
– osprzęt przewodowy - odstępniki

Odstępniki służą do utrzymania odległości pomiędzy

przewodami w wiązce
 Linie napowietrzne
– osprzęt przewodowy - ochronny

tłumiki – służą do wygaszania drgań przewodu, które

powstają pod wpływem wiatru.
 Linie napowietrzne
– osprzęt przewodowy - ochronny

Rożki i pierścienie
ochronne -
elementy chroniące
izolatory przed
skutkami łuku
elektrycznego
 Linie napowietrzne
– osprzęt przewodowy - ochronny
 Linie napowietrzne
– osprzęt przewodowy - ochronny

Kula ostrzegawcza ma za zadanie oznakowanie

przeszkody lotniczej
 FILM

https://www.youtube.com/watch?v=qZdq0c-dvc4